زهره فلاح‌زاده: پرونده‌ای که این روزها میان ایران، آمریکا و فیفا در جریان است، دیگر یک اختلاف ساده اداری نیست؛ یک رسوایی آشکار در آستانه بزرگترین رویداد فوتبال جهان و آزمونی جدی برای صداقت شعارهای فیفا درباره «عدم سیاسی‌سازی فوتبال» است. رفتار رئیس‌جمهور آمریکا نه‌تنها غیرفوتبالی است، بلکه با اصول میزبانی منصفانه و محترمانه تضاد کامل دارد. این اتفاق، نخستین زنگ خطر را درباره توانایی یا ناتوانی فیفا در ایستادن مقابل فشارهای سیاسی ترامپ به صدا درآورده است.
* اقدام سیاسی، نه ورزشی
فدراسیون فوتبال ایران برای حضور در مراسم قرعه‌کشی جام‌جهانی ۲۰۲۶، فهرستی ۹ نفره ارائه کرد؛ تصمیمی کاملاً معمول، رسمی و مطابق پروتکل‌های فیفا اما دولت آمریکا، به عنوان میزبان مراسم، در یک رفتار کاملاً سیاسی تنها برای ۴ نفر روادید صادر کرد و ۵ مقام رسمی فوتبال ایران را عمداً حذف کرد.
این اقدام هیچ توضیح ورزشی ندارد؛ هیچ دلیل امنیتی ندارد؛ هیچ توجیه حقوقی ندارد.
تنها یک معنا دارد: ترامپ می‌خواهد از فوتبال برای نمایش قدرت استفاده کند.
این دقیقاً همان چیزی است که فیفا سال‌ها ادعا کرده در برابرش می‌ایستد.
* آمریکا میزبان خوبی نیست
فوتبال ایران، به‌عنوان یکی از نخستین تیم‌های صعودکننده به جام جهانی، حق دارد در مراسم قرعه‌کشی نماینده داشته باشد، حق دارد بر اساس قوانین فیفا ترکیب هیأت اعزامی خود را مشخص کند و مهم‌تر از همه، حق دارد در برابر افدام غیرورزشی میزبان ایستادگی کند.
وقتی آمریکا به‌صورت گزینشی و کاملاً سیاسی تصمیم می‌گیرد بخشی از مقامات فوتبال ایران را حذف کند، در واقع روح رقابت منصفانه را زیر پا می‌گذارد. این رفتار با هیچ یک از شعارهای فیفا - از «فوتبال برای همه» گرفته تا «مرزبندی سیاسی ممنوع» - همخوانی ندارد.
موضع فدراسیون ایران کاملاً منطقی است. سیدامیرمهدی علوی با صراحت اعلام کرد:
اگر آمریکا برای همه افراد معرفی‌شده ویزا صادر نکند، هیأت ایرانی در مراسم حضور نخواهد یافت.
این یک تهدید نیست؛ یک ایستادگی منطقی در برابر رفتار غیرمحترمانه میزبان است.
ایران نمی‌خواهد امتیاز سیاسی بدهد.
ایران نمی‌خواهد تحت زورگویی قرار گیرد.
ایران تنها می‌خواهد با احترام و طبق استانداردهای فیفا در مراسم حضور پیدا کند؛ چیزی که حق هر کشور صعودکننده است.
ترامپ می‌خواهد فوتبال را گروگان بگیرد
رفتار آمریکا با مدیریت فعلی‌اش کاملاً روشن است:
اختلافات سیاسی را وارد فوتبال کرده تا فشار دیپلماتیک تولید کند.
این همان رویکردی است که سال‌هاست از سوی فیفا ممنوع شده و بارها به کشورهایی که دخالت سیاسی در فوتبال داشتند هشدار داده شده است اما حالا میزبان جام‌جهانی این قانون را نقض می‌کند!
اگر آمریکا چنین محدودیتی برای ایران اعمال کند، فردا می‌تواند این ابزار را علیه هر کشور دیگری نیز استفاده کند. این یعنی میزبانی از یک رویداد جهانی به ابزار فشار سیاسی بدل شده است.
* آزمون تاریخی فیفا
فیفا در این ماجرا باید نشان دهد آیا واقعاً مستقل است یا در برابر ترامپ و تصمیمات سیاسی او سکوت خواهد کرد.
آزمون ساده است:
- آیا فیفا به آمریکا گوشزد می‌کند رفتار سیاسی با کشورها ممنوع است؟
- آیا فیفا از ایران حمایت می‌کند و می‌گوید «همه کشورها باید بتوانند بدون محدودیت در مراسم شرکت کنند؟»
- یا اینکه فیفا در برابر تصمیم غیر قابل توجیه میزبان ساکت می‌ماند و نشان می‌دهد امکان ایستادگی مقابل ترامپ را ندارد؟
این موقعیت، محک واقعی صداقت شعارهای اینفانتینو است.
در حالی که فیفا برای این مراسم دعوتنامه رسمی صادر کرده و حتی شخص اینفانتینو بارها خطاب به ایران تأکید کرده «فوتبال پلی میان ملت‌هاست»، آمریکا دقیقاً خلاف این شعار عمل کرده است.
چگونه می‌توان از دوستی، صلح و همبستگی حرف زد اما ویزای رسمی بزرگترین فدراسیون فوتبال غرب آسیا را صادر نکرد؟
چگونه می‌توان جام‌جهانی را «رویدادی برای همه» دانست اما میزبانش طبق سلیقه سیاسی خود تصمیم بگیرد چه کسی حق ورود دارد؟
این رفتار نه توهین به ایران، بلکه توهین به فوتبال جهان است.
فیفا باید انتخاب کند: اصول یا سیاست؟
ایران در موضع خود محق است.
حق دارد اعتراض کند.
حق دارد تصمیم آمریکا را غیرورزشی بداند.
حق دارد مراسم را تحریم کند.
اکنون همه چیز بستگی به واکنش فیفا دارد.
آیا فیفا کنار اصول می‌ایستد یا کنار رئیس‌جمهور ناقص‌العقل میزبان؟
آیا اجازه می‌دهد فوتبال ابزار فشار سیاسی شود؟
یا بالاخره یک‌بار نشان می‌دهد فقط شعار «مستقل بودن» نمی‌دهد؟
این پرونده، شفاف‌ترین آزمون سال‌های اخیر فوتبال جهان است؛ آزمونی که نشان خواهد داد آیا فیفا واقعاً از ترامپ می‌ترسد یا نه.
ایران در موضع حق ایستاده است؛ اکنون نوبت فیفاست که نشان دهد حق با چه کسی است.