گروه فرهنگ و هنر: در پی درگذشت حمید سبزواری، شاعر گرانقدر انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب پیام تسلیتی صادر کردند. متن پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
بسمه تعالی
با دریغ و تأسف خبر درگذشت شاعر نامدار معاصر جناب آقای حسین آقا ممتحنی معروف به حمید سبزواری را دریافت کردم. این نام ماندگار و پرافتخار، یادآور تلاش ارزنده هنرمندی سختکوش و شجاع  در پشتیبانی از انقلاب در عرصه شعر و ادب است. حمید سبزواری، صریح و ثابت‌قدم و موقع‌شناس، هنر والا و فاخر خود را به خدمت گرفت تا انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن را از جنبه اثرگذار شعر روان و جذاب، تغذیه و تأمین کند. سرودها و منظومه‌های بلند و غزل‌ها و قصیده‌های خوش‌ساخت و پرمضمون او، ثروت ادبی درخوری را تقدیم انقلاب کرد. با انقلاب زیست و برای اسلام و انقلاب سرود و وفادارانه در کنار انقلاب ماند. رحمت و رضوان خدا نصیب او باد. مصیبت درگذشت او را به خاندان گرامی و همه دوستداران بویژه همشهریان قدردان سبزواریش تسلیت عرض می‌کنم.
سیدعلی خامنه‌ای
۲۳ خرداد ماه
در مسیر سبزواری‌ها
حمید سبزواری بامداد شنبه 22 خردادماه دریادلانه راهی به مقصد ابدی یافت؛ آنگاه که «طبل رحیل از آسمان» شنیده شد. استاد حمید سبزواری با سروده‌هایی گرانقدر جریان‌ساز جنبشی در شعر انقلاب اسلامی بود و سروده‌هایش تا همیشه در یادها جوانه خواهد زد.  از آثار حمید سبزواری می‌‌توان به دیوان اشعار، کاروان سپیده، یاد یاران، سرود درد، گزیده ادبیات معاصر و سرود سپیده اشاره کرد. این شاعر گرانقدر که شعر انقلاب مدیون اوست، زندگی و مرگش از جنس عاشقی بود و به گواه شاعران و دوستان همراه، شعرش همرنگ روحش زیبا بود و بلندبالا و این عشق و سبزینگی از سبزواری در گذر از 90 سالگی همچنان جوانی عاشق‌پیشه در مواجهه با جوانان شاعر می‌ساخت تا از معرکه اشتیاق راهی به سرای کشف واژه‌ها بجویند و این مسیر «سبزواری‌ها» همچنان پس از مرگش با تجلیل نگاهش و با پشتکار دوستدارانش ادامه خواهد داشت.  سخنان همیشه ارزشمند مقام معظم رهبری درباره شخصیت والای این شاعر گرانقدر مصداق بارزی از این تعاریف است که آقا در دیدار با اعضای ستاد نکوداشت استاد حمید سبزواری در سال 1391 فرمودند: «تجلیل از آقای حمید سبزواری کار بسیار شایسته‌‌ای است. هر کسی که این به ذهنش رسیده و مطرح کرده و هر کس که این کار را دنبال می‌‌کند بداند که کار بسیار خوب و مناسب و لازمی را دارد انجام می‌دهد.»
مراسم تشییع و تدفین استاد در سبزوار
قرار است دوشنبه (امروز) ساعت 10 صبح پیکر گرانقدر شاعر ماندگار انقلاب توسط دوستداران از حوزه هنری تا تالار وحدت تشییع شود و طبق برنامه‌ریزی ستاد ارتحال استاد حمید سبزواری، سپس  پیکر استاد سبزواری طی مراسمی دیگر ساعت 9 صبح چهارشنبه 26 خردادماه از محل مسجد جامع سبزوار تشییع خواهد شد که این مراسم تا محل آرامگاه حکیم حاج ملاهادی سبزواری ادامه می‌یابد تا پیکر استاد در پارک بهمن سبزوار به‌ خاک سپرده ‌شود.  کاظم کرامت این خبر را در نشست ستاد ارتحال استاد حمید سبزواری عنوان داشت که با توجه به موافقت خانواده مرحوم استاد سبزواری و تصویب اعضای ستاد ارتحال، پیکر ایشان در محل پارک بهمن سبزوار به خاک سپرده می‌‌شود.  وی با بیان اینکه منزل کودکی استاد دارای مشکلات مختلفی برای خاکسپاری بود، تصریح کرد: وضعیت فعلی بنا و نامناسب بودن آن مهم‌ترین دلیل تدفین استاد در محل دیگری بود.  وی با اشاره به مصوبه ستاد ارتحال استاد سبزواری در زمینه مرمت و بهسازی منزل ایشان نیز گفت: «در همین زمینه مصوب شد تا با همکاری سایر ادارات شهرستان، استان و وزارتخانه‌های مرتبط اقدامات زیربنایی برای مرمت و بهسازی این مکان انجام شود تا بتوانیم موزه و فرهنگسرایی را برای شاعران و جوانان علاقه‌‌مند به ایشان و حوزه شعر انقلاب ایجاد کنیم و در حال مکاتبه با شورای انقلاب فرهنگی برای نامگذاری روز ارتحال استاد به نام روز شعر انقلاب هستیم».
یک نامگذاری به یاد استاد
شورای اسلامی شهر تهران با نامگذاری یکی از معابر یا بناهای شاخص شهر تهران به نام استاد حمید سبزواری موافقت کرد و مقرر شد کمیته نامگذاری شورا و شهرداری تهران نسبت به نامگذاری یکی از خیابان‌های شهر تهران اقدام کند.  استاد حمید سبزواری امروز در میان خیل عظیم دلدادگان به شکوه انقلاب اسلامی و همرزمان مبارزه با طاغوت‌های دوران در خاک آرمیده خواهد شد اما روحش بسیار زودتر از اینها راه آرامش را جسته بود، چرا که موذن انقلاب را باید در میان گلستان معنا جست و زمین جایی برای زیستن قدسیان نیست. همو که سال‌ها پیش نوشته بود: «تنگ است ما را خانه، تنگ است‌ ای برادر» و سبزواری «منزل به منزل رفت باید تا سحرگاه» و باید دانست که «ما را گریزی جز که آهنگ سفر نیست».
 

مهدی جابری: «و مدیران متخلف عزل شوند»؛ این جمله‌ای از دستور رئیس‌جمهور به معاون اول خویش است؛ دستوری که قاعدتا دوست و برادر نمی‌شناسد و مطابق آن اسحاق جهانگیری مامور بررسی حقوق و پاداش‌های پرداختی به مدیران دولتی و شناسایی مدیران متخلف شده است.
به گزارش «وطن امروز» انتشار اسناد و اخبار پی در پی درباره حقوق‌های نجومی و پاداش‌های کلان مدیران دولت یازدهم که موجی از اعتراض و واکنش‌های اجتماعی را به دنبال داشت، در نهایت رئیس‌جمهور را مجبور کرد تا دست به قلم شود و در نامه‌ای 6-5 سطری به اسحاق جهانگیری، منشور اخلاقی دولت را به رخ بکشاند و از معاون اول خود بخواهد در راستای حفاظت از این منشور، متخلفان را شناسایی و برکنار کند. اکنون انتظار رسانه‌ها و افکار عمومی (که اخبار و اسناد فیش‌های حقوقی نجومی را با حساسیت دنبال کرده‌اند) این است که دستور رئیس‌جمهور بدون اما و اگر و تبعیض اجرا شود و مدیران متخلف در هر جایگاه و عنوانی که هستند و با هر نسبتی که با دولت یا مقامات دولتی دارند از کار برکنار شوند و برخورد قاطع و قانونی با آنها در دستور کار قرار گیرد.
از صرافی تا مدیرعاملی بانک!
چندی قبل بود که فیش حقوقی «علی صدقی» مدیرعامل بانک رفاه در رسانه‌ها منتشر شد که مطابق آن وی در مهرماه و اسفندماه 1394 به ترتیب 180 و 230 میلیون تومان حقوق و پاداش دریافت کرده است اما این فرد کیست، چه نسبتی با دولتی‌ها دارد و چگونه مدیرعامل بانک رفاه شد؟
پاسخگویی به این سوالات مستلزم تحقیق درباره سابقه فعالیت‌های علی صدقی با کمک موتورهای جست‌وجوگر است. مطابق اطلاعات و سوابق موجود، علی صدقی به همراه حسین فریدون (برادر رئیس‌جمهور) در بهمن ۱۳۹۰ اقدام به تاسیس یک صرافی کردند که با نام «صرافی تضامنی صدقی و شرکا» شناخته می‌شد. دقت در زمان تاسیس این صرافی، ما را به بحبوحه ارزی که اواخر دولت دهم اتفاق افتاد می‌رساند؛ بحرانی که برخی صرافی‌ها نیز در آن دست داشتند! یک سال و 4 ماه از تاسیس صرافی «صدقی و شرکا» گذشت و دولت یازدهم روی کار آمد؛ بخت با صرافی صدقی و شرکا یار بود و یکی از آن «شرکا» برادر رئیس‌جمهور شد! اینچنین بود که حسین فریدون عنوان دستیار ارشد رئیس‌جمهور را از آن خود کرد و رئیس آن صرافی نیز توانست مدیرعامل بانک رفاه کارگران شود!  حال اما تقریبا یک سال از انتصاب صدقی به عنوان مدیرعاملی بانک رفاه می‌گذرد؛ او در این یک سال دست‌کم 2 بار حقوق نامتعارف گرفته و مجموعا 410 میلیون تومان فقط در مهرماه و اسفندماه 1394 دریافت کرده است. این در حالی است که اقشار متوسط جامعه (که در شرایط سخت اقتصادی قرار دارند) بین یک تا 2 میلیون تومان درآمد ماهانه دارند و برای دریافت وام‌های 5 و 10 میلیونی باید از خان‌های چندگانه دولتی عبور کنند!
دستور رئیس‌جمهور، به شرکا «صدق» می‌کند!
رسوایی‌های اخیر در مجموعه دولت و افشای برخی فیش‌های حقوقی نجومی، اکنون رئیس دولت را بر آن داشته است تا پیش از افشای یک فیش حقوقی دیگر، از معاون اول خود بخواهد منشور اخلاقی دولت را اجرا کند و متخلفان هرچه سریع‌تر شناسایی و برکنار شوند. اما در این نامه، رئیس‌جمهور باز هم توپ را به «دوره‌های قبل» پرتاب کرده است: «مواردی از پرداخت‌های غیرمتعارف و ارقامی تحت عنوان پاداش و وام وجود داشته است که اگر چه ممکن است با مقررات به‌جا مانده از دوره‌های قبل توجیه‌پذیر باشد ولی با موازین عدالت و تعهد در قبال بیت‌المال و منشور اخلاقی دولت ناسازگار و غیرقابل قبول است...». از این عبارات و اتفاقات می‌توان نتیجه گرفت آنچه حسن روحانی آن را «منشور اخلاقی دولت» می‌خواند این روزها  با افشای فیش‌های حقوقی نجومی در معرض قضاوت افکار عمومی قرار گرفته است. آنهایی که باید مردم را «بیمه» کنند، اقساط بیمه مردم را صرف پرداخت حقوق صدها میلیون تومانی به خودشان می‌کنند(!) و نیز مدیرانی که با هزاران تبلیغ و ترفند پول‌ها و سرمایه‌های مردم را به بانک‌های خود می‌کشانند، برای خودشان فیش‌های حقوقی و مزایای 230 میلیون تومانی می‌سازند تا «رفاه» خود را تضمین کنند و «کارگران» و اقشار متوسط جامعه را از رفاه دور کنند!
فاصله دستور رئیس‌جمهور با مانور
رئیس‌جمهور دستور قاطع داده است: «وجوهی که به ناحق پرداخت شده به بیت‌المال مسترد شود و مدیران متخلف عزل شوند و گزارش اقدامات قاطع به اینجانب ارائه شود» و اکنون انتظار این است که برخورد قاطعانه با تخلفات به طور مساوی شامل تمام مدیران متخلف شود. فقط در این صورت است که دولت می‌تواند ثابت کند دستور رئیس‌جمهور فراتر از یک اقدام نمایشی و مانور سیاسی و اجتماعی است و برکناری مدیرعامل بانک رفاه و البته برخورد با افرادی که به وی میدان داده‌ و او را به صدر رسانده‌اند، تا حدی موجب تسکین احساسات جریحه‌دارشده جامعه می‌شود؛ جامعه‌ای که نان شب و آب خوردن خود را به سختی فراهم می‌کند و از آن طرف، عده‌ای شبانه مثل آب خوردن به نان و نوا می‌رسند و «رفاه» و «شرکا» را معنا می‌کنند!

دستور روحانی به جهانگیری در موضوع حقوق مدیران دستگاه‌های اجرایی
رئیس‌جمهور در دستوری از معاون اول خود خواست در اسرع وقت همه موارد تخلف و هرگونه سوءاستفاده درباره حقوق و پاداش‌های پرداختی به مدیران در دستگاه‌های اجرایی را شناسایی کند و وجوهی که به ناحق پرداخت شده به بیت‌المال مسترد شود و مدیران متخلف نیز عزل شوند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری روحانی همچنین از جهانگیری خواسته است گزارش «اقدامات قاطع» در این باره به رئیس‌جمهور ارائه شود. متن دستور رئیس‌جمهور به جهانگیری به این شرح است:
جناب آقای دکتر جهانگیری؛ معاون اول محترم
پیرو دستور قبلی در مورد بررسی حقوق و پاداش‌های پرداختی به مدیران در دستگاه‌های اجرایی، اینک گزارش‌های واصله نشان می‌دهد که مواردی از پرداخت‌های غیرمتعارف و ارقامی تحت عنوان «پاداش و وام» وجود داشته است که اگر چه ممکن است با مقررات به‌جا مانده از دوره‌های قبل توجیه‌پذیر باشد ولی با موازین عدالت و تعهد در قبال بیت‌المال و منشور اخلاقی دولت ناسازگار و غیرقابل قبول است و حتی در برخی موارد مصداق سوءاستفاده از اعتماد دولت به‌شمار می‌رود. مقتضی است در اسرع وقت همه موارد تخلف و سوءاستفاده شناسایی گردد، وجوهی که به‌ناحق پرداخت شده به بیت‌المال مسترد شود و مدیران متخلف عزل شوند و گزارش اقدامات قاطع به اینجانب ارائه شود.

مرتضی اسماعیل‌دوست: حاج احمد متوسلیان را باید در میان خاطرات و از لابه‌لای نگاه غریب‌مانده‌ای یافت که این روزها و برای یک عمر بدجوری برای‌مان طعم اسطوره خواهد داشت. سیمای مردی مانده در اوج مواجهه‌ای دراماتیک با زندگی که با فیلم «ایستاده در غبار» برای‌مان تصویری نزدیک‌تر یافت و این به دلیل صداقتی بود که گروه سازنده از این شخصیت برای‌مان ساخت تا دوست‌داشتنی‌تر شود و این تمایز مهمی در میان آثاری اینگونه و برگ برنده اثر بود. در گفت‌وگوی پیش‌رو نگاهی از سر دلدادگی به حاج احمد بلندوالا همراه با عوامل فیلم «ایستاده در غبار» داشتم و در این گفت‌وگو حیبب‌الله والی‌نژاد تهیه‌کننده، محمدحسین مهدویان کارگردان، هادی حجازی‌فر بازیگر نقش حاج احمد متوسلیان، سجاد پهلوان‌زاده تدوینگر و حبیب خزائی‌فر سازنده موسیقی متن فیلم حضور داشتند و از سبک کاری متمایز فیلم تا نگاه‌های مانده از سال‌ها ارادت به روح بزرگوار حاج احمد به گپ و گفت پرداختیم و با توجه به اینکه گفت‌وگوی فوق ماه‌ها پیش صورت یافت و این روزها خبرهای خوشی از حاج احمد می‌شنویم با آرزوی نگاه دوباره‌اش بر مادر و نیز نسل‌های مانده در انتظار گفت‌وگو را تقدیم می‌کنیم.
***
 آقای والی‌نژاد! شما با تجربه سال‌ها فعالیت‌های فرهنگی موثر با چه نگاهی سراغ «ایستاده در غبار» رفتید؟
والی‌نژاد: این را می‌توانم با اطمینان بگویم دنبال کارهایی بودم که خودم به آنها اعتقاد داشته باشم و کارهایی را که تهیه کردم هم باورشان داشته و هم دوست‌شان دارم. به نظرم آدم باید با کارهایش زندگی کند و «ایستاده در غبار» هم همین‌طور است و از باورهای من آمده و به آن افتخار می‌کنم. اینگونه کار کردن برای آدم لذت‌بخش است اگرنه کار سفارشی کردن ارزشی ندارد. حالا ممکن است به لحاظ مالی حمایتی صورت گیرد اما اصولا یک تهیه‌کننده باید بتواند براساس اعتقاد و باورهای خود پروژه‌ها را در دست گرفته و دنبال کند. از این نظر برایم فیلم «ایستاده در غبار» پروژه با ارزشی بود و تصور می‌کردم می‌تواند دغدغه‌هایم را منعکس کند و خوشبختانه همین‌طور هم شد.
 «ایستاده در غبار» را ادامه‌ای بر نگاه «روایت فتح» می‌دانستید؟
والی‌نژاد: بله! این دغدغه‌ها از «روایت فتح» می‌آید که براساس باورهای دینی و انقلابی شکل گرفت. این ارزش‌ها در حوزه فیلم و سینمای دفاع‌مقدس بسیار مهم است و در «روایت فتح» مانند «ایستاده در غبار» در یک دوره‌ای دنبال مستند بازسازی شده رفتیم و یادم می‌آید در ابتدا درباره شهدای تخریب لشکر 10 سیدالشهدا(ع) کاری داشتیم و بعد هم تجربه خیلی خوب حماسه سوسنگرد بود که متاسفانه مظلوم واقع شد، چرا که در آن زمان مستند بازسازی شده چندان مورد توجه قرار نمی‌گرفت.
 چه زمانی محمدحسین مهدویان را کشف کردید؟
والی‌نژاد: آقای مهدویان از ابتدا علاقه‌مند بود و کلاس‌هایی که درباره آقا مرتضی آوینی در روایت فتح بود را می‌آمد تا اینکه از طریق آقای اکبر جریان‌پور به ما معرفی شد که در دوره‌ای نتوانستیم همکاری کنیم تا اینکه در مقطعی دیگر که اردلان عاشوری بخشی تحت عنوان مستند تجربی را در «روایت فتح» راه انداخت، فرصت خوبی برای فعالیت این بچه‌ها بود که یادم می‌آید در مقطعی آقای مهدویان در بخش شهدای روایت با دوربین 16 میلیمتری کار می‌کرد.
 آقای مهدویان! چگونه به «روایت فتح» و رسیدن به شکلی متمایز در مستندسازی رسیدید؟
مهدویان: ما 2 دسته از بچه‌هایی بودیم که به «روایت فتح» پیوستیم و پیش از ما که از دانشگاه سوره بودیم، بچه‌های هنرستان «روایت فتح» هم فعال بودند. مثلا هادی بهروز، فیلمبردار «ایستاده در غبار» از بچه‌های هنرستان بود. ما براساس آشنایی با نگاه سیدمرتضی آوینی به «روایت فتح» پیوستیم. یادم می‌آید گروه بچه‌هایی که در بهار سال 1380، مراسم سالگرد شهید آوینی را در دانشگاه سوره برگزار کردند از طریق آقای اردلان عاشوری به روایت آمدند و من دقیقا با پایان یافتن پایان‌نامه دانشگاهی به روایت آمدم که آغاز کارم هم مستند «استخوان لای زخم» بود. حقیقتش به طور مشخص دنبال مستندسازی نبودم و بیشتر می‌خواستم وارد سینمای داستانی بشوم و کارهای کوتاه دانشگاهی‌ام هم در این زمینه بود. هنوز هم به دنبال مستند محض در فیلمسازی نیستم. در «روایت فتح» یک پروژه‌ای به نام تاریخ جنگ وجود داشت و از آنجا که به مباحث تاریخی و بویژه تاریخ معاصر بسیار علاقه‌مند هستم، آن پروژه را انتخاب کردم و وقتی آقای والی‌نژاد به من گفت در ابتدای فعالیت برایت این کار سنگین است، بیشتر مشتاق پیگیری آن شدم چون اصولا چنین شخصیتی دارم و دنبال کارهایی هستم که به ظاهر دشوار و ناشدنی است. آن فیلم براساس تصاویر آرشیوی با روایتی داستانی است و این شیوه‌ای جدید در مستندسازی «روایت فتح» بود که فکر می‌کنم هنوز تاثیرش در آثار بچه‌های فیلمساز باقی مانده است. البته آن زمانی که ما کار کردیم حتی برخی اهالی پیشکسوت روایت چندان موافق این سبک مستندسازی نبودند و اصلا آن را مستند نمی‌دانستند!
 البته در دنیا سال‌هاست سبک داکیو دراما کار می‌شود و برخی آثار ورنز هرتسوگ آلمانی اینگونه است. اما در ایران این شیوه مستندسازی تازگی دارد.
مهدویان: من از ابتدا این نوع مواجهه متفاوت با مستندسازی را دوست داشتم و حتی یادم می‌آید در «استخوان لای زخم» از انیمیشن در کنار تصاویر آرشیوی استفاده کردم و در عین حال داشتم قصه روایت می‌کردم که برای خیلی‌ها این کارها عجیب بود! اما به نظر من اگر فیلم مستند فاقد درام باشد، واجد ویژگی‌های واقعی سینما نخواهد بود چون به هر حال مستند هم بخشی از چارچوب سینماست. وقتی من «استخوان لای زخم» را ساختم یک بنده خدای پیشکسوتی گفت لااقل چند مصاحبه داخلش می‌گذاشتی تا مستند شود! برای من این شیوه عجیب اما جالب بود اگرچه آن زمان امکانات و شرایط خاصی برای فعالیت نبود.
والی‌نژاد: البته ما کارهای جدی و سنگین در «روایت فتح» داشتیم اما این شیوه داکیو دراما را تجربه نکرده بودیم!
 و اوج این شیوه نگاه به مستندسازی را در اثری ارزشمند چون «آخرین روزهای زمستان» تجربه کردید.
مهدویان: بله! در کارهای گذشته تجربه چندانی نداشتم تا اینکه در «آخرین روزهای زمستان» فرصت خوبی برای تکمیل این شیوه مستندسازی داشتم. من 27 سالم بود که سراغ آن پروژه رفتم و موقعی که 31 سالم بود روی آنتن رفت و این 4 سال برایم خیلی مهم بود اما با همه سختی‌ها و اتفاقات برایم تجربه راضی کننده‌ای بود.
 آقای والی‌نژاد! چگونه از میان شخصیت‌های برجسته دفاع‌مقدس، حاج احمد متوسلیان را انتخاب کردید؟
والی‌نژاد: وقتی پروژه «سردار خیبر» درباره شهید همت را در روایت فتح کار کردیم، تاثیرات خیلی خوبی داشت. کار تحقیقات و تولید آن اثر را من به عهده داشتم و واقعا اثر عجیبی بود و در همان تحقیقات به شخصیت‌هایی چون حاج احمد متوسلیان هم علاقه نشان دادم که شخصیت جذابی داشت. اما مانند شهید حسن باقری باید در ابتدا همه وجوه شخصیتی‌اش برای‌مان روشن می‌شد که با مطالعه و زمانی که اختصاص داده شد، این مساله شکل گرفت. البته حسین آقای مهدویان و گروهش خیلی بیشتر تحقیق داشتند چون تحقیق لازمه فیلمسازی است. برای من تصویر حاج احمد در «آخرین روزهای زمستان» خیلی جذاب بود و حالا در «ایستاده در غبار» آن بخش کوتاهی که از شهید بروجردی نشان داده می‌شود خیلی برایم زیبا است.
 شما هم از دل مجموعه «آخرین روزهای زمستان» شیفته تصویرگری برای حاج احمد شدید؟
مهدویان: حقیقتش برای من با کمی فاصله این مساله شکل گرفت. در واقع بعد از گلایه‌هایی که برای «آخرین روزهای زمستان» پیش آمد خلق تنگی داشتم و گفتم نمی‌خواهم دوباره این شیوه از فیلمسازی را تکرار کنم و راجع به حاج احمد فیلم بسازم! در آن موقع چند پیشنهاد برای ساخت مستندهای فرماندهان جنگ مانند شهید زین‌الدین داشتم و تحقیقات خود را هم درباره ایشان و هم برای حاج احمد بدون اینکه تضمینی برای ساخت فیلم بدهم، شروع کردم. با توجه به خستگی جسمی و روحی پس از فیلم «آخرین روزهای زمستان»، روحیه کار کردن نداشتم. یک سالی طول کشید که در مسیر تحقیقاتم، کار در این پروژه برایم جدی شد. در واقع 2 سال صرف تحقیقات درباره شخصیت حاج احمد شد و من در این مدت کم‌کم با شخصیت ایشان مأنوس شدم. در حقیقت قبل از پژوهش فکر می‌کردم ایشان شخصیت جذابی برای فیلمسازی نیست اما به تدریج دیدم چه آدم عجیب و فوق‌العاده‌ای است و گزینه مناسبی برای کار نسبت به دیگران است چون کاملا متمایز از تصورات ماست.
 البته بخشی از این فوق‌العاده بودن براساس زاویه نگاهی است که شما طی تحقیقات مفصل خود به آن رسیدید اگرنه اگر براساس همان نگاه سطحی برخی سازندگان به سوژه نگاه می‌کردید تنها فیلمی معمولی ساخته می‌شد و این جذابیت شخصیت برای مخاطب دیدنی نمی‌شد!
مهدویان: بله! همین‌طور است. اما خود حاج احمد این متمایز بودن را داشته است و سرنوشت تعمق‌برانگیزی نسبت به دیگر فرماندهان جنگ دارد. انگار مانند تعبیر آقا مرتضی است که می‌گوید: «پندار ما این است که ما مانده‌ایم و شهدا رفته‌اند اما حقیقت آن است که زمان ما را با خود برده است و شهدا مانده‌اند». انگار شهدا در زمانه خودشان با شهادت ماندگار شده‌اند. این مساله در داستان زندگی حاج احمد که ما هم در فیلم «ایستاده در غبار» آوردیم به همین شکل است که به لحاظ فیزیکی هم با پایان فیلم، داستان زندگی حاج احمد تمام نمی‌شود.
 آن در بازمانده و مادر منتظرِ پشت در که تصویر انتظار را به خوبی نشان می‌دهد.
مهدویان: بله! داستان زندگی حاج احمد تا امروز هم جریان دارد. به لحاظ اندیشه نیز زندگی دهه 60 را به امروز ما پیوند می‌زند. یعنی فارغ از دراماتیک بودن، حاج احمد زندگی قابل تاملی داشته و مخاطب لحظه‌ای با این سرنوشت عجیب و این نوع پایان فیلم، به امروز خود نظر می‌اندازد و در ذهن خود به این می‌رسد که نکند هنوز حاج احمد متوسلیان زنده است! از این نظر شرایطی که در پایان فیلم می‌بینیم نشان می‌دهد مسیر حاج احمد همچنان پایدار است و این به نظرم ویژگی منحصربه‌فرد داستان احمد متوسلیان است و مرا مشتاق به ساخت فیلم کرد. خیلی‌ها دنبال پایان قطعی بودند و من خیلی مقاومت کردم تا آن احساس را درباره حاج احمد و مادرش نزد تماشاگر زنده نگاه دارم. این پرونده هنوز باز است و برای من نمایش چنین مساله‌ای در فیلم خیلی مهم بود.
 آقای حجازی‌فر! می‌دانم سال‌ها بی‌حاشیه کار تئاتر کردید و حالا با حضوری درخشان در فیلم «ایستاده در غبار» شناخته شدید. چگونه به شخصیت حاج احمد نزدیک شدید و بازی ارزنده‌ای را که قالبی پذیرفته شده از کاراکتر دارد - و به نظرم باید عنوان بهترین بازیگر مرد را از جشنواره فجر دریافت می‌کرد- ارائه دادید؟
مهدویان: اصولا بچه‌های تئاتر خیلی مهجور هستند.
حجازی‌فر: شما درباره بازی من لطف دارید. آقای ابراهیم امینی که انتخاب بازیگر می‌کردند به دلیل آشنایی مرا به آقای مهدویان معرفی کردند و سعادت بازی در این نقش را پیدا کردم که هر چه بیشتر می‌گذرد برایم حضور در آن دراماتیک‌تر می‌شود. من برای کاری در کیش بودم که با من برای این مساله تماس گرفتند. با وجود اینکه پیش از این به دلیل علاقه شخصی و به این دلیل که 2 عمویم از شهدای فرمانده جنگ بودند کتاب‌های زیادی درباره این شخصیت‌ها خوانده بودم اما برایم بازی در این کاراکتر چندان باورپذیر نبود تا اینکه سعادت این کار دست داد.
 شاید خیلی‌ها تصور کنند شما بازیگر کاملا بی‌سابقه‌ای در سینما هستید! اما سال‌ها پیش نقشی کوتاه در «مزرعه پدری» رسول ملاقلی‌پور هم داشتید.
حجازی‌فر: خیلی اتفاقی با دوستان دانشجویی به آنجا رفتم و قرار بود بچه‌ها تست بدهند که ناگهان علی (ملاقلی‌پور) آمد و گفت بفرمایید برای تست که من گفتم برای این کار نیامدم تا اینکه خواستند یک تصویری از من گرفته شود که همان شد و من نقش شهید زریباف را بازی کردم که البته به دلیل حادثه‌ای که برایم اتفاق افتاد چندان نتوانستم در خدمت اثر باشم.
 در تئاتر هم کار دفاع‌مقدسی کرده بودید؟
حجازی‌فر: بله! من با آثار دفاع‌مقدس در تئاتر کارم را شروع کردم اما متاسفانه به دلیل حضور برخی مدیران بی‌دانش در تئاتر نتوانستم در آن حوزه موفق باشم و خیلی اذیت شدم و از این جهت دیگر حوصله‌ای برای کار در این حوزه نداشتم تا اینکه فیلم «ایستاده در غبار» مرا پیوند زد به آن مقطعی که تجربه کرده بودم. البته برای رسیدن به شیوه بازی در این فیلم خیلی سعی نکردم به لحاظ عاطفی درگیر بازی شوم اما این اتفاق افتاد.
 از نظر آقای مهدویان چه شباهتی به حاج احمد متوسلیان داشتید؟
حجازی‌فر: آن زمان به من گفتند بابت نگاهم مرا انتخاب کردند. بعدها ابراهیم امینی به من گفت اخلاقت شبیه حاج احمد است. البته نمی‌دانم شاید یک دعوایی در دانشگاه از من دیده بود!(خنده جمع) من هم خیلی زود عصبی می‌شوم و خیلی زود هم عذرخواهی می‌کنم.
 آقای مهدویان! هادی حجازی‌فر را که دیدید به انتخاب خود مطمئن شدید؟
مهدویان: ما برای شخصیت‌های فرعی از طریق فراخوان عمل کردیم تا به ظاهر شخصیت‌های مورد نظر برسیم. اما درباره شخصیت حاج احمد نمی‌توانستیم ریسک کنیم و درباره شخصیت‌های اصلی دنبال بازیگران تئاتر بودیم و درباره این کاراکتر با چند گزینه دیگر هم که هم تئاتری بودند صحبت کردیم و در همان جلسه اول پی بردیم که برای ایفای نقش مناسب نیستند. اما نخستین‌بار بعد از تست گریم که هادی حجازی‌فر را دیدم، مطمئن شدم می‌تواند نقش حاج احمد را بازی کند. ما حدود یک ماه دنبال بازیگر این نقش بودیم و هر کدام از گزینه‌ها یک چیزی کم داشتند. برای من مهم‌ترین مساله این بود که بازیگر انتخابی شمایل حاج احمد را داشته باشد و جدا از استیل، نفوذ چشمان حاج احمد را داشته باشد. ببینید در آن دوران حاج احمد کمتر از 30 سال سن داشت اما وقار و پختگی خاصی در نگاهش بود که شما او را به عنوان فرمانده می‌پذیرفتید. من تنها دنبال شباهت ظاهری نبودم و لازم بود وقتی کاراکتر راه می‌رود او را بتوان به عنوان فرمانده پذیرفت. هادی با توجه به سابقه خوب در تئاتر، این ویژگی را داشت و من آن اقتدار را در نگاهش می‌دیدم و فقط نگران بودم در گریم چقدر شبیه شخصیت خواهد شد. با این حال با توجه به گریم سنگین هادی به آن چیزی که می‌خواستیم رسیدیم.
حجازی‌فر: من بعد از تست گریم و تایید شدن سعی کردم اشتیاق خودم را زیاد برای حسین علنی نکنم! البته حسین؛ حرف تو خیلی مرا دلگرم کرد چون هنوز هم فکر می‌کنم چندان شبیه حاج احمد نیستم!
مهدویان: من به هادی گفتم شباهت تو  به احمد متوسلیان خیلی بیشتر از شباهت مهدی زمین ‌پرداز به شهید حسن باقری است.
 واهمه‌ای از بازی در نقش اسطوره‌ای چون حاج احمد نداشتید؟
حجازی‌فر: آنقدر سریع همه چیز شکل گرفت که فرصتی برای ترس وجود نداشت! من جزو آخرین گزینه‌های بازیگران این فیلم بودم.
 آقای خزائی‌فر! موسیقی فیلم به شکلی حماسی‌ به گوش می‌رسد و البته در جاهایی هم بسیار بیش از اندازه خود را نمایان می‌کند. به دنبال چه نوع موسیقی متنی بودید؟
خزائی‌فر: در دوران قدیم اصولا سازبندی موسیقی فیلم‌ها آنقدر زیاد بود که به تنهایی هم شنیده می‌شد در صورتی که حالا معمولا یا موسیقی در فیلم کم استفاده می‌شود یا کاملا گنگ و غیر قابل شنیدن در فیلم است. من در «ایستاده در غبار» خیلی زود و در زمان فیلمبرداری، شروع به ساختن ملودی‌ها کردم و به دلیل فضای فیلم به دنبال موسیقی دوران دهه 60 بودم و اگر از موسیقی شیک امروزی استفاده می‌کردم، از فیلم بیرون می‌زد. در این فیلم از سازهای بادی و بادی برنجی‌ که در گذشته زیاد استفاده می‌شد بهره بردم. یک ویژگی دیگر این کار وجود آواهای محلی کردی در فیلم بود که برای ضبط آن به کردستان رفتم.
مهدویان: من با حبیب در «آخرین روزهای زمستان» خیلی حرف زده بودیم و می‌دانستیم دنبال چه نوع موسیقی‌ای هستیم. در آنجا به جنس موسیقی مابین دهه‌های 50 و 60 رسیده بودیم اما در فیلم «ایستاده در غبار» براساس شخصیت احمد متوسلیان به دنبال رسیدن به شکل جدیدتری بودیم. در واقع چون بخشی از شخصیت حاج احمد درونی بود، من از حبیب خواستم تا آن وجوه منزوی توسط موسیقی بروز داده شود. از این نظر این حجم موسیقی فیلم به دلیل خواست من از حبیب بود تا نشان دهنده بخش درونی شخصیت حاج احمد باشد.
 آقای پهلوان‌زاده! درباره مختصات تدوین فیلم بگویید و مونتاژ موثری که برای «ایستاده در غبار» انجام شده.
پهلوان‌زاده: حقیقتش من وقتی نخستین راش‌های فیلم را دیدم اصلا از آن سردرنیاوردم و به آقای مهدویان زنگ زدم که به دادم برسد! ایشان آمد و درباره این فرم فیلم صحبت کرد. تدوین فیلم «ایستاده در غبار» در عین بی‌قاعدگی ظاهری و فقدان نظم بصری، کاملا دارای نظم و چارچوب است. برای من اولین تجربه چنین شیوه کاری بود و از این نظر خیلی برایم شگفت‌انگیز و در عین حال سخت بود. صادقانه می‌گویم که محمدحسین مهدویان دقیقا می‌دانست چه می‌خواهد و خیلی به من کمک کرد و حرف‌های ایشان برایم کاربردی بود. یعنی تنها دنبال بیان تئوری‌ها نبود و به دلیل اینکه تدوینگر بود با هم تعامل خیلی خوبی داشتیم.
 به دلیل در محوریت بودن حاج احمد در این فیلم، نوع برش‌ها متکی بر شخصیت ایشان است. آن تدوین تداومی که براساس واقع‌گرایی شخصیت انجام می‌شود، چگونه در روش تدوین شما کاربرد یافت؟
پهلوان‌زاده: ببینید! من براساس نوع نگاه فیلم به تدوین پرداختم. مثلا در سکانس جلسه میان حاج احمد و شهید بروجردی، هر کات براساس یک زاویه نگاه می‌توانست باشد و من بهترین لحظات را کنار هم قرار دادم تا به یک راکورد حسی برسیم و در جاهایی هم نیاز به نشان دادن تنش شخصیت بود. من 3 ماه تمام به تدوین این فیلم پرداختم که خدا را شکر مورد توجه قرار گرفت.
 آقای والی‌نژاد! برخی‌ها با وجود تفاوت سبک کاری، سینمای محمدحسین مهدویان را ادامه‌ای از سینمای سیدمرتضی آوینی می‌دانند. فکر می‌کنید به لحاظ اندیشه‌ای چنین مسیری را می‌تواند طی کند؟
والی‌نژاد: حتما همین‌طور است. محمدحسین به همراه گروهش کلی وقت می‌گذارد و آدمی است که می‌داند دنبال چیست و به نظرم باید به این جوانان اطمینان داشت. من باور داشتم که این گروه می‌تواند بهترین باشد و ما کلی با این جوانان زندگی کردیم. من از همان کار اول مهدویان به این استعداد پی برده بودم. حالا هم در سازمان اوج به این جوانان اعتماد می‌کنیم و برای تولید فیلم «ایستاده در غبار» هم کارهای سختی را انجام دادیم. البته اینجا باید از تلاش‌های سیدمحمد آوینی، برادر گرانقدر آقا سیدمرتضی برای فیلم «ایستاده در غبار» تشکر کنم که خیلی در این مسیر به ما کمک کرد.
مهدویان: با وجودی که امثال آقای افخمی چندبار به این شباهت اشاره کردند، خودم چندان تصوری در این‌باره ندارم اما به جرات باید بگویم که اگر «روایت فتح» ساخته نمی‌شد یا بگذارید مشخصا بگویم که اگر مستند «شب عاشورایی» ساخته نمی‌شد، شاید من «آخرین روزهای زمستان» و «ایستاده در غبار» را نمی‌ساختم. من خیلی تحت تاثیر این اثر بودم، نه‌تنها به لحاظ عاطفی بلکه به خاطر تصویری از سینما که به من نشان داد. به طوری که خیلی جزئی می‌توانم به سکانس غواصان در آن خرابه در فیلم اشاره کنم. حتی می‌توانم اینجا بگویم سبکی که در «آخرین روزهای زمستان» با اعتماد به نفس انجام دادم برگرفته از همین سکانس است و بارها با هادی بهروز، فیلمبردار فیلم حرف زدیم که چگونه می‌توانیم آنگونه به صحنه نگاه کنیم، چون به نظرم یکی از مهم‌ترین آثار در این‌گونه به لحاظ فیلمبرداری و استفاده از لنز و دیافراگم است. من بدون فکر دنبال روش کاری در فیلمسازی نمی‌روم و با اطمینان دنبال کاری خواهم رفت. از این جهت برای رسیدن به شیوه فیلمبرداری آقای مصطفی ‌دالایی در آن فیلم، ایشان را زمان ساخت «آخرین روزهای زمستان» برای گفت‌وگو دعوت کردم.
 و شما این نوع مواجهه فاصله‌مند با کاراکتر را در «آخرین روزهای زمستان» داشتید.
مهدویان: دقیقا! این سبک نظاره‌گر و نزدیک نشدن دوربین به ‌موقعیت، مساله مهمی برای ما بود که برگرفته از همان نگاه «شب عاشورایی» است. اما در فیلم «ایستاده در غبار» به ترکیب تازه‌ای رسیدم که مجموعه‌ای از فهم من از سینمای مستند و مجموع آثار دفاع مقدس بود.
 این نوع مواجهه متفاوت با سینمای مرسوم، موردتوجه داوران فجر و بسیاری منتقدان قرار گرفت. فکر می‌کردید چنین اتفاقی بیفتد؟
مهدویان: سبک پرریسکی است و نکته مهم این است که اقبال تماشاگر چگونه خواهد بود. ما در همان زمان ساخت با وجود اعتقادی که به کارمان داشتیم، چندان باوری به پذیرفته شدن همگانی فیلم در جشنواره نداشتیم. در واقع چندان امیدی نداشتیم که این سینمای گرفتار عادات همیشگی بتواند ما را بپذیرد. فیلم ما در ابتدای جشنواره فجر تنها 70 نفر تماشاگر داشت و روزهای آخر به سانس فوق‌العاده رسیدیم!
 با توجه به پویایی شما در مواجهه با شیوه‌های فیلمسازی، دنبال این نیستید که در آینده باز هم شیوه‌های جدید را تجربه کنید؟ مثلا از داکیودراما گرایش بیشتری به سمت داکیو فیکشن پیدا کنید.
مهدویان: ببینید! اینها به‌تدریج باید شکل بگیرد. خود «ایستاده در غبار» یک حرکت جدید در سینمای ما بود. به نظرم اگر «آخرین روزهای زمستان» یک داکیو دراما است، «ایستاده در غبار» یک داکیو فیکشن است.
 اما شما از عناصری واقعی مانند صدای شخصیت‌ها در فیلم استفاده کردید!
مهدویان: فقط همان صداها در فیلم واقعی است که البته نامی از افراد در آن آورده نمی‌شود، اصلا از کجا معلوم که واقعا صدای افرادی است که کاراکترشان را می‌بینیم؟! چیزی که به نمایش درمی‌آید، ماهیت فیلم را تعیین می‌کند و ما در «ایستاده در غبار» کاملا براساس تخیل خود پیش رفتیم و یک فریم از مستند آرشیوی استفاده نکردیم. می‌توان در آثار دیگر به سبک‌های دیگری هم رفت. معتقدم که فیلم «ایستاده در غبار» مانند موجودی دوجنسیتی است که ماهیتی دوگانه دارد و شاید به همین دلیل برای برخی بیگانه است.
 آقای حجازی‌فر! هنگامی که سیمای حاج احمد را پیدا کردید و در کردستان مشغول فیلمبرداری بودید، مواجهه‌ای هم از سوی مردمان منطقه پیش آمد؟
حجازی‌فر: خیلی جالب بود و برخی می‌آمدند مرا در آغوش می‌گرفتند. خیلی از پیرمردها که حاج احمد را در آن دوران می‌شناختند یک دفعه وسط کار می‌آمدند و مرا می‌بوسیدند و اظهار لطف می‌کردند و نمی‌شد به این عزیزان گفت که من بازیگرم و برای نقش آفرینی تمرکز کرده‌ام. حتی امکان داشت گریم من به هم بخورد اما مردم آنجا چنان شیفته حاج احمد بودند که نمی‌شد کاری کرد. ما در فیلم «ایستاده در غبار» تنها بخشی از آن همه ارادت مردم کردستان به احمد متوسلیان را نشان دادیم. در واقع حاج احمد حکومت بر قلب‌ها داشت و آنقدر مردمدار و صادق بود که همه عاشقش بودند. در آن زمان فردی جزو کومله بود که وقتی نوع برخورد حاج احمد را می‌بیند، اسلحه‌اش را تحویل می‌دهد و می‌گوید تو اگر دشمن من هستی، من علیه تو نخواهم نجگید! باورتان نمی‌شود که سنی‌ها در روستای دزلی مرا به زور برای خوردن چای به قهوه‌خانه‌ای بردند و من دیدم که یک پوستر رنگ و رو رفته قدیمی از حاج احمد هنوز بر دیوار آنجا نصب است. من در ابتدا چنین باوری نداشتم اما از نزدیک دیدم که چگونه احمد متوسلیان میان آن همه طیف‌های مختلف فکری طرفدار دارد که حتی وقتی آن زمان حاج احمد داشت از آنجا برمی‌گشت خیلی‌ها به دست و پایش افتاده بودند که برنگردد. ما نخواستیم همه آن دلدادگی‌ها را در فیلم نشان دهیم چون شاید برخی فکر می‌کردند شعار است!
 با توجه به نقش بزرگی که ایفا کردید، در ادامه چه برنامه‌ای را در بازیگری دنبال خواهید کرد؟
حجازی‌فر: بازیگری دغدغه من نیست، اگر چه تحصیلات و 20 سال فعالیت در عرصه هنر برایم دغدغه ساخته است. من نمی‌خواهم خودم را مطرح کنم اما متاسفانه بازی‌های غلط در ایران بازی‌های خوب تصور می‌شود! من سعی می‌کنم هر کاری انجام ندهم اما برای اینکه بگویم فقط این نقش حاج احمد نبوده است، دوست دارم مثلا 2 کار خوب دیگر هم انجام دهم. چندکار پیشنهاد شده اما سعی می‌کنم فیلمی بازی کنم که ارزش افزوده برای آن فیلم داشته باشم و تلاش می‌کنم حرفه‌ای برخورد کنم.
 

مسعود فروغی: 7 سال پیش در چنین روزهایی اکثر شهرهای ایران ملتهب بود، دهمین دولت پس از انقلاب باید با آرای عمومی تعیین‌تکلیف می‌شد، یکی از انتخابات‌هایی که خیلی زود فضای کشور را تحت تاثیر قرار داد نزدیک شده بود، پاییز و زمستان سال قبل (87) تماما به بحث درباره این گذشت که جریان اصلاح‌طلب چگونه وارد انتخابات شود، رئیس‌جمهور وقت هم طبق پیش‌بینی وارد انتخابات ‌شد، آرایش نهایی نامزدها بر داغ‌تر شدن تنور انتخابات افزود، آخرین نخست‌وزیر تاریخ انقلاب و رئیس مجلس ششم برخلاف فشار تبلیغاتی سنگین همزمان کاندیدا شدند.  مهم‌تر از برنامه‌های انتخاباتی معمول ماه‌های طولانی مانده به انتخابات 88 بحث درباره «سلامت انتخابات» جدی شد، هر چند این بحث جدید نبود اما «صحنه انتخابات» آن سال کاملا آرایشی متفاوت داشت. تاکید چهره‌های صاحب تریبون و مهم بر لزوم سلامت انتخابات بیش از اندازه سوال‌برانگیز بود، خلق «کمیته صیانت از آرا» اما مهم‌ترین سکانس نمایشنامه تقلب شد، خیلی زود برخی پیش‌بینی‌ها از فردای انتخابات محقق شد، تهران میدان زورآزمایی خیابانی برای اثبات تقلب شد، ستاد 2 کاندیدای اصلاح‌طلب به یکباره «یکی» شد و رأی‌دهندگان میلیونی به خیابان فراخوانده شدند. تجمع، آشوب و آتش کشیدن بانک و اتوبوس و التهاب سنگین در تهران از روز 23 خرداد 88 تا یک هفته پایتخت ایران را بشدت تحت تاثیر قرار داد، ستاد فرماندهی «فتنه» آتش تهیه سنگینی مهیا کرده بود تا آنجا که «بی‌بی‌سی فارسی» عصر فردای انتخابات از خیابان‌های مرکزی تهران گزارش مستقیم پخش کرد! تلاش برگزارکننده‌های انتخابات برای رفع شبهات وارد شده به جامعه شروع شد، ساعت‌ها برنامه تلویزیونی، دعوت نمایندگان کاندیداها برای دریافت اعتراض‌ها، ارائه گزارش دقیق نتایج انتخابات از سوی وزارت کشور و... نتیجه نداد، «قرار آشوب» غیرقابل بازگشت بود، ستاد فتنه که خودشان بارها انتخابات برگزار کرده بودند شنونده توضیحات قانونی نبودند و به هر حال دست قانون باید وارد کارزار می‌شد.
سازوکار قانونی انتخابات برای هیچ‌کدام از اضلاع ناآشنا نبود، سابقه هر 4 ضلع انتخابات آنقدر سطح بالا بود که نیاز به توضیح درباره برگزاری سالم آن کمی عجیب به نظر می‌رسید اما به هرحال عقل حکم می‌کرد گفت‌وگوی منطقی در دستور کار قرار بگیرد. روند قانونی در شورای نگهبان نمی‌توانست قصد ستاد آشوب را تامین کند برای همین پافشاری بر دروغ تقلب ادامه پیدا کرد، حماسه
9 دی، غائله 88 را در صحنه اجتماعی پایان داد اما
«امید خارجی‌ها» به سقوط نظام ایران را پس از سال‌ها زنده کرد. برچسب دروغگویی به انتخابات ایران از سوی یک گروه سیاسی درحالی زده شد که حالا پس از 7 سال 2 مجلس، یک دولت، یک شورای شهر و یک مجلس خبرگان با همان سازوکار از سوی مردم انتخاب شدند.
کارناوال شادی این روزها در استقبال از یکی از اعضای ستاد فتنه دقیقا یک فرصت بزرگ برای نظام ایجاد کرده است، چه آنکه اکثریت بالای «صف‌شدگان» دست‌بوسی مصطفی تاج‌زاده وقتی دوست شفیق‌شان پای «دروغ 88» در اوین بود، پوستر انتخاباتی به در و دیوار شهر می‌زدند.
لطیفه بامزه‌ای است؛ منادی تقلب در انتخابات 88 حالا پس از آنکه جریان سیاسی متبوعش به خاطر ناتوانی در اثبات ادعای تقلب مجبور است توان اجتماعی‌اش را در اختیار تکنوکرات‌ها قرار بدهد برای خروج از زندان مارش پیروزی سر می‌دهد اما این پایان ماجرا نیست. حالا جناب تاج‌زاده پس از گرفتن عکس‌های یادگاری‌اش باید کار سختی را شروع کند و مدارک ادعای 7 سال پیش را بالاخره ارائه کند، چه؛ اگر از گذشتن زیرسبیلی رفقای بیرون زندانش در انتخابات‌های بعدی بگذریم از این سوال بزرگ نمی‌توان گذشت: اگر تقلب درست بود چرا مدارکش را ارائه ندادید؟ اگر دروغ بود و این مساله را در محافل خصوصی صریحا ذکر کردید چرا برای افکار عمومی حقیقت ماجرا را تشریح نمی‌کنید؟  ادعای تقلب پس از 7 سال روی زمین مانده، شلوغ کاری و راه انداختن دسته‌دسته استقبال‌کننده هم مشکلی را حل نمی‌کند، چون اکثر این افراد بعد از سال 88 با شرکت در انتخابات مهر تایید بر سلامت انتخابات زدند.  رئیس این کاروان 2 سال پس از اینکه دروغ تقلب نگرفت یواشکی در دماوند رای داد و 2 سال بعد از فردی در انتخابات حمایت کردند که تاج‌زاده و دوستانش را در غائله کوی دانشگاه آشوب‌طلب نامیده بود. هنر لاپوشانی و ماست‌مالی عملکرد سابق در جریان اصلاح‌طلب البته سابقه طولانی دارد، از بد حادثه همین جناب تاج‌زاده دهه 60 در وسط میدان مقابله با آمریکا و اقتصاد دولتی بود، دهه 70 «یهویی همین الان» از آن سوی اسلام آمریکایی بیرون زد، دهه 80 را با ادعای تقلب در آشکار و نفی تقلب در خفا پایان داد؛ اما این‌بار
این جریان 2 راه بیشتر ندارد، یا باید اسناد تقلب انتخابات 88 را رو کند یا همچنان بین اعضای طیف تکنوکرات دنبال رئیس‌جمهور باشد!
 

محمد زعیم‌زاده  : یک - 24  خرداد 92 را می‌توان مصداق واقعی برخاستن راست از دنده چپ دانست، جایابی جریان راست سنتی که به عنوان یک جریان حرفه‌ای سیاسی هیچ‌گاه از امتیازات سیاسی یک کنش «از پایین به بالا» برخوردار نبوده و هرگز تا قبل از 92 نتوانسته بود در یک انتخابات رقابتی بزرگ از جنس ریاست‌جمهوری پیروز شود، در موقعیت اپوزیسیون و تغییردهنده وضع موجود از معجزاتی بود که جز با «تکل از پشت خطرناک» اصلاح‌طلبانه در فتنه 88 و نابلدی سیاسی جریان اصولگرا امکانپذیر نبود.
امروز حدود 1100 روز از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران می‌گذرد و به نظر می‌رسد مهم‌ترین نگرانی دولت روحانی پس از 3 سال از بین رفتن همین مزیت نسبی باشد، تغییر جایگاه از موقعیت اپوزیسیون به پوزیسیون، مساله کانونی دولت در سازماندهی موقعیت اجتماعی ـ سیاسی خود در این روز‌هاست.
دو - هم با مراجعه به عقل و هم با اندکی تامل در بازخوردهای اجتماعی می‌توان فهمید که تئوری حواله کردن نارسایی‌ها و ناکارآمدی‌ها به دولت قبل تا جایی جواب می‌دهد. ساختن دوقطبی‌های کاذب در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و عقیدتی در سطوح بالای نظام برای تغییر جهت‌گیری‌های اصلی هم حتی اگر تحت مشورت حاذق‌ترین اساتید عملیات روانی باشد تا همان جا کار می‌کند، دقیقا تا نقطه‌ای که مخاطب به جای «احساس یا برداشت از واقعیت» با خود «واقعیت» مواجه می‌شود. فردی که بنزین 400 تومانی سال 92 را 1000 تومان به باک ماشین می‌ریزد، کارمند متوسط‌الحالی که از دی ماه 94 درگیر تورم سال 95 است و تا خرداد 95 از افزایش حقوق 10 درصدی‌اش خبری نیست، کارگری که خود یا یکی از نزدیکانش به دلیل ورشکستگی فلان کارخانه معروف از کار اخراج شده است، پیرمرد مستمری‌بگیری که هر ماه استرس حذف یارانه 45500 تومانی را دارد، دیگر کاری با «احساس یا برداشت از واقعیت» ندارد، او حالا خودش مواجهه مستقیم با واقعیت دارد، حتی اگر نداند نقدینگی که مرداد 91 به 490هزار میلیارد تومان رسیده بود، بیش از 2برابر شده و در پایان سال 94 به بالای هزار هزار میلیارد تومان رسید، ضریب جینی که شاخصی مهم برای درک نابرابری اقتصادی است در کل کشور از 5/36درصد در سال 92 به حدود 38 درصد در سال 93 افزایش یافته است و حتی روند نابرابری در روستاها بیشتر از شهرها بوده است به طوری‌که ضریب جینی از 4/32 درصد در سال 1392 برای روستاها به 34 درصد در سال 1393 رسیده، حتی اگر نداند صادرات غیر نفتی ایران با بیش از 16 درصد کاهش به حدود 5/42 میلیارد دلار در سال 1394 تقلیل یافته است. واردات ایران با بیش از 5/22 درصد کاهش به 5/41 میلیارد دلار رسیده است، حتی اگر نداند به رغم شعارهای پرطمطراق آشتی با دنیا و... سرمایه خارجی وارد شده که در سال 1391، 5/4میلیارد دلار بود در سال 1393 به 4/1 میلیارد دلار تقلیل یافته است و همه اینها در حالی است که بودجه دولت نیز حدود 2 برابر شده است، پرداختی‌های خزانه که در سال 1391 حدود 104 هزار میلیارد تومان بوده است، سال 1394 براساس آمار اولیه به 202 هزار میلیارد تومان رسیده است، حتی اگر نداند رقم بودجه حقوق و مزایای نهاد ریاست جمهوری در سال 95 نسبت به سال 93 رشد بیش از 2 برابر، نسبت به سال 92 رشد بیش از 5/2 برابر و نسبت به سال 91 افزایش بیش از 3 برابری یعنی 300درصدی را نشان می‌دهد، حتی اگر به شبکه‌های اجتماعی دسترسی نداشته باشد و خبر از فیش حقوقی چند صد میلیونی فلان مدیر بانکی و بهمان رئیس بیمه نشنیده باشد.
سه - برخی منتقدان، دولت یازدهم را «دولت رکود»، برخی «دولت اقتدارگرا»، برخی «دولت متزلزل» و برخی «دولت مستعجل» و... می‌خوانند در مقابل مدافعانی هم هستند که دولت حسن روحانی را دولتی کارآمد و باتدبیر و با عقل می‌دانند اما به نظر می‌رسد شرط انصاف آن باشد که پس از 3 سال از دولت یازدهم کارنامه عمل دولت روحانی با شعارهای انتخاباتی‌اش سنجیده شود. 2 شعار اصلی حسن روحانی در انتخابات یازدهم «هم چرخ سانتریفیوژها بچرخد، هم چرخ زندگی مردم» و «من سرهنگ نیستم» به ترتیب درونمایه بهبود اقتصادی و رونق آزادی‌های اجتماعی داشت و حالا پس از 3 سال از دولت روحانی به نظر می‌رسد حتی هواداران دولت هم در تحقق این شعارها تردید‌های جدی داشته باشند؛ مساله سانتریفیوژ و اساسا صنعت هسته‌ای ملی که تقریبا موضوعیت جدی حتی در ادبیات حامیان دولت هم ندارد و در ادبیات عمومی  کلیدواژه «سیمان» جایگزین «غنی‌سازی» و امثالهم شده است. در باب شعارهای معیشتی هم سوال اصلی اینجاست: آیا با وجود وضعیت فناوری هسته‌ای چرخ زندگی مردم می‌چرخد؟
پاسخ به این سوال خیلی ساده نیست البته خیلی هم سخت نیست در واقع سهل ممتنع است و هر مخاطبی به فراخور حال خود و وصفی که در بالا رفت احتمالا پاسخی به آن خواهد داد اما مهم این است که دولت روحانی در پاسخ این سوالات دیگر در جایگاه اپوزیسیون قرار ندارد.
چهار- درباره مساله دوم و مساله آزادی‌ها هم به نظر می‌رسد یکی از معقول‌ترین راه‌ها رجوع به اظهارات حامیان دولت روحانی باشد. منیژه حکمت، کارگردان سینما و از جمله هنرمندانی که نقش ستادی در همراه‌سازی بخشی از هنرمندان به نفع روحانی در سال 92 داشت در مصاحبه با هفته‌نامه صدا می‌گوید:
«من در این دوره ناامید شدم و متاسفم. اگر به سال 92 بازگردیم  با توجه به شرایط الان، تومار حمایت از روحانی را امضا نمی‌کنم. کسانی به من زنگ می‌زنند و می‌گویند تو گفتی به روحانی رای بدهیم. معتقدم احمدی‌نژاد دستاورد ناامیدی مردم بود و این روند دوباره دارد شکل می‌گیرد. من دیگر سعی می‌کنم هزینه ندهم و پاسخگوی کسانی که در این وادی به من اعتماد کرده بودند، نشوم».
یا ابوالفضل جلیلی، فیلمساز چپگرایی که ادعا می‌کند  بیش از 15 فیلم توقیفی دارد در این باره می‌گوید: همه ما سال 92 به آقای روحانی رای دادیم... اوایل دولت، من خدمت آقای ایوبی رسیدم روز سه‌شنبه‌ای بود گفت تا روز شنبه ما از  شما برای فیلمسازی در داخل کشور حمایت می‌کنیم، الان 3 سال است هنوز آن شنبه فرا نرسیده!»
یا در حوزه دانشگاه شاید مهم‌ترین شاخص برای عدم اقبال به دولت یازدهم بحث فراخوان (شما بخوانید فرمان) روحانی برای دفاع اساتید دانشگاه از برجام - و پیش‌تر توافق ژنو - بود که با استقبال سرد و «تقریبا هیچ» اساتید دانشگاه در این «فرمان علیه فهم» مواجه شد یا حتی 16 آذر سال 94 هم که قله فعالیت‌های تشکل‌های دانشجویی است برنامه‌های اصلی تشکل‌های اصلاح‌طلب با عنوان «تردید و امید» و در مواجهه اساسی با  شعار اصلی دولت یازدهم برگزار شد.
در واقع امروز و پس از 1100روز از آغاز دولت، رئیس‌جمهور روحانی با چالش جدی و پیامدهای عدم تحقق این شعارها در بخش‌های مختلف پایگاه اجتماعی خود روبه‌رو است. عدم ساختن یک «پایگاه اجتماعی مستقل» که دولت فکر می‌کرد پس از به ثمر رساندن برجام محقق می‌شود یکی از واقعیت‌هایی است که دولت هر بار در سفرهای استانی آن را لمس می‌کند.

گروه سیاسی: در ایران ماجرای برجام و ماهیت آن برای افکار عمومی تقریبا آشکار شده است. سیمان سخت مدت‌هاست قلب رآکتور اراک را از کار انداخته است و این در حالی است که هنوز آقایان «یک دلار» هم نتوانسته‌اند از اموال ایران را از طریق سیستم بانکی وارد کشور کنند. پسابرجام این روزها مصادف است با شنیدن اخبار مصادره‌های زنجیره‌ای اموال مردم ایران در خارج از کشور. بانک‌های آمریکایی که هیچ، هنوز حتی یک بانک معتبر اروپایی حاضر به همکاری با ایران نشده است. تحریم دلار سر جای خود باقی است و براساس اظهارات مقامات مسؤول، مجاری مراوده با بانک‌های کوچک، آن هم با سایر ارزها مانند یورو، قفل است. به گزارش «وطن امروز»، در چنین روزهایی که امیدها از برجام برداشته شده و جامعه ایرانی معنای واقعی «خسارت محض» را فهمیده ‌است، جلسه‌ای در مجلس برگزار شد تا وزیر امور خارجه، یعنی همان کسی که در مقام اجرا، مسؤول وضعیت فعلی است، پاسخگوی این نابسامانی‌ها باشد.  با این حال اما او نه تنها ابعاد این خسارت محض را نپذیرفت، بلکه با نیش و کنایه به منتقدان وضعیت فعلی جواب داد.  ظریف که در میانه مذاکرات هسته‌ای، به دفعات و به وضوح منافع حزبی جریان متبوع خود را پیگیری می‌کرد، دیروز در صحن علنی مجلس بار دیگر در مقام وزیر امور خارجه، کنایه‌های سیاسی مطرح کرد. او اگرچه آماری درباره آنچه اثرگذاری برجام بر وضعیت اقتصادی کشور دانسته، ارائه کرد اما در نهایت درباره مهم‌ترین قفل پسابرجامی یعنی امتناع بانک‌های معتبر دنیا از مراوده با ایران گفت «ان‌شاءالله» درست می‌شود! او دیروز در مجلس شرایط کشور در پسابرجام را «مبارک» دانست! و گفت نباید اجازه دهیم این فضای مبارک دستخوش اختلافات جناحی شود.  با این حال اما در ادامه اظهاراتش کنایه‌های سیاسی خطاب به منتقدان مطرح کرد! او در ابتدای اظهاراتش به جای آنکه درباره تاثیرگذاری برجام بر اقتصاد کشور بگوید، درباره شرایط کشور در صورت نبود برجام ادعاهایی مطرح کرد.ظریف گفت: اگر مذاکرات نبود و قرار بود تحریم‌ها افزوده شود و حتی اگر روند تحریم‌های گذشته در فروش نفت ایران ادامه می‌یافت، امروز فروش نفت به کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه رسیده بود و به تدریج به صفر می‌رسید. به گزارش مهر، وزیر امور خارجه گفت: فروش نفت در سال ۹۰ به میزان 5/2 بشکه بود که در سال ۹۲ به زیر یک میلیون بشکه کاهش یافت و به برکت مقاومت ملت ایران، این روند متوقف شد و امروز تولید و صادرات نفت ایران به بالاتر از ۲ میلیون بشکه رسیده است.  او پس از این اظهارات گفت: چنین تصور نشود که اگر وضعیت قبلی ادامه داشت، امروز شرایط اینگونه بود.  ظریف تصریح کرد: ما خوشحالیم که پیشرفت‌ها و دستاوردها به حدی است که دوستان ما ۳ سال گذشته را فراموش کرده‌اند و فراموش کردند که چه تحریم‌ها و فشارهایی به ملت ایران تحمیل می‌شد اما مردم مقاومت کردند و این فرصت را فراهم کردند که امروز با آرامش و امنیت به سمت پیشرفت و اقتصاد مقاومتی برویم.
پول به سمت ایران سرازیر شده!
اما بخوانید اظهارات ظریف را درباره وضعیت اقتصادی کشور در پسابرجام. او برداشته شدن تحریم‌های اتحادیه اروپایی را موجب سرازیر شدن هیات‌های خارجی به ایران خواند و گفت: امروز جهان، ایران را محلی امن برای سرمایه‌گذاری و گردشگری می‌داند.  ظریف اظهار داشت: از زمانی که برجام و توافق ژنو اجرا شد یعنی از آذر سال ۹۲ دست کشور برای دستیابی به منابع مالی باز شد. در شرایطی این گشایش ایجاد شد که خزانه کشور پول نقد زیادی نداشت.  وزیر امور خارجه کشورمان آزادی وجوه مسدود شده ایران را از دیگر دستاوردهای برجام خواند و گفت: ما امروز به منابع مالی خود دسترسی داریم.  وی ادامه داد: بانک‌ها امروز با جمهوری اسلامی به شکل فزاینده‌ای ارتباط دارند که این ارتباطات رو به افزایش است البته موانعی وجود دارد که یکی از این موانع موذیگری‌های بخش دولتی و غیردولتی آمریکا و دیگری ارتقای نظام بانکی جهانی است. ظریف از گشایش ۴ هزار و ۱۷۲ LC و اعتبار اسنادی پس از تصویب برجام خبر داد و گفت: ۵ میلیارد دلار بدهی یک شرکت اماراتی، ۲ میلیارد دلار بدهی شل و ۶ میلیارد دلار وجوه ایران نزد هند بتدریج به کشور بازگشته است.
استدلال‌های جواد
در ادامه جلسه دیروز مجلس، علی لاریجانی سوالات نمایندگان از جواد ظریف را قرائت کرد تا او به آنها پاسخ دهد. استدلال‌های ظریف در پاسخ به سوالات نمایندگان بسیار قابل تامل است. او در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی برای رفع موانع سرمایه‌گذاری در ایران در پسابرجام انجام داده‌اید، اظهار داشت: بانک‌های بزرگ دنیا حدود ۱۰ سال مورد تحریم و جریمه واقع شده‌اند و امروز که این تحریم از آنها برداشته شده است، باید این فضای روانی و ترس‌ بانک‌ها را بشکنیم. به آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها فشار می‌آوریم که این بانک‌ها را برای سرمایه‌گذاری در کشورمان راضی کنند. وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره اقدامات انجام شده برای مقابله با قانون کنگره آمریکا معروف به «قانون ویزا» که اتباع ۳۸ کشور را در صورت سفر به ایران، برای سفر به آمریکا محدود می‌کند، عنوان کرد: وقتی این خبر را شنیدیم که جمعی چنین لایحه‌ای را آماده‌ کرده‌اند، فوراً با آقای جان کری تماس گرفتم و آنها نیز تعهد کردند مشکلی ایجاد نمی‌شود. وی گفت: براساس خبرهایی که داریم، بازرگانان اروپایی و کشورهای ۳۸ گانه که امکان سفر بدون روادید به آمریکا را داشته‌اند، امروز وضعیت بدتری ندارند و براساس آنچه از طرف‌های تجاری خود شنیده‌ایم، این مساله مانعی برای رفت‌وآمدها به ایران نخواهد بود. وی در ادامه در پاسخ به یکی از سوالات درباره وضع تحریم‌های جدید علیه برخی اشخاص و شرکت‌های ایرانی پس از برجام، اظهار داشت: در حوزه هسته‌ای حتی یک تحریم نیز ایجاد نشده است، در حوزه غیرهسته‌ای نیز تحریم جدیدی اضافه نشده بلکه افراد جدیدی به فهرست قبلی اضافه شده‌اند.  ظریف درباره سوال یکی از نمایندگان مبنی بر برداشت 2 میلیارد دلاری از اموال ایران توسط ایالات متحده آمریکا، تاکید کرد: ما اقدامات لازم را برای برخورد با دست‌اندازی به اموال ایران انجام داده‌ایم. برخی به ناروا گفته‌اند مردم ما را پس از برجام تحقیر کرده‌اند، لازم است در پاسخ بگوییم امروز تحقیر‌ها تمام شده است و این تحقیرها مربوط به دوران دیگری است.
لاریجانی: باید دقت کرد
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی پس از اظهارات محمدجواد ظریف در سخنانی ضمن قدردانی از محمدجواد ظریف و تیم مذاکره‌کننده، با بیان اینکه طرف مقابل در اجرای برجام به‌دنبال مساله‌سازی برای ایران است، افزود: آنها به‌دنبال مساله‌سازی برای ایران هستند و ما باید حوادث و رخدادها را رصد کنیم.  رئیس مجلس تأکید کرد: مجلس، دولت و شورای نظارت با دقت باید پیگیری کنند که جلوی زیاده‌خواهی‌های آمریکا گرفته شود. لابی‌هایی در طرف مقابل وجود دارد  و در سوالاتی که در این زمینه پیش می‌آید، تقطیع ایجاد می‌کند. لاریجانی افزود: بعضی شواهد به وجود آمد که در آنها نشانه‌هایی وجود داشت که طرف مقابل فشارهایی را از کانال‌های دیگری به ایران وارد می‌کند که وزارت امور خارجه باید اقدام متقابل انجام دهد و در شورای هسته‌ای بحث‌هایی در این زمینه صورت گیرد. باید با دقت این اقدامات را رصد کرد که آنها فشار بلاوجهی به ایران
وارد نکنند.

علیه 48 میلیارد دلار اموال ایران حکم صادر شده است!
در جلسه روز گذشته مجلس، مهرداد لاهوتی نماینده لنگرود یکی از 5 نماینده‌ای بود که درباره وضعیت کشور در پسابرجام اظهارنظر کرد. لاهوتی در میانه اظهارات خود درباره مصادره اموال ایران در خارج از کشور در دوران پسابرجام، یک عدد عجیب را مطرح کرد. او گفت علیه 48 میلیارد دلار اموال ایران در خارج از کشور حکم صادر شده است. این اظهارنظر او باعث شد خبرنگار «وطن امروز» در گفت‌وگو با لاهوتی، جزئیات بیشتری از این ادعا را خواستار شود.  لاهوتی در این‌باره با تایید صدور چندین حکم قضایی در آمریکا علیه ایران به ارزش 48 میلیارد دلار گفت: 2 میلیارد دلاری که اخیرا با حکم دیوانعالی آمریکا از دارایی‌های ایران سرقت شد، به سرعت و در طول  2 روز اتفاق نیفتاد. این حکم طی یک روند قانونی که چند سال طول کشید، صادر شده است. مجلس شورای اسلامی به دنبال این نیست که بگوید این دولت یا آن دولت در ایران عامل این مصادره 2 میلیاردی بوده است. باید جلوی بقیه احکام را بگیریم. این تنها حکم آمریکایی‌ها علیه ایران نبوده و آنان در چند سال اخیر علیه ایران نزدیک به 48 میلیارد دلار علیه ما حکم گرفتند. وی درباره اینکه آیا رقم 48 میلیارد دلار رسمی است، گفت: بله! این رقم توسط نهادهای رسمی کشور تایید شده است.  نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی با اشاره به روند صدور حکم علیه دارایی‌های بانک مرکزی ایران در آمریکا گفت: در ماجرای دستبرد 2 میلیارد دلار به دارایی‌های ایران، آمریکایی‌ها به دلیل اینکه نمی‌توانستند از دارایی‌های بانک مرکزی برداشت کنند، 2 بار آن را به کنگره بردند و رای گرفتند. در ایران به جای پیگیری این موضوع، متاسفانه نشستیم و چشمان‌مان را بستیم و پس از اینکه این رقم را برداشتند، به دنبال مقصر گشتیم و گفتیم مقصر فلانی است. وی تصریح کرد: حرف مجلس این است که باید از حقوق خود دفاع کنیم. اخیرا مجلس شورای اسلامی برای پیگیری خسارت و جنایت‌های آمریکا علیه ایران طرح خوبی را تصویب کرد اما سوال این است که چرا اکنون که آنها نزدیک به 50 میلیارد دلار علیه ما حکم گرفتند، چنین طرحی مصوب شد؟ اکنون که 2 دهه از جنگ گذشته است، ما می‌خواهیم در مجامع بین‌المللی از آمریکا شکایت کنیم که در 8 سال دفاع‌مقدس چندده هزار شهید و جانباز و... دادیم. بنده روز گذشته هشدار دادم تا از حقوق خود در مجامع بین‌المللی دفاع کنیم. معتقدم ما نباید حرف‌های احساسی بزنیم بلکه باید با ادله کارشناسی در مجامع حقوقی دنیا از خودمان دفاع کنیم. لاهوتی درباره ضرورت واکنش دیپلماتیک مناسب به اقدام آمریکا و کانادا در دستبرد به دارایی‌های ایران گفت: متاسفانه با حجم وسیع جنایاتی که آمریکایی‌ها علیه مردم ایران مرتکب شدند، این ما هستیم که در مجامع حقوقی محکوم می‌شویم. این مساله نشان‌دهنده ضعف ما است که نمی‌توانیم از حقوق خود دفاع کنیم. تذکر من در مجلس ناظر به همین موضوع بود که باید به وزارت امور خارجه در احقاق حقوق‌مان کمک کنیم.

گروه سیاسی: سخنگوی قوه قضائیه می‌گوید به دلیل روشن شدن موضوعاتی درباره حسین موسویان و سیروس ناصری، در آینده از آنها تحقیقات صورت خواهد گرفت.  حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای در نود و هفتمین نشست خبری خود با رسانه‌ها در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره رفتار عجیب
 و پرسش‌ برانگیز برخی نزدیکان دولت مانند حسین موسویان و سیروس ناصری گفت: هنوز حکم جلب یا بازداشتی برای حسین موسویان و سیروس ناصری صادر نشده اما درباره این افراد مسائل و موضوعاتی وجود دارد که باید روشن شود؛ امکان دارد در آینده از آنها تحقیقاتی به عمل‌ آید. بخشی از اشاره محسنی‌اژه‌ای به وجود برخی نقاط تاریک در پرونده موسویان، مربوط به موضوع کمک یک موسسه به دانشگاه پرینستون- که موسویان در آن تدریس می‌کند- برای نگارش یادداشت و تحلیل‌های موسویان در حمایت از برجام است. به گزارش «وطن امروز» ماجرای کمک 70 هزار دلاری موسسه پلاشرز به دانشگاه پرینستون که چندی پیش توسط «وطن امروز»  اطلاع‌رسانی شد از این قرار است که بن رودرز، معاون مشاور امنیت ملی در دولت اوباما، از طریق برخی موسسات از جمله موسسه پلاشرز تلاش کرده است از حامیان توافق هسته‌ای با ایران حمایت مالی کند.  در لیست کمک‌های مالی موسسه پلاشرز نام حسین موسویان، سخنگوی تیم مذاکره‌کننده دولت حسن روحانی در دولت اصلاحات و از افراد حامی توافق هسته‌ای با آمریکا نیز درج شده است. پلاشرز در گزارش سالانه خود نوشته است مبلغ 70 هزار دلار به دانشگاه پرینستون- که موسویان در آن تدریس می‌کند- داده است تا این پول را صرف یادداشت‌ها و تحلیل‌های موسویان کند. به عبارتی موسسه پلاشرز 70 هزار دلار به حسین موسویان، یعنی یکی از اصلی‌ترین حامیان توافق هسته‌ای که ارتباط بسیار نزدیکی با حسن روحانی دارد، یارانه داده است. البته عضو تیم مذاکره‌کننده دولت اصلاحات نقاط مبهم و قابل تاملی نیز در پرونده دوران مذاکرات هسته‌ای دارد که سال‌ها قبل با فشار برخی افراد، ادامه بررسی آن مسکوت ماند.
ورود قوه‌قضائیه به حقوق‌های میلیونی
اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری بود که فیش‌های حقوقی برخی مدیران ارشد بیمه مرکزی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.  جزئیات مندرج در این فیش‌ها همچون وام ضروری(!) 400 میلیون تومانی و اضافه کاری 33 میلیون تومانی به همان وسعتی که برای مردم عجیب و باورنکردنی بود، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب پیدا کرد. اما انتشار فیش حقوقی 240 میلیون تومانی یکی از مدیران بانک رفاه، این شائبه را به یقین تبدیل کرد که این پرداخت‌ها یک روند ثابت در دولت است. پرداخت این ارقام نجومی به مدیران ارشد بانکی و بیمه در حالی صورت گرفته که نهادهای رسمی آن را غیرقانونی و قابل پیگیری دانسته‌اند. بر همین اساس نیز آیت‌الله ‌لاریجانی، رئیس دستگاه قضا به رئیس سازمان بازرسی کل کشور دستور داد بررسی کند که این اتفاق در کدام دستگاه و بخش‌های دولتی و اجرایی رخ داده است. حجت‌الاسلام اژه‌ای در این باره گفت: سازمان بازرسی کل کشور باید منشأ این اقدام را بررسی کند و بداند که چرا این میزان حقوق غیرمتعارف پرداخت شده است. سخنگوی دستگاه قضایی با بیان اینکه استارت این ماجرا یک سال قبل توسط یکی از پرونده‌هایی که قوه‌قضائیه آن را پیگیری می‌کرد زده شد، گفت: در رابطه با همین روند فردی را احضار کردیم که وی در پاسخ به این سوال که به چه دلیل این میزان حقوق بالا را دریافت می‌کند، گفت همزمان در 9 بخش و هیات مدیره حضور دارم که مجموعاً 60 میلیون تومان در ماه تحت عنوان حقوق دریافت می‌کنم. وی افزود: این پرونده در دادسرا مطرح است و هنوز در دادگاه پرونده‌ای تشکیل نشده است، اما به سازمان بازرسی کل کشور دستور دادند که موضوع را بررسی کند و سازمان بازرسی باید بررسی‌ها و نظرش را در رابطه با این پرونده به صورت مرحله به مرحله ارائه کند. همچنین روز گذشته به آقای سراج تاکید کردم که بررسی به این موضوع را در اولویت قرار دهند.
شکایت دانشجویان علیه نماینده مجلس
پس از اعلام نتایج انتخابات مجلس دهم و پیش از تشکیل رسمی آن، یکی از نمایندگان منتخب تهران در گفت‌وگویی تمام بورسیه‌هایی را که پرونده آنان همچنان در حال بررسی است، غیرقانونی خوانده بود. به دنبال این اظهارنظر، دانشجویان بورسیه اعلام کردند که قطعا از وی شکایت خواهند کرد. همین موضوع، محور یکی از سوالات خبرنگاران از اژه‌ای بود. سخنگوی دستگاه قضا در این باره گفت: اخیراً یکی از نمایندگان منتخب مجلس دهم مطالبی را در همین باره مطرح کرده بود که برخی از دانشجویان علیه این فرد شکایت کردند. اژه‌ای تصریح کرد: اگر همه از استاد و دانشجو گرفته تا وزیر و وکیل و کارگر ملتزم به قانون باشیم به نفع همه است.

درگیری هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ران روسی و انگلیسی بزرگ‌ترین جشن فو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تبا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌لی را در اروپا به جنگ تبدیل کرد. تنها 48 ساعت از آغاز بزرگ‌ترین جشن فو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تبا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌لی در قاره اروپا گذشته بود که این جشن تبدیل به جنگ شد. هزاران هولیگان ترس را وارد خیابان‌های فرانسه کردند. در حالی که هزاران مامور برای برقراری امنیت در فرانسه مستقر شدند تا مانع از بروز حملات تروریستی شوند اما این هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ران انگلیسی و روسی بودند که درگیری و تنش را در شهر بندری مارسی شروع کردند. در این درگیری‌ها 35 نفر مجروح و به مراکز درمانی فرستاده شدند. حال یک هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ر
50 ساله که ضربات زیادی از هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ران روسی خورده بود وخیم است، این مرد سکته قلبی کرد اما پلیس نتوانست او را نجات دهد و به بیمارستان انتقال داده شد. این اتفاق در منطقه‌ای به نام بندر قدیمی مارسی رخ داد که در مرکز شهر قرار دارد. درگیری‌ها که پیش از آغاز مسابقه شروع شده بود، پس از پایان بازی نیز در ورزشگاه ادامه پیدا کرد. هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ران روسی به سمت جایگاه هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ران انگلیسی حمله و مواد منفجره به سمت آنها پرتاب کردند. تماشاگران انگلیسی در حضور ماموران امنیتی مجبور شدند از جایگاه تماشاگران به بیرون بروند. پشت دروازه جو هارت، تعداد زیادی هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ر روسی در کنار تماشاگران انگلیسی حضور داشتند که پس از گل واسیلی برزوتسکی در دقیقه 90، دوباره تنش ایجاد شد و روس‌ها مواد محترقه به سمت جایگاه انگلیسی‌ها پرتاب کردند. این موضوع باعث شد درگیری‌ها بیرون از ورزشگاه نیز ادامه پیدا کند. نیس شهر دیگر فرانسه نیز شاهد درگیری میان هو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ران لهستانی و ایرلند شمالی بود. این درگیری‌ها موجب مجروح شدن 7 نفر شد. اتفاقاتی که در بیرون و داخل ورزشگاه مارسی افتاد ممکن است برای فدراسیون‌های روسیه و انگلیس گران تمام شود. جریمه مالی نیز ممکن است با جریمه‌های ورزشی و انضباطی یوفا همراه باشد.
یوفا سه‌شنبه درباره اتفاق‌ها تصمیم می‌گیرد
اتحادیه فوتبال اروپا اعلام کرد درباره ناآرامی‌های شهر مارسی و درگیری هواداران 2 تیم انگلیس و روسیه همه چیز را مورد بررسی قرار می‌دهد و سه‌شنبه تصمیم نهایی را اعلام خواهد کرد. پیش و پس از برگزاری دیدار تیم‌های انگلیس و روسیه در یورو 2016، هواداران 2 تیم با هم درگیر شدند و صحنه‌های زشتی را در شهر مارسی فرانسه به وجود آوردند. در جریان این درگیری‌ها، چند تن از هواداران 2 تیم آسیب دیده و به بیمارستان منتقل شدند و خسارت زیادی به اموال عمومی زده شد. کمیته انضباطی یوفا اعلام کرد به خاطر این اتفاق‌ها، رفتار نژادپرستانه، روشن کردن آتش و ناآرامی‌هایی که توسط هواداران به وجود آمده است، همه چیز را پیگیری خواهد کرد. دیدار تیم‌های انگلیس و روسیه به تساوی یک - یک انجامید. پس از سوت پایان بازی نیز در بخش جنوبی ورزشگاه درگیری‌هایی بین هواداران 2 تیم رخ داد. این درگیری‌ها در پی 3 روز ناآرامی رخ داده در شهر مارسی است که در آن 35 نفر بشدت زخمی شدند. تصمیم نهایی در این زمینه سه‌شنبه گرفته خواهد شد.
وزیر ورزش روسیه نیروهای امنیتی فرانسه را سرزنش کرد
وزیر ورزش روسیه درگیری هواداران این تیم با تماشاگران انگلیس را  کم‌اهمیت جلوه داد و مقصر اصلی را نیروهای امنیت فرانسه برشمرد. دقایقی پس از به صدا درآمدن سوت پایان بازی، هواداران روسیه به سمت جایگاه تماشاگران انگلیس هجوم بردند و شروع به پرتاب اشیا در ورزشگاه «ولودروم» مارسی کردند. طبق نظر «ویتالی موتکو» که علاوه بر ریاست اتحادیه فوتبال روسیه، یکی از سران ارشد فیفا نیز هست، ضعف نیروهای امنیتی دلیل اصلی این اتفاقات بود. موتکو به «آر اسپورت» گفت: برخوردی نبود، بزرگنمایی شده است، در واقع همه چیز اینجا خوب است. زمانی که بازی تمام شد، حفاظی بین هواداران نبود. البته که انگلیسی‌ها ناراحت بودند ولی همه چیز به سرعت تمام شد. این‌طور مسابقات باید به شکل درست سازماندهی شوند. لازم است هواداران در استادیوم از هم جدا شوند. موتکو متعهد شد تا تماشاگرانی که رفتار ناشایستی داشتند را شناسایی و تنبیه کند و از استفاده غیرقانونی مواد آتش‌زا در قسمت هواداران روسیه انتقاد کرد. او ادامه داد: موضوع بد آنجا، ترقه‌ها و نارنجک‌ها بودند. حفاظی وجود نداشت، یک نفر باید این را درک کند. همچنین «الکساندر شپریگین» رئیس انجمن هواداران روسیه نیز نپذیرفت که صحنه‌های ورزشگاه به همان اندازه بد بود که گفته می‌شوند. او به شبکه تلویزیونی «آرتی» روسیه گفت: برخوردی وجود نداشت. تمام قسمت انگلیسی‌ها بلند شدند و فرار کردند. هیچ نزاعی رخ نداد، پلیس آنجا ایستاده بود. همه چیز خوب است، پلیس دارد بخوبی به وظایفش می‌رسد. به نقل از «گاردین»، سرویس خبری روسیه «وستی» گفته است که طرفداران روسیه مورد حمله قرار گرفتند.
به گزارش «وستی»، ۲۵۰ تن از هواداران روسی، جلوی حمله هزاران انگلیسی را گرفتند و آنها را مجبور به فرار کردند. تماشاگران انگلیس با حمله به سمت هواداران ما درگیری را شروع کردند اما ۲۵۰ روسی از نواحی مختلف کشورمان شانه خالی نکردند و یورش جزیره‌نشینان مست را دفع کردند. اتحادیه فوتبال اروپا برای جرم‌های صورت گرفته در ورزشگاه، اقدامات انضباطی را در پیش خواهد گرفت و مجازات‌های بیشتری در انتظار روسیه خواهد بود. فدراسیون فوتبال انگلستان از هواداران خواسته تا رفتار مؤدبانه‌ای داشته باشند و تیم خود را به روش درست تشویق کنند. مارک ویتل، سخنگوی فدراسیون فوتبال انگلیس، گفته است فدراسیون از دیدن چنین صحنه‌هایی بسیار متأثر شده است و البته چنین رفتارهایی را محکوم کرد. او به مسؤولان فرانسه گفت: کسانی که در این ماجرا دست داشتند را شناسایی کنید و با آنها به طور مناسب و سریع برخورد کنید.
 

علی کاردر، محکوم پرونده کرسنت به عنوان مدیرعامل جدید شرکت ملی نفت ایران جای رکن‌الدین جوادی، معاون سابق وزیر نفت را گرفت. جلسه دیروز هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران با حضور وزیر نفت تشکیل شد و اعضای اصلی هیات مدیره برای دور جدید انتخاب شدند. بر این اساس، علی کاردر که یکی از محکومان کرسنت است و پرونده وی هنوز در جریان است، به عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و عضو اصلی هیات مدیره این شرکت از زنگنه حکم گرفت. علی کاردر تا پیش از این معاون سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی شرکت ملی نفت ایران بوده است. با این حال برخی رسانه‌ها این اتفاق را در ادامه اختلافات وزیر نفت با برخی از مدیران نفتی دانستند. در همین باره مهر نوشت: بیژن زنگنه با صدور حکمی، رکن‌الدین جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران را تغییر داد. بر این اساس به دلیل بالا گرفتن اختلافات رکن‌الدین جوادی و بیژن زنگنه بر سر برخی از مسائل جدید ساختاری شرکت ملی نفت ایران، این جابه‌جایی در بدنه بزرگ‌ترین شرکت نفتی ایران انجام شده است. با اعمال تغییرات جدید ساختاری در شرکت ملی نفت ایران، یکسری معاونت‌های جدید در سطح این شرکت به دستور بیژن زنگنه وزیر نفت ایجاد شده که این تغییرات جدید ساختاری با انتقاد برخی از مدیران ارشد صنعت نفت کشور همراه شده است. از این رو پیش‌بینی می‌شود پس از صدور حکم جدید مدیرعامل شرکت ملی نفت، تغییرات جدید مدیریتی در شرکت ملی نفت ایران و وزارت نفت اعمال شود که از سیدمحسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران به عنوان یکی از مدیران رفتنی این مجموعه یاد می‌شود. براساس این گزارش، اختلافات وزیر نفت با برخی از معاونان وی در طول چند ماه گذشته تشدید شده است به طوری‌که سال گذشته هم عباس شعری‌مقدم که دوره بازنشستگی وی توسط وزیر نفت تمدید شده بود، با صدور حکمی غیرمنتظره برکنار و خانم مرضیه شاهدایی به‌عنوان مدیرعامل جدید شرکت ملی صنایع پتروشیمی و معاون وزیر نفت جایگزین وی شده بود. در این بین وزیر نفت در طول چند هفته گذشته تاکنون در پاسخ به انتقادهای مطرح شده از سوی مدیران و معاونان خود در وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، تاکید کرده است که تمام مدیران باید تابع تصمیمات وزیر باشند. فارس نیز این تغییر را «مهر پایان بر اختلافات زنگنه و جوادی» دانست و نوشت: رکن‌الدین جوادی که در سابقه خود مدیریت بر شرکت صادرات گاز ایران و شرکت OIEC را دارد از مدیرانی است که در امضای قرارداد کرسنت نقش داشت. اختلافات وی با زنگنه از پارسال زمانی تشدید شد که فشارها بر بیژن نامدار زنگنه درباره پرونده کرسنت بالا گرفت و بارها شنیده شد که جوادی از سمت خود استعفا کرده است. براساس این گزارش، از «تغییر ساختار شرکت ملی نفت» به عنوان عامل دیگر اختلاف جوادی با زنگنه یاد می‌شود. جوادی از بازنشسته‌های صنعت نفت است که چندین بار با موافقت هیأت دولت به فعالیت خود در شرکت ملی نفت ایران ادامه داد.

گروه بین‌الملل: مردم شهر اورلاندوی ایالت فلوریدا امسال با 2 حمله خونین پیاپی،  نخست به یک خوانند مشهور و سپس به باشگاه شبانه همجنس‌بازان، تابستان خطرناکی را آغاز می‌کنند. شنبه‌شب یک مهاجم مسلح به یک باشگاه شبانه ویژه همجنس‌بازان در اورلاندو حمله کرد و چندین نفر را به گلوله بست. این در حالی است که همزمان در اغلب شهرهای اروپای شرقی و مرکزی، راهپیمایی‌هایی در حمایت از دگرباشان جنسی برقرار بود. رسانه‌های آمریکایی دیروز مهاجم را «عمر میر صدیق متین» جوان 29 ساله اهل پورت‌سنت‌لوئیس ایالت فلوریدا(تصویر) معرفی کرده‌اند. او افغان‌تبار است و سابقه شرکت در انتخابات سال 2006 ایالات متحده به نفع حزب دموکرات را دارد. اگرچه اف‌بی‌آی هنوز رسما هویت مهاجم را اعلام نکرده اما اقدام او در حمله به باشگاه شبانه «پالس» را کاملا سازماندهی شده و تروریستی عنوان کرده است. برخی شبکه‌های خبری آمریکایی پیش از ظهر دیروز به وقت فلوریدا به نقل از منابع پلیس فدرال تعداد کشته‌شدگان را حدود 50 نفر و مجروحان را 53 تن برآورد کردند که حال برخی از آنها وخیم است. همچنین شاهدان عینی بر خلاف ادعای پلیس،  از عملیات نیروهای ویژه سوات برای آزادی حدود 30 نفری گفته‌اند که متین در باشگاه مزبور گروگان گرفته بود. او حدود ساعت 2 نیمه‌شب پس از تبادل آتش با نگهبانان باشگاه پالس وارد آن شده و پس از 3 ساعت تیراندازی همان جا کشته می‌شود. در همین حال برخی حساب‌های توئیتری حامی گروه تروریستی داعش بلافاصله پس از این حمله، پیام‌هایی را با هشتگ مشترک «#پالس»  با محتوای حمله به همجنس‌بازان و لزوم کشتن آنها ضمن خطاب قراردادن آمریکایی‌ها منتشر کردند. چنین پیام‌هایی در کنار سازماندهی شده بودن حمله متین و همچنین زمان خاص انجام آن، این باور عمومی را به وجود آورده است که این نخستین حمله داعش در قاره آمریکا محسوب می‌شود. شاهدان به سی‌ان‌ان  گفته‌اند صدای تیراندازی‌های متوالی را طی دست‌کم یک ساعت شنیده‌اند. پلیس فدرال نیز از مردم محلی خواسته بود از محل حادثه فاصله بگیرند.
قتل خواننده زن آمریکایی
یک شب پیش از این قتل‌عام  یک خواننده جوان آمریکایی در حین خروج از کنسرت خود در همین شهر ایالت فلوریدا به ضرب گلوله یک مرد ناشناس از پا درآمده بود. کریستینا گرمی 22 ساله  که  2 سال پیش به‌خاطر موفقیت در نمایش استعدادهای خوانندگی آمریکا مشهور شده بود، جمعه‌شب پس از کنسرت، برابر عکاسان ایستاده بود و به هوادارانش امضا می‌داد که مورد حمله مهاجم قرار گرفت. تراژدی وقتی کامل شد که مهاجم به دنبال حمله برادر کریستینا گرمی که می‌خواست مانع شلیک‌های بیشترش شود با شلیک گلوله به سرش خودکشی کرد. خواننده زن جوان نیز که 2 گلوله خورده کرده بود در نهایت بر اثر جراحات وارده در بیمارستان در‌گذشت.
 

محمدرضا تقوی‌پور*: کلان‌داده (big data) واژه‌ای است که به مجموعه داده‌های بسیار بزرگ یا پیچیده اطلاق می‌شود که تجهیزات تحلیل داده‌های مرسوم برای پردازش آن ناکافی است. در مطالعات علوم اجتماعی، کلان‌داده‌ها می‌توانند ابزاری جدید برای بررسی پیچیدگی رفتار انسان‌ها اعم از رفتارهای فردی و اجتماعی و دریچه‌ای جدید برای شناخت افکار عمومی جوامع باشند. در سال‌های اخیر تحقیقات فراوانی به‌منظور شناسایی شیوه‌های تحلیل کلان‌داده‌ها بویژه در پژوهشگاه‌های مطرح غربی انجام شده است که نشان‌دهنده اهمیت داده‌کاوی نزد سیاست‌گذاران این کشورها است. پردازش و تفسیر این داده‌های عظیم می‌تواند همبستگی‌های میان عناصر کلیدی یک جامعه را مشخص و برنامه‌ریزی برای دانلود یا آپلود افکار عمومی در آن جامعه را سهل‌الوصول‌تر کند. امروز با رواج استفاده از شبکه‌های اجتماعی، یکی از بهترین راه‌های دستیابی به کلان‌داده‌ها، دسترسی به مراکز اطلاعاتی
 (data center) این شبکه‌هاست که در اختیار کشورهایی است که این مراکز اطلاعاتی در درون آنها ساخته ‌شده‌اند. به‌عنوان‌مثال در یکی از مراکز اطلاعاتی تحت مدیریت آژانس امنیت ملی ایالات‌متحده (NSA) در یوتا، چندین اگزابایت (1018 بایت) داده ذخیره شده است که بدون شک مورد تحلیل و تفسیر کارشناسان این کشور قرار می‌گیرد. این در حالی است که بنا بر گزارش مرکز آمار ایران و مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت (متما)، ضریب نفوذ اینترنت در کشور، سال گذشته به میزان حدود 82 درصد (چیزی حدود 60 میلیون نفر) رسیده است و بر مبنای روندپژوهی در سال 96 شمسی، به مرز 100 درصد خواهد رسید. درحالی ‌که چندی پیش انگلستان با جدیت تمام از شرکت اسرائیلی وایبر خواست دیتاسنترهای خود را به داخل بریتانیا منتقل کند؛ کشور ما با وجود توانایی کافی در ساخت و بهره‌برداری از چنین دیتاسنترهایی سال‌ها است کلان‌داده‌های حیاتی را تقدیم کشورهای رقیب کرده و امنیت اخلاقی، اعتقادی، اقتصادی و سیاسی خود را به خطر انداخته است. طبیعی است ادامه چنین روندی، جز بازی دوسر باخت و تعریف‌شده در زمین حریف و در نتیجه وابستگی فرهنگی و سیاسی چیزی عاید ما نخواهد کرد.
رهبر انقلاب چندی پیش در سالروز ارتحال امام(ره)، استقلال را یکی از شاخصه‌های پنجگانه انقلابی‌گری برشمردند و یکی از شاخه‌های این شاخص مهم را استقلال فرهنگی خواندند و خواستار سلب سلطه دشمن از ابزارهایی شدند که استقلال کشور را تهدید می‌کند.
بدون شک ایران ما به‌عنوان کشوری پیشرو، به‌منظور بهره‌گیری مناسب از تمام ظرفیت‌های عظیم فضای مجازی، راهی جز در اختیار داشتن دیتاسنترها و شبکه‌های اجتماعی بومی ندارد. شبکه‌هایی که قابلیت رقابت با همنوعان خارجی خود را داشته باشند و کلان داده‌های حیاتی کشور را تقدیم بدخواهان مردم‌مان نکنند. تنها در این صورت است که می‌توانیم به استقلال فرهنگی، اعتقادی و سیاسی خود به‌عنوان یک انقلابی امیدوار باشیم.
* کارشناس ارشد مدیریت رسانه