|
لغو تحریمها؛ امکان و چگونگی
حسین روزبه/ دانشجوی دکترای روابط بینالملل: تحریمها از دیرباز به عنوان یک گزینه برای تأثیرگذاری بر مذاکرات یا تغییر رفتار یک کشور خارجی یا یک گروه مشخص، بدون نیاز به برخورد نظامی، مورد استفاده سیاستگذاران ایالات متحده بوده است. ایالات متحده طی 2 قرن گذشته دهها بار از تحریمها سود جسته و به بهبود بخشیدن نحوه به کار بردن آنها ادامه داده است. هدف از برقراری تحریمها ایجاد هزینه برای دولتها، یا افراد و نهادهایی است که به اقدامات مغایر با سیاست خارجی ایالات متحده، از جمله نقض حقوق بشر یا اشاعه سلاحهای کشتار جمعی، مبادرت میورزند. ایالات متحده از تحریمها به منظور ایجاد انگیزه برای دیگر کشورها با هدف واداشتن آنها به پیروی از قطعنامههای سازمان ملل متحد نیز استفاده کرده است. درک این نکته شایان اهمیت است که تحریمها تنها تاکتیکهایی هستند که در چارچوب یک راهبرد وسیعتر به منظور تغییر رفتار یک دولت به شمار میروند. آنها را به خودی خود نمیتوان به عنوان یک راهبرد محسوب کرد. ایالات متحده همچنین از فشار دیپلماتیک، نهادهای چندملیتی و دیگر تدابیر به منظور تغییر رفتار کشور مورد نظر سود میجوید. تحریمها بویژه هنگامی که با مشارکت جامعه بینالمللی به کار بسته شوند ابزار نیرومندی است. 1 برنامه اقدام مشترک که سال 1392 در میان نگاههای بسیار طرفین به آینده پیش رو در ژنو به امضای محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و کاترین اشتون، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی رسید - البته با تایید جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا - امیدها را به توافق بزرگ زنده کرد. در این موارد پیدا و پنهان اختلافات گسترده طرفین، شاید محوریترین و اصلیترین راهبرد مد نظر جمهوری اسلامی حفظ وسعت و تراز توان غنیسازی ایران و برداشتن تحریمهای اعمال شده علیه ایران در این مذاکرات بوده است. از فردای توافق موقت ژنو و در پس جلسات مکرر پیدا و پنهان کارشناسان و مقامات و نمایندگان طرفین «وعده برداشتن تحریمها» در این مذاکرات یکی از 2 خواسته اصلی ایران بوده است. این پژوهش در صدد است فارغ از هیاهوهای بهوجود آمده ناشی از موضوع توافق به یکی از اصلیترین مسائل چالشبرانگیز یعنی موضوع تحریمها و انواع مختلف آن و همچنین امکان لغو یا تعلیق و مقام یا نهاد دارای صلاحیت برای این امر بپردازد. ارسال به دوستان
ارسال به دوستان
1 کنگره
از اصلیترین نقشآفرینان تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران بوده است که مهمترین بخش تحریمها و مهمترین و اثرگذارترین تحریمهایی که در جدول زیر خواهد آمد مربوط به عملکرد کنگره در رابطه با ایران است. کنگره آمریکا که متشکل از مجلسین سنا و نمایندگان آن کشور است مهمترین نقش را در موضوع تحریمهای گسترده در طول سالیان گذشته ایفا کرده است. در تمام قوانین مصوب، کنگره حوزههای مختلف تحریم (مالی، تسلیحاتی، سرمایهگذاری و...) را هدف قرار داده است. از این رو سختترین بخش مربوط به موضوع تحریمهای ایران قوانین مصوب کنگره است که برای برداشتن آنها در اکثر مواقع نیازمند قانونگذاری مجدد کنگره است. هرچند در معدود مواردی رئیسجمهور میتواند راسا اقدام کند. ارسال به دوستان
2 دستورالعملهای اجرایی صادر شده از سوی رئیسجمهور آمریکا
ریاست جمهوری آمریکا با تکیه بر قدرت ناشی از قانون اساسی آمریکا و در راستای تامین منافع ملی آمریکا و امنیت ملی آن کشور میتواند راسا یا در امتداد قانونگذاری کنگره دستورالعملهای اجرایی صادر کند. از این رو در موضوع تحریم ایران رؤسای مختلف جمهوری آمریکا دستورالعملهای قانونی را برای اجرا و تشدید تحریم علیه ایران امضا کردهاند. این بخش از تحریمها برای تعلیق یا برداشتن عموما نیازمند فرامین اجرایی جدیدی از سوی رئیسجمهور آمریکا است. جدول مقابل نشاندهنده مجموعه اقدامات و سیاستهای آمریکا در طول سالیان گذشته در قالب فرامین اجرایی رؤسای جمهوری آمریکا در موضوع تحریم ایران است. ارسال به دوستان
3 اقدامات تحریمی اتحادیه اروپایی
اتحادیه اروپایی تشکل سیاسی و اقتصادی متشکل از ۲۸ کشور در قاره اروپاست که با نام اختصاری EU خوانده میشود. این اتحادیه در اصل گسترش یافته جامعه اقتصادی اروپاست که در سال 1957 با همکاری 6 کشور اروپایی تشکیل شد. از آن زمان به بعد اتحادیه به سرعت گسترش یافت، اعضای بیشتری پیدا کرد و حیطه کارش وسیعتر شد. این اتحادیه همزمان با اوج گرفتن موضوع هستهای ایران و از شروع مذاکرات هستهای، همواره یکی از طرفهای درگیر در این موضوع بوده است. هرچند اتحادیه اروپایی در بردارنده هویت مستقل سیاسی از آمریکا است. اما در موضوع هستهای ایران همراهی حداکثری را با آمریکا داشته است. این همراهی و هم موضعی در قالب تحریمهای اتحادیه اروپایی نیز ادامه یافت و اتحادیه اروپایی برای همراه نشان دادن خود در موضوع تحریمها با تصویب سه مصوبه در نهادهای قانونگذاری خود باعث سنگینتر شدن بار تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران شد. جدول مقابل مجموعه اقدامات اتحادیه اروپایی را در موضوع تحریم و چگونگی لغو یا تعلیق تحریمهای تصویب شده نشان میدهد. ارسال به دوستان
4 تحریمهای سازمان ملل
سازمان ملل متحد و رکن صلاحیتدار آن برای تامین امنیت جهانی یعنی شورای امنیت در موضوع تحریمهای اعمال شده در پرونده هستهای ایران، همانند سه ضلع دیگر مربع تحریمها به نقشآفرینی موثری روی آورد. از این رو شورای امنیت سازمان ملل با اعمال تحریمها در قالب قطعنامههای های چهارگانه به ایفای نقش پرداخته است. سازمان ملل در موضوع تحریم به 2 روش زیر اقدام کرده است. ارسال به دوستان
ارسال به دوستان
ارسال به دوستان
ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|