عبدالباری عطوان*: براساس توافق آمریکا و روسیه، آتش‌بس باید در تمام مناطق سوریه آغاز شود ولی بیشتر شواهد حاکی از آن است که فرصت اجرایی شدن این توافق تقریبا صفر است، زیرا حملات هوایی و زمینی روسیه و سوریه به «گروه‌های تروریستی» ادامه خواهد داشت و بی‌گمان این گروه‌ها نیز به این حملات واکنش نشان خواهند داد. ترکیه نیز آن طور که احمد داووداوغلو، نخست‌وزیر آن اعلام کرده است به این توافق پایبند نخواهد بود و به تیراندازی به مواضع گروه‌هایی مانند نیروهای کرد «گردان‌های مدافع خلق» که آنها را تروریست می‌داند، ادامه خواهد داد.
در تاریخ منطقه خاورمیانه و شاید کل جهان این عجیب‌ترین توافق آتش‌بس باشد، زیرا 2 ابرقدرت بدون رایزنی و هماهنگی با بازیگران اصلی یا حتی بازیگران فرعی در خاک سوریه به این توافق رسیده‌اند و حتی کشورهای منطقه نیز از این توافق غافلگیر شدند. داعش درباره این توافق سکوت اختیار کرده است و چه‌بسا به این علت که ارتباطی به آن ندارد اما صدای گروه همتای آن یعنی «جبهه النصره» درآمد و محمد الجولانی، سرکرده آن این توافق را «آتش‌بس ذلت‌بار و ننگین» توصیف کرد و از گروه‌های مسلح خواست با آن مخالفت کنند.
واکنش سرکرده جبهه النصره بیانگر حجم خطرهایی است که این گروه در آینده نزدیک در جبهه‌های درگیری با آن مواجه خواهد شد، زیرا توافق آتش‌بس این گروه را مستثنا کرد و به روسیه چراغ سبز و بلکه مشروعیت داد تا به حملاتش به مواضع این گروه ادامه دهد و ادلب، جسر الشغور و مناطق دیگری را در شمال حلب که گروهک جیش الفتح، یکی از شاخه‌های نظامی جبهه النصره بر آنها تسلط دارد، آزاد کند.  ارتش سوریه نیز توانست طی هفته‌های اخیر در حومه شمالی حلب پیروزی‌های بزرگی به دست آورد. وضع در عمل تغییر نخواهد کرد و آینده مانند گذشته خواهد بود. این توافق آتش‌بس یادآور هزاران توافق آتش‌بس مشابه در جنگ‌های خاورمیانه بویژه در جنگ‌های لبنان، یمن، لیبی و جنگ بین عراق و ایران است.  این توافق چگونه عملی خواهد شد، در حالی ‌که بیش از 250 گروه در سوریه در حال جنگ با یکدیگر هستند و مناطق تحت تسلط آنها نیز مشخص نیست و هیچ ساز‌و‌کاری برای شناسایی اینکه کدام گروه‌ها به این توافق پایبند خواهند بود و کدام گروه‌ها پایبند نخواهند بود، نیست.
سوریه با شتاب به طرف طرح «ب» که جان کری، وزیر خارجه آمریکا چند روز پیش، از آن سخن گفت و تهدید کرد که در صورت شکست توافق آتش‌بس این طرح اجرایی خواهد شد، پیش می‌رود. منظور او از این طرح نیز حمله زمینی عربستان و ترکیه با حمایت آمریکا به خاک سوریه و تقسیم جغرافیایی و جمعیتی این کشور است. کری در کنگره اعلام کرده است هیچ تضمینی برای موفقیت توافق آتش‌بس نیست، حال آنکه سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از کری خواست از سخن گفتن درباره طرح‌های جایگزین و عملیات زمینی و ایجاد مناطق عاری از سلاح دست بردارد.  همچنین لاوروف از اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا که جمعه درباره ضرورت کناره‌گیری بشار اسد در صورت حصول صلح دائمی سخن گفت، انتقاد کرد.  این توافق آتش‌بسی است که کسی آن را نمی‌خواهد و به آن نیاز ندارد و همه خواهان شکست آن هستند. موافقت با این آتش‌بس به‌عنوان جلوگیری از بهانه‌ها و در چارچوب سیاست خرید زمان و تلاش برای جلوگیری از بدترین گزینه یعنی جنگ منطقه‌ای صورت می‌گیرد و البته ممکن است چنین جنگی به جنگ بین‌المللی منجر شود. اوضاع سوریه به لحاظ سیاسی و نظامی از کنترل خارج شده است.  آنچه حائز اهمیت است شکل و محتوای سناریویی است که پس از شکست مورد انتظار این توافق درباره سوریه مطرح خواهد شد و چه‌بسا این سناریو سناریویی خونین و وحشتناک در بیشتر جبهه‌های درگیری باشد. چه‌بسا ورود جنگنده‌های عربستان سعودی به پایگاه اینجرلیک ترکیه در این برهه زمانی یکی از مقدمات این سناریو است و هر آنچه درباره اینکه هدف هواپیماهای عربستان جنگ علیه داعش است، گفته می‌شود، در واقع سرپوش گذاشتن به هدف دیگری است که همان «تقسیم جغرافیایی» سوریه و ایجاد رژیم جدید سنی‌مذهب در استان‌های الرقه، دیرالزور و الحسکه است که امتداد رژیمی مشابه در موصل عراق باشد.
*تحلیلگر برجسته جهان عرب
 

آغاز رسمی آتش‌بس در سوریه
اجرای توافق میان آمریکا و روسیه برای «توقف خصومت‌ها» در سوریه، براساس توافقات مقرر رأس ساعت 24:00 شنبه‌شب به وقت دمشق آغاز شد. این آتش‌بس گروه‌های داعش، جبهه‌النصره و سایر گروه‌های تروریستی را شامل نخواهد شد. در صورتی که این توافق آتش‌بس با موفقیت اجرایی شود، این نخستین‌بار در طول جنگ 5 ساله سوریه است که قدرت‌های جهانی با مذاکره موفق به توقف درگیری‌ها در این کشور می‌شوند.
 

گروه بین‌الملل: مهم‌ترین اندیشکده راهبردی - نظامی غرب به ناتوانی ناتوی اروپایی در جنگ احتمالی مقابل روسیه اعتراف کرد که این علامتی از سوی آمریکا و اروپا به  افکار عمومی‌شان برای ترک مخاصمه فعلی با کرملین محسوب می‌شود. از زمان آغاز بحران اوکراین گمانه‌زنی‌هایی جدی درباره رو به وخامت گذاشتن روابط اکثر کشورهای اروپایی با روسیه تا سطح احتمال برخورد نظامی انجام شده است اما هرگز تصور نمی‌شد اندیشکده‌ای که مهم‌ترین پشتوانه تحقیقات راهبردی ناتو است چنین رای به ناتوانی آن در مواجهه با خرس قهوه‌ای سیبری بدهد. براساس گزارشی که
26 فوریه(جمعه گذشته) توسط  اندیشکده «شورای آتلانتیک» منتشر شد، اکثر کشورهای اروپایی اصلی عضو پیمان ناتو به دلیل «کسری بودجه مزمن» و «ساختار ضعیف نظامی» توانایی مقابله با ارتش روسیه را نخواهند داشت. این گزارش می‌گوید تنها 10 بالگرد جنگی «تایگر» از جمع
31 بالگرد و تنها 280 نفربر زره‌پوش «ماردر» از مجموع 406 فروند زره‌پوش متعلق به ارتش آلمان آماده نبرد و درگیری هستند. ریچارد شریف، افسر ارشد بریتانیایی و یکی از تحلیلگران این اندیشکده آمریکایی می‌آورد: «در حال حاضر اعزام یک تیپ از ارتش بریتانیا که از آمادگی کامل برای جنگ برخوردار باشد، چالش بسیار بزرگی است». به نوشته او لندن برای حضور در رزمایشی که سال قبل در اروپا برگزار شد، مجبور به انتقال تانک از کانادا به انگلیس شد که تنها دلیل آن پایین بودن آمادگی تانک‎های انگلیسی به‌دلیل تعمیرات و نگهداری ضعیف بوده است.     این گزارش تنها یک روز پس از آن منتشر شد که ژنرال فیلیپ ام بریدلاو، از فرماندهان ارشد ناتو مدعی شد فرماندهی نیروهای آمریکایی مستقر در اروپا (ای‌یو‌کام) در صورت نیاز قادر است به روسیه حمله کند و آن را شکست دهد. بردیلاو گفته بود: «در صورت وقوع جنگ احتمالی با روسیه فرماندهی نیروهای آمریکایی مستقر در اروپا به کمک همپیمانان اروپایی خواهد توانست ارتش روسیه را شکست دهد». در پی جدا شدن شبه‌جزیره کریمه از اوکراین و الحاق آن به روسیه طی یک همه‌پرسی و برپا شدن جنگ در شرق اوکراین در سال 2014، رابطه بین روسیه و ناتو رو به تیرگی گذاشت و ناتو تمام همکاری‌های خود را با روسیه قطع کرد. آمریکا و متحدان اروپایی‌اش، مسکو را به ایجاد بی‌ثباتی در اوکراین متهم می‌کنند و به همین دلیل تحریم‌هایی را علیه روسیه اعمال کرده‌اند.

گروه بین‌الملل:‌ اظهارات وزیر خارجه امارات علیه نیروهای بسیج مردمی (الحشدالشعبی) در عراق با واکنش و خشم مقامات، سیاستمداران و مردم این کشور در شبکه‌های اجتماعی همراه شد. عبدالله بن زاید آل‌نهیان، روز جمعه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای روسی خود در مسکو مدعی شده بود: از بین بردن داعش مستلزم از بین بردن حزب‌الله لبنان و الحشدالشعبی در عراق است. این اظهارات با واکنش و خشم مقامات و سیاستمداران عراقی روبه‌رو شد. دفتر حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق جمعه در بیانیه‌ای، بشدت از حمله وزیر خارجه امارات به نیروهای بسیج مردمی انتقاد کرد. نیروی «الحشدالشعبی» (بسیج مردمی) با فتوای آیت‌الله سیستانی از مراجع بزرگ شیعیان در عراق و حمایت دولت عراق برای مبارزه با گروه‌های تروریستی بویژه داعش شکل گرفته و نقشی مهم در آزادسازی مناطق این کشور از دست داعش داشته است. دفتر العبادی با اعلام انزجار بغداد از مواضع وزیر خارجه امارات، اعلام کرد: قرار دادن نیروهای بسیج مردمی در کنار دیگر گروه‌های تروریستی را رد می‌کنیم... این سخنان دخالت در امور داخلی عراق محسوب می‌شود. دفتر نخست‌وزیر افزود: بسیج مردمی و رزمندگان داوطلب آن، قهرمانانی هستند که در کنار نیروهای دلیر امنیتی ما در مقابل جنایات گروه تروریستی داعش ایستاده‌اند و خیلی از مناطق اشغال شده را آزاد و خطر را از دیگر کشورهای خلیج‌فارس دور کرده‌اند. نخست‌وزیر عراق خطاب به امارات گفته است:‌ چنین امری، می‌طلبد که این کشورها عراق را در این جنگ کمک کنند و در کنارش بایستند (نه اینکه به نیروهای بسیج مردمی حمله کنند.) خالد الاسدی، عضو کمیته روابط خارجی پارلمان عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد: اظهارات این وزیر اماراتی دخالت در امور داخلی عراق و اقدامی غیرقابل قبول است و هدف از آن برهم زدن اوضاع عراق و دفاع از داعش و حمایت از آن است که امری مردود و محکوم است. الاسدی از وزارت خارجه عراق خواست تا بشدت با این اظهارات برخورد کرده و سفیر امارات را فراخوانده و اعتراض شدید عراق را به وی ابلاغ کند. کاربران عراقی در شبکه‌های اجتماعی نیز اظهارات وزیر خارجه امارات را محکوم و از نقش این کشور در عراق انتقاد کردند. همزمان، دولت بغداد در اعتراض به‌ این اظهارات گستاخانه وزیر خارجه امارات، سفیر این کشور را فراخواند و یادداشت اعتراض خود را به وی ابلاغ کرد.
 

 به باور نوام چامسکی، اندیشمند برجسته آمریکایی، ظهور شگفت‌آور دونالد ترامپ نامزد پیشتاز حزب جمهوری‌خواه برای انتخابات ریاست‌جمهوری آتی آمریکا در عرصه سیاست این کشور ناشی از «ترس» و «فروپاشی جامعه» است.
ترامپ در انتخابات هفته پیش ایالت نوادا پیروز شد که سومین پیروزی وی را در 4 رقابتی که تاکنون برای نامزدی حزب جمهوری‌خواه برگزار شده رقم زده است. پس از آنکه او  در انتخابات درون‌حزبی آیووا نفر دوم شد، این سرمایه‌دار نیویورکی رقبای خود را به راحتی در ایالت‌های نیوهمپشایر، کارولینای جنوبی و نوادا با اختلاف آرای 2 رقمی مغلوب کرد. اما چامسکی در گفت‌وگویی که با «آلترنیت» داشت،  ریشه پیروزی‌های ترامپ را در  «ترس و به موازات آن فروپاشی جامعه در دوره نولیبرال» دانست. این استاد زبانشناس برجسته دانشگاه ام‌آی‌تی گفت: «مردم با احساس انزوا و بی‌پناهی خود را قربانی نیروهای قدرتمندی می‌دانند که فاقد درک و تاثیرگذاری هستند». او جو سیاسی را که زمینه‌ساز رشد این سرمایه‌دار نیویورکی است با دهه 30 میلادی مقایسه کرد که آمریکا در بحران شدید اقتصادی فرو رفت: «به لحاظ عینی، میزان فقر و رنج بسیار شدیدتر بود با این حال حتی در میان افراد شاغل بی‌بضاعت و بیکاران نوعی حس امید وجود داشت که این امید اکنون عمدتا به خاطر جنبش‌های افراطی‌ کارگری و وجود سازمان‌های سیاسی حاشیه‌ای از دست رفته است». البته چامسکی پیش‌بینی نکرد چه کسی به کاخ سفید راه خواهد یافت اما  توضیح داد که «می‌توان از ترس‌ها و امیدها سخن گفت اما پیش‌بینی میسر نیست». او که به حمایت از برنی ساندرز، نامزد دموکرات‌ها معروف است اعتراف کرد چنانچه در ایالتی پرنوسان زندگی می‌کرد که هر دو حزب اصلی از سطح مشابهی از حمایت در میان رای‌دهندگان برخوردار بودند مسلما به هیلاری کلینتون رای می‌داد. ماه گذشته، چامسکی ضمن تحسین ساندرز گفت وی به‌خاطر وجود سیستم انتخاباتی خریداری شده از بخت چندانی برای پیروزی برخوردار نیست.
 

میخائیل الکساندروف*: اجرای توافق میان آمریکا و روسیه برای توقف خصومت‌ها در سوریه به دلیل عدم صداقت غرب مشکل خواهد بود. در حقیقت من فکر نمی‌کنم آتش‌بس عملی در سوریه بر پا شود و هدف از آن صرفا  متوقف کردن پیشرفت‌های ارتش بشار اسد در جهت سرکوب گروه‌های تروریستی است. قطعا از این فرصت می‌خواهند برای تروریست‌ها فرصت تجدید قوا (به لحاظ جذب نیروهای جدید، تهیه تجهیزات مورد نیاز و مواد غذایی) فراهم و سپس با بهانه‌های مختلف جنگ را طولانی کنند. در اصل روشن نیست که برای آتش‌بس و پایان جنگ با چه کسی صحبت شده زیرا گروه‌هایی که از آنها به‌عنوان «مخالفان میانه‌رو» یاد می‌شود از نظر تعداد افراد مسلح چندان قابل توجه نبوده و گذشته از آن با سازمان‌های تروریستی مخلوط هستند که تفکیک آنها در میدان جنگ کاری ساده نخواهد بود. تعیین شرایط مقدماتی از سوی «مخالفان میانه‌رو» درباره برداشته شدن محاصره شهر‌ها و خروج نیرو‌ها غیرجدی و خنده‌دار است. روشن است که به این صورت مطرح شدن موضوع با هدف جلوگیری از پیشرفت‌های ارتش سوریه و کاهش حمایت‌های جبهه مقاومت از اقدامات مربوط است. البته من خیلی مطمئن نیستم که تحولات سوریه دقیقا به همان شکل پروژه «خاورمیانه بزرگ» آمریکا پیش برود، چرا که تشکیل دولت کرد‌ها منجر به تضعیف ترکیه خواهد شد. ترکیه عضو مهم ناتو است و اگر ترکیه تجزیه شود پس ناتو در بخش جنوبی به طور جدی تضعیف شده و توان تاثیرگذاری بر روسیه و ایران را از دست خواهد داد که این موضوع آمریکایی‌ها را نگران می‌کند. در بحث آتش‌بس در سوریه برخی از مهره‌های غربگرای روسی حضور دارند که به دنبال دوستی و نزدیکی با غرب هستند. البته به اعتقاد من اندیشه دوستی و روابط دارای حقوق برابر با غرب غیرواقعی است اما متاسفانه مهره‌های مورد اشاره فکر می‌کنند با گذشت در برابر غرب می‌توان امتیاز به دست آورد که این اشتباه بسیار بزرگی است. از نگاه من آتش‌بس سوریه نیز به نوبه مسکو تلاشی برای مورد توجه غرب قرار گرفتن است که این بسیار غم‌انگیز است، در حالی که غرب دشمنی خود را نسبت به روسیه بار‌ها نشان داده و نادیده گرفتن این واقعیت غیرمنطقی است. از وجهه بین‌المللی روسیه می‌پرسید؟ به صورت طبیعی این نوع اقدامات برای آینده روسیه نگران‌کننده است و مشکل اصلی به آن بازمی‌گردد که عده‌ای در سطح مدیریت روسیه (اعم از دستگاه ریاست‌جمهوری، دولت، وزارتخانه‌ها) به دنبال آنند تا مورد توجه غرب قرار گیرند که از این ناحیه همواره به منافع واقعی مسکو زیان وارد شده است. به اعتقاد من پشت سر آتش‌بس در سوریه اهداف دیگری قرار گرفته است. کشورهای غربی و متحدان آنها در تلاشند از این طریق روسیه، سوریه و ایران را فریب دهند. تاکنون با موضع ایران درباره آتش‌بس آشنا نشده‌ام اما جمهوری اسلامی نسبت به اهداف غربی‌ها حساس خواهد ماند و متوجه این نکته خواهد بود که لغو تحریم‌ها یک مانور تاکتیکی است تا ایران را وادار به انصراف از مواضع و سیاست‌های اصولی خود در این منطقه کنند. معتقد نیستم توافق آتش‌بس با موضوع اوکراین ارتباط داشته باشد اما باید بگویم حوزه اقتصاد در اختیار گروه طرفدار غرب در دولت روسیه قرار دارد. طرفداران غرب در روسیه نه‌تنها علاقه‌مندی خاصی به بهبود وضع اقتصادی ندارند بلکه به دنبال وخیم‌تر شدن آن هم می‌گردند تا ثابت شود که بهبود شرایط فقط از راه برقراری روابط خوب و نزدیک با غرب امکان‌پذیر است. اینجاست که برخلاف وجود ظرفیت‌های عظیم طبیعی، زیرساختی و نیروی انسانی نمی‌توانیم شاهد اقدامات عملی برای بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی در روسیه باشیم. گروه طرفدار غرب به دنبال متقاعد کردن رئیس‌جمهور هستند که بدون لغو تحریم‌ها اصلاح وضع امکان ندارد و لغو تحریم‌ها نیز فقط با داشتن روابط نزدیک با آمریکا میسر است. به این دلیل است که وضعیت اقتصادی در حال بد‌تر شدن است و «پوتین» نیز تصمیم به برکناری آنها ندارد و امیدوار به بهبود روابط با غرب است که اشتباهی بیش نیست.  وضع داخلی روسیه باید در داخل اصلاح شده و بهبود پیدا کند و چشم به آمریکا داشتن بی‌فایده است.
*استاد مرکز مطالعات نظامی- سیاسی دانشگاه روابط بین‌الملل مسکو  و تحلیلگر خبرگزاری فارس
 

حزب‌الله: لبنان امارت سعودی‌ها نیست
شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله، جمعه در سخنانی اعلام کرد: ما به عنوان شهروندان لبنانی می‌خواهیم که لبنان فقط برای لبنانی‌ها باشد و در کشورشان آزادانه و سربلند زندگی کنند و وابسته و دلبسته به هیچ کشوری نباشند. شیخ قاسم گفت: لبنان هیچگاه امارت عربستان یا هر کشوری دیگر نبوده و نیست و برخی افراد نباید تصور کنند حزب‌الله می‌خواهد لبنان را وابسته به کشوری خاص کند. وی اعلام کرد: عربستان با اعلام انصراف از تصمیم ادعایی خود مبنی بر کمک تسلیحاتی به ارتش لبنان، درپی تخریب وجهه لبنان و حزب‌الله است.

اولاند هو شد!
کشاورزان خشمگین از کاهش قیمت محصولات کشاورزی در فرانسه، روز شنبه رئیس‌جمهور کشورشان را در ورود به نمایشگاه کشاورزی هو کرده و خواستار استعفای وی شدند. به نوشته فیگارو، در حالی که کشاورزان خشمگین فرانسوا اولاند را بی‌وقفه هو می‌کردند، وی خطاب به آنها اعلام کرد: «من خشم و عصبانیت شما را درک کرده و می‌شنوم. من به اینجا آمده‌ام تا فریادهای شما را که فریادهای درد و رنج است بشنوم». کشاورزان فرانسوی از چندی‌پیش در اعتراض به کاهش قیمت محصولات کشاورزی اقدام به برگزاری تجمعات اعتراضی می‌کنند.

ارسال نامه‌های تهدیدآمیز
به مساجد هلند
در روزهای گذشته نزدیک به 10 مسجد در هلند نامه‌های تهدیدآمیز دریافت کردند. براساس اعلام شورای مساجد در هلند
(آر ام ام ان)، مقامات این مساجد لحن نگارش و محتوای این نامه‌ها را «تهدید‌آمیز و چندش‌آور» خوانده‌اند. در همین راستا، این شورا از مساجد کشور خواست با هوشیاری این مسائل را پیگیری کرده و با مشاهده هر گونه مساله‌ای، پلیس را در جریان بگذارند. سخنگوی پلیس نیز با اشاره به این حادثه گفت: پلیس این مساله را با جدیت پیگیری می‌کند و تحقیقات در این باره در حال
انجام است.

رونمایی اون از سلاح جدید
 آژانس خبری مرکزی کره‌شمالی گزارش داد که کیم جونگ اون، رهبر این کشور در «آزمایش موفق یک موشک‌انداز دوش‌پرتاب ضد تانک که با هدایت لیزری اهداف خود را در فواصل دور شکار می‌کند» شرکت کرده است. در این گزارش آمده است: کیم جونگ اون رضایت کامل خود را از ساخت این سلاح ابراز کرده است که می‌تواند زره‌پوش‌ها و تانک‌هایی را که دشمنان به آن افتخار می‌کنند به آسانی منهدم کند. این در حالی است که آمریکا اخیرا به ارائه پیش‌نویس تحریم‌های بیشتر علیه پیونگ‌یانگ به خاطر تداوم برنامه‌های اتمی و موشکی خود دست
زده است.

سرنگونی پهپاد جاسوسی عربستان در تعز
امارات بامداد شنبه از کشته شدن یکی دیگر از سربازان شرکت‌کننده خود در عملیات ائتلاف سعودی در یمن خبر داد. نیروهای مسلح امارات اذعان کرده‌اند 56 تن از افسران و سربازان این کشور از زمان آغاز عملیات ائتلاف تحت امر عربستان در یمن کشته شده‌اند. همزمان ارتش و کمیته‌های مردمی یمن موفق شدند پهپاد جاسوسی این ائتلاف متجاوز را در استان تعز سرنگون کنند.

5 کشته در تیراندازی واشنگتن
تیراندازی در یکی از مناطق روستایی ایالت واشنگتن، جمعه به کشته شدن 5 نفر از جمله فرد ضارب منجر شده است. مقام‌های مسؤول می‌گویند یک فرد مسلح 4 نفر را در خانه‌ای واقع در یکی از مناطق روستایی واشنگتن به ضرب گلوله به قتل رساند و سپس خودش را کشت.  معاون رئیس کلانتری شهرستان «ماسون» در واشنگتن گفت که فردی در تماس با این کلانتری اعلام کرده بود اعضای خانواده‌اش را به قتل رسانده است.