ایمان  اسدی*: مقدمه
پس از انعقاد توافق هسته‌ای مابین ایران و کشورهای غربی، موسوم به برجام، بارها از سوی ریاست محترم جمهور و برخی اطرافیان ایشان، این جمله با ادبیات‌های مختلف قید شده است که «برجام سایه جنگ را از سر ایران دور کرده است». تا جایی که ریاست محترم جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی خود با مردم در تاریخ 12 مرداد سال جاری، آن را مهم‌ترین دستاورد برجام قلمداد کرد:
«مهم‌ترین اثر برجام این بود که سایه شوم تهدید از بالای سر ما رفع شد. آنها پرونده ما را به سازمان ملل و فصل 7 برده بودند و هر آن ممکن بود کشور دچار جنگ ناخواسته شود. ایران را به عنوان کشوری معرفی کرده بودند که تهدید صلح و امنیت جهان است».(1)  اینکه ادعا شود توافقی تهدید جنگ را علیه کشوری خنثی کرده است، به این معناست که یک کشور در آستانه تهدید نظامی معتبر قرار داشته است و هر لحظه ممکن بوده است جنگی علیه او رخ دهد ولی با رسیدن به یک توافق بین طرفین، طرفی که قصد توسل به زور علیه کشور دیگر را داشته است متعهد به عدم توسل به آن شده است. در واقع یعنی اینکه جمهوری اسلامی ایران در ابتدای پیروزی دولت یازدهم، در آستانه جنگ نظامی قرار داشت و مذاکرات هسته‌ای و توافق برجام مانع این حمله شد. در این اثر پژوهشی قصد داریم صحت و اعتبار این گزاره را مورد واکاوی و مداقه قرار دهیم.
زیرساخت حقوقی حمله به ایران
نخستین موضوعی که مستمسک طرفداران گزاره فوق هست و در سخنان جناب رئیس‌جمهور نیز کم‌وبیش به آن اشاره شده این است که پرونده هسته‌ای و موشکی ایران در چارچوب قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد قرار داشته است و در نتیجه زیرساخت حقوقی و مشروعیت لازم جهت حمله نظامی به ایران در شورای امنیت وجود داشته است. طی قطعنامه‌های گذشته درباره ایران از قطعنامه 1737 تا 1929، وضعیت جمهوری اسلامی ایران ذیل ماده چهل‌ویکم فصل هفتم منشور ملل متحد قرار داشت. فصل هفتم منشور که از ماده 39 تا 51 را در بر می‌گیرد، به اقدامات این شورا در موارد تهدید علیه صلح، نقض صلح و اعمال تجاوز می‌پردازد که مهم‌ترین مواد آن عبارتند از ماده 41 مشهور به ماده تحریم‌ها و ماده 42 مشهور به ماده جنگ. در اینجا بیان این نکته الزامی است که جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه ذیل کلیت فصل هفتم قرار نداشته است، بلکه صرفا ذیل یک ماده از آن فصل قرار داشته است، چرا که اگر ذیل کلیت فصل هفتم بودیم، این شورا می‌توانست به سبب قرار گرفتن ذیل کلیت فصل هفتم و در نتیجه در بر گرفتن ماده 42، قطعنامه را جوری تفسیر نماید که مجوز اقدام نظامی را از آن برداشت کند. 2 نمونه از آخرین قطعنامه‌های ذیل کلیت فصل هفتم قطعنامه 2216 یمن و قطعنامه 1973 لیبی هستند که تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی ذکر شده‌اند.  در واقع ایران در سالیان اخیر هیچ‌گاه ذیل کلیت فصل هفتم منشور قرار نداشته است که بتوان با توجه به این وضعیت، اجازه اتوماتیک برخورد نظامی را از آن منتج کرد، بلکه در واقع صرفا ذیل یک ماده از فصل هفتم بوده است که از آن ماده هم، یعنی ماده 41، هیچ گاه اجازه توسل به زور برداشت نشده و  نمی‌شود. حمله نظامی به عراق و یوگسلاوی سابق، پس از عدم تمکین به الزامات قطعنامه‌های شورای امنیت در صورتی تحقق یافت که قطعنامه‌های ضد این دو کشور، هر دو ذیل کلیت فصل هفتم قرار داشتند و به‌رغم اینکه اشاره‌ای به استفاده از توان نظامی نشده بود ولی از کلیت و روح این قطعنامه‌ها چنین مجوزی صادر شد. این موضوع درباره ایران صادق نبوده است. همچنین ناگفته نماند مناقشاتی که درباره بند نهم قطعنامه 1929 شورای امنیت درباره برنامه موشکی ایران می‌شود، مبنی بر اینکه چون در این بند، دولت‌ها ملزم شده‌اند «همه تدابیر لازم»(2) را جهت جلوگیری از انتقال تکنولوژی یا مساعدت‌های فنی پیرامون فعالیت‌های موشکی به ایران به کار گیرند،(3) می‌توان مجوز اقدام نظامی به ایران تفسیر کرد نیز باید متذکر شد:
- اولا؛ از سیاق این بند، مجوز حمله به ایران برداشت نمی‌شود.
- ثانیا؛ قطعنامه‌های ذیل ماده 41 منشور را نمی‌توان مجوز حمله به کشوری تفسیر کرد.
- ثالثا؛ بازه زمانی تصویب این قطعنامه تا برجام، 5 سال بوده و هیچ اتفاقی صورت نگرفته است.
در نتیجه، زیرساخت حقوقی حمله به ایران و توسل به اقدام نطامی علیه ایران در دوران پیش از برجام به هیچ عنوان وجود نداشته است که عده‌ای بخواهند آن را دستاویزی برای بزرگنمایی تهدید نظامی علیه ایران قرار دهند.
تهدید نظامی نامعتبر و توان بازدارندگی ایران
هرچند در مواضع رهبران ایالات متحده آمریکا، چه قبل از برجام و چه حتی پس از آن، یاوه‌گویی‌ها از قبیل اینکه تمام گزینه‌های نظامی را علیه ایران به کار خواهیم گرفت، مشاهده می‌شود، ولی هیچ یک از این تهدیدات علیه ایران تاکنون معتبر نبوده است و تا این مقطع، گزینه نظامی علیه ایران جدی نبوده است. حتی در زمان حکومت نومحافظه‌کاران در دوران بوش پسر نیز با اتکا به دکترین جنگ پیش‌دستانه 2 کشور را در اطراف ایران اشغال کردند و ایران را جزو محور شرارت معرفی کردند، علیه ایران به گزینه نظامی روی نیاوردند، چه برسد به دیگر دوره‌ها. در واقع ایالات متحده آمریکا، توان ورود به جنگ جدیدی را در این چند سال نداشته است. همچنین ناگفته نماند در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، دموکرات‌ها زعامت حکومت آمریکا را بر عهده داشتند و بیشتر از دیگران از ابزارهایی مانند تحریم بهره می‌گیرند. فلذا با توجه به اینکه قبل از توافق هسته‌ای، در آمریکا دموکرات‌ها قدرت را در دست داشتند، امکان به کارگیری گزینه نظامی علیه ایران نزدیک به صفر بود و گزینه نظامی علیه ایران روی میز دشمنان این مرز و بوم اصلا نبوده است که در حال حاضر بخواهیم ادعا کنیم با توافق توانستیم آن را از روی میز دشمن برداریم. ناگفته نماند برخی حامیان پروپاقرص رویکردهای سیاست خارجی دولت فعلی و مدافعان برجام نیز، در خوشبینانه‌ترین حالت، احتمال به کارگیری گزینه نظامی علیه ایران را تا 5 درصد برآورد می‌کردند.(4) اظهارنظرهای مختلفی هم از سوی مقامات و صاحب‌نظران آمریکایی مبنی بر جدی نبودن گزینه نظامی غرب علیه ایران وجود دارد، از جمله اظهارات خانم «وندی شرمن» در 14 آوریل 2016: «اوباما مجبور شد تصمیمی مهم بگیرد. ایران به دانش هسته‌ای مسلط شده بود و ما هم گزینه نظامی واقعی‌ای داشتیم اما حمله نظامی دانش ایران را نابود نمی‌کرد و آن‌وقت ایران چند سال بعد دوباره به صورت مخفی برنامه هسته‌ای خود را از سر می‌گرفت و نه‌تنها مشکل حل نمی‌شد، بلکه مشکلات بیشتری ایجاد می‌شد».(5)
اما اینکه چرا دشمنان ایران امکان‌سنجی گزینه نظامی علیه ایران را بسیار پایین می‌دانند، بنا به دلایل زیر است:
- ایران دارای قدرت دفاعی استراتژیک، ضریب بازدارندگی مطمئن و توان پاسخگویی بالایی است و دشمنان می‌دانند در صورت حمله به این کشور با واکنش دور از انتظار و پیش‌بینی‌نشده ایران مواجه می‌شوند.
- ایران دارای شبکه قدرت منطقه‌ای و نفوذ پیرامونی بالایی هست و دشمنان می‌دانند حمله به ایران معادل درگیری در یک جبهه نخواهد بود، بلکه در چند جبهه درگیر خواهند شد.
- رژیم صهیونیستی به عنوان خط قرمز امنیتی ایالات متحده آمریکا در دسترس حملات گسترده قوای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و در برابر ایران و متحدان منطقه‌ای آن، از آسیب‌پذیری بسیار بالایی برخوردار است.
- سطح درگیری در همان مراحل ابتدایی به ایران محدود نخواهد شد و با توجه به پتانسیل‌های موجود، به سرعت این درگیری به دیگر مناطق سرایت خواهد کرد و جنگ گسترده‌ای در نقاط مختلف به راه خواهد افتاد که کنترل و مدیریت این بحران بسیار سخت خواهد بود.
- ایران از قدرت نظامی تهاجمی قابل اعتنایی برخوردار است که در صورت مورد حمله واقع شدن، با اتکا بر استراتژی تنبیه متجاوز، می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری را بر پیکره‌ دشمن وارد کند.
- برد بالا، قدرت تخریب گسترده و دقت قابل قبول موشک‌های بالستیک ایران، ضربات و خسارات جبران‌ناپذیری را بر کشور متجاوز وارد خواهد آورد. برخی موشک‌های بالستیک ایران برای دشمن غیرقابل رهگیری هستند.
- و دست آخر اینکه ممکن است شروع جنگ با کشور متجاوز باشد ولی قطعا پایان جنگ با او نخواهد بود.
با توجه به دلایلی که قید شد و دلایل دیگر، در حال حاضر گزینه نظامی در قبال ایران، از سوی دشمنان گزینه‌ای جدی نبوده و نخواهد بود. فلذا در دوران قبل از برجام، اصلا گزینه‌ای به نام جنگ و تهدید نظامی وجود نداشته که امروز ادعا شود برجام آن را رفع کرده است. عدم تجاوز و حمله نظامی به این مرز و بوم ناشی از قدرت دفاعی استراتژیک کشور است نه برجام.
برجام؛ عامل رفع جنگ یا مقدمه‌ آن
در نظریات و مفاهیم بازدارندگی، گونه‌ای از بازدارندگی وجود دارد که به آن بازدارندگی مبتنی بر عدم دسترسی می‌گویند. به این معنا که عدم اشراف اطلاعاتی نسبت به قوای نظامی یک کشور، توان پاسخگویی و واکنش احتمالی آن کشور، خود نوعی بازدارندگی است که فقدان چنین اطلاعاتی مانع از حمله به آن کشور می‌شود. بر همین اساس، کشوری که قصد تجاوز و حمله به کشور دیگر را داشته باشد، ابتدا بخش قابل توجهی از تلاش خود را معطوف به شناسایی و کسب اطلاعات نسبت به حریف می‌کند و سپس به گزینه‌ نظامی روی می‌آورد. به عنوان مثال، ایالات متحده آمریکا در عملیات توفان صحرا در سال 1991 میلادی، پس از اینکه موفق به اخراج عراق از کویت شد، عملیات را متوقف کرد. سپس در قالب قطعنامه‌های شورای امنیت از جمله قطعنامه 687 شورای امنیت سازمان ملل متحد، رژیم بازرسی گسترده‌ای را علیه عراق ترتیب داد که به رژیم «آنسکام»(6) معروف شد. براساس شبکه بازرسی مزبور، توانستند اطلاعات بسیار گسترده‌ای از آرایش قوای نظامی عراق، جنگ‌افزارها و انبار‌های تسلیحاتی عراقی، پادگان‌های نظامی مهم و سایت‌های نظامی اصلی عراق به دست آورند. سپس مبتنی بر ترتیبات پیش‌بینی‌شده در قطعنامه‌ها، موفق شدند بخشی از این را نیز منهدم کنند. دست آخر وقتی به اشراف اطلاعاتی گسترده‌ای نسبت به عراق دست یافتند و تا حدی هم توان بازدارندگی عراق را تعدیل کردند، مارس 2003 بدون مجوز شورای امنیت به این کشور حمله کرده و ظرف مدت چند روز، صدام را از قدرت به زیر کشیدند. اگر فرآیند طولانی‌مدت بازرسی از عراق نبود، ایالات متحده به هیچ وجه قادر نبود علیه عراق دست به اقدام نظامی گسترده بزند و حکومت این کشور را ساقط کند، چرا که اولا؛ هم برنامه سلاح‌های کشتار جمعی مانند شیمیایی و میکربی داشت و هم از توان موشکی قابل قبولی برخوردار بود،  ثانیا؛ صدام سابقه حمله موشکی به تل‌آویو را در کارنامه خود داشت و می‌توانست خسارات سنگینی را بر آمریکا و متحدان آن تحمیل کند. مع‌الاسف رژیم بازرسی‌های پیش‌بینی‌شده در برجام و قطعنامه 2231 نیز، دارای تبعات و تهدیدات فراوانی علیه ایران است. بی‌جهت نیست که «جیمز کلاپر» مدیر اطلاعات ملی(7) ایالات متحده آمریکا در حاشیه نشست امنیتی سالانه مؤسسه «اسپن» در مصاحبه با شبکه خبری «ان‌بی‌سی» اذعان می‌کند با این توافق در موقعیت بهتری برای کسب اطلاع و دسترسی نسبت به قبل قرار می‌گیریم.(8) کسانی که معتقدند سایه جنگ را از سر کشور برداشتیم، خود بهتر می‌دانند اتفاقا پس از توافق، دشمن در وضعیت بهتری برای حمله نسبت به قبل قرار دارد. همچنین به اذغان خود غربی‌ها، زیرساخت هسته‌ای ایران قبل از توافق نسبت به بعد از آن، توان بازدارندگی بیشتری برای ایران خلق کرده بود.
نتیجه‌گیری
توافق هسته‌ای برجام، از ابتدای شروع مذاکرات با هدف رفع تحریم‌های ظالمانه ضدایرانی آغاز شد. در واقع از ابتدا، این توافق بنا نبود با هدف خنثی‌سازی گزینه نظامی دشمن منعقد شود، چرا که اساسا گزینه نظامی وجود نداشت که برای خنثی کردن آن 2 سال مذاکره صورت گیرد. اینکه امروز مهم‌ترین دستاورد برجام را دور شدن سایه جنگ از سر ملت ایران عنوان کنیم، به این معناست که برجام نتوانسته اهداف اصلی خود را که فروپاشی رژیم تحریم‌های ظالمانه بود محقق کند، فلذا دولتمردان گرامی قصد دارند با بزرگنمایی گزینه تهدید نظامی قبل از برجام، برای برجام دستاوردسازی کرده و توجه افکار عمومی و نخبگان جامعه را از شکست‌های خود منحرف کنند.
----------------------------------
پی‌نوشت:
1- http://www.khabaronline.ir
detail/563053/Politics/government
2- all necessary measures
3-  Security Council Resolution 1929
4- ناصر هادیان در برنامه تیتر امشب شبکه خبر در تاریخ 22 تیرماه سال 95، چنین ادعایی نمود.
5-http://www.vatanemrooz.ir /Newspaper/BlockPrint/160423
 6-United Nations Special Commission
7-Director of National Intelligence
8- http://yon.ir/lU47
*کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه تهران

مصطفی خدایی: همانطور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین و پر سر و صداترین وعده‌های انتخاباتی ترامپ لغو توافق هسته‌ای ایران و غرب بود که با عبارت «توافق هسته‌ای را پاره می‌کنم» شکل گرفت. در این باره اظهارنظرها، یادداشت‌ها و تحلیل‌های بسیاری منتشر شده است. نگارنده این یادداشت نیز بنا به دلایلی روشن معتقد است ترامپ این توافق را لغو نمی‌کند. در ادامه به شرح مختصر دلایل عدم لغو توافق هسته‌ای توسط دولت جدید آمریکا پرداخته و سپس عنوان می‌کنیم عدم لغو توافق هسته‌ای از سوی آمریکا چه مخاطراتی برای ایران دارد. ترامپ حتی اگر قدرتش را داشته باشد این توافق را لغو نمی‌کند، چراکه وجود یک توافقنامه با ظرفیت‌های بالای امتیازگیری برای آمریکا، بسیار با ارزش‌تر از لغو آن است.  ترامپ آنقدر ساده‌لوح نیست و مشاوران و دولت وی آنقدر ضعیف نیستند که توافق هسته‌ای را اصطلاحا پاره کنند. آنها خوب می‌دانند لغو توافق ایران و 1+5، مساوی است با مقابله به‌مثل ایران؛ یعنی آغاز فرآیندهایی پاسخ‌گونه که منتج به افزایش توان هسته‌ای کشورمان می‌شود. ترامپ مدیرعامل و مالک شرکت‌های موفق بسیاری است و هزاران قرارداد منجر به پیروزی بسته است. ترامپ اساسا مرد مذاکره است و باید از قدرت او در مجادلات دیپلماتیک ترسید. او هرگز قراردادهای سودمند را پاره نمی‌کند. برجام معامله‌ای است که بیش از همه، آمریکا را منتفع کرده است. چگونه می‌توان پذیرفت قراردادی که با سهل‌انگاری مذاکره‌کنندگان ایرانی، بردی تاریخی را برای آمریکا رقم زده، توسط رئیس‌جمهور این کشور لغو شود؟ اکنون باید پرسید اگر ترامپ برنامه‌ای عملی برای پاره کردن توافق هسته‌ای ندارد پس این وعده‌ها و شاخ و شانه کشیدن‌ها علیه برجام برای چیست؟ این رویه انتخاب کابینه از میان ضدایرانی‌ترین سیاستمداران آمریکا از چه‌رو است؟ افرادی که بیشترین زاویه‌ ممکن را با توافق هسته‌ای ایران و غرب دارند.  ترامپ از همین ابتدا سعی دارد دست پیش را بگیرد تا پس نیفتد. چرا؟ چون او دو برنامه اساسی دارد. او قرار است در مرحله اول تا جایی‌که می‌تواند برجام و تعهدات غرب را نقض کند. او این کار را خواهد کرد و همزمان به وعده‌های خود در باب لغو توافق هسته‌ای ادامه خواهد داد. اما در مرحله دوم، اقدام بعدی ترامپ نه لغو برجام بلکه تغییر آن است تا حدی که بیشترین امتیازهای ممکن را برای آمریکا رقم بزند. او تیم مذاکره‌کننده بسیار نیرومندی خواهد ساخت و تیم ایران را وادار به پذیرش تغییرات جدیدی خواهد کرد. این همان خطری است که در ابتدای این یادداشت به آن اشاره شد؛ یعنی تغییر بسیاری از بندهای توافق هسته‌ای و تضعیف حداکثری قدرت هسته‌ای ایران.  ترامپ نیز همچون بسیاری از کارشناسان داخلی متوجه ضعف‌های دولت یازدهم– بویژه در وزارت خارجه- شده و بخوبی می‌داند بازی را به کدام سمت هدایت کند. او با نقض‌های پی در پی و گسترش تحریم‌های ایران، دولت ما را وادار به ورود مجدد به مذاکره می‌کند. تیم مذاکره‌کننده‌ ما –به‌رغم مقاومت در برابر انجام دور جدید مذاکرات- مجددا به بازی بازمی‌گردد. ترامپ ضعف این تیم را فهمیده است؛ نرمش غیرقهرمانانه. او در مذاکرات بعدی انتخاب‌های زمخت‌تری پیش روی تیم ظریف ما قرار می‌دهد. در واقع دو انتخاب؛ لغو یک‌جای برجام یا تغییرات گسترده‌ آن.  اینجا جایی است که ضعف دولت روحانی مجددا کار دست ما می‌دهد، یعنی نپذیرفتن لغو برجام و پذیرش تغییرات تحت فشار. دولت روحانی هرگز حاضر به لغو برجام نمی‌شود. در واقع می‌توان گفت لغو برجام کابوس این دولت است، چراکه روحانی بزرگ‌ترین افتخار و دستاوردش را همین سند برجام می‌داند و اگر این هم لغو شد وی می‌ماند و انبوهی از مشکلات. مشکلاتی که مدام توسط دولت و با ابزار برجام استتار می‌شود. این در حالی است که برجام را نمی‌توان یک دستاورد و افتخار دانست و بسیاری از مردم آگاه ایران این امر را بخوبی می‌دانند. اصرار دولت روحانی بر موفقیت‌آمیز بودن توافق هسته‌ای فقط برای این است که دست دولت خالی نماند. این همان نقطه ضعفی است که ترامپ از آن آگاه شده و احتمالا قصد دارد از همین نقطه، ضربه‌ای مهیب به فعالیت‌های هسته‌ای ایران وارد کند.  بنابراین نباید نگران پاره کردن برجام بود. حتی باید دعا کرد ترامپ برجام را لغو کند تا هم قدرت هسته‌ای ایران بازگردد هم ضربه‌ای دیگر بر ما و از سمت دولت یازدهم وارد نشود. به بیان دیگر، لغو برجام بهترین اتفاقی است که برای ایران خواهد افتاد اما جای بسی تاسف است که ترامپ نیز بر این امر واقف است. او هرگز برجام را پاره نخواهد کرد، چرا که از قدرت گرفتن ایران در حوزه‌ هسته‌ای می‌ترسد. او میزان قدرت نظامی ایران را نیز درک کرده است، بنابراین از شروع جنگ با ایران واهمه دارد و از سوی دیگر بسیار نگران اسرائیل است که مبادا بهانه‌ای دست ایران دهد. ترامپ شمشیر خود را علیه برجام از رو بسته، فقط برای اینکه باز هم تیم هسته‌ای ما را وارد مذاکره کرده و باز هم یک شکست دیگر به ما تحمیل کند. بنابراین چیزی که باید نگران آن باشیم لغو برجام نیست بلکه فشار آمریکا بر دولت یازدهم برای پذیرش تغییرات برجام است که چنانچه مسؤولان و آگاهان و دلسوزان نظام از همین حالا چاره‌ای برای بحران مذاکرات مجدد ایران با غرب نیندیشند و تیم قدرتمندتر و دوراندیش‌تری برنگزینند خطرات برجام افزایش یافته و ممکن است شاهد تضعیف مجدد نظام هسته‌ای کشورمان باشیم.  شاید بهتر باشد دولت یازدهم پیش از آنکه حضور 4 ساله‌اش را به پایان برساند پاسخی به بدعهدی‌های مکرر آمریکا بدهد و تعهدات ناخوشایند را کنار گذاشته، با افزایش غنی‌سازی اورانیوم و فعال کردن مجدد سانتریفیوژها و به‌حرکت درآوردن چرخ تمام نیروگاه‌های هسته‌ای کشور با تمام قوا، یک دستاورد افتخارآمیز واقعی را در کارنامه خود ثبت کند.
 

بویژه که در این حادثه پایگاه فرماندهی ارتشی هدف قرار گرفته بود که تا آن زمان آسیب‌ناپذیر تصور می‌شد. این بار نظامیان ارتش آمریکا، نه در میدان جنگ که بر خاک سرزمین خود جان می‌سپردند. شاید گزارش‌هایی که منابع رسمی ارائه دادند، هیچ جای بحث و گفت‌وگویی درباره این حادثه باقی نگذاشته باشد، اما اگر پوسته ظاهری گزارش‌های رسمی را بشکافیم، حقیقت و اصل ماجرا به طور شرم‌آوری با گزارش‌های رسمی منافات دارد.
جلسه در کمیته نیروهای مسلح مجلس آمریکا
کنترل و هدایت هواپیماها در آمریکا از وظایف سازمان هواپیمایی فدرال است و ماموران برج کنترل فرودگاه‌ها در حیطه سازمانی این مجموعه انجام وظیفه می‌کنند. ساعت 55 :8 صبح بود که هواپیمای بوئینگ بدون هماهنگی با برج کنترل فرودگاه، همچنان اوج گرفت تا به ارتفاع 29 هزار پایی رسید. تا این زمان، امواج فرستنده هواپیما را دریافت می‌کردیم، ولی ناگهان موج فرستنده نیز قطع شد.  تصور ما این بود که نقص فنی بوئینگ موجب شده که خلبان بدون تماس با برج کنترل به راه خود ادامه دهد و همچنان برای برقراری ارتباط در تلاش بودیم که ناگهان متوجه شدیم خلبان بدون اینکه به هشدارهای ما پاسخ بدهد، فرستنده را روشن کرده است. فرستنده فریادها و تهدیدهایی را ارسال کرد که با لهجه عربی ادا می‌شد.  از این به بعد هواپیما جهت خود را به طرف واشنگتن تغییر داد و اندکی بعد نیز هواپیما در صفحه رادار برج گم شد.
اینها مطالبی بود که روزنامه کریستین ساینس مانیتور به نقل از ماموران برج مراقبت چاپ کرد. در دستورالعمل برج کنترل فرودگاه‌های محلی آمده است: در صورت بروز هواپیماربایی، ماموران وظیفه دارند موضوع حادثه را بلافاصله به مرکز فرماندهی
A . A .F (سازمان هواپیمایی فدرال) گزارش دهند.  در زمان تماس ماموران برج با مرکز فرماندهی، اکثر مسؤولان این مرکز برای حضور در یک کنفرانس تخصصی در کشور کانادا بسر می‌بردند و کسی جز ماموران رده پایین و کم تجربه در
A . A .F  حضور نداشتند. در همان شرایط بحرانی و پرالتهاب بود که مرکز فرماندهی دچار خطای بزرگی شد و پس از تلف شدن 20 دقیقه از خطیرترین و حساس‌ترین دقایق، تازه به اشتباه خود پی برد. ماموران مرکز فرماندهی، اخطار هواپیماربایی جدید را تکرار اخطار قبلی دومین هواپیما که در حال نزدیک شدن به شهر نیویورک بود، تلقی کردند، اما هنوز نیم ساعتی نگذشته بود که متوجه شدند تعداد هواپیماهای ربوده شده به 3 فروند رسیده است. در واقع مقامات نظامی پس از 20 دقیقه تاخیر از خطر سومین هواپیما آگاه شدند.  کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا، روز سیزدهم سپتامبر تشکیل شد و از رئیس ستاد مشترک، ژنرال ریچارد مه‌یر درباره ماجرای هواپیمای بوئینگ توضیح خواست. در شرح مذاکرات این جلسه، هیچ نکته‌ای مبنی بر تعقیب هواپیمای بوئینگ توسط جنگنده‌های نیروی هوایی وجود ندارد. پس از این مذاکرات سریع و ساختگی بین کمیته سنا و مقامات ارشد نظامی، سناتورهای عضو کمیته نیروهای مسلح تصریح کردند که در واقع هیچ‌گونه اقدامی برای تعقیب هواپیمای بوئینگ از طرف نیروی هوایی صورت نگرفته است.  آیا می‌توان باور کرد که در طول حملات هوایی به برج‌های تجارت جهانی و پنتاگون، نیروی هوایی ایالات متحده هیچ عکس‌العملی از خود بروز نداده باشد؟ در متن مذاکرات بین کمیته نیروهای مسلح و رئیس ستاد مشترک، نکات جالب و شایان توجهی وجود دارد که برای خوانندگان خالی از تعجب نخواهد بود. همان طور که قبلا اشاره شد، این جلسه 2 روز بعد از واقعه یازدهم سپتامبر یعنی سیزدهم همان ماه برگزار می‌شود، در این جلسه گفت‌وگو بیشتر بین ریچارد مه‌یر، رئیس ستاد مشترک و سناتور کارل لوین، یکی از اعضای کمیته جریان دارد.
سناتور کارل لوین: قبل از اینکه پنتاگون مورد حمله قرار بگیرد، خبر برخورد هواپیماها به برج‌های تجارت جهانی توسط کدام مرکز به وزارت دفاع گزارش شد؛ FBI، سازمان هواپیمایی ایالتی، یا مراکز دیگر؟
ژنرال ریچارد مه یر: جوابی برای این سوال ندارم. می‌توانم پس از بررسی مدارک به شما پاسخ بدهم.
لوین: متشکرم. آیا هیچ عملیاتی توسط وزارت دفاع علیه هواپیمایی صورت گرفت؟ از شما خواسته شد که به عملیاتی علیه هواپیمایی اقدام کنید؟
ادامه دارد