در حالی همدان با برداشت سالانه یک‌میلیون تن سیب‌زمینی قطب تولید این محصول است که ظرفیت سردخانه‌های نگهداری تنها ۲۹۰هزار تن بوده و نگرانی کشاورزان از ضررهای احتمالی پابرجاست. در استان همدان سالانه بین ۲۲ تا ۲۶ هزار هکتار سیب‌زمینی در اراضی کشاورزی کشت می‌شود که این امر موجب شده همدان به‌عنوان قطب اصلی تولید سیب‌زمینی کشور محسوب شود و در جایگاه نخست تولید سیب‌زمینی کشور قرار گیرد اما کشاورزان این استان هنگام برداشت محصول با مشکلات متعددی مواجه می‌شوند. نگاهی به آمار و وضعیت کشت سیب‌زمینی در همدان بیانگر آن است که در هر هکتار از زمین‌های زیر کشت این محصول در این استان میزان قابل‌توجهی سیب‌زمینی برداشت می‌شود اما بی‌توجهی به ایجاد صنایع تبدیلی و احداث انبارهای فنی و مناسب نگهداری این محصول، موجب بهره‌وری ناکافی از محصول تولیدی می‌شود. سیب‌زمینی همدان به 2 صورت تابستانه و پاییزه کشت می‌شود که سیب‌زمینی تابستانه مشکلات مخصوص به خود را دارد، چرا که باید به دلیل فسادپذیری، سریع‌تر بازاریابی شده و با مدیریت برداشت به‌تدریج به بازار مصرف فرستاده شود اما سیب‌زمینی پاییزه با مشکلات کمتری نسبت به سیب‌زمینی تابستانه از نظر ماندگاری مواجه است به ‌طوری‌ که در انبارهای سرد ممکن است چند سال بدون آنکه کیفیت اولیه آن تغییر کند، نگهداری شود. این در حالی است که در استان همدان با ظرفیت تولید سالانه یک‌میلیون تن سیب‌زمینی، میزان سردخانه‌ها و صنایع تبدیلی کشاورزی برای محصول سیب‌زمینی کافی نبوده و هر سال کشاورزان از این محل متضرر می‌شوند.  یک کارشناس کشاورزی در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اینکه سیب‌زمینی در سبد مصرفی کالای خانوار نقش‌آفرین است، افزود: این محصول بعد از گندم و برنج به دلیل داشتن نشاسته و پروتئین‌های فراوان از جمله محصولات استراتژیک باارزش غذایی بالاست. نسرین دانشمند با بیان اینکه سیب‌زمینی به انواع شرایط آب و هوایی سازگاری دارد، گفت: بیشترین حجم تولید این محصول در سال به مصرف داخلی می‌رسد و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد روی ریل صادرات قرار می‌گیرد. وی در ادامه با بیان اینکه همدان از مهم‌ترین مناطق کشت سیب‌زمینی در کشور است، گفت: با توسعه صنایع فرآوری، تبدیلی و تکمیلی می‌توان سهم صادرات این محصول را دوچندان کرد. دانشمند، نبود سردخانه مناسب، کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری، نبود بازار فروش مناسب، هزینه بالای تولید و سایر موارد را از جمله مشکلات سیب‌زمینی‌کاران دانست و افزود: سالانه مقدار قابل‌توجهی از این محصول به دلیل نبود سردخانه‌های مجهز از چرخه مصرف خارج و دور ریخته می‌شود. وی اظهار داشت: توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی از جمله بهترین راهکارهای توسعه اشتغال در مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، افزایش ارزش‌افزوده محصولات و توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی است. مدیر امور سرمایه‌گذاری جهاد کشاورزی استان همدان نیز در این باره گفت: ظرفیت سردخانه‌های محصول سیب‌زمینی در استان همدان ۲۹۰ هزار تن است.  علی‌اصغر نقی‌ئی با اشاره به اینکه ۴۲ واحد سردخانه از سال ۹۱ تاکنون در استان همدان راه‌اندازی شده است، ظرفیت سردخانه‌های محصول سیب‌زمینی در این استان را ۲۹۰ هزار تن عنوان کرد و گفت: سردخانه‌ای با ظرفیت ذخیره ۱۵۰ هزار تن سیب‌زمینی در استان همدان ایجاد می‌شود.  نقی‌ئی با بیان اینکه ایجاد 2 واحد برای فرآوری سیب‌زمینی در شهرستان‌های رزن و بهار در دست اقدام است، یادآور شد: در حال حاضر ۲۵۲ واحد صنایع تبدیلی در زمینه‌های مختلف در استان همدان وجود دارد که باعث جذب یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن ماده خام کشاورزی و فرآوری ۹۶۰ هزار تن ماده خام کشاورزی شده است. در همین باره رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز با بیان اینکه در استان همدان ۱۱۵ هزار بهره‌بردار کشاورزی وجود دارد و ۲۷ درصد اشتغال استان همدان به کشاورزی مربوط است، گفت: بخش کشاورزی استان همدان با تولید 9/4 میلیون تن محصول 5/4درصد تولیدات بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده و 4/29 درصد از ارزش ‌افزوده بخش اقتصادی استان همدان را نیز از آن خود کرده است. منصور رضوانی‌جلال با بیان اینکه استان همدان به‌عنوان قطب تولید محصولات کشاورزی بویژه سیب‌زمینی کشور مطرح است، گفت: هر کیلوگرم سیب‌زمینی به ازای مصرف هر مترمکعب آب ۵ هزار و ۶۰۰ کیلوکالری انرژی غذایی تولید می‌کند که این رقم در گندم و برنج کمتر است. وی با اشاره به کاهش سطح زیر کشت سیب‌زمینی در استان همدان، گفت: سال گذشته ۲۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان همدان زیر کشت سیب‌زمینی قرار داشت که این رقم به ۲۳ هزار هکتار کاهش‌ یافته است اما با افزایش راندمان و بهره‌وری، با وجود کاهش سطح زیر کشت، مقدار محصولات تولیدی کاهش نداشته است. علی‌اصغر زبردست، رئیس اتاق بازرگانی استان همدان نیز در این باره با بیان اینکه سالانه ۵ میلیون تن سیب‌زمینی در کشور تولید می‌شود و این محصول جایگاه ویژه‌ای در سبد تغذیه خانوار کشور دارد، گفت: با توجه به میزان مصرف آب محصول سیب‌زمینی، عقیده بر این است که باید تا حدودی کشت این محصول کنترل شود که می‌توان با تغییر روش و اصلاح الگوی مصرف آب، بهینه‌سازی آب با سیستم آبیاری نوین بارانی و قطره‌ای و اصلاح بهره‌وری تولید، این محصول را تولید کرد.  با این تفاسیر آنچه مسلم است اینکه هر سال و زمان برداشت محصول سیب‌زمینی کارشناسان و مسؤولان به فکر چاره برای حل مشکلات این بخش می‌افتند و با گذر زمان دوباره همه‌چیز به فراموشی سپرده می‌شود. بارها عنوان شده نبود واحدهای صنایع تبدیلی، نبود بازار فروش مناسب و کمبود نقدینگی از مشکلات اساسی سیب‌زمینی‌کاران است که به نظر می‌رسد برای ترغیب و جذب سرمایه‌گذاران برای احداث واحدهای فرآوری محصولات کشاورزی در استان همدان باید بیشتر تلاش شود.

صنایع تبدیلی سیب‌زمینی موجود برای استان همدان کافی نیست
استاندار همدان نیز با بیان اینکه این استان در زمینه ژنتیکی و تولید برخی محصولات رتبه بالایی دارد و کشت سیر، سیب‌زمینی، داشتن باغات گردو و داروهای گیاهی از داشته‌های بخش کشاورزی استان همدان است، گفت: صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش راندمان محصولات در واحد سطح در اولویت قرار دارد و باید صددرصد اراضی مستعد استان به آبیاری نوین مجهز شوند. استاندار همدان با اشاره به اینکه نباید از بهره‌وری غافل شد، افزود: به‌رغم برداشت یک‌میلیون تن سیب‌زمینی در استان، متأسفانه صنایع تبدیلی سیب‌زمینی کافی نیست و در زمان کاهش صادرات، کشاورز متحمل زیان جبران‌ناپذیر می‌شود.  محمدناصر نیکبخت تأکید کرد: کشاورزان نباید نگران فروش محصولات خود باشند و باید با ایجاد صنایع تبدیلی، زمینه صادرات محصولات فرآوری‌ شده فراهم شود.

برگزاری پویش آگاهی‌بخشی با شعار «جان آب در خطر است»
مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی گفت: در راستای توسعه و ارتقای فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب و ترغیب مشترکان در جهت حفظ  و صیانت از منابع آبی، شرکت آب و فاضلاب استان اقدام به نصب گسترده بنر با شعار «جان آب در خطر است» در سطح شهرهای استان کرد. باقرزاده افزود: با توجه به اینکه منابع آب در کشور ما محدود است، ضروری است از این نعمت الهی به درستی استفاده کنیم. از این رو آموزش و ترویج فرهنگ صحیح مصرف آب در جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وی ادامه داد: شرکت آب و فاضلاب استان با هدف جلب توجه جامعه سعی دارد نگاه جامعه و مردم را به موضوع حیاتی آب معطوف کند. وی اضافه کرد: به منظور آگاهی‌بخشی و تبیین اهمیت جایگاه آب در زندگی روزمره شهروندان و نهادینه کردن فرهنگ مصرف صحیح آب، این شرکت اقدام به راه‌اندازی پویش آگاهی‌بخشی «جان آب در خطر است» با  نصب بیش از 1400 مترمربع بنر مربوط به پویش یاد شده در نقاط پرتردد شهرهای استان و همچنین در سایت‌های خبری و فضای مجازی کرده است.

آغاز اجرای طرح ایجاد تأسیسات شبکه تصفیه‌خانه فاضلاب خمارلو
عملیات اجرایی طرح ایجاد تاسیسات شبکه جمع‌آوری و تصفیه‌خانه فاضلاب خمارلو با حضور معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در شهرستان خداآفرین آغاز شد. محمدصادق پورمهدی در آیین کلنگ‌زنی این پروژه، گفت: اهمیتی که در دولت به روستاها و شهرستان‌های کمتر توسعه‌یافته‌ داده شده، کم‌نظیر است و اغلب پروژه‌های افتتاح‌شده هم در این مناطق بوده است. وی افزود: شروع پروژه‌های جدید دولتی با توجه به وجود پروژه‌های متعدد نیمه‌تمام امکانپذیر نیست ولی این پروژه با توجه به نیاز اساسی منطقه با مشارکت شرکت‌های آب و فاضلاب استان و شهرداری و شورای شهر خمارلو شروع می‌شود و با جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب به صورت بهداشتی، زمینه بهبود محیط‌زیست و ارتقای بهداشت عمومی منطقه هم فراهم خواهد آمد. وی افزود: این پروژه در راستای توسعه شهر و ارائه خدمات مطلوب و بهداشتی به شهروندان احداث می‌شود.

مشترکان گاز هشدارهای ایمنی را جدی بگیرند
همزمان با فرارسیدن فصل سرما ، مدیرعامل شرکت گاز مازندران تاکید کرد: مشترکان گاز طبیعی با رعایت نکات ایمنی در استفاده مطلوب از وسایل گازسوز ضمن پیشگیری از حوادث مرتبط با گاز می‌توانند تجربه محیطی امن و گرمابخش را به خانواده خود هدیه دهند. محمداسماعیل ابراهیم‌زاده درباره دستورالعمل‌های ایمنی برای مصرف‌کنندگان گاز طبیعی گفت: رگلاتور و کنتور نصب‌شده از طرف شرکت گاز مازندران در منازل بر اساس نیاز و استاندارد بوده و حجم گاز و ظرفیت آن نیز دارای حد معین است. وی افزود: با توجه به این موضوع چنانچه شهروندان به گاز یا انشعابات بیشتری نیاز دارند باید در مرحله اول شرکت گاز مازندران را در جریان امر قرار داده و از دستکاری بدون اطلاع این وسایل خودداری کنند، چرا که چنین کاری ریسک وقوع خطر را به شدت افزایش می‌دهد. وی افزود: استفاده از یک شیر و گرفتن انشعاب از آن برای چند وسیله گازسوز غیراستاندارد و ممنوع است.

حجم ترانزیت کالا‌های غیرنفتی از بندر لنگه 5/2 برابر شد
مدیر بنادر غرب هرمزگان از 5/2 برابر شدن حجم ترانزیت کالاهای غیرنفتی و افزایش ۶۷ درصدی صادرات کالاهای غیرنفتی در عملکرد نیمه نخست سال ۱۳۹۶ خبر داد. محمود صابری از ترانزیت ۹۱ هزار و ۱۱۹ تن کالاهای غیرنفتی که عمدتا شامل خودرو است، خبر داد و به رشد ۱۴۶ درصدی این بخش از فعالیت‌های بندری و افزایش 5/2 برابری آن نسبت به مدت مشابه سال ۹۵ اشاره کرد. وی با اعلام اینکه طی 6 ماهه سال جاری در مجموع ۵ میلیون و ۵۰۷ هزار و ۹۶۷ تن انواع کالا در بنادر غرب تخلیه و بارگیری شد، افزود: از مجموع عملیات انجام شده، ۹۳۱ هزار و ۵۲۴ تن مربوط به کالاهای غیرنفتی و۴ میلیون و ۵۷۶ هزار و ۴۴۳ تن اختصاص به کالاهای نفتی دارد.  صابری در ادامه حجم صادرات کالاهای غیرنفتی را ۴۰۳ هزار و ۷۵۶ تن اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش ۶۷ درصدی داشته است. وی  اظهار داشت: زیرساخت‌های بنادر و دریانوردی بندرلنگه برای فعالیت‌های تجاری افزایش یافته است.

حسین قدیانی: دشمنی‌های رئیس‌جمهور آمریکا با ایران، صرفا اگر بسنده کردن به مشتی یاوه‌گویی بود، ایرادی نمی‌داشت حسن روحانی هم از این‌ور، چند جمله‌ای علیه نفر اول کاخ سفید، حرف بزند و تمام! واقعیت اما آن است که ترامپ در مقام عمل نیز به خصومت سابقه‌دار شیطان بزرگ با ملت ایران به بدترین شکل ممکن ادامه داد و با «اعمال قانون مادر تحریم‌ها» یعنی همان که خود یانکی‌ها «سنگین‌ترین رژیم تحریم‌ها در طول تاریخ» می‌خوانند، شدیدترین فاز دشمنی با جمهوری اسلامی را کلید زد! و این در حالی است که آقای روحانی پیش از این گفته بود: «دوران مادر تحریم‌ها گذشته!» پس جواب آنچه ترامپ گفت، اگر فقط حرف باشد؛ در جواب آنچه ترامپ عملیاتی کرد، باید ما هم در مقام عمل واکنش نشان دهیم و الا «حرف‌درمانی» درمان عوارض بی‌حد و حساب اجرایی شدن مادر تحریم‌ها یا همان «کاتسا» نیست! ناظر بر 3 موضوع بسیار مهم تند و تیزی، گستردگی و میزان سختگیری، واقعا باید درباره «مادر تحریم‌ها» جدا از تحریم‌های دیگر سخن گفت! و این نکته را، هم ترامپ می‌داند و هم روحانی! لذا اینکه رئیس‌جمهور ما بیاید وسط و اعلام کند: «سپاه نه‌تنها محبوب ملت ایران، بلکه محبوب منطقه هم هست»، اگرچه موضع‌گیری لازمی است لیکن هرگز کافی نیست! پس دیگر زمان «حرف‌درمانی» نیست! «حرف‌درمانی» اگر می‌خواست جواب بدهد، برجام به فرجام امروز خود نمی‌رسید! دولت محترم اگر واقعا دارای «تدبیر» است و اگر شعارش واقعا «اعتدال» است، باید میان کنش دشمن علیه نهاد تامین‌کننده امنیت ملت ایران و واکنش خود، اقلی از تناسب را فراهم کند و این تناسب، با بیان 4 تا جمله بر خلاف جملات روزهای مناظره و شب‌های میتینگ، به‌دست نمی‌آید! اینکه امروز به‌رغم درشت‌گویی‌های پیشین، چند کلام سخن درست درباره سپاه بگوییم، جواب کلید زدن رژیم تحریم‌های فراگیر توسط شیطان بزرگ نمی‌شود! نه ما ساده هستیم و نه محتاج چند مخدر جهت تسکین آلام! اینکه سپاه خوب است و علیه تروریست‌هاست و مظلومانه و بی‌چشمداشت، مشغول متوقف نگه‌ داشتن دشمن در همان سنگرهای ابتدایی است و در این راه نورانی، مفتخر به شهدایش است و درافشانی‌هایی از این قبیل، هرگز علاج آن اقدام عملی نیست که ترامپ با وقاحت هرچه تمام‌تر کلیدش را زد! ما که البته سپاه را بیشتر «مقتدر» می‌دانیم تا «مظلوم» لیکن اگر جماعتی خیلی مصر باشند که پاسداران انقلابی اسلامی را مظلوم بخوانند، فاش می‌گوییم این مظلومیت، دستاورد همین است که دست‌اندرکار ما در عوض اقدام عملی دشمن، تنها اکتفا کند به چند جمله در مدح سپاه! و از یاد نبریم که «مادر تحریم‌ها» اگرچه در ظاهر، سپاه را هدف گرفته لیکن تند و تیزتر و گسترده‌تر و سختگیرانه‌تر از آن است که تنها محدود به سپاه باشد! اولا مهمات کشور از قبیل موشک‌ها را نیز هدف گرفته و ثانیا همه افراد و شرکت‌ها و نهادها و ارگان‌های به هر نحو مرتبط با سپاه را و ثالثا مجموعه‌های به هر نحو مرتبط با مرتبطین سپاه را! بله! چیز واقعاً عجیب و غریبی است این قانون کاتسا آنقدر که اشاره کردم؛ خود یانکی‌ها آن را «سنگین‌ترین رژیم تحریم‌ها در طول تاریخ» می‌خوانند! و شگفتا! این همه در حالی است که ما با آمریکا، خیر سرمان در دوران توافق به‌سر می‌بریم! به جرات می‌توانم ادعا کنم کلید خوردن رژیم تحریم‌های مورد بحث، به دلایل فوق‌الذکر،  بدترین و بیشترین دشمنی دولت آمریکا با ملت ایران است، در تمام طول این سال‌ها! آن وقت آیا می‌توان در پاسخ به این دشمنی بزرگ، تنها و تنها دل‌مان را به این خوش کنیم که به‌به! چقدر آقای روحانی دارد در مدح سپاه، سخن «به سلامت می‌گوید»؟! مگر ترامپ، دشمنی خود با حافظان اصلی امنیت این مرز و بوم را تنها خلاصه در 4 تا جمله کرده که جوابش تنها ایراد 4 تا جمله باشد؟! لذا اگر، هم من باب تدبیر و هم ناظر بر اعتدال، واکنش دولت متناسب با کنش دشمن نباشد، دفاع لسانی از سپاه، فی حد ذاته دوای کدام درد است؟! این را الحمدلله دوست و دشمن معترفند که سپاه، فی‌الواقع پاسدار امنیت کشور است و سپری مستحکم جلوی تیر و ترکش اجنبی تا اگر خواست احیانا حادثه‌ای رخ دهد، شهیدش را خود سپاه و البته با افتخار بدهد، نه مردم عادی! خب! اگر اینگونه است، آیا مردم حق ندارند عدم اقدام متقابل و متناسب با وحشیگری‌های عملیاتی کاخ سفید را «همصدایی با ترامپ» بخوانند؟!
 بعضی‌ها لطف کنند با 4تا جمله خوب، ماله بر سر این ملت غیور نکشند! اینی هم که برجام را صرفنظر از آمریکا، با اروپا ادامه می‌دهیم، اتفاقا هم خواست آمریکایی‌ها و هم خواست اروپایی‌هاست! واقعا برای آمریکا و اروپا، چه چیزی بهتر از این‌که با وجود برجام، نه فقط تحریم‌های قبلی بالمره لغو نشود که حتی «مادر تحریم‌ها» هم گریبان نهاد ضامن امن و امان ایران را بگیرد و گریبان موشک‌های کشور را بگیرد و گریبان بسیاری از نهادها و ارگان‌های دیگر را بگیرد و گریبان شرکت‌های دارای تعامل با سپاه را بگیرد و گریبان شرکت‌های دارای تعامل با شرکت‌های دارای تعامل با سپاه را بگیرد و آن وقت طرف ایرانی، اعلام کند برجام را با اروپایی‌ها ادامه می‌دهیم؟! خوب است آقایان روحانی و ظریف، یک بار برای همیشه پاسخ این سوال را بدهند که اصلا و اساسا برای چه اذن مذاکرات منتهی به برجام را گرفتند؟! آیا جز برای لغو تحریم‌های قبلی و عدم تصویب تحریم جدید؟! و خوب است به افکار عمومی توضیح دهند نیل به این هدف، برای‌شان مهم‌تر است یا نگه داشتن برجام، به هر قیمتی ولو به قیمت تحمل مادر تحریم‌ها؟! مع‌الاسف حضرات جوری فرافکنی می‌کنند کأنه موضوع بحث این است که برجام را با کدام کشورها ادامه دهیم و با کدام کشورها نه! خیر! بحث سر این بود که تحریم‌ها لغو ‌شود و تحریم جدید هم تصویب نشود! شگفتا! به آقایان اجازه مذاکره با یانکی‌ها داده شد، چرا که مدعی بودند «آمریکا «کدخدای اروپا» است لیکن اروپایی‌ها «آقااجازه» تشریف دارند! و اگر با آمریکا ببندیم، راحت‌تر به هدف لغو تحریم‌ها می‌رسیم»! و یا للعجب که اینک خواهان ادامه برجام با طرف اروپایی هستند! بی‌آنکه بروند سر اصل سخن و اصل بحث و اصل موضوع یعنی لغو تحریم‌های قبلی و عدم تصویب تحریم‌های جدید! تو گویی برای بعضی‌ها، کاغذی به اسم برجام، بیشتر موضوعیت دارد تا اینکه ملت‌شان و پاسداران امنیت ملت‌شان در تحریم باشند یا نه! رک و صریح بگویم که اگر در ازای آنچه آمریکا عملیاتی کرد، دست‌اندرکاران امر هم از چند تعهد مهم انجام داده خود برنگردند، رسما و علنا همصدایی کرده‌اند با ترامپ! چرا که ترامپ دقیقا همین را می‌خواهد؛ «ادامه یافتن توأمان برجام توسط ایران و تحریم‌ها توسط آمریکا!» و عجبا! برجامی که قرار بود عامل لغو تحریم‌های قبلی و مانع تصویب تحریم‌های جدید باشد، متاثر از دست فرمان
عده‌ای در داخل، بدل شده به کاتالیزور تحریم‌ها! و سپر مدافع تحریم‌ها! که اعتراض‌ همانا و متهم شدن به نقض برجام، همان! آقایان! از ملت خود و پاسداران امنیت ملت خود، لطفا در مقام عمل، دفاع کنید! این را هم باید شفاف توضیح دهید که برای شما، عزت و شرف و ناموس و تدبیر و اعتدال، در گرو چیست؟! نگه‌داشتن برجام به هر قیمتی؟! حتی به این قیمت که پاسداران امنیت این ملت، تحریم شوند؟! و تحریم‌های قبلی هم در مقام عمل، به قوت خود باقی مانده باشد؟! نه! این ملت گناهی نکرده که شما جز برجام، چیزی در ویترین ندارید! و صدالبته، با ادامه این دست‌فرمان و در صورت عدم تغییر این رویه عاری از خرد، همگان خواهند فهمید که برجام، همه هدفی داشت الا لغو تحریم‌ها! و اگرنه چرا برای آقایان، حفظ برجام به هر قیمتی باید از لغو تحریم‌ها یعنی هدف برجام مهم‌تر باشد؟! آقای روحانی! آقای ظریف! خیال‌تان تخت که طرف آمریکایی هر چقدر هم دیوانه باشد، برجام را جلوی دوربین‌ها پاره نمی‌کند! پاره کردن برجام، همین است که علی‌الظاهر باشد و وجود داشته باشد اما فی‌الواقع نه مسبب لغو بالمره تحریم‌های قبلی شود و نه حتی مانعی برای تصویب مادر تحریم‌ها!

 

امیر استکی: تصور مردم و نخبگان قبل از حصول توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران درباره ماحصل این توافق، در حد گسترده‌ای به ترتیب، مبتنی بر یک خوشبینی و یک شوق بود. خوشبینی‌ای که در مردم به واسطه شوق فراوان نخبگان سیاسی برنده انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری ایجاد شده بود. خوشبینی‌ای که ناشی از تصویرگری نخبگان یاد شده از سهل‌الوصول بودن شرایط بهتر اقتصادی با به جریان انداختن مذاکرات با رویکردی سهل‌گیرانه‌تر و به دور از ایده‌ها و ایستارهای ارزشی سابق بود. در آن روزها بدبینی نسبت به این تصور ساده و خوشبینانه بشدت رنگ و بوی تخریب و تمسخر به خود گرفت و دلواپسی به یک برند برای سرکوب سیاسی مخالفان این ساده‌سازی گسترده تبدیل شد. منتقدان این روند با بزرگ‌ترین هجمه‌های رسانه‌ای و ایجاد تصویری زشت از آنها که آنها را مسبب همه کم و کاستی‌ها و فشارهای موجود معرفی می‌کرد، به حاشیه رانده شدند. در آن روزها فضا برای منتقدان بسیار سخت و نفسگیر بود. جناب ظریف حین مذاکرات و پس از حصول توافق موسوم به برجام به طرف‌های آمریکایی علائمی می‌داد که شکست مذاکرات و برجام به قدرت گرفتن تندروها در انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری ایران منجر خواهد شد. این یک اعتراف به پذیرش روندهای کلان حاکم بر مناسبات قدرت در جهان و در اصل چراغ روشن تلویحی به باز بودن باب تغییر رفتار ایران در مابقی چالش‌هایش با قدرت‌های جهانی بود. البته هر چه زمان بیشتری از انعقاد برجام می‌گذشت این چراغ روشن‌های تلویحی از یک اراده سیاسی برای شیفت پارادایمی در سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی به یک جبر حاصل از برجام تبدیل می‌شد. نخبگان پدید آورنده برجام در نگاه حداقلی هم‌اکنون در دام «هزینه انجام شده» افتاده‌اند و در نگاه حداکثری مجبور به «شتاب دادن به روند شیفت پارادایمی» فوق‌الذکر هستند، چرا که فرصتی که برجام ایجاد کرده بود بیش از آنچه تصور می‌شد، کوتاه و نامطمئن بود.
در ابتدای این مختصر اشاره کردیم که یک تصویر ساده و سریع از نتایج چشمداشتی مذاکرات هسته‌ای در میان نخبگان حاکم وجود داشت اما این تصویر چگونه بود؟ به شکل خلاصه این تصویر مبتنی بود بر آمادگی برای تعطیلی موثر برنامه هسته‌ای و ارائه تضمین‌های محکم به طرف‌های مقابل برای بسیار کند و پر هزینه شدن بازگشت ایران به سطح توان هسته‌ای پیشین خود. این پا پس نهادن بسیار بزرگ و موثر و انضمامی در تصور نخبگان یادشده به برداشته شدن تحریم‌های مربوط به بخش نفت و همچنین تحریم‌های مالی منجر می‌شد و از رهگذر ایجاد امکان فروش عادی نفت و همچنین دسترسی به دلارهای نفتی تلنبار شده در بانک‌های اروپایی، تنگناهای مالی و اعتباری دولت برطرف و دست آن برای هزینه‌کرد در داخل باز می‌شد. از طرف دیگر با برداشته شدن تحریم‌ها، سرمایه خارجی در مقیاس‌های کلان به اقتصاد ایران راه پیدا می‌کرد و با خود تکنولوژی و رونق اقتصادی را به همراه می‌آورد. این تصویر شیرین و ساده بود که در روزهای بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی با ایجاد یک پروپاگاندای رسانه‌ای عملا مجلس را از بررسی دقیق برجام دور کرد و همه را مجبور کرده بود برای این عیش و عشرت قریب لحظه‌شماری کنند. در آن روزها دولتمردان و رسانه‌های‌شان مدعی بودند هر روز تاخیر در اجرای برجام بین 100 تا 150 میلیون دلار برای کشور هزینه دارد. به طور مثال این اظهارات جناب ترکان در این زمینه بسیار جالب توجه است؛ اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیس‌جمهور در آن برهه زمانی چنین گفت: «ممکن است عده‌ای بخواهند با کارهای تبلیغاتی بررسی برجام را در مجلس به تأخیر بیندازند. کاری که دوستان ما دارند در مجلس انجام می‌دهند اعم از دعوت افراد مختلف و جلسات متعدد خوب است اما باید متوجه باشند هر یک روز تأخیر مجلس در بررسی برجام، 100 میلیون دلار به اقتصاد کشور آسیب می‌رساند. بی‌گمان نوع برخورد برخی نمایندگان محترم مجلس در به‌ تاخیر انداختن بررسی برجام در کمیسیون ممکن است به اهدافی که ما از توافقنامه برجام داشته‌ایم، ضربه وارد ‌کند.» همانطور که ملاحظه می‌کنید آن نگاه ساده‌اندیشانه در این اظهارات حضور قوی دارد و هر نوع تاخیری را در تقابل با اهداف انتظاری از برجام می‌داند. محمد نهاوندیان، رئیس وقت دفتر رئیس‌جمهور نیز در کمیسیون بررسی برجام مدعی شده بود: «هزینه مبادله‌ای که بر اقتصاد ما تحمیل شد در یک محاسبه سرانگشتی حداقل 15 درصد در واردات و صادرات بر ما هزینه اضافه تحمیل کرد.
هزینه مبادله تجارت بالای صدمیلیارد دلار که ما در 8 سال گذشته داشته‌ایم حداقل سالانه 15 میلیارد دلار می‌شود. این البته حداقل است چون ما سال‌هایی داشتیم که تجارت ما بالای 120 میلیارد دلار بوده است. این مبلغ یعنی در روز تحمیل 130 میلیارد تومان هزینه بر ملت ایران. وقتی هزینه تمام شده یک کالا بالا می‌رود تک‌تک خانواده‌های ایرانی آن را می‌پردازند.» آن روزها رسانه‌های دولتی پر بود از این دست حساب و کتاب‌هایی که همواره سعی می‌شد به یک رقم بسیار بزرگ منتهی شود. مثلا روزنامه اعتماد این رقم را به روزی 400 میلیارد تومان هم رساند و مابقی رسانه‌های یاد شده هم همگی به نحوی در ایجاد این پروپاگاندا سهیم بودند. حاصل همه اینها همانطور که در خاطر همگان خواهد ماند، تصویب ضربتی و 20 دقیقه‌ای برجام در مجلس بود. رویای شیرین در نهایت پس از مهر تایید مجلس به حقیقت پیوست و دیگر از فردای آن همه منتظر سیب و گلابی‌های برجام بودند! اما هر چه به جلوتر رفتیم رویای شیرین به کابوسی تلخ تبدیل می‌شد. اول آنکه سازوکار معلق شدن و نه حذف تحریم‌ها آن هم در دوره 90 روزه- منوط به تایید رئیس‌جمهور آمریکا- بسیاری از عواید چشمداشتی در زمینه‌های مالی و سرمایه‌گذاری را به محاق برد. دوم اینکه با باقیماندن سازوکار اس‌دی‌ان لیست و نیاز به اخذ مجوز از اوفک، هیچ سرمایه‌گذار یا بانک بزرگ خارجی دوست نداشت و کماکان ندارد که به وادی اینچنین ریسک بالایی بغلتد (مگر با تضمین‌های نقدتر از اصل سرمایه). پس از هر بار تایید رئیس‌جمهور آمریکا تحریم‌ها تا 90 روز بعدی معلق بود و حالا که رئیس‌جمهور آمریکا نخواست پایبندی ایران را به برجام اعلام کند، در این شرایط تنها60 روز برای بازگشت ساختار قبلی تحریم‌ها زمان لازم خواهد بود. این دو مورد تنها گوشه‌ای از ضعف‌های حقوقی و مالی برجام است که خود برای مختل کردن آن رویای شیرین و ساده‌لوحانه کافی بود. در این شرایط درخواست پایبندی آمریکا به تعهدات مشروط و مبهمش در برجام به یک ناله سیاسی از جانب دست‌اندرکاران پهلوان‌پنبه دستگاه دیپلماسی دولت تدبیر و امید تبدیل شده است؛ دستگاه دیپلماسی‌ای که همین چند روز پیش شاهد محکومیت حبس 5 ساله برای یکی از اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده‌اش در برجام بود. جالب آنجاست که فرد یادشده در این تیم در قسمت مربوط به پیوست‌های مالی و بانکی فعال بوده است. جایی که بزرگ‌ترین ضربه به عواید چشمداشتی برجام از همان ناحیه به ما وارد شده است.
امروز ما در شرایطی هستیم که سود بردن ما از برجام در ید اراده آمریکاست. حالا که عواید ما منوط به چگونگی رفتار طرف مقابل‌مان است و ما تقریبا جز تمنای افاضه فیض و شکوه و شکایت و محکوم کردن و گله از نقض برجام، با این دولت کار دیگری از دست‌مان ساخته نیست، حال با دستور رئیس‌جمهور آمریکا به وزارت خزانه‌داری، رژیم تحریمی گسترده و بی‌سابقه جدیدی علیه ایران به مرحله اجرا درآمده است. اکنون باید از دولتمردان پرسید آیا نمی‌خواهند جلوی ضرر روزی n میلیون دلار را بگیرند؟