براساس آمار ارائه‌شده از سوی وزارت بهداشت، بیش از 90 میلیون دوز واکسن در کشور تزریق شده است اما با این وجود برخی اخبار حکایت از آن دارد که بخشی از جمعیت در برابر تزریق واکسن از خود مقاومت نشان می‌دهند؛ مقاومتی که منتهی به عدم فروکش بیماری در کشور و نهایتا افزایش میزان ابتلا خواهد شد. در همین زمینه معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به برنامه واکسیناسیون کرونا گفت: سختی کار ما ۲۵ درصد مردمی هستند که در برابر تزریق این واکسن مقاومت می‌کنند.  دکتر علیرضا اولیایی‌منش با عنوان این مطلب که سلامت ۲ بال دارد و برای حفظ آن به همکاری‌های بین بخشی و مشارکت مردمی نیاز داریم، افزود: حدود ۲ سال است که دچار بحران و بلای جدیدی هستیم. در این اتفاقات بد و ناگوار بیش از ۱۳۰ هزار نفر از هموطنان ما بر اثر ابتلا به بیماری کرونا فوت شدند و آسیب‌های جدی هم داشتیم. وی با اشاره به اینکه حدود ۸۰ درصد مردم کشور دوز اول و حدود ۵۰ درصد هم دوز دوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند، گفت: سختی کار ما ۲۵ درصد مردمی است که واکسن تزریق نکرد‌ه‌اند و مقاومت می‌کنند. معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: در همه جوامع ۲۰ تا ۲۵ درصد مردم با افکار و تبلیغات سوء علیه این جریان، واکسن تزریق نمی‌کنند و سلامت بقیه مردم جامعه را هم به خطر می‌اندازند. 

 

* استان‌های رکورددار واکسیناسیون در کشور

۷۹ درصد مردم از واکسیناسیون استقبال و دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند و برخی استان‌ها رکورددار پوشش واکسیناسیون هستند. در مجموع بیش از ۹۰ میلیون و ۵۰۰ هزار دوز واکسن در کشور تزریق شده است و بیش از ۵۳ میلیون نفر دوز اول واکسن و بیش از ۳۶ میلیون نفر نوبت دوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند. در ایران ۶۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت بالای ۱۲ سال را تشکیل می‌دهند که از این جمعیت ۷۹ درصد از واکسیناسیون استقبال کرده و دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند. 

پوشش کامل واکسیناسیون در افراد ۱۲ سال به بالا ۵۴ درصد بوده و ۱۲۷ میلیون و ۷۳۰ و ۶۲۷۴ دوز واکسن توزیع شده است و برای تکمیل نوبت دوم واکسیناسیون ۸ میلیون دوز واکسن نیاز داریم. استان‌های هرمزگان و گیلان با ۸۷ درصد رکورددار استقبال از واکسیناسیون هستند و استان‌های آذربایجان شرقی، اردبیل، خراسان شمالی و مازندران در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. استان گیلان با ۶۴ درصد پوشش واکسیناسیون کامل (تزریق ۲ دوز واکسن) رکورددار ایمنی جمعی در بین استان‌های کشور است و در جایگاه‌های بعدی استان‌های آذربایجان شرقی و فارس قرار دارند. استان قم با ۶۳ درصد کمترین میزان استقبال از واکسیناسیون را به خود اختصاص داده است. 

 

* دیگر تعطیلی‌های گسترده نخواهیم داشت

طرح مدیریت هوشمند کرونا در استان‌های قزوین، کردستان و آذربایجان غربی به صورت پایلوت به اجرا درآمد و آنطور که از ستاد ملی مقابله با کرونا به گوش می‌رسد، بزودی این طرح در سراسر کشور به اجرا در خواهد آمد. در همین زمینه عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به نتایج خوب اجرای طرح مدیریت هوشمند کرونا در استان قزوین، گفت: به این ترتیب ابزار بسیار خوب هوشمندی خواهیم داشت و با مصوبه اخیر ستاد ملی کرونا، در آینده دیگر شاهد تعطیلی‌های گسترده نخواهیم بود و تعطیلی‌ها منحصر به بخش‌هایی می‌شود که تست مثبت وجود دارد یا واکسن تزریق نکرده‌اند. دکتر مصطفی قانعی درباره اجرای پایلوت سامانه هوشمند مدیریت کرونا در کشور گفت: خوشبختانه نتایج اجرای طرح در استان قزوین ارائه شد و این نتایج به گونه‌‌ای بود که در مصوبه اخیر ستاد ملی مدیریت کرونا تایید شد تا پس از پایلوت در ۳ استان قزوین، کردستان و آذربایجان غربی به سرعت در کل کشور اجرایی شود و الزام کردند تمام بانک‌های اطلاعاتی به سامانه وصل شوند. وی گفت: ستاد ملی مقابله با کرونا موقعیت بسیار خوبی فراهم کرد و ابزار بسیار خوب هوشمندی خواهیم داشت که با مصوبه اخیر ستاد ملی، در آینده دیگر شاهد تعطیلی‌های گسترده نخواهیم بود و تعطیلی‌ها منحصر به بخش‌هایی می‌شود که در آنجا تست مثبت وجود دارد یا واکسن تزریق نکرده‌اند و مابقی می‌توانند فعالیت اقتصادی خود را انجام دهند. قانعی افزود: نتایج استان قزوین بسیار خوب بود و فعلا نتیجه‌ای از اجرای طرح در استان‌های کردستان و آذربایجان غربی منتشر نشده است. وی با اشاره به اینکه سامانه مذکور تمام بانک‌های اطلاعاتی را دربر خواهد گرفت، تاکید کرد: سامانه مدیریت هوشمند کرونا تنها معطوف به اصناف نیست و تمام گروه‌ها را دربر می‌گیرد.  قانعی گفت: شیوه اجرای محدودیت‌ها جزئی از فناوری‌های شرکت است که با ارتباط با بانک‌های ارتباطی می‌تواند آن را به دست آورد و این امر تست شده و توانمندی خود را نشان داده است، بنابراین تمام اصناف، حمل‌و‌نقل و راهنمایی‌ورانندگی آن را از نزدیک دیده‌اند و ابهامی در توانمندی سامانه وجود ندارد و بتدریج تمام بخش‌ها به آن وصل می‌شوند. چنین سامانه‌ای در سایر کشورهای جهان امتحان شده است و کاملا قابل استفاده است. 

***

گروه اقتصادی: طی ماه گذشته، قیمت گاز طبیعی و نفت خام هر کدام حدود 14 درصد افزایش یافت. در واقع، از ابتدای سال تاکنون، نفت 5/63 درصد افزایش یافته و به دلیل تقاضای شناور و عرضه محدود به بالاترین نرخ خود در 7 سال گذشته رسیده است. افزایش قیمت گاز طبیعی و نفت در نقاط مختلف جهان، پیامد‌های گسترده‌ای بر رشد جهانی، تورم و اقتصاد خواهد داشت. در ماه‌های اخیر به وضوح شاهد افزایش تقاضای نفت و گاز به دلیل بازگشایی اقتصادها و به تبع آن سفر، تولید و... و همچنین آزاد شدن تقاضای متوقف شده از سال گذشته هستیم که این شرایط با کمبود عرضه نفت و گاز همراه بوده است. 

سال گذشته به دلیل برقراری قرنطینه کرونایی و محدودیت‌های رفت‌و‌آمد، انبارهای گاز طبیعی، زغال‌سنگ و نفت نتوانستند به میزان معمول تکمیل شوند. به این ترتیب، در طول زمستان، انبارها به دلیل استفاده از این منابع طبیعی برای گرم کردن خانه‌ها کاهش یافت. در همان زمان، در حالی که رانندگان کامیون به عنوان مشاغل ضروری در نظر گرفته می‌شدند و اجازه کار داشتند، مراکز آموزش این رانندگان کامیون تعطیل شد. در نتیجه، امروز با کمبود شدید رانندگان کامیون آموزش‌دیده مواجه هستیم که بتوانند این منابع طبیعی را با کامیون‌های کانتینری بزرگ حمل کنند و این موضوع به نوبه خود منجر به عدم تکمیل سریع انبارها در سال جاری می‌شود. با ورود به فصل زمستان 2021، انبارها در سراسر اروپا، بویژه بریتانیا و بخش‌هایی از آسیا در سطوح پایین‌تر از میانگین کار می‌کنند. 

در عین حال، خشکسالی در آمریکای جنوبی منجر به تقاضای بیشتر برای منابع سنتی مانند زغال‌سنگ و گاز برای تولید برق شده است، به این معنی که آمریکای جنوبی، اروپا و آسیا برای کامیون‌های گاز طبیعی مایع در حال رقابتند. در نتیجه، ما شاهد شکسته شدن اجزای زنجیره تامین هستیم. در برخی موارد، کامیون‌ها 24 تا 48 ساعت منتظر می‌مانند تا محموله زغال‌سنگ یا LNG را تحویل دهند. کشورهای مختلف آسیا مانند چین (بزرگ‌ترین صادرکننده زغال‌سنگ) و هند نسبت به کاهش ذخایر هشدار داده‌اند. این عدم تعادل عرضه و تقاضا در کنار افزایش انتظارات تقاضا با توجه به زمستان قریب‌الوقوع منجر به افزایش قیمت‌ها شده است. 

افزایش قیمت نفت و گاز اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد جهانی دارد و قیمت نفت تأثیر مستقیم‌تری بر تورم دارد، زیرا 5/9 درصد در شاخص هماهنگ قیمت‌های مصرف‌کننده (HICP) را تشکیل می‌دهد و بنزین، گازوئیل و نفت جهت گرمایش 1/4 درصد از HICP کل را تشکیل می‌دهند. پس از آن برق (9/2 درصد) و گاز طبیعی (9/1 درصد) قرار دارند. جدای از آن، با افزایش قیمت‌ها، قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد که باعث می‌شود مصرف‌کنندگان کمتر برای خریدهای اختیاری هزینه کنند. به طور مشابه، حاشیه‌ سود شرکت‌هایی را که قادر به ارائه دستمزدهای بالاتر به کارگران نیستند، از بین می‌برد و در نتیجه قدرت خرید کارگران را کاهش می‌دهد. به این ترتیب، این تغییرات در نتیجه رکود تورمی هستند، حتی اگر به نظر ما سناریویی کمتر محتمل باشد. مطمئنا این یک مساله محلی نیست، بلکه جهانی است و پیامدهای گسترده‌ای دارد. 

 

* قیمت جهانی نفت در بالاترین حد در 7 سال اخیر

در حالی که اقتصاد جهانی در مسیر بهبودی پس از همه‌گیری مرگبار کروناست، افزایش قیمت نفت تهدیدی برای بسیاری از اقتصادهای بزرگ و در حال توسعه جهان است. 

نفت خام که امسال بیش از 60 درصد افزایش یافته است به بحران انرژی تبدیل شده که گریبان اقتصادهای بزرگ را گرفته است و هیچ نشانه‌ای از بهبود شرایط وجود ندارد، در این شرایط تولیدکنندگان بزرگ نفت همچنان روی عرضه محدود ثابت‌قدم هستند. 

یکی از دلایل افزایش قیمت نفت این است که جمعیت بیشتری واکسینه و از قرنطینه کرونا خارج شده‌اند و به دنبال احیای فعالیت‌های اقتصادی هستند که در نتیجه آن مصرف سوخت و حامل‌های انرژی بالا می‌رود. به گفته تحلیلگران، روند صعودی قیمت نفت احتمالا در کوتاه‌مدت ادامه خواهد داشت. برای پاسخگویی به تقاضا در بازار، اوپک و متحدانش که با هم اوپک‌پلاس شناخته می‌شوند، چندی پیش تصمیم گرفتند افزایش مداوم و تدریجی تولید را حفظ کنند. 

از سوی دیگر تنش‌های نفتکش‌ها و روابط سیاسی غرب با منطقه خاورمیانه اثرات قابل توجهی بر بازار حامل‌های انرژی خواهد گذاشت. دخالت‌های نفتکش‌های ایالات متحده در منطقه و ایجاد تنش با نفتکش‌های ایرانی می‌تواند بر روند صعودی قیمت نفت و حامل‌های انرژی بیفزاید. 

در حالی که اوپک‌پلاس متعهد شده است عرضه‌های متوقف شده بیشتری را به بازار بازگرداند، بعید است که این افزایش تقاضای فزاینده در اقتصادهای صنعتی را برآورده کند؛ بویژه در ماه‌های زمستان پیش رو که این تقاضای فزاینده شدت بیشتری هم خواهد گرفت. 

 

***

گروه سیاسی: اقدام بموقع و مقتدرانه نیروی دریایی سپاه پاسداران، عملیات دزدی دریایی و سرقت نفت ایران توسط آمریکا را ناکام گذاشت. به گزارش «وطن‌امروز»، طبق اعلام منابع ایرانی، آمریکا در این اقدام یک نفتکش را که حامل نفت صادراتی ایران بود در آب‌های دریای عمان مصادره و با انتقال محموله نفت آن به یک نفتکش دیگر، آن را به‌ سوی مقصدی نامعلوم هدایت کرد. همزمان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اجرای عملیات هلی‌برن روی عرشه این نفتکش، آن را به ‌تصرف خود درآورد و به ‌سوی آب‌های سرزمینی ایران هدایت کرد. در ادامه نیروهای آمریکایی با استفاده از چندین فروند بالگرد و ناو جنگی به تعقیب این نفتکش پرداختند اما با ورود قاطعانه و مقتدرانه نیروهای سپاه ناکام ماندند. نیروهای آمریکایی مجددا با استعداد بسیار و با استفاده از چند ناو جنگی بیشتر، تلاش کردند مسیر حرکت نفتکش را سد کنند که باز هم موفق نشدند. این نفتکش هم‌اکنون در آب‌های سرزمینی کشور عزیزمان است. 

 

* اطلاعیه سپاه

 روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با اقدام بموقع و مقتدرانه جان‌برکفان دلاور نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عملیات نیروی دریایی ارتش تروریست آمریکا برای سرقت نفت جمهوری ‌اسلامی ایران در دریای عمان ناکام ماند. این اطلاعیه می‌افزاید: آمریکایی‌ها در این اقدام یک نفتکش حامل نفت ایران را در آب‌های دریای عمان سرقت کردند و با انتقال محموله نفت به یک نفتکش دیگر، آن را به سوی مقصدی نامعلوم هدایت کردند. در این اطلاعیه با اشاره به اقدام همزمان دلاورمردان نیروی دریایی سپاه در ناکام‌سازی این عملیات، آمده است: رزمندگان نیروی دریایی سپاه با اجرای عملیات هلی‌‌برن بر روی عرشه نفتکش حامل نفت سرقت‌شده، آن را تصرف و به سوی آب‌های سرزمینی ایران هدایت کردند. این اطلاعیه تصریح کرده است: نیروهای ارتش تروریست آمریکا در ادامه با استفاده از چندین فروند بالگرد و ناو جنگی به تعقیب نفتکش پرداختند اما با ورود قاطعانه و مقتدرانه جان‌برکفان نیروی دریایی سپاه ناکام ماندند. در اطلاعیه روابط عمومی کل سپاه با اشاره به تلاش نافرجام مجدد آمریکایی‌ها برای تقویت توان خود با استفاده از استعداد بیشتر و گسیل چندین ناو جنگی دیگر برای سد کردن مسیر حرکت نفتکش، آمده است: آمریکایی‌ها با درک آمادگی و قاطعیت رزمندگان شجاع و غیرتمند نیروی دریایی سپاه برای رویارویی با هر نوع ماجراجویی و تهدید علیه منافع ملت ایران، از ادامه ماجرا منصرف و منطقه را ترک کردند. این اطلاعیه تاکید کرده است: این نفتکش ساعت ۸ صبح مورخ سوم آبان‌ماه ۱۴۰۰ در آب‌های سرزمینی ایران اسلامی، در لنگرگاه بندر عباس پهلو گرفته است. همچنین سپاه پاسداران تصاویر شفاف، گویا و غیرقابل انکار این رخداد را عصر روز گذشته منتشر کرد. 

 

* واکنش اولیه آمریکا؛ ما هم شنیده‌ایم!

در این میان ایالات‌متحده با اقدامی مشابه نسبت به وقایع اینچنینی و شکست نظامیانش ترجیح داد ماجرا را مسکوت بگذارد. بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات‌متحده در بحرین در پاسخ به رویترز درباره اظهارنظر درباره این خبر سکوت پیشه کرد و گفت گزارش‌ها درباره این حادثه را مشاهده کرده است اما اطلاعاتی برای ارائه در اختیار ندارد.

 

* پنتاگون تأییدکرد

یک مقام وزارت دفاع آمریکا تأیید کرد نیروهای ایرانی یک نفتکش را دریای عمان توقیف کرده‌اند. نیوزویک به نقل از یک مقام پنتاگون نوشت: نیروهای ایرانی هفته گذشته یک نفتکش را در دریای عمان توقیف کرده‌اند. با این وجود، این مقام آمریکایی مدعی شده نیروهای آمریکایی فقط حادثه را تماشا کردند و با نیروهای سپاه پاسداران مقابله نکردند. یک مقام آمریکایی که به شرط عدم افشای نام با نیوزویک گفت‌وگو می‌کرد، مدعی شد: «ما ادعای ایرانی‌ها مبنی بر اینکه آنها مانع بازپس‌گیری کشتی توسط ما شدند را رد می‌کنیم». وی اضافه کرد: «اصل مطلب این است: این اتفاق هفته پیش افتاد. نیروهای دریایی در خلیج عمان، توقیف این نفتکش توسط نیروهای دریایی ایران را تماشا کردند».مقام پنتاگون درباره اینکه آمریکایی‌ها چه رویدادی را تماشا کردند، اینطور توضیح داد: «حدود 10 قایق تندروی ایران به سمت آن چیز یورش بردند».وی اضافه کرد: «ما هفته گذشته به دلیل برخی حساسیت‌ها جزئیات این حادثه را منتشر نکردیم اما حالا ایرانی‌ها مساله را به سمت ما برگردانده‌اند و می‌گویند مانع از آن شده‌اند ما آن کشتی را توقیف کنیم، در حالی که کاملا روشن است که نیروهای ما داشتند بر اوضاع نظارت می‌کردند». خبرگزاری آسوشیتدپرس هم نوشت ایران یک نفتکش تحت پرچم ویتنام را در دریای عمان توقیف کرده و هنوز این نفتکش را در اختیار دارد و در بندرعباس نگهداری می‌کند. یک مقام آمریکایی گفت: نیروهای سپاه پاسداران روز 24 اکتبر در اقدامی مسلحانه نفتکش MV Southys را در اختیار گرفتند. مقام مورد استناد آسوشیتدپرس هم مدعی شده آمریکا این حادثه را مشاهده کرده اما در نهایت اقدامی انجام نداده است. 

 

* این پلن B بود؟!

ایالات‌متحده در شرایطی به اقدام نفت دزدی از کشورمان رو آورده که همزمان از ضرورت حسن نیت برای بازگشت به برجام صحبت می‌کند. ایران به تازگی اعلام کرد تا پایان نوامبر (اواسط آذرماه) به وین باز می‌گردد اما از آن زمان تا الان آمریکا دست به اقدامات تهاجمی ضد ایران ‌زده تا بلکه تا شروع دور تازه مذاکرات بتواند برگ برنده‌ای در اختیار داشته باشد. در آخرین نمونه از اقدامات تهاجمی و تناقض‌آمیز آمریکایی‌ها، وزارت خزانه‌داری آمریکا جمعه گذشته، نام 2 شرکت و 4 شخص حقیقی ایرانی را به فهرست اشخاص تحت تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) که از نهادهای زیرمجموعه وزارت خزانه‌داری آمریکا به شمار می‌رود، اضافه کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود در این باره مدعی شد آنها نقش حیاتی در توسعه برنامه‌های پهپادی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس سپاه دارند. بر اساس این بیانیه، ۲ شرکت «کیمیا پارت سیوان» و «اوج پرواز» در شهرهای اصفهان و قم و 4 شهروند ایرانی به نام‌های «یوسف ابوطالبی»، «سعید آقاجانی»، «عبدالله محرابی» و «محمدابراهیم زرگر‌تهرانی» تحت تحریم آمریکا قرار گرفتند. معاون خزانه‌داری آمریکا نیز با تکرار فرافکنی‌ها و لفاظی‌های آمریکا علیه ایران به‌ دلیل نفوذ منطقه‌ای ایران، مدعی شده‌ است این افراد و نهادها به دلیل حمایت از برنامه‌های هواپیماهای بدون سرنشین ایران و تهدید منافع آمریکا تحریم شده‌اند. با این وجود، این تحرکات واشنگتن پیش از هر چیزی می‌تواند احیای برجام را تخریب کرده و در این میان این تهران نخواهد بود که ضرر خواهد کرد. مقامات دولت بایدن پیش از این با توجه به شتاب روزافزون روند برنامه غنی‌سازی ایران و ایجاد بازدارندگی هسته‌ای توسط کشورمان، از ضرورت داشتن یک برنامه جایگزین یا «پلن بی» ‌صحبت به میان آورده‌اند اما اگر فرض شود که این قبیل اقدامات تحریک‌آمیز بخواهد از سوی کاخ سفید دنبال شود، باز هم آمریکا به نتیجه نرسیده و متضرر خواهد شد، چرا که زمان به نفع ایالات‌متحده نیست. در این راستا «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی روز چهارشنبه در یک رشته‌توئیت در واکنش به اظهارات این روزهای مقامات آمریکایی نوشت: رئیس‌جمهور فاقد اختیار آمریکا، حاضر به ارائه تضمین نیست. در صورت عدم تغییر شرایط فعلی، نتیجه مذاکره از قبل روشن است. شمخانی اضافه کرد: تفاوت امروز با ایام جنگ: به برکت انقلاب، قدرت و توان مقاومت همه‌جانبه ایران، بومی، مستمر و مبتنی بر ظرفیت‌های داخلی است. 

 

* اخلال نفتی دولت بایدن!

در کنار این موارد، ارسال موفقیت‌آمیز محموله‌های نفتی ایران به لبنان در میان تهدیدهای واشنگتن و تل‌آویو و قبل‌تر از آن صدور نفت به ونزوئلا از موضوعاتی بوده که خشم محور آمریکا- اسرائیل را به دنبال داشته و برنامه‌های آنها در بیروت را به هم‌ زده است. افزون بر اینها دولت بایدن طی ماه‌های گذشته چند مرتبه برای توقف خرید نفت ایران از سوی چین، با پکن رایزنی کرده و هر بار با در بسته مواجه شده است. «وطن‌امروز» پیش‌تر در گزارشی با عنوان «پشت دیوار چین» به طور تفصیلی به این تحرکات آمریکایی‌ها پرداخته است. در آخرین نوبت، سه‌شنبه‌شب یک سخنگوی دولت آمریکا گفت با چین درباره اجرای تحریم‌های نفتی علیه ایران گفت‌وگو می‌کند. «واشنگتن‌فری‌بیکن» در گزارشی نوشته فروش نفت ایران به چین در ماه‌های گذشته و همزمان با تلاش‌های دولت بایدن برای پیوستن به توافق هسته‌ای برجام، افزایش قابل توجهی یافته است. فری‌بیکن نوشته چین طی ۳ ماه گذشته به طور متوسط نزدیک به ۸۰۰ هزار بشکه نفت در روز از ایران وارد کرده که این رقم، ۲ برابر بازه زمانی مشابه در سال گذشته است. یک مقام وزارت خارجه آمریکا در همین باره به این رسانه گفته چین «یکی از شرکای تجاری مهم» ایران است و آمریکا با چین برای بازگشت به برجام همکاری می‌کند. این مقام آمریکایی گفت: «ایالات متحده به تعامل با همه طرف‌های برجام از جمله چین ادامه می‌دهد. این بخشی از تلاش‌های دیپلماتیک ما برای بازگشت به پایبندی دوجانبه به برجام است». وی اضافه کرد: «این، هدف ما، هدف چین و هدف سایر طرف‌های برجام است، ضمن اینکه سیاست اعلام‌شده ایران هم هست». مقام وزارت خارجه آمریکا تأکید کرد: «چین، یکی از شرکای تجاری مهم ایران است، بنابراین رایزنی‌های ما با چین درباره نحوه بازگشت به برجام، رایزنی درباره نحوه اجرای تحریم‌ها را هم شامل می‌شود».

***

گروه سیاسی: رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه دولت سیزدهم مبارزه با فساد را با قوت و جدیت پیگیری خواهد کرد، اظهار داشت: مردم شاید فقر و تنگدستی و سختی‌های معیشتی را تحمل کنند اما فساد را نمی‌پذیرند. 

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی در جلسه روز گذشته هیأت دولت با تأکید بر اینکه مبارزه با فساد به نوعی شرط ضمن رأی مردم به این دولت بوده است، گفت: حتما باید نسبت به احتمال بروز فساد حساس باشیم و به هیچ‌وجه از مبارزه با مصادیق آن غفلت نکنیم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه بسترها و زمینه‌های فساد کم و بیش در همه دستگاه‌ها وجود دارد، افزود: یکی از زمینه‌های بروز فساد، موضوع به‌‌کارگیری نیروی انسانی است، لذا در جذب نیرو باید صرفا بر کارآمدی و صلاحیت‌های قانونی و شرعی تمرکز کرد و به همکاران خودمان نیز تأکید کنیم از به‌کارگیری افراد به صرف آشنایی و رفاقت و بدون توجه به شایستگی‌ها خودداری کنند. رئیسی خطاب به اعضای هیأت دولت تأکید کرد: باید بشدت مراقبت و صیانت کرد تا در زیرمجموعه شما هیچ فسادی رخ ندهد. رئیس‌جمهور تصریح کرد: در جاهایی که فضاسازی نسبت به انتصابات رخ می‌دهد، اگر این فضاسازی‌ها صحیح نیست، از عملکرد خودتان دفاع کنید اما توجه داشته باشید که شایسته‌سالاری در دولت سیزدهم صرفا یک شعار نیست، بلکه بستر و مبنای کار است و اگر انتقادات به یک عملکرد یا انتصاب شما صحیح است، باید سریعا اصلاح کنید. 

رئیسی با تأکید بر ضرورت اخذ نظر دستگاه‌های نظارتی مختلف پیش از به‌کارگیری افراد خاطرنشان کرد: مبارزه با فساد و توجه به شایسته‌سالاری از اصول اساسی دولت در عمل است اما آنجا که کار خود را درست انجام داده‌ایم، نباید تحت تأثیر فضاسازی‌ها قرار بگیریم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه اگر فسادی در مجموعه دولت محرز شد، اول مسؤولان با فرد خاطی برخورد کنند و سپس او را برای طی مراحل قانونی به مراجع قضایی معرفی کنند، گفت: بنده هیچ خط قرمزی ندارم؛ نه دفترم، نه معاونینم و نه وزرا، هیچ‌کدام خط قرمزی برای بنده نیستند. وی افزود: بنده تلاش کردم همکارانم را از میان افراد پاکدست و ضد فساد انتخاب کنم. پاکدستی افراد دور این میز را تاکنون احراز کرده‌ام و در ادامه کار نیز باید نظارت و مراقبت لازم را به عمل آوریم. رئیس‌جمهور تاکید کرد: در دولت سیزدهم برای نخستین‌بار در انتصابات سطوح عالی علاوه بر استعلام از مراجع اطلاعاتی، از مراجع نظارتی دیگر مثل سازمان بازرسی و دیوان محاسبات نیز استعلام افراد اخذ می‌شود. رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به طرح جمع‌آوری و اقدامات حمایتی از متکدیان گفت: دولت موظف است مانع سوءاستفاده از کودکان و وارد آمدن آسیب‌های روحی و اخلاقی به آنان در کارهایی نظیر تکدی‌گری شود، لذا از شهرداری‌ها برای سامان دادن به این وضعیت حمایت می‌کنیم. رئیس‌جمهور در ادامه با تأکید بر ضرورت پیگیری اجرای مصوبات سفرهای استانی گفت: نتایج و ثمرات سفرهای استانی در اجرای مصوبات این سفرها آشکار می‌شود و ضرورت دارد اجرای این مصوبات به طور جدی پیگیری شود. وی در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های کارخانه کاغذ مازندران اضافه کرد: با توجه به مشکلاتی که در زمینه تأمین کاغذ در کشور وجود دارد و از سوی دیگر توانمندی‌های کشور در زمینه تولید کاغذ باید هر چه سریع‌تر نیازهای کارخانه کاغذ مازندران و کارخانه دیگری که در استان فارس قرار دارد، تامین شود تا مشکلات موجود در بازار کاغذ برطرف شود. 

***

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور پیامی درگذشت عالم پرهیزکار و مردمی حجت‌الاسلام والمسلمین حاج‌سیدعلی‌محمد علاقه‌بند را تسلیت گفتند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

درگذشت عالم پرهیزکار و مردمی جناب حجت‌‌الاسلام والمسلمین آقای حاج‌سیدعلی‌محمد علاقه‌بند رضوان‌الله علیه را به عموم مردم شریف و متدین یزد و ارادتمندان آن عالم ربانی و نیز به علمای اعلام و بویژه به بازماندگان آن مرحوم تسلیت عرض می‌کنم و علو درجات ایشان را از خداوند متعال مسألت می‌نمایم.

سیدعلی خامنه‌ای

۱۲ آبان ۱۴۰۰

پیروزی یک جمهوری‌خواه در انتخابات فرمانداری ویرجینیا و رقابت بسیار نزدیک در نیوجرسی، این هشدار را برای دموکرات‌ها صادر می‌کند که اگر این روند در انتخابات ۲۰۲۲ ادامه یابد، اکثریت کنگره را از دست خواهند داد. روز سه‌شنبه (دوم نوامبر) انتخابات فرمانداران در ۲ ایالت ویرجینیا و نیوجرسی برگزار شد. بر اساس آخرین اخبار، جمهوری‌خواهان در انتخابات فرمانداری ویرجینیا پیروز شدند. در نیوجرسی نیز دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان رقابت نزدیکی داشتند و تا زمان درج این گزارش ۲ جناح امید زیادی به پیروزی فرماندار مورد نظر خود در این ایالت دارند. نکته جالب توجه اینکه نیوجرسی و ویرجینیا جزو ایالت‌هایی هستند که در مجموع با 30 الکترال، رأی الکترال قابل توجهی دارند. اگر چه این امر به منزله از دست رفتن قطعی صندوق رای دموکرات‌ها در ویرجینیا به عنوان یک ایالت خاکستری نیست اما این اتفاق را می‌توان هشداری برای دموکرات‌ها و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا تلقی کرد که سال آینده باید در انتخابات کنگره رقابت سرنوشت‌سازی را با جمهوری‌خواهان داشته باشند. بر اساس گزارش‌های «سی‌ان‌ان» و «ان‌بی‌سی»، «گلن یانگکین» نامزد جمهوری‌خواهان در این انتخابات تاجر و مدیر سابق یک شرکت خصوصی است که در هفته‌های پایانی مبارزات انتخاباتی ویرجینیا در نظرسنجی‌ها با افزایش اقبال رای‌دهندگان مواجه شد و«تری مک‌آلیف» فرماندار سابق دموکرات را شکست داد. این در حالی است که مک آلیف علناً تسلیم نشده است. این فرماندار جمهوری‌خواه تاکنون هرگز سمت سیاسی بر اساس انتخابات نداشته است. در رقابت نزدیک‌تر از حد انتظار برای فرمانداری نیوجرسی، «جک سیاتارلی» رقیب جمهوری‌خواه و «فیل مورفی» فرماندار فعلی این ایالت با گرایش دموکرات وضعیت حساسی را در این ایالت رقم زده‌اند. دموکرات‌ها با نگرانی منتظر شمارش آرای باقی‌مانده‌اند تا شاید با حداقل رای، بر رقیب جمهوری‌خواه خود پیشی گیرند و به همین دلیل هم نامزد دموکرات‌ها از طرفداران خود خواست همچنان منتظر باشند. بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، نتایج در ۲ ایالتی که بایدن براحتی در سال گذشته بر دونالد ترامپ پیروز شد، نشانه‌ای وحشتناک برای دموکرات‌هایی است که به سمت انتخابات میان‌دوره‌ای 2022 می‌روند؛ انتخاباتی که کنترل کنگره ایالات متحده را تعیین می‌کند و همراه با آن، سیاست‌های آینده بایدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نظرسنجی‌های منتهی به‌ روز انتخابات نشان داد یانگکین با توسل به رای‌دهندگان مستقل- گروهی که سال 2020 با سبک سیاست ترامپ بیگانه بود و به شیوه‌های یانگکین متمایل شده بود- اختلاف آرا با مک‌آلیف را کاهش داد. بخشی از این تغییر بدون شک به این واقعیت مربوط می‌شود که رای‌دهندگان بسیار متفاوت از رای‌دهندگانی بودند که در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ رای دادند. یعنی برخی حامیان بایدن یا رای نداده‌اند یا تغییر عقیده داده‌اند و به این ترتیب شرایط پیروزی نامزد مورد حمایت دونالد ترامپ را فراهم آورده‌اند.

 

* واکنش ترامپ به انتخابات ویرجینیا

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا که همچنان به تقلب در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ باور دارد، به این پیروزی واکنش نشان داد و در پیامی با تشکر از مردم ایالت محل اقامت خود، نوشت گلن یانگکین حتی نمی‌توانست به پیروزی نزدیک شود اگر نمی‌آمدید و رای نمی‌دادید. وی افزود: جنبش «بار دیگر به آمریکا عظمت می‌بخشیم» نسبت به گذشته قوی‌تر و بزرگ‌تر است. گلن یک فرماندار عالی خواهد بود. از همه مردم مشترک‌المنافع ویرجینیا بویژه رای‌دهندگان افسانه‌ای «بار دیگر به آمریکا عظمت می‌بخشیم»، متشکرم!

 

* درس‌های انتخابات ایالتی برای دموکرات‌ها

بر اساس نظرسنجی‌هایی که پیش از انتخابات هم انجام شده بود، موضوع شماره یک برای رای‌دهندگان این انتخابات، اقتصاد با ۳۳ درصد و پس از آن، آموزش با ۲۳ درصد بود اما به نظر می‌رسد موضوع پیچیده‌تر از آن باشد که فقط در قالب این نظرسنجی تحلیل شود. این مساله در رقابت ایالت نیوجرسی هم نمود دارد و تاکنون با شمارش ۸۸ درصد آرا، ۲ رقیب در 6/49 درصد در جایگاه برابر ایستاده‌اند، هر چند دموکرات‌ها به آرای غیابی و پستی امیدوارند. با این حال، واقعیت انتخابات روز سه‌شنبه آمریکا داستانی از روندهای خرد و کلان است. از یک طرف محبوبیت بایدن بشدت آسیب دیده و در حال کمتر شدن است و از سوی دیگر وضعیت اشتغال، اقتصاد، تورم و جایگاه جهانی آمریکا همچنان روند نزولی دارد و مشخص نیست چگونه می‌خواهد به مدار گذشته خود بازگردد. جیکوب روباشکین، کارشناس انتخاباتی آمریکا در تارنمای ۵۳۸ می‌‌نویسد: اگر دموکرات‌ها می‌خواهند در انتخابات میان‌دوره‌ای ۲۰۲۲ شانسی برای پیروزی داشته باشند، بزرگ‌ترین درسی که می‌توانند از ویرجینیا بگیرند این است که برای رقابت در سال آینده به پیامی مثبت و منسجم از خود نیاز دارند. وی اظهار کرد: مک آلیف زمان بسیار بیشتری را برای پیوند یانگکین به ترامپ صرف کرد تا اینکه درباره سابقه خود به عنوان فرماندار یا هر یک از دستاوردهای دولت واحد دموکرات در ۲ سال گذشته صحبت کند که البته تعداد زیادی هم وجود نداشت. کارشناس انتخاباتی آمریکا افزود: این یک تصمیم استراتژیک است که احتمالا در هفته‌های آینده بسیار مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در حال حاضر، دموکرات‌ها به نظر نمی‌رسد که طرفدار چیزی هستند، فقط مخالف ترامپ هستند. این ممکن است پیام مؤثری در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ باشد؛ زمانی که ترامپ در زندگی همه حضور داشت اما او اکنون نیست. روباشکین ادامه داد: من نمی‌دانم پیام جدید دموکرات‌ها چه باید باشد اما به نظر نمی‌رسد جنجال‌های ناخوشایند در کنگره، جایی که محتویات دستور کار «ساخت بهتر گذشته» هر ساعت تغییر می‌کند، کمک‌کننده نباشد. 

 

* جسور شدن جمهوری‌خواهان

اگر چه پیروزی گلن یانگکین جمهوری‌خواه در انتخابات فرمانداری ویرجینیا برای دموکرات‌ها ناراحت‌کننده است اما احتمالا جمهوری‌خواهان را پیش از انتخابات مهم میان‌دوره‌ای سال آینده، زمانی که کنترل کنگره در خطر است، جسور و پرانرژی‌ خواهد کرد. این موضوع زمانی روشن‌تر می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در پیامی به «مایک کاری» برای آنچه «پیروزی فوق‌العاده در اوهایو» خواند، تبریک گفت و افزود: من برای داشتن حمایت سریع و قوی از او بسیار مفتخرم. او یک عضو عالی مجلس نمایندگان خواهد بود. رئیس‌جمهوری سابق آمریکا به پیروزی «استیو بووُ» برای شهرداری هیاله فلوریدا هم واکنش نشان داد و اظهار کرد: او یک رقابت عالی داشت. استیو یک حامی وفادار بوده و یک میهن‌پرست بزرگ است. او نسبت به جرم سخت است و همیشه حافظ ماده دوم قانون اساسی، حامی برنامه «آمریکا اول» ما، آگاه به ارزش یک اقتصاد قوی و واقف به شرارت سوسیالیسم بوده است. از این رو، جمهوری‌خواهان امیدوارند بتوانند در انتخابات نوامبر ۲۰۲۲ که ۴۶۹ کرسی کنگره اعم از سنا و مجلس نمایندگان به رای گذاشته می‌شود، کرسی‌های بیشتری را از آن خود کنند و همچون انتخابات ۲۰۲۰ که ۱۰ کرسی دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان را تصاحب کردند، این بار هم پیشروی داشته باشند و اگر بتوانند اکثریت این مجلس را در اختیار گیرند. در این صورت، کار برای جو بایدن که با وعده احیای اقتصاد به کاخ سفید راه یافت، سخت خواهد شد و دیگر حمایت کنگره را برای تصویب لوایح بودجه و دستور کارهایش نخواهد داشت، هر چند در شرایط شکننده فعلی هم کار برای او دشوار است. 

محمدرضا کردلو: پیوند کلمه‌های آهنگین با‌هم خیلی وقت است باعث خلق دنیای جادویی به نام شعر شده‌ است؛ قافیه‌ها و ردیف‌‌هایی که هر کدام برای خودشان عالمی دارند و گاهی تنها با چند بیت شما را به عالمی دیگر می‌برند. در این بین عشق یکی از پررنگ‌ترین سوژه‌هایی است که اغلب به شعرها رنگ می‌دهد و هر کسی به شکلی سراغش می‌رود. امیر نظام‌دوست هم از شعرایی است که در «فرعی دوم» این عشق را به اشکال گوناگون در سروده‌هایش به تصویر کشیده است. این کتاب دربرگیرنده ۲ بخش غزل و بعد از غزل است که توسط سوره‌ مهر منتشر شده است. نظام‌دوست در این اشعار فضایی را شکل داده که برای همه ما آشناست؛ از روزمرگی‌ها و خستگی‌ها گرفته تا عشقی که بالاخره هر کسی به شکلی آن را چشیده است. 

***

* از جرقه و آغاز «فرعی دوم» بگویید؛ این غزل‌ها و بعد از غزل‎ها چه شد که متولد شدند؟

شروع شکل‌گیری این اثر شاید اتفاق ویژه‌ای نباشد، چون بیشتر غزل‌ها و شعرهای من با یک جرقه شروع می‌شود؛ جرقه‌ای که گاهی حرفی یا نگاهی باعث آن می‌شود. حتی شده که پشت فرمان بودم و ۲ جوان یا اتفاقی را دیدم که یکدفعه شعری به ذهنم خطور کرده است. البته تجربه‌هایم هم گاهی به کمکم می‌آیند، حتی گاهی در حرف زدن‌ها یا گپی که با دوستانم و آدم‌های مختلف‌ دارم به یک شعر می‌رسم. 

 

* عشق محوریت اصلی شعرهای شماست؛ این تمایل از کجا می‌آید؟

نگاه من بیشتر به همان شکل است که سعدی هم می‌گوید؛ «سخن عشق است و دیگر قال و قیل است» و به نظرم عشق تنها چیزی است که در این دنیا قدیمی نمی‌شود. شما در هر جای تاریخ که باشید و از عشق بگویید، آدم‌هایی هستند که باز هم آن را می‌خوانند و همراهش می‌شوند. باقی رخدادهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... با مرور زمان تغییر می‌کنند اما این سخن عشق است که از هر زبان که می‌شنوم، نامکرر است. به همین خاطر من خیلی به عاشقانه نوشتن علاقه دارم. 

 

* چقدر از این جریان درونی و چه اندازه‌ از آن نشأت‌ گرفته از مسائل بیرونی است؟

به هر حال احساسات شخصی و تجربیات من، در کنار تعاملی که با اطرافیانم دارم، روی این جریان تاثیر می‌گذارد و در این بین حتما چیزی به آدم برمی‌گردد اما واقعا نمی‌توانم درصدی برای آن تعیین کنم. مثلا من در بعضی شعرهایم از سیگار گفته‌ام و دوستانم می‌دانند که من سیگار نمی‌کشم اما بارها به من گفته‌اند طوری از سیگار گفته‌ای که اگر تو را نمی‌شناختیم، فکر می‌کردیم که خودت این تجربه را حس کرده‌ای. در واقع شکل‌گیری این جریان ارتباطی به تجربه شخصی من ندارد اما درونیات من با آنچه دیده‌ام پیوند خورده و به این شکل درآمده است. 

 

* در کنار عشق، خستگی و روزمرگی‌هایی که خیلی‌ها درگیر آن هستند هم در شعرهای شما به چشم می‌خورد؛ از این انعکاس بگویید. 

انسان بدون غم و غصه که نمی‌شود؛ فکر می‌کنم در بخشی از وجود او همیشه غم و غصه به هر شکلی وجود دارد. از غم آدم‌های دیگر گرفته تا اتفاقات شخصی و... همه اینها روی شعرها، نگاه و در کل جهان بینی هر کسی تاثیر می‌گذارد. این خستگی و رنج هم در شعرهای من به همین ماجرا برمی‌گردد. 

 

* یعنی بدون دغدغه و رنج نمی‌شود شاعر شد؟

فکر نمی‌کنم بدون دغدغه بشود شاعر شد یا نوشت. حداقل درباره خودم مطمئن هستم نمی‌شود، اصلا هر شعری باید از دل برآید تا لاجرم بر دل نشیند. در این بین مخاطبان بویژه کسانی که برای‌شان شعر می‌خوانید، اگر حس شعر به سراینده و در اصل خالق آن نیاید، دیگر برای‌شان دلچسب نیست و ممکن است دنبالش نکنند. به نظرم موفق‌ترین شعرها هم شعرهایی است که از دغدغه‌ها و قلب آدم‌ها بیرون آمده‌اند و به همین دلیل در یاد و قلب بقیه‌ آدم‌ها مانده‌اند، در غیر این صورت ماندگار نخواهند شد. 

 

* در کنار اینها شما در بعضی شعرهای این کتاب مثل «بابا که آمد» سراغ انعکاس عشق در قالب‌های دیگر رفته‌اید. کمی هم از این نگاه و فضاهایی که برای انعکاس عشق در نظر گرفتید، بگویید. 

به طور کلی در همه آنچه می‌نویسم، معتقدم اگر آدم‌ها عشقی به آنچه می‌نویسند نداشته باشند، نمی‎توانند خوب درباره‌اش بگویند. مثلا در همین شعر «بابا که آمد» که به یک رزمنده دفاع‌مقدس برمی‌گردد، از آنجا که پدرم ایثارگر بود این دوران را درک کرده و به چنین فضایی واقف بودم. همچنین آن زمان خانه ما نزدیک کمیته انقلاب اسلامی بود و زمان اعزام به جبهه رزمنده‎‌ها را می‌دیدیم، همه اینها خواه‌ناخواه گاهی در شعرهایم هم می‌آید. اشعاری درباره امام حسین(ع) هم بخش دیگری است که در ۲ شعر در «فرعی دوم» از آن نوشته‌ام. 

 

* نظرات مختلفی درباره کنار هم قرار گرفتن اشعاری که به شکلی به ائمه یا فضاهای دیگری برمی‌گردند با شعرهایی که در قالب زمانه امروز هستند، وجود دارد؛ شما چه دیدگاهی در این باره دارید؟

از نظر عشق بویژه عشق به امام حسین(ع) که یک حس عام و عجیبی است، من از ابتدا عمد داشتم که اینها کنار هم باشند. در کتاب اولم هم اشتباه کردم که آنها را جدا کردم، چرا که این اشعار هم تجلی دیگری از عشق هستند و به همین دلیل خوب است که کنار هم باشند؛ چه اشکالی دارد. در این کتاب هم به عشق در قالب‌ها و فضاهای مختلف پرداخته شده است، از همین رو تقابل این نگاه‌ها در کنار هم می‌تواند اتفاق جالبی باشد. 

 

* کمی هم از بخش «بعد از غزل» بگویید؛ قسمتی که موضوعات مختلفی از اجتماعی و فرهنگی گرفته تا مذهبی را دربرگرفته است. 

در شعرهایی که غزل نیستند دست شاعر در بیان مسائلی که در ذهن دارد، بازتر است. البته من عمدی در انتخاب قالب ندارم و اینطور نیست که بگویم الان حتما می‌‎خواهم غزل یا قصیده بنوسیم، این جریان به مصرع یا‌ بندی که از ابتدا به ذهنم می‌آید بستگی دارد. یعنی شعر یکدفعه شروع می‌شود و بعد به قالب آن فکر می‌کنم و جلو می‌روم. به همین دلیل من همیشه از قالب‌های مختلف استفاده می‌کنم، از قصیده گرفته تا مثنوی، رباعی و... . در بخش «بعد از غزل» هم به موضوعاتی پرداخته‌ام که در واقع همان دغدغه‌هایی است که از آن گفتم. گاهی موضوعی در قالب غزل آنطور که باید منعکس نمی‌شود و مثلا باید چهارپاره می‌شد، اتفاقی که در بخش بعد از غزل هم آن را می‌بینید. 

 

* دایره مخاطبانی که برای اشعارتان در نظر گرفتید را چطور تعیین می‌کنید؟

من همیشه سعی می‌کنم شعرهایم حداقل برای خودم خوب باشد، اینکه چقدر موفق بودم را هم باید خوانندگان آن بگویند. زمانی که شعر سطحی از خوب بودن را داشته باشد، هم مخاطب عام و هم خاص با آن کنار می‎‌آید اما اینکه از ابتدا فکر کنم این شعر را بگویم که فلان گروه دوستش داشته باشند و خوش‌شان بیاید، اینگونه نیست، چرا که در این صورت آن دیگر شعر من نیست. 

 

* و چرا «فرعی دوم»؟ چه شد به این عنوان رسیدید؟

«فرعی دوم» کتاب دوم من است و از سوی دیگر اگر شما کلیت شعر و ادبیات را یک راه زیبای طولانی ببینید، من به عنوان یک فرد کوچک در این مسیر مثل یکی از فرعی‌های آن هستم. همه اینها باعث شد تا به این عنوان برسم. درباره بقیه عناوین که برای اشعار هم انتخاب شده‌اند هم سعی کرده‌ام عنوان‌ها یادآور آن شعر باشند که تا اسمش می‌آید، مخاطب هم یاد شعر اصلی بیفتد. 

حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی*: یکی از مهم‌ترین ابزارها برای اصلاح وضعیت کنونی کشور، ارزیابی روندهای غلط گذشته، عیب‌یابی و رفع خلأها و خلل‌های موجود است. اگر تاملی دقیق و آسیب‌شناسانه بر برخی پرونده‌های فساد مالی در سالیان گذشته داشته باشیم، متوجه می‌شویم یکی از نقص‌های مهم این بود که اگر مسؤولی به علل گوناگونی آلوده به مفسده اقتصادی می‌شد، می‌توانست از طریق خروج غافلگیرانه از کشور، از حسابرسی دستگاه‌های نظارتی و قضایی فرار کند و همین موضوع روند رسیدگی به اینگونه پرونده‌ها را دشوار می‌کرد. بر اساس تجربیات سالیان گذشته و مطالباتی که مردم در این زمینه از نمایندگان مجلس داشتند، مقرر شد طرحی که قبلا تدوین شده بود اما نقایصی داشت - که عملا آن را ناکارآمد می‌کرد- در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس بررسی و اصلاح شود و سپس به صحن علنی مجلس ارائه شود. در این قانون مقرر شده بود مسؤولان کشور تا مدت مشخصی پس از مسؤولیت، اجازه خروج از کشور را نداشته باشند تا در این مدت همه مسائل مالی آنها بررسی و در صورت تایید سلامت اقتصادی و کاری، ممنوعیت خروج آنها از کشور رفع شود. 

از آنجا که در قانون مصوب سال 94، ضمانت‌‌های اجرایی کافی پیش‌بینی نشده بود و با وجود ابلاغ آیین‌نامه اجرایی این قانون در سال 98 اما در عمل مفاد این قانون اجرا نمی‌شود، چرا که نه برای متخلفان و نه برای مقامات ناظر، ضمانت اجرایی محکمی در نظر گرفته نشده است. 

در طرح فعلی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس به دنبال اصلاح و تکمیل قانون قبلی هستیم تا اولا صدور حکم کارگزینی برای مقامات و مسؤولان مصرح در قانون سال 94 و هرگونه پرداختی به آنها منوط به ثبت اطلاعات اموال و دارایی و معاملات آنها در سامانه مربوط باشد و ثانیا برای مأمورانی که مکلف به اجرای این حکم هستند و از اجرای آن عدول می‌کنند، مجازات حبس در نظر گرفته شده است. 

در نهایت، هرگونه سفر خارجی مقامات و مسؤولان منوط به ثبت اطلاعات اموال، معاملات و سفرهای خارجی آنها در این سامانه است. در واقع طرح خامی که ابتدا بر اساس دغدغه بحق مردم تهیه شده بود، در این قالب پخته‌تر و کامل‌تر شده است. امید است با اصلاحات تکمیلی و تصویب نهایی، بسیاری از مشکلات ما در حوزه سلامت اداری برطرف شود.

* عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس

فاطمه فهیمی: در هفته‌های اخیر تلاش‌های دیپلماتیک متعددی برای آینده مذاکرات ایران و 1+5 در حال انجام است. آمریکا، اسرائیل و اروپا نگران هستند تغییر دولت و مواضع دولت جدید موجب شود ایران به میز مذاکرات بازنگردد و یا مسیر سابق را در همراهی با غرب در مذاکرات نداشته باشد. هفته گذشته آنتونی بلینکن بعد از دیدار با یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل اعلام کرد پنجره ایران برای بازگشت به توافق در حال بسته شدن است و ما آماده‌ایم در صورت عدم تغییر مسیر ایران به گزینه‌های دیگر روی آوریم و این رایزنی‌ها با متحدان و شرکای ما بخشی از آن است. 

رابرت مالی ‌هم بعد از آن گفت در صورت شکست تلاش‌ها برای بازگرداندن ایران به مذاکرات به گزینه‌های دیگر رو می‌آورند که از آن به عنوان «پلن بی» یاد می‌کنند.  اینکه آیا به وضوح هم‌اکنون «پلن بی» برای مقابله با ایران وجود دارد یا نه مورد توافق نیست اما به نظر می‌رسد این طرح باید شامل مجموعه‌ای از استراتژی‌های چندجانبه‌ای باشد که در مجموع فشار علیه ایران را بیشتر کند. با پیگیری وضعیت اخیر تحریم‌ها و مناسبات دیپلماتیک آمریکا، می‌توان پی‌ برد مساله روابط تجاری ایران و چین بسیار در آینده مهم خواهد بود. 

در دیوار تحریم‌های آمریکا بویژه در حوزه فروش نفت شکاف‌هایی ایجاد شده که نشان می‌دهد سیاست فشار حداکثری ترامپ نیز به نتیجه نرسیده است. بنا بر گزارش‌های شرکت‌های ردیابی تانکر‌ها، فروش نفت ایران از سال ۲۰۲۰ دو برابر شده و ایران در ۶ ماه اخیر روزانه نزدیک به یک میلیون بشکه نفت به چین فروخته است. صادرات محصولات پتروشیمی ایران نیز به جهان افزایش یافته است. این شکاف می‌تواند مسیر بی‌اثر شدن تحریم‌ها را برای کشور تقویت کند و همچنین از منظر آمریکایی‌ها، احتمال بازگشت ایران به مسیر مذاکرات سابق را کمتر می‌کند. 

لذا به نظر می‌رسد یکی از اجزای مهم «پلن بی» ‌آمریکا می‌تواند تمرکز بر روابط تجاری و اقتصادی ایران و چین باشد. آمریکا تلاش می‌کند با فشار بر چین در این زمینه نقاط تنفسی ایران را مسدود کند و دوباره ایران را به ریل قدیمی مذاکرات بازگرداند. 

رصد تحرکات اخیر آمریکایی‌ها در چند ماه اخیر نیز این فرضیه را تایید می‌کند. یکی از موضوعاتی که گفته شد در سفر وندی شرمن به چین در تابستان گذشته مطرح شده بود مساله ایران بود. وندی شرمن بعد از آن سفر اعلام کرد آمریکا در استراتژی کلی خود نسبت به چین سیاست «تری سی»* یعنی رقابت، همکاری و رویارویی را در پیش گرفته است. با آنکه رقابت‌های استراتژیک و تقابل میان آمریکا و چین در سال‌های اخیر به طور فزاینده در حال افزایش است اما آمریکا امیدوار است بتواند در مسائلی که با چین ممکن است اشتراک منافع داشته باشد همکاری کند. این امر در دیدار ۳۱ اکتبر آنتونی بلینکن با وانگ‌یی، وزیر خارجه چین نیز به صراحت مطرح شد. بلینکن ایران را از جمله همین نقاط اشتراک منافع چین با آمریکا یاد کرد که ۲ کشور می‌توانند بر سر آن با هم همکاری کنند. 

تاکنون چین بارها در برابر فشار‌های آمریکا برای عدم خرید نفت از ایران مقاومت و از رابطه تجاری خود با ایران دفاع کرده است. سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسش خبرنگار رویترز در ابتدای ماه مارس درباره فشار آمریکا برای عدم خرید نفت از ایران گفته بود موضع پکن درباره همکاری چین با ایران در زمینه اقتصادی و تجاری شفاف و اصولی بوده و این همکاری‌ها همواره بر مبنای قوانین و حقوق بین‌المللی بوده است و پکن با هر گونه تحریم یکجانبه مخالف است. او از آمریکا خواست دست‌های دراز خود را کوتاه کند و از مجازات فرامرزی خود علیه اشخاص و کشور‌های ثالث دست بردارد. 

اما اینکه چین تا کجا و چقدر با ایران همراهی می‌کند و در مساله ایران در مقابل آمریکا تا کجا بر مواضع خود پافشاری می‌کند، بستگی زیادی به نوع کنش ایران در مساله مذاکرات و تعامل با چین دارد. 

چین تاکنون تلاش‌های زیادی برای بازگرداندن ایران به مذاکرات انجام داده است. برخی عقیده دارند در صورت شکست این تلاش‌ها، آمریکا بتواند یک اجماع بین‌المللی علیه ایران شکل دهد و چین نیز تحت فشار قرار گیرد. 

عنصر موثر دیگر نوع تعامل ایران با چین است. با توجه به سوابق همکاری‌های ایران و چین بعد از برجام و تمایلات غربگرایانه‌ای که آن زمان در کشور وجود داشت، چینی‌ها به ایرانی‌ها سوء‌ظن‌هایی دارند که گمان می‌کنند ایران ممکن است چین را به عنوان طعمه‌ای در برابر غرب ببیند و با بهبود روابطش با غرب بار دیگر پل‌های ارتباطی خود را با چین قطع کند. اگر چه چین امیدوار است دولت جدید نگاه متعادل‌تری به این کشور داشته باشد اما مناسبات عینی ما با چین است که تعیین می‌کند پازل‌های بازی در کجا و چگونه بنشیند. 

به نظر می‌رسد دولت جدید باید ضمن حرکت اصولی در مسیر مذاکرات مطابق با منافع ملی کشور، نیازمند است در تعامل با چین به ۲ رویکرد اصولی بپردازد؛ ابتدا آنکه گام‌های عینی و در عین حال دقیق و هوشمندانه‌ای را در راستای توافق بلندمدت انجام‌شده بردارد و چین را نسبت به مواضع اعلامی خود مطمئن‌تر کند و از سوی دیگر با توجه به تمرکز سیاست‌های آمریکا بر مناطق حاشیه چین، مراقبت کند تا ضمن به حداکثر رساندن منافع ملی کشور در این مناطق از همراهی با سیاست‌های آمریکا ضد چین حمایت علنی انجام ندهد. 

-------------------------------

پی‌نوشت

*Three Cs: Cooperation ,confrontation, competition

 

محمدحسین معصوم‌زاده: گروه طالبان پس از فتح کابل و تامین امنیت اولیه، خود را بی‌همتا و بدون جایگزین در گستره‌‌‌‌‌ افغانستان معرفی کرد ولی اکنون می‌‌‌توان خدشه‌‌‌های جدی در ادعاهای اولیه‌‌‌‌‌ آنان یافت. این گروه باید در مسائل مختلف دست به انتخاب بزند. یکی از مهم‌ترین و در عین حال سخت‌‌‌ترین انتخاب‌‌‌های طالبان، سهیم کردن یا نکردن گروه‌‌‌های دیگر قومی و مذهبی به منظور تشکیل دولت فراگیر مردمی است. بدین ‌‌‌شکل که در صورت انتخاب هر یک از این دو، این گروه با چالش‌‌‌های جدی روبه‌رو خواهد شد. 

1- اگر طالبان تمامیت‌‌‌خواهی قومی و گروهی خود را در حکومت حفظ کند، مشروعیت حکمرانی‌‌‌اش دارای خدشه خواهد شد، هم مشروعیت داخلی و هم مشروعیت بین‌‌‌المللی. با توجه به شرط اغلب کشورهای موثر در تحولات افغانستان مبنی بر تشکیل دولت فراگیر متشکل از تمام اقوام، این کشورها حکومت جدید را به رسمیت نخواهند شناخت و تعاملات خارجی دولت طالبان عقیم خواهد ماند؛ مساله‌‌‌ای که در بیانیه‌‌‌‌‌ پایانی نشست تهران هم بر آن تاکید شد. از سوی دیگر در بعد داخلی، اقوام دیگر غیر پشتون و حتی پشتون‌‌‌های ناراضی نیز از پذیرش امارت اسلامی امتناع کرده‌اند و با توجه به شرایط خاص افغانستان از منظر تنوع قومیتی و جغرافیای سخت این کشور، حفظ حکومت برای طالبان در این صورت بسیار مشکل می‌‌‌شود. 

2- در صورت تشکیل دولت فراگیر، طالبان به‌رغم مزایای بسیاری که به دست می‌‌‌آورد، مشکلاتی هم پیدا خواهد کرد. رضایت اقوام دیگر از حکومت این گروه و عدم سنگ‌‌‌اندازی جلوی راه آن و به‌‌‌ طور کلی اخذ مشروعیت داخلی، یکی از مزیت‌‌‌های این رویکرد است. مزیت دیگر نیز این خواهد بود که به احتمال فراوان با روی‌‌‌ دادن این اتفاق، دولت طالبان توسط کشورهای دیگر بویژه کشورهای همسایه مورد پذیرش و شناسایی قرار خواهد گرفت. در طرف دیگر اما طالبان با پذیرش این شرط، بسیاری از نیروهای بدنه‌‌‌‌‌ خود را از دست می‌‌‌دهد و این نیروها به گروه‌‌‌های دیگری نظیر داعش خواهند پیوست. همین امر چالش‌‌‌های بسیاری در حوزه‌‌‌‌‌ امنیت - شبیه حملات تروریستی‌ای که در هفته‌‌‌های اخیر شاهد بودیم- برای این گروه به ‌‌‌وجود خواهد آورد. البته جدایی نیروهای بدنه دلایل دیگری نیز دارد که در صورت تثبیت طالبان به عنوان یک حکومت، شاهد ریزش‌‌‌های بیشتری در این گروه خواهیم بود. 

با در نظر گرفتن این موارد این نتیجه حاصل می‌‌‌شود که ماه‌‌‌ عسل طالبان در قدرت به ‌‌‌سر آمده و آینده‌‌‌‌‌ حکومت این گروه بسیار مبهم است.