نوید مومن: سید‌حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در جریان مراسم گرامیداشت یاد و خاطره فرماندهان شهید مقاومت، جمله‌ای را بیان کرد که صهیونیست‌ها تا این لحظه طاقت هضم آن را نداشته‌اند:

«حزب‌الله سال‌هاست می‌تواند موشک‌های خود را به موشک‌های نقطه‌زن تبدیل کند و نیازی به تأمین موشک‌های نقطه‌زن از ایران ندارد».

صورت‌مساله اکنون برای صهیونیست‌ها بیش از هر زمان دیگری مبهم است! سید مقاومت نه‌تنها قواعد نبرد با دشمن صهیونیست، بلکه زمین نبرد را نیز تغییر داده و تصویر جدیدی از این تقابل همه‌جانبه ارائه داده است. بر همگان مسلم است توانایی حزب‌الله در تولید موشک‌های نقطه‌زن و ایجاد و افزایش قابلیت تولید پهپادها توسط مقاومت لبنان، موازنه نبرد منطقه‌ای را به ضرر صهیونیست‌ها سنگین‌تر خواهد کرد. از سوی دیگر، در جریان نبرد سال 2021 میلادی میان حماس و رژیم اشغالگر قدس، مقاومت نشان داد دیگر بر خلاف موارد قبل، ملاحظه‌ای درباره هدف قرار دادن تل‌آویو و حیفا و عمق استراتژیک اراضی اشغالی ندارد. صهیونیست‌ها و دشمنان حزب‌الله، از یک سو بر اساس گزارش‌های سری خود می‌دانند حزب‌الله واقعا به این توانایی بزرگ و تعیین‌کننده دست پیدا کرده و از سوی دیگر، با افزایش تصاعدی قدرت بازدارندگی مقاومت اسلامی لبنان در برابر تل‌آویو، مواجه هستند. 

نکته مهم‌تری که در این باره قابل تحلیل است، مربوط به درک بالا و عمیق سید مقاومت از مفهوم «نبرد ترکیبی» دشمنان و مصادیق آن است. رزمندگان حزب‌الله امروز نه‌تنها در عرصه نظامی- امنیتی، بلکه در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نیز قواعد نبرد با دشمن صهیونیستی را در هر ۲ عرصه آفندی و پدافندی بخوبی آموخته‌اند. امروز مفهومی به نام «مقاومت همه‌جانبه» یا همان «مقاومت فعال»، ناظر بر جنگ ترکیبی صهیونیست‌ها علیه حزب‌الله تبلور یافته و روز‌به‌روز ابعاد وسیع‌تری پیدا می‌کند. علامه سیدحسن نصرالله در چهاردهمین سالگرد پیروزی حزب‌الله در جنگ 33 روزه (سال 2020 میلادی) نیز در سخنرانی بسیار مهم خود بر لزوم «جهاد اقتصادی و صنعتی» در کنار «جهاد نظامی» در برابر دشمنان قسم‌خورده منطقه تاکید کرد. 

صهیونیست‌ها در رمزگشایی سخنان اخیر سید مقاومت، با ۳ گزاره راهبردی مواجه شده‌اند:

یک- حزب‌الله لبنان بخوبی ماهیت جنگ و ابعاد جنگ ترکیبی تل‌آویو و حامیان غربی و مهره‌های منطقه‌ای آن را مورد رصد و تحلیل قرار داده است. 

دو- حزب‌الله لبنان با دستیابی به موشک‌های نقطه‌‌زن و تبحر در عملیات پهپادی، قواعد جدیدی را بر صهیونیست‌ها تحمیل کرده است که گریزی از پذیرش آنها نیست. 

سرانجام در جلسه سرنوشت‌ساز هیات رئیسه فدراسیون فوتبال با رأی قاطع اعضا، شهاب‌الدین عزیزی‌خادم از ریاست این فدراسیون عزل شد. در جلسه صبح روز پنجشنبه هیات‌رئیسه که در مرکز ملی فوتبال برگزار شد، هر 8 نفر به عزل شهاب‌الدین عزیزی‌خادم از ریاست این فدراسیون رأی دادند تا دوران «خوبان عالم» در فدراسیون فوتبال پس از 355 روز به پایان برسد. عزیزی‌خادم 10 اسفند 99 به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال انتخاب شده بود. طبق اساسنامه، حضور حیدر بهاروند و حمیدرضا مهرعلی، نواب رئیس اول و دوم فدراسیون فوتبال در فدراسیون و هیات‌رئیسه غیرقانونی است و به همین دلیل این دو اجازه حضور در جلسه را پیدا نکردند تا تعداد افراد دارای حق رأی به 8 نفر برسد. هر 8 نفر به برکناری عزیزی‌خادم رأی دادند تا او با رأی قاطع از فدراسیون فوتبال خداحافظی کند. مهرداد سراجی، احسان اصولی، بهرام رضاییان، احمدرضا براتی، میرشاد ماجدی، شهره موسوی، طهمورث حیدری و خداداد افشاریان اعضای حاضر در نشست برکناری رئیس فدراسیون بودند. عزیزی‌خادم نیز در نشست هیات‌رئیسه حاضر بود اما چون رأی‌گیری درباره خودش بود، حق رأی نداشت. طبق اساسنامه ظرف مدت ۳ ماه، مجمع فدراسیون فوتبال باید برگزار و موضوع برکناری عزیزی‌خادم در آنجا به رأی گذاشته شود. در این مدت فدراسیون با سرپرستی میرشاد ماجدی اداره خواهد شد. 

 

* ماجدی: فوتبال نیاز به آرامش و اتحاد دارد

میرشاد ماجدی نخستین اظهارنظر مطبوعاتی خود را بعد از تصدی پست سرپرست فدراسیون فوتبال انجام داد. گمانه‌زنی‌های روزهای اخیر در رابطه با پایان فعالیت عزیزی‌خادم در فدراسیون با ورود میرشاد ماجدی به واقعیت تبدیل شد. فوتبال ایران شاهد پایان فعالیت شهاب‌الدین عزیزی‌خادم در راس فدراسیون فوتبال پس از ۱۱ ماه از اعتماد مجمع فدراسیون به او بود. هیات‌ رئیسه فدراسیون که بر اساس اساسنامه جدید حق درخواست عزل رئیس فدراسیون را داشت با برگزاری مجمع فوق‌العاده و رای‌گیری صورت‌گرفته پایان صدارت عزیزی‌خادم را در فدراسیون فوتبال رقم زد. پس از رای‌گیری هیأت‌رئیسه، میرشاد ماجدی، بازیکن اسبق تیم فوتبال استقلال به‌ عنوان سرپرست جدید فدراسیون انتخاب شد تا وظیفه هدایت فدراسیون تا انتخاب رئیس جدید فدراسیون فوتبال را بر عهده داشته باشد. میرشاد ماجدی که متولد ۴۹ و از اهالی استان گیلان با دکترای مدیریت راهبردی ورزش است و سابقه بازی در استقلال و سرپرستی و عضویت هیات مدیره این تیم را دارد یکی از ارکان استقلال در کسب ستاره دوم آسیایی این باشگاه بود. ماجدی که از شاهین به استقلال پیوسته ‌و در تیم امید حسن ‌‌‌حبیبی در سال ۷۰ در کنار خداداد عزیزی، افشین ‌پیروانی و‌ رضا شاهرودی عضو تیم ‌ملی امید بود، در ۲ سال پرشکوه آبی‌ها در سال‌های ۷۰ و ۷۱ یکی از بازیکنان این تیم بود. ماجدی مرداد سال ۷۰ همراه با استقلال قهرمان جام باشگاه‌های آسیا شد و چند ماه بعد با همین تیم تا فینال این رقابت‌ها پیش رفت و در پایان در نایب‌قهرمانی آسیا هم در کنار استقلال بود. ماجدی در تیم ‌ملی امید نیز یکی از خوب‌های ایران و حسن حبیبی بود. گل زیبای او به تیم امید قطر در ششم مهرماه و در دیدار انتقامی سال ۷۰ یکی از گل‌های خوب ایران در آن سال‌ها بود. 

ماجدی بعد از معرفی به ‌عنوان سرپرست فدراسیون، گفت‌وگوی کوتاهی انجام داد. وی در پاسخ به این سوال که اولویت کاری او در سمت سرپرست فدراسیون فوتبال چیست، گفت: مساله اول، بحث مالی فدراسیون فوتبال است و سپس تدارک برای ۲ بازی تیم ‌ملی در پایان مرحله مقدماتی جام‌جهانی و همچنین برنامه‌ریزی سریع برای تیم ‌ملی امید با توجه به اینکه قرعه‌کشی این رقابت‌ها امروز انجام شد و ما در گروه سختی قرار گرفتیم. در حوزه زنان هم یک اعزام به رقابت‌های برون‌مرزی داریم و قرار است تیم فوتسال زنان روسیه هم به ایران بیاید. ماجدی گفت: ان‌شاءالله از همین فردا کار را در فدراسیون آغاز می‌کنیم و امیدواریم این امانت را بخوبی تحویل نفر بعد بدهیم؛ در حال حاضر دغدغه‌هایی مثل مسائل رفاهی کارکنان فدراسیون فوتبال نیز با توجه به شرایط زمانی فعلی پیش‌روی ما است که باید بتوانیم آن مسائل را هم با کمک اعضای هیأت‌رئیسه حل‌وفصل کنیم. 

ماجدی ضمن تشکر از اهالی فوتبال، پیشکسوتان، خبرنگاران و همه کسانی که بابت این انتخاب به وی تبریک گفتند، گفت: تنها درخواست من از جامعه فوتبال، حفظ اتحاد و آرامش برای بهبود شرایط کلی فوتبال ایران است؛ من هم سعی می‌کنم همه‌ توانم را در مسؤولیت جدید تا زمان تصدی به کار گیرم.

***

در آستانه سالروز قیام تاریخی مردم تبریز در ۲۹ بهمن سال ۱۳۵۶، رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح روز پنجشنبه در ارتباط تصویری با جمعی از مردم آذربایجان شرقی به موضوعات و مسائل مهمی پرداختند که شاه‌بیت این قصیده را می‌توان مساله استمرار نهضت و انقلاب مستمر دانست. ایشان استمرار انقلاب و ارزش‌های انقلاب را رمز پیروزی انقلاب و جمهوری اسلامی دانستند و با برشمردن ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب، همه را به تلاش و مجاهدت برای اعتلای این ارزش‌ها و آرمان‌ها دعوت کردند. رهبر حکیم انقلاب این آرمان‌ها و هدف‌ها را این گونه احصا کردند: «حالا «هدف‌های انقلاب» که گفتیم، یعنی چه؟ یعنی پیشرفت کشور، عدالت اجتماعی در کشور، اقتدار کشور، تشکیل جامعه‌ اسلامی در کشور و در نهایت رسیدن به تمدن نوین اسلامی و تمدن بزرگ اسلامی؛ هدف‌های انقلاب اینها است».

معظم‌له در نکته‌ای قابل توجه زنده بودن انقلاب را در علاقه‌مندی و دغدغه‌مندی نسل جدید نسبت به آرمان‌های انقلاب مطرح کردند و فرمودند: «حالا «زنده بودن انقلاب» یعنی چه؟ یعنی دلبستگی نسل‌های جدید کشور به آرمان‌های انقلاب. امروز مردم دلبسته‌ همان آرمان‌هایی هستند که انقلاب مطرح کرد؛ یعنی استقلال ملی، عزت ملی، رفاه ملی، عدالت اجتماعی، تحقق جامعه‌ اسلامی و در نهایت، همان‌طور که عرض کردیم، ایجاد تمدن نوین اسلامی». برای بررسی بیشتر مسائل و شرح اهم مطالب مطرح‌شده در سخنرانی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای یادداشت‌هایی تحلیلی تقدیم می‌شود.

***

دکتر مرتضی شیرودی*: انقلاب مداوم، انقلاب پیوسته، انقلاب دائم یا انقلاب مستمر که معادل «‌permanent revolution» است، اصطلاحی است که در علوم سیاسی جهان مطرح است. در عالم سیاست، نخستین‌بار «کارل مارکس» آلمانی بود که آن را در رساله «خطاب به جامعه کمونیست‌ها» به کار برد اما «تروتسکی» به بسط آن دست زد. مراد تروتسکی از انقلاب مستمر، از یک سو گره زدن انقلاب بورژوایی ۱۹۰۵ روسیه با انقلاب پرولتاریایی آن کشور بود و از دیگر سو، امیدوار بود انقلاب روسیه به ظهور انقلاب‌های اروپایی منجر شود. با گذشت زمان، مفهوم انقلاب مستمر بسط یافت و اینک، در ایران با آنچه در بین کمونیست‌ها معنا شده، تفاوت‌های بنیادی دارد. از این رو، انقلاب مستمر در انقلاب اسلامی، همان حفظ خط مستقیم و جهت‌گیری دینی انقلاب ایران است که در مدتی طولانی ادامه یافته است. رهبر معظم انقلاب 19 بهمن 83 در همین رابطه می‌فرمایند: «اولین انقلابی که با مردم شروع کرد، با مردم ادامه داد، حرف خود را عوض نکرد، راه خود را تغییر نداد و اهداف خود را کم و زیاد نکرد، انقلاب اسلامی ایران است. این انقلاب به نام خدا و برای مردم و برای عدالت و استقلال و آزادی آغاز شد و این راه را همچنان ادامه داده است. هنوز شعارها همین‌هاست و به توفیق الهی این شعارها همچنان خواهد بود».

یا در سخنرانی 22 بهمن 97 می‌فرمایند: «انقلابی است که ملتی ستم‌دیده، کمر همت می‌بندد و به پا می‌خیزد و با تغییر حکومتی وابسته و ظالم، آرمان‌های انقلابی خود را می‌افشاند و یک چله پرافتخار را بدون خیانت به آرمان‌هایش پشت سر می‌نهد و در برابر همه وسوسه‌هایی که غیرقابل مقاومت به نظر می‌رسیدند، از کرامت خود و اصالت شعارهایش صیانت کرده و اینک وارد دومین مرحله خودسازی و جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی شده است».

استمرار انقلاب نیازمند استمرار در 5 مولفه است، تداوم حرکت‌های انقلابی، استمرار ارزش‌های انقلابی، تداوم مقاومت انقلابی،  استمرار خودسازی انقلابی و تداوم تمدن‌‌سازی انقلابی. اکنون به توضیح کوتاهی از هر یک از این موارد می‌پردازیم: 

1) تداوم حرکت‌های انقلابی

انقلاب اسلامی با مجموعه‌ای از حرکت‌های انقلابی شناخته می‌شود که هر یک، دشمنان را غافلگیر کرد و کاروان انقلاب را به پیش برد. در واقع کمتر کسی پس از انقلاب گمان می‌کرد امام دستور برگزاری همه‌پرسی نام حکومت را صادر کند. همگان در برابر فرمان امام در باقی ماندن ارتش متعجب شدند. تنها شجاعت کم‌نظیر امام مانع از کاندیداتوری مسعود رجوی در انتخابات ریاست‌جمهوری شد و روحیه مردم را در مقابل ترورهای چند هزار نفره منافقین حفظ کرد. او حمله صدام به ایران را به حمله یک دیوانه تشبیه کرد و همه را برای ایستادن در برابر آن فرا خواند. امام از اشغال جاسوسخانه آمریکا در فضای تردید و تشکیک، پشتیبانی کرد. هیچ‌کس غیر از امام را یارای پذیرش قطعنامه و پایان دادن به جنگ و عزل منتظری از قائم‌مقامی نبوده است. این اقدامات تنها از رهبری بر‌می‌آید که اعتقادی به حرکت‌های کند، بی‌هدف و بی‌تأثیر در تداوم یک انقلاب مردمی ندارد و آن، تنها در فضای برآمده از باورهای عمیق مذهبی شکل می‌گیرد. از این رو نمی‌توان هیچ یک از اقدامات امام را غیر‌انقلابی که با روح و ذات انقلاب مغایر است، دانست. حرکت‌های انقلابی با همان شیب تند و با همان ماهیت اسلامی اما در بخش‌های گسترده‌تری در دوره زعامت مقام معظم رهبری ادامه یافت. 

2) استمرار ارزش‌های انقلابی

از آنجا که تنها قانون برای اسلامی‌سازی جامعه کافی نیست، مؤسسات اجرایی فراوانی برای اجرای آن پدید آمدند که نام نهادهای انقلابی به خود گرفتند و در کنار مؤسسات اجرایی اصلاح‌شده از رژیم، در خط اجرایی قوانین اسلامی قرار گرفتند. اما همواره گرایش برخی حتی در سطوح بالای مدیریتی به ارزش‌های غربی و ارزش‌های شاهنشاهی، کار نهادینه‌سازی قوانین اسلامی را گاه کند کرده است. فشارهای حقوقی و سیاسی جهانی از سوی کشورهای مختلف و نهادهای بین‌المللی بر اجرای قوانینی چون قانون ۲۰۳۰، از دیگر موانع به شمار می‌روند. علی‌رغم همه این مسائل، ایران کشوری است اسلامی که در آن اجرای قوانین اسلامی نه به تندی داعش و نه به کندی بسیاری از کشورهای اسلامی در جریان است. اگر بخواهیم انقلاب به حرکت مستمر رو به جلوی خود ادامه بدهد، نیازمند استمرار ارزش‌های انقلاب هستیم.

3) تداوم مقاومت انقلابی

پس از انقلاب، گفتمان مقاومت به معنای عام مفهوم تازه‌ای گرفت. بدان جهت که آمریکا از ابتدا و البته بیشتر پس از تسخیر لانه جاسوسی بنای بی‌سابقه‌ترین مخالفت‌ها را با ایران انقلابی نهاد و در همه دسیسه‌ها از جمله شورش‌های قومی، جنگ تحمیلی، اقدامات تروریستی، تحریم‌های اقتصادی و نظایر آن، به مشارکت مستقیم و آشکار علیه نظام پرداخت و همواره کوشید ایران را در صحنه بین‌المللی منزوی و واکنش‌های جهانی علیه ایران را برانگیزد. راهبرد ایران در مواجهه با همه این اقدامات که هر یک می‌توانست به فروپاشی نظام بینجامد، مقاومت انقلابی بود که حاصل آن شکست‌های پی‌در‌پی آمریکا و متحدان منطقه‌ای و جهانی‌اش بوده است.

گفتمان مقاومت به مفهوم خاص، اشاره به مقاومتی دارد که به تأثیر از انقلاب اسلامی در حزب‌الله لبنان شکل گرفت. در واقع، با صدور مفهوم مقاومت به غرب آسیا، ملت‌های اسلامی برای نخستین‌بار در مصاف با دشمنان خارجی به اسلام انقلابی تکیه کردند. موفقیت حزب‌الله در جنگ با رژیم صهیونیستی با تکیه بر عنصر مقاومت انقلابی، باعث شد «ساف» به‌مثابه سازمانی سازشکار، از نبرد با اسرائیل خارج و «حماس» جایگزین آن در محور مقاومت شود. پیروزی‌های پی‌در‌پی حزب‌‌الله و حماس بر کشوری که ادعا می‌شد شکست‌ناپذیر است، روح تازه‌ای بر ملت‌های تحت ظلم منطقه دمید تا با انتخاب مقاومت، به سلطه اجانب خاتمه دهند. لذا گفتمان مقاومت انقلابی هم‌اینک راهبرد شیعیان بحرین در جدال با آل‌خلیفه و راهبرد زیدی‌های یمن در مصاف با آل‌سعود قرار گرفته است. پیروزی ایران - سوریه از یک طرف و حزب‌الله - حشدالشعبی از سوی دیگر بر داعش اوج توانمندی محور مقاومت را به نمایش گذاشته است تا حدی که هر گونه امید غرب برای سلطه گذشته خود بر منطقه را ناامید و نقشه شوم آن را نقش بر آب کرده است. اربعین نیز با تزریق مفهوم مقاومت حسینی در برابر ظلم، از حیث محتواسازی پشتیبان معنوی گفتمان مقاومت انقلابی طی سال‌های اخیر قرار گرفته است. مقاومت انقلابی با تکیه بر مفاهیم اصیل اسلامی برآمده از اسلام ناب، تنها به مقاومت عددی، کمی و نیرویی نمی‌اندیشد، بلکه با ارتقای توان نظامی بویژه در بخش‌های موشکی و پهپادی، موضع تدافعی خود را به تهاجمی تغییر داده و با برگ برنده آماده دفاع از کیان اسلام است.

4) استمرار خودسازی انقلابی

 نهضت اسلامی مردم ایران از مسجد آغاز شد و توسط کسانی که در مسجد تربیت شده بودند، راه خود را پیمود. حضرت امام خمینی قدس‌سره در سال‌های نخستین نهضت، بر خودسازی اسلامی به عنوان عنصر مهم و ممیز تاکید کرده‌اند، به‌گونه‌ای که معظم‌له در پایان مبارزه موفقیت‌آمیز در توقف لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، همگان و خاصه روحانیون را به تهذیب اخلاق دعوت می‌کنند و در خطاب به آنان گفته‌اند: «شکست مال بیچاره‌هاست؛ شکست مال کسانی است که معتمد به شیطانند و ذخایر دنیا قلب‌شان را فرا گرفته است». در واقع، شیوه مبارزاتی امام که نه سیاسی و نه نظامی، بلکه بر مبارزه فرهنگی تکیه داشت، راهی غیر از خودسازی را پیش پای مبارزان نمی‌نهاد؛ امام در برنامه مبارزه مندرج در انتهای کتاب «ولایت فقیه» بر خودسازی روحانیون به عنوان پیشتازان مبارزه اصرار کرده است. به‌علاوه، راه سخت و دشوار جدال با رژیمی سفاک با شکنجه قرون وسطایی و... جز با خودسازی عمیق، میسر نبوده است. در پی تبعید امام به ترکیه، ایشان از جمیع بستگان و خویشاوندان می‌خواهد که صبر پیشه کنند و زاری نکنند. از مبارزان می‌خواست: «مجهز کنید خودتان را برای تحمل ناملایمات و سختی‌ها در راه خدای تعالی؛ ممکن است خدای نخواسته روزهای سختی پیش آید». امام با سلاح خودسازی، انسان‌هایی چون آیت‌الله سعیدی، شهید اندرزگو، شهید طیب و... تربیت کرد و با آنان رژیم را از پای درآورد. برجسته‌ترین خودسازی‌ها در بعد از انقلاب و در دفاع مقدس روی داد. آنچه بسیجیان را در نبرد نابرابر با دشمن بعثی پیروز کرد، دلدادگی آنان به خدا بود. انقلاب، آنان را مهذب کرده بود و با این تهذیب اخلاقی، قوی‌ترین سلاح‌های دشمن را به زانو درآوردند. 

5) تداوم تمدن‌‌سازی انقلابی 

در جامعه تمدنی امام، از شکاف طبقاتی خبری نیست و مستضعفان در کنار ثروتمندان، از مواهب الهی بهره‌مندند. چنین جامعه‌ای دارای حکومت اسلامی‌ای است که تنها بر مدار قانون حرکت می‌کند و البته در آن فساد و ظلم مخل توسعه‌اند. تأسیس نهادهای مرتبط و توانا، قادر است امکانات را سازمان دهد و از آن، برای جلو بردن کشور بهره گیرد. گشودن افقی بلند در پیش چشم همگان، میل عمومی را برای ایجاد جامعه نمونه برانگیخت. رهبری انقلاب، مفهوم نوتری از تمدن مطرح کرده است؛ تمدنی که تنها تا جایی میل به گذشته دارد که بتواند روی پای خود بایستد. از آن پس، بیگانه از گذشته دور و نزدیک، راه جدیدی بنیاد می‌نهد. چون در غیر این صورت، فقط حیات نباتی دارد و بس، که کافی است لحظه‌ای اکسیژن آن قطع شود، از این رو، نام تمدن نوین اسلامی به خود گرفته است؛ تمدنی نو که در نهایت تنها قرابتش با گذشته، در نام تمدن است. جز این هم چاره‌ای نیست چون تمدن‌هایی که از هم نیرو می‌گیرند، زود هم به زوال می‌رسند اما تمدن نوین اسلامی قصد ماندگاری دارد حتی بیش از هر تمدنی که تاکنون بوده است، زیرا تنها شیعه است که توانایی ساختنی را دارد که عناصر معیوب خلافت و امارت در آن، راهی ندارد. این تمدن، از عناصر سرزنده شیعه که آن را از تعداد قلیل یاران علی(ع) در خانه فاطمه سلام‌الله‌علیها، به ۴۵۰ میلیون رسانده است، نشأت می‌گیرد. تمدن نوین اسلامی از آموزه‌های تمدنی اولین کشور جهان یعنی ایران و آخرین دین الهی یعنی اسلام آبیاری می‌شود. لذا از تجدد غربی هراسان و از تخریب تمدن شرقی بیمناک است و خود از هر دوی آنها بری و دور است. 

در یک جمع‌بندی می‌توانم بگویم در واقع انقلاب مستمر، تداوم همان عناصری است که امام خمینی آنها را عوامل پیروزی و از علل مبقیه انقلاب اسلامی دانسته است و این در نگاه رهبری انقلاب، به معنای حفظ خط مستقیم و جهت‌گیری دینی انقلاب اسلامی است. بخش نخست بیانیه گام دوم انقلاب، انقلاب مستمر در تراز انقلاب اسلامی را واجد مؤلفه‌های تداوم حرکت، ارزش‌ها، مقاومت، خودسازی و تمدن‌سازی انقلابی شمرده است. بی‌شک هر یک از مؤلفه‌های پنجگانه سازنده انقلاب مستمر که عرض کردم، به تنهایی قادر است کوه‌ها را جابه‌جا کند، موانع را بردارد، زمینه‌ها را فراهم کند و توسعه را به ارمغان آورد. اما در کنار هم قرار گرفتن آنها در یک سلسله‌مراتب نردبانی هم‌گرا، هم‌افزایی را در جهت نیل به تمدنی در تراز انقلاب اسلامی تشدید می‌کند.

* دانشیار پژوهشگاه امام صادق(ع)

***

انقلابی؛ حامی مستضعف و دشمن استکبار

خسارت محض تکرار نشود

رهبر انقلاب  در دیدار اخیرشان با اقشار مردمی با اشاره به مساله برجام گفتند: در قضایای برجام در سال‌های ۹۴ و ۹۵ ایراد و اعتراض بنده این بود که نکاتی باید در برجام رعایت می‌شد تا مشکلات بعدی پیش نیاید و در تذکرات هم مکرر آنها را گفتم اما بعضی از آن نکات مورد توجه قرار نگرفت و مشکلات بعدی - که همه مشاهده می‌کنند - پیش آمد.

در شرایطی که این روزها در وین مذاکرات برای تعیین تکلیف توافق هسته‌ای موسوم به برجام ادامه دارد و دیپلمات‌ها از پیشرفت آن و رسیدن به مراحل پایانی خبر می‌دهند، توجه به این فراز از بیانات رهبری اهمیتی مضاعف پیدا می‌کند؛ هشدار و انذار ایشان درباره درس گرفتن از برجام و اتفاقاتی که موجب رقم خوردن توافقی شد که آن را خسارت محض نامیدند، خسارت محضی که موضوعی به تاریخ پیوسته نیست و در صورت غفلت می‌تواند مجددا خسارت‌آفرین شود.

از ابتدای مذاکرات هسته‌ای در آغاز دهه 90، رهبر انقلاب خطوط قرمز کشورمان را به صورت روشن بیان فرمودند اما با روی کار آمدن دولت روحانی، با مشاهده ضعف وزارت امور خارجه محمد جواد ظریف در مذاکرات بر این خطوط قرمز تاکید بیشتری شد؛ چه اینکه وزیر امور خارجه در ملاقات با رهبری اذعان می‌کند قادر به حفظ برخی خطوط قرمز در مذاکرات نیست و دیگر عضو تیم مذاکره‌کننده ایرانی عنوان می‌کند با اصرار بر برخی خطوط قرمز، توافقی در کار نبود!

عدم پذیرش محدودیت‌های زمانی بلندمدت و التزام به قید زمانی مشخص برای توافق، حفظ صنعت هسته‌ای و عدم خدشه به فعالیت‌های هسته‌ای با ادامه تحقیق و توسعه، منوط نشدن لغو تحریم‌ها به اجرای تعهدات ایران و غیرقابل قبول بودن بازرسی‌های غیرمتعارف بخشی از این خطوط قرمز بوده‌اند.

با این وجود، در بحبوحه توافق میان ایران و ۱+۵ در سال 94 و در میانه شادی و سرور دولت سابق و حامیان آن، رهبری شروطی را برای اجرای بهتر برجام در نامه به رئیس‌جمهور سابق معین کردند اما دولت وقت که مانیفست خود را بر این گزاره یافته بود که «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» به این شروط عمل نکرد تا منافع ملی به پای اهداف و اغراض سیاسی دولتمردان قربانی شود.

در نامه مکتوب رهبری آمده بود: محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعف‌های ساختاری و موارد متعددی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه ‌به‌ لحظه،‌ می‌تواند به خسارت‌های بزرگی برای حال و آینده‌ کشور منتهی شود.

در بخش دیگری از شروط رهبر انقلاب آمده بود: از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساسا با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه‌ اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدام‌های ایران موکول شده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلف طرف‌های مقابل تدارک شود، که از جمله‌ آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه‌ اروپایی مبنی بر لغو تحریم‌هاست. در اعلام اتحادیه‌ اروپایی و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریم‌ها به کلی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر اینکه ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به ‌منزله‌ نقض برجام است. همچنین در سراسر دوره‌ برجام، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ تروریسم و حقوق بشر) توسط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظف است فعالیت‌های برجام را متوقف کند.

چیزی نگذشت که عمل نکردن به همین شروط با سهل‌انگاری و فضای ایده‌آلیسمی حاکم بر دولت و وزارت وقت خارجه، موجب عمل نکردن دولت اوباما به تعهدات برجامی و تحریک دولت ترامپ به خروج از برجام شد تا نه‌تنها هرگونه انتفاع اقتصادی کشورمان از توافق منتفی شود بلکه تمام تحریم‌ها نیز برگردد. تا جایی که حتی قبل از پاره کردن توافق توسط ترامپ هم، دبیر کل بانک مرکزی دولت روحانی دستاورد برجام را «تقریبا هیچ» خواند. از اینجا به بعد مقامات دولت سابق به جای اعتراف به اشتباه خود، برجام را یک پیروزی اخلاقی و شکست اخلاقی آمریکا جا زدند اما رهبر انقلاب در آن مقطع هدف از حضور ایران در مذاکرات را لغو تحریم‌ها بیان کردند نه اینکه جام اخلاق را ببریم.

در دوره فعلی هم که دولت جو بایدن در مذاکرات وین تلاش می‌کند از دادن هرگونه تضمینی خودداری کند و با احیای برجام شرایط را برای حفظ فشار بر ایران تثبیت کرده و امتیازهای حداقلی به کشورمان ببخشد، رهبری شروطی را برای عدم تکرار خسارت محض و از چاله به چاه نیفتادن در صورت احیای برجام تعیین کرده‌اند. 

 مهم‌ترین گزاره‌ای که معظم‌له تاکید داشته‌اند که برای طرف غربی و برخی جریانات داخلی تفهیم شود، این است که حفظ برجام ذاتا برای ایران ماهوی نیست و فقط لغو تحریم‌ها برای کشورمان موضوع اصلی است. بازخوانی شروط معظم‌له در این مسیر راه آینده را ترسیم خواهد کرد. رهبر انقلاب 19 دی 99 درباره شروط برجامی در دیدار مجازی با مردم آذربایجان شرقی گفتند: «من درباره این مسأله‌‌ برجام، 3-2 نکته‌ را عرض می‌کنم. نکته‌‌ اول این است که بحث می‌کنند که آمریکا برگردد به برجام یا برنگردد. ما هیچ اصراری نداریم، هیچ عجله‌ای نداریم که آمریکا به برجام برگردد؛ اصلا مسأله‌‌‌ ما این نیست که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد. آنچه مطالبه‌‌ منطقی ما و مطالبه‌‌ عقلانی ما است، رفع تحریم‌هاست؛ تحریم‌ها باید برداشته بشود. این حق غصب‌شده‌‌ ملت ایران است؛ چه آمریکا، چه اروپا -که آویزان به آمریکا و دنباله‌رو آمریکاست- وظیفه دارند این حق ملت ایران را ادا کنند. اگر تحریم‌ها برداشته شد، خب! آن برگشت آمریکا به برجام معنایی خواهد داشت - البته مسأله‌‌ خسارت‌ها هست که جزو مطالبات ما است و در مراحل بعدی دنبال خواهد شد- اما چنانچه تحریم‌ها برداشته نشد، برگشت آمریکا به برجام ممکن است حتی به ضرر ما تمام بشود؛ به نفع ما که نیست، [بلکه] به ضرر ما هم ممکن است باشد.

آزادسازی حریم رودخانه‌ها و اراضی طبیعی از ساخت‌وسازهای غیرمجاز، بدون کوچک‌ترین تبعیض و ملاحظه در حال پیگیری و انجام است تا بر همگان ثابت شود اجرای قانون و رفع تصرفات نه‌تنها دوست و آشنا نمی‌شناسد، بلکه ساختمان‌های غیرمجاز متعلق به دستگاه‌های حاکمیتی در اولویت تخریب است! به گزارش «وطن‌امروز»، بیست‌و‌‌هفتم دی‌ماه امسال حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه ‌قضائیه در شورای عالی حفظ حقوق بیت‌المال دستور مقابله همه‌جانبه و بدون اغماض با متجاوزان و متعدیان به اراضی ملی و منابع طبیعی را صادر کرد. این دستور هشداری بود برای سوداگرانی در هر منطقه از این مرز و بوم که مبادرت به تغییر کاربری اراضی یا ساخت‌وساز غیرمجاز در حریم رودخانه‌ها و اراضی ملی می‌کنند. بلافاصله پس از این دستور، تخریب ساختمان قدیمی قوه ‌قضائیه در بستر رود چالوس در دوم بهمن‌ماه آغاز شد و تصاویر و فیلم‌های منتشرشده از این تخریب نشان داد که این قوه برای حفاظت از اراضی ملی، منابع طبیعی و حریم رودخانه‌ها با هیچ شخص و نهادی تعارف ندارد. هشتم بهمن‌ماه سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور نیز در تداوم این مسیر، دستوراتی برای آزادسازی سواحل دریای خزر صادر کرد تا همراهی و تفاهم قوای مجریه و قضائیه در برخورد قاطعانه با ساخت‌وسازهای غیرمجاز و متصرف آشکار شود. از سوی دیگر شاهد تمجید و قدردانی نمایندگان مجلس از این اقدامات در راستای حفظ حقوق مردم و منابع طبیعی و ملی بودیم. نهم بهمن‌ماه نیز تخریب ساختمان متعلق به وزارت نیرو در بستر رودخانه چالوس آغاز شد و با گذشت یک هفته، یعنی 16 بهمن‌ماه نوبت به ساختمان‌های متعلق به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و چند نهاد دیگر رسید. تداوم این حرکت را در  19 بهمن‌ماه نیز شاهد بودیم؛ جایی که موج آزادسازی‌ها به خلیج‌فارس هم رسید و دیوارهای محوطه مربوط به ریاست‌جمهوری در جزیره قشم تخریب شد. همچنین بیست‌و‌سوم بهمن‌ماه تخریب ساختمان‌های دستگاه‌‌های حاکمیتی در حاشیه رودخانه چالوس کلید خورد و بناهای متعلق به وزارت کشور، بنیاد شهید و نیروی انتظامی تخریب شد و این مسیر همچنان ادامه دارد تا شاهد آزادسازی کامل حریم رودخانه چالوس و دیگر اراضی ملی و منابع طبیعی از تصرفات غیرمجاز باشیم. از سوی دیگر، آنطور که حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس کل دادگستری استان البرز به خبرنگار «وطن امروز» گفته است، پس از رفع تصرف از حریم رودخانه چالوس، قسمت‌هایی از آن با رعایت و لحاظ موضوعات زیست‌محیطی و ایمنی، برای استفاده عموم مردم درنظر گرفته می‌شود تا مردم عزیز از ثمرات این تلاش برای حفظ حقوق عامه بهره‌مند شوند. 

 

* میرسلیم: قوه ‌قضائیه با همین روحیه ادامه دهد

سیدمصطفی میرسلیم، عضو کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» اظهار داشت: اقدام قوه ‌قضائیه در بازپس‌گیری اموال و اراضی طبیعی اقدام بسیار مبارکی است و امیدواریم با همین روحیه با همه تصرفات در اراضی طبیعی برخورد شود. 

وی درباره اقدامات قوه ‌قضائیه در آزادسازی تصرفات حاشیه رودخانه چالوس و اینکه قرار است این مناطق تبدیل به تفرجگاه عمومی شود، گفت: متاسفانه در چند دهه اخیر بعضی نهاد‌ها و دستگاه‌های اجرایی تصرفاتی در منابع طبیعی داشتند، این در حالی است که این مناطق و اراضی ملی جزو اموال عمومی محسوب می‌شدند. 

میرسلیم تصریح کرد:‌‌ ای کاش این قبیل اقدامات از سوی دستگاه قضا مقداری زودتر انجام می‌شد تا سرمایه‌های طبیعی کشور به هدر نمی‌رفت اما به هرحال اقدامات انجام شده جای قدردانی و تحسین دارد. 

نماینده مجلس افزود: البته بخش خصوصی هم در تصرف منابع طبیعی نقش داشته و متاسفانه مجوز‌هایی در این زمینه صادر شده است، بنابراین مناطقی که جزو مناطق عمومی حساب می‌شد به تصرف بخش خصوصی و اشخاص حقیقی درآمد. 

عضو کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بدون‌شک اراضی طبیعی و ملی متعلق به همه مردم است و همه افراد باید از آن استفاده کنند و اینطور نیست که تنها دستگاه خاصی این اراضی را برای خود بداند. 

 

* اسماعیل کوثری: مردم اینگونه اقدامات را می‌پسندند

 همچنین اسماعیل کوثری، نماینده مجلس شورای اسلامی به خبرنگار «وطن امروز» گفت: تلاش برای آزادسازی و رفع تصرف از اراضی ملی و طبیعی اقدام پسندیده‌ای است و اثرات مثبتی در ذهن مردم خواهد گذاشت. 

وی افزود: رویکرد قوه ‌قضائیه در بازپس‌گیری اراضی ملی و طبیعی اقدامی قابل توجه بود و اکنون دولت نیز به همین جریان مبارک پیوسته است تا جایی که در مناطق مختلف کشور شاهد تلاش برای آزادسازی حریم سواحل، رودخانه‌ها و اراضی ملی هستیم. 

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و پردیس ادامه داد: به اعتقاد بنده برخورد با این قبیل موضوعات باید از ۳۰ سال قبل آغاز می‌شد تا از هدررفت اموال بیت‌المال و اموال شخصی در این بخش جلوگیری می‌شد. 

کوثری با بیان اینکه افراد و دستگاه‌ها نباید حریم رودخانه‌ها را تصرف می‌کردند، بیان کرد: نباید برخی افراد و دستگاه‌ها به اراضی طبیعی دست‌اندازی می‌کردند و این اقدام قطعا قابل پذیرش نیست، بنابراین باید حمایت‌های قانونی و کارشناسی در این زمینه وجود داشته باشد تا بتوانیم همه اراضی ملی را آزادسازی کنیم. 

وی تاکید کرد: اقدام قوه ‌قضائیه در بازپس‌گیری اراضی ملی و طبیعی اقدام کاملا پسندیده‌ای بود و مردم هم این قبیل اقدامات را می‌پسندند. رویکرد قوه ‌قضائیه در رسیدگی به اراضی ملی و طبیعی حتما اثرات مثبتی در ذهن همه مردم ایجاد خواهد کرد. 

کوثری ادامه داد: رویکرد قوه ‌قضائیه در رسیدگی به اراضی ملی و طبیعی باعث می‌شود افرادی که به دنبال زمین‌خواری بودند، حساب کار دست‌شان بیاید و بدانند راه به جایی نخواهند برد. 

 

* ۷۰ درصد حریم محیطی سد البرز آزادسازی شد

تخریب بناهای غیرمجاز در حریم سد البرز در شهرستان سوادکوه شمالی از دیگر اقداماتی است که در راستای رفع تصرف از منابع طبیعی در حال انجام است. 

حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین اکبری، رئیس کل دادگستری استان مازندران در این باره گفت: با پیگیری‌های صورت‌گرفته و بر اساس گزارش دادستانی سوادکوه شمالی، وجود این بناهای غیرمجاز مانع از آبگیری سد بود و خطرات و حوادث جانی و مالی را برای ساکنان به دنبال داشت. تخریب سازه‌های غیرمجاز باعث پیشگیری از بروز حوادث مورد اشاره در حریم سد البرز خواهد شد. 

وی افزود: سد البرز بالغ بر ۷۵۰ هکتار حریم محیطی دارد و یکی از مهم‌ترین سدهای استان مازندران برای تأمین آب شرب شهرهای بابل، بابلسر، سیمرغ، قائمشهر، جویبار، فریدونکنار و محمودآباد است. همچنین این سد تأمین‌کننده آب کشاورزی است و در آینده نزدیک تأمین‌کننده انرژی خواهد بود. 

رئیس کل دادگستری استان مازندران تصریح کرد: با همکاری و هماهنگی دادستان سوادکوه شمالی ۷۰ درصد حریم محیطی سد با کمک و همیاری مردم و هوشیاری روستاهای اطراف، آزادسازی شده و ۳۰ درصد باقیمانده متعلق به افرادی است که مشکلات حقوقی و قضایی دارند و بزودی با کمک مردم، مسؤولان و آب منطقه‌ای، حریم سد کاملا آزادسازی خواهد شد. 

رئیس شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان مازندران تاکید کرد: افراد ذی‌نفوذ به دنبال ساخت روستاهای جدید در اطراف سد بودند، درحالی که مطابق قانون احداث هرگونه روستا در حریم سد ممنوع است و با توجه به سیاست‌های دستگاه قضا، دستورات اکید رئیس قوه ‌قضائیه و پیگیری‌های این شورا، آزادسازی حریم جنگل‌ها، رودخانه‌ها و سدها در دستور کار قرار دارد و با متخلفان قاطعانه و مطابق قانون برخورد می‌شود. 

 

گروه اقتصادی: از گذشته تاکنون کشورهای منطقه و همسایگان به دلیل فاصله نزدیک به یکدیگر در اولویت تجارت قرار داشته‌اند. ایران نیز به دلیل برخورداری از موقعیت جغرافیایی ممتاز و همسایگی با 15 کشور و همچنین 25 کشور منطقه‌ای از فرصت کم‌نظیری برای توسعه تجارت خارجی برخوردار است اما در 8 سال‌ اخیر به دلیل کم‌توجهی دولت قبل به افزایش سطح تجارت با کشورهای منطقه، دستاورد قابل قبولی نداشته و حتی در بعضی زمینه‌ها با پسرفت مواجه بوده‌ایم. اما دولت سیزدهم یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های خود را تجارت منطقه‌ای و ارتباط با کشورهای همسایه و منطقه اعلام کرد. 

در همین چند ماه گذشته از شروع دولت، وزرای مختلف کابینه به طور مستمر سفرهایی جهت ارتقای همکاری‌های اقتصادی به کشورهای منطقه‌ داشته‌اند. سفر ۲ روزه رئیس‌جمهور به مسکو در جهت توسعه روابط دوجانبه و چندجانبه ایران و روسیه و تقویت ستون‌های روابط ۲ کشور، سفر وزیر صنعت، معدن و تجارت به سوریه و عمان، سفر وزیر راه‌وشهرسازی به سوریه و همچنین انعقاد قرارداد سوآپ گازی با ترکمنستان، از جمله اقداماتی است که در این راستا انجام شده است. 

یکی از اهداف دولت سیزدهم از ابتدای روی کار آمدن، تقویت دیپلماسی اقتصادی، توسعه روابط با همسایگان و افزایش شرکای تجاری بوده است. سفر اخیر رئیس‌جمهور به روسیه نیز در همین راستا بود که ایجاد خط اعتباری و فاینانس، همکاری‌های دوجانبه در حوزه نفت و گاز، توسعه ترانزیت ریلی و حمل‌‌و‌نقلی و همکاری در توسعه نیروگاهی را می‌توان از جمله ارمغان‌های اقتصادی سفر رئیسی به مسکو برشمرد. در همین راستا بزودی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور به دعوت «تمیم بن حمد آل‌ثانی» امیر قطر راهی دوحه، پایتخت قطر خواهد شد تا علاوه بر دیدار و رایزنی با مقامات این کشور عربی خلیج‌فارس در نشست اوپک گازی نیز شرکت کند. 

 

* لزوم توسعه میدان‌های گازی مشترک

حضور رئیس‌جمهور ایران در ششمین اجلاس سران کشورهای صادر‌کننده گاز (GECF) در دوحه، در حالی انجام می‌شود که ایران و قطر شرکای بزرگ گازی منطقه به شمار می‌روند. ایران و قطر مجموعا 30 درصد ذخایر گاز طبیعی دنیا را در اختیار دارند. همچنین ۷۰ درصد گاز ایران از میدان مشترک با قطر یعنی «پارس جنوبی» تأمین می‌شود که ۴۰ درصد آن سهم ایران و مابقی در اختیار قطری‌هاست، اگرچه سال‌های پیشرفت فازهای پارس جنوبی عمدتا در اوج تحریم‌ها بوده و با همت پیمانکاران داخلی این فاز‌ها توسعه یافتند ولی متأسفانه فاز یازدهم این میدان که مرزی‌ترین فاز ما با کشور قطر است، حدود ۱۰ سال است توسعه مطلوب پیدا نکرده و به گفته کارشناسان، عدم‌النفع توسعه آن در این سال‌ها، بیش از ۱۰ میلیارد دلار بوده است. در چنین شرایطی این احتمال که ۲ کشور در راستای توسعه همکاری‌های خود به توافقی برای سرمایه‌گذاری مشترک در این زمینه دست پیدا کنند نه‌تنها حضور ناگزیر کنسرسیوم‌های فرامنطقه‌ای در این میدان گازی را منتفی می‌سازد، بلکه سبب خواهد شد سود بیشتری نصیب ملت‌های ۲ کشور شود که در بهره‌گیری از این منابع خدادادی شراکت دارند. 

 

* زمان ورود جدی ایران به بازار گاز دنیا فرا رسیده است

افزایش کم‌سابقه بهای نفت در بازارهای جهانی همزمان با تنشی که میان روسیه و کشورهای عضو پیمان ناتو پیرامون اوکراین ایجاد شده، سیاست‌گذاری کشورهای صادرکننده گاز را با موقعیتی خاص مواجه کرده است. در حالی تنش میان روسیه با کشورهای اروپایی بالا گرفته که این کشور بزرگ‌ترین تأمین‌کننده گاز برای این کشورهاست و از چند ماه پیش به‌رغم افزایش ۴ برابری قیمت جهانی حاضر نشد چیزی فراتر از تعهدات بلندمدت به این کشورها گاز صادر کند. 

نباید فراموش کرد نخستین مجمع کشورهای صادر‌کننده گاز با ابتکار عمل ۳ کشور ایران، روسیه و قطر، پس از رایزنی مقامات ۳ کشور در تهران برگزار شد و تلاش برای افزایش قیمت گاز و ایجاد هماهنگی در سیاست‌های صادراتی کشورهای عضو از جمله اهداف مهمی بود که برای آن پیش‌بینی شد و حالا این اوپک گازی فرصت لازم را برای انتفاع از وضعیت بین‌المللی شکل گرفته پیش روی کشورهای عضو گذاشته است. 

ایران که تحت تحریم‌های آمریکا تلاش دارد از همه امکانات بالقوه خود برای مقابله با تحریم‌ها و استقامت در جبهه این جنگ اقتصادی استفاده کند از افزایش قیمت جهانی نفت و گاز بهره مضاعف خواهد برد؛ سست شدن بنیان‌های تحریمی به واسطه مواجهه کشورهای خریدار با ضرورت تأمین منابع انرژی و در عین حال افزایش درآمدهای ارزی از محل فروش این منابع استراتژیک انرژی از جمله این بهره‌هاست. 

بر ‌اساس آنچه اشاره شد سفر رئیس‌جمهور و هیأت عالی‌رتبه کشورمان به قطر را باید سفری با اهمیت مضاعف سیاسی و اقتصادی ارزیابی کرد. تأکید بر روابط راهبردی جمهوری اسلامی ایران و قطر به عنوان یک کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و رایزنی‌های سطح بالایی که با مقامات دیگر کشورهای عضو در حاشیه این اجلاس صورت می‌گیرد، بی‌شک یکی از تحولات مهم هفته پیش‌ رو است. 

 

* قطر؛ فرصت طلایی اقتصاد ایران

در طول سال‌های گذشته و تحت تاثیر تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران، دولت اعلام کرده بخش مهمی از تمرکز اقتصادی خود را بر توسعه تجارت با کشورهای همسایه استوار خواهد کرد. آمارهایی که از وضعیت تجارت ایران در سال‌ها و ماه‌های گذشته منتشر شده نشان از آن دارد که ایران با وجود تمام محدودیت‌ها توانسته بخشی از ظرفیت همکاری مستقیم تجاری با کشورهای همسایه را حفظ کند. آمارها نشان می‌دهد صرف نظر از چین به عنوان اصلی‌ترین شریک تجاری کشور در سال‌های گذشته، بخش مهمی از صادرات و واردات ایران با محوریت کشورهای همسایه انجام شده و در این بین امارات عربی متحده، عراق، افغانستان و ترکیه سهم قابل توجهی از آمار تجاری ایران را به خود اختصاص داده‌اند.  با این وجود هنوز در قیاس با ظرفیت موجود برای تجارت با کشورهای همسایه، ایران فاصله قابل توجهی تا دستیابی به ظرفیت‌های بالقوه موجود در این حوزه دارد. برآوردها نشان می‌دهد کشورهای همسایه ایران در طول سال بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار واردات دارند و این در حالی است که سهم ایران از این بازار تنها حدود ۲۰ میلیارد دلار تخمین ‌زده می‌شود. 

در چنین شرایطی عمق‌بخشی به روابط تجاری با شرکای فعلی و تلاش برای به دست آوردن شرکای جدید در منطقه اهمیت فراوانی دارد. در این میان قطر به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه در منطقه خلیج‌فارس که در سال‌های گذشته پروژه‌های اقتصادی گسترده‌ای را فعال کرده یکی از بهترین گزینه‌هاست. 

قطر یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع (LNG) در جهان است. میدان گازی اصلی قطر در شمال این کشور به نام گنبد شمالی با مساحت 6 هزار کیلومترمربع با میدان گازی پارس‌جنوبی ایران مشترک است. همچنین ایران بعد از روسیه دارای بیشترین ذخایر گازی جهان است و قطر در رتبه سوم قرار دارد و بزرگ‌ترین منبع مشترک گاز طبیعی جهان نیز در اختیار ایران و قطر قرار دارد.  به گزارش سالانه بریتیش پترولیوم، سال 2021 قطر از لحاظ ذخایر گازی اثبات شده، بعد از روسیه و ایران با مقدار 24.7 تریلیون مترمکعب در جایگاه سوم قرار گرفته و از سال 2006 به ‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده LNG جایگاه خود را در بازارهای جهانی تثبیت کرده است. از آنجا که قطر با تقاضای داخلی نسبتا پایین انرژی مواجه است، قادر است 60 درصد از تولید گاز طبیعی خود را به دیگر کشورها صادر کند. 

طبق گزارش‌های مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) این کشور سال 2020 از مجموع 211 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی تولید شده تنها 22 میلیارد مترمکعب را با خط لوله دلفین به امارات و عمان صادر و 106 میلیارد مترمکعب را به‌ ‌صورت LNG به کشورهای هندوستان، کره‌جنوبی، ژاپن، چین، انگلستان، پاکستان، کویت و سایر کشورها صادر کرده است.  در نتیجه مشاهده می‌شود کشور قطر آنجا که امکان زیرساختی داشته از خط لوله برای صادرات گاز استفاده کرده است و در دیگر موارد حتی برای مسافت‌های کوتاه زیر 6 هزار کیلومتر که صرفه اقتصادی صادرات گاز به‌ صورت LNG وجود ندارد، گاز را به‌ صورت مایع صادر کرده است.  قطر سال 2020 میلادی در مجموع 27 میلیارد مترمکعب به کشورهای هند، پاکستان، ترکیه، عراق و کویت با مسافت‌های کمتر از 6 هزار کیلومتر صادرات داشته است. موقعیت جغرافیایی ایران که در همسایگی با کشورهای واردکننده گاز قرار گرفته است این فرصت را به کشور می‌دهد تا با استفاده از ظرفیت خط لوله سراسری و صادراتی، نسبت به صادرات، سوآپ یا ترانزیت گاز قطر از مسیر خود اقدام کند. 

 

گروه سیاسی: در آستانه سالروز قیام تاریخی مردم تبریز در ۲۹ بهمن سال ۱۳۵۶، رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح روز پنجشنبه در ارتباط تصویری جمعی از مردم آذربایجان، حرکت ۲۹ بهمن را زمینه‌ساز استمرار حرکت عظیم میدانی مردم و در نهایت پیروزی انقلاب خواندند و با برشمردن عوامل مؤثر در استمرار انقلاب اسلامی در 4 دهه گذشته و همچنین نیازهای امروز و فردای کشور، با اشاره به اقدام خودجوش و عظیم مردم در ۲۲ بهمن امسال گفتند: امسال مراسم ۲۲ بهمن واقعا اعجاب‌برانگیز و تحسین‌برانگیز بود، زیرا به‌رغم ویروس کرونا و مشکلات معیشتی و انبوه دروغ‌پراکنی رسانه‌ای بیگانگان، حضور مردم در اکثر شهرها و مناطق کشور نسبت به سال قبل افزایشی چشمگیر داشت.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار، ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ را روز درخشش تبریز دانستند و با تأکید بر اینکه حرکت و ابتکار مردم تبریز در این روز موجب شکل‌گیری سنت چهلم‌گیری و استمرار مبارزه ملت و ثمردهی انقلاب شد، افزودند: این انقلاب با تفنگ و سیاسی‌کاری و حزب‌بازی به پیروزی نرسید، بلکه عامل اصلی پیروزی انقلاب حضور میدانی مردم بود و مردم تبریز با ابتکار خود پایه‌گذار استمرار این حرکت میدانی شدند.

حضرت آیت‌الله الظعمی خامنه‌ای موضوع استمرار انقلاب و حرکت انقلابی را از اصول اساسی مکتب امام برشمردند و خاطرنشان کردند: امام بزرگوار بعد از پیروزی انقلاب، تمام همت خود را بر استمرار حرکت انقلاب معطوف کردند و نمونه بارز آن تدبیر امام در دفاع مقدس بود که ایشان از یک جنگ تحمیل‌شده به ملت، وسیله‌ای برای اقتدار ملی و اعتبار بین‌المللی به ‌وجود آوردند.

ایشان استمرار انقلاب و حرکت انقلابی بر اساس سیره امام را یکی از مهم‌ترین مقوله‌های جذاب برای امروز و فردای کشور دانستند و سپس به تبیین مفهوم و مصادیق استمرار انقلاب پرداختند.

رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه استمرار انقلاب به معنای در نظر داشتن اهداف و آرمان‌ها و تأمین نیازهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای رسیدن به این اهداف است، گفتند: هدف‌های انقلاب عبارتند از پیشرفت واقعی و همه‌جانبه مادی و معنوی، تحقق عدالت اجتماعی، اقتدار کشور، تشکیل جامعه اسلامی و در نهایت شکل‌گیری تمدن بزرگ و نوین اسلامی.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سپس به برخی مصادیق که زمینه‌ساز استمرار انقلاب و رسیدن به اهداف هستند و همه باید در حد توان خود آنها را انجام دهند، اشاره کردند و افزودند: تلاش دانشمندان و پژوهشگران، تلاش علمای حوزه و دانشگاه، فعالیت کارآفرین و کارگر، کوشش جوان دانش‌پژوه در دانشگاه و حوزه، فعالان عرصه خدمات اجتماعی، فعالان میدانی کمک‌های مؤمنانه، فعالان حوزه دفاع نظامی، فعالان جهاد تبیین، کارکنان خدوم حکومتی، روشنگری‌های روشنگران سیاسی در رسانه‌های مختلف و فضای مجازی بویژه در رسانه ملی، کمک به مراکز مقاومت در منطقه و دنیای اسلام، و کسانی که آماده حضور در میدان‌های حوادث گوناگون همچون دفاع از حرم یا ۹ دی هستند، همه اجزای یک حرکت عمومی با نگاه به هدف‌های بلند انقلاب هستند که زمینه‌ساز استمرار انقلاب می‌شوند.

ایشان برخی از این تلاش‌ها را مربوط به امروز و برخی را هم مربوط به آینده دانستند و با تأکید بر اینکه مردم عموما حرکت و نیازهای امروز را تشخیص می‌دهند و سریع و هوشیارانه وارد میدان می‌شوند، گفتند: نمونه بارز این حرکت‌ها دفاع مقدس است که با یک اشاره امام بزرگوار سیل جمعیت به سمت میدان‌های نبرد روانه می‌شد و در قضایای بعدی مانند دفاع از حرم، مقابله با ضدانقلاب و حضور حماسی در ۹ دی سال ۸۸ نیز این هوشمندی ملت واقعا خیره‌کننده بود.

ایشان فعالیت‌های علمی را یکی دیگر از میادین حضور مؤثر ملی دانستند و افزودند: در قضیه کرونا جوانان دانشمند بلافاصله نیاز روز را تشخیص دادند و مشغول کار شدند که نتیجه آن تولید انواع واکسن و بی‌نیاز شدن از دست دراز کردن مقابل دیگران شد و اگر این تولید ملی نبود، واکسن را نیز به ایران نمی‌دادند.

«حضور خودجوش و تحسین‌برانگیز مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال» نمونه اخیر از کارهای نقد و بزرگ ملت بود که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند و گفتند: مردم با وجود اینکه در محاصره انواع مشکلات مانند کرونا، مشکلات معیشتی، لجن‌پراکنی‌های بیگانگان و متأسفانه کمک بعضی عناصر داخلی به آن لجن‌پراکنی‌ها قرار داشتند، این راهپیمایی عظیم را به‌گونه‌ای انجام دادند که بر اساس گزارش‌های معتبر جمعیت در اغلب استان‌ها بیش از سال گذشته بود.

ایشان در کنار نیازهای نقد و فعلی کشور، توجه به نیازهای آینده را نیز بسیار مهم دانستند و تأکید کردند: اگر امروز به فکر نیازهای اساسی آینده مانند «تربیت دانشمند و محقق و تقویت نهضت علمی» و «فرزندآوری، تکثیر نسل و تأمین عنصر لازم برای پیشرفت کشور یعنی جوانان» نباشیم، ۲۰ سال دیگر دچار مشکل خواهیم شد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای» را از دیگر نیازهای اساسی آینده خواندند و گفتند: علت تکیه جبهه دشمن بر روی مساله هسته‌ای ایران و اعمال تحریم‌های ظالمانه با وجود اطلاع آنها از استفاده صلح‌آمیز ما و بیان حرف‌های مهمل مانند فاصله نزدیک ایران تا سلاح اتمی، جلوگیری از پیشرفت علمی کشور برای رفع نیاز آینده ایران است.

ایشان در بیان نمونه‌ای که کوتاهی و غفلت از آن موجب ایجاد مشکلاتی در سال‌های بعد شد، به مسأله برجام اشاره کردند و گفتند: در قضایای برجام در سال‌های ۹۴ و ۹۵ ایراد و اعتراض بنده این بود که نکاتی باید در برجام رعایت می‌شد تا مشکلات بعدی پیش نیاید و در تذکرات هم مکرر آنها را گفتم اما بعضی از آن نکات مورد توجه قرار نگرفت و مشکلات بعدی که همه مشاهده می‌کنند پیش آمد. بنابراین نگاه به آینده مهم است.

ایشان در ادامه، فعالیت‌های پرشمار انجام‌شده در ۴ دهه گذشته را بسیار ثمربخش و موجب استمرار انقلاب دانستند و گفتند: نباید مشکلات نقد بر روی انبوه پیشرفت‌های بزرگ غبار بنشاند.

رهبر انقلاب با اشاره به پیشرفت حیرت‌آور علمی در بخش‌های مختلف و اذعان مراکز جهانی به سرعت رشد علمی ایران چندین برابر میانگین جهانی، خاطرنشان کردند: انقلاب همچنین موجب پیشرفت‌های شگفت‌آور در زیرساخت‌های اساسی مانند راه‌سازی، سدسازی، آب‌رسانی، برق‌رسانی و خدمات سلامت و پزشکی نیز شد که اگر انقلاب و حرکت جهادی نبود، قطعا این پیشرفت‌ها به‌دست نمی‌آمد.

ایشان با اشاره به قضاوت مراکز جهانی درباره بهبود شاخص‌های اقتصادی ایران پس از انقلاب گفتند: با وجود آنکه بنده در زمینه مسائل اقتصادی مانند عدالت اجتماعی، توزیع عادلانه ثروت و نابرخورداری طبقات ضعیف همواره انتقاد دارم اما حتی در مسأله اقتصاد نیز به گزارش مراکز اقتصادی معروف دنیا، پیشرفت‌های بزرگی ایجاد شده است، ضمن اینکه در خودکفایی بسیاری از اقلام و افزایش اعتماد به نفس تولیدکننده داخلی پیشرفت‌های مهمی داشته‌ایم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: رسانه ملی در انعکاس دستاوردهای بخش تولید تکلیف بزرگی دارد که البته آنچنان که باید و شاید به آن عمل نشده است و این کار باید انجام شود.

رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: همه فعالان در بخش‌های مختلف به تداوم انقلاب در این ۴۳ سال کمک کردند، البته بعضی از غفلت‌ها، کم‌کاری‌ها و سوءنیت‌ها نیز وجود داشته است که اگر نبود، وضع کشور بهتر بود.

ایشان علت این حجم از دشمنی‌ها علیه انقلاب را «زنده و زاینده بودن انقلاب» خواندند و افزودند: زنده بودن انقلاب یعنی دلبستگی عموم مردم و نسل‌های جدید به آرمان‌های انقلاب که اگر این دلبستگی و ایستادگی نبود، دشمن نیازی نداشت این همه خباثت به خرج دهد، بنابراین دشمنی‌ها به علت پایداری و وفاداری ملت به اهداف انقلاب است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، اظهارنظر بعضی افراد مدعی دلبستگی به انقلاب مبنی بر دور شدن انقلاب از اهداف را صادقانه ندانستند و افزودند: کسانی که زندگی و مشی اشرافی دارند یا دم از تسلیم در مقابل استکبار و آمریکا می‌زنند، نمی‌توانند مدعی پایبندی و دلبستگی به انقلاب باشند، چرا که شعار انقلاب حمایت از پابرهنگان و محرومان و مقابله با استکبار است و بیان این حرف‌ها از آن افراد قابل قبول نیست.

رهبر انقلاب، ایستادگی و مقاومت افتخارآفرین ملت ایران را نه‌تنها موجب پیشرفت کشور، بلکه دارای تأثیرات مهم منطقه‌ای برشمردند و خاطرنشان کردند: مقاومت رو به رشد در منطقه، ابهت استکبار را در هم شکسته و زبان ملت‌ها را در مقابل آمریکا گشوده است که باید این نعمت را با استمرار انقلاب، قدر بدانیم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه یک سفارش مهم به جوانان داشتند مبنی بر اینکه ببینید دشمن کدام نقطه را هدف گرفته است و شما در نقطه مقابل آن، حرکت و عمل کنید.

ایشان افزودند: دشمن امروز افکار عمومی بویژه فکر و ذهن جوان‌ها را هدف گرفته است تا با هزینه کردن میلیاردها دلار و با طراحی‌های مختلف در اتاق‌های فکرشان، بتوانند ملت ایران بویژه جوانان را از مسیر انقلاب برگردانند.

رهبر انقلاب اسلامی «فشار اقتصادی» و «عملیات رسانه‌ای» را ۲ ابزار اصلی استکبار برای جدا کردن مردم از نظام و دستکاری در فکر آنها برشمردند و گفتند: دروغ‌پردازی و تهمت‌زنی به ارکان انقلاب و مراکزی که در پیشرفت انقلاب تأثیر دارند، شیوه‌هایی است که در عملیات رسانه‌ای استفاده می‌شود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تهمت‌زنی به مجلس، شورای نگهبان، سپاه و شهید بزرگوار سردار سلیمانی را نمونه‌هایی از این لجن‌پراکنی‌ها خواندند و خاطرنشان کردند: آنها اگر از خشم مردم نمی‌ترسیدند، به امام هم تهمت می‌زدند اما جرأت این کار را ندارند.

ایشان با تأکید بر اینکه جوان‌ها و ملت ایران باید در مقابل تهمت‌زنی و دروغ‌پردازی‌های رسانه‌ای و همچنین فشار اقتصادی بایستند، گفتند: راه مقابله با فشار اقتصادی، تلاش درونی و خنثی کردن تحریم‌ها است، البته در کنار آن تلاش دیپلماسی نیز خوب است؛ همچنانکه برادران خوب و انقلابی ما برای از بین بردن تحریم‌ها و مجاب کردن طرف مقابل مشغول کار هستند.

رهبر انقلاب تأکید کردند: کار عمده در مقابله با فشار اقتصادی، خنثی کردن تحریم‌ها از طریق تقویت تولید و تحرک اقتصادی است که در این زمینه حرکت دانش‌بنیان‌ها بسیار مهم است.

ایشان همچنین همگان بویژه جوانان را به دعا، توسل و بهره‌مندی از برکات روز نیمه رجب فراخواندند و گفتند: ارتباط با خدا به زندگی، کشور و آینده انقلاب برکت می‌بخشد.

پیش از بیانات رهبر انقلاب اسلامی، آیت‌الله آل‌هاشم، نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان شرقی و امام‌جمعه تبریز، گزارشی از فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی و انقلابی در استان و همچنین کمک به حل مسائل کلیدی کشور از جمله تولید بیان کرد و گفت: امروز آذربایجان همگراتر از همیشه نماد اتحاد کلمه، همبستگی ملی، غیرت ایرانی و شور انقلابی است.

گروه بین‌الملل: حزب‌الله لبنان شامگاه دیروز (جمعه)، بیانیه‌ای در ارتباط با حادثه امنیتی در شمال اراضی اشغالی صادر کرد. حزب‌الله اعلام کرد: «مقاومت اسلامی امروز جمعه، در تاریخ 18/2/2022 پهپاد «حسان» را به داخل خاک فلسطین اشغالی فرستاد. پهپاد حسان در منطقه هدف به مدت ۴۰ دقیقه در قالب یک مأ‌موریت جمع‌آوری اطلاعات گشت‌زنی کرد». در ادامه این بیانیه آمده است: «مأموریت، شناسایی 70 کیلومتر از شمال فلسطین اشغالی را شامل شد. به‌رغم تمام تلاش‌های پی‌در‌پی و متعدد دشمن برای سرنگونی، پهپاد حسان به ‌سلامت از اراضی اشغالی بازگشت». حزب‌الله افزود: «پهپاد مأموریت مورد نظر را با موفقیت و بدون آنکه اقدامات دشمن بر آن اثر بگذارد، انجام داد».

کانال اطلاع‌رسانی صابرین‌نیوز هم اعلام کرد سامانه گنبد آهنین در مقابله با پهپادهایی که از لبنان وارد فلسطین اشغالی شده‌اند، ناکام مانده است. صابرین‌نیوز گزارش داد در پی این حمله صدای ۲ انفجار در آسمان الجلیل شنیده شده و ستونی از دود در الجلیل به هوا برخاسته است. صابرین‌نیوز همچنین اعلام کرد: اینکه سامانه گنبد آهنین فعال شده و صدای جنگنده‌ها شنیده شده مفهومش این است که پهپاد مذکور از نوع تجاری کوچک نیست. 

منابع فلسطینی هم گزارش دادند برای سرنگونی پهپاد، جنگنده‌های اف16 و بالگردهای نظامی رژیم صهیونیستی وارد عمل شدند.

رسانه‌های عبری بعدازظهر دیروز (جمعه)، از فعال شدن آژیرهای خطر در شمال فلسطین اشغالی خبر دادند. بنا بر گزارش رسانه‌های عبری، آژیرهای خطر ظهر دیروز در شهرک‌های «جلیل علیا» و جولان اشغالی به صدا درآمدند و ارتش صهیونیستی نیز اعلام کرد در حال بررسی علت فعال شدن آژیرهاست. لحظاتی بعد، رسانه‌های عبری خبر دادند برای بار دوم آژیرها در شمال «طبریا» فعال شدند و جنگنده‌های تل‌آویو در جولان اشغالی به پرواز درآمدند. در همین حال برخی رسانه‌های عبری از شنیده شدن صدای انفجار در شمال فلسطین اشغالی خبر دادند و اعلام کردند نیروی هوایی این رژیم در شمال به حالت آماده‌باش درآمد. لحظاتی بعد، رسانه‌های عبری (بنا بر گزارش‌های اولیه) احتمال دادند یک پهپاد وارد حریم فلسطین اشغالی شده باشد. برخی منابع خبری هم دلیل به صدا درآمدن آژیرهای خطر را ورود یک پهپاد به فلسطین اشغالی اعلام کردند و نوشتند بعد از انتشار اخبار اولیه از ورود این پهپاد، موجی از رعب و وحشت شهرک‌نشینان صهیونیست را فرا گرفت. شبکه «الجزیره» دیروز به نقل از خبرنگار خود نوشت: «صدای چند انفجار در منطقه «صفد» در جلیل علیا در نزدیکی مرز لبنان و جولان شنیده شده است». 

 

* ناکامی صهیونیست‌ها در رهگیری پهپادهای مهاجم

رادیو ارتش رژیم صهیونیستی «گلگلتز» نیز رسما در گزارشی ورود یک پهپاد به حریم فلسطین اشغالی را تأیید کرد. «آویخای ادرعی» سخنگوی عربی ارتش صهیونیستی در بیانیه‌ای اعلام کرد پس از ورود پهپاد به حریم فلسطین اشغالی، گنبد آهنین فعال شده است. سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی گفت این پهپاد از حریم لبنان وارد فلسطین اشغالی شده است. ادرعی بدون اشاره به سرنگونی پهپاد، افزود: جزئیات همچنان در حال بررسی است. با این حال، برخی منابع خبری از ورود ۲ پهپاد به حریم فلسطین اشغالی سخن گفتند. برخی منابع خبری با انتشار ویدئویی احتمال دادند پهپاد مهاجم به هدف اصابت کرده باشد. شبکه «الحدث» نیز به نقل از خبرنگار خود نوشت ۲ پهپاد بر فراز منطقه الجلیل به پرواز درآمدند که یکی از آنها از حریم لبنان وارد فلسطین شده بود. همزمان با انتشار خبر حمله پهپادی به سرزمین‌های اشغالی، ارتش رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای اعلام کرد ارتباط خود را با پهپادی که از لبنان وارد فلسطین اشغالی شد، از دست داده است. منابع خبری احتمال می‌دهند گنبد آهنین موفق به رهگیری پهپاد نشده و این پرنده بدون سرنشین به سلامت به آشیانه خود بازگشته است. ارتش اسرائیل ادعا کرد برای رهگیری این پهپادها که از لبنان به خاک فلسطین اشغالی نفوذ کرده‌اند از جنگنده‌ها و بالگردهای ارتش کمک گرفته شده است. کارشناسان معتقدند کمک گرفتن از بالگردها و جنگنده‌های ارتش برای رهگیری ۲ فروند پهپادی که به عمق مناطق تحت اشغال صهیونیست‌ها نفوذ کرده‌اند نشانه خوبی برای ناکارآمدی دفاع هوایی صهیونیست‌ها موسوم به گنبد آهنین است که تل‌آویو درباره کارآمدی آن تبلیغات زیادی کرده است. 

به گفته ارتش رژیم صهیونیستی، این پهپادها مسلح نبودند و به نظر می‌رسد حزب‌الله لبنان آنها را برای جمع‌آوری اطلاعات به پرواز درآورده باشد. این گزارش در حالی منتشر شده است که ارتش صهیونیستی پنجشنبه‌شب در بیانیه‌ای مدعی شد ۲ کوادکوپتر را در شمال و جنوب فلسطین اشغالی رهگیری کرده است. ارتش رژیم صهیونیستی در حالی این ادعا را مطرح کرد که رسانه‌های عبری 13 فوریه (هفته گذشته) خبر داده بودند ارتش این رژیم به اشتباه یک پهپاد خود را در مرز لبنان سرنگون کرده است! پایگاه عبری‌زبان «واللا» در این باره خبر داده بود نیروهای تل‌آویو با این تصور اشتباه که پهپاد از مرز لبنان عبور کرده و وارد خاک فلسطین اشغالی شده است، یک پهپاد خود را سرنگون کردند. 

***

امیر فرشباف: جنگ نرم و شئون و شقوق آن مانند عملیات روانی، ادراک‌سازی رسانه‌ای، گفتمان‌سازی و تحمیل روایت برساخته و در کل، هر کنش مربوط به نحوه پدیدار شدن واقعیت یا تصاویر آن در ذهنیت انسان که در نهایت منجر به پذیرش یک باور یا عدم پذیرش آن می‌شود، اموری هستند که عمیقا در برساخت حیات عملی انسان - از زندگی فردی تا زیست اجتماعی و سیاسی ما- فاعلیت و نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. نکته دیگر اینکه این جنگ نرم مانند جنگ سخت، دارای ماهیتی تخاصمی است از همین رو، دارای میدان و زمین بازی، هدف یا اهداف و ابزار یا ابزارهایی است که در نسبت با یکدیگر معنا می‌یابند. با تمام اهمیت و نقش بنیادینی که رسانه‌ها در برساخت حقیقت و تعیین جهات حیات انسانی دارند، کمتر کسی است که بدون غرق شدن در دریای زیست رسانه‌ای، زحمت رفتن به ماورای این دریا و تفکر مستقل درباره خود آن را به خود داده باشد. کتاب «جنگ شناختی؛ علم پیروزی در نبرد ذهن‌ها» تألیف حمیدرضا مقدم‌فر و ابراهیم محسنی‌آهویی سعی دارد با عبور از حصار زیست مجازی و استقرار در یک موضع راهبردی مشرف بر آن، در حد توان به کشف ماهیت، ابزارها، راهبردها، روش‌ها، هدف‌ها و میدان‌های آن بپردازد. 

«جنگ شناختی» را می‌توان اثری صورت‌گرا (Formal) دانست که تلاش دارد فرم‌ها، ساختارها و شیوه‌های بازنمایی واقعیت و برساخت رسانه‌ای آن در دنیای کنونی را به مخاطب آموزش دهد و از همین جهت، می‌توان آن را اثری آموزشی ـ پژوهشی دانست که غایتش نوعی ایمنی‌بخشی ‌شناختی و روانی به خواننده است. این کتاب مبتنی بر یک مقدمه و هشت فصل و یک واژه‌نامه تخصصی برای راهنمایی مخاطب است که در این نوشتار به معرفی و توصیف مختصر آموزه‌های مندرج در فصول هشت‌گانه این کتاب پرداخته خواهد شد. 

فصل یکم: این فصل به دلیل جایگاهی که در تقریر مطالب کتاب دارد، مشتمل بر برخی مبادی و اصولی است که بر این دانش مترتب می‌شوند؛ از‌جمله سیر تاریخی تحول این علم یا رشته علمی، تعریف برخی مفاهیم، به‌علاوه رویکردهای پنجگانه آن. 

این فصل با یک آینده‌پژوهی درباره سرنوشت علوم‌ شناختی به پایان می‌رسد که نویسندگان آن معتقدند «مشخص نیست توسعه علوم‌ شناختی در آینده چگونه خواهد بود اما قطعاً می‌توان انتظار داشت امور بسیاری در زمینه الگو‌سازی و شبیه‌سازی انجام خواهد شد که ما را به سمت تولید ذهن و هوش مصنوعی سوق می‌دهد و همچنین افزایش مطالعات با هدف درک مکانیسم‌های عصبی شناخت از طریق توسعه بیشتر علوم عصب‌شناسی ‌شناختی افزایش خواهد یافت». 

فصل دوم: فصل دوم، متضمن جنبه‌های راهبردی جنگ‌ شناختی است که با یک دیرینه‌شناسی اجمالی آغاز می‌شود و در ادامه به محورهای برسازنده ماهیت و چیستی جنگ ‌شناختی یعنی محوریت ادراک در نبرد ذهن‌ها و قابلیت محاسبه و برنامه‌ریزی دقیق در میدان نبرد می‌رسد. نقش و جایگاه قدرت‌های سخت و نرم و نسبتی که در عالم واقع دارند و آثاری که بر این نسبت مترتب می‌شوند، موضوع بعدی این فصل است. یکی از مفاهیم بنیادی که در این فصل مورد بررسی قرار می‌گیرد، مفهوم آگاهی و جایگاه آن در جنگ ادراکی است. همچنین در این فصل نیز مانند فصل قبل یک آینده‌پژوهی پیرامون اهمیت جنگ‌ شناختی در نبردهای آینده صورت گرفته است که در بخشی از آن آمده است: «اولین تأثیر مهم جنگ‌ شناختی در محو تمایز میان دوران جنگ و دوران صلح است. در نهایت، این محو شدن رخ می‌دهد؛ زیرا جنگ ‌شناختی باید پیوسته در حال انجام باشد تا مؤثر شود. حتی اگر روابط دوستانه شود، کشورها با استفاده از جنگ‌ شناختی می‌توانند اطلاعاتی را درباره رهبری دشمن، درک سیستم دشمن و شکل‌گیری نگرش تصمیم‌گیرهای اساسی آن جمع‌آوری کنند. همان‌طور که امروز نیز چنین است؛ برخی ابزارها مانند عملیات شبکه رایانه‌ای و شاید عملیات شکل‌دهنده متمرکزتر و عمدی‌تر استفاده می‌شوند. این فعالیت‌های شکل‌دهنده ذاتا متنوع هستند و می‌توانند مواردی از قبیل جلوگیری از صعود رهبران غیرقابل کنترل در دستیابی به قدرت، بورسیه‌های هدفمند یا فرصت‌های مشروط تجاری باشند». 

فصل سوم: این فصل نیز مانند فصل دوم از بخش‌های مهم و خواندنی این کتاب است که با محوریت و مرکزیت «مدیریت ادراک» پرداخته شده است. ابتدای آن با بحث درباره مبانی نظری مدیریت ادراک آغاز می‌شود و در ادامه - صرف‌نظر از تعریف مدیریت ادراک و تحلیل مبانی نظری آن- به سرفصل‌های نه‌گانه بعدی مرتبط با بحث مدیریت ادراک می‌پردازد. از جمله این سرفصل‌ها موارد ذیل است: ارکان مدیریت ادراک، اهداف مدیریت ادراک، ابزارهای مدیریت ادراک، مراحل مدیریت ادراک، اصول عملیاتی مدیریت ادراک، رسانه و مدیریت ادراک، چالش‌های اصلی مدیریت ادراک، عوامل آسیب‌پذیری مدیریت ادراک و کنترل امر مرئی و نامرئی در مدیریت ادراک. 

نویسندگان در بخش «مبانی نظری مدیریت ادراک» با استناد به کتاب «پدیدارشناسی ادراک» موریس مرلوپونتی، فیلسوف فرانسوی معتقدند «معنی» لزوما توسط آگاهی ایجاد نمی‌شود، بلکه با ارتباط مداوم ما با جهان بویژه از طریق بدن حادث می‌شود. 

فصل چهارم: این فصل دربردارنده مدعیاتی درباره نسبت علوم و جنگ ‌شناختی با اسلام و آموزه‌های اسلامی و فضای زیست علمی مسلمانان است؛ از جمله سرفصل‌های مهم این فصل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تمدن اسلامی به عنوان مبدأ علوم شناختی، جنگ به‌مثابه خدعه (تدبیر) و جنگ‌ شناختی و مدیریت ادراک در آیات و روایات. 

در این فصل استناداتی به متون دینی و وقایع تاریخی صورت می‌گیرد و میان محتوای آنها با اصول مورد نظر کتاب به طور تطبیقی بحث می‌شود. در ابتدای بحث «جنگ ‌شناختی و مدیریت ادراک در آیات و روایات» درباره هدف این بخش آمده است: «در قرآن کریم و سیره پیامبر اسلام(ص)، آیات و روایات متعددی درباره نبردهای صدر اسلام و در زمان حیات پیامبر وجود دارد... . هدف ما در اینجا تفسیر متن مقدس قرآن کریم و نیز روایات و سیره نیست. همچنین، هدف ما در اینجا تحلیل همه مواردی از آیات و روایات نیست که مرتبط با مقوله جنگ‌ شناختی و مدیریت ادراک باشد. مقصود از مطالب پیش رو اثبات این دیدگاه است که این ۲ مقوله موضوعاتی تاریخمند هستند و اشاره به جنبه‌های متکثر آن در قرآن کریم نیز در ارتباط با نبردهای صدر اسلام است». 

فصل پنجم: این بخش متشکل از 5 سرفصل کلی است که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد. نخستین باب این فصل به همگرایی عرصه‌های سیاسی، نظامی و رسانه‌ای و تحول آثار ادراکی و ‌شناختی این همگرایی می‌پردازد. در بخشی از قسمت اخیر، پس از اشاره به زمینه تاریخی عملیات روانی مبتنی بر فریب و تبلیغات آمده است: «... با این حال، در زمانه ما، همگرایی فناوری و حوزه‌های سیاسی و نظامی باعث ایجاد اثرات ‌شناختی غیرمترقبه از طریق رسانه‌های اجتماعی در ‌عرصه سیاسی شده است که ماهیتی متفاوت از جنگ اطلاعاتی کلاسیک دارد، چراکه جنگ‌ شناختی در دوره جدید به دنبال این نیست که لزوما عقاید را تغییر دهد، بلکه بیش از همه در صدد تضعیف اعتماد به نهادهای متعارف، ایجاد ترس و تردید و القای حس بی‌تدبیری است که به دشمن این فرصت را می‌دهد تا بتواند از طریق قرار دادن جبهه مخالف در برابر عمل انجام شده، به اهداف خود برسد». 

تحلیل جایگاه عصب‌شناسی در جنگ ادراکی، مدل‌سازی‌ شناختی و اقسام تخصصی آن، هوش مصنوعی و نقش آن در جنگ‌ شناختی و نهایتاً نگاهی به علوم و فناوری‌های همگرا در جنگ‌ شناختی، سرفصل‌های دیگر این بخش هستند که دلالت بر وجوه ابزاری نبرد ادراکی دارند. 

فصل ششم: فصل ششم نیز مشتمل بر 5 سرفصل است: چگونگی اداره حوزه شناختی، آگاهی موقعیتی در حوزه شناختی، محوریت نفوذ در بازدارندگی، همگام‌سازی حمله مشترک بین پیام و تحرک نظامی و «هم‌افزایی» به عنوان محصول هماهنگی. 

کلیدواژه و مفهوم محوری این فصل مفهوم «هم‌افزایی» است؛ نویسندگان در بخش پایانی این فصل درباره نقش هماهنگی و هم‌افزایی در جنگ ادراکی نوشته‌اند: «پیروزمندان جنگ ‌شناختی آنهایی هستند که تمرکز اصلی فعالیت عملیات را بر هماهنگی و هم‌افزایی گذاشته باشند، از این رو، هم‌افزایی را باید فرامتغیر اصلی جنگ‌ شناختی دانست اما مشکل این است که حوزه جنگ‌ شناختی حوزه‌ای متجانس و یکدست نیست، زیرا افراد مختلف، امور یکسان را به روش‌های مختلف درک می‌کنند... . استفاده از حوزه ‌شناختی و متجانس ساختن آن با قدرت سخت، جوهر جنگ ‌شناختی است. گسترش فناوری تلفن‌های همراه و هوشمند به اضافه رسانه‌های اجتماعی، محیطی را ایجاد کرده و فرصت‌هایی را ارائه داده است که همزمان می‌تواند از سوی نیروی خودی مورد استفاده مطلوب و هدفمند و از سوی دشمن مورد سوءاستفاده قرار گیرد». 

فصل هفتم: این فصل متکفل بحث از جنبه‌های ماتقدم و پیشینی افکار آدمی و در یک کلام، تاریخمندی فهم انسان و نقش این پیش‌فهم‌های تاریخی در جنگ‌ شناختی است. نویسندگان در همان ابتدای فصل (قالب‌دهی؛ سامان جهان از خلال مفاهیم) می‌نویسند: «ممکن است باورپذیر به نظر نرسد اما تمام نگرش‌های ما نسبت به خود، دیگری و جهان، نسبت به امور مطلوب و نامطلوب، یا رفتار و کنش ما در موقعیت، محصول سطوحی متکثر از ترکیب‌بندی‌های نهادینه شده و تاریخمند است. به این ترتیب ترکیب‌بندی ساحت ایدئولوژیک دارد که می‌توان و باید سایه مسلط آن را بر همه چیز مشاهده کرد». 

رویکرد [مکتب] انتقادی به قالب‌دهی، نبردهای قالب‌دهی، اهداف قالب‌دهی، فرصت‌های قالب‌دهی و زمینه قالب‌دهی مباحثی هستند که حول محور نقش پیش‌فرض‌ها و زمینه‌های تکوین آن در جنگ‌ شناختی می‌چرخند. 

فصل هشتم: خواندنی‌ترین و کاربردی‌ترین فصل کتاب، فصل هشتم و پایانی است. این فصل عهده‌دار تبیین شئون و شقوق مختلف عملیات روانی از جمله این موارد است: استفاده مخرب از اطلاعات و اقسام آن (مانند دستکاری، جعل هویت و...)، تسلیح رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای آن، تفرقه در بیرون، انسجام در داخل، مقابله با براندازی برخط و ابزارهای آن و در نهایت بازخوانی و بررسی اصول پیشنهادی برای سیاست عمومی. 

نویسندگان در بخش مربوط به عملیات «سوءاطلاعات» (Disinformation) به تعریف این پروسه عملیات روانی و احصا و تحلیل مراحل پنجگانه اجرای آن یعنی هدف‌گذاری، تولید محتوا، انتشار، تقویت و ایجاد آشفتگی پرداخته‌اند. به عنوان نمونه در تعریف آن نوشته‌اند: «کمپین‌های سوء‌اطلاعات برای ایجاد اختلال در تصمیم‌گیری، فرسایش انسجام اجتماعی و مشروعیت‌زدایی از سوی دشمنان خصوصاً در بحبوحه کشمکش‌های درونی یا بین کشورها طراحی می‌شود. تاکتیک‌های عملیات اطلاعات شامل جمع‌آوری اطلاعات درباره اهداف خاص، توسعه روایت‌های تهاجمی و غالبا و عمدا جعلی و انتشار سیستماتیک در کانال‌های اجتماعی و سنتی است. دولت‌ها با استفاده از چنین تاکتیک‌هایی تصویری به کلی متفاوت از کشورها، سازمان‌ها و افراد می‌سازند و به این ترتیب، به مشروعیت کشور متخاصم در سطح بین‌المللی لطمه می‌زنند».