گروه فرهنگ و هنر: پخش مستند «غیررسمی» طی چند سال اخیر بازتاب‌های بسیاری در میان طیف‌های مختلف جامعه ایرانی داشته؛ مستندی با محور دیدارهای غیررسمی مقام معظم رهبری با گروه‌های مختلف نخبگان فرهنگی، هنری، ادبی، علمی و اقتصادی که در آن بحث‌های دقیقی در ارتباط با مسائل و معضلات کشور از منظر این نخبگان به صریح‌ترین شکل ممکن بیان می‌شد. هر چند «غیررسمی» همچون هر اثر مستندی، دارای نقاط ضعفی هم بوده که درباره آن دلایل متعددی متصور است اما این حجم بالا از واکنش‌ها به پخش این مستند، نشان‌دهنده نیاز جامعه به تماشای بیشتر چنین مستندهایی است؛ مستندهایی که منعکس‌کننده وجهی از رهبر معظم انقلاب اسلامی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. 

«اگر انقلاب اسلامی برای ما یک ثمره داشته و آن ثمره همین شیوه مباحثه با شخص اول کشور باشد، می‌ارزد که به آن افتخار کنیم...» این جمله یکی از نخبگان حاضر در این جلسات «غیررسمی» بود که می‌شد آن را یکی از مهم‌ترین پیام‌های این مستند برای عموم مخاطبان دانست. نکته دیگر اینکه به قول یکی از کاربران فضای مجازی، مستند «غیررسمی» را باید ما به اصطلاح فعالان فرهنگی بارها نگاه کنیم و به صورت جدی تأمل کنیم که چرا نوع مواجهه ما با افکار مختلفی که در فضای جامعه وجود دارد، با مواجهه رهبر انقلاب زمین تا آسمان فاصله دارد!

استقبال از این مستند و واکنش طیف‌های مختلف به آن موجب شده است که مستند «غیررسمی ۴» با موضوع دیدار پنجشنبه‌ای طنزپردازان با رهبر معظم انقلاب آماده پخش شود. این مستند در سالن تماشاخانه مهر حوزه هنری برای فعالان رسانه با حضور علی صدری‌نیا، کارگردان این مستند و برخی طنزپردازان اکران شد. 

مؤسسه‌ پژوهشی- فرهنگی انقلاب اسلامی (دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای) روایتی از این دیدارها را در مجموعه مستند «غیررسمی» تولید کرده که تاکنون ۳ قسمت از این مجموعه مستند با موضوع روایتی از دیدارهای پنجشنبه‌ای، دیدار راویان دفاع‌مقدس و دیدار نخبگان علمی و فناوری با رهبر انقلاب از شبکه‌های مختلف صداوسیما پخش شده که هر کدام با واکنش‌ها و بازتاب‌های ویژه‌ای از سوی مخاطبان و رسانه‌ها همراه شده است. چهارمین قسمت از مستند «غیررسمی» روایتگر سخنان، حواشی و دغدغه‌های حاضران در دیدار جمعی از طنزپردازان کشور با رهبر انقلاب شده است. مستند «غیررسمی» در جدیدترین قسمت خود به بیان روایتی از سخنان، حواشی و دغدغه‌های حاضران در دیدار جمعی از طنزپردازان کشور با رهبر انقلاب می‌پردازد که تیرماه سال 1398 برگزار شده است. نشست خبری فصل چهارم مستند «غیررسمی» با سخنرانی اسماعیل امینی، طنزپرداز و علی صدری‌نیا، کارگردان این مستند در سالن مهر حوزه هنری برگزار شد. اسماعیل امینی در این نشست گفت: حال و هوای روزهای آغازین انقلاب برای افرادی مثل من عینی است اما برای کسانی که این روزها را درک نکرده‌اند، قابل درک کامل نیست. همواره آنچه رسانه‌ها می‌گویند کامل نیست و هیچ نسبتی با واقعیت نداشته، داخلی و خارجی هم ندارد. وی ادامه داد: این گونه مستند‌ها به نحوی برای جبران همان چیزهایی است که رسانه‌ها نتوانسته‌اند شخصی مانند مقام معظم رهبری را به مردم معرفی کنند. به نظرم روایتی که مستند «غیررسمی» ارائه کرده، روایت درستی است. این طنزپرداز کشورمان خاطرنشان کرد: من سال‌ها در جلسات پنجشنبه‌های مقام معظم رهبری حضور داشته‌ام، هیچ وقت از ایشان حرف تکراری نشنیده‌ام، برخلاف بسیاری از مسؤولان کشورمان که همواره حرف‌های تکراری می‌گویند. حضرت آقا همیشه به شکلی صمیمی با افراد برخورد می‌کنند و حتی افراد متخصص را می‌شناسند و آثارشان را خوانده‌اند. ایشان همیشه در اینگونه جلسات به اختصار صحبت می‌کنند تا بیشتر صحبت‌های افراد را بشنوند. 

امینی بیان کرد: متاسفانه از برخی اساتید دانشگاه گرفته تا مسؤولان به نحوی برخورد می‌کنند که شخصی جرأت نمی‌کند نقدی درباره آنها عنوان کند و این نوع برخورد خیلی برخورد بدی است اما هیچ‌گاه مقام معظم رهبری برای خودشان فضایی اساطیری درست نکردند و همیشه رفتارشان با افراد پدرانه است. من این افتخار را در زندگی‌ام داشته‌ام که با افرادی بزرگ همنشین باشم، همه افراد بزرگ اینچنین هستند. 

سیدمحمدعلی صدری‌نیا، کارگردان مستند «غیررسمی» هم گفت: ما سعی کردیم این مستندها را به گونه‌ای تولید کنیم که اشخاصی که در آن جلسه حضور داشته‌اند در جایگاهی قرار گیرند که این جلسات را به عنوان یک شخصی که از بیرون این جلسه را نگاه می‌کند، روایت کنند. وی ادامه داد: وقتی تمام این دیدارها را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که حضرت آقا چطور دست گروه‌های مختلف را در دست هم قرار می‌دهند و یک وحدت بین این گروه‌ها به وجود می‌آورند. این اتفاق بزرگی است که مقام معظم رهبری در حال انجام آن هستند. در این مستند ما می‌بینیم که مقام معظم رهبری چطور به موضوع طنز توجه دارند و آن را یکی از ابزارهای جهاد تبیین در نظر می‌گیرند.

صدری‌نیا درباره مستند «غیررسمی 4» هم گفت: غیررسمی 4 روایتی شیرین از نحوه توجه رهبر انقلاب به موضوع طنز به عنوان یکی از ابزارهای جهاد تبیین است.تاکنون ۳ قسمت از مجموعه مستندهای غیررسمی با موضوع دیدار راویان دفاع‌مقدس، دیدار هنرمندان و دیدار نخبگان و فعالان عرصه علم و فناوری پخش شده است. مستند غیررسمی 4 که به دیدار طنزپردازان با رهبر انقلاب اختصاص دارد در ایام نوروز 1401 پخش خواهد شد.

یک مقام امنیتی رده‌بالای رژیم صهیونیستی اعتراف کرد این بزرگ‌ترین حمله سایبری علیه اسرائیل بوده است. او این گمان را مطرح کرد که یک دولت یا یک سازمان بزرگ پشت حمله 14 مارس باشد؛ گمانه‌ای که تارنمای سازمان اطلاعات و عملیات ویژه رژیم صهیونیستی یا همان موساد، منشأ آن را همان جایی خواند که روز قبلش در اقلیم کردستان عراق از آن زخم خورده بود. 

با اینکه تارنمای موساد www.mossad.gov.il در جریان حمله دوشنبه‌شب در زمره یکی از صدها پایگاه دولتی اینترنتی اسرائیلی نبود که برای ساعاتی از دسترس خارج شد اما شعار صهیونیستی پرطمطراقی که بر تارک آن نقش بسته یعنی عبارت «به ما بپیوندید تا نامرئی را ببینید و غیرممکن را ممکن کنید» به شکلی عبرت‌آموز علیه رژیم عبری تعبیر شد. 

صهیونیست‌ها که در نخستین ساعات شامگاه دوشنبه هنوز مشغول لیسیدن زخم‌های شامگاه شنبه پیش از آن و قلع و قمع مراکز راهبردی و اطلاعاتی حساس‌شان در شمال عراق بودند، مثل همیشه سعی کردند ابتدا ابعاد حمله سایبری بزرگ 14مارس را کوچک جلوه دهند ولی از آنجا که دسترسی اینترنتی به پایگاه‌های داده حیاتی رژیم زودتر از ساعت 9 دوشنبه به وقت قدس میسر نشد، چاره‌ای نبود جز آنکه شرکای غربی‌شان، یک موج پروپاگاندا در رسانه‌های شرکتی‌‌شان علیه ایران به راه اندازند. فیل اما بسیار بزرگ‌تر از آن بود که دولت درمانده «نفتالی بنت» و دستگاه اطلاعاتی ورشکسته اسرائیل- که حالا چهارمین ضربه امنیتی متوالی، مهلک و بی‌سابقه را فقط در سال شمسی 1400 دریافت می‌کرد- بتوانند آن را در اتاق عملیات روانی‌شان پنهان کنند. 

برخی تارنماهای وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مهم رژیم تا روز بعد هم بالا نیامدند. 

پایگاه نت‌بلاک که به رصد جریان شبکه اطلاعات جهانی از جمله اینترنت در سراسر نقاط دنیا می‌پردازد، نموداری منتشر کرده که نشان می‌دهد تقریبا هر 8 جریان تامین‌کننده اینترنت فلسطین اشغالی در بازه زمانی حمله مزبور نزدیک به یک ساعت و نیم دچار اختلال یا قطعی مطلق شدند. 

نت‌بلاک در توئیتی که نیمه‌شب دوشنبه به وقت قدس منتشر کرد، نوشت: «تایید شد؛ یک وقفه قابل توجه در چندین شبکه تامین‌کننده (اینترنت) توسط خدمات‌دهنده‌های اصلی اسرائیل، بزک (Bezeq) و سلکام (Cellcom) در شرایطی که مقامات دفاعی و مدیریت سایبری (NCD) وضعیت اضطراری اعلام کردند».

حساب توئیتری این پایگاه رصد اینترنت بین‌المللی ساعات بعد پست‌هایی بدین مضمون منتشر کرد: «به‌روزرسانی؛ شبکه دولتی اسرائیل (Tehila Project, AS8867) که چندین تارنمای با دامین رسمی gov.il  را میزبانی می‌کند، از خارج غیرقابل دسترس شده است. کاربران داخلی قادرند به این پلتفرم‌ها دسترسی داشته باشند».

این تاییدی بود بر خبرهای جسته و گریخته‌ای که نهادهای کنترل سایبری رژیم صهیونیستی از سر عجز در مقابل حمله سایبری بزرگ، کلا ارتباط اینترنت فلسطین اشغالی با جهان را قطع کرده‌اند. نمودار منتشره از جریان شبکه داده‌ها در فلسطین اشغالی هم گواه این موضوع بود که حجم انتقال دیتا از ساعات آغاز حمله تا پاسی از شب به سمت صفر میل کرده است. 

آخرین پست توئیتری «نت بلاک» در این باره نیز با پیوستی از تصویر صفحه وب قطع دسترسی شده یک نهاد ارتباطاتی دولتی رژیم صهیونیستی (‌globes.co.il)، به نقل از بسیاری از رسانه‌های عبری و بین‌المللی نسبت به اعلام وضعیت اضطراری توسط مقامات رسمی اسرائیلی در واکنش به یک حادثه سایبری خبر می‌داد، هر چند این پست حاکی از سکوت دولت تل‌آویو در این باره بود. 

متعاقب آن تارنمای روزنامه عبری‌زبان هاآرتص شامگاه دوشنبه خبر داد وزارتخانه‌های داخلی (به اصطلاح کشور)، بهداشت، دادگستری، رفاه و دفتر نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی از جمله سایت‌های دولتی از کار افتاده‌ بوده‌اند. 

دیگر رسانه‌های عبری نیز رفته‌رفته اعتراف کردند حمله سایبری وبسایت‌های دولتی را فلج کرده است. 

در حالی که صهیونیست‌ها مبهوت فلج شدن شبکه اطلاعاتی‌شان بودند، بمب دوم هم در فضای رسانه‌های اسرائیلی ترکید: «به دنبال حمله سایبری، نفتالی بنت نخست‌وزیر، کابینه را برای مدت بیش از ۲ ساعت ترک کرده و دفترش هم پاسخی در این باره نداده است».

با این همه هنوز مشخص نیست که آیا این عملیات بزرگ و همه‌جانبه سایبری به پایان رسیده یا اینکه همه آنچه شاهد بوده‌ایم تازه موج اول آن بوده است. در واقع بزرگ‌ترین معضل تشخیص منشأ حملات است. 

نشریه عبری «د مارکر» در این باره نوشت: «کماکان روشن نیست که آیا این حمله به صورت غیرعادی گسترده و دراماتیک بوده است یا خیر». د مارکر در ادامه اضافه کرد که ممکن است این رویداد هنوز به پایان نرسیده باشد. روزنامه هاآرتص، سعی کرده خط موساد را به نقل از یک منبع امنیتی چنین القا کند که «این حمله با آنکه توسعه‌یافته نبود اما گسترده‌ترین حمله سایبری علیه اسرائیل بوده است. طبق برآوردها، یک کشور یا سازمان بزرگ ورای این حمله قرار دارد». 

روزنامه اسرائیل هیوم نیز با اذعان به اینکه وبگاه‌های رژیم به مدت طولانی دچار اختلال شده بود و تازه پس از تلاش‌های دستگاه‌ سایبری به حالت عادی بازگشته، نوشت:‌ «ترس از آن است که در پی ادعای ایران درباره دفع یکی از حملات اسرائیل علیه یکی از تأسیسات هسته‌ای این کشور، این مساله مرتبط با عملیات ایران باشد. در یک زمان مشکوک، تقریبا در زمانی که سایت‌ها از کار افتادند، گروه تلگرامی سپاه انقلاب ایران پیامی منتشر کرد و در آن نوشت: غافلگیری». 

روزنامه اقتصادی کالکالیست نیز به نقل از «رافائل فرانکو» نایب رئیس پیشین سرویس سایبری رژیم صهیونیستی نوشت که طبق برآورد او این حمله جزو همان حملات اخیر منسوب به ایران است. 

در گزارش این روزنامه آمده است: «اواخر هفته گذشته، گروه «Black Shadow» حمله‌ای گسترده علیه بورس الماس انجام داد. ما ضمن تمرکز بر برخی حملات در زمینه روانی و محو شدن انبارهای اطلاعاتی، در حال حرکت به سمت یک برهه پرتنش در زمینه سایبری هستیم». 

 

* ایران؛ اسم رمز وحشت صهیونیست‌ها

طبق معمول دستگاه‌های اطلاعاتی اسرائیل افکار عمومی را به سمت نامی که مورد وحشت صهیونیست‌هاست هدایت کردند: ایران! 

این در حالی است که با گذشت یک شبانه‌روز کامل از وقوع حمله 14 مارس، هنوز نه هیچ مقام رسمی ایرانی و نه گروه‌های هکری که از نظر اسرائیلی‌ها به عنوان «نایبان هکری ایران» شناخته می‌شوند، هیچ اشاره‌ای به دست داشتن در این عملیات سایبری ویرانگر نداشته‌اند. 

شرکت فناوری سایبریزن اخیرا متعاقب افشای اطلاعات زیرساختی تل‌آویو توسط گروه هکری «عصای موسی» مدعی شده بود گروه‌هایی از این دست طی سال 2021 به ده‌ها نهاد خصوصی و دولتی متعلق به رژیم نفوذ کرده و حتی به اطلاعات شخصی مقامات کلیدی چون بنی گانتس، وزیر جنگ و نظامیان رده‌بالا دسترسی پیدا کرده‌اند. 

این گزارش هدف ایران از انجام این حملات را تلاش برای جاسوسی، به دست آوردن اطلاعات حساس و ایجاد هرج‌و‌مرج در فلسطین اشغالی و ضربه زدن به نهادهای رژیم اسرائیل دانسته بود. 

طبق اعتراف مقامات اسرائیلی، این موج حملات سایبری بویژه توسط گروه عصای موسی، بیش از اینکه به استفاده از تکنیک‌های بدیع متکی باشد، بر تحقیقات عمیق برای یافتن بخش‌های آسیب‌پذیر رژیم صهیونیستی متمرکز است. به عنوان مثال اقدام هکرها در انتشار اطلاعات خصوصی نظامیان صهیونیست باعث ایجاد بحران در میان ابواب جمعی وزارت جنگ رژیم شده است. 

به نوشته روزنامه جروزالم‌پست، حملات اخیر صنایع مختلفی از بخش انرژی گرفته تا گردشگری و مسافرت را هدف قرار می‌دهد. در گزارش شرکت سایبریزین آمده که این گروه اسناد شرکت‌های اسرائیلی از جمله شناسنامه‌ها، اوراق دفاتر وکلا، چک‌ها و گزارش‌های مالی را فاش کرده‌اند. 

پیش از این، گروه عصای موسی از هک موفقیت‌آمیز دوربین‌های مدار بسته در خیابان‌های فلسطین اشغالی و دوربین‌های شرکت «رافائل» فعال در زمینه تولید تسلیحات نظامی برای ارتش رژیم صهیونیستی خبر داده بود. این گروه هکری پیش‌تر در پیامی به ۲ زبان عبری‌ و انگلیسی تحت عنوان «ما با چشمان شما می‌بینیم»، نوشته بود: «ما سال‌ها، در هر لحظه و در هر قدم شما را زیر نظر داشتیم. این تنها بخشی از نظارت ما بر فعالیت‌های شما از طریق دسترسی به دوربین‌های مدار بسته داخلی است. گفته بودیم در حالی که تصورش را هم نمی‌کنید، شما را هدف قرار خواهیم داد». 

* روزنامه‌نگار

فرمانده نیروی قدس سپاه در جمع فرماندهان و پاسداران این نیرو به جنگ ترکیبی دشمنان علیه ملت ایران با تمام ابزارها اشاره و تصریح کرد: میدان جنگ، میدان افت‌و‌خیز است و عرصه مقابله و ایستادگی در برابر قدرت‌های جنایتکار افتخارآفرین است. 

به گزارش مهر، سردار اسماعیل قاآنی با اشاره به اقدام قاطعانه و درس‌آموز سپاه در هدف قرار دادن مقر راهبردی توطئه رژیم جعلی صهیونیستی در اربیل و پاسداشت شهادت 2 تن از پاسداران مدافع حرم گفت: رژیم جنایتکار صهیونیستی که روزگاری شعار از نیل تا فرات سر می‌داد، اکنون به قدری ذلیل شده است که شب‌ها با ترس و لرز می‌خوابند و نگرانند مبادا بیدار شوند و بخشی از خاک سرزمین‌های اشغالی را از دست داده باشند. فرمانده نیروی قدس با اشاره به نمایش قدرت موشکی - پهپادی مقاومت اسلامی لبنان و ضعف رژیم صهیونیستی در برابر آن گفت: سید مقاومت، سیدحسن نصر‌الله با صراحت از ظرفیت بالای تولید و ساخت موشکی پهپادی حزب‌الله لبنان گفت و این برای رژیم صهیونیستی بسیار وحشت‌آفرین و کشنده است، چرا که آنها سال‌ها تبلیغ گنبد آهنین خود را برای فروش به دیگر کشورها می‌کردند اما هواپیمای شناسایی بدون‌سرنشین تولید جوانان غیور حزب‌الله لبنان از روی گنبد آهنین سرزمین‌های اشغالی عبور کرده و به سلامت به پایگاه خود باز می‌گردد. 

سردار قاآنی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بحران اوکراین و قدرت پوشالی آمریکا گفت: اگر امروز در اوکراین هم این حوادث در حال وقوع است، یکی از دلایل مهم و اساسی آن که رهبر معظم انقلاب هم به آن اشاره کردند، وجود آمریکای بدقول، ضعیف و ناتوان است.

******

یونس مولایی: «دنیای موشک‌ها» حالا بیش از هر دنیای دیگری راوی واقعیت‌های جهان امروز شده است. مفسران و تحلیلگران سیاسی از امکان پایان بسیاری از بلوک‌بندی‌های قدرت در مواجهه با واقعیت‌های نظامی جهان سخن می‌گویند و دولت‌های اروپایی بیش از هر زمان دیگری بر لزوم افزایش بودجه نظامی تاکید دارند. افتادن نقاب صلح و ثبات از چهره قدرت‌های جهانی، آغاز بی‌اعتباری و بی‌آبرویی نظریه‌پردازان غرب‌گرا در دیگر کشورها شده است. بر همین اساس بیراه نخواهد بود اگر تلفات سیاسی حوادث اخیر در جبهه غرب‌گرایان شرقی را بیش از تلفات نظامی درگیری‌های اوکراین بدانیم. به گزارش «وطن‌امروز»، بامداد یکشنبه به وقت ساعت 1:20 ایران در اقدامی تلافی‌جویانه یکی از پایگاه‌های رژیم صهیونیستی در اقلیم کردستان را هدف موشک‌های نقطه‌زن قرار داد؛ عملیاتی که از نخستین ساعات انجامش با تفسیرهای مختلفی مواجه شد. پرسش‌ها درباره نقطه مورد هدف قرار گرفته، انگیزه ایران، دقت مثال‌زدنی موشک‌ها و... عمده پرسش‌هایی بود که در 24 ساعت نخست مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار گرفت. اما این را نمی‌توان پایان کار دانست، چرا که این عملیات موشکی فارغ از هر کم و کیفی، نقطه‌ پایانی بر بی‌اعتبارسازی تمام تئوری‌هایی بود که در سال‌های اخیر به انحای گوناگون از سوی جریانات غرب‌گرا و اصلاح‌طلب پی گرفته شده بود. هرچند آغاز درگیری‌های اوکراین در هفته‌های گذشته تبدیل به بهانه‌ای برای یادآوری مواضع چند سال گذشته اصلاح‌طلبان و در رأس آنها مرحوم ‌رفسنجانی درباره به پایان رسیدن «دنیای موشک‌ها» شده بود اما همزمانی اقدام ایران با فینال نفسگیر مذاکرات وین از زاویه دیگری بر پیش‌فرض‌های تبلیغی این جریان خط بطلان می‌کشید. 

 

* رزم موشکی در زمانه مذاکرات

احتمالا در کمتر کشوری بتوان دوگانه تبلیغاتی مذاکره / موشک را پیدا کرد اما لاجرم بازی‌های سیاسی در کنار بسیاری از دوگانه‌های دیگر چنین دوگانه ضدملی و غیرمعقولی را برای سپهر سیاست ایران به سوغات آورده است. آذرماه سال92 تنها چند روز پس از توافق ژنو بود که محمدجواد ظریف در سخنرانی پرحاشیه خود در دانشگاه تهران برای دفاع از رویه مذاکراتی خود رو به تحقیر قدرت نظامی ایران آورد و مدعی شد آمریکا با فشار دادن یک دکمه توانایی از کار انداختن تمام توانایی‌های نظامی ایران را دارد. هر چند موضع ظریف با تذکر رهبر حکیم انقلاب و پیشنهاد برگزاری تور بازدید از توانمندی‌های دفاعی ایران روبه‌رو شد اما این سخن‌ها آغاز ادبیاتی جدید در فضای سیاسی کشور بود و دولت یازدهم و دوازدهم و شخص حسن روحانی نیز به عنوان نماد اصلی این دوگانه‌سازی در تمام مقطع 8 ساله دولتداری غرب‌گرایان از این ادبیات بهره می‌برد. مشهورترین استفاده روحانی از این دوگانه به مناظرات انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 96 برمی‌گشت که از اراده جریانات داخلی برای شکست برجام سخن گفت و اظهار داشت: «برخی آمدند و تصویری از شهرهای زیرزمینی نشان دادند که برجام را بر هم بزنند، روی موشک شعارهایی نوشتند تا برجام را بر هم بزنند ولی مردم ما از همه اینها عبور کردند تا به امروز برسیم و شاهد پیشرفت بیشترمان در آینده شویم». کمتر از یک سال پس از پیروزی حسن روحانی در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری بود که هر آنچه دولتمردان امکانش را رد کرده بودند به وقوع پیوست و دولت آمریکا به شکل یک‌طرفه از برجام خارج شد. اما این اقدام ترامپ هم تغییری در ادبیات دولتمردان و حامیان‌شان به وجود نیاورد و آنها کماکان آزمایش‌های موشکی ایران را علت خروج آمریکا از برجام می‌خواندند(!) ادعایی که صراحتا آذر97 از زبان علی مطهری نماینده حامی دولت در مجلس تکرار شد و وی با مقصر خواندن منتقدان دولت در شکل‌گیری بحران‌های اقتصادی کشور گفت: مسؤول وضعیت جاری کشور آنهایی هستند که با هوا کردن موشک تلاش کردند برجام اجرا نشود که البته به هدف‌شان هم رسیدند. وی ادامه داد: اگر کل نظام در اجرای برجام مصمم بود و اگر همه تلاش می‌کردند برجام درست اجرا شود امروز بسیاری از شرکت‌های اروپایی و آمریکایی که وارد ایران شدند، در ایران می‌ماندند و سرمایه‌گذاری می‌کردند و ترامپ هم به آسانی نمی‌توانست از برجام خارج شود اما بخشی از حکومت از ابتدا مایل به اجرای برجام نبود و بالاخره به هدفش هم رسید. مواضع و تحلیل‌های موهوم مطهری البته با پایان دولت روحانی نیز به پایان نرسید تا او آذرماه سال جاری همزمان با آغاز مجدد مذاکرات ایران و 1+4 در توئیتی طلبکارانه بنویسد: «‏خوشحالیم که این بار اگر توافقی صورت بگیرد نه موشکی هوا می‌شود، نه آن را آتش می‌زنند، نه خسارت محض می‌نامند و نه خیانت غرب‌گراها معرفی می‌کنند، چون این بار خودشان توافق می‌کنند و مهم این بود که این توافق باید به وسیله ما انجام شود». شروع دوباره مذاکرات در دولت جدید اما نسبتی با کنایه‌های اصلاح‌طلبان نداشت و ایران به موازات گفت‌وگوهایی که در هتل کوبورگ اتریش پی گرفته می‌شد نه‌تنها به آزمایش‌های موشکی خود ادامه داد که این بار به جای نوشتن شعار علیه رژیم صهیونیستی روی موشک‌ها، اقدام به انهدام ماکت تاسیسات دیمونا کرد. رونمایی از ماهواره نظامی «نور 2» و در نهایت حمله به تاسیسات رژیم صهیونیستی در اقلیم کردستان عراق همه نیش و کنایه‌های اصلاح‌طلبان را بی‌اعتبار کرد. آنها که سال‌ها با دوگانه‌سازی میدان و دیپلماسی، موشک و مذاکره، سرهنگ و حقوقدان، جنگ و برجام و... سعی داشتند علت شکست‌های‌شان را در اقدامات یک دشمن فرضی در داخل کشور بیابند بی‌آبروتر از هر برهه دیگری به تماشای واقعیت‌هایی نشستند که سال‌ها در مقام انکار آنها خود را اثبات می‌کردند.

 

* داستان یک تناقض رسانه‌ای

مهم‌ترین خط رسانه‌ای جریان اصلاح‌طلب در یک سال گذشته بر چند روایت کاملا متناقض بنا شده و پی گرفته می‌شود. 

  روحانی و همقطارانش از سال گذشته دائما به تکرار این گزاره پرداختند که توافق در دسترس دولت است اما انگیزه‌های سیاسی مانع تحقق توافق می‌شود؛ ادعایی که مستقیما اشاره به یک سناریو دارد که طبق آن امکان توافق از دولت روحانی سلب شد تا امتیاز آن به دولت بعدی اعطا شود. این ادعا در حالی طرح می‌شد و بعضا از سوی رسانه‌های اصلاح‌طلب تکرار می‌شود که 6 دور ابتدایی مذاکرات وین در دولت سابق و به ریاست عباس عراقچی برگزار شد. 

  به موازات روایت اول، غربگرایان با آغاز دور جدید مذاکرات سعی بر اثبات این فرض دارند که توافق کردن با غرب دُر گرانی است که به هرکسی نمی‌دهند، از همین رو پس از پایان هر دور از مذاکراتی که به توافق منتهی نمی‌شود دائما این عدم توافق را به ضعف مذاکره‌کنندگان یا عدم تمایل به توافق نسبت می‌دهند. اصلاح‌طلبان البته هیچگاه توضیح نمی‌دهند که چگونه دولت مستقر هم برای به دست آوردن امتیاز فرضی توافق مانع توافق در دولت سابق شده و در عین طمع به این امتیاز، رغبتی به توافق ندارد. مجموعا عمده عملیات روانی و رسانه‌ای اصلاح‌طلبان در حول ضریب دادن به یکی از این 2روایت متناقض پی گرفته می‌شود. 

  فراتر از تناقضی که تا اینجا به آن اشاره کردیم، بزرگ‌ترین شاهد مثال برای عدم فهم واقعیت‌های جهانی و ساده‌انگاری امور پیچیده بین‌المللی در ذهنیت غربگرایان را باید در نسبت میان دیپلماسی و اهرم‌های قدرت کشور جست‌وجو کرد. آنها که روزگاری آزمایش موشکی ایران را به عنوان یکی از مهم‌ترین اهرم‌های بازدارندگی ایران در مقابل تهاجم خارجی مانعی بر مسیر برجام می‌خواندند، حالا در مقابل همزمانی فعالیت‌های گسترده موشکی ایران با مذاکرات ایران و 1+4 روزه سکوت گرفته‌اند. به عبارت ساده‌تر، اگر یک جریان درون‌حاکمیتی (آنطور که اصلاح‌طلبان روایت می‌کنند) برای شکست برجام در دوره روحانی و کسب امتیاز آن در دوران پساروحانی اقدام به شلیک موشک می‌کردند چرا اکنون باید با شدت بیشتر و به طور هدفمند مجددا از این گزینه استفاده کنند؟ احتمالا غربگرایان هیچ علاقه‌ای به دادن پاسخ به این سوال نخواهند داشت. 

  زمستان سال گذشته همزمان با تصویب قانون «اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» در مجلس شورای اسلامی، روحانی و ظریف صراحتا با این قانون که کشورمان را به سمت کاهش محسوس تعهداتش در 2 زمینه سطح غنی‌سازی و نظارت‌های فراپادمانی هدایت می‌کرد مخالفت کردند. آنها در حالی این قانون را به عنوان توطئه‌ای در مسیر مذاکرات احتمالی با دولت جدید آمریکا می‌خواندند که عملا پی گرفتن آن و رسیدن به غنی‌سازی بی‌سابقه 60 درصد باعث شد آمریکایی‌ها خود را محتاج بازگشت به تعهدات برجامی ببینند؛ احتیاجی که در صورت فقدان ابتکار عمل ایران و افزایش نیاز آمریکا به مهار سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای ایران هیچگاه به وجود نمی‌آمد، چنانکه پس از پیروزی بایدن در انتخابات سال گذشته آمریکا، دولت دموکرات این کشور با بی‌میلی نسبت به بازگشت به تعهدات سال 2015، از لزوم گفت‌وگو برای انعقاد سندی جدید سخن می‌گفت و افزایش اهرم قدرت ایران در 2سطح افزایش سطح غنی‌سازی و کاهش محسوس نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باعث شد تا طرف آمریکایی از سر نیاز به توافق به میز مذاکرات برگردد. 

 

* زمان تجدیدنظر در مبانی

عیان شدن اوهام اصلاح‌طلبان در فهم مناسبات بین‌المللی در سال‌های اخیر بویژه حوادث چند ماه گذشته، بیش از هر زمان دیگری لزوم تجدیدنظر این جریان در مبانی خود و فهمی که از مناسبات جهانی دارد را ضروری ساخته است. پی گرفتن بازی‌های سیاسی و دوگانه‌سازی‌های تبلیغاتی نه‌تنها به جبران بی‌آبرویی این جریان در 8 سال گذشته منتهی نمی‌شود که با تشدید جهل تئوریک باعث ادامه بدفهمی واقعیت‌ها می‌شود. آنچه در سال‌های اخیر با خروج دولت آمریکا از برجام، درگیری‌های اوکراین و عیان شدن اهمیت قدرت نظامی در مناسبات جهانی و نهایتا فعالیت‌های موشکی ایران آشکار شد، نشان از غلط بودن عمده پیشفرض‌هایی دارد که اصلاح‌طلبان در 2 دهه گذشته بر مبنای آن خسارات جبران‌ناپذیری به کشورمان وارد کردند. حالا میان تجدیدنظر در مبانی و طی سیر قهقرا هیچ راه سومی برای غربگرایان وجود ندارد.

گروه سیاسی: وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که صبح روز گذشته در رأس هیأتی راهی مسکو شد با همتای روس خود سرگئی لاوروف، وزیر خارجه فدراسیون روسیه، گفت‌وگو و تبادل‌نظر کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، این سفر در فضایی انجام شد که روند گفت‌وگوهای نهایی با تنفس و وقفه‌ای جدید مواجه شده است؛ روندی که آمریکا و ۳ کشور اروپایی با آنچه عوامل خارجی می‌خوانند مسکو را به ایجاد بن‌بست در مذاکرات متهم کرده‌اند. این در حالی است که دولت بایدن از پذیرش برخی خطوط قرمز و روشن ایران که برای تضمین انتفاع اقتصادی از توافق برای کشورمان حیاتی است خودداری کرده است. 

با این وصف، در جریان سفر رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان به مسکو، مقامات روسیه تلاش کردند روشن کنند مسکو در روند مذاکرات دست‌انداز ایجاد نکرده است. مقامات روسیه در همین راستا اعلام کردند توانسته‌اند تضمین‌های لازم را از آمریکا اخذ کنند. وزیر خارجه روسیه در کنفرانس خبری مشترک با وزیر امور خارجه کشورمان با نفی اظهارات آمریکا درباره مانع‌تراشی روسیه در مذاکرات وین، گفت مسکو از واشنگتن در زمینه همکاری‌ها در چارچوب برجام ضمانت کتبی دریافت کرد. سرگئی لاوروف گفت اظهارات آمریکا مبنی بر اینکه مسکو در حال مانع‌تراشی بر سر راه تلاش‌ها در راستای احیای توافق هسته‌ای است، صحت ندارد. وی اضافه کرد: روسیه تضمین کتبی از واشنگتن دریافت کرده است که تحریم‌های اعمال‌شده بر مسکو در پی حمله روسیه به اوکراین مانع همکاری[با ایران] در چارچوب توافق نخواهد شد. این در حالی است که درخواست روسیه از آمریکا مبنی بر اینکه تحریم‌های اعمال‌شده علیه مسکو پس از جنگ اوکراین مانعی بر سر راه همکاری‌های روسیه با ایران ایجاد نکند با موج‌سازی دولت بایدن و شرکای اروپایی مواجه شده و به سنگ‌اندازی روسیه در مسیر نهایی شدن توافق تعبیر و تفسیر شد. در همین حال رویترز گزارش داد یک مقام ارشد آمریکایی گفته مشارکت روسیه در پروژه‌های هسته‌ای ایران مشمول تحریم‌ها نیست. مقام آمریکایی گفت: «آمریکا مشارکت روسیه در پروژه‌های هسته‌ای را که بخشی از اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران هستند مشمول تحریم قرار نمی‌دهد». وی در ادامه گفت: «تحریم‌های جدید ضد روسیه ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارد و نباید هیچ تأثیری بر اجرای توافق داشته باشد». 

 

* اظهارات امیرعبداللهیان و لاوروف

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیروز سه‌شنبه در دیدار با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران که به مسکو سفر کرده است، درباره روند اوضاع پیرامون اوکراین گفت‌وگو و تأکید کرد مقامات مسکو از مواضع اصولی و واقع‌بینانه جمهوری اسلامی ایران در قبال آنچه در اوکراین رخ می‌دهد، قدردانی می‌کنند. 

وزیر خارجه روسیه ابراز اطمینان کرد مذاکرات وین برای ازسرگیری برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به خط پایان خود نزدیک شده است. سرگئی لاوروف در ابتدای مذاکره با همتای ایرانی خود گفت: «من مطمئن هستم با توجه به رسیدن به خط پایان مذاکرات مربوط به احیای کامل برنامه جامع اقدام برای حل و فصل اوضاع پیرامون برنامه هسته‌ای ایران، چشم‌اندازها بیش از پیش روشن و سازنده خواهند بود». وی یادآور شد گردش مبادلات تجاری بین روسیه و ایران بدون توجه به عوامل خارجی، به طور پیوسته در حال رشد است. به گفته وی، مسکو و تهران در حال آماده‌سازی اسناد مهم و جدیدی هستند که باید کیفیت جدید مشارکت روسیه و ایران را اصلاح کرده و ارتقای روابط ۲ کشور را نشان دهد. وزیر امور خارجه ایران نیز گفت ملاقات امروز (سه‌شنبه) فرصت بسیار مهمی برای گفت‌وگو درباره رویدادهای کنونی در اوکراین و همچنین روند اوضاع در افغانستان، یمن، سوریه و همچنین سایر موضوعات مهم در عرصه بین‌المللی است. امیرعبداللهیان تاکید کرد: صرف نظر از اینکه در عرصه بین‌المللی چه اتفاقاتی رخ می‌دهد، توسعه روابط با کشور‌های همسایه و فدراسیون روسیه، برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت بسیار زیادی دارد. 

وزرای خارجه روسیه و ایران پس از دیدار با یکدیگر، در نشست مشترک خبری پاسخگوی سوالات خبرنگاران شدند. وزیر خارجه ایران گفت: با وزیر خارجه اوکراین درباره مسائل دوجانبه گفت‌وگو کردیم. وزیر امور خارجه اوکراین در پیامی از من خواست آمادگی اوکراین را برای راه‌حل سیاسی این وضعیت به طرف روسی ابلاغ و اعلام کنم که طرف اوکراینی خواهان توقف جنگ است. امیرعبداللهیان همچنین با بیان اینکه «امروز درباره مذاکرات وین برای رفع تحریم‌های یکجانبه علیه ایران گفت‌وگو کردیم»، تصریح کرد: روسیه هیچ مانعی برای رسیدن به توافق نخواهد بود و هیچ ارتباطی بین تحولات اوکراین و مذاکرات وین وجود نخواهد داشت. وی گفت: ما چنانچه با طرف آمریکایی درباره برخی مسائل باقیمانده که از خطوط قرمز اصلی جمهوری اسلامی ایران است به توافق برسیم و توافق نهایی در وین حاصل شود، بر مبنای گفت‌وگوهایی که امروز با آقای لاوروف داشتیم، روسیه همچنان که از ابتدای این دور از مذاکرات نقش بسیار مثبت و سازنده داشت تا پایان مذاکرات و رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار در کنار ایران خواهد بود و از رسیدن ایران به چنین توافقی حمایت خواهد کرد. وی درباره مذاکرات وین اظهار داشت: امیدواریم طرف آمریکایی دست از زیاده‌خواهی خود در دقایق نزدیک به توافق بردارد و بتوانیم در آینده نزدیک رسیدن به یک توافق خوب و پایدار را با حمایت همه طرف‌هایی که در مذاکرات وین حضور دارند اعلام کنیم. امیرعبداللهیان با بیان اینکه وقفه ایجاد شده در مذاکرات می‌تواند زمینه‌ساز حل موضوعات باقیمانده و بازگشت نهایی همه طرف‌ها به تعهدات‌شان در برجام باشد، تصریح کرد: حفظ منافع و اصول ایران مستقل و مقتدر و تامین منافع قطعی ملت ایران مورد اهتمام جدی ماست. امروز جمهوری اسلامی ایران یک کنشگر فعال، مستقل و تاثیرگذار است که در چارچوب سیاست خارجی متوازن خودش نه برای خود اقماری می‌طلبد و نه اقمار هیچ طرفی خواهد بود.لاوروف نیز در این باره گفت: امیرعبداللهیان پیام وزیر خارجه اوکراین را به من دادند و این جنگ باید متوقف شود. وزیر خارجه روسیه اظهار داشت: مذاکرات با امیرعبداللهیان در فضای دوستانه و مفیدی برگزار شد و ما مسیرهای آینده پیش‌روی دو کشور را بررسی و درباره آن بحث کردیم. وی از تهیه پیش‌نویس بزرگی میان ۲ کشور خبر داد و اضافه کرد: این قرارداد، سند بزرگ و مهمی است که در آن درباره اصول همکاری ما در عرصه‌های بین‌المللی، تجاری و اقتصادی بحث شده است. وزیر خارجه فدراسیون روسیه تصریح کرد: این سند 82 درصد حجم روابط اقتصادی با ایران در دوران تحریم‌ها را افزایش داده است. 

لاوروف در ادامه تأکید کرد: هیچ‌گونه تحریم غیرقانونی نمی‌تواند مانع رشد تصاعدی ایران و روسیه رو به جلو باشد. وی با بیان اینکه غربی‌ها به سرپرستی آمریکا اصلی به نام نظم را به پیش می‌برند که ما بر مبنای قاعده مخالف آن هستیم، گفت: ما به منشور ملل متحد و اصول آن پایبند هستیم و در چارچوب سازمان ملل پیش می‌رویم. لاوروف درباره مذاکرات لغو تحریم‌ها نیز بیان کرد: ما خواهان احیای سریع‌تر برجام هستیم و آمریکایی‌ها باید به این معاهده برگردند و تحریم‌های غیرقانونی را لغو کنند. وی اظهار کرد: ما از همکاران ایرانی تشکر می‌کنیم، چراکه نگرانی‌های ما را که دلیل آن آمریکاست، درک می‌کنند. خبرگزاری اینترفاکس به نقل از لاوروف نوشت: روسیه تضمین‌هایی از آمریکا دریافت کرده مبنی بر اینکه تحریم‌ها بر همکاری میان ایران و روسیه در بخش هسته‌ای اثرگذار نخواهد بود. 

 

* واکنش ریابکوف به ادعای تلاش روسیه برای جلوگیری از احیای برجام

معاون وزیر خارجه روسیه در اظهاراتی ادعای تلاش مسکو برای جلوگیری از احیای توافق هسته‌ای با ایران را رد کرد. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه روز سه‌شنبه در جمع خبرنگاران تصریح کرد اتهامات درباره اینکه روسیه در تلاش است فرآیند احیای توافق جامع هسته‌ای را تضعیف کند «بی‌اساس و اتکاناپذیر» است. وی در ادامه عنوان کرد هیچ کدام از طرفین، شرایط برای ازسرگیری توافق هسته‌ای را ایجاد نکرده‌اند.

 

* توضیح کرملین درباره مواضع جدید برجامی روسیه

به گزارش ریانووستی، دیمیتری پسکوف، سخنگوی دفتر ریاست‌جمهوری روسیه سه‌شنبه در جمع خبرنگاران اعلام کرد: به‌ عقیده مقامات مسکو، اکنون در زمان ازسرگیری توافق هسته‌ای با ایران باید تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه نیز در نظر گرفته شود. سخنگوی کرملین در پاسخ به این سؤال خبرنگاران درباره اینکه آیا تفکیک توافق هسته‌ای ایران و تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه امکان‌پذیر است، گفت: «واقعیت این است که تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه مستقیما منافع کشور ما را در چارچوب توافق هسته‌ای با ایران و ادامه آن تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین این تحریم‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، این یک جنبه جدید از مساله است که نباید کنار گذاشته شود و باید مورد توجه قرار گیرد، این موضع‌گیری فدراسیون روسیه است که در ایالات‌متحده آمریکا نیز به‌خوبی از آن اطلاع دارند».پسکوف افزود: «باید بدانید این موضوع هنوز غیرعلنی است. ما مشکل را بیان می‌کنیم، البته این مساله به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مربوط می‌شود و نمی‌توانیم کاملا علنی درباره آن صحبت کنیم، مسلما این موضوعی برای ادامه مذاکرات بوده و برای ما بسیار با اهمیت است».

فرمانده‌ کل سپاه پاسداران با بیان اینکه «دست متجاوزان و دشمنان ایران ‌را قطع می‌کنیم»، گفت: همه ما سربازان امام و رهبرمان هستیم و آموخته‌ایم باید قوی باشیم. 

به گزارش تسنیم، سرلشکر حسین سلامی، در هشتمین آیین الحاق تجهیزات شناوری، موشکی و زیرسطحی به نیروی دریایی سپاه تصریح کرد: در نظام جهان، جایی برای ضعیفان نیست و اگر نظام و کشوری ضعیف باشد، حیثیت و شرافتش غارت می‌شود، به این خاطر که اشرار عالم به ملت‌های ضعیف رحم نمی‌کنند و آنها را فرو می‌ریزند. 

سلامی با اشاره به اینکه مستکبران عالم تنها زبان قدرت را می‌فهمند و به آن احترام می‌گذارند، ادامه داد:‌ این تجربیات گرانسنگ که محصول خون شهیدان است،‌ به‌طور قطع برای ما مهم و درس‌آموز و حاوی این پیام است که باید قدرتمند باشیم تا امنیت‌مان در همه حوزه‌ها حفظ شود. 

وی در ادامه تأکید کرد: همت و تلاش فرزندان دانشمند ایران اسلامی و عنایات و امدادهای الهی به آنان در توان‌افزایی دفاعی کشور اعم از پرتاب ماهواره به فضا و ساخت سامانه‌های زیرسطحی هوشمند، دست متجاوزان و دشمنان ایران اسلامی را قطع کرده است. 

وی با تأکید بر اینکه برای کسانی که دشمن را می‌شناسند،‌ تحریم معنایی ندارد، اظهار کرد: برای جوانان ما که این تجهیزات را در عصر تحریم‌های شدید و ظالمانه دشمن ساخته‌اند،‌ حصارهای تحریم سست است و آنان تحریم را بی‌اثر و خنثی کرده‌اند. 

سلامی با ابراز اینکه «جوان و نو شدن قدرت برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است»، تصریح کرد: روش‌های جدید در قدرت‌افزایی نظام اسلامی برای ما مهم است که امروز با الحاق زیر‌سطحی‌های هوشمند،‌ هندسه قدرت نیروی دریایی سپاه یعنی سطح، بالاسطح، زیرسطح و خشکی، کامل شد.  

گروه سیاسی: آیت‌الله العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی از مراجع تقلید شیعیان ظهر روز گذشته پس از تحمل دوره‌ای بیماری در 82 سالگی به ملکوت اعلی پیوست. 

دفتر این مرجع تقلید ضمن اعلام این خبر در بیانیه‌ای نوشت: ضمن عرض تسلیت این ضایعه جبران‌ناپذیر به پیشگاه مقدس مولا و محبوبش، حضرت بقیه..‌الله الاعظم(عج)، مقام معظم رهبری، علمای اعلام، حوزه‌های علمیه، مردم شریف ایران و دوستداران مرجعیت در همه نقاط جهان، به اطلاع می‌رساند زمان مراسم تشییع و تدفین پیکر مطهر معظم‌له، متعاقبا اعلام خواهد شد. 

آیت‌الله علوی خرداد ۱۳۱۸ شمسی در نجف اشرف به دنیا آمد. پدر ایشان مرحوم آیت‌الله حاج سیدسجاد علوی‌گرگانی، بزرگ‌ترین شخصیت علمی منطقه «گرگان و دشت» و از مشهورترین علمای استان مازندران به شمار می‌رفت. آوازه‌ و نفوذ کلمه‌اش در شهرهای گرگان، گنبد، کردکوی، علی‌آباد کتول و دیگر شهرها طنین‌افکن بود و مردم مسلمان -از شیعه و سنی- مرید ایشان و گوش به سخن‌شان بودند و در حل مشکلات دینی و اجتماعی‌شان و رفع اختلافات محلی و طائفی و زندگی روزمره‌شان (از عقد و نماز میت و وجوهات و پاسخ به مسائل شرعی) رو به سوی ایشان می‌آوردند. ایشان در ۷ سالگی (۱۳۶۵ قمری) همراه پدر بزرگوار به ایران آمد و نزد ایشان قرآن و حساب و گلستان و پس از آن ادبیات و مغنی و مطول و شرح‌ لمعه را آموخت. ایشان در خلال تحصیل در حوزه علمیه قم از محضر اساتیدی چون آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی(ره)، آیت‌الله سیدمحمد محقق‌داماد، آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری‌یزدی، آیت‌الله العظمی سیدمحمدرضا موسوی‌گلپایگانی، آیت‌الله العظمی حاج‌شیخ محمدعلی اراکی و آیت‌الله حاج‌شیخ عباسعلی شاهرودی بهره برد. 

آیت‌الله علوی‌گرگانی از همان سال‌های نخستین تحصیل علوم دینی، به تدریس آموخته‌های خود پرداخت. ایشان بارها سیوطی و مغنی و مطول: شرح شمسیه و شرح نظام را تدریس کرد و در همان زمان نوجوانی (۱۷ سالگی، ۱۳۷۵ قمری) حاشیه ملاعبدالله را به نام «رفع کشف الغاشیه عن وجه الحاشیه» شرح کرد. از سال ۱۳۸۲ قمری به تدریس سطوح (معالم، قوانین، شرح لمعه و شرح تجرید) پرداخت و بزودی درس شرح لمعه‌اش -که در زیر گنبد مسجد اعظم تشکیل می‌شد- یکی از شلوغ‌ترین درس‌های حوزه علمیه قم شد و دروس رسائل و مکاسب و کفایه‌اش هم -که در حسینیه ارک برگزار می‌شد- از پرجمعیت‌ترین دروس حوزه بود. ایشان گاه روزی ۴ درس تدریس می‌کرد و بر درس اساتیدش هم حاضر می‌شد. درس معظم‌له، از ملاحت گفتار، تتبع اقوال و دقت و بررسی آنها، تحقیق مبسوط در روایات (فقه الحدیث) و جمع بین اخبار متعارض و بررسی رجال حدیث برخوردار بود. ایشان با نظر افکندن در کتاب‌های متداول (جواهر و مستمسک و مصباح الفقیه و مدارک و مستند العروه و مستند الشیعه) و غیرمتداول (مناهج و غنائم الایام میرزای قمی، وسیله المعاد فی شرح الارشاد ملا اسماعیل عقیلی نوری، جامع المدارک آیت‌الله خوانساری) و نقد و بررسی آنها و کاویدن ادله، سرانجام قولی را برمی‌گزید. در درس به شاگردان میدان می‌داد، سخن آنها را با دقت گوش می‌کرد و پاسخ اشکال‌شان را می‌داد. از آنان سؤال می‌کرد و به تفکر و پاسخ دادن فرامی‌خواند. از شاگردان سختکوش خود به شایستگی تقدیر به عمل می‌آورد و بر فراز منبر تدریس، آنان را احترام می‌کرد. ایشان در خلال درس نیز به ذکر مطالب مناسب از تاریخ و تفسیر و رجال و مواعظ و نصایح پرداخته و درس‌شان، آمیزه‌ای از مطالب ارزشمند و گران‌قیمت بود که نتیجه سالیان فراوان مطالعات و تجربیات بسیار معظم‌له بود. همچنین در روزهای چهارشنبه به شرح حدیثی از فرمایشات پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم می‌پرداخت و اگر روزی چهارشنبه تعطیل بود، این کار را در روز پیشین انجام می‌داد و از این رهگذر، شرح وصایای پیغمبر(ص) به علی(ع)، ابوذر و عبدالله بن مسعود را به پایان رساند. 

آیت‌الله علوی سال ۱۴۰۵ قمری، به امر آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری و درخواست گروهی از شاگردان درس مکاسب و کفایه‌اش، تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کرد و در حدود ۳۰ سال تدریس خارج، کتاب‌های طهارت و زکات و ۲ دوره اصول را به پایان برد. 

این مرجع تقلید همچنین برای ادای وظیفه، از همان آغاز طلبگی‌اش به تبلیغ دین پرداخت و سالیان فراوان در ایام ماه مبارک رمضان و محرم و صفر بر مسند وعظ و ارشاد تکیه ‌زد و هزاران نفر را از سرچشمه فیض علوم اهل‌بیت(ع) سیراب کرد. 

آیت‌الله علوی‌گرگانی، پیش از انقلاب در راهپیمایی‌های طلاب و فضلای حوزه علمیه قم همواره شرکت داشت و پس از پیروزی انقلاب هم از سوی حضرت امام به عضویت «دادگاه عالی قم» درآمد و بسیاری از پرونده‌های سخت و مشکل قضایی را به سرپنجه تدبیر علم خود، رسیدگی کرد و برای شرکت در جبهه‌های نبرد حق و دفاع‌مقدس، چند بار جلسه درس خود را تعطیل کرد و خود همراه با شاگردانش به جبهه‌ها شتافت. 

المناظر الناضره فی احکام العتره الطاهره (ج ۱، بخشی از کتاب طهارت)، لئالی لاصول (۶ ج. مباحث الفاظ و اصول عملیه)، نور الهدی فی التعلیق علی العروه الوثقی، التعلیقه علی تحریر الوسیله (۲ ج)، انوار اخلاقی یا ره‌توشه پارسایان (۳ ج) شرح وصایای پیامبر اکرم به امیر المؤمنین علیه‌السلام و ابوذر غفاری و عبدالله بن مسعود، استفتائات و مناسک و ادعیه حج، احکام جوانان، احکام بانوان و روزه سپر مؤمن از جمله آثاری است که از این مرجع عالیقدر به جا مانده است. 

 

*   پیام تسلیت رئیس‌جمهور

رئیس‌جمهور در پیامی رحلت آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی را تسلیت گفت. متن پیام رئیس‌جمهور بدین شرح است:

بسم‌‏الله‌الرحمن‌الرحیم

انا لله و انا الیه راجعون

رحلت مرجع عالیقدر تشیع حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی موجب تألم و ثأثر فراوان شد. 

این عالم برجسته که از دانش‌آموختگان ممتاز اساتید بزرگ حوزه‌های علمیه من‌جمله آیات عظام بروجردی، گلپایگانی و بویژه حضرت امام خمینی(ره) به شمار می‌رفت، سال‌ها با تدریس فقه و اصول، ترویج معارف اهل‌بیت علیهم‌‏السلام و تألیف آثار ارزنده فقهی به زبان‌های فارسی، اردو و عربی، به گسترش مرزهای فرهنگی شیعه پرداخت. 

این فقیه پارسا و وارسته در کنار هدایت و ارشاد مردم و پرورش شاگردان علوم دینی و نیز انجام امور خیر و عام‌المنفعه، در میدان دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی، تلاشی مجدانه داشت که بی‌شک توشه شایسته‌ای برای آن عالم ربانی در سرای آخرت خواهد بود. 

اینجانب مصیبت وارده را به بیت مکرم، حوزه‌های علمیه، شاگردان آن عالم و مردم شریف استان گلستان تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند منان برای ایشان رحمت واسعه الهی و همجواری با جد بزرگوارشان و برای عموم بازماندگان صبر و سلامتی مسألت دارم. 

***

نمایندگان مجلس با طرح نسخ قانون تغییر ساعت رسمی کشور موافقت کردند و طبق گفته رئیس مجلس به آن معناست که دولت اختیار لازم درباره تغییر ساعت رسمی کشور را پیدا می‌کند. 

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز گذشته گزارش کمیسیون اجتماعی درباره طرح نسخ قانون تغییر ساعت رسمی کشور را بررسی کردند. 

بعد از اظهارنظر موافقان و مخالفان این طرح، در نهایت نمایندگان مجلس با کلیات طرح نسخ قانون تغییر ساعت رسمی کشور موافقت کردند. 

متن ماده واحده این قانون به شرح زیر است: «قانون تغییر ساعت رسمی کشور مصوب 31/۵/1386 مجلس شورای اسلامی نسخ می‌گردد. به هیات وزیران اجازه داده می‌شود ساعت شروع به کار سازمان‌ها، ادارات و مراکز تابعه را متناسب با ماه‌های گرم سال نواحی مختلف کشور از اول خرداد تا پایان شهریور حداکثر یک ساعت زودتر تعیین کند».

طبق قانون سال 86 ساعت رسمی کشور هر سال ساعت 24 روز اول فروردین‌ماه یک ساعت به جلو کشیده می‌شود و ساعت 24 روز سی‌ام شهریورماه به حال سابق برگردانده می‌شود. 

بنا به اعلام فارس، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اخطار قانون اساسی یکی از نمایندگان پس از تصویب این طرح گفت: موافقت مجلس با کلیات طرح نسخ قانون تغییر ساعت رسمی کشور برای آن صورت گرفت که دولت اختیار لازم برای تغییر در ساعت را داشته باشد. 

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است: صرفه‌جویی در مصرف انرژی، اصلی‌ترین انگیزه برای اجرای طرح تغییر ساعت در کشورها بوده است اما در سال‌های اخیر، آثار سوء تغییر ساعت بر سلامتی افراد جامعه در برخی از کشورهای اروپایی موجب شده تداوم اجرای این طرح با تردید مواجه شود. 

در این گزارش تصریح شده است: در سال‌های اخیر به‌دلیل افزایش اهمیت سلامتی افراد جامعه نسبت به صرفه‌جویی انرژی، موجب شده برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپایی گرایش به سمت توقف اجرای طرح تغییر ساعت داشته باشند، اگر چه هنوز هم به اجرای آن مبادرت می‌ورزند. تنظیم فعالیت افراد آن جوامع با زمان محلی؛ علت اثرگذاری بر سلامتی افراد (تغییر ساعت بیداری و خواب) در این جوامع اعلام شده ‌است. این در حالی است که در کشورهای اسلامی نظیر ایران، تنظیم فعالیت‌های افراد علاوه ‌بر زمان محلی با زمان خورشیدی نیز تنظیم می‌شود. 

سازمان بازرسی کل کشور با اقدامات نظارتی در ۱۰ ماه ابتدایی سال جاری، ۲۰۰ واحد تولیدی را احیا و راه‌اندازی مجدد کرد و در ۴۴۵ مورد، از تعطیلی کارخانه‌ها جلوگیری شد. بنا به اعلام مرکز رسانه قوه قضائیه، در سال «تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» بخش‌های مختلف دستگاه قضا از جمله سازمان بازرسی کل کشور تلاش کردند با حمایت‌های حقوقی و قضایی از تعطیلی واحدهای تولیدی جلوگیری و از مجموعه‌های در حال فعالیت پشتیبانی کنند. در همین راستا بر اساس اقدامات نظارتی سازمان بازرسی کل کشور در ۱۰ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰، نسبت به افزایش تولید ۲۸۷ واحد تولیدی اقدام و برای ۲۸۶ واحد نیز نسبت به تسهیل در اخذ مجوز آنها اقداماتی انجام شد. همچنین در تامین مالی برای ۴۸۹ واحد تولیدی اقدامات موثری توسط سازمان بازرسی کل کشور انجام شد و برای ۳۹ واحد تولیدی، رفع معارض قضایی در دستور کار قرار گرفت. در همین راستا برای ۱۳۲۹ واحد تولیدی دیگر، اقدامات اثربخش حمایتی انجام شد. 

بر این اساس، در ۱۰ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ سازمان بازرسی کل کشور در راستای ماموریت‌های ذاتی و محوله و نیز بر اساس وظیفه خود مبنی بر آماده‌سازی بسترهای تحقق شعار سال، ۱۷۴ فقره پرونده نظارت و بازرسی با محوریت بررسی مشکلات و موانع پیش روی تولید و سرمایه‌گذاری در دستگاه‌های اجرایی را پیگیری کرد که این اقدام منجر به تهیه و ارسال گزارش‌های بازرسی، شامل ۴۵۱ پیشنهاد اصلاح ساختار، فرآیندها، مقررات و رویه‌های ناکارآمد و مخل تولید در نظام اجرایی به مراجع مربوط شد. در همین راستا ۵۱۰ فقره گزارش یا نامه از سوی این سازمان مرتبط با موضوع حمایت از تولید ملی، سرمایه‌گذاری مولد، اشتغال و کارآفرینی به دستگاه‌های اجرایی و مسؤولان ذی‌ربط ارسال شده است. علاوه بر آن در راستای تحقق شعار سال، مدیران و کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور از یکهزار و ۳۶ واحد تولیدی و اقتصادی سراسر کشور بازدید حضوری داشتند و نظارت میدانی مستمر انجام داده‌اند؛ این بازدیدها منجر به راه‌اندازی مجدد ۵۷ واحد تولیدی، جلوگیری از تعطیلی ۱۶۷ واحد تولیدی و افزایش تولید در ۶۹ واحد شده، چنان که در ۷۴۹ مورد نیز اقدامات حمایتی اثربخش انجام شد. بر این مبنا سازمان بازرسی کل کشور وضعیت تولید در واحدهای تولیدی را مورد پایش و رصد دائمی قرار داد که در 10 ماه ابتدایی سال، بالغ بر یکهزار و ۹۰۹ واحد تولیدی در چتر رصدی این سازمان قرار گرفتند. 

گروه سیاسی: آیت‌الله العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی از مراجع تقلید شیعیان ظهر روز گذشته پس از تحمل دوره‌ای بیماری در 82 سالگی به ملکوت اعلی پیوست. 

دفتر این مرجع تقلید ضمن اعلام این خبر در بیانیه‌ای نوشت: ضمن عرض تسلیت این ضایعه جبران‌ناپذیر به پیشگاه مقدس مولا و محبوبش، حضرت بقیه..‌الله الاعظم(عج)، مقام معظم رهبری، علمای اعلام، حوزه‌های علمیه، مردم شریف ایران و دوستداران مرجعیت در همه نقاط جهان، به اطلاع می‌رساند زمان مراسم تشییع و تدفین پیکر مطهر معظم‌له، متعاقبا اعلام خواهد شد. 

آیت‌الله علوی خرداد ۱۳۱۸ شمسی در نجف اشرف به دنیا آمد. پدر ایشان مرحوم آیت‌الله حاج سیدسجاد علوی‌گرگانی، بزرگ‌ترین شخصیت علمی منطقه «گرگان و دشت» و از مشهورترین علمای استان مازندران به شمار می‌رفت. آوازه‌ و نفوذ کلمه‌اش در شهرهای گرگان، گنبد، کردکوی، علی‌آباد کتول و دیگر شهرها طنین‌افکن بود و مردم مسلمان -از شیعه و سنی- مرید ایشان و گوش به سخن‌شان بودند و در حل مشکلات دینی و اجتماعی‌شان و رفع اختلافات محلی و طائفی و زندگی روزمره‌شان (از عقد و نماز میت و وجوهات و پاسخ به مسائل شرعی) رو به سوی ایشان می‌آوردند. ایشان در ۷ سالگی (۱۳۶۵ قمری) همراه پدر بزرگوار به ایران آمد و نزد ایشان قرآن و حساب و گلستان و پس از آن ادبیات و مغنی و مطول و شرح‌ لمعه را آموخت. ایشان در خلال تحصیل در حوزه علمیه قم از محضر اساتیدی چون آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی(ره)، آیت‌الله سیدمحمد محقق‌داماد، آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری‌یزدی، آیت‌الله العظمی سیدمحمدرضا موسوی‌گلپایگانی، آیت‌الله العظمی حاج‌شیخ محمدعلی اراکی و آیت‌الله حاج‌شیخ عباسعلی شاهرودی بهره برد. 

آیت‌الله علوی‌گرگانی از همان سال‌های نخستین تحصیل علوم دینی، به تدریس آموخته‌های خود پرداخت. ایشان بارها سیوطی و مغنی و مطول: شرح شمسیه و شرح نظام را تدریس کرد و در همان زمان نوجوانی (۱۷ سالگی، ۱۳۷۵ قمری) حاشیه ملاعبدالله را به نام «رفع کشف الغاشیه عن وجه الحاشیه» شرح کرد. از سال ۱۳۸۲ قمری به تدریس سطوح (معالم، قوانین، شرح لمعه و شرح تجرید) پرداخت و بزودی درس شرح لمعه‌اش -که در زیر گنبد مسجد اعظم تشکیل می‌شد- یکی از شلوغ‌ترین درس‌های حوزه علمیه قم شد و دروس رسائل و مکاسب و کفایه‌اش هم -که در حسینیه ارک برگزار می‌شد- از پرجمعیت‌ترین دروس حوزه بود. ایشان گاه روزی ۴ درس تدریس می‌کرد و بر درس اساتیدش هم حاضر می‌شد. درس معظم‌له، از ملاحت گفتار، تتبع اقوال و دقت و بررسی آنها، تحقیق مبسوط در روایات (فقه الحدیث) و جمع بین اخبار متعارض و بررسی رجال حدیث برخوردار بود. ایشان با نظر افکندن در کتاب‌های متداول (جواهر و مستمسک و مصباح الفقیه و مدارک و مستند العروه و مستند الشیعه) و غیرمتداول (مناهج و غنائم الایام میرزای قمی، وسیله المعاد فی شرح الارشاد ملا اسماعیل عقیلی نوری، جامع المدارک آیت‌الله خوانساری) و نقد و بررسی آنها و کاویدن ادله، سرانجام قولی را برمی‌گزید. در درس به شاگردان میدان می‌داد، سخن آنها را با دقت گوش می‌کرد و پاسخ اشکال‌شان را می‌داد. از آنان سؤال می‌کرد و به تفکر و پاسخ دادن فرامی‌خواند. از شاگردان سختکوش خود به شایستگی تقدیر به عمل می‌آورد و بر فراز منبر تدریس، آنان را احترام می‌کرد. ایشان در خلال درس نیز به ذکر مطالب مناسب از تاریخ و تفسیر و رجال و مواعظ و نصایح پرداخته و درس‌شان، آمیزه‌ای از مطالب ارزشمند و گران‌قیمت بود که نتیجه سالیان فراوان مطالعات و تجربیات بسیار معظم‌له بود. همچنین در روزهای چهارشنبه به شرح حدیثی از فرمایشات پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم می‌پرداخت و اگر روزی چهارشنبه تعطیل بود، این کار را در روز پیشین انجام می‌داد و از این رهگذر، شرح وصایای پیغمبر(ص) به علی(ع)، ابوذر و عبدالله بن مسعود را به پایان رساند. 

آیت‌الله علوی سال ۱۴۰۵ قمری، به امر آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری و درخواست گروهی از شاگردان درس مکاسب و کفایه‌اش، تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کرد و در حدود ۳۰ سال تدریس خارج، کتاب‌های طهارت و زکات و ۲ دوره اصول را به پایان برد. 

این مرجع تقلید همچنین برای ادای وظیفه، از همان آغاز طلبگی‌اش به تبلیغ دین پرداخت و سالیان فراوان در ایام ماه مبارک رمضان و محرم و صفر بر مسند وعظ و ارشاد تکیه ‌زد و هزاران نفر را از سرچشمه فیض علوم اهل‌بیت(ع) سیراب کرد. 

آیت‌الله علوی‌گرگانی، پیش از انقلاب در راهپیمایی‌های طلاب و فضلای حوزه علمیه قم همواره شرکت داشت و پس از پیروزی انقلاب هم از سوی حضرت امام به عضویت «دادگاه عالی قم» درآمد و بسیاری از پرونده‌های سخت و مشکل قضایی را به سرپنجه تدبیر علم خود، رسیدگی کرد و برای شرکت در جبهه‌های نبرد حق و دفاع‌مقدس، چند بار جلسه درس خود را تعطیل کرد و خود همراه با شاگردانش به جبهه‌ها شتافت. 

المناظر الناضره فی احکام العتره الطاهره (ج ۱، بخشی از کتاب طهارت)، لئالی لاصول (۶ ج. مباحث الفاظ و اصول عملیه)، نور الهدی فی التعلیق علی العروه الوثقی، التعلیقه علی تحریر الوسیله (۲ ج)، انوار اخلاقی یا ره‌توشه پارسایان (۳ ج) شرح وصایای پیامبر اکرم به امیر المؤمنین علیه‌السلام و ابوذر غفاری و عبدالله بن مسعود، استفتائات و مناسک و ادعیه حج، احکام جوانان، احکام بانوان و روزه سپر مؤمن از جمله آثاری است که از این مرجع عالیقدر به جا مانده است. 

 

*   پیام تسلیت رئیس‌جمهور

رئیس‌جمهور در پیامی رحلت آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی را تسلیت گفت. متن پیام رئیس‌جمهور بدین شرح است:

بسم‌‏الله‌الرحمن‌الرحیم

انا لله و انا الیه راجعون

رحلت مرجع عالیقدر تشیع حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی موجب تألم و ثأثر فراوان شد. 

این عالم برجسته که از دانش‌آموختگان ممتاز اساتید بزرگ حوزه‌های علمیه من‌جمله آیات عظام بروجردی، گلپایگانی و بویژه حضرت امام خمینی(ره) به شمار می‌رفت، سال‌ها با تدریس فقه و اصول، ترویج معارف اهل‌بیت علیهم‌‏السلام و تألیف آثار ارزنده فقهی به زبان‌های فارسی، اردو و عربی، به گسترش مرزهای فرهنگی شیعه پرداخت. 

این فقیه پارسا و وارسته در کنار هدایت و ارشاد مردم و پرورش شاگردان علوم دینی و نیز انجام امور خیر و عام‌المنفعه، در میدان دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی، تلاشی مجدانه داشت که بی‌شک توشه شایسته‌ای برای آن عالم ربانی در سرای آخرت خواهد بود. 

اینجانب مصیبت وارده را به بیت مکرم، حوزه‌های علمیه، شاگردان آن عالم و مردم شریف استان گلستان تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند منان برای ایشان رحمت واسعه الهی و همجواری با جد بزرگوارشان و برای عموم بازماندگان صبر و سلامتی مسألت دارم. 

***