منابع وزارت دفاع ترکیه روز یکشنبه گفتند جنگنده‌های ترکیه که بر فراز دریای اژه و مدیترانه شرقی در حال پرواز بودند توسط سامانه دفاع هوایی «اس‌۳۰۰» یونان مورد هدف قرار گرفتند. به گزارش وبگاه شبکه خبری «تی‌آر‌تی»، این منابع که مایل به افشای هویت خود نبودند، گفتند سامانه‌های اس‌۳۰۰ یونان ۲۳ آگوست (سه‌شنبه یکم شهریور) جنگنده‌های ترکیه را قفل کردند. 

گروه بین‌الملل: امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در طول 5 سال اخیر برای بار دوم به الجزایر که روزی مستعمره پاریس بود سفر کرد. وی در این بازدید جنجالی از الجزایر در میان مردم حاضر شد و در ویدئویی که به صورت گسترده درشبکه‌های اجتماعی از این دیدار منتشر شد، مردم با شعار «برو گم‌شو، الجزایر زنده باد» از مکرون استقبال کردند. این حد از تنفر مردم شمال آفریقا بویژه الجزایر و تونس از فرانسه ریشه در استعمارگری این کشور دارد. برخی کارشناسان و مردم الجزایر اعتقاد دارند که فرانسوی‌ها قصد دارند با ورود دوباره به عرصه‌های اقتصادی و سیاسی کشورشان به منابع طبیعی مانند گاز دست یابند. 

مکرون در سفر به الجزایر، هیأتی متشکل از ۹۰ شخصیت از جمله تجار و روشنفکران متخصص در تاریخ ۲ کشور را نیز از پاریس همراه خود برده است؛ علاوه ‌بر این ۷ نفر از وزرا نیز او را در این سفر ۳ روزه همراهی می‌کنند. اطرافیان رئیس‌جمهور فرانسه می‌گویند دیدارهای این سفر با محوریت جوانان برنامه‌ریزی شده و هدف آن غلبه بر بیگانگی و تنشی است که نزدیک به یک سال بین ۲ کشور حاکم شده است؛ تنشی که در پس‌زمینه مسائل بحث‌برانگیز بین ۲ کشور مانند حافظه تاریخی الجزایری‌ها از دوره استعمار فرانسه (۱۹۶۲-۱۸۳۰) و برخی موارد دیگر به وجود آمد. رسانه‌های دیگر اما معتقدند که پس از چرخش بی‌سابقه کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا و آلمان به سمت الجزایر و خالی کردن پشت اسپانیا که به سمت مغرب متمایل شده است، رئیس‌جمهور فرانسه به الجزایر سفر می‌کند تا هم تنش‌های اخیر پیش‌آمده را برطرف کند و هم کمک این کشور در بخش انرژی را جلب کند.

 مکرون در سفر به «اوران» در الجزایر با تظاهرات مردمی که می‌گفتند روزی فرانسوی‌ها در این شهرها هزاران نفر را کشته‌اند، روبه‌رو شد. نیروهای فرانسوی در آن زمان تظاهرات‌کنندگان الجزایری را به صورت وحشتناک در مناطق «سطیف»، «قائمه» و «خراطه» در شرق الجزیره قتل عام کردند.

 

* کشتار هزاران الجزایری توسط فرانسه

 الجزایر از اکتبر گذشته، در رابطه با فرانسه با یک بحران دیپلماتیک روبه‌رو است و سفیر خود را از پاریس فراخوانده است.

 این اقدام در واکنش به اظهارات امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه بود که ملت الجزایر را زیر سؤال برده بود. رئیس‌جمهور فرانسه مهرماه گذشته اذعان کرد که این کشور ۶۰ سال پیش، راهپیمایی الجزایری‌ها را به صورت وحشیانه، خشونت‌آمیز و خونین سرکوب کرد که به ادعای وی، حدود 12 هزار الجزایری دستگیر و بسیاری مجروح و ده‌ها نفر کشته شدند. فرانسه در چند سال اخیر به دلایل زیادی دوباره متمایل به غرب آسیا و شمال آفریقا شده است. 

سفرهای مکرون به لبنان، امارات، عربستان، مصر، الجزایر و تونس نمود بارز سیاست خارجی نوین فرانسوی‌ها برای حضور در این منطقه است. تنفر مردم الجزایر از فرانسوی‌ها به حدی است که پای ترکیه هم به شمال آفریقا باز شده است. مکرون در جمع برخی جوانان الجزایری عنوان کرد که برخی از کشورها مانند ترکیه، روسیه و چین از ابزارهای رسانه‌ای و تشکیلاتی برای دشمن نشان دادن پاریس به مردم الجزایر استفاده می‌کنند که فورا جواب آنکارا را در پی داشت. سایت میدل ایست ‌آی در گزارشی به این موضوع اشاره کرد و نوشت: «پس از جنگ روسیه و اوکراین تقاضا برای گاز شمال آفریقا بویژه الجزایر توسط اروپایی‌ها زیاد شده است.

 از سوی دیگر فرانسه با موج مهاجران الجزایری و تونسی در چند سال اخیر بویژه بعد از انقلاب‌های عربی روبه‌رو است و الجزایر در شرایط فعلی تنها کشوری است که از یک ثبات نسبی بعد از روی کار آمدن تبون، رئیس‌جمهور این کشور برخوردار است و برای فرانسوی‌ها یک جای خوب جهت سرمایه‌گذاری است».

 برخی رسانه‌های غربی و عربی در گزارش‌های متعدد به ابعاد سفر مکرون به الجزایر پرداخته‌اند. نقطه مشترک گزارش‌های تمام این رسانه‌ها بهره‌برداری فرانسه از منابع طبیعی شمال آفریقا به نفع پاریس و اروپاست. 

 

* رأی‌الیوم: مکرون به گدایی گاز  آمده!

روزنامه رای‌الیوم در گزارشی نوشت: مکرون می‌گوید برای «گدایی گاز» به این کشور سفر نکرده است که قابل باور نیست. در شرایط فعلی کمتر از 20 درصد گاز فرانسه توسط الجزایر تأمین می‌شود که به نظر می‌رسد پاریس به دنبال سهم بیشتری است. از سوی دیگر الجزایر بزرگ‌ترین تولید‌کننده گاز در آفریقاست. آب‌های ساحلی این کشور هم دارای یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان است. این کشور دارای 2 هزار و 300 میلیون مترمکعب گاز طبیعی است که بوی گاز این منطقه مکرون را راهی شمال آفریقا کرده است. 

شاید به همین دلیل، رئیس‌جمهور فرانسه مایل بود از الجزایر برای افزایش عرضه خود از طریق خط لوله گاز ترانس- مدیترانه که از ایتالیا به اروپا به می‌رود، تقاضا کند. هم‌اکنون الجزایر 11درصد گاز اروپا را تأمین می‌کند. در مجموع روزنامه رای‌الیوم می‌نویسد اگر نیاز اروپا به گاز و نفت نبود، رئیس‌جمهور مکرون این سفر را انجام نمی‌داد. 

سایت خلیج الجدید هم در گزارشی این نکته را یادآور شد که مکرون قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری قول‌هایی به طرف الجزایری برای پایان دادن به تحقیقات تاریخی درباره پرونده استعمار این کشور و کشتار مردم الجزایر توسط پاریس داد که این موضوع برای آن بود بتواند پرونده‌های بزرگ‌تری مانند سوخت و مهاجرت را با این کشور به سرانجام برساند. فرانسه قصد داشت استعمار را به گونه‌ای دیگر بازتعریف کند. پاریس قصد داشت با یک عذرخواهی صوری و نمایشی در ازای دریافت نفت و گاز الجزایر، کالا به این کشور و شمال آفریقا بیشتر بفروشد تا انحصار کالاهای فرانسوی در الجزایر باقی بماند تا هم وابستگی را بیشتر کند و هم اقتصاد الجزایر مبتنی بر تجهیزات فرانسوی‌ باشد. البته این خواسته فرانسه با مخالفت الجزایر روبه‌رو شد ولی بعد از ۳ ماه دوباره کارگروهی برای این موضوع تشکیل شد و از سال 2017 این هیات مشغول به کار است ولی در سال‌های بعد متوقف شد. 

در سفر مکرون به الجزایر ۲ طرف توافق کردند کمیته مشترکی از مورخان فرانسوی و الجزایری تشکیل شود که مسؤول کار روی تمام آرشیوها از آغاز اشغالگری فرانسه تا استقلال الجزایر باشد، این کمیته روی این موضوع از زاویه تاریخی و نه سیاسی کار خواهد کرد. همچنین گفته شد که فرانسه و الجزایر روابط اقتصادی خود را با هدف ارتقای مشارکت متعادل در راستای منافع ۲ کشور تقویت خواهند کرد. ۲ طرف همچنین درباره همکاری با یکدیگر در حوزه انتقال انرژی بویژه گاز و هیدروژن توافق کردند که خواسته اول فرانسه در آفریقاست.

روزنامه ایندیپندنت انگلیس دیروز از انتشار نامه‌ای خبر داد که در آن «آن ماری ترولیان» وزیر تجارت بین‌الملل انگلیس خطاب به نمایندگان پارلمان این کشور عنوان کرده «دولت دیگر برنامه‌ای برای استفاده از قراردادهای تجاری برگزیت برای گسترش و اجرای حقوق بشر در سراسر جهان ندارد». اگر چه رئال پالتیک انگلیس برای قرن‌ها این موضوع را که موازین حقوق بشری برای این کشور اهمیت دارد نقض کرده است اما اذعان مستقیم و بی‌پرده وزیر تجارت بین‌الملل انگلیس به این اصل در قراردادهای تجاری حاکی از این است که دولت انگلیس همانند تغییری که بعد از 4 دهه علنا در رابطه با راهبرد بازدارندگی هسته‌ای خود و حرکت معکوس در مسیر «ان‌پی‌تی» داشته به دنبال این است که در رابطه با حقوق بشر نیز تکلیف خود را روشن کند. به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از ایندیپندنت، آن ماری ترولیان در نامه‌ای به نمایندگان مجلس گفت حقوق بشر از مذاکرات تجاری دور نگه داشته خواهد شد. نکته جالب توجه اینکه این اعتراف به تغییر در رویکرد زمانی رخ می‌دهد که انگلیس تلاش می‌کند با کشورهای حوزه خلیج‌فارس از جمله عربستان سعودی، بحرین و امارات عربی متحده که همگی به خاطر سوابق سیاه حقوق بشری خود مشهور هستند، قرارداد امضا کند. جالب اینکه همین وزیر انگلیسی اکتبر سال 2021 به مجلس عوام گفته بود تجارت انگلیس «به قیمت حقوق بشر تمام نخواهد شد» و اینکه «گفت‌وگوها درباره توافقنامه‌های تجارت آزاد فرصتی را برای باز کردن بحث‌ها درباره چنین موضوعاتی ایجاد می‌کند». علاوه بر این در اوایل اکتبر 2020، لیز تراس، که انتظار می‌رود ماه آینده نخست‌وزیر انگلیس شود، در سخنانی مدعی شد سیاست انگلیس «ارزش‌محور» است. وزیر خارجه فعلی انگلیس گفت ما از سیاست تجاری برای «گسترش ارزش‌های بنیادین مان» مانند حقوق بشر در سراسر جهان استفاده می‌کنیم. ادعایی که همان زمان هم به واسطه حمایت‌های تسلیحاتی انگلیس از عربستان در یمن نقض شده تلقی می‌شد. ایندیپندنت درباره این اظهارنظر تراس نوشته ژوئن امسال شکاف‌ها در رویکرد انگلیس ظاهر شده است؛ پس از اینکه دولت بی‌سروصدا «حقوق بشر» و «حاکمیت قانون» را از فهرست اهداف پیشنهادی در مذاکرات توافق تجاری با شورای همکاری خلیج‌فارس حذف کرد.

صرف نظر از عینی بودن این گزاره که غرب - و به طور مشخص انگلیس - استفاده ابزاری از حقوق بشر داشته و در موارد متعدد مواجهه با نقض حقوق بشر در یمن و فلسطین از سوی عربستان و امارات و رژیم صهیونیستی، استانداردهای دوگانه را دنبال کرده است، اذعان به تغییر در اصول قراردادهای تجاری و حذف عباراتی نظیر لزوم رعایت حقوق بشر به عنوان یکی از اهداف پیشنهادی در مذاکرات تجاری نشان می‌دهد دولت انگلیس قرار است وارد تعاملات گسترده اقتصادی با کشورهای حاشیه جنوب خلیج‌فارس شود؛ معاملاتی که از یک سو امنیت انرژی انگلیس را تضمین می‌کند و از سوی دیگر فرصتی برای حکام مستبدی است که برای جنگ‌افروزی و ظلم نیازمند تسلیحات و تجهیز انبار سلاح‌های خود هستند. ایندیپندنت در همین رابطه نوشت: «این افشاگری واکنش خشمگینانه مبارزان حقوق بشر را برانگیخت، چرا که به اعتقاد آنها کنار گذاشتن حمایت از حقوق بشر از قراردادهای تجارت آزاد، به مستبدان کمک می‌کند». در همین رابطه «سیداحمد الودایی» مدیر دفاع در موسسه حقوق و دموکراسی بحرین گفت: «این پاسخ وزیر تجارت انگلیس بزرگ‌ترین ترس ما را تأیید می‌کند؛ اینکه حقوق بشر حتی در توافق تجاری آتی با [حکام] خلیج‌فارس نیز به هیچ‌وجه قابل پرداخت نخواهد بود». وی تاکید کرد: «دولت انگلیس با بی‌شرمی از گنجاندن ذکر حقوق بشر در قرارداد تجاری خود، به ‌رغم برخورد با برخی از بدرفتارترین کشورهای جهان، خودداری می‌کند. نکته پایانی این است که دیکتاتورهای خلیج‌فارس اطمینان خواهند داشت که وقتی نوبت به تجارت با بریتانیا می‌رسد، حقوق بشر به طور کامل کنار گذاشته خواهد شد». در همین ارتباط «پیتر فرانکنتال» مدیر امور اقتصادی عفو بین‌الملل بریتانیا گفت: «[دولت] پیام وحشتناکی را به دیگر کشورها ارسال می‌کند درباره اینکه به نظر می‌رسد حقوق بشر برای انگلیس چقدر در زمانی که معاملات تجاری در خطر است، بی‌ارزش است». او گفت: «هر تصوری مبنی بر اینکه تجارت می‌تواند به نحوی از مسائل حقوق بشر محصور شود، این واقعیت تلخ را نادیده می‌گیرد که شرکت‌های چندملیتی اغلب از قوانین کار ضعیف، شرایطی که به بردگی مدرن می‌رسد و آسیب‌های زیست‌محیطی گسترده سود می‌برند».

دیدار هیأتی از جنبش حماس با سیدحسن نصرالله

حزب‌الله لبنان از دیدار دبیرکل این جنبش با هیاتی از جنبش مقاومت اسلامی حماس خبر داد. به گزارش پایگاه خبری العهد، حزب‌الله لبنان در بیانیه‌ای اعلام کرد سیدحسن نصرالله، دبیرکل این جنبش دیروز با «صالح العاروری» معاون رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس و «خلیل الحیه» و «اسامه حمدان» از رهبران دیگر حماس دیدار و گفت‌وگو کرد. طبق این بیانیه، نصرالله و رهبران حماس در این دیدار آخرین تحولات سیاسی و میدانی در فلسطین و لبنان و همچنین منطقه را مورد بررسی قرار دادند. ۲ طرف در این دیدار درباره درگیری‌های اخیر میان فلسطینی‌ها در نوار غزه، کرانه باختری و قدس اشغالی نیز گفت‌وگو کردند. نصرالله و رهبران حماس در ادامه به تغییرات احتمالی اوضاع در منطقه در نتیجه تحولات فعلی پرداختند. 

***

تحرکات نظامی چین تایوان را نگران کرد

مقامات تایوان در بحبوحه تشدید تنش‌ها در منطقه اعلام کرده‌اند تحرکات نظامی چین در نزدیکی این جزیره ادامه دارد. به گزارش منابع رسانه‌ای، وزارت دفاع این جزیره از حضور پررنگ هواپیماها و کشتی‌های نظامی چین در نزدیکی تایوان خبر داده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، این وزارتخانه اعلام کرد فعالیت‌های نظامی چین در نزدیکی تایوان ادامه دارد و این وزارتخانه دیروز ۲۳ هواپیمای چینی و ۸ کشتی چینی را در اطراف تایوان شناسایی کرد. بنا بر اعلام وزارت دفاع تایوان، ۷ فروند هواپیمای چین از خط میانی تنگه تایوان که به طور معمول به عنوان یک مانع غیررسمی بین ۲ طرف عمل می‌کند، عبور کرده‌اند. روایت تایوان درباره تحرکات نظامی چین در نزدیکی این جزیره در شرایطی مطرح شده که دیروز ۲ کشتی‌ جنگی آمریکایی در اقدامی تنش‌زا از تنگه تایوان عبور کردند. عبور این دو کشتی جنگی آمریکا از تنگه تایوان، واکنش هشدار‌آمیز چین را به دنبال داشت و ارتش این کشور ضمن اعلام رصد فعالیت‌های کشتی‌های نظامی آمریکایی، از آمادگی خود برای پاسخگویی به هرگونه اقدام تحریک‌آمیز خبر داد. تحرکات نظامی چین در نزدیکی تایوان در شرایطی خبرساز شده که به دنبال سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا و دیگر مقامات واشنگتن به تایوان، پکن با برگزاری رزمایش نظامی به این اقدامات پاسخ داد. 

***

تلاش ناتو برای گسترش فعالیت‌های خود در قطب شمال

قطب شمال به چند دلیل در کانون توجه قدرت‌های بزرگ دنیا قرار گرفته است. به گزارش روزنامه «فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ»، تغییرات آب و هوایی مسیرهای حمل‌و‌نقل را باز می‌کند. روسیه در حال گسترش فعالیت‌های نظامی خود در این منطقه است و چین نیز به قطب شمال علاقه‌مند است. با توجه به افزایش فعالیت‌های نظامی روسیه در منطقه اطراف قطب شمال، ایالات‌متحده آمریکا و ناتو نیز می‌خواهند در این منطقه فعال‌تر شوند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در این باره به روزنامه «دی ولت» آلمان گفت: ناتو باید حضور خود را در قطب شمال افزایش دهد. مسکو در حال بازگشایی پایگاه‌های دوران شوروی و استقرار سلاح‌های جدید و پیشرفته مانند موشک‌های مافوق صوت در آنجاست. چین نیز علاقه فزاینده‌ای به قطب شمال نشان می‌دهد. قطب شمال جزو کشورهای مختلف از جمله ایالات‌متحده آمریکا، دانمارک، فنلاند، ایسلند، کانادا، نروژ، سوئد و روسیه است. واشنگتن روز جمعه اعلام کرد نخستین نماینده ویژه خود در قطب شمال را برای پیشبرد منافع آمریکا و همکاری با متحدان و شرکای خود در قطب شمال منصوب می‌کند. البته سنای آمریکا هنوز باید این طرح را تایید کند. از دیدگاه استولتنبرگ، قطب شمال برای ناتو از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است. به گفته وی، منطقه قطب شمال ارتباط حیاتی بین آمریکای شمالی و اروپاست و در عین حال کوتاه‌ترین فاصله بین آمریکای شمالی و روسیه را تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، قطب شمال در نتیجه گرم شدن کره زمین و ذوب شدن یخ‌ها برای کشتیرانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. دبیرکل ناتو در بخش دیگری از این گفت‌وگو تصریح کرد ائتلاف دفاعی ابتدا روی هواپیماهای شناسایی دریایی سرمایه‌گذاری می‌کند تا تصویر روشنی از آنچه در شمال دور می‌گذرد به دست آورد. وی افزود: اما ما به تلاش‌های خود ادامه خواهیم داد. 

***

افزایش شمار جان‌باختگان سیل پاکستان به 1000 نفر

مقامات سازمان ملی مدیریت بلایای طبیعی پاکستان می‌گویند تعداد قربانیان سیل در سراسر این کشور به 1033 نفر رسیده است. در حالی که تعداد تلفات از 1000 نفر فراتر رفته، انتظار می‌رود در مناطق سیل‌زده بارش باران بیشتر شود. سیل‌های ناشی از باران‌های موسمی «بیش از حد نرمال» همچنان در سراسر پاکستان ویرانی به بار می‌آورد و شهرها و روستاهای مختلف را زیر آب می‌برد و از اواسط ژوئن حدود 1000 قربانی گرفته است. بر اساس آمار طی روزهای گذشته حدود 982 نفر جان خود را از دست داده و 1456 نفر نیز مصدوم شده بودند، همچنین 802 هزار و 583 دام تلف شده و 682 هزار و 139 خانه بر اثر سیل و بارندگی فرو ریخته است. تاکنون 498 هزار و 833 نفر مجبور به زندگی در کمپ‌های امدادی شده‌اند که توسط دولت ایجاد شده و 48 هزار و 931 نفر نیز نجات یافته‌اند. سیل‌های ناگهانی تا 27 آگوست 5.7 میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده است. اداره ملی مدیریت بلایای طبیعی پاکستان (NDMA) در آخرین به روز‌رسانی خود اعلام کرده سیلاب تاکنون در سراسر این کشور جان بیش از 1033 نفر را گرفته است. 

۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰ کشورهای امارات و بحرین در حضور «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور وقت آمریکا با اسرائیل توافقنامه‌های عادی‌سازی روابط موسوم به «آبراهام» را امضا کردند. چندی بعد 2 کشور مغرب و سودان نیز به این جمع پیوستند. در حالی که مقامات ارشد رژیم صهیونیستی در تدارک برگزاری دومین سالگرد امضای این توافق و برگزاری نشست سران کشورهای امضا‌کننده این توافق هستند، نشانه‌های زیادی ظهور یافته که حاکی از پایان ماه عسل روابط تل‌آویو و کشورهای سازشکار است. روزنامه رأی‌الیوم، با محور قرار دادن این امر نوشت: «رسانه‌های عبری این روزها «دستاورد تاریخی» تل‌آویو در امضای توافقنامه‌های عادی‌سازی با امارات، بحرین، مغرب و سودان را که به توافق آبراهام معروف شده، جشن می‌گیرند و تاکید دارند اسرائیل بدون خستگی و با حمایت آمریکا به دنبال الحاق سایر کشورهای عربی به توافقنامه‌های عادی‌سازی و صلح با هدف ایجاد خاورمیانه‌ای جدید است؛ همان‌طور که روزنامه یدیعوت آحارانوت به نقل از تریبون‌های بلندپایه سیاسی در تل‌آویو بر آن صحه می‌گذارد». 

اما از سوی دیگر، پس از آنکه وزارت خارجه امارات این هفته اعلام کرد طی روزهای آینده سفیر امارات به ایران اعزام خواهد شد - در حالی که امارات از سال ۲۰۱۶ در ایران سفیر نداشت- روزنامه صهیونیستی «ماکور ریشون» نوشت «مئیر بن شبات» رئیس سابق شورای امنیت قومی اسرائیل هشدار داد امضای توافق هسته‌ای با ایران، توافق‌ آبراهام را به طور جدی به خطر می‌اندازد و بازگشت به توافق هسته‌ای، عادی‌سازی بین اسرائیل و کشورهای حوزه خلیج فارس را بی‌ثبات و متزلزل می‌کند. بن‌شبات همچنین در پژوهشی که در وب‌سایت مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه تل‌آویو منتشر شد، از اینکه توافق آبراهام پس از ۲ سال، اجماع زیادی در داخل رژیم صهیونیستی کسب کرده، ابراز خوشحالی کرد و افزود: امضای یک توافق صلح آسان نیست. امضای آن مانند ازدواج، آغاز یک مراسم است و نتیجه آن در روزها و سال‌های بعد روشن می‌شود. ساختن یک زندگی مشترک مستلزم تعامل با آن و همزیستی است. بر این اساس این امر مستلزم سرمایه‌گذاری، ابتکار، خلاقیت و به روزرسانی مداوم است، زیرا هر موفقیتی باعث تعمیق اعتماد و مشارکت و همراهی با آن و ایمان به راه درست می‌شود. بر اساس نتایج نظرسنجی اندیشکده واشنگتن، با وجود افزایش تعداد عرب‌های خلیج‌فارس که اکنون توافق آبراهام را رد می‌کنند، هنوز صداهای ضعیفی نیز وجود دارند که موافق برقراری روابط با اسرائیلی‌ها هستند. درصد افرادی که به عادی‌سازی در عربستان سعودی، بحرین و امارات مثبت نگاه می‌کنند، طی سال گذشته کاهش یافته است، زیرا دوسوم شهروندان در کشورهای فوق‌الذکر پس از کمتر از ۲ سال به توافق آبراهام نگاه نامطلوب دارند. این اندیشکده با اشاره به خوشبینی نسبی درصد زیادی از اماراتی‌ها، بحرینی‌ها، سعودی‌ها و حتی برخی مصری‌ها در ماه‌های نخست پس از اعلام توافقنامه‌های آبراهام نوشت در رویکردهای فعلی این افراد تناقض‌هایی وجود دارد. وقتی رویکردها درباره این توافقنامه‌ها برای نخستین‌بار در نوامبر ۲۰۲۰ بررسی شد، نگرش‌ها در امارات و بحرین بین دیدگاه‌های مثبت و منفی درباره این توافق تقسیم می‌شد. غیر از اتباع کشورهای امضاکننده این توافق، ۴۰ درصد سعودی‌ها و قطری‌ها در آن زمان از این توافقنامه‌ها حمایت کردند اما در حال حاضر درصد کسانی که به این توافق نظر مثبت دارند، در عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی بین ۱۹ تا ۲۵ درصد است. «آرییل کهانا» نویسنده روزنامه صهیونیستی «اسرائیل هیوم» نیز چندی پیش از پایان ماه عسل روابط بین تل‌آویو و ابوظبی پس از عادی‌سازی روابط بین آنها خبر داد و نوشت: «طرفین امروز از روابط دوجانبه اظهار رضایتمندی بسیار می‌کنند اما پس از ۲ سال از آغاز عادی‌سازی، اکنون طرفین در عمل با واقعیت پیچیده‌ای مواجهند».