مهدی تقوی: در روزنامه‌نگاری ورزشی، یکی از سخت‌ترین امور نوشتن از حاشیه است تا متن ماجرا؛ پرداختن به آن چیزهایی که نه فنی است و نه حتی ورزشی اما متاسفانه ارتباط مستقیم و پایاپایی با این حوزه پیدا کرده است. این سختی را بگذارید کنار یک دست‌انداز دیگر به نام نامشخص بودن تکلیف با آن سوژه مدنظر. حقیقتا درباره یحیی گل‌محمدی نمی‌شود نوشت؛ تکلیف‌مان با او مشخص است. نه صحبت از یک بازیکن درجه 2 بازنشسته است و نه یک فراموش‌شده که این روزها به واسطه دور افتادن از تیترها، می‌خواهد به هر قیمتی نامش روی کیوسک باشد و در مجازستان اخبار داغ و فوری، اسمی از او برده شود. تکلیف با امثال یحیی گل‌محمدی کاش مشخص بود تا همان اولش نوشته را با این حرف شروع کنیم. چه کسی باور می‌کند بازیکن و کاپیتان سابق تیم ‌ملی فوتبال یک کشور و سرمربی فعلی یکی از بزرگ‌ترین باشگاه‌های همان کشور، در فاصله چند روز مانده به آغاز جام‌جهانی آن ادبیات باور نکردنی را علیه ملی‌پوشان به کار ببرد؟

یحیی گل‌محمدی همان مدافعی که دقیقا 21 سال پیش در چنین روزهایی (25 آبان سال 1380) بعد از تلخ‌ترین برد تاریخ ایران مقابل ایرلند جنوبی که از قضا زننده تنها گل بازی بود، سر در گریبان پیراهن سپیدرنگ ملی‌اش کرد تا دوربین پخش زنده اشک‌هایش را شکار نکند. همان مدافعی که 4 سال بعدش، در جام‌جهانی 2006 آلمان، زننده یکی از گل‌های تاریخ ایران در جام‌جهانی لقب گرفت. 

او امروز در یکی از مهم‌ترین باشگاه‌های ایران سرمربیگری می‌کند. با پرسپولیس 2 قهرمانی کسب کرده و این فصل هم تا اینجای کار، در صدر است. اما ناباورانه علیه بازیکنانی می‌نویسد که امروز سربازان ما در آوردگاه جهانی 2022 قطر هستند. اگر او سرمربی قرمزها نبود، اگر به هر دلیلی این روزها رسانه‌ها سراغی از پیشکسوت سابق تیم ‌ملی نمی‌گرفتند یا حتی اگر بسان محمد تقوی، کارمند تمام‌وقت شبکه ایران اینترنشنال در لندن بود، توجیهی برای آن استوری عجیب می‌شد یافت اما او با بی‌خردی محض، تمام‌قد نمکدانی را محکم به زمین زد که سال‌هاست از آن نمک می‌خورد. 

تخریب بازیکن خودی

فارغ از همه این مسائل باید از یک زاویه خاص به این اتفاق عجیب و لحن باورنکردنی گل‌محمدی نگریست. باشگاه پرسپولیس از جمع 25 بازیکن ایران، بیشترین تعداد ملی‌پوش را در قطر دارد. از علیرضا بیرانوند درون دروازه گرفته تا مرتضی پورعلی‌گنجی، وحید امیری و مهدی ترابی. البته میلاد سرلک هم در روزهای پایانی به واسطه مصدومیت از اردوی تیم ‌ملی خارج شد و اگر این بدشانسی نبود، امروز پرسپولیس عوض 4 ملی‌پوش، با 5 نفر کماکان بیشترین سهمیه را در تیم ‌ملی ایران داشت. سرمربی این تیم اما این بازیکنان را شماتت می‌کند و انگ بی‌معرفتی و گرفتن نمره صفر به آنها می‌زند. در چشم‌ برهم‌زدنی بازی‌های تیم ‌ملی تمام می‌شود و این گل‌محمدی است که باید با این ملی‌پوش‌ها برای جنگ تا قهرمانی لیگ بیست‌و‌دوم ادامه دهد. 

طبیعتا این اهانت دل همه ملی‌پوش‌ها را رنجانده و پرسپولیسی‌ها را بیشتر و حقیقتا مشخص نیست این بازیکنان که همگی از اعضای کلیدی و بی‌جانشین پرسپولیس به شمار می‌روند، با چه روحیه‌ای به لیگ برتر بازمی‌گردند؟ چه کسی باور می‌کند یک مربی حرفه‌ای اینچنین گل‌به‌خودی بزند و باعث چندپارگی تیم توسط خودش شود؟ شاید پایان فصل ترکش‌های این گل‌به‌خودی بیشتر خودنمایی کند. 

این روند چه زمانی قطع می‌شود؟

سوای این مساله و به واسطه تکرر چنین اظهارات ضدملی علیه تیم ‌ملی فوتبال کشورمان، باید پرسید: کجا این دور تسلسل پایان می‌یاید. یحیی گل‌محمدی پیش‌تر چندین استوری در حمایت از اغتشاش‌ها به انواع و انحای گوناگون، منتشر کرده بود که به واسطه بی‌توجهی مدیران بالادستی دست آخر ختم به آن استوری آخر و نمره صفر دادن به معرفت ملی‌پوشان به زعم خویشتن شد. از سوی دیگر وقتی چنین فضایی از سوی بزرگ‌ترها خلق می‌شود دیگران هم وارد گود می‌شوند. بعد از جریمه 20 درصدی سرمربی قرمزها توسط باشگاه پرسپولیس (که بنا به دلایلی فعلا این خبر به صورت رسمی از سوی سایت این باشگاه رسانه‌ای نشده‌)، این بار نوبت به کریم باقری، دستیار گل‌محمدی رسید. داستان او هم دقیقا کم و بیش شبیه سرمربی این تیم است. کاش مثل علی کریمی تکلیف همه ما با او مشخص و سرراست بود. اما کریم باقری که همیشه به بی‌حاشیه بودن معروف بود، طی چند روز اخیر به حمایت خام از سرمربی این تیم پرداخت و سپس در نوشته‌ای عجیب‌تر با نام بردن از پرویز برومند و سروش رفیعی آنها را باشرف(!) خطاب کرد. اولی در اغتشاشات هفته گذشته در زد و خورد با ماموران امنیتی دستگیر شد و دومی هم گفته می‌شود در یک درگیری بازداشت شده اما گویا با قرار وثیقه آزاد شده است. 

بهای انفعال و سکوت

فعلا حواس همه فوتبال و مدیران ورزشی ما به جام‌جهانی و حواشی مهندسی شده احتمالی اطراف تیم ‌ملی فوتبال کشورمان است اما ناباورانه در همین ایران، بعضا پیشکسوتان فوتبال با افتخار تمام از نرفتن به جام‌جهانی و حمایت نکردن از تیم ‌ملی حرف می‌زنند. اگر مسؤولان تصمیم‌گیر در هر باشگاه و سپس مدیریت فدراسیون و وزارت ورزش توجهی به این متلک‌پراکنی‌ها و حمایت آشکار این افراد از اغتشاشات نکنند، آن وقت این موج کاذب ضد ملی و میهنی هر روز نام افراد بیشتری را با خودش همراه می‌کند. 

 شاید تز بعضی مدیران این باشد که فعلا نادیده بگیریم تا فضا آرام‌تر شود اما تأملی کوتاه روی سلسله اظهارات ضدملی بازیکنان سابق همین تیم ملی، می‌گوید آنها چون می‌دانند هیچ هزینه و عقوبت خاصی مترصدشان نیست، موج اهانت‌ها بیش از پیش خواهد شد و تردید نکنید این موج سهمگین منفی، اثر سوء خود را روی تیم ‌ملی فوتبال ایران در دوحه خواهد گذاشت. اگر چه کی‌روش به عنوان یک سرمربی حرفه‌ای، آگاه و آشناست چگونه جنگ روانی و رسانه‌ای را با خبرنگاران خارجی مدیریت کند اما چه کسی ضمانت می‌دهد بازیکنان تیم ‌ملی که تجربه کی‌روش را ندارند، قادر به مهار این جو به راه افتاده هستند؟

از این رو انتظار می‌رود مدیران ورزشی از سایه سکوت و صرفا رصد استوری‌ها بیرون بیایند و نقش بازدارنده خود را ایفا کنند. همین انفعال و بی‌توجهی موجب شده مربی و بازیکن شاغل در این فوتبال، خیلی راحت و بدون واهمه علیه تیم ‌ملی و ملی‌پوشان استوری منتشر کند. صحبت از فلان ملی‌پوش سابق که این روزها خانه‌نشین شده و کسی سراغش نمی‌آید، نیست. صحبت از افرادی که تشنه دیده شدن به هر نحوی هستند و گدایی لایک می‌کنند هم نیست، سرتان را بالا بگیرید و ببینید امروز در کف این اتفاقات چه کسانی هستند. از یحیی گل‌محمدی گرفته تا کریم باقری و شایان مصلح و... .

همانطور که انتظار می‌رفت نشست خبری هر یک از اعضای تیم‌ملی فوتبال کشورمان در دوحه با یک سوال چالشی از سوی خبرنگاران بعضا انگلیسی و آمریکایی مواجهه می‌شود. هدف خبرنگاران خارجی مشخص است؛ از این رو بازیکنان ملی‌پوش ما با جواب‌هایی درخور به استقبال آنها می‌روند. همه تلاش رسانه‌های خارجی نشان ‌دادن انشقاق در اردوی تیم‌ملی فوتبال ایران است اما تیزهوشی و درایت کادر فنی و بازیکنان ایران مانع رسیدن آنها به این خواسته‌شان شده است، موضوعی که عصبانیت خبرنگاران خارجی را در پی داشته و قطعا در روزهای آینده شاهد چالشی‌تر شدن این سوال و جواب‌ها خواهیم بود. برای آنها جام‌جهانی از همین حالا و قبل از شروع مسابقات آغاز شده است: جنگ روانی با بازیکنان ایران و گرفتن تیتر دلخواه از زبان آنها. 

بازیکن باسابقه تیم ‌ملی فوتبال ایران در فاصله از چند روز تا آغاز جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر از آمادگی تیم ‌ملی سخن گفت. علیرضا جهانبخش در نشست خبری که روز پنجشنبه در دوحه، پایتخت قطر، میزبان جام‌جهانی 2022 برگزار شد، اظهار کرد: خوشحالم که اینجا هستم. برای ما به عنوان تیم ‌ملی ایران، آمدن به جام‌جهانی همیشه کار بزرگی بوده است و همیشه سعی کرده‌ایم با تمام تلاش به این مرحله برسیم. در ۲ دوره قبل، شرایط خوبی داشتیم و این دوره هم بازیکنان آماده هستند که تورنمنت خوبی داشته باشیم.

جهانبخش در پاسخ به سوال خبرنگار انگلیسی‌زبان درباره شرایط این روزها در داخل ایران و اینکه این اتفاقات چه تاثیری در روند آماده‌سازی تیم ‌ملی خواهد داشت و همچنین اینکه آیا شما بعد از گلزنی شادی می‌کنید و آیا سرود ملی خوانده خواهد شد یا خیر؟ گفت: من فکر می‌کنم شما از رسانه‌های انگلیسی هستید و اگر ایران و انگلیس هم‌گروه نبودند، این سوال پرسیده نمی‌شد.

باید این را بگویم که تمرکز من و تمام هم‌تیمی‌هایم این است که به خاطر اینکه از بچگی عاشق پوشیدن پیراهن تیم ‌ملی بودیم، آمادگی این را داریم که تنها به فوتبال فکر کنیم و تمام هدف‌مان این است که به پیراهن تیم ‌ملی احترام بگذاریم و هر آنچه داریم برای تیم ‌ملی انجام دهیم. او افزود: ما 4 روز دیگر با یکی از بزرگ‌ترین بازی‌های زندگی خودمان فاصله داریم و تمام تمرکزمان را روی این بازی گذاشته‌ایم که باعث خوشحالی و افتخار مردم شویم. شما راجع به شادی پس از گل پرسیدید که این یک مساله شخصی است. هر بازیکنی یک شادی متفاوت دارد. تمام تمرکز ما روی این است که بازی را بخوبی انجام دهیم و بهترین عملکرد خودمان را برای مردم و شادی و افتخارشان داشته

باشیم. 

کریم هم پشت جهانبخش درآمد

کاپیتان تیم ‌ملی فوتبال ایران با بیان اینکه به واسطه حضور در تیم ناتینگهام فارست با فوتبال انگلیس آشنایی دارد، از علیرضا جهانبخش دیگر بازیکن تیم ‌ملی بابت اظهارات روز گذشته‌اش دفاع کرد. مهاجم تیم ‌ملی ایران درباره اتفاقاتی که در ایران رخ داده است، گفت: می‌خواهم یک مطلب را واضح بگویم. دیروز اتفاقی در نشست خبری - علیرضا جهانبخش- رخ داد. تیم ما همیشه به «تیم بودن» زبانزد بوده است. برای همین من و بقیه بازیکنان سعی کرده‌ایم از هم دفاع کنیم و واقعیت‌ها را بگوییم. اینکه شما هر روز یک سوال -تکراری- می‌پرسید، هیچ مشکلی ندارد.

ما احترام می‌گذاریم و همان‌طور که الان اینجا هستیم، وظیفه پاسخگویی داریم. شما هم وظیفه دارید اینجا باشید و سوال بپرسید. از علیرضا جهانبخش که امروز اینجا حضور ندارد دفاع می‌کنم، چون سوالی که از او پرسیده شد، نزدیک به سوال امروز بود که از من پرسیده شد. نمی‌دانم همین خبرنگار بود یا نه. انصاری‌فرد خطاب به خبرنگار خارجی ادامه داد: جوابی که ما می‌دهیم چیزی نیست که شما بعدا راجع به آن می‌نویسید یا حرف می‌زنید.

ما جوابی می‌دهیم و شما آنطور که دوست دارید راجع به آن می‌نویسید و بیان می‌کنید. برای من قابل احترام است ولی به خاطر دیروز هر چه بگویم، یک جور دیگر نوشته و برداشت می‌شود. جواب شما را در یک جمله کوتاه می‌دهم. من برای کشور دیگری نیستم. مهاجم تیم ‌ملی ایران تاکید کرد: وقتی بچه بودم، آرزو داشتم فوتبالیست بشوم، مثل خیلی از اسطوره‌های کشورهای دیگر. در کشور خودمان هم اسطوره‌های بزرگی داریم که می‌شناسید. آرزویم این بوده که در جام‌جهانی باشم و فوتبال بازی کنم و از آن لذت ببرم و مردمم را خوشحال کنم. این قول را به شما می‌دهم همه کار می‌کنیم تا مردم ما خوشحال شوند؛ همان‌طور که در جام‌جهانی ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ و رویدادهای قبلی هم رخ داد. همه بازیکنان که لباس تیم ‌ملی را پوشیدند تا آخرین لحظه دویدند و جنگیدند و در آخر مردم‌شان هم خوشحال بودند. کاپیتان تیم ‌ملی ایران همچنین گفت: این جام‌جهانی برای من و هم‌تیمی‌هایم نیست، بلکه برای کشورم، تمام کشورها و کل دنیاست. همیشه برای مردم‌مان بازی کرده‌ایم و هیچ قشری مستثنا نیست. با احترام به همه هواداران کشورهای دیگر، ایران یکی از بهترین هواداران دنیا را دارد.

دکتر عباس مقتدایی*: روابط ایران با کشورهای همسایه، روابطی دوستانه و مبتنی بر حسن همجواری است؛ با این حال به نظر می‌رسد برخی همسایگان متوجه این نکته نیستند که اگر پای دشمنان جمهوری اسلامی ایران را به منطقه باز کنند، نه تنها این مساله برای خودشان در بلندمدت حادثه‌آفرین خواهد بود، بلکه در کوتاه‌مدت نیز روابط‌شان با همسایگان بزرگ‌تری نظیر ایران را مخدوش و دچار تنش خواهد کرد.  ایران به هیچ عنوان در راستای ایجاد تنش در منطقه حرکت نکرده و علاقه‌مند به ایجاد تنش نیست و برعکس معتقد به همکاری کشورها و ملت‌های منطقه برای ایجاد امنیت حداکثری در منطقه است؛ به همین دلیل است که جمهوری اسلامی در بسیاری از موارد در برابر کاستی‌ها و خطاهای کشورهای همسایه نیز خویشتنداری کرده است. 

با این وجود ممکن است برخی همسایگان خویشتنداری و صبر راهبردی ایران را نتیجه ضعف تلقی کنند اما بهتر است بدانند این خویشتنداری از سر قدرت است و ایران در مواقع ضرورت و لزوم، ضربه‌هایی کاری به دشمنان خود وارد خواهد کرد. 

نمونه بارز کشورهایی که از ایران ضربه خورده‌اند آمریکاست. حال این کشورها باید توجه کنند هیچ‌کدام از آنها از آمریکا در عرصه نظامی قوی‌تر نبوده و حداکثر دنباله‌رو یا گیرنده تجهیزات از ایالات متحده و کشورهای غربی هستند. اینکه جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه خود نهایت رفق (نیکویی) و مدارا را دارد، از روی ضعف نیست، بلکه نشان‌دهنده سیاست کلی ایران برای ایجاد هماهنگی و همکاری فراتر میان کشورهای منطقه است. 

اقداماتی که اخیرا جمهوری باکو انجام داده و پای صهیونیست‌ها را به منطقه باز کرده است یا اقدامات ناپخته رژیم سعودی مبنی بر باز کردن پای قدرت‌های خارج منطقه به غرب آسیا نشان‌دهنده آن است که سردمداران این کشورها فهم عمیق و درستی از روابط بین‌الملل و تلاش‌های ایران برای حفظ صلح و امنیت منطقه ندارند.  این کشورها باید بدانند همسایگان در کنار یکدیگر بوده و باقی خواهند ماند اما اگر قدرت‌های فرامنطقه‌ای وارد غرب آسیا شوند، به اختلاف‌افکنی و توطئه پرداخته و دود آن به چشم همه کشورهای منطقه خواهد  رفت. 

بر همین اساس ایران همواره توصیه کرده است منطقه خلیج‌فارس منطقه مدارا و همکاری میان ملت‌ها و دولت‌ها باشد و منطقه خزر نیز زمینه بروز همکاری‌های همسایگان قرار گیرد اما متأسفانه برخی تحریکات بیرونی یا فشارهایی که به برخی افراد وابسته در تعدادی از کشورهای همسایه آمده است، خروجی‌اش نامهربانی با ایران است. 

هر چند ایران به دنبال مهربانی با همسایگان و آرامش در منطقه است و همسایگان خود را دوستان کشور می‌داند اما اگر فردی در یکی از این کشورها تحت عنوان حاکم بخواهد پای صهیونیست‌ها را به منطقه باز کند، جمهوری اسلامی واکنش سختی نشان خواهد داد.  ایران که به عنوان یک قدرت بزرگ شناخته می‌شود، به هیچ عنوان علاقه‌مند نیست با برخی کشورهای همسایه وارد جدال و جدل شود اما این بدان معنا نیست که در برابر حرکات آنها اقدام مناسبی انجام ندهد. 

اینکه ناتو به دنبال گسترش خود و خزیدن به سمت مناطق آسیایی‌ است و به شرق متمایل است یا اینکه آنها به دنبال ایجاد دالان تورانی ناتو در منطقه هستند و همچنین اینکه برخی توهمات و خیال‌پردازی‌ها برای احیای امپراتوری عثمانی در سر برخی سردمداران ترکیه وجود دارد، توهماتی است که اجرا کردن آن، بر هم زدن نقشه و ژئوپلیتیک منطقه است و می‌تواند دامن خودشان را بگیرد. 

بنابراین اینکه اتحادیه اروپایی، ناتو و بخش‌هایی فراتر از منطقه غرب آسیا بخواهند در این منطقه اقداماتی انجام دهند که به ملت‌ها و دولت‌های منطقه آسیب می‌رساند، نقطه‌ای است که جمهوری اسلامی ایران نسبت به آن بارها هشدار لازم را داده است. 

اکنون نیز تأکید می‌کنیم اختلافات مرزی یا طرح موضوعات تفرقه‌افکنانه که می‌تواند موجبات فتنه شود، به نفع هیچ‌یک از کشورهای منطقه نیست و ایران مواضع اصولی و آرامش‌بخشی را اتخاذ کرده است که نفع آن به کل منطقه خواهد رسید. 

بنابراین به کشورهای همسایه توصیه می‌شود دوستی با ایران به عنوان برادر و همسایه بزرگ‌تر خود را قدر دانسته و بدانند جمهوری اسلامی در این منطقه ماندنی است و این آمریکایی‌ها بودند که فرار کرده‌اند و غربی‌ها و اروپایی‌ها تنها منافع خودشان را دنبال می‌کنند و به سرعت دولت‌های منطقه را برای رسیدن به اهداف خود فدا خواهند کرد. 

از عاقبت افرادی چون صدام و قذافی و اتفاقاتی که در سال‌های اخیر رخ داده و برخی کشورها به عنوان «گاو شیرده» مطرح شدند، عبرت بگیرند و بدانند اگر ایران از کشوری حمایت کند مانند سوریه، حاکمیت آن کشور پابرجا خواهد ماند اما دولت‌هایی که به غرب و آمریکا اتکا کرده‌اند، در طرفه‌العین و چشم بر هم زدنی ممکن است ساقط شوند. 

* عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی