شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز (دوشنبه ۲۸ آذرماه) با ۶۷۵ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی باقی ماند. شاخص هم‌وزن نیز با ۶۵۶ واحد کاهش به ۴۴۳ هزار و ۳۰۵ واحد و شاخص قیمت با ۳۹۰ واحد افت به ۲۶۳ هزار و ۸۸۶ واحد رسید. همچنین شاخص بازار اول، ۷ هزار و ۸۳۶ واحد کاهش و شاخص بازار دوم، ۲۷ هزار و ۱۶۹ واحد افزایش را ثبت کردند.

گروه اقتصادی: اصلی‌ترین سند اقتصادی سال آینده یعنی لایحه بودجه سال 1402 هفته آینده به مجلس شورای اسلامی می‌رسد و اینطور که پیداست دومین بودجه دولت سیدابراهیم رئیسی چند ویژگی متمایز‌ جدی نسبت به بودجه سنوات گذشته و حتی بودجه سال اول دولت سیزدهم دارد. گویا دولت پذیرفته است برای نخستین‌بار منابع و مصارف تبصره 14 را به صورت شفاف و جداگانه در بودجه بیاورد تا حق مردم در رابطه با یارانه پایمال نشود. همچنین برای نخستین‌بار احکام دائمی از سالانه تمییز داده شده و این به معنای آن است که دیگر قرار نیست نمایندگان مجلس و دولتی‌ها در موعد بررسی بودجه وقت خود را صرف موادی از قانون کنند که جنبه دائمی دارد. از سوی دیگر در بودجه سال آینده سهم مولدسازی دارایی‌ها و مالیات بسیار محسوس خواهد بود و تاکید دولت بر درآمدهای نفتی کاهش یافته است. به طور کلی می‌توان لایحه بودجه سال 1402 را بودجه‌ای متفاوت خطاب کرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، بودجه سال آینده با حدود 14 روز تاخیر، هفته آینده به مجلس شورای اسلامی تقدیم خواهد شد و به احتمال زیاد بهارستان‌نشینان تا پایان سال جاری درگیر بررسی و تصویب بندهای بودجه خواهند بود.

* تفکیک احکام سالانه از دائمی در بودجه 1402 برای نخستین بار

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: یکی از دلایل طولانی شدن تدوین بودجه این بود که وزرا مفصل‌تر از سال گذشته به جزئیات ورود کردند. سیداحسان خاندوزی درباره لایحه بودجه ۱۴۰۲ گفت: لایحه بودجه ۱۴۰۲ مشتمل بر ۲۰ تبصره و مجموعه‌ای از جداول کلان و ردیف‌های خرد و جزئیات بودجه بوده که در ۱۸ جلسه فوق‌العاده با حضور وزرا منعقد شد. وی افزود: یکی از دلایل طولانی شدن تدوین بودجه این بود که وزرای دولت مفصل‌تر از سال گذشته به جزئیات ورود کردند. وزیر اقتصاد ادامه داد: در این باره ۱۸ جلسه برگزار شد تا موضوعات مفصل‌تر و با جزئیات بیشتری پیگیری شوند، بنابراین تمام ۲۰ تبصره لایحه بودجه ۱۴۰۲ در هیأت دولت بررسی و تصویب شده است. جداول کلان بودجه آماده است و امیدواریم در جلسه روز چهارشنبه هیأت وزیران به تصویب نهایی برسد. به این ترتیب سازمان برنامه و بودجه هفته آینده آماده خواهد بود تا مجموعه لایحه بودجه ۱۴۰۲ را که شامل ۲۰ تبصره و جداول کلان است برای مجلس شورای اسلامی ارسال کند. خاندوزی در ادامه سخنان خود به چند نکته نیز درباره لایحه بودجه ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: برای نخستین بار احکام سالانه از احکام دائمی تفکیک شد. به این معنا که لایحه‌ای که از هیأت دولت و مجلس خارج خواهد شد می‌تواند به قانون تنظیم مقررات صرف رود تا دیگر لازم نباشد هر سال حجم زیادی از احکام تفصیلی به لایحه بودجه الحاق شود. وزیر اقتصاد به موضوع شفاف‌سازی مصارف دولتی نیز اشاره کرد و گفت: در راستای شفاف‌سازی بودجه ۱۴۰۲ برای نخستین بار تلاش شده تا بخش قابل توجهی از آنچه تحت عنوان تبصره ۱۴ شناخته می‌شود و بیرون از سقف منابع عمومی دولت بود و به نوعی در درآمدها و هزینه‌ها پنهان شده بود به سقف منابع و مصارف عمومی بودجه اضافه شود، به این ترتیب پیگیری و هدفمندی یارانه‌ها دقیق‌تر و شفاف‌تر انجام خواهد شد. خاندوزی در پایان هم عنوان کرد: رویکرد دیگر در لایحه بودجه ۱۴۰۲ توجه به درآمدهای پایدار، مولدسازی اموال غیرمولد و ناکارآمد نهادهای دولتی و کسب درآمد و کاهش کسری بودجه از طریق این درآمدهای پایدار بوده است.

* بودجه ۱۴۰۲ دومرحله‌ای نخواهد بود

در همین باره، عضو کمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به اینکه لایحه بودجه ۱۴۰۲ هفته آینده به مجلس می‌رسد، گفت: لایحه بودجه سال بعد یکپارچه بوده و دومرحله‌ای نیست. میرتاج‌الدینی با بیان اینکه بودجه 1402 یکشنبه هفته آتی به مجلس ارائه خواهد شد، گفت: دلیل تاخیر ۲ هفته‌‎ای در ارائه بودجه به مجلس این بود که لایحه بر اساس توافق قبلی در چند بخش مجزا آماده شده و قرار بود در ۲ مرحله به مجلس ارائه ‌شود. وی افزود: در نهایت آن طرح نهایی نشد، چرا که با ایراد قانون اساسی شورای نگهبان مواجه شد و بر این اساس به صورت لایحه یکپارچه به مجلس ارائه می‌شود. به گفته این نماینده مجلس، سیاست‌های کلی برنامه هفتم به دولت ابلاغ شده و برنامه ششم توسعه تا پایان سال پابرجاست و به صورت تلفیقی از ۲ برنامه مورد توجه خواهد بود. قهرا برنامه ششم تمدید خواهد شد و حداقل 6 ماه برای تصویب برنامه هفتم زمان نیاز است. وی افزود: درخواست مجلس این بود که بودجه مساله‌محور و منطبق با واقعیت کشور بوده و در کنار تقویت منابع پایدار، احکام و تبصره‌ها جدا از جداول ارائه شود. معمولا بخش مهم بودجه تبصره و احکام آن است و گاهی تداخلات قوانین دائمی را تغییر می‌دهد، الزام ما در مجلس این بود که تبصره‌ها جدا به مجلس ارائه شود، چرا که به اصلاح ساختار بودجه کمک می‌کند. به گفته میرتاج‌الدینی، در دولت جدید دومین بودجه به مجلس ارائه خواهد شد و تصور ما این است کسری تراز عملیاتی بودجه 1402مثل بودجه سال قبل کاهش یابد.

نماینده کارگران در شورای عالی کار از برگزاری نشست شورای عالی کار در روز سه‌شنبه خبر داد و گفت: رقم هزینه سبد معیشت کارگران هنوز به طور دقیق مشخص نیست ولی قطعا از ۹ میلیون تومان در ماه بیشتر است. هادی ابوی درباره برگزاری جلسه ماهانه شورای عالی کار گفت: با توجه به ارسال دعوتنامه‌ها از سوی وزارت کار، سه‌شنبه (امروز) جلسه شورای عالی کار با حضور نمایندگان دولت، کارگران و کارفرمایان تشکیل می‌شود. وی درباره دستور کار جلسه امروز گفت: محورهای جلسه، یکی اصلاح آیین‌نامه ماده ۱۶۴ قانون کار است که به انتخاب نمایندگان کارگر و کارفرما و دولت در مرجع هیات تشخیص ادارات کار اشاره دارد و قرار است این آیین‌نامه به‌روز شود و هر یک از گروه‌ها پیشنهادات خود را مطرح خواهند کرد. موضوع بعدی،‌ ارائه گزارشی درباره بررسی نرخ دستمزد در سال جاری و دستمزد سال آینده است که از سوی مرکز پژوهش‌های تامین‌اجتماعی انجام خواهد شد. این مرکز سال گذشته به ما در بحث تعیین هزینه سبد معیشت و رقم دستمزد کمک بسیاری کرد و یکی از مراکزی بود که خواسته بودیم آثار افزایش دستمزد را مورد بررسی قرار دهد و روش‌ها و مدل‌های جدید ارائه کند. این مرکز، نرخ دستمزد و آثار تورمی آن در جامعه را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد و ما در جلسه تصمیم می‌گیریم که کمیته دستمزد شورای عالی کار نیز به این بحث ورود کند و فعال شود. دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران با اشاره به تعیین هزینه ماهانه سبد معیشت کارگران در سال گذشته گفت: سال گذشته هزینه سبد معیشت خانوارهای کارگری در شورای عالی کار ۸ میلیون و ۹۷۹ هزار تومان تعیین شد ولی امسال بالاتر رفته است. البته هنوز به طور دقیق نمی‌توان رقم هزینه سبد معیشت را اعلام کرد ولی قطعا از ۹ میلیون تومان در ماه بیشتر شده است. ابوی گفت: تشکیل کمیته دستمزد، مصوب شورای علی کار است و نیاز مبرمی به وجود این کمیته داریم، چرا که تعیین هزینه ماهانه سبد معیشت خانوارهای کارگری توسط کمیته دستمزد مبنایی برای تصمیم‌گیری و محاسبه دستمزد است. نماینده کارگران در شورای عالی کار با اشاره به افزایش هزینه‌های سبد معیشت کارگران درباره آغاز به کار کمیته دستمزد گفت: در کانون انجمن‌های صنفی کارگران یک کمیته مزد داخلی داریم که همه ساله همزمان با بررسی ابعاد مزد تشکیل می‌شود و وضعیت معیشت خانوارهای کارگری در استان‌ها و نقاط مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهد. علاوه بر این، وزارت کار هم یک نظرسنجی درباره رقم دستمزد و اینکه چه آثاری در جامعه دارد ارائه می‌دهد و بر مبنای گزارش‌ها نسبت به تعیین مزد در کمیته دستمزد شورای عالی کار تصمیم‌گیری می‌شود. بهمن پارسال کمیته دستمزد شورای عالی کار هزینه ماهانه سبد معیشت کارگران را ۸ میلیون و ۹۷۹ هزار تومان تعیین کرد و معاون روابط کار وزیر کار اعلام کرد این رقم، با محاسبه اقلام خوراکی و غیرخوراکی و برگزاری جلسات مستمر کمیته مزد به دست آمد. 

* تعیین دستمزد در مرحله کارشناسی قرار دارد

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره برگزاری جلسات دستمزد سال آینده کارگران گفت: این موضوع در مرحله کارشناسی قرار دارد و منتظر اعلام نظر کارشناسان در این زمینه هستیم. سیدصولت مرتضوی درباره اینکه جلسات شورای عالی کار برای تعیین حداقل دستمزد سال آینده کارگران از چه زمانی آغاز می‌شود، گفت: درباره افزایش دستمزد کارگران باید با نمایندگان کارگران و کارفرمایان جلسه گذاشت؛ در این زمینه سازوکار قانونی مشخص است و باید در همان چارچوب به یک نتیجه رسید. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: موضوع تعیین دستمزد سال آینده کارگران در مرحله کارشناسی قرار دارد و منتظر اعلام نظرهای کارشناسان در این زمینه هستیم. مرتضوی همچنین درباره برنامه دولت برای افزایش سن بازنشستگی گفت: هر چه تبدیل به قانون شد، همان ملاک عمل خواهد بود.

پس از جنگ روسیه و اوکراین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان غلات دنیا در جهان، نگرانی‌ها از آینده امنیت غذایی بیشتر شده است، در حال حاضر هم افزایش قیمت غذا پای ثابت تورم در کشورها شده است. 

از آنجا که روسیه و اوکراین تأمین‌کننده 30 درصد غلات کشورهای جهان و همچنین تولیدکننده عمده دانه‌های روغنی هستند، بسیار مهم است که بدانیم آینده تولید غذا در این کشورها چگونه خواهد بود. 

سازمان خواربار کشاورزی ملل متحد برای بررسی این موضوع تحقیقاتی انجام داده است که مهم‌ترین یافته‌های این سازمان به این شرح است: فائو طی پرسش‌هایی که داشته، یک نفر از هر ۴ نفر در اوکراین اعلام کرده‌اند تولیدات کشاورزی خود را به واسطه جنگ کاهش داده یا متوقف کرده‌اند که بیشتر در مناطق سومسکا، اودسکا، چرنی‌هیویسکا و مایکولاتیوسکا بودند که 40 درصد روستاییان اوکراینی در این مناطق هستند. 

بررسی‌های فائو نشان داد هزینه‌های تولیدات کشاورزی در هر ۲ بخش محصولات زراعی و دامی افزایش یافته است و جنگ به طور گسترده فعالیت‌های کشاورزی و دامی را کاهش داده است. هزینه‌ها در بخش دامی 64درصد و در بخش زراعی 72 درصد رشد کرده است. 

بررسی‌های سازمان خواربار کشاورزی نشان می‌دهد نیمی از روستاییان اوکراین کاهش درآمد داشته‌اند که در مقایسه با سال گذشته به مراتب کمتر شده است، به عنوان مثال در منطقه سومسکا 67 درصد، مایکولاتیوسکا 65 درصد، دونپسکا 63 درصد و زاپرویسکا 63 درصد کاهش درآمد داشته‌اند. از سوی دیگر، کاهش درآمدها آنها را مجبور کرده به مکان‌های دیگری بروند. 

این گزارش حاکی است که بیش از نیمی از روستاییان، بیش از 50 درصد هزینه‌های‌شان را صرف خرید غذا کرده‌اند و حداقل یک نفر از 5 نفر اعلام کرده‌اند 75 درصد هزینه‌های آنها مربوط به تأمین غذا است. 

فائو پیش‌بینی کرده است این مشکلات در ماه‌های آینده هم ادامه خواهد داشت، چرا که درآمد روستاییان بشدت کاهش یافته و آنها دسترسی خوبی به کودهای شیمیایی و‌آفت‌کش‌ها، سوخت، انرژی و برق مورد نیاز ندارند. همچنین خانوارهای روستایی دسترسی به بذر برای کشت و کار هم ندارند و در حقیقت این بزرگ‌ترین نیاز آنهاست. نیاز به غذای دام در برخی از مناطق اوکراین بسیار حادتر است. 

در صورتی که جنگ بین 2 کشور ادامه یابد، وضعیت فعلی وخیم‌تر خواهد شد و این شرایط در فصل زمستان شدیدتر می‌شود و کنار آمدن با این شرایط بسیار کار سختی خواهد بود. 

فائو تأکید کرده که لازم است برای بهبود این شرایط بحرانی و جلوگیری از وخیم‌تر شدن اوضاع، از روستاییان اوکراین حمایت شود تا تولید در این کشور دوام یابد. 

این گزارش تأکید می‌کند که حمایت از روستاییان و کشاورزان در حقیقت مبارزه با شرایط نامطلوب جنگ و حفظ امنیت غذایی خواهد بود.

خرید و فروش فردی یک درصد حجم بازار ارز است

وزیر امور اقتصادی و دارایی در همایش تحول دیجیتال بانک و بیمه گفت: با وجود اینکه مبادلات ارزی بین افراد کمتر از یک درصد حجم بازار ارز است اما سفته‌بازان و دلالان با استفاده از شبکه‌های مجازی به بازار ارز هجوم می‌آورند و قیمت‌سازی می‌کنند. سیداحسان خاندوزی اظهار داشت: استفاده از شبکه‌های مجازی حتی در معاملات ارزی کشور هم موجب شده است سفته‌بازان و دلالان با استفاده از این شبکه‌ها به بازار ارز هجوم بیاورند و قیمت‌سازی کنند و برای سهمی که کمتر از یک درصد کل مبادلات ارزی را تشکیل می‌دهد، تهدیدی برای بازار ارز ایجاد کنند، پس ما باید خود را مقابل آفند در حوزه ارزی مجهز کنیم. وزیر امور اقتصادی و دارایی تأکید کرد: مساله امروز بازار ارز، اتفاقات کف بازار سبزه میدان نیست، بلکه با شبکه‌های دیجیتالی و قیمت‌سازی دلالان ارزی مواجه هستیم که حاصل آن فراز و فرود در بازار ارز است و ضرورت دارد نظام اداری ما متناسب با حملات دیجیتالی، افرادی را تربیت کند. خاندوزی همچنین گفت: در حوزه کسب و کارها در معرض تهدید هوشمند قرار داریم و شیوه سنتی و امنیتی نمی‌تواند راه‌حل باشد، باید در جریان مقابله با تهدیدها به صورت هوشمند عمل کنیم و در دریایی که به قول سعدی هم گوهر فراوان و هم خطرات زیادی دارد، باید بتوانیم گوهرهای زیادتری استخراج کنیم. وی همچنین استفاده از فناوری‌های دیجیتال در حوزه گندم، آرد و نان را یادآور شد و گفت: ما توانستیم با استفاده از فناوری هوشمند بدون سهمیه‌بندی نان برای خانوارها یا نانواها، مقدار دورریز نان را به حداقل رسانده و مصرف آرد و نان را ساماندهی کنیم، قیمت هم تغییر نکرد و این مساله با یک فناوری هوشمند ساماندهی شد. خاندوزی گفت: تهدیدهایی در زمینه فناوری‌‌‌‌های دیجیتال از نظر اقتصادی وجود دارد که چه در شرایط تحریم و غیرتحریم باید بتوانیم در نبرد دیجیتال مقاومت کنیم. در این نبرد دیگر جلوی حرکت کشتی‌ها یا کانتینرها را نمی‌گیرند، بلکه از طریق مبادلات ارزی، ردوبدل شدن منابع مالی را پیگیری می‌کنند و ما باید بتوانیم با آنها مقابله کنیم. وی استفاده از فناوری‌های دیجیتالی را نماد ارتقای بهره‌وری و عدالت دانست و گفت: ما نباید وضعیت خود را نسبت به 10 سال پیش مقایسه کنیم، بلکه باید برای افزایش شمول مالی، خدمات خود را به آحاد مردم به صورت آسان و غیرحضوری ارائه کنیم و سرعت تحول در حوزه دیجیتال بانک و بیمه را افزایش دهیم.

***

«ای‌تی‌آر»های برجامی زمین‌گیر هستند

مدیرعامل شرکت هواپیمایی هما اعلام کرد «ای‌تی‌آر»های برجامی زمین‌گیر هستند اما تلاش‌هایی برای بازگرداندن آنها به چرخه پرواز در دست انجام است. محمد محمدی‌بخش، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در این باره که آیا دولت طرحی برای افزایش قیمت سوخت هواپیما با توجه به اینکه فقط ۳ درصد از مردم از حمل‌و‌نقل هوایی استفاده می‌کنند و قیمت سوخت ارائه‌شده به شرکت‌ها بسیار پایین است، دارد، گفت: قیمت سوخت ارائه‌ شده به ایرلاین‌های داخلی لیتری 600 تومان است که با فوب خلیج‌فارس فاصله زیادی دارد و هم‌اکنون دولت یک اصلاحیه تغییر قیمت سوخت برای ایرلاین‌های خارجی که در ایران سوخت می‌زنند، ایرلاین‌های ایرانی که پرواز خارجی به مقاصدی غیر از نجف و عربستان دارند و همچنین پروازهای کارگو (باری) تهیه کرده است. وی ادامه داد: ۲ هفته پیش کارگروهی در این زمینه تشکیل و تصمیماتی درباره تعیین سقف قیمت سوخت برای این بخش‌ها اتخاذ شد که از طریق زیرساخت اطلاع‌رسانی دولت اعلام می‌شود. در واقع به این موضوع پرداخته شده،‌ ضمن اینکه این سوختی است که از سوی وزارت نفت در اختیار ایرلاین‌ها قرار می‌گیرد. فرزادی‌پور، مدیرعامل ایران ایر هم درباره سرنوشت ATRهایی که در قالب برجام وارد ایران شد، گفت: تقریبا همه این هواپیماها زمین‌گیر هستند و ما برنامه داریم تا آنها را به چرخه پروازی بازگردانیم و به مرور این هواپیماها وارد چرخه خواهند شد اما برای به‌کارگیری این هواپیماها حتما یک برنامه متفاوتی خواهیم داشت که بتوانیم حداکثر بهره‌وری را از آنها ببریم.

***

سفر با نخستین قطار سریع‌السیر ایران تا ۵ سال آینده

معاون شرکت ساخت و توسعه از بازنگری در هزینه‌های ساخت خط آهن سریع‌السیر تهران - قم -  اصفهان خبر داد و گفت: در صورت تامین مالی، این پروژه ۵ ساله ساخته می‌شود. عباس خطیبی در پاسخ به سوالی مبنی بر آخرین وضعیت قطار سریع‌السیر تهران- قم - اصفهان، اضافه کرد:  وقتی پروژه‌ای در قانون می‌آید ردیف بودجه می‌گیرد؛ از این رو مباحث مربوط به توجیه فنی و اقتصادی آن صورت می‌گیرد. وی ادامه داد: خط آهن سریع‌السیر تهران- قم - اصفهان نیز از این قاعده مستثنا نیست. در رابطه با هزینه‌های این پروژه، بازنگری صورت گرفته و جلسات متعددی در این رابطه انجام شده است. وی با یادآوری اینکه یک بسته اشتراکی برای هزینه‌های طرح به شورای اقتصاد ارائه شده که با تصویب آن همه موانع و مشکلات مالی رفع می‌شود، تصریح کرد: با مصوبه شورای اقتصاد خط آهن سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان با هزینه معقول و قابل قبول ساخته خواهد شد. وی بیان کرد: در صورت تامین بموقع منابع و فعال شدن مابقی فاینانس چینی، خط آهن سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان طی 5 سال ساخته می‌شود.