سریال مسمومیت دانش‌آموزان در حالی ادامه دارد که روز گذشته این موضوع بحث داغ مجلس بود؛ پدیده مبهمی که والدین را نگران کرده و برخی مانع رفتن فرزندان‌شان به مدرسه شده‌اند، البته گمانه‌زنی‌های فراوانی راجع به علل بروز چنین مساله پیچیده‌ای مطرح و نمونه‌های مشکوکی از علل مسمومیت دانش‌آموزان کشف شده است که به گفته وزیر کشور پس از بررسی‌های تخصصی نتایج آن اعلام می‌شود. گرچه هنوز بررسی دستگاه‌های امنیتی برای دستیابی به سرنخ‌های عامل این اتفاقات ادامه دارد اما برخی شواهد و نشانه‌های مستند حاکی از روایت‌های متفاوت و متناقض دانش‌آموزان بخصوص از نوع بویی است که استشمام کرده‌اند. این موضوع باعث شده فرضیه‌ها درباره ماجرای مسمومیت‌ها وعوامل جانبی آن بیشتر شود. روزگذشته دوربین صدا‌وسیما در مدارس حاضر شد و از دانش‌آموزان خواست روایت خود را از ماجرای بویی که استشمام کرده‌اند، بگویند. در ادامه روایت دانش‌آموزان را عیناً می‌خوانیم: 

یکی از دانش‌آموزان گفت: زنگ ورزش بود، کسی در کلاس نبود و وقتی رفتیم سالن ورزش، بوی عطر می‌آمد. یکی دیگر گفت: بوی سوختگی حس کردم. دیگری نیز گفت: بوی رنگ حس می‌کردم. همچنین یکی دیگر از دانش‌آموزان اعلام کرد: دقیقا نمی‌دانستم چه بویی بود اما بوی خیلی بدی حس کردم. خبرنگار از او پرسید: مثلا چه نوع بویی بود؟ گفت: تاکنون چنین بویی را حس نکرده بودم. یکی دیگر از دانش‌آموزان گفت: پنجره را باز کردیم بو می‌آمد؛ بویی شبیه بوی لاستیک سوخته. یکی دیگر از دانش‌آموزان گفت: بوی الکل و سوختگی شدید حس کردم، انگار بوی سم بود.

طبق این گزارش علائمی که باعث شد دانش‌آموزان کارشان به اورژانس کشیده شود متفاوت است؛ از آبریزش بینی گرفته تا بی‌حسی دست و پا. مدیران مدارس نیز در این گفت‌وگو اعلام کردند: دانش‌آموزان دچار علائم خفیف از قبیل آبریزش بینی و حالت تهوع خفیف بودند.

در این حین دوربین صداوسیما به سراغ دانش‌آموزان بستری‌شده رفت و از آنها علت بدحالی‌شان را پرسید. یکی از آنها گفت: سری خیلی شدید بدن داشتم که اجازه راه رفتن را به من نمی‌داد. یکی دیگر از دانش‌آموزان بیان کرد: سوزش معده داشتم. دیگری اعلام کرد: فهمیدم دچار اضطراب شدم، فشارم افتاد و حالم بد شد. دانش‌آموز دیگری بیان کرد: وقتی از کلاس بیرون آمدم ابتدا حالم خوب بود اما بعد سرفه‌های زیادی می‌کردم.

در این میان یکی از معلمانی که در بیمارستان حضور داشت به خبرنگار صداوسیما توضیح داد: من آنجا بودم که بچه‌ها در حال سرفه کردن بودند و اکثرا ترسیده بودند.

حال با اینکه مسؤولان درمان می‌گویند اکثر دانش‌آموزان هیچ مشکلی ندارند اما یکی از مسؤولان درمانی در این ارتباط بیان کرد: ۷ مورد را خودم معاینه کردم، معاینات سیستم تنفسی و ریوی دانش‌آموزان کاملا سالم و خوب بود. البته برخی اظهار می‌کردند بدن‌شان بی‌حس است. در این میان از دکتر کرمی فوق‌تخصص نورولوژی خواهش کردم تک‌تک مریض‌ها را ویزیت کند. او پس از معاینه گفت دانش‌آموزان از نظر سیستم عصبی هیچ مشکل خاصی ندارند. همچنین خانم دکتر خلیقی، از متخصصان سم‌شناسی نیز در این مرکز حضور داشت، حتی ایشان به محل حادثه رفت و وضعیت را از نزدیک دید اما با مشکل خاصی مواجه نشد.

بنا بر این گزارش، سایر مسؤولان می‌گویند علت هنوز هم ناشناخته است و منشأ و علت آن مشخص نیست و موضوع در حال بررسی است.

* روایت نیروی اورژانس

روز گذشته همچنین فیلمی منتشر شد که در آن یک تکنیسین اورژانس با خانواده دانش‌آموزان صحبت می‌کند. وی در جمع والدین نگرانی که فرزندان آنها به مراکز درمانی منتقل شده‌اند، گفت: در معایناتی که روی 15 تا 20 دانش‌آموز منتقل شده به مراکز درمانی صورت گرفت مشخص شد همه آنها دچار استرس شده‌اند و هیچ علائمی دال بر مسمومیت نداشته‌اند.

این نیروی اورژانس در ادامه و در پاسخ به این سوال که آیا بقیه دانش‌آموزانی که به مراکز درمانی منتقل شده‌اند همین شرایط را دارند، گفت: نتیجه معاینات نشان داده است همه آنها دچار نوعی استرس عصبی شده‌اند و اگر به خانه بروند و استراحت کنند شرایط بهتری خواهند یافت. چنین موضوعی در بقیه دانش‌آموزان نیز صدق می‌کند، چراکه همه آنها به نوعی دچار استرس عصبی شده‌اند نه مسمومیت.

* تصمیمی برای مجازی شدن مدارس نگرفته‌ایم

وزیر آموزش و پرورش گفت: برای مجازی شدن مدارس تصمیم گرفته نشده است اما با توجه به نگرانی بحق والدین با دانش‌آموزانی که غیبت می‌کنند مراعات خواهیم کرد و دستور‌العمل‌هایی را در این خصوص به مدارس ابلاغ کرده‌ایم.

* مدارس کشور درگیر پدیده‌ای به نام هراس اجتماعی نیز شده‌اند

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: در کنار تلاش دشمن برای بر هم زدن امنیت مدارس، باید بدانیم که امروز فضای عمومی و بویژه مدارس کشور درگیر پدیده‌ای به نام هراس اجتماعی نیز شده‌ است و البته این بدین معنا نیست که مسمومیت‌ها واقعی نیست. سردار غلامرضا جلالی طی یادداشتی درباره رخدادهای اخیر در مدارس نوشته است: از روز نخستی که خبر مسمومیت‌ برخی دانش‌‌‌آموزان عزیزمان در قم اعلام شد، به‌رغم اینکه اساسا این رخداد در لایه ایمنی و امنیت زیستی  روی داده بود، تیم‌های ویژه سازمان پدافند غیرعامل کشور سر صحنه حاضر شدند و در همکاری با دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی نسبت به نمونه‌برداری از محیط و انجام تست‌های مختلف از دانش‌آموزان و... مبادرت کردند. دانش‌آموزان علائم بالینی مثل سرگیجه و سردرد داشتند اما هیچ‌یک از تیم‌ها نتوانستند در آن مقطع سرنخ قابل تاییدی از عامل مسمومیت پیدا کنند و نمونه‌هایی هم که به دست آمد، قطعیت لازم را نداشت. اما جریان معاند بتدریج سوار بر این غائله شد و تلاش کرد با دامن زدن به هراس اجتماعی از طریق فضای رسانه‌ای و همچنین مشابه‌سازی مسمومیت‌ها در سایر شهرها از آب گل‌آلود ماهی بگیرد. آنچه امروز در برخی مدارس رخ می‌دهد ناشی از مداخله مستقیم جریان نفاق و معاندان کشور است که تلاش دارند با گشودن جبهه جدیدی از جنگ ترکیبی؛ فشارها را علیه دولت و ملت با برچسب نقض حقوق بشر تشدید کنند؛ سناریوی خبیثانه‌ای است. مسموم کردن دختران دانش‌آموز فقط از دست همان گروهکی بر می‌آید که دستش به خون 17 هزار نفر از مردم ایران آغشته است. البته که این گروهک بدون اجازه از اربابان آمریکایی خود قدم از قدم بر نمی‌دارند.

اما اکنون چه می‌شود و چه باید بکنیم؟ این اطمینان خاطر را به همه مردم عزیز ایران می‌دهیم که دستگیری و مقابله با عاملان حوادث اخیر در دستور کار نخست همه دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور است و قطعا شبکه نفاق بزودی رسوا می‌شود و به سزای عمل ننگین خود می‌رسد.

اما باید چند نکته را در نظر داشته باشیم؛ اول اینکه در کنار تلاش دشمن برای بر هم زدن امنیت مدارس باید بدانیم امروز فضای عمومی بویژه مدارس کشور درگیر پدیده‌ای به نام هراس اجتماعی نیز شده‌ است. این به این معنا نیست که مسمومیت‌ها واقعی نیست، بلکه نکته اینجاست که القای یک ترس عمومی می‌تواند با ضریب قابل توجهی تعداد نمونه‌ها را افزایش دهد. دوم همه با هر علاقه و گرایشی باید نسبت به تامین امنیت مدارس احساس مسؤولیت کنیم. اگر مشارکت مردم و همراهی آنها در مقابله با جریان نفاق در دهه 60 نبود، قطعا نمی‌شد با آن حجم از شرارت و توطئه برخورد کرد. امروز هم همه باید آگاه و هوشیار باشیم. مردم می‌توانند هرگونه موارد مشکوک را به نهادهای اطلاعاتی اطلاع دهند.

سوم اینکه در این شرایط خانواده‌ها باید بیشتر از گذشته با فرزندان بویژه نوجوانان خود گفت‌وگو داشته باشند. فراموش نکنیم سرکردگان جریان نفاق تمرکز برنامه‌های رسانه‌ای و عملیات روانی را روی نسل جوان و نوجوان ما گذشته‌اند.قطعا این زمستان به پایان می‌رسد و روسیاهی آن به چهره بدخواهان ملت خواهد نشست.

***

در انتخابات ریاست جمهوری 2022، مکرون صرفا به لطف آرای سلبی جریان‌های مخالف جبهه ملی فرانسه و نامزد آن یعنی مارین لوپن، توانست در کاخ الیزه بماند. نتایج دور نخست انتخابات، حکایت از محبوبیت 23 درصدی رئیس‌جمهور فرانسه در بین رای‌دهندگان داشت! از سوی دیگر، در طول ۶ سال اخیر، تناقضات و پارادوکس‌ها در حوزه سیاست خارجی فرانسه به نقطه اوج خود رسید؛ جایی که فرانسوی‌ها از یک سو بر طبل ادامه جنگ اوکراین می‌کوبند و از سوی دیگر، می‌گویند اوکراین باید عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را برای همیشه فراموش کند! یا جایی که فرانسوی‌ها سخن از دیپلماسی در قبال پرونده هسته‌ای ایران به‌میان می‌آورند و از سوی دیگر، به سردمدار تصویب قطعنامه‌های ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبدیل می‌شوند! همچنین مکرون همان سیاستمداری است که از یک سو بر ایده شکل‌گیری ارتش واحد اروپایی اصرار می‌ورزد و از سوی دیگر، استمرار جنگ اوکراین و جلوگیری از تحقق صلح در این کشور را به مثابه یک دستورالعمل راهبردی از سوی آمریکا عملیاتی می‌کند! مکرون تلفیقی از «توهم، تناقض و ناتوانی» است؛ هم در حوزه اقتصاد و هم سیاست خارجی! 

تاریخ مصرف مکرون مدت‌هاست به پایان رسیده اما خود او هنوز در توهمی غرق است که به واسطه آن خشم میلیون‌ها فرانسوی را از خود بابت آنچه اصلاحات اقتصادی می‌نامد، مشاهده نمی‌کند! در چنین شرایطی بعید است عمر سیاسی مکرون حتی به سال 2027 میلادی (پایان دور دوم ریاست جمهوری وی) برسد. تاریخ اروپا در آینده از مکرون به عنوان سیاستمداری شکست خورده و متوهم یاد خواهد کرد که ماحصل بازی وی در حوزه سیاست داخلی و خارجی فرانسه، چیزی جز عقبگرد پاریس در اروپا و نظام بین‌الملل نبوده است.

ثمانه اکوان/ فرزانه دانایی: دولت ایالات‌متحده بارها بر ادامه جنگ تا به پیروزی رسیدن اوکراین  تاکید کرده است اما پیروزی در جنگ برای کی‌یف به چه معناست و چه ابعادی دارد؟ آیا پیروزی به معنای پذیرفتن آتش‌بس بی‌قیدوشرط توسط مسکو است یا اینکه روسیه باید تمام سرزمین‌های اشغالی در اوکراین را به این کشور بازگرداند؟ آیا پیروزی به معنای تغییر نتایج همه‌پرسی‌ها در مناطق مرزی دونتسک و لوهانسک یا حتی شبه‌جزیره کریمه و بازگشت این مناطق به خاک اوکراین است یا اینکه غرب در نهایت به همان پیشنهاد اولیه کیسینجر برای پایان دادن به جنگ در اوکراین بازگشته و اعلام می‌کند طرح «زمین در برابر صلح» می‌تواند نتیجه قابل قبولی برای اوکراین بوده و یک پیروزی برای این کشور حساب شود؟

نکته اصلی در تحلیل‌ها و سخنرانی‌های سران غرب درباره ضرورت پیروزی اوکراین در جنگ با روسیه این مساله است که هنوز تعریف دقیق و مشخصی از پیروزی برای کی‌یف وجود ندارد. اتحادیه اروپایی و اعضای ناتو همچنین نمی‌دانند درجه پیروزی برای اوکراین چه باید باشد و آیا دقیقاً روسیه باید به شکست در این جنگ اعتراف کند یا نه.

تحلیلگران اوکراینی بر این باورند مقاومت یک‌ساله این کشور در برابر حملات روس‌ها- که البته به لطف سرازیر شدن موج عظیم سلاح‌های غربی به این کشور میسر شد- شایستگی کی‌یف برای رسیدن به پیروزی را به غرب نشان داده است اما این بخشی از ماجرای اقدامات تبلیغاتی- رسانه‌ای اوکراین در برابر غرب است. در پشت ‌صحنه و در صحنه رویارویی نظامی، اوضاع اما برای زلنسکی و ارتش کشورش به این آسانی‌ها نیست. اگر چه او در طول یک سال گذشته در اکثر اتفاقات و رویدادهای جهانی شرکت و روایت کی‌یف از جنگ را در سراسر جهان منتشر کرده و باعث شده روایت رسانه‌ای از این جنگ در بین متحدان آمریکا تقریبا یکدست شود اما باز در صحنه مقابله نظامی، اختلافات هر روز عمیق‌تر می‌شود.

سرازیر شدن امکانات و تجهیزات و سلاح‌های غربی به اوکراین، در طول یک سال گذشته شاید سرعت کار و حملات روس‌ها را در برخی مواقع کند کرده باشد اما در نهایت جلوی عملیات نظامی این کشور را نگرفت و همچنان مرزهای شرق اوکراین در اختیار مسکو قرار دارد. سران اروپا چند ماه است از سرعت مصرف تسلیحات نظامی ارسالی‌شان به اوکراین، انتقاد دارند و بیان می‌کنند سرعت مصرف تجهیزات نظامی ارسال شده به جبهه نبرد علیه روسیه، از سرعت تولید آنها در کشورهای اروپایی پیشی گرفته است. برخی تحلیلگران نظامی پا را از این نیز فراتر گذاشته و بیان می‌کنند نیروهای آموزش ندیده اوکراینی تنها در حال هدر دادن منابع و تجهیزات و سلاح‌های اروپایی و غربی هستند و این کار نمی‌تواند فایده‌ای در برابر نیروهای آموزش‌دیده و حرفه‌ای روسیه داشته باشد.

* بی‌اعتمادی به اروپا حتی در اوکراین 

اوکراین اما در مقابل این صحبت‌ها، طرف‌های غربی بویژه 3 کشور اروپایی انگلستان، فرانسه و آلمان را به دورویی و نفاق متهم می‌کند و معتقد است اگر آنها سلاح‌های پیشرفته نظامی و اطلاعاتی در اختیارش می‌گذاشتند، نتیجه جنگ با سرعت بیشتری به نفع کی‌یف رقم می‌خورد.

در تحلیلی که اخیرا ۲ تحلیلگر نظامی و روزنامه‌نگار اوکراینی در نشریه «کی‌یف پست» منتشر کرده‌اند، علنا انگشت اتهام را به سمت لندن، پاریس و برلین نشانه رفته‌اند. این نویسندگان بیان کرده‌اند 3 کشور اروپایی دسیسه دارند تا مانع رسیدن تجهیزات نوین نظامی از سوی آمریکا به اوکراین شوند و در عین ‌حال در تعاملات دیپلماتیک خود به نفع روسیه عمل کرده و با پوتین مماشات می‌کنند، زیرا همچنان به دنبال صلح و برقراری آتش‌بس هستند.

این تحلیلگران، اقدام برخی سران اروپا برای در نظر گرفتن گزینه دیپلماتیک در مقابل اقدامات روسیه را اشتباهی مانند توافق مونیخ می‌دانند؛ توافق آتش‌بس و صلحی که سران اروپا با هیتلر و موسولینی کردند و در نهایت به جنگی بزرگ‌تر یعنی جنگ دوم جهانی ختم شد. آنها معتقدند سال 1938 و زمان توافق مونیخ، چکسلواکی و سودتنلند قربانی صلح کشورهای اروپایی انگلیس و فرانسه با آلمان شدند و حالا، اروپایی‌ها تلاش دارند برای منافع خودشان و ناتو هم که شده، دوباره توافق صلحی را بین خود تنظیم کنند که اوکراین را به ورطه نابودی می‌کشاند.

این تحلیل‌های رادیکال و تند و متهم کردن اروپا به در نظر گرفتن منافع خودش در مقابل اوکراین، همه در واقع از القائات و ادراکی ناشی می‌شود که دولت بایدن برای زلنسکی و دولتش به ارمغان آورده است. با وجود برنامه‌ها و تلاش‌های مختلف برای رسیدن به آتش‌بس و قربانی نشدن بیش ‌از حد اوکراین در رویارویی روسیه و غرب، دولت بایدن این ادراک را برای زلنسکی به وجود آورد که غرب - بویژه آمریکا - تا پایان کار در کنار او خواهند ماند و اجازه پیروزی به مسکو را نمی‌دهند. با این‌حال از جنگ اوکراین یک سال گذشته و معلوم نیست انبارهای تسلیحاتی غرب تا چه زمانی ظرفیت حمایت از زلنسکی را داشته باشد. در عین ‌حال مشکلات و تبعات اقتصادی جنگ نیز به مرور زمان، کشورها را از یکدیگر جدا و اختلافاتی را بین آنها ایجاد کرده است.

اروپا معتقد است آمریکا در این جنگ نفع خود را می‌برد و به همین دلیل دیگر نیازها و مشکلات اقتصادی اروپا برایش اهمیت ندارد. بر همین اساس است که اجلاس امنیتی مونیخ و نشست گروه جی 20 در یک ماه گذشته، عرصه پدیدار شدن بیشتر اختلافات بین اروپا و آمریکا بود.

* اختلافات میان رهبران غرب درباره نتایج ادامه جنگ در اوکراین 

استفن والت، ستون‌نویس نشریه فارن پالیسی و از تحلیلگران برجسته حوزه روابط بین‌الملل در این باره مطلب جالبی در این نشریه دارد. او که برای نخستین بار در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت کرده بود، نوشته است صحبت‌های سران غرب در مقابل دوربین‌ها با آنچه در پشت پرده در جلسات می‌گذشت، تناقضات زیادی با هم داشت.

والت در این باره نوشت: مباحث مربوط به اوکراین، موضوع و محور اصلی اکثر جلسات در کنفرانس امنیتی مونیخ بود اما در این کنفرانس ۲ خط فکری بسیار جدا از هم و دارای اختلاف زیاد وجود داشت که نشان می‌دهد غرب در ماجرای اوکراین چندان هم جبهه واحد و یکدستی نیست.

اولین اختلافات در این باره، بین روایت‌های جامعه 2‌سوی دریای آتلانتیک و دیگر کشورهای حوزه‌ای بوده که از آن با عنوان کشورهای حوزه جنوب یاد می‌شود. والت در این باره معتقد است این تفاوت در روایت جنگ و نوع نگاه به اهداف و منافع هر کشور در آن، از ابتدای امر وجود داشته و در رسانه‌ها نیز نقل شده و جای چندان تعجبی نداشت که برخی کشورها روایت غربی در این باره را باور نداشته باشند. اخیرا شورای روابط خارجی اروپا نیز گزارش جدیدی در این باره منتشر کرده و به این مساله پرداخته است. او معتقد است روایت غربی نتوانسته کشورهای جنوب را به حمایت از غرب ترغیب کند، زیرا این روایت‌ها دقیقا تناقض رفتار و گفتار غربی‌ها درباره مسائل بین‌المللی را به رخ جهان می‌کشد. به‌ عنوان نمونه، روایت غرب این است که از بعد از جنگ دوم جهانی، نظم بین‌المللی اجازه کشورگشایی به یک کشور را نداده است و نباید اجازه داد دنیا به نظم قبل از جنگ دوم جهانی بازگردد. این در حالی است که سران غرب نمی‌توانند شهرک‌سازی‌های صهیونیست‌ها در اراضی اشغالی را با این منطق توضیح داده یا توجیه کنند. والت در ادامه می‌نویسد: روسیه به این دلیل تحت شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفت که قصد کشورگشایی و گرفتن سرزمین از کشور همسایه‌اش را داشت اما هیچ نهاد بین‌المللی و هیچ کشور غربی‌ای تاکنون اسرائیل را برای این کار تحریم نکرده است و اتفاقا جلوی تحریم‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهاد را نیز می‌گیرد.

او اما در ادامه به اختلافات بین کشورهای غرب درباره اوکراین می‌پردازد و به‌ صراحت می‌گوید سران غرب آنطور که مقابل رسانه‌ها به پیروزی اوکراین در این جنگ امیدوارند، در جلسات پشت پرده به این حد خوش‌بین نیستند و بیشتر دچار بدبینی و اضطراب هستند.

والت در این‌باره می‌نویسد: «در کنفرانس امنیتی مونیخ صحبت‌های کاملا هریس، آنتونی بلینکن و رهبران اروپایی بر پیروزی‌ای تاکید داشت که بزودی در اوکراین به دست می‌آید اما در جلسات غیررسمی همه می‌دانند این پیروزی بسیار دور بوده و رسیدن به آن بسیار سخت است. در عین ‌حال هیچ یک از افرادی که من با آنها صحبت کردم اعتقاد نداشتند جنگ می‌تواند به این زودی‌ها تمام شده و مهم‌تر از آن، اوکراین بتواند تمام سرزمین‌های خود از جمله کریمه را از روسیه پس بگیرد و ارسال تجهیزات جنگی نیز نمی‌تواند به این موضوع کمکی کند. در واقع فراخوان‌ها برای ارسال بیشتر سلاح به اوکراین (از جمله تانک‌ها، تجهیزات نظامی و سیستم‌های موشکی تاکتیکی و هواپیماهای جنگنده) می‌تواند بازتاب‌دهنده این آگاهی در بین رهبران غرب باشد که می‌دانند اوکراین در وضعیت بسیار بدتری نسبت به آنچه در رسانه‌ها گفته می‌شود قرار دارد. بسیاری از کسانی که من با آنها صحبت کردم، انتظار دارند بن‌بست سخت ادامه یابد و شاید در ماه‌های آینده منجر به آتش‌بس شود. در حقیقت، کمک غرب به اوکراین برای رسیدن این کشور به پیروزی نیست؛ هدف واقعی این است که کی‌یف را در موقعیتی قرار دهیم که وقتی زمانش رسید، معامله مطلوبی انجام دهد».

* نجات اروپا و تهدید همزمان آن

اگر هدف واقعی بایدن، رساندن اوکراین به درجه‌ای از مقاومت در برابر روسیه باشد که بتواند در مذاکرات صلح، امتیازات بیشتری از مسکو بگیرد، موضوع قابل ‌توجه بعدی، نوع گفتمان دولت بایدن و تفاوت آن با سخنرانی‌های مقامات اروپایی است. شاید سران اروپا واقعا به دنبال هدف اصلی رسیدن به آتش‌بس باشند اما به نظر می‌رسد دولت بایدن یا در نقش خود بسیار بیشتر از حد انتظار فرو‌رفته یا تلاش دارد در نهایت از اروپاییان نیز برای پایان دادن به جنگ امتیاز بگیرد. نوع رفتار و گفتار بایدن نشان می‌دهد آمریکا مشتاقانه منتظر ادامه جنگ تا زمان پیروزی کامل اوکراین بر روسیه است. او در این راه نه‌تنها پول مالیات‌دهندگان آمریکایی و اروپایی را به سمت کارخانه‌های سلاح‌سازی آمریکایی هدایت می‌کند، بلکه در حال تهدید اروپا نیز هست؛ بدین معنی که می‌تواند تا روزی که تمایل داشته باشد به این جنگ ادامه دهد و وضعیت اقتصادی اروپا را با بحران‌های بی‌سابقه دگرگون سازد. ایجاد بحران اقتصادی جهانی، مساله‌ای است که به دغدغه اصلی شرکت‌کنندگان در اجلاس جی 20 در هندوستان تبدیل و باعث شد 20 کشور پیشرفته و صنعتی دنیا با اقتصادهای بزرگ و رو به ‌پیشرفت، نتوانند درباره محکوم کردن جنگ در اوکراین به اجماع برسند. این مساله نه‌تنها روی اجلاس معاونان اقتصادی و وزرای اقتصاد و روسای بانک مرکزی گروه 20 تاثیر گذاشت، بلکه سایه آن بر سر اجلاس نهایی با حضور وزرای خارجه این کشورها نیز افتاد. دیدار کوتاه 10 ‌دقیقه‌ای لاوروف و بلینکن در راستای روابط بسیار بد ۲ کشور تحلیل شد و چین و روسیه جلوی تصویب بیانیه نهایی کمیته‌های این اجلاس درباره نقش منفی جنگ اوکراین بر اقتصاد جهانی را گرفتند.

* اتحاد با اروپا تنها از طریق ناتو

دولت ایالات‌متحده اما در نقطه اوج حرکات ضد روسی خود، در سالگرد جنگ اوکراین، بایدن را به کی‌یف و بعد به ورشو فرستاد تا حامل پیامی برای روس‌ها باشد: اینکه آمریکا در کنار اوکراین ایستاده و اجازه نمی‌دهد روسیه پیروز میدان باشد. با اینکه بایدن تلاش داشت این پیام را به روسیه برساند اما در سخنرانی خود پیام دیگری را نیز برای اروپا فرستاد: اینکه «آمریکا و ناتو در کنار اوکراین هستند». منظور او از ناتو احتمالا کشورهای اروپای غربی بوده است که تاکنون نیز بالاترین میزان همراهی با آمریکا را داشته‌اند اما به نظر می‌رسد تلاش او برای تشکر از اروپایی بود که همچنان به واسطه عضویت در ناتو، باید دنباله‌رو آمریکا باشد و چاره‌ای غیر از این نیز ندارد.

او البته از «کار عظیم» اروپا در حمایت از اوکراین تقدیر کرد اما بیشتر از اینکه نقش متحدان اروپایی خود را پررنگ جلوه دهد، بر نقش ناتو و اعضای ناتو در این باره تاکید کرد تا نشان دهد اگر قرار باشد اتحادی بین آمریکا و اروپا برقرار باشد، این اتحاد باید از ناتو آغاز شده و به آن ختم شود. بنابراین پیام اصلی بایدن برای اروپا این بود: اتحاد آمریکا و اروپا تنها در صورتی ادامه می‌یابد که اروپا وظایف خود به ‌عنوان عضوی از پیمان آتلانتیک شمالی را انجام داده و به دنبال نظریه‌های افرادی چون امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نباشد که زمانی معتقد بود اروپا باید نیروی نظامی ویژه خود را داشته باشد.

* اول چین، بعد اوکراین

اتفاقات چند وقت اخیر در فضای بین‌الملل شاید تا حد زیادی بر مساله اوکراین تمرکز داشته باشد اما نگاهی به اظهارنظرهای مقامات آمریکایی درباره اوکراین نشان می‌دهد چین، همچنان موضوع اول سیاست خارجی ایالات‌متحده است و آمریکا بنا ندارد از بحران اوکراین، بحرانی بسازد که به مساله اصلی جهان و سیاست خارجی کشورش تبدیل شود. جنگ در اوکراین با شدت کم ‌و زیاد تا مدت ‌زمان زیادی ادامه خواهد داشت اما این مساله می‌تواند به اهرم فشاری در دست دولت ایالات‌متحده تبدیل شود که به دشمن و رقیب اصلی‌اش یعنی چین بپردازد. تحرکات اخیر مقامات آمریکایی در اعلام هشدار مبنی بر احتمال کمک نظامی چین به روسیه، در همین راستا ارزیابی می‌شود.

دولت بایدن می‌داند نمی‌تواند از این ‌پس تمام تمرکز خود را بر اوکراین بگذارد و از چین و پیشرفت‌های تکنولوژیک و اقتصادی‌اش بگذرد. بنابراین سعی دارد این بار نه از دریای چین جنوبی و تایوان، بلکه از اوکراین به چین برسد! تهدید چین به استفاده از ابزار تحریم علیه این کشور در صورت کمک نظامی به روسیه، تا چند وقت دیگر حتی اگر واقعا کمکی از جانب چین به مسکو نشده باشد هم با استناد به اخبار ضدونقیض و بی‌پایه و اساس آغاز می‌شود و همزمان فشارها بر این کشور در حوزه‌های دیگر از جمله حوزه فناوری‌های نوین ادامه می‌یابد. آمریکا سعی ندارد بحران اوکراین را تمام کرده و بعد به سمت چین برود، بلکه سعی دارد از بحران کنترل‌شده و تحت مدیریت اوکراین، راهی برای رویارویی نهایی با پکن و تضعیف آن پیدا کند. بر همین اساس است که روسیه و بسیاری از کشورهای جهان مانند عربستان در حال تنظیم دوباره روابط خود با پکن هستند، زیرا می‌دانند در نهایت باید میان جبهه غرب و شرق یکی را برای اتحاد و همکاری بین‌المللی انتخاب کنند.

صحبت‌های لاوروف، وزیر خارجه روسیه در هند در همین راستاست. او بیان کرد روسیه در بحث انرژی دیگر اعتمادی به اروپا ندارد و تلاش دارد شرکای مطمئن‌تری چون چین و هند را برای فعالیت‌های بعدی در کنار خود نگه دارد. همین مساله نشان می‌دهد مرزبندی‌های جدید جهانی در نظم نوین بین‌المللی از هم‌‌اینک در حال شکل‌گیری است و هر کدام از قطب‌های قدرت در جهان به دنبال یارگیری‌های جدید در عرصه جهانی هستند.

تیم فوتبال پرسپولیس که در نزدیک‌ترین موقعیت ممکن به صدر جدول لیگ برتر است، در هفته بیست و دوم هم تراکتور را در وقت‌های اضافه شکست داد تا همچنان سایه به سایه سپاهان حرکت کند. در یکی از مهم‌ترین دیدارهای هفته بیست و دوم لیگ برتر دیروز تیم فوتبال تراکتور در ورزشگاه بنیان‌دیزل میزبان پرسپولیس بود که این بازی با برتری ۳ بر ۲ سرخپوشان به پایان رسید. محمد عمری (۱۹)، مهدی ترابی (۳۱) و حنانوف (5‌‌+90) برای پرسپولیس و محمد عباس‌زاده (۶۷ و ۸۴ - پنالتی) برای تراکتور در این بازی گل زدند. سرخپوشان تهرانی در شرایطی به میدان رفتند که دقایقی قبل از شروع بازی گئورگی گولسیانی و میلاد سرلک را به دلیل بیماری و مصدومیت از ترکیب خارج کردند و با علیرضا بیرانوند، فرشاد فرجی، مرتضی پورعلی‌گنجی، امید عالیشاه (۸۱ علی نعمتی)، سینا اسدبیگی، کمال کامیابی‌نیا (۹۱ مهدی عبدی)، مهدی ترابی (۹۱ دانیال اسماعیلی‌فر)، وحید امیری، وحدت حنانوف، محمد عمری (۶۸ سروش رفیعی) و لئاندرو پریرا (۸۱ عیسی آل‌کثیر) به میدان رفتند. دقایق ابتدایی این بازی با اشتباهات انفرادی بازیکنان همراه بود و توپ‌های زیادی به اشتباه بین ۲ تیم رد و بدل شد اما دقیقه ۱۹ محمد عمری در یک ضدحمله با شوتی محکم از سمت راست محوطه جریمه دروازه تراکتور را باز کرد تا پس از چند هفته پایش به گلزنی باز شود. پس از این گل تیم میزبان سعی در اختیار داشتن بازی داشت و حملاتی را هم روی دروازه میهمان تهرانی پی‌ریزی کرد اما این پرسپولیس بود که برخلاف جریان بازی دومین گل را در دقیقه ۳۱ به ثمر رساند. در این دقیقه توپگیری از میانه زمین فرصت را به محمد عمری داد تا وارد محوطه جریمه حریف شود و در شرایطی که خودش می‌توانست دروازه را باز کند، پس از جا گذاشتن چند بازیکن توپ را به مهدی ترابی رساند تا این بازیکن با ضربه‌ای آرام دروازه را باز کند. در دقایق باقیمانده تراکتور سعی در نزدیک شدن به دروازه پرسپولیس داشت اما موقعیت‌های آنها به قدری خطرناک نبود که دروازه تیم تهرانی را تهدید کند تا نیمه اول با برتری ۲ بر صفر پرسپولیس به پایان برسد. نیمه دوم مطابق انتظار آغاز شد و این تراکتور بود که برای جبران گل‌های خورده فشار زیادی را روی دروازه میهمان تهرانی خود وارد کرد و هر چند تلاش زیادی در این زمینه داشت اما نتوانست موقعیت خطرناکی را تا دقیقه ۶۰ روی دروازه ایجاد کند. تنها موقعیت آنها شوتی بود که از زاویه بسته ‌زده شد و علیرضا بیرانوند آن را مهار کرد.

با این حال محمد عباس‌زاده که از ابتدای نیمه دوم وارد زمین شده بود، دقیقه ۶۷ با ضربه سر دروازه علیرضا بیرانوند را باز کرد تا امید به اردوی تراکتور بازگردد و بازی شرایط ویژه و جذاب‌تری بیابد. تراکتوری‌ها که برای به تساوی کشاندن بازی تلاش زیادی می‌کردند، بالاخره دقیقه ۸۴ روی حرکت عباس‌زاده درون محوطه جریمه صاحب یک پنالتی شدند که این ضربه را خود عباس‌زاده به گل تساوی تبدیل کرد تا سرخپوشان بازی برده را با تساوی عوض کنند. در دقایق پایانی پرسپولیس برای رسیدن به گل سوم تلاش زیادی کرد و در شرایطی که داور ۵ دقیقه وقت اضافه گرفته بود، شاگردان گل‌محمدی از سکته نجات پیدا کردند و با گل وحدت حنانوف ۳ امتیاز این بازی را به خود اختصاص دادند، البته قبل از این گل، دانیال اسماعیلی‌فر یک موقعیت تک به تک را براحتی هر چه تمام‌تر از دست داده بود.

***

آنچه باید درباره جدال حساس استقلال - گل‌گهر بدانید

گروه سیاست‌خارجی: پایان سفر 2 روزه گروسی به تهران با حواشی‌ای درباره توافق در برخی امور فنی هسته‌ای همراه بود. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به خبرهایی مبنی بر افزایش سطح بازرسی بویژه دسترسی به افراد، این موضوع را رد کرد و تنها بر افزایش بازرسی‌های درباره روند غنی‌سازی 60 درصد در فردو تاکید کرد. به نظر می‌رسد در سفر گروسی ۲ طرف به یک چارچوب همکاری برای بازتعریف همکاری‌های فنی دست یافته‌اند اما در عین حال محمد اسلامی تاکید کرده است همکاری‌ها فقط در محدوده پادمان ادامه پیدا می‌کند. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از 2 دور ملاقات و مذاکرات فشرده در یک نشست خبری مشترک شرکت کردند. محمد اسلامی در نشست خبری مشترک با رافائل گروسی گفت: آنچه برای ما حائز اهمیت است اینکه بتوانیم به صورت اطمینان‌بخش با پرهیز از ورود دادن و نفوذ دادن عناصر و عواملی که نیت و هدف آنها بر هم زدن یک روابط عادی و حرفه‌ای است، مسائل را حل و فصل کنیم، به گونه‌ای که این شیوه تعامل پایدار بماند و همواره آژانس بتواند وظایفش را در ارتباط با برنامه‌ هسته‌ای ایران در چارچوب ضوابط پادمان پابرجا و اطمینان‌بخش نگه دارد. اسلامی درباره احتمال صدور قطعنامه علیه ایران در نشست بعدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و عکس‌العمل ایران هم گفت: جمهوری اسلامی ایران برای پیشبرد اهداف توسعه خود که واضح و روشن است، مصمم بوده و منافع ملی و امنیت خودش را با هیچ چیز جابه‌جا نمی‌کند. اگر قرار باشد قطعنامه‌ای صادر شود، حتما مراجع ذی‌ربط تصمیم‌گیری می‌کنند و ما طبق تصمیمات عمل خواهیم کرد. وی ادامه داد: نکته‌ای که بین من و آقای گروسی در این مقطع وجود دارد، این است که آنچه را در چارچوب پادمان است، برای اطمینان‌بخشی به آژانس دقیقا اجرا کنیم و به آن پایبند بودیم و خواهیم بود و اجازه نمی‌دهیم عناصر و عواملی یا نوعا اقداماتی، این انطباق با ضوابط را زیر سوال ببرد. رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین به فشار 3 کشور اروپایی عضو برجام به ایران در شورای حکام اشاره کرد و افزود: ۳ کشور اروپایی به طور ویژه و کسانی که با آنها همکاری می‌کنند، بر تعهدات برجامی تمرکز می‌کنند اما این تعهدات صفحه مقابل دارد که تعهدات طرف مقابل است. نمی‌توانند وقتی به تعهدات‌شان عمل نمی‌کنند، به ما و آژانس فشار بیاورند ما به تعهدات‌مان عمل کنیم. به همین دلیل برای گام‌های اطمینان‌بخش با آقای گروسی تفاهم کردیم که در چارچوب پادمان روابط خودمان را تنظیم کنیم. این باعث می‌شود مادامی که آنها به تعهدات‌شان بازنگشته‌اند، آژانس به این شکل از عملکرد ما اطمینان داشته باشد. این نکته حائز اهمیتی است که مورد توافق ما قرار گرفت.

از سویی گروسی بعد از پایان سفر به تهران، یک نشست خبری در وین برگزار کرد که به گفته بسیاری از تحلیلگران نشان از یک توافق ضمنی و مثبت بین ایران و آژانس بود. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه شنبه پس از بازگشت از تهران در فرودگاه وین گفت: با ایران توافق کردیم اجازه دسترسی به اطلاعات و مکان‌ها به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده شود. وی افزود: نشست‌های فنی با طرف ایرانی بزودی برگزار خواهد شد و برخی تجهیزات نظارتی در ایران بزودی راه‌اندازی می‌شود. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اضافه کرد: سایت فردو به بازرسی بیشتر نیاز دارد و ما شدت بازرسی در آنجا را افزایش خواهیم داد. بازرسی‌ها از سایت فردو 50 درصد افزایش خواهد داشت که پیشرفت بسیار مهمی از نظر شفافیت به شمار می‌آید و تجهیزات نظارتی فعالیت‌های هسته‌ای در تعدادی از اماکن دوباره نصب می‌شود. گروسی گفت: تلاش خواهیم کرد در سریع‌ترین زمان ممکن تحقیقات درباره ذرات هسته‌ای پیدا شده در سایت‌های اعلام نشده انجام شود. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اضافه کرد: چیزی که مهم بوده این است که ما روی بازرسی‌ها، دسترسی به افراد و دسترسی به مواد بخصوص توافق کردیم که این یک تغییر است.گروسی درباره پیدا شدن ذرات اورانیوم 84 درصد غنی‌شده هم گفت: توجه به این نکته مهم است که هیچ تولید یا انباشتن اورانیوم غنی‌شده در این سطح وجود نداشته است. این بسیار مهم است و مردم نباید گمراه شوند. وی افزود: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک روندی با ایران خواهد داشت و این زمانبر خواهد بود. مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اضافه کرد: من معتقدم یک پیشرفت قابل توجه، حداقل از نظر گفت‌وگوی من با دولت ایران ثبت شده است. فکر می‌کنم شنیده شدم و امیدوارم بزودی نتایج را ببینیم. خواهیم دید.

در این میان، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این صحبت‌ها در گفت‌وگویی اعلام کرد ایران هیچ چیز غیر از قاعده قانونی به آژانس ارائه نکرده است. بهروز کمالوندی درباره برخی ادعاها پیرامون اعطای دسترسی به افراد در گفت‌وگوهای ایران و آژانس گفت: در طول ۲ روزی که آقای گروسی و هیات همراه در ایران بودند، هیچگاه بحث دسترسی به افراد مطرح نشد و هیچ متنی هم حاکی از این موضوع نوشته نشده است. وی ادامه داد: البته حتی اگر چنین درخواستی مطرح می‌شد، به طور قطع ما با آن مخالفت می‌کردیم. سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره نصب دوربین‌های جدید در تاسیسات هسته‌ای نیز تاکید کرد: درباره نصب دوربین‌ها صحبت یا توافقی انجام نشده است. وی درباره ادعای افزایش ۵۰ درصدی بازرسی‌های آژانس از مکان‌های هسته‌ای ایران هم گفت: از آنجا که برای نخستین‌بار در مجتمع فردو غنی‌سازی ۶۰ درصد آغاز شده بود، بر اساس رویکرد پادمانی بازرسی‌ها باید افزایش می‌یافت، چرا که اصولا با افزایش سطح غنی‌سازی یا ورود مواد حساس‌تر به موسسه، میزان بازرسی‌ها با توافق طرفین افزایش می‌یابد. کمالوندی تاکید کرد: بر همین مبنا تعداد بازرسی‌های فردو پیش‌تر ۸ مورد بوده که با توجه به سطح غنی‌سازی بالاتر، به ۱۱ مورد افزایش یافته است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین در واکنش به برخی اخبار مبنی بر توافق با آژانس برای دسترسی به 3 مکان ادعایی بر اساس میزان‌ درخواست آژانس گفت: هیچ بحثی درباره میزان دسترسی بدون محدودیت به 3 مکان ادعایی مطرح نشده است و با توجه به دسترسی قبلی به این مکان‌ها اصولا لزومی به دسترسی بیشتر دیده نمی‌شود و آژانس نیز تاکنون چنین درخواستی نداشته است. وی درباره دسترسی به نقشه جامع هسته‌ای کشور هم گفت: آنچه مهندس اسلامی در طول مذاکرات یک نسخه از آن را تحویل طرف مقابل داد، چارچوب برنامه ملی همکاری‌های فنی (سی‌پی‌اف) بود که نوع همکاری‌های آژانس و ایران در حوزه‌های کمک‌های فنی و توسعه‌ای را مشخص می‌کند. این چارچوب، بر اساس برنامه جامع ۲۰ ساله هسته‌ای تهیه شده است. کمالوندی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا این تفاهمات مغایر قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی است؟ گفت: این تفاهمات هیچ گونه مغایرتی با قانون راهبردی مجلس ندارد و کاملا در راستای این قانون دنبال خواهد شد. این صحبت‌ها در راستای همان بخش‌های بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. در این بیانیه آمده سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره موارد زیر به توافق رسیدند: تعاملات بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران با روحیه همکاری و با رعایت کامل صلاحیت‌های آژانس و حقوق و تعهدات جمهوری اسلامی ایران بر اساس موافقتنامه‌های جامع پادمانی صورت خواهد گرفت. درباره مسائل پادمانی باقیمانده مربوط به ۳ مکان، ایران آمادگی خود را برای ادامه همکاری و ارائه اطلاعات و دسترسی بیشتر به منظور رسیدگی به مسائل پادمانی باقیمانده اعلام کرد. ایران به صورت داوطلبانه به آژانس اجازه می‌دهد چنانچه مقتضی باشد، فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بیشتر را اجرا کند. روش اجرای آن طی یک نشست فنی که بزودی در تهران برگزار می‌شود، میان ۲ طرف مورد توافق قرار خواهد گرفت.

البته صحبت‌های اخیر گروسی در ایران مبنی بر غیر قانونی بودن حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران به مذاق اسرائیلی‌ها بویژه نتانیاهو خوش نیامد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که از حرف‌های مدیرکل آرژانتینی آژانس نگران شده است، اعلام کرد برای مقابله با پرونده صلح‌آمیز هسته‌ای ایران هر کاری خواهد کرد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دیروز به اظهارات مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که گفت «هر گونه حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای غیرقانونی است» واکنش نشان داد. به گزارش رویترز، گروسی این اظهار نظر را در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره تهدیدهای رژیم موقت صهیونیستی و آمریکا برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در صورتی که «دیپلماسی برای ممانعت از دستیابی ایران به بمب اتم به بن‌بست بخورد» بیان کرد. طبق این گزارش، بنیامین نتانیاهو دیروز در اظهاراتی تلویزیونی به کابینه خود گفت: «رافائل گروسی فردی شایسته است که اظهارات نامناسبی را بیان کرد».  وی افزود: «خارج از چه قانونی؟ آیا برای ایران که آشکارا خواستار نابودی ما است، جایز است ابزار کشتار برای نابودی ما را سازماندهی کند؟ آیا ما از دفاع از خود منع شده‌ایم؟ بدیهی است مجاز به انجام این کار هستیم».

گروه سیاسی: همزمان با فرارسیدن ایام دهه فجر و چهل‌وچهارمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و اعیاد ماه رجب، رهبر حکیم انقلاب اسلامی در پی درخواست رئیس قوه‌قضائیه با بخشودگی و عفو تعدادی از متهمان و محکومان اغتشاشات پاییز ۱۴۰۱ موافقت کردند؛ موضوعی که با استقبال زیاد افکار عمومی و رسانه‌ها مواجه شد.

رسانه KHAMENEI.IR پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب اسلامی برای بررسی دقیق‌تر زمینه‌ها، پیامدها، جزئیات و فرآیندهای منجر به این عفو و بخشودگی به گفت‌وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه‌قضائیه پرداخته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

* یکی از نکاتی که درباره عفو اخیر - که در دهه فجر و ایام ماه مبارک رجب انجام شد- در برخی رسانه‌ها مطرح شد، بی‌سابقه بودن این اتفاق بود. با توجه به سوابق فعالیت شما در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران، این موضوع و سوابق آن را تشریح کنید.

انقلاب ما از وحی نشأت گرفته است و طبیعتا بر اساس تعالیم رحمانی اسلام که هدایت انسان‌ها را به عهده دارد، همان مشی بشیراً و نذیراً را دنبال می‌کند و تا آنجایی که می‌شود به افراد فرصت می‌دهد. اگر برگردیم به ایام انقلاب، می‌توانیم ببینیم حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه به ساواکی‌ها و کسانی که در رأس نظام طاغوت بودند چه گفتند، به ارتش و شهربانی آن زمان چه گفتند، می‌بینیم کاملا با دلسوزی و خیرخواهی رفتار کرده‌اند. بعد از انقلاب نیز همین‌طور بود؛ حضرت امام رحمه‌الله‌علیه یک عفو عمومی دادند و البته چند دسته را که زیان‌شان به مردم رسیده بود از عفو مستثنا کردند؛ افرادی که کسی را کشته یا شکنجه داده بودند یا اموالی را از بیت‌المال و مردم غارت کرده بودند؛ خب آنها باید حساب پس می‌دادند. حضرت آیت‌الله ‌العظمی خامنه‌ای هم همین‌طور مثل حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه عمل کرده‌اند. ایشان از ابتدای دهه‌ 70 تا امروز، افراد، گروه‌ها، تشکل‌ها و جریان‌های مختلف را دعوت می‌کردند، پیام می‌دادند یا نماینده‌ای می‌فرستادند که پیغام ایشان را به آنها برسانند و بگویند مسیری که می‌روید این اشکالات را دارد. یک وقت‌هایی هم خود ایشان جریان‌ها را به حضور می‌پذیرفتند و با آنها صحبت می‌کردند و توضیح می‌دادند. این جنبه‌ رحمانیت الهی از اول انقلاب تا امروز بوده است. حالا در هر مقطعی به مقتضای زمان، به یک نحوی در این راستا عمل شده است. چقدر از رهبر انقلاب توصیه‌های این‌چنینی داشتیم؛ چقدر به بنده‌ حقیر و دیگران گفتند که گزارش‌هایی به دست‌مان رسیده است، حواس‌تان جمع باشد طبق قانون باید با مجرم رفتار کنید، از آنچه مقررات و قانون گفته تعدی نشود؛ مراقب باشید خدای ناکرده کوچک‌ترین توهین و تحقیری نسبت به مجرم انجام نشود. مکرر خودم این را از زبان رهبر انقلاب شنیدم که فرمودند: «حواس‌تان باشد ما باید روز قیامت پاسخگو باشیم، مراقب باشید». این رفتار رحمانی با مجرم و متهم که الان انجام می‌شود، یک مساله سیاسی مقطعی نیست؛ این جزو ذات انقلاب ما است.

* این رفتار رحمانی با کسانی که در اغتشاشات اخیر به‌عنوان متهم یا مجرم در اختیار قوه‌قضائیه بودند چگونه صورت گرفت؟

در وقایع اخیر دشمن هزینه‌های فراوانی کرد، پشتیبانی کردند، تعلیمات جدید دادند، امکاناتی در اختیار اغتشاشگران قرار دادند و بویژه وعده‌هایی به آنها دادند که این کارها را بکنند. با جریان‌های مختلف اپوزیسیون تماس گرفتند و سعی کردند اینها را با هم متحد بکنند. جریان‌هایی در داخل و خارج از کشور با تبلیغات پرفشار شبانه‌روزی، هر لحظه با اخبار و مسائل ناامیدکننده و دروغ و افترا ذهن مردم را هدف قرار دادند. خب بعضی افراد، واقعا تحت تاثیر این القائات قرار گرفتند و برای اینکه عقب نیفتند یک حرفی می‌زدند یا کاری می‌کردند؛ بعضی از اینها فکر می‌کردند که کار انقلاب تمام شد دیگر، مثلا بیاییم بیانیه بدهیم که عقب نیفتیم. بعضی از همان هفته‌های اول وقتی دیدند که مثلا اغتشاشگران قرآن و پرچم ایران و مسجد را آتش می‌زنند، گفتند ما چنین چیزی نمی‌خواستیم. دشمن می‌خواست نظام اصلا نباشد، کشور تجزیه شود و یک جنگ مسلحانه‌ای در بعضی از مناطق کشور به‌ وجود بیاید که مطلقا به این اهداف نرسید. در این شرایط، مهم بود که نظام هزینه کم پرداخت کند و صف کسانی که فریب خوردند، اعتراض و‌ نقد دارند را از آن کسانی که خدای ‌ناکرده در داخل کشورند ولی با دشمن همراه و همدست هستند و خیانت می‌خواهند بکنند را کاملا جدا بکند؛ بحمدالله این انجام شد. درصد بسیار بالایی از این کسانی که آمدند در خیابان و احیانا شعاری دادند یا کاری کرده بودند، گفتند که ما چنین رفتار و اقداماتی را قبول نداریم، ما اعتراض داشتیم، انتقاد داشتیم فکر می‌کردیم که حالا از این طریق می‌توانیم اعتراض و انتقادمان را بیان کنیم. نمی‌خواهم بگویم همه ولی یک تعداد کثیری از اینها به محض اینکه برایشان مساله و صحنه توضیح داده می‌شد، صف‌شان را از خائنین جدا می‌کردند؛ اینها قبل از این بود که عفو اخیر اعلام شود.

* عفوی که اعلام شد، از چه لحاظ متمایز بود؟

البته این عفو آنطور که بعضی‌ها تعبیر کردند عفو عمومی نبود. چون عفو عمومی از نظر قانون اساسی و مقررات یک تعریفی دارد. این پیشنهاد عفو هم با استنباط و ‌شناختی بود که ما از مبانی رهبر انقلاب داشتیم. بر اساس آن نکاتی بود که ایشان صراحتا یا در جلسات علنی یا به صورت خصوصی به ما سفارش کرده بودند و با جمع‌بندی‌ای که با کارشناسان مختلف کردیم آن پیشنهاد را تنظیم کردیم. حدودا 40 روز قبل از اینکه نامه پیشنهاد عفو را خدمت رهبر انقلاب تقدیم کنم، زمانی بود که اغتشاشات خیابانی تقریبا تمام شده و شکست دشمن مشخص شده بود. ما پیشنهاد دادیم طبق معیارهای خاصی، کسانی که در اغتشاشات مرتکب خطا یا جرمی شده‌اند، پرونده‌شان در هر مرحله‌ای که قرار دارد بسته شود؛ این پیشنهاد فقط کسانی که حکم‌شان قطعی شده بود را شامل نمی‌شد. این کار برای آینده‌ این جوان‌ها خیلی موثر است. قبلا چنین عفوی را فقط به صورت موردی داشتیم اما این بار گفتیم کلیه‌ کسانی که در اغتشاشات حضور داشتند و الان می‌گویند اشتباه کردیم و پشیمان هستیم، آزاد بشوند.

* منظورتان از بسته شدن پرونده، رفع موارد سوءسابقه‌ای است که در پرونده فرد درج می‌شود؟

بستن پرونده به این معناست که دیگر ادامه‌ فرآیند رسیدگی به آن دنبال نمی‌شود. نه اینکه ما بگوییم هیچ تاثیری ندارد. این فرد بالاخره آمده یک گناهی را مرتکب شده و یک تعهدی داده است. اگر فردا تعهدش را نقض کرد و دوباره دست به یک گناهی زد اینطور نیست که این بی‌تاثیر باشد اما فرد در صورتی که کارش را تکرار نکند، اگر فردا بخواهد برود جایی یک شغلی بگیرد، نمی‌گویند این سابقه‌ کیفری موثر دارد. استنباط این بود که دشمن از این عفو ناراحت است. دشمن احساس کرد خیلی از بهانه‌هایی که می‌توانست بر امواج آنها سوار شود، از دستش گرفته شد؛ دستاویز برای تحریک دیگران از دشمن گرفته شد، دشمن قطعا از این عفو ناراحت است.

* اشاره کردید به اینکه یک طیفی از اینها اساسا متهم بودند یعنی هنوز حکمی برای‌شان صادر نشده بوده که پرونده‌شان وارد فرآیند عفو شد؛ مبنای حقوقی این کار چه بود؟

الزامی وجود ندارد که کسی را که می‌خواهند عفو کنند، حتما اول برایش حکم صادر بشود تا بعد عفوش کنند. قبلا هم این کار سابقه داشته است. ولی‌فقیه می‌تواند فردی را چه بعد از اینکه حکمش قطعی شده یا حتی در زمانی که هنوز حکمی صادر نشده و در مظان اتهام است عفو بکند. از این باب مشکلی نداریم.

* چه پرونده‌هایی شامل این عفو نشدند و پیش‌بینی دستگاه قضایی از آمار مجموع افرادی که شامل این عفو خواهند شد، چقدر است؟

در همان پیشنهادی که خدمت رهبر انقلاب ارائه دادیم، یک مورد را استثنا کردیم. گفتیم کسانی که شاکی خصوصی دارند از عفو مستثنا هستند. چون شاکی پرونده خصوصی است ما نمی‌توانیم برای این موارد پیشنهاد عفو بدهیم ولی برای اینکه باز دوباره دست آنها هم بسته نشود پیشنهاد دادیم کسانی که تا آخر سال جاری بتوانند رضایت شاکی را بگیرند آنها هم شامل عفو می‌شوند. گزارشی که تا الان دادند، تعداد کسانی که مشمول عفو شدند، اعم از دستگیرشدگان اغتشاشات و غیراغتشاشات، اعم از آنهایی که حکم‌شان تقلیل پیدا کرده و تخفیف گرفتند از مرز 80 هزار نفر گذشته است؛ یعنی تا الان بیش از 80 هزار مشمول این عفو واقعا به نظر بنده پرخیر و برکت رهبر انقلاب قرار گرفته‌اند. پیش‌بینی این است که با آن قسمتی که رضایت شاکی را می‌گیرند تا 90 هزار نفر هم شامل عفو بشوند؛ حتی ممکن است به بالاتر از 90 هزار هم برسد.

* بحث دیگر جرم توهین به رهبری و حکمی است که درباره این موضوع صادر می‌شود؛ درباره این افراد چگونه رفتار شده است؟

رهبر انقلاب هم به ‌شکل موردی، هم غیرموردی، سفارش‌های زیادی کردند که کسی صرفا به خاطر اسائه‌ ادب به ایشان محکوم نشود. بویژه در این فضاها، در این شرایط و جاهایی که جو یک مقداری مسموم و ملتهب است، افراد تحت تاثیر فضا و جو قرار می‌گیرند. من استنباطم این است که آقا راضی نیستند هم اینکه در بعضی موارد ایشان به ‌صراحت گفتند و فرمودند راضی به برخورد نیستند. سفارش مکرر کردم که در این زمینه‌ها حتی‌الامکان سعی کنید کسی را محکوم نکنید مگر یک آدم‌های جسورِ شروری که دارای اتهامات مختلفی باشند و یکی از اتهامات‌شان این باشد. اگر کسی صرف این اتهام را داشته باشد، چه محاکمه شده، چه نشده باشد، حتما مشمول این عفو شده است؛ در گذشته هم مواردی این‌چنینی بوده است. مثلا در همین سال ۹۸ یا ۸۸، یک مواردی بوده که سفارش شده اینها را به خاطر این قضیه زندان نفرستید.

* سوال پایانی درباره بحث جرم سیاسی است؛ قوه‌قضائیه در این باره چه موضعی دارد؟

اینکه جریان‌های سیاسی، در این موضوعات حرف بزنند و نقد بکنند، نباید ما را نگران کند. نه درباره این موضوع، در هر موضوع دیگری بالاخره نقد می‌کنند، حرف می‌زنند و بویژه این نقدها اگر همراه با پیشنهاد باشد، استقبال هم باید بکنیم. ما هیچ‌کدام‌مان انسان‌های کاملی نیستم که بگوییم بر کار ما، بر دستگاه قضایی، قوه‌ مجریه و قوه مقننه ما هیچ اشکال و ایرادی، وارد نیست. من بر این باور هستم که هر چیزی که قانون است را باید به آن ملتزم باشیم و عمل کنیم؛ بویژه در خود قوه‌قضائیه. آنجایی که موظف هستیم باید لایحه بدهیم، آنجایی که چیزی با طرح مجلس یا با لایحه‌ دولت قانون شد ما ملزم هستیم انجام بدهیم. الان هم سال‌ها درباره جرم سیاسی ما اصلا قانونی نداشتیم؛ خب می‌توانستیم به‌صورت نظری یک چیزی را بگوییم ولی قانون نداشتیم. من خودم از سال‌های قبل جزو کسانی بودم که مدافع بودم که حتما ما باید در این زمینه قانون داشته باشیم. نظرات خودم را چه زمانی که این طرح در مجلس می‌خواست مطرح بشود و چه خارج از مجلس مطرح می‌کردم. بالاخره باید تکلیف کسانی که با حسن‌نیت برای اصلاح امور یک اقدامی می‌کنند، نسبت به کسانی که با این حسن‌نیت نمی‌آیند، روشن باشد. وقتی کسی یک جرمی را انجام می‌دهد با انگیزه‌ شرافتمندانه یا با غیر این انگیزه، این دو را باید از هم جدا کنیم، مسائل سیاسی و غیر سیاسی را باید از هم جدا کنیم. اینها را من قائل بودم و الان هم هستم اما هر چه تصویب شد ما ملزم به رعایت قانون هستیم. الان قانون جرم سیاسی تعریف شده، چگونگی‌اش هم تعریف شده، تشخیصش هم تعریف شده که به عهده‌ چه کسی است. حالا بعضی از افراد به اصل این قانون الان اعتراض دارند، اشکالی ندارد شما هم بیایید تلاش کنید یک چیز بهتری را پیشنهاد کنید و این هم تصویب بشود. بیایید کمک‌ هم به اصلاح قانون می‌کنیم اگر می‌خواهید بهتر بشود اما تا زمانی که قانون هست قوه‌قضائیه واقعا باید به قانون عمل کند و الان هم ما قانون داریم و مطابق آن قانون عمل می‌کنیم.

حالا ۲ هفته از ارائه طرح صلح چین برای حل و فصل بزرگ‌ترین غائله جهان ما می‌گذرد‌. سند 12 ‌بندی «موضع چین درباره راه‌حل سیاسی برای بحران اوکراین» که پنجشنبه ۲۳ فوریه در آستانه سالگرد آغاز جنگ در این کشور شرق اروپا منتشر شد، مهم‌ترین سندی است که اراده عملگرایانه پکن برای بازیگری در نقش یک قدرت بین‌المللی را نشان می‌دهد. 

اگرچه آمریکا و اقمارش بلافاصله پس از انتشار طرح صلح چینی، با سریع‌ترین واکنش ممکن و احتمالا حتی بدون خواندن کامل متن منتشره به زبان ماندارین یا ترجمه انگلیسی آن، نقش میانجی‌گرانه پکن در غائله اوکراین را از اساس رد کردند اما با گذشت زمان رفته‌رفته بدخواهان غربی هم در مقابل منطق ناصحان شرقی نرم شدند.

در یک اقدام حساب‌شده، درست در زمان انتشار این سند،  وانگ یی، رئیس دفتر کمیسیون روابط خارجی حزب کمونیست چین و وزیر پیشین خارجه این کشور در یک تور اروپایی به سر می‌برد. البته منظور از حساب شده، وقت‌شناسی پکن برای انتشار طرح صلح بین‌المللی‌شان همزمان با تور اروپایی سکاندار دیپلماسی چینی و پیش از ۲ رویداد مهم متقاطع یعنی سالروز آغاز عملیات ویژه روسیه در اوکراین و کنفرانس امنیتی سالانه مونیخ بود. چینی‌ها هم هیچ‌کدام از این ۲ رویداد را از دست ندادند.

وانگ یی تور اروپایی خود را از پاریس، پایتخت فرانسه آغاز کرد و بعد طول و عرض قاره سبز را به سمت ایستگاه‌های دیگر سفرش در رم ایتالیا و بوداپست مجارستان طی کرد تا سر موقع یعنی 5 اسفند (۲۴ فوریه) درست در سالگرد آغاز جنگ روسیه و اوکراین در کرملین با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیدار کند تا بعد از آنجا برای سخنرانی در کنفرانس امنیتی مونیخ بپرد؛ جایی که لازم بود اژدهای زرد تا حدودی جای خالی ۲ متحد شرقی دعوت نشده‌اش یعنی خرس سیبری و شیر ایرانی را هم پر کند.

نکته جالب اینکه آقای یی در دیدار با پوتین، عملا موضعی حمایتی از روسیه در مقابل تحریم‌ها و تخاصم اعلامی و اعمالی آمریکا و ناتو نشان داد، در حالی که کشورش همچنان از محکوم کردن عملیات نظامی روسیه در اوکراین امتناع می‌کند.

برداشت اولیه رسانه‌های شرکتی غربی نیز از انتشار طرح صلح پکن همزمان با حضور یی در مسکو، این بود که این صرفا ابتکار عملی در هماهنگی با روسیه است. 

آنچه بدبینی اولیه غربی‌ها را تا حدودی توجیه می‌کرد، این بود که چین سند مزبور برای میانجیگری بین‌المللی در بحران اوکراین را در بازه زمانی خاص ماه فوریه ارائه کرده بود که سال قبل از آن (2022) به انتشار نخستین بیانیه مشترک پکن و مسکو پس از عصر استیلای کمونیسم بر شرق اختصاص یافته بود؛ بیانیه‌ای که در جریان میزبانی شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین از همتای روس خود در افتتاحیه مسابقات المپیک زمستانی پکن 2022 با محوریت مشارکت ۲ کشور در جهت ایجاد یک نظام چندجانبه غیرتهاجمنی بین‌المللی و نفی مداخله در امور داخلی سایر کشورها منتشر شد.

با وجود بدبینی زائدالوصف آمریکا و اقمارش نسبت به این اقدام دیپلماتیک، ظرف چند روز لحن آنها نرم‌تر و پذیراتر شد. 

آنچه از نظر کارشناسان مغفول نماند این بود که سند «موضع چین درباره راه‌حل سیاسی برای بحران اوکراین» تنها ۲ روز پس از سند بالادستی مفصل‌تری با عنوان « ابتکار جهانی امنیت» توسط دولت چین منتشر شد؛ سندی با محتوای بنیادین که می‌تواند به منزله دکترین چشم‌انداز همکاری بین‌المللی  ملت چین در قرن بیست‌ویکم برای  برقراری امنیت در کره خاکی تلقی شود.

در حقیقت پایتخت‌های دیگر از جمله واشنگتن، لندن، پاریس، برلین، بروکسل و... طرح صلح چینی را تالی آن مقدم دیدند که حرف اصلی آن تلاش برای شکل دادن تعاملی مثبت در همکاری‌های بین‌المللی بر اساس اصول مشترک بشری است. این حکایت از وجود اراده‌ای بزرگ پشت سر چنین دکترین امنیتی دارد؛ اراده‌ای که تصمیم گرفته به رویکرد منزوی چند صد ساله تمدن چینی خاتمه دهد و سرانجام حضور فعال یک میلیارد و 450 میلیون چینی در امورات بین‌المللی را اعلام دارد. طبیعتا نمی‌توان جلوی اراده کشوری که مهد یک تمدن کهن و تاثیرگذار در حوزه جغرافیایی وسیع اوراسیاست و هنوز پرجمعیت‌ترین ملت جهان را دارد و در حال تبدیل شدن به اقتصاد اول جهان نیز هست و همزمان در حال شکل دادن اتحادها و پیمان‌های معنی‌دار با دیگر ملت‌های بزرگ است، برای نقش‌آفرینی به عنوان یک بازیگر جهانی گرفت.

طبیعی است قدرت جهانی جدید تلاشی فزاینده برای توسعه‌ نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در کشورهای دیگر را آغاز کرده باشد اما در عین حال پیشینه تمدنی غیرتهاجمی چین و رفتار معاصر حاکمان این کشور نشان داده آنها ایده‌هایی معقول در سیاست خارجی خود دارند. حال آنها به این نتیجه رسیده‌اند که بهترین زمان ممکن برای اعلام وجود در معادلات کلان بین‌المللی، میانجی‌گری در بحران اوکراین به عنوان بزرگ‌ترین مساله سیاسی دنیاست که عرصه‌های اقتصادی و امنیتی را هم تحت‌الشعاع خود قرار داده است. در عین حال ایده معقول پکن به منظور استفاده از راهکارهای سیاسی برای حل بحران اوکراین، در نوع خود بی‌نظیر است، چرا که در این یک سال شاهد بوده‌ایم ۲ طرف دعوا، یعنی روسیه از یک طرف و از سوی دیگر آمریکا به عنوان محرک اصلی اوکراین و اروپا برای جنگ، عملا بر اساس ذهنیت تفکر موازنه هژمونیک، هر روند غیرنظامی و غیرمتخاصمانه را برای حل بحران با تاکید زائدالوصف بر زبان جنگ به بهانه منافع ملی لحظه‌ای خود در شرایط بحرانی، به بن‌بست کشیده‌اند. 

همانطور که وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین در کنفرانس خبری فردای انتشار راهکار پکن برای صلح در اروپا در حضور چندین رسانه آتلانتیکی گفت، این سند فقط درباره بحران اوکراین نیست، بلکه دکترین شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهورچین درباره کلیت مسائل بین‌المللی امروز نیز هست که شامل «۴‌ باید»، «۴ نکته مشترک» و «۳ نقطه تفکر» است همراه با ابتکاری 6 ماده‌ای در قالب وضعیت انسانی در اوکراین. یکی از نکات جالب درباره این طرح این است که برای نخستین بار کشوری که الزاما از نظر سیاسی نزدیک به اوکراین هم نیست، موضوع بازسازی این کشور پس از جنگ را مطرح کرده است.

همه این واقعیات در کنار هم قرار گرفتند تا به طوری باورنکردنی، حتی رژیم دست‌نشانده ناتو در کی‌یف را به تامل درباره طرح صلح اخیر وادارند.

وزیر خارجه اوکراین در حاشیه یازدهمین نشست اضطراری مجمع عمومی سازمان ملل که به درخواست این کشور و آمریکا تشکیل شده بود، طرح صلح چین را جالب دانست. دیمیتری کولبا تاکید کرد هرگونه پیشنهاد خارجی باید همسو با قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل باشد؛ قطعنامه‌ای که در همان نشست با  عنوان صلح در اوکراین و خروج نیروهای روسیه در سازمان ملل به رای گذاشته شد و با اکثریت به تصویب رسید. با این وجود همین که او به مطالعه دقیق طرح صلح چینی اشاره کرد و حتی موافقت کلی خود با آن را در عین ابراز مخالفت درباره یکی از اصول آن‌ - که به لغو تحریم‌ها علیه روسیه مربوط می‌شود - اعلام کرد، یک گام مهم رو به جلو برای رژیمی محسوب می‌شود که تا دیروز به نظر می‌رسید هیچ اراده‌ای جز جنگیدن با دشمنان به نیابت از آمریکا و ناتو ندارد. 

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین نیز متعاقب آن موافقت ضمنی خود را چنین اعلام کرد: «من برنامه دارم تا با شی‌جین‌پینگ دیدار کنم و باور دارم چنین دیداری برای امنیت کشورهای‌مان و جهان سودمند خواهد بود».

این سیگنال‌های مثبت از سوی اوکراینی‌ها در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل به طرز جالبی با استقبال رهبران غربی مواجه شد. از جمله امانوئل مکرون که هر فرصتی را برای نجات دادن فرانسه از وضعیت پا در هوای فعلی میان «تمایل به توافق با روسیه» از یک سو و «اجبار به همراهی ناتو در جنگ  با روسیه» از سوی دیگر، مغتنم می‌شمارد. 

رئیس جمهور فرانسه به روزنامه لو فیگارو گفت از  طرح ۱۲ ماده‌ای چین برای برقراری صلح میان اوکراین و روسیه در صورتی استقبال می‌کند که از طریق یک توافق انجام شود و بلافاصله از برنامه سفر خود به پکن در ماه آوریل (بهار آینده) پرده برداشت به این معنی که او می‌خواهد خود دلال این صلح احتمالی باشد. هر چند که رهبران الیزه در کنار همتایان آلمانی‌شان در سال‌های اخیر، سابقه بدی در میانجی‌گری میان روسیه و اوکراین داشته‌اند و مثال آن اعتراف ضمنی فرانسوا اولاند و آنگلا مرکل به کارشکنی برلین و پاریس در جریان توافق چهارجانبه مینسک 

است.

روس‌ها کمی دیرتر از معمول نسبت به طرح صلح همسایه شرقی‌شان واکنش نشان دادند. در واقع نخستین بار دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه (کرملین) آن هم ۳ روز بعد از تایید اولیه طرح چینی توسط وزیر خارجه اوکراین، در این باره صحبت کرد و البته نه با آغوش کاملا باز!

او گفت: «هرگونه ابتکاری که ما را به برقراری صلح نزدیک‌تر کند شایسته توجه است، با این حال ممکن است پروسه‌ای طولانی باشد. از هرگونه تلاش توسط دوستان چینی استقبال می‌کنیم اما آنها باید به جزئیات و نکات اختلافی توجه داشته باشند».

پکن که کمی قبل از شروع جنگ اوکراین، دم از اتحاد بی‌حد و حصر با مسکو می‌زد،  در سالگرد آغاز جنگ در بیانیه‌ای هر دو طرف مسکو و کی‌یف را به آتش‌بس فراخوانده و بدین مناسبت طرح صلح خود را به اشتراک گذاشته بود.

کرملین اما معتقد است چینی‌ها باید منافع و وضعیت همه طرف‌ها را دقیق‌تر لحاظ کنند. معنای دیگر حرف پسکوف این است که اگر چین موفق شود نقش میانجی‌گرانه خود را در عرصه بین‌المللی به کرسی بنشاند، باید بیش از اینها هوای روس‌ها را داشته باشد که با به دردسر انداختن خود و شکستن هیمنه هژمونی آمریکایی، یک پاس گل تاریخی را تقدیم شریک راهبردی شرقی‌شان کرده‌اند تا سرانجام ظهور خود به عنوان یک بازیگر جهانی را در قامت میانجی صلح به طور رسمی به نمایش بگذارد.

باید دانست جنگ اوکراین تنها جایی نیست که روسیه تقریبا به طور یک‌تنه، سلطه آمریکا را به چالش کشیده است، بلکه پوتین در یک گلوگاه مهم دیگر نیز فرصت را برای گرفتن یقه هماورد غربی دوران جنگ سرد شوروی مغتنم شمرده است. 

پوتین حدود 10 روز پیش اعلام کرد روسیه مشارکت خود در پیمان استارت جدید را به حالت تعلیق درآورده اما از آن خارج نشده است. او همچنین به غرب درباره تسلیح هر چه بیشتر اوکراین هشدار داد و آنها را متهم کرد که قصد داشتند پایگاه‌های هوایی استراتژیک روسیه را هدف قرار دهند. هفته پیش الکساندر بورتنیکوف، مدیر سرویس امنیتی فدرال روسیه (اف‌اس‌ب) تاکید کرد این کشور مشارکت خود در پیمان کاهش تسلیحات راهبردی موسوم به «استارت جدید» را در چارچوب روند قالب‌بندی مجدد روابط راهبردی و ژئوپلیتیکی با غرب به حالت تعلیق درآورده است.

مسکو اما در واقع مترصد یک فرصت بود که از اهرم پیمان «استارت جدید» به عنوان یک برگه تعیین‌کننده در معامله بر سر نظم جدید با آمریکا بهره‌برداری کند، طرح صلح چینی هم این فرصت را فراهم کرد. شاید بتوان گفت این یک پاس گل متقابل از سوی پکن به مسکو بود.

دور جدید مذاکرات آمریکا و روسیه درباره پیمان «استارت جدید» که قرار بود در حاشیه کنفرانس خلع سلاح سازمان ملل در ژنو آغاز شود، می‌تواند به منزله مقدمه‌ای مهم برای مذاکرات احتمالی صلح اوکراین در نظر گرفته شود. 

به نظر می‌رسد این بازی هماهنگ روسیه و چین در کنار استقبال نسبی هم‌پیمانان اروپایی واشنگتن از طرح صلح پکن که به نوعی آخرین دستاویز آنها برای فرار از فلاکت یک جنگ قاره‌ای و جهانی است، کاخ سفید را هم به زانو درآورده است. آنتونی بلینکن، چند روز پیش اعتراف کرد مطالعه سند چینی‌ها او را به فکر فرو برده است. این لحنی است کاملا متفاوت از مخالف‌خوانی محض جو بایدن و تیم سیاست خارجی کاملا نومحافظه‌کار و ضدچینی آن علیه طرح صلح. به عبارت دیگر، ابتکار چینی‌ها این راز را برملا کرد که آمریکایی‌ها برخلاف ادعاهای‌شان فاقد یک پلن بی ‌یا یک طرح تکمیلی برای مدیریت بحران اوکراین و سوق دادن جهان به سمت منافع  درازمدت‌شان هستند. بازهای شکاری نومحافظه‌کار حاکم بر مترسک‌های دموکرات کاخ سفید، هیچ برنامه‌ای جز جنگ‌افروزی جهانی به عنوان آخرین راه جبران مافات عقب‌ماندگی‌شان از اژدهای زرد نداشته‌اند. اینجاست که طرح چینی‌ها می‌تواند آخرین بخت برای پرداخت چینی ظریف و شکننده صلحی جهانی در مسیر چشم‌اندازی جدیدتر باشد.

با آنکه هنوز 10 روز به چهارشنبه آخر سال مانده است اما متاسفانه تا امروز 5 نفر به دلیل استفاده یا ساخت مواد محترقه جان خود را از دست داده‌اند و بیش از 10 نفر مصدوم و برخی از آنها قطع عضو شده‌اند.

* انفجار مرگبار انبار ترقه در تهران

ساعت 11:43 ظهر دیروز گزارش آتش‌سوزی و انفجار در خیابان انقلاب تهران بعد از پل چوبی به سامانه 125 اعلام شد که از 5 ایستگاه آتش‌نشانی امدادگران برای اطفای حریق به محل اعزام شدند. سیدجلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در توضیح این خبر گفت:  حادثه در ساختمانی قدیمی رخ داده بود که تمام طبقات مملو از مواد محترقه و منفجره مخصوص استفاده در جشن‌ها و چهارشنبه‌سوری بود. مواد اولیه ساخت این نوع مواد و دستگاه‌های ویژه ساخت آن نیز در محل آتش‌سوزی به مقدار زیاد وجود داشت. به گفته وی در زمان حضور امدادگران انفجار‌های کوچک و بزرگ همواره به وقوع می‌پیوست و عملیات با نجات چند خانم از میان شعله‌های آتش آغاز و اطفای کامل حریق انجام شد. ملکی در ادامه افزود: این ساختمان که قبلا مسکونی بوده، به کارگاه توزیع مواد محترقه تبدیل شده بود.  سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: این روزها خیلی‌ها برای کسب سود از مواد محترقه با انبارداری و ساخت ترقه‌های دست‌ساز با جان خود و دیگران بازی می‌کنند، در چنین شرایطی به مردم تأکید می‌کنیم چنانکه کسی از فعالیت این افراد باخبر است، برای حفظ جان هموطنان حتما این موضوع را به نهادهای انتظامی و نظارتی اعلام کند.  سیدجلال ملکی با بیان اینکه متاسفانه هر ساله شاهد تلفات زیادی در چهارشنبه آخر سال هستیم، افزود: هنوز 10 روز به چهارشنبه آخر سال مانده است اما خبرهای ناگواری از مرگ و قطع عضو ناشی از انفجار مواد محترقه به گوش می‌رسد. توصیه ما این است که مردم از خرید این مواد امتناع کنند تا عید خود و دیگران را به عزا تبدیل نکنند. همچنین سرپرست معاونت اجتماعی پلیس پایتخت نیز به تشریح جزئیات حادثه انفجار مواد محترقه در این ساختمان قدیمی پرداخت و گفت: در پی ساخت مواد محترقه در داخل این منزل مسکونی ۴ نفر بر اثر انفجار جان باختند. سرهنگ علی همه‌خانی خاطرنشان کرد: به دنبال وقوع این حادثه عوامل انتظامی و آتش‌نشانی در محل حضور یافتند و اقدامات خود را برای اطفای حریق و نجات ساکنان این ساختمان به کار گرفتند. گفتنی‌ است این منزل مسکونی ۲ طبقه بوده که به محلی برای ساخت مواد محترقه تبدیل شده بود. در این حادثه ۱۰ نفر در داخل این منزل حضور داشتند که در پی انفجار 4 نفر فوت کرده، ۳ نفر مصدوم و به بیمارستان منتقل شده و بقیه با سوختگی جزئی به صورت سرپایی درمان شدند. این در حالی است که شنبه هفته جاری نیز رئیس سازمان اورژانس کشور از فوت یک نفر و ۸ قطع عضو ناشی از حوادث مرتبط با چهارشنبه پایان سال خبر داد. جعفر میعادفر تاکید کرد: به چهارشنبه آخر سال نزدیک می‌‌شویم و با توجه به اینکه قاچاقچیان در حال توزیع حجم زیادی از مواد محترقه هستند، اورژانس در حالت آماده‌‌باش است و مراقبت‌‌ها باید تشدید شود.

 پسر 17 ساله قربانی ترقه شد

پسر 17ساله که در حال ساخت مواد محترقه دست‌ساز بود بر اثر انفجار مصدوم و به بیمارستان منتقل شد. حدود ساعت 15:30 روز شنبه 13 اسفند صدای انفجار هولناکی ساکنان شهرک شهید رجایی قزوین را به وحشت انداخت. صدای انفجار از خانه یکی از اهالی شنیده ‌شد و همسایه‌ها ماجرا را به اورژانس خبر دادند. وقتی امدادگران اورژانس به محل حادثه رسیدند، معلوم شد پسر 17ساله‌ای در خانه‌شان سرگرم ساخت مواد محترقه دست‌ساز بوده که ناگهان مواد محترقه منفجر شده است. این پسر نوجوان از ناحیه دست و صورت دچار سوختگی شده بود که بلافاصله به بیمارستان منتقل شد و تحت درمان قرار گرفت. به ‌گفته پزشکان، میزان سوختگی پسر نوجوان 25 درصد است و تلاش برای درمان او ادامه دارد.

* مصدومیت شدید جوان ترقه‌باز در روانسر

انفجار مواد محترقه نوجوان روانسری را روانه بیمارستان کرد. سرپرست انتظامی شهرستان روانسر از مصدوم شدن یک نوجوان 16 ساله به علت انفجار مواد محترقه دست‌ساز خبر داد. سرهنگ احمد رستمی جمعه 12 اسفند در این زمینه اظهار داشت: در پی اعلام شهروندان به مرکز فوریت‌های پلیسی 110 مبنی بر وقوع انفجار در یکی از مراکز تجاری شهر روانسر، بلافاصله ماموران کلانتری مرکزی شهرستان برای بررسی موضوع به محل اعزام شدند.  وی افزود: ماموران کلانتری در بررسی و تحقیقات انجام شده در محل دریافتند انفجار در یکی از مغازه‌های مرکز تجاری رخ داده و علت وقوع حادثه نیز ساخت و تهیه مواد محترقه دست‌ساز بوده است. این مقام انتظامی با بیان اینکه شدت انفجار موجب تخریب شیشه مغازه‌های مجاور این واحد صنفی شده بود، تصریح کرد: در این حادثه نوجوانی 16 ساله بشدت از ناحیه ۲ دست مصدوم شده و توسط اورژانس به مراکز درمانی اعزام شد. 

سرپرست انتظامی روانسر ضمن اشاره به کشف بیش از 500 گرم مواد پیش‌ساز ماده محترقه دست‌ساز در محل خاطرنشان کرد: پیگیری‌های انجام شده توسط ماموران حکایت از آن داشت که متاسفانه انفجار مذکور موجب قطع ۲ دست فرد حادثه دیده از ناحیه مچ شده است. رستمی در خاتمه از عموم شهروندان درخواست کرد در ایام پایانی سال بویژه با توجه به در پیش بودن چهارشنبه آخر سال نظارت بیشتری بر رفتار و اعمال فرزندان خود داشته باشند و کودکان و نوجوانان را نسبت به خطرات، تبعات و آسیب‌های استفاده از مواد محترقه و آتش‌زا آگاه کنند.

گروه بین‌الملل: نهمین هفته تظاهرات علیه «بنیامین نتانیاهو» برای اشغالگران هم تعجب‌آور بود. 95 منطقه از فلسطین اشغالی صحنه اعتراضات بود؛ 220 هزار شهرک‌نشین به خیابان‌های تل‌آویو آمدند. جاده «ایالون» به ایستگاه پایانی و نقطه درگیری‌های شدید بین صهیونیست‌ها تبدیل شد. شنبه‌شب (4 مارس/ 13 اسفند) اسرائیلی‌ها برای نهمین هفته متوالی به خیابان آمدند‌. این ‌بار برخلاف هفته‌های پیشین، اخبار مربوط به تظاهرات به جای آنکه از خیابان آغاز شود، از تلاش‌های چهره افراطی و منفور کابینه بنیامین نتانیاهو آغاز شد. همان ساعات اولیه شب و قبل از آغاز رسمی تظاهرات، رسانه‌های صهیونیستی گزارش دادند مسؤولان دفتر «ایتمار بن‌گویر» وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی اعلام کرده‌اند او برای ارزیابی وضعیت به سمت مقر پلیس اشغالگر در تل‌آویو رفته تا به همراه «کوبی شبتای» رئیس پلیس اراضی اشغالی در این‌باره صحبت کند. قرار معترضان صهیونیست، مثل ۸ هفته گذشته بود؛ هنوز ساعت ۷ نشده بود اما خیابان‌ها مملو از جمعیت شد. برخی رسانه‌ها نوشتند: چهره شهرک‌نشینان معترض می‌گوید چیزی برای از دست دادن ندارند. هرکدام پرچم‌هایی را بر دوش حمل می‌کنند که صاحبان افراطی آن پرچم با رای مستقیم خودشان پرچم‌دار شدند. شهرک‌نشینان که جان و مال و آزادی و مرزهای ساختگی‌شان را بارها در معرض تهدید دیده‌اند، در خیابان‌ها فقط یک چیز را فریاد می‌زدند: «دموکراسی». غاصب این دموکراسی نیز نتانیاهویی است که می‌خواهد نخست‌وزیر ۲۰ ساله‌ اسرائیل شناخته شود و با بلیت همین شهرک‌نشینان، کابینه رژیم صهیونیستی را تصاحب کرده است. ساعت ۷ شد و رادیو ارتش رژیم اشغالگر اعلام کرد در هفته نهم اعتراضات، هزاران نفر در نقاط مختلف تجمع کرده‌اند، در حالی که بن‌گویر وزیر امنیت داخلی برای ارزیابی وضعیت تل آویو، هنوز در راه مقر پلیس است. بن‌گویر حتی اگر می‌خواست هم نمی‌توانست به مقصد برسد. معترضان در اقصی نقاط شهر گرد هم آمده و بسیاری از راه‌های اصلی را بسته بودند. شبکه۱۲ تلویزیون رژیم‌ صهیونیستی در گزارشی مستقیم اعلام کرد: «یائیر لاپید» رهبر مخالفان، به وزیر امنیت داخلی رژیم حمله کرده و گفته: بن‌گویر دلقک است شهروندان را در معرض خطر قرار می‌دهد. پایگاه اینترنتی روزنامه «تایمز اسرائیل» درباره این تقابل‌های لفظی بین مقامات و معارضان کابینه رژیم اشغالگر نوشت: «کوبی شبتای، کمیسر پلیس تاکید کرده که به تظاهرات‌کنندگان اجازه نخواهد داد مسیرهای اصلی تل‌آویو را مسدود کنند. او از صهیونیست‌ها خواسته مشعل‌های آتش‌ را کاهش دهند. پلیس اسرائیل دشمن هیچ کس نیست و آنها اینجا هستند تا از صهیونیست‌ها محافظت کنند. آنها حق آزادی اعتراض را به رسمیت می‌شناسند». پلیسی که البته با اسب به میدان آمده بود! رسانه‌های اسرائیلی اعلام کردند این‌ بار فقط در تل‌آویو، شاهد 220 هزار معترض در خیابان‌ها هستیم. پایگاه خبری - تحلیلی «واللا» در گزارشش از آغاز تظاهرات شهرک‌نشینان نوشت: ده‌ها هزار نفر در ۹۵ نقطه از همه شهرها علیه دولت نتانیاهو بویژه در تل‌آویو، قدس، حیفا، کفر سابا، بئرالسبع، نتانیا، هرتزلیا و بیت شمش به خیابان‌ها آمدند. «بنی گانتس» وزیر سابق جنگ در رژیم اشغالگر گفت: می‌ترسم در تظاهرات امشب تلفاتی داشته باشیم؛ احتمال استفاده پلیس از گلوله‌های جنگی بالاست! نمایش خیابانی صهیونیست‌ها آغاز شد و «باراک راوید»، خبرنگار پایگاه واللانیوز گزارش داد: هزاران تظاهرات‌کننده در راه کاپلان در تل‌آویو هستند. در همین حال رسانه‌های عبری با تعجبی بی‌سابقه گزارش دادند تعداد تظاهرات‌کنندگان علیه اصلاحات قضایی نتانیاهو تنها در هرتزلیا به ۱۲ هزار نفر رسیده‌ است! نهمین شب اعتراضات یک چهره معارض جدید هم داشت؛ او «دان حالوتس» رئیس سابق ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی بود. وی تصریح کرد: ما نمی‌توانیم به بنیامین نتانیاهو و گروه فاسدی که او را احاطه کرده‌اند، از بن‌گویر گرفته تا اسموتریچ، یاریو لوین و سیمچا روتمن اجازه دهیم آنچه را قصد دارند انجام دهند! شبکه ۱۳ رژیم صهیونیستی در گزارشی اعلام کرد: رکورد تعداد تظاهرات‌کنندگان در کاپلان و سراسر اسرائیل شکسته شد! این شبکه ضمن گزارش آمار بی‌سابقه خود، گریزی به وضعیت تل‌آویو زد و اعلام کرد: انتظار می‌رود مقامات شاباک تشکیل جلسه دهند و درباره تشدید تدابیر امنیتی برای ساره نتانیاهو، پس از حادثه آرایشگاه گفت‌وگو کنند! البته ابتدا مقامات شاباک یا خانواده نتانیاهو باید صبح را می‌دیدند. شهرک‌نشینان صهیونیست در تظاهرات خود شیوه‌هایی از تمسخر مقامات خود را به تصویر کشیدند که جا داشت کشورهای اروپایی برای اعتراضات هفتگی خود در خیابان‌های پاریس و لندن از آن الگوبرداری کنند. برای مثال، یک شهرک‌نشین در جریان تظاهرات تل‌آویو خود را به شکل نتانیاهو، نخست‌وزیر کابینه درآورده بود؛ در حالی که زندانی بود و به جرائم خود اعتراف می‌کرد!

* «شاباک» مسؤول حفاظت از همسر نتانیاهو

در پی ابراز نگرانی «ساره نتانیاهو» همسر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از محاصره‌شدنش توسط معترضان در آرایشگاهی در تل‌آویو، مسؤولیت حفاظت از خانواده نتانیاهو به شاباک (سازمان امنیت داخلی رژیم صهیونیستی) منتقل شده است.

اقدام اخیر معترضان و مخالفان کابینه نتانیاهو در محاصره ساره نتانیاهو سر و صدای زیادی در فلسطین اشغالی ایجاد کرده است به طوری که شاباک مسؤولیت حفاظت از همسر و خانواده نتانیاهو را بر عهده گرفته است.

چهارشنبه شب پس از حدود ۳ ساعت محاصره سالن آرایش ساره نتانیاهو توسط معترضان، پلیس اسرائیل موفق شد وی را نجات دهد.

***

در جریان معاملات دیروز بازار ارز و سکه، قیمت دلار در بازار غیررسمی با کاهش  3 هزار تومانی مواجه شد. نرخ دلار دیروز در مرکز مبادله ارز و طلا، در بخش اسکناس با کاهش 1300 تومانی 43 هزار و 579 تومان و در بخش حواله‌ 38 هزار و 910 تومان بود. در بازار ارز پایتخت، دلار توافقی صرافی نیز با کاهش 1350 تومانی به قیمت 50 هزار و 200 تومان هم معامله شده است ‌و میانگین قیمت دلار توافقی در صرافی‌ها ‌50 هزار و 940 تومان بود. ریزش اصلی اما در بازار غیررسمی رخ داد؛ جایی که دلار 3 هزار تومان عقب‌نشینی کرد. 

* صرافی‌های تضامنی مجوز خرید و فروش پتروشیمی‌ها را گرفتند

پس از بخشنامه بانک مرکزی درباره عرضه ارز پتروشیمی‌ها و صادراتی‌ها به صرافی‌های تضامنی، میزان عرضه دلار در بازار بشدت رشد داشته و همین مساله نیز سبب ریزش 3 هزار تومانی قیمت دلار در بازار غیررسمی شده است. در همین زمینه سخنگوی مرکز مبادلات ارزی گفت: صرافی‌های تضامنی امکان مبادله حواله‌های ارزی‌ پتروشیمی‌ها و صادراتی‌ها را در مرکز مبادلات ارزی پیدا کردند.

از شنبه فعالیت صرافی‌های تضامنی در تالار حواله مرکز مبادلات ارز و طلای بانک مرکزی هم آزاد شد. شرکت‌های صادر‌کننده درباره ارز اسکناسی حاصل از صادرات خود موظف هستند این ارز را به صورت اسکناس فقط به بانک ملی یا صرافی بانک ملی برای رفع تعهدات ارزی ارائه کنند. با اعلام این تصمیم از سوی بانک مرکزی، نرخ دلار در صرافی‌ها با کاهش 2 هزار تومانی روبه‌رو شد، چرخی در بازار نشان می‌دهد تعدادی از دلالان ارز نیز حاضر به عرضه ارز خود به قیمت‌های توافقی صرافی هم بودند اما خریداری برای آن وجود نداشته است. البته نباید سفر گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در کاهش دلار بی‌تاثیر دانست. یکی از موضوعاتی که در مرکز مبادله ارز و طلا بتازگی شکل گرفته است، ‌مساله رتبه‌بندی صرافی‌ها برای دریافت ارز پتروشیمی‌هاست که لازم است در این باره‌ هم شفافیت کامل وجود داشته باشد.

* قیمت انواع سکه و طلا

دیروز سکه امامی (طرح قدیم) در بازار 25 میلیون و 722 هزار تومان داد و ستد شد؛ همچنین سکه تمام بهار آزادی جدید، 28 میلیون و 820 هزار تومان معامله شد. نیم سکه دیروز در بازار با قیمت 16 میلیون و 684 هزار تومان نرخ‌گذاری و ربع سکه نیز به نرخ 10 میلیون و 600 هزار تومان عرضه شد، همچنین هر سکه گرمی، 5 میلیون و 800  هزار تومان معامله شد. هر گرم طلای 18 عیار در بازار روز گذشته با کاهش قیمت 138 هزار تومانی نسبت به دیروز‌، ۲ میلیون و 380 هزار تومان نرخ‌گذاری شد‌، همچنین هر مثقال طلای 18 عیار در بازار نیز با کاهش 578 هزار تومانی، 10 میلیون و 313 هزار تومان نرخ‌گذاری شد. هر اونس طلا (معادل 31.132گرم) در بازار جهانی امروز بدون تغییر نسبت به روز پیش‌، 1856 دلار معامله شد.

* دبیرکل کانون صرافان: دلار به ۴۵ هزار تومان می‌رسد

کامران سلطانی‌زاده، دبیرکل کانون صرافان گفت: تصمیم دیروز بانک مرکزی مبنی بر اینکه خرید ارز صادراتی پتروشیمی‌ها و معدنی‌ها از سوی صرافی‌های غیربانکی مجاز شد، به‌ تنهایی توانست روند قیمتی دلار را معکوس کند تا شاهد کاهش قیمت در بازار باشیم. وی ادامه داد: این اتفاق کنار افزایش اختیارات بانک مرکزی در مهار ارز می‌تواند نرخ دلار را بیشتر از این‌کاهش دهد و حتی شاهد ورود دلار به کانال 45هزارتومانی هم باشیم اما نکته مهم اینجاست که نباید صرافی‌ها گلچین شوند و به تعداد محدودی صرافی مجوز معاملات بر بستر مرکز مبادله ایران در تالار‌های اول و دوم داده شود. 

سلطانی‌زاده تاکید کرد: اینکه کل شبکه صرافی‌ها وارد چرخه معاملات شوند به‌طور قطع تاثیر بسزایی در تعادل و آرامش بازار ارز و کاهش قیمت‌ها خواهد داشت. اگر تصمیمات غیرمنطقی در این حوزه اخذ نشود، دلار می‌تواند نرخ 47 تا 48 هزار تومانی را هم تا پایان سال تجربه کند. وی گفت: در زمان حاضر دلار با نرخ میانگین 50 هزار تومان به متقاضیان ارز در صرافی‌ها با ارائه کارت ملی ارائه می‌شود.

گروه اقتصادی: سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در تازه‌ترین گزارش خود از سلسله گزارش‌های دورنمای محصولات و وضعیت غذایی پیش‌بینی کرد تولید گندم جهان در سال جاری میلادی نسبت به سال قبل از آن یک درصد کاهش یابد و به ۷۸۴ میلیون تن برسد. به ‌رغم نگرانی‌ها از تاثیر جنگ اوکراین بر تولیدات کشاورزی جهان در سال ۲۰۲۲، تولید گندم جهان در این سال با افزایش ۲ درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه شد و به ۷۹۴ میلیون تن رسید. سال ۲۰۲۱ کل تولید گندم در جهان ۷۷۸ میلیون تن برآورد شده بود. فائو همچنین پیش‌بینی کرده است ایران در سال جاری ۱۳ میلیون تن گندم تولید کند که این رقم نسبت به سال ۲۰۲۲ تغییری نخواهد داشت. بر اساس این گزارش، ایران با تولید ۱۳ میلیون تن گندم در سال ۲۰۲۲ به عنوان سیزدهمین تولیدکننده بزرگ گندم جهان در این سال شناخته شده است. ایران در سال پیش از آن با تولید 10.1 میلیون تن گندم چهاردهمین تولیدکننده بزرگ گندم شناخته شده بود که به این ترتیب در سال ۲۰۲۲ با رشد ۲۸ درصدی تولید گندم خود آرژانتین را پشت سر گذاشته و یک پله بالاتر آمده است.

به گزارش «وطن امروز»، سلامت و امنیت غذایی هر کشور مستقیما به تولیدات بخش کشاورزی آن وابسته است و هر گونه اختلالی در روند تولید این بخش می‎تواند به طور مستقیم امنیت غذایی و حتی سیاسی آن کشور را تهدید کند. حساسیت‌ کشورهای توسعه‌یافته بر مصرف محصولات کشاورزی و مواد غذایی سالم و ارگانیک حاکی از توجه زیاد سیاست‌گذاران و مصرف‌کنندگان در این کشورها به بحث تولیدات سالم در بخش کشاورزی است. در ایران نیز دولت‌ها همواره کوشیده‌اند با رونق بخش کشاورزی، زنجیره تامین و امنیت غذایی مردم را تقویت کنند و بررسی آمارهای رسمی و گزارش‌های بین‌المللی نشان از نتایج اقدامات مثبت دولت سیزدهم در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی دارد. فائو گزارش چشم‌انداز محصول و وضعیت غذایی را ۴ بار در سال منتشر می‌کند و با تمرکز بر آینده تولید غلات، وضعیت بازار و شرایط امنیت غذایی، با توجه ویژه به کشورهای کم‌درآمد یا دچار کمبود مواد غذایی، تحلیلی از وضعیت غذا بر اساس منطقه جغرافیایی ارائه و عوامل اصلی ناامنی غذایی را بررسی می‌کند.

چین با تولید 137.7 میلیون تن گندم بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول در سال ۲۰۲۲ بود و اتحادیه اروپایی با تولید 134.5 میلیون تن در رتبه دوم و هند با تولید 106.8 میلیون تن در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند.

روسیه با تولید 102.7 میلیون تن، آمریکا با تولید 44.9 میلیون تن، استرالیا با تولید 36.6 میلیون تن، کانادا با تولید ۳۳,۸ میلیون تن، پاکستان با تولید ۲۶,۱ میلیون تن، اوکراین با تولید ۲۰ میلیون تن، ترکیه با تولید 19.8 میلیون تن، انگلیس با تولید 15.7 میلیون تن و قزاقستان با تولید 13.7 میلیون تن بالاتر از ایران و در رتبه‌های چهارم تا دوازدهم قرار گرفته‌اند.

تولید گندم روسیه در سال ۲۰۲۲ به‌رغم درگیری این کشور در جنگ اوکراین ۳۴ درصد افزایش یافته اما تولید گندم اوکراین ۳۷ درصد کاهش داشته است.

فائو پیش‌بینی کرده است تولید گندم روسیه در سال ۲۰۲۳ با کاهش ۱۹ درصدی به ۸۳ میلیون تن برسد و تولید گندم اوکراین نیز ۱۵ درصد کاهش یابد و به ۱۷ میلیون تن برسد.

* رتبه‌های ۱ تا ۲۰ ایران در صادرات ۲۵ محصول

چندی پیش نیز فائو از نقش مهم ایران در تامین مواد غذایی جهان گزارش داده بود به‌طوری ‌که ایران در صادرات ۲۵ محصول کشاورزی جزو ۲۰ کشور نخست جهان قرار گرفته است.

آمارهای سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد ایران از نقش مهمی در تامین مواد غذایی جهان برخوردار است و در میان صادرکنندگان بزرگ محصولات غذایی در جهان قرار گرفته است.

بر اساس آمار فائو، از سال ۲۰۲۱ ایران در صادرات ۲۵ محصول کشاورزی جزو ۲۰ کشور نخست جهان قرار داشته و رتبه‌هایی از ۱ تا ۲۰ را در این زمینه به خود اختصاص داده است. در این ‌بین، ایران در صادرات ۱۲ محصول رتبه‌های تک‌رقمی از ۱ تا ۹ را به خود اختصاص داده است.  

به عنوان مثال عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده انجیر جهان در سال ۲۰۲۱ به ایران اختصاص داشته است. ایران در این سال ۸۷۶۳ تن انجیر صادر کرده است که بیش از هر کشور دیگر بوده است. ۲ کشور اروپایی اتریش و اسپانیا بعد از ایران و به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم از این نظر قرار گرفته‌اند. اتریش در این سال ۷۳۷۴ تن انجیر و اسپانیا ۵۴۷۲ تن انجیر صادر کرده‌اند.

رتبه دومی صادرات ۳ محصول پسته، کشمش و بادمجان در سال ۲۰۲۱ نیز متعلق به ایران بوده است. ایران پس از آمریکا دومین صادرکننده پسته جهان بوده و بیش از ۱۳۶ هزار تن پسته در این سال صادر کرده است. آمریکا با صادرات ۲۲۱ هزارتنی در رتبه اول و ترکیه با ۲۳ هزار تن در رتبه سوم قرار داشته‌اند.

ایران در صادرات محصول مهم خرما نیز جایگاه مهمی در جهان دارد. ایران در سال ۲۰۲۱ بیش از ۲۴۵ هزار تن خرما صادر کرده که تنها از صادرات ۳ کشور کمتر بوده است. عربستان با صادرات ۳۱۸ هزارتنی در رتبه نخست از این نظر قرار داشته و عراق و امارات دوم و سوم شده‌اند.

* کاهش 2 میلیون تنی واردات گندم با افزایش تولید داخلی

آمارهای منتشرشده گمرک نشان می‌دهد تاکنون 3 میلیون و 501 هزار و 708 تن گندم به ارزش یک میلیارد و 544 میلیون و 878 هزار دلار وارد کشور شده، این در حالی است که در 10 ماه سال 1400 حدود 5 میلیون و 509 هزار و 111 تن گندم به ارزش یک میلیارد و 884 میلیون و 390 هزار دلار وارد کشور شده بود. این آمار حاکی از آن است که واردات گندم در 10 ماه سال جاری بیش از 2 میلیون تن کاهش یافته که نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته به لحاظ وزنی کاهش 36 درصدی و به لحاظ ارزشی با وجود افزایش قیمت‌های جهانی در یک سال گذشته کاهش 18 درصدی را به خود دیده است. طی این بازه زمانی امارات عربی متحده، انگلیس، ایتالیا، آلمان، ترکیه، سنگاپور، روسیه، قزاقستان، مکزیک، هلند و هنگ‌کنگ 11 مبدا وارداتی گندم ایران بوده‌اند.

* تحول در خرید تضمینی گندم و دام

یکی از اقدامات دولت سیزدهم در بخش کشاورزی که نتیجه آن در تولید گندم قابل مشاهده است توجه به خرید تضمینی گندم بوده است. وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم از ابتدای کار و ارائه برنامه خود، به خودکفایی و خوداتکایی در تولید کالاهای اساسی از جمله گندم تاکید داشت، به طوری که به عنوان نخستین اقدام قیمت خرید تضمینی گندم را نرخ واقعی و نزدیک به قیمت‌های جهانی تعیین کرد. این امر خود انگیزه لازم برای تولید را در میان کشاورزان ایجاد کرد. از طرفی اقدامات لازم برای افزایش بهره‌وری در تولید گندم و ارائه بذور مناسب هم انجام شد. 

بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی در حالی که میزان خرید تضمینی گندم سال گذشته حدود ۴ میلیون تن بود، با اقدامات دولت سیزدهم خرید تضمیمی گندم تاکنون از ۷ میلیون تن عبور کرده است تا جایی که پیش‌بینی می‌شود با افزایش خرید تضمینی گندم به خودکفایی در تولید گندم دست خواهیم یافت. 

همچنین طبق اعلام معاونت توسعه و امور زیربنایی سازمان امور عشایر ایران، صدور «دامدار کارت» و خرید تضمینی دام از اقدامات مهم دولت سیزدهم برای حمایت از دامداران بوده است. در طرح خرید تضمینی دام، نهاده یا وام به دامدار برای تولید دام داده می‌شود، پس از آن سازمان امور عشایر یا جهاد کشاورزی ورود کرده و دام را خریداری می‌کنند. با اجرای این طرح دامدار می‌تواند قیمت نهاده را پرداخت و خود اقدام به فروش دام کند. از طرفی خدمات‌رسانی در شرایط خشکسالی از جمله اهدافی است که سازمان امور عشایر در دولت سیزدهم مدنظر قرار داده است.