مریم‌السادات آجودانی: سفارش همیشگی شهید قاسم سلیمانی به همه فرماندهان و در جمع همرزمان، توجه به رفتار بود. اگرچه پس از شهادت سردار سلیمانی برخی زوایای اخلاقی و رفتاری او بر همگان نمایان شد اما با این حال هنوز هم بسیاری از ابعاد شخصیتی این قهرمان ملی و فرمانده بزرگ جهان اسلام ناشناخته باقی ‌مانده است. در چهارمین سالگرد شهادت سردار حاج‌قاسم سلیمانی، سراغ حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی شیرازی، نماینده سابق ولی فقیه در نیروی قدس سپاه پاسداران و جانشین سازمان عقیدتی - سیاسی وزارت دفاع که رفاقت دیرینه‌ای با این شهید داشت، رفتیم و پای صحبت‌هایش درباره این شهید بزرگوار نشستیم. 

***

* یکی از ویژگی‌های حاج‌قاسم شجاعت و تدبیر بود تا جایی که رهبر معظم انقلاب شخصیت ایشان را در قالب مکتب حاج‌قاسم تعبیر کردند. درباره آموزه‌های مکتب حاج‌قاسم و نحوه تبیین آن در محور مقاومت برای‌مان بگویید.

 حاج‌قاسم دائم در جلسات سفارش می‌کرد با رفتارمان بویژه در سوریه اثرگذار باشیم. در سوریه فرماندهان ما حتی با داعش انسانی - اسلامی برخورد می‌کردند به طوری که وقتی یکی از زنان داعشی در حال وضع حمل بود، یکی از فرماند‌هان ما با خودروی شخصی او را به بیمارستان می‌رساند و پس از اطمینان از سلامتش او را بازمی‌گرداند و وقتی متوجه می‌شوند او فرمانده میدان بوده، به روستا دعوت می‌شود. این فرمانده بدون ملاحظه جنگی و ترس از احتمال شهادت و دستگیری دعوت مردم روستا را می‌پذیرد و با استقبال روستاییان مواجه می‌شود و این همان اثرگذاری رفتاری است که حاج‌قاسم بر آن تاکید داشت. حاج‌قاسم با رفتار خود مردم سوریه را جذب کرده بود به طوری که مردم سوریه با همه وجود به او عشق می‌ورزیدند. این اثرگذاری به شکلی عمیق بود که در ارتش سوریه هم اگر شکایت داخلی وجود داشت، به طرف ایرانی بویژه حاج‌قاسم می‌گفتند، چرا که او را مأمن خود می‌دانستند. 

* در رابطه با روز شهادت سپهبد قاسم سلیمانی هم می‌فرمایید؟

سفر آخر با حاج‌قاسم نبودم و آنچه را دیگران تعریف کردند، بازگو می‌کنم. من آخرین بار حاج‌قاسم را یکشنبه‌ای که جمعه آن به شهادت رسید، در جلسه‌ای ملاقات کردم و صبح دوشنبه از تهران خارج شدم و ایشان سه‌شنبه به سوریه رفت. برعکس همیشه که سفارش کرده و امور را پیگیری می‌کرد، این‌بار هیچ دستوری نمی‌دهد؛ انگار می‌دانست سفر بی‌بازگشت است. صبح یکشنبه وارد اتاق حاج‌قاسم شدم. در طول عمر حضورم در نیروی قدس چنین رفتاری را از حاج‌قاسم ندیده‌ بودم. هر چه انگشتر داشت روی میز چیده بود و من هم عادت نداشتم از حاجی برای خودم انگشتر بخواهم اما آن روز چندبار خواستم درخواست انگشتر کنم؛ گویی از همه چیز دل کنده بود. قرار بود حاج‌قاسم به قم برود، من هم به یکی از استان‌ها سفر داشتم. گفتم «می‌خواهید سفر را لغو کنم با هم برویم با مراجع دیدار کنیم» گفت  «نه! بماند برای بعد» و پس از آن هم به سوریه رفت. حاج‌قاسم به همه گفته بود قصد فقط دیدار است و کاری ندارم و بعد به لبنان رفته و عصر پنجشنبه به دمشق بازگشته بود. پرواز تاخیر داشت تا بالاخره بامداد جمعه۱۳ دی ۱۳۹۸ این هواپیما به سمت عراق حرکت می‌کند. پس از شهادت حاج‌قاسم، شهید سیدرضی موسوی به آن ‌ساختمان می‌رود و دست‌نوشته شهید سلیمانی «از خدا می‌خواهم مرا بپذیرد» را پیدا می‌کند. از این دست‌نوشته، مشخص است می‌دانسته این رفتن متفاوت است. 

* 4 سال از شهادت حاج‌قاسم می‌گذرد و طبیعتا شما به عنوان دوست صمیمی ایشان مثل همه دوستداران این شهید مقاومت دلتنگ ایشان هستید و جای خالی‌شان را حس می‌کنید. اگر بخواهید در یک جمله  حاج‌قاسم را توصیف کنید، چه می‌گویید؟

حاج‌قاسم در زندگی‌اش حقیقتا مرد بود. شهید سلیمانی پای حرفش در هر میدانی ایستاد. حاج‌قاسم یک مکتب بود و همواره یک اصل را به عنوان اصل جدایی‌ناپذیر از مؤلفه‌های رفتاری خود لحاظ می‌کرد و آن رضای خداوند متعال بود.

* سردار سلیمانی تفکر انقلاب اسلامی را به جهان صادر کرد. درباره نقش حاج‌قاسم در مقاومت مردم فلسطین هم توضیح می‌دهید؟

 کاری که حاج‌قاسم در منطقه و محور مقاومت بویژه فلسطین، یمن، سوریه، افغانستان و عراق انجام داد و به نظر من از همه آنچه مطرح می‌شود، مهم‌تر است، اینکه تفکر انقلاب اسلامی را صادر کرد. اینکه ملت ایران چگونه شاه و آمریکا را از میدان به در کردند و موفق شدند پیروز شوند و پیروز بمانند و دشمنان این مردم در میدان‌های مختلف شکست خوردند، این را حاج‌قاسم در جلسات عمومی و خصوصی تبیین کرد. او عظمت قدرت نرم انقلاب اسلامی را ضمن تبیین در دنیا برای همه به نمایش گذاشت.

* چگونه شهید سلیمانی در محور مقاومت به عنوان فردی شاخص مطرح می‌شود؟ 

ایشان پس از 8 سال دفاع‌ مقدس، در دانشگاه شهید باهنر کرمان - در عین فرماندهی - دانشجو بود. استادی که تدریس می‌کرد، تحصیلکرده آمریکا بود و آموزه‌های مسیحیت روی او اثر گذاشته بود و زمانی که می‌خواست درباره خانواده بحث کند، از نگاه غرب مطرح می‌کرد. یک روز حاج‌قاسم سرکلاس بیان می‌کند شما ‌شناختی از زن و خانواده در نگاه اسلام ندارید و مثال‌های غربی مسیحی را بیان می‌کنید، اجازه دهید در این باره من توضیح بدهم که استاد در عین ناراحتی اجازه می‌دهد روز بعد ایشان کنفرانس بدهد. روز بعد حاج‌قاسم در کلاس به تبیین نقش خانواده در اسلام می‌پردازد. پس از یک ساعت و نیم صحبتی که می‌کند، استاد به نشانه تشویق دست او‌ را بالا برده و می‌گوید «من تا امروز نمی‌دانستم اسلام چیست و چه نگاهی به خانواده دارد» و آن شهید بزرگوار می‌گوید من حتی یک‌سوم حرف‌هایم را هم نزدم. حاج‌قاسم جاذبه بیانی داشت. بارها در لشکر و نیروی قدس شاهد بودم حاج‌قاسم 2 ساعت دسته‌بندی‌شده اعتقادی و اخلاقی، درباره مسائل داخلی و منطقه و تحلیل بین‌المللی صحبت می‌کرد و همه مشتاقانه می‌شنیدند. جاذبه‌ای در کلامش داشت که همه دوست داشتند ادامه دهد. اعتقاد دارم بسیاری از سخنان حاج‌قاسم از سوی خدا بر زبان او جاری می‌شد و برای همین اثرگذار بود. در میدان هم هیچ شخصیت و فرماندهی نبود که از همکلامی با او خسته شود. 

* حاج‌قاسم در تبیین مباحث هم قدرتمند عمل می‌کرد؛ این جاذبه کلامی چقدر در مقاومت فلسطین اثر داشت؟ 

ایشان در صحبت‌هایی که با فرماندهان مقاومت داشت، تاکید می‌کرد ما با دست خالی و توکل به خدا جنگیدیم و پیروز شدیم؛ پس برای شما هم پیروزی نزدیک است. شما هم می‌توانید موشک داشته باشید. لازم نیست سلاح بخرید، باید سلاح بسازید و حاج‌قاسم دانش ساخت اسلحه، موشک و پهپاد را به مقاومت هدیه کرد. او ایده آموزش فلسطینی‌ها برای ساخت سلاح را مطرح کرد و اکنون مقاومت فلسطین در ساخت سلاح نیز پیشرفت کرده است.

* شهید سلیمانی در بخش آموزش نظامی محور مقاومت چه نقشی داشت؟

حاج‌قاسم از حیث نظامی، شخصیتی ممتاز و بسیار باتجربه و فرماندهی عالی بود. حاج‌قاسم ایده آموزش رزمندگانی از غزه برای ساخت موشک‌های دوربرد را مطرح کرد و این دستاوردی بزرگ بود که غزه محاصره شده، سلاحش را خودش بسازد. پس از کسب و انتقال دانش تولید و ساخت تسلیحات نظامی، یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های قابل بیان حاج‌قاسم تصحیح روش‌های نظامی در منطقه بود. بر اساس آموزش‌ها به چگونگی حفظ و نگهداشت تسلیحات برای جلوگیری از حملات تخریبی دشمن پرداخت و چطور جنگیدن را آموزش داد.

به اذعان خود مقامات فلسطینی، حاج‌قاسم چند بار به غزه سفر کرده و «ایده تونل‌ها» فکر و ایده «حاج‌قاسم سلیمانی» و «عماد مغنیه» بود. الان در بمباران، غزه همچون گذشته نیست و این بار فلسطین هم مقابله به مثل می‌کند. هر کاری شهید حاج‌قاسم سلیمانی برای فلسطین انجام داد؛ از تهیه سلاح گرفته تا انتقال دانش موشک‌سازی و پشتیبانی و تدارکات، تا ارائه تجربیات، توانمندی‌ها و بالا بردن روحیه فلسطینیان، همه را اکنون در نبرد غزه می‌بینیم. همه این نتایج، ارمغان راهی است که شهید حاج‌قاسم سلیمانی طی کرد.

* اینکه حاج‌قاسم الگوی انقلاب اسلامی را در کشورهای دیگر تعمیم داد، به چه شکل بود؟ در غزه هم شاهد حضور مردم در مقابل اسرائیل هستیم؛ هسته مقاومت فلسطین و همراهی مردم چگونه است؟

حاج‌قاسم بسیج را در عراق در قالب «حشد الشعبی» اجرا کرد. دفاع وطنی سوریه، زینبیون، فاطمیون و... همه بسیج مردمی است؛ مردم در عرصه هستند و تنها ارتش و نیروی نظامی وارد میدان نشده است. نیروی نظامی تعهد دارد ولی نیروی بسیجی می‌آید و هر زمان بخواهد می‌رود. اسرائیل شهروندانش را در قالب نیروی نظامی برای جنگ آماده کرده و به آنها اسلحه داده است اما در غزه روش انقلاب اسلامی پیاده شد و در نوع مدیریت و روش‌ها شاهد اعتماد به مردم هستیم. شکل‌گیری نهادی مردمی در گفتمان جمهوری اسلامی ایران به نام «بسیج» و تکرار این تجربه در سوریه با نام «نیروهای دفاع وطنی» و در عراق با عنوان «حشدالشعبی»، صرف نظر از معنای انتقال یک تجربه موفق، حکایت از زمینه‌های شکل‌گیری و نیتی دارد که حاج‌قاسم به دنبال آن بود.

* و اما انتقام سخت... موضوعی که همچنان مردم ایران منتظر آن هستند؛ این انتقام سخت به چه معناست و کی محقق می‌شود؟

ما در تبیین مسائل ضعیف هستیم. دشمن شبانه‌روز کار می‌کند و می‌گوید انتقام گرفته نشده، حتی خود ما هم می‌گوییم انتقام نگرفتیم، تعبیر از انتقام این نیست که 4 موشک به تل‌آویو بزنیم، این مدیریت هوشمندانه نیست. ضعیف کردن دشمن و بسته شدن دستش مفهوم اصلی انتقام است. رهبر معظم انقلاب فرمودند «آمریکا باید از منطقه برود»؛ رفتن از عراق، افغانستان و سوریه باعث تضعیف ارتش آمریکا شده است. زمانی که دنیا جرات حرف زدن به آمریکایی‌ها را ندارد، ما عین‌الاسد را موشک می‌زنیم؛ این قدرت نظامی ما و شکستن ابهت آمریکا در منطقه را نشان می‌دهد. قدرت آمریکا روزی که وارد عراق شد طوری بود که برای عبور یک ماشین آمریکایی همه اتوبوس‌ها و خودرو‌ها را متوقف می‌کردند اما حالا پس از شهادت حاج‌قاسم به برکت خون این شهید عزیز و آنچه در زمان حیاتش انجام داده، سفارت و مقر آمریکا را می‌زنند. پس آبرویی برای آمریکا نمانده اما ذات بشر عجول است و می‌خواهد انتقام سخت را به عینه ببیند. ما چون عمر کوتاه داریم، می‌خواهیم مثل سقوط صدام، سقوط آمریکا را هم ببینیم اما خداوند، دانای تواناست و صبر بسیار دارد و باید زمانش برسد. مقایسه اسرائیل گذشته و امروز همان انتقام است. در هفتاد و پنجمین سالگرد رژیم صهیونیستی، نفتالی بنت در نامه خود عموم صهیونیست‌های ساکن در سرزمین‌های اشغالی را «جمعیت خاموش» می‌نامد که به زعم بنت، از عملکرد دولت وی راضی هستند و می‌دانند نتانیاهو و متحدان سیاسی وی درباره دولت بنت و عملکرد دولت دروغ می‌گویند اما هیچ اقدام یا تحرک قابل توجهی در جهت دفاع از دولت ائتلافی بنت - لاپید انجام نمی‌دهند، چرا که به گفته نفتالی بنت، برای شهروندان صهیونیست روشن است واقعیت چیست و نیازی نیست به حرف‌های نتانیاهو و دوستانش توجه کنند. او ‌در این نامه می‌گوید در طول تاریخ، یهودیان 2 بار در این سرزمین صاحب یک کشور مستقل و یکپارچه بودند. نخستین‌بار به مدت ۸۰ سال یک حکومت یهودی وجود داشت و سپس به دلیل درگیری‌های داخلی تجزیه شد. بار دوم، حکومت یهودیان ۷۷ سال وجود داشت و سپس به دلیل درگیری‌های داخلی، حاکمیت آن توسط رومیان از بین رفت. اسرائیل سومین دوره حکومت یهودیان است. اکنون این رژیم در ۷۵ سالگی خود قرار دارد. همه ما در برابر این آزمون قرار داریم که آیا به عنوان یک کشور مستقل و متحد موفق خواهیم شد از دهه هشتم عمر خود عبور کنیم، یا به دلیل درگیری‌های داخلی دوباره شکست خواهیم خورد؟ چه اتفاقی افتاده که بنت برای دیدن ۸۰ سالگی اسرائیل شک و شبهه دارد؟ سال ۵۸ امام خمینی‌(ره) روز قدس را پایه‌گذاری کردند. سال ۶۷ امام در پیام قطعنامه، درباره شکل‌گیری بسیج جهانی اسلام صحبت کردند. پس این حرکت سیری دارد که توفان الاقصی بخشی از این سیر است. بایدن خود اعتراف کرده است در نظم آینده جهان، آمریکا نقشی ندارد. پس خودشان می‌دانند قدرت ندارند.

گروه بین‌الملل: یکی از مهم‌ترین میادین عملکرد سردار شهید سلیمانی عراق است؛ همان جا که میدان شهادت وی شد. فرمانده شهید نیروی قدس سپاه از همان ابتدای ورودش به سپاه قدس، عراق را یکی از مهم‌ترین پرونده‌های خود قرار داد. حکومت صدام سال 2003 در عراق توسط آمریکا سقوط کرد و بعد از آن نیروهای آمریکایی این کشور را اشغال کردند. سردار سلیمانی با گروه‌های عراقی ارتباط ویژه داشت؛ از گروه‌های شیعه گرفته تا کردها و اهل سنت. حتی بعد از تشکیل حشدالشعبی با پیام مرجعیت عراق یک تیپ مسیحی هم شکل گرفت و با سردار شهید سلیمانی ارتباط مستقیم داشت. از سوی دیگر بعد از حمله داعش به عراق و نزدیک شدن این گروه تکفیری به بغداد، تنها سردار شهید سلیمانی بود که به کمک عراقی‌ها شتافت. این موضوع در مصاحبه‌های متعدد گروه‌های سیاسی و نظامی عراق از جمله مسعود بارزانی نمایان است که گفته بودند سردار شهید سلیمانی بعد از حمله داعش شبانه به اربیل آمد و مقابل داعش ایستاد تا این گروه وارد کردستان عراق نشود. برای بررسی شخصیت سردار شهید سلیمانی و ارتباط او با گروه‌های عراقی با دکتر «مهند‌الحسین» معاون اطلاع‌رسانی حشدالشعبی در چهارمین سالگرد شهادت سردار شهید سلیمانی گفت‌وگو کردیم.

مهند الحسین در گفت‌وگو با «وطن امروز»، با اشاره به شخصیت برجسته سردار شهید سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس اظهار کرد: ژنرال شهید سلیمانی نماینده رسمی جمهوری اسلامی ایران در عراق بود، زیرا وی به درخواست مستقیم نوری المالکی، نخست‌وزیر اسبق عراق در پی ورود باندهای جنایتکار داعش، به عراق آمده بود و به این کشور کمک می‌کرد، به همین دلیل او مستشار بزرگ کشور ایران در عراق بود که موضوعی قانونی است.

وی ادامه داد: از شمال تا جنوب عراق همه مردم و جوامع عراقی درباره سوابق جهادی سردار شهید سلیمانی و مواضع و کارهای مثبت او برای مردم عراق سخن می‌گویند. 

این فرمانده حشدالشعبی تصریح کرد: نقش سردار شهید سلیمانی در جنگ با گروهک‌ تروریستی داعش در عراق نیز مشخص بود. 

سردار شهید سلیمانی نقش مهمی در تجهیز نیروهای حشدالشعبی برای مقابله با داعش داشت. علاوه بر آن نقش وی در اتحاد جناح‌های مقاومت و جذب آنها برای پروژه بسیج مردمی برای شرکت در عملیات نظامی علیه سازمان‌های تروریستی مانند داعش پررنگ بود.

مهند الحسین خاطرنشان کرد: سردار شهید سلیمانی از سال 76 که به عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه منصوب شد، ماموریت‌های کاری خود را در خارج از ایران برای دفاع و حمایت از مردم مظلوم فلسطین آغاز کرد. این موضوع یکی از خصوصیات مردم ایران است که همواره به مردم فلسطین کمک کرده‌اند.

وی ادامه داد: یکی از ویژگی‌های سردار شهید سلیمانی این بود که تمام جناح‌های فلسطینی با هر گرایش و ایدئولوژی‌ای را برای مقابله با رژیم صهیونیستی متحد کرد.

معاون اطلاع‌رسانی حشدالشعبی در پاسخ به سوالی درباره جایگاه سردار شهید سلیمانی در ارتقای توان‌ محور مقاومت بویژه فلسطین هم گفت: سردار سلیمانی نقش مهمی در پشتیبانی، تجهیز و کمک به مقاومت فلسطین داشت. 

ایشان ناخدا و راهنمای کشتی مقاومت نیروهای فلسطینی برای مقابله با جنایت‌های رژیم صهیونیستی بود و آثار این موضوع کماکان ادامه دارد. ایشان چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم نیروهای فلسطینی را آموزش داد و آنها را برای جهاد در مقابل دشمن اسرائیلی تجهیز کرد؛ این موضوع کمی نیست. آثار این موارد را تاکنون می‌بینیم.

وی درباره این موضوع که جنایت‌های اسرائیل در غزه جهان را تکان داده است هم عنوان کرد: جهان در حال درک این موضوع است که رژیم غاصب صهیونیستی در نتیجه تجاوزات ناعادلانه و غیرقانونی در هدف قرار دادن غیرنظامیان، کودکان و زنان و همچنین موسسات آموزشی، فرهنگی و بهداشتی، رژیمی جنایتکار است.

مهند الحسین همچنین در ادامه به وصف شخصیت سردار شهید سلیمانی پرداخت و گفت: ایشان یکی از پیشگامان انقلاب‌های قرن بیست و یکم در برابر استکبار جهانی به نمایندگی آمریکا، اسرائیل، انگلیس و کشورهای متحد آنهاست که به دنبال عادی‌سازی با اسرائیل هستند.

وی درباره این موضوع که تا چه حد سردار شهید سلیمانی به محور مقاومت بویژه فلسطین برای مقابله با اسرائیل کمک کرد و مهم‌ترین فعالیت وی در حمایت از مقاومت فلسطین چه بود، گفت: تونل‌های غزه که امروز در جنگ اسرائیل با این باریکه مشاهده می‌کنید، بدون شک ایده و نتیجه راهنمایی سردار شهید سلیمانی بود. علاوه بر آن موشک‌های پیشرفته و آموزش‌های دقیق در حوزه عملیاتی و اطلاعاتی از کارهای سردار شهید سلیمانی بود. 

این مسؤول حشدالشعبی عراق تاکید کرد: سردار سلیمانی برای تثبیت جایگاه مقاومت تلاش کرد و جهد زیادی به خرج داد تا توانست وحدت گروه‌ها را برای افزایش توانمندی‌ها، سازماندهی آنها و بهره‌مندی از آنها در نبرد مقدس برای آزادی فلسطین، مقابله با تروریسم و نیروهای آمریکایی محقق کند.

وی عنوان کرد: اکنون جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) در حال اجرای تاکتیک‌های حاج‌قاسم سلیمانی است. آنها توانستند 7 اکتبر سیلی سختی به صورت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی بزنند و زلزله‌ای ویرانگر در قالب عملیات «توفان الاقصی» در سرزمین‌های اشغالی به پا کنند.

| عـادل عبدالمهـدی، نخست‌وزیـر اسبـق عـراق |  مصطفـی بیـرم، وزیر کـار دولت لبنـان  |

|  باسم نعیم، وزیر سابق بهداشت فلسطین  |  شیخ غازی حنینه، رئیس تجمع علمای لبنان |

|  پاول لارودی، مسؤول جنبش جهانی غزه آزاد  |  عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی  |

| دکتر علی‌اکبر صـالحی، وزیر اسبق امور خارجه |  حمید عبدالـقادر، مشـاور نخست‌وزیر یمن |

| یحیی غدار، دبیرکل مجمع جهانی حمایت از مقاومت |  تیم اندرسون، مدیر مرکز مطالعات ضدهژمون استرالیا |

|  محمد خلیل عبدالهادی، رئیس روابط خارجی حزب اسلامی مالزی |  سعدالله زارعی، تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا | 

|  علی محمد الزهری، دیپلمات دولت یمن |