|
گزارش«وطن امروز» درباره دیدگاههای اقتصادی 6 کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری
درباره اقتصاد چه گفتند؟
کمتر از یک هفته مانده به انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری، پس از برگزاری دومین مناظره انتخاباتی نامزدها با موضوع اقتصادی، تحلیلهای مختلفی درباره نکات عنوانشده از سوی کاندیداها مطرح شد. پنجشنبهشب مناظره کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳ با موضوع «خدماترسانی عدالتمحور دولت» برگزار شد. این مناظره نیز همچون مناظره اول با محوریت اصلی اقتصادی آغاز شد اما سپس در بخش دوم و سوم، به موضوعات اجتماعی با محوریت «ارتقای نظام سلامت» و «ارتقای نظام آموزشی و علمی» به عنوان موضوعات «خدمت عدالتمحور دولت» پرداخته شد. سیدامیرحسین قاضیزادههاشمی، محمدباقر قالیباف، مصطفی پورمحمدی، علیرضا زاکانی، مسعود پزشکیان و سعید جلیلی 6 کاندیدای چهاردهمین دوره ریاستجمهوری هستند که در این مناظره، برنامهها و خطمشیهای اقتصادی و اجتماعی خود را تشریح کردند و به انتقاد از یکدیگر و مسؤولان سابق و ارائه راهکارهایی برای حل مشکلات کشور پرداختند. در بخش اول مناظرات که به موضوع سیاستگذاری در یارانهها، محرومیتزدایی و فقر اختصاص یافت، اظهار ناراحتی و نگرانی از کوچک شدن سفره مردم توسط کاندیداها موضوعی بود که توانست توجه مخاطبان را به خود جلب کند و حرف دل مردمی باشد که برای تامین سفرهشان درگیر هستند.
***
مادامی که چرخه فقر وجود دارد، رفاه معنایی نخواهد داشت
سعید جلیلی به عنوان آخرین کاندیدایی که در رابطه با موضوع توزیع یارانهها در فرصت تخصیصی به بیان دیدگاه خود میپرداخت، بر توزیع عادلانه و به بهترین شکل یارانهها به مردم تاکید کرد و گفت: وظیفه دولت است که منابع در اختیار را عادلانه و به بهترین شکل، بین مردم توزیع کند. متاسفانه در حال حاضر خانوادهای که ۳ خودرو دارد، ۱۲ برابر کسی که خودرو ندارد یارانه دریافت میکند، این در حالی است که ۴۴ درصد خانوادههای ایرانی اصلا خودرو ندارند و از یارانه بنزین محروم هستند، این اصلا درست نیست. جلیلی وعده داد: انرژی به بهترین شکل و عادلانه توزیع میشود، سبد غذایی شامل ۱3 کالا در اختیار مردم قرار میگیرد، طرح سفر و روستا اجرایی و فقر و بیکاری تمام میشود. وی تصریح کرد: به میزانی که یارانه میدهیم از خانوادهها مالیات اخذ میکنیم. به طور مثال خانوادهای 4 نفره با میانگین دریافتی ۱۴ میلیون تومان حقوق، طبق قانون مالیات، قریب به ۱۰ درصد از حقوق خود مالیات میپردازد؛ این خانواده که به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان یارانه میگیرد، به همان میزان مالیات میپردازد، در حالی که بسیاری افراد با درآمدهای بالا، با عدم شفافیت مالی از مالیات فرار میکنند.
نامزد چهاردهمین دوره ریاستجمهوری در تشریح برنامههای خود برای نظام توزیع یارانه در دولت آینده توضیح داد: چند طرح در این زمینه آماده کردهایم. در نظر داریم حتما انرژی به بهترین شکل مدیریت شود و یارانه مردم عادلانه باشد؛ این طرح موجب مدیریت بهتر مصرف میشود و مردم نیز براساس منافع خود، مصرف انرژی را مدیریت میکنند.
وی افزود: طرحی هم برای سبد غذایی داریم که ۱۳ قلم کالای غذایی را در اختیار مردم قرار میدهد. طرح سفر و روستا را هم در برنامه داریم. از سوی دیگر باید با فقر و بیکاری نیز مبارزه کرد که برای این منظور نیز برنامههایی پیشبینی شده است. زمانی که در ایجاد شرایط اولیه اشتغال، مشکل وجود داشته باشد و فقر، بیسوادی و بیماری یک چرخه درست کرده باشند، مشکلات حل نخواهد شد. مادامی که این چرخه وجود داشته باشد، نمیتوان رفاه داشت.
***
حفظ قدرت خرید خانوارها برعهده شخص رئیسجمهور است
محمدباقر قالیباف، کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری برنامههایی درباره فقرزدایی و حمایت از سفره خانوارها مطرح کرد و وظیفه حفظ قدرت خرید خانوارها را مستقیما برعهده شخص رئیسجمهور دانست. او معتقد است از اساس در نظام توزیع یارانهها، هدفمند عمل نشده است، چراکه باید در استفاده از انفال به عنوان اموال عمومی، عدالت رعایت و از تبعیض جلوگیری شود.
او نیز همچون قاضیزاده هاشمی معتقد است باید یارانه با حفظ عدالت، به انتهای زنجیره (یعنی مصرفکننده) داده شود.
وی ضمن تاکید بر اینکه تورم، از جمله مشکلات جدی کشور است، اظهار کرد برنامه دارد که در دولت خود، این تورم را با افزایش حقوق مردم به دو طریق جبران کند. این افزایش حقوق یا به صورت نقدی یا به صورت ارائه کالاهای اساسی و لوازم ضروری خانگی خواهد بود که به انتخاب خود مردم پیشبینی میشود. قالیباف وعده داده که آن دسته از افراد جامعه را که توان کار ندارند و امکان توانمندسازی آنها نیز وجود ندارد ۱۰۰ درصد تحت حمایت و تامین دولت خود قرار خواهد داد، ضمن اینکه برای این منظور باید تا آخر برنامه، بیمه فراگیر در حوزه نظام تامین اجتماعی چندلایه فراهم کرد، البته تا آن زمان، مشکلات افراد زیر خط فقر، در خط فقر مطلق و افراد ضعیفشده را باید جبران کرد.
قالیباف با بیان اینکه ۴۴ درصد مردم خودرو ندارند و یارانه بنزین نمیگیرند، اظهار کرد: در مقابل خانوادههایی که حتی یک ریال یارانه بنزین نمیگیرند، خانوادههایی هم داریم که در طول سال ۱۴۵ میلیون تومان یارانه بنزین دریافت میکنند. نکته مهم و قابل توجه این است که انفال باید به نفع مردم باشد و دولت نیز اینها را در تولید و سرمایهگذاری استفاده کند تا کیک اقتصاد بزرگ شود. وقتی تلاشی برای اعتمادسازی نشد، مشخصا مردم اعتماد نمیکنند و راهکارها هم ناقص میماند.
***
چرا مشکلات جدی را پاسخ نمیدهید؟
مصطفی پورمحمدی در حوزه نظام توزیع یارانهها، ضمن اینکه معتقد است «خدماترسانی عدالتمحور» مسأله اساسی برای همه دولتهاست، اظهار کرد طی دو دهه گذشته، این موضوع جدیتر مطرح شد تا یارانهها به نحوی توزیع شود که خدمات مناسب به همه طبقات (بویژه محرومان) برسد و عدالت هم رعایت شود اما واقعیت این است که این حجم توزیع یارانهها، نهتنها موجب آسایش و آرامش و رضایت طبقه محروم نشد که مشکلات اقتصادی بیشتر هم شد.
وی معتقد است نظام نهچندان عدالتمحور توزیع یارانهها، صرفا منجر به غنی شدن یک عده و کم شدن دهکهای طبقه متوسط و فقیر شدن طبقات پایین و گسترش دهکهای فقیر شد. در حقیقت زمانی که توسعه توزیع یارانهها با تحریمها همزمان و موضوع انکار شد، فقر هم دامنگیر شد. به اعتقاد این کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری، عملا ۱۱-۱۰ سال است وضع به همین شکل باقی مانده و اقتصاد ما برای تبادل مالی قفل است لذا مشکل این است که منابع نداریم و اقتصاد ما در ریل درستی قرار ندارد. متاسفانه واقعیت این است که نمودارها منفی است؛ در همه دورهها نقدینگی و تورم بیشتر شده و خط فقر توسعه یافته و فاصله بین غنی و فقیر افزایش یافته است. پورمحمدی که طی 2 هفته اخیر (از زمان تایید صلاحیت تاکنون) در همه صحبتهای خود بر جلب اعتماد و اعتمادسازی تاکید موکد داشته است، در مناظره پنجشنبهشب نیز دوباره این موضوع را پیش کشید و گفت: باید به اعتمادسازی و پیشینه خود بازگردیم که با صداقت چه کردهایم؟ حقایق و واقعیتهای اجتماعی را قبول نداشتیم و هیچ تلاشی هم برای کنترل و خنثیسازی آن نکردیم، حال برای آن نسخه میپیچیم؟! معلوم است مردم قبول نمیکنند و راهکارها هم ناقص میماند. وی گلایه دارد که چرا به علتها نمیپردازیم و تصور میکنیم با سکوت و پاک کردن صورت مساله میتوانیم از مشکلات جهش کنیم؟ ما هنوز حاضر نیستیم به مشکلات اساسی اشاره کنیم. یارانه سوخت ۱۲۰ میلیارد دلاری باید بهصورت جدی مورد توجه قرار گیرد اما بزرگوارانی که دور این میز نشستهاند اصلا نمیخواهند به موضوعات جدی کشور بپردازند، اصلا نمیخواهند پاسخ دهند، میخواهند به سکوت بگذرانند.
***
در هر خانواده، حداقل نفر باید شاغل باشد
سیدامیرحسین قاضیزادههاشمی در بخش اول صحبتهای خود ضمن اشاره به اینکه رشد اقتصادی در دهه ۹۰، به صفر نزدیک یا حتی منفی هم شد، ماحصل آن را ۳۰ درصد کوچک شدن سفره مردم دانست و تاکید کرد برخورد با فقر در کشور، باید ریشهای شکل بگیرد.
این کاندیدا شرایط فقر در جامعه را به گونهای توصیف کرد که ۳۰ درصد از مردم کشور، درآمد کمتر از ۱۲ میلیون تومان دارند و نیمی از این ۳۰ درصد، حتی یک شاغل هم در خانواده خود ندارند لذا وی وعده داد که این موضوع را حتما در دستور کار دولت خود قرار خواهد داد.
وی ضمن گلایه از اینکه مشخص نبودن ۱۰۰ میلیارد دلار توزیعشده طی دهههای اخیر که منفعت آن صرفا برای قاچاقچیان سوخت و... بود و منجر به رشد معیشت مردم نشد، تاکید کرد که حتما داراییهای در اختیار دولت که متعلق به مردم است، باید به خود مردم منتقل شود (اقدامی که در بنیاد شهید هم اجرایی و این سازمان از بنگاهداری به نفع مردم خارج شد). بر این اساس باید در سازوکارهای مندرج در هدفمندی یارانهها اصلاحاتی اتفاق بیفتد تا مجموعه جامعه از آن برخوردار شود. افرادی که درآمدشان بیش از هزینهشان است، بر اساس کل درآمد خود، مالیات میپردازند؛ یارانه را باید به انتهای زنجیره بدهیم اما ابتدای زنجیره نیز نیاز به توجه دارد. دیگر ایدهای که قاضیزاده هاشمی برای دولت خود مطرح کرد، این بود که تصمیم دارد یارانهها را در انتهای زنجیره توزیع کند البته قصد ندارد از ابتدای زنجیره نیز غافل شود و معتقد است باید به تولیدکنندگان نیز کمک کرد.
او قصد دارد برنامهای یکپارچه برای مالیات و یارانه تعریف کند تا براساس آن، افرادی که درآمد بیش از هزینه دارند، بر اساس کل درآمد خود مالیات بپردازند.
***
یارانهها را باید به دهکهای پایین تخصیص داد
مسعود پزشکیان در فرصت 4 دقیقهای صحبتهای خود در حوزه اقتصاد، ضمن ارائه نمودارهای اقتصادی، مصرف دهکهای پایین و بالای جامعه در رابطه با یارانههای انرژی و بنزین را وحشتناک توصیف کرد و معتقد است اختلاف بسیاری میان دهکهای بالا و پایین وجود دارد؛ به کسانی که توانمند هستند، بیشتر امکانات داده شده و به آنهایی که ضعیفترند، تخصیص کمتری صورت گرفته است. وضعیت جمعیت زیر خط فقر، بدتر شده که بهتر نشده است؛ مناطق در حاشیه و مرزها بهشدت وضع نامناسبی دارند، لذا برای آنکه بخواهیم این بیعدالتی را اصلاح کنیم، باید اولویت نخست پیدا شود. وی چگونگی حل این مشکل را در گام اول، به داشتن زبان و نگاه مشترک میبیند و معتقد است مشکلات داخلی باید حل شود؛ از سوی دیگر دولت باید برای تقسیم منابع، بهطور هدفمند رفتار کند و با مشارکت اقتصاددانان دانشگاهیان و هماهنگی مجموعهها و البته مردم، یارانهها هدفمند و به دهکهای پایین تخصیص یابد. نباید اجازه داد دهکهای پایین، بهره کمتری نسبت به دهکهای بالا ببرند البته پیش از آن، اگر کنترل تورم و رشد اقتصادی را اصلاح نکنیم، هر اقدامی که انجام دهیم منجر به فقیر شدن همه خواهد شد. پزشکیان محاسبه کرده است که بهراحتی میتوان نفری ۱۰ میلیون تومان یارانه پرداخت کرد اما لازمه آن، مدیریت تورم و شاخصها، انسجام داخلی، کنار گذاشتن دعواها و رسیدن به زبان و نگاه مشترک، همچنین دیدن مردم محروم است: اگر ما وضعیت رشد اقتصاد و اشتغال را درست نکنیم و مشکلاتمان با دنیا را حل نکنیم، راه به جایی نخواهیم برد.
***
یارانه انرژی به خانوادهها تخصیص مییابد
علیرضا زاکانی در صحبتهای خود در این حوزه، گویی با یک تیر دو نشان زد. وی اعلام کرد یارانه طلایی تنظیم کردهایم؛ به ازای آن در خانوار به هر خانواده سه نفره معادل اعتبار ۲۰ گرم طلا یارانه میرسد یعنی یک خانواده پنج نفره ۱۱۰ میلیون تومان در سال یارانه خواهد گرفت. بر این اساس وی هم وعده یارانه بیشتر داده و هم در راستای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اقدام کرده است.
وعدههای زاکانی موضوعهایی چون افتتاح حساب ویژه برای خانوارها، معاف از تاثیر تورم، تخصیص ۲۲ میلیون تومان یارانه انرژی بهازای هر نفر، تک قیمتی شدن بنزین و ثبات قیمت آن و تخصیص یارانه از تولید تا توزیع بود.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری وعده میدهد که از ابتدای شروع دولت خود، برای خانوارها حساب ویژه باز خواهد کرد و اعتبار واریزشده به این حساب را مصون از تورم نگه خواهد داشت، همچنین از همان ابتدای دولت خدمت، قصد دارد به ازای هر نفر، ۲۲ میلیون تومان یارانه انرژی به اعتبار طلا پرداخت کند. با حساب و کتاب وی، دهک اول شرایط ویژهای پیدا میکنند، مگر کسانی که در مصرف صرفهجویی نکنند، ضمن اینکه بنزین از ۳۰۰۰ به ۱۵۰۰ تومان کاهش مییابد و قیمتهای دیگر نیز تغییر نمیکند و یارانه به حلقه ماقبل آخر و فرآیند تولید، توزیع و مصرف پرداخت خواهد شد.
ارسال به دوستان
مناظره اقتصادی دوم فقط تشریح مشکلات بود
پس از مناظره دوم اقتصادی نامزدهای چهاردهمین دوره ریاست جمهوری و اظهار نظر کاندیداها، رحمان سعادت، کارشناس اقتصاد و استاد دانشگاه سمنان موضوعهای مطرح شده را تشریح مشکلات دانست.
سعادت گفت: مناظره اقتصادی دوم فقط تشریح مشکل در حوزههای سلامت، آموزش و توزیع یارانهها بود. همه معتقد بودند عدالت در اقتصاد برقرار نیست و یارانهها عادلانه توزیع نمیشود اما راهبردهایی که ارائه میکردند چندان عملیاتی نبود.
پنجشنبهشب دومین مناظره از 5 مناظره کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳با موضوع «خدمات عدالتمحور دولت» برگزار شد. این مناظره 3 زیرعنوان کلی داشت که عبارت بودند از: سیاستگذاری در یارانهها، محرومیتزدایی و فقر، ارتقای نظام سلامت و ارتقای نظام آموزشی.
مناظره دوم هم مانند مناظره اول انتظار مخاطبان و تحلیلگران را برآورده نکرد و به جز دوری کردن برخی کاندیداها از تنشهای حاشیهای، در امتداد همان پاسخهای احتیاطآمیز و کلیگویی به سوالات غیرچالشی کارشناسان بود. در این مناظره نیز مانند مناظره اول به نقش تحریمها در اقتصاد کشور و معیشت مردم پرداخته شد. وی در ادامه گفت: در این مناظره نسبت به مناظره اول تنش کمتر بود، این مناظره فقط تشریح مشکل در حوزههای سلامت، آموزش و توزیع یارانهها بود. همه معتقد بودند عدالت در اقتصاد برقرار نیست و یارانهها عادلانه توزیع نمیشود اما راهبردهایی که ارائه میکردند چندان عملیاتی نبود. با این وجود به نظر میرسد اطلاعات اقتصادی کاندیداها نسبت به ادوار گذشته بیشتر شده است و پاسخدهی آنها هم نسبت به مناظره قبل منسجمتر شده است.
* پیش از تحریم ها هم مشکلات اقتصادی داشتیم
استاد اقتصاد درباره چالش دوگانه تحریم و مذاکرات میان کاندیداها گفت: پیش از اینکه تحریمها علیه کشور ما وضع شود هم مشکلات اقتصادی داشتیم. مشکل عدم بهرهوری قبل از تحریمها هم مطرح بود. مساله تحریم جز فشارهایی که خودش ایجاد میکند، ناکارآمدی سیستم اقتصادی نیز موجب تشدید اثرات آن میشود و بسیاری از مردم این فشارها را در زندگی خود احساس میکنند.
وی افزود: وقتی کاندیداها از راهکار برای خط فقر سخن میگویند باید بدانیم خط فقر در کشور ما یک خط فقر ثابت نیست و روزانه بر تعداد افراد و خانوادههایی که زیر خط فقر قرار میگیرند افزوده میشود. ممکن است برخی افراد در ۳ ماه اول سال بتوانند معاش خود را تامین کنند اما چون تورم رو به گسترش است، قدرت خرید مردم پایین میآید و در واقع اثرات تحریم بیشتر دیده میشود، بنابراین نمیتوان نسبت به نقش تحریمها بیتفاوت بود، اگر چه اغراق زیاد هم روا نیست.
* اگر تحریم مدیریت نشود، برنامهها ناکارآمد خواهد بود
سعادت در ادامه گفت: باید موضوع تحریم مدیریت شود. اگر کاندیدایی برنامه درست هم داشته باشد با یک تحریم جدید، قیمتها بالا میرود و برنامه تحت تاثیر قرار میگیرد، لذا در راستای موضوع نقش تحریمها در معیشت مردم باید یک سیاست عزتمندانه و عاقلانه پیگیری شود به طوری که عزت مردم و نظام حفظ شود.
* پرداخت عادلانه یارانه
سعادت در تحلیل نقاط قوت و ضعف موضع کاندیداها نسبت به عادلانه کردن یارانه گفت: مسالهای که در این مناظره عمدتا اشاره میشد، مقایسه بین دهکهای درآمدی بویژه در حوزه انرژی بود. کاندیداها معتقدند خانوادههایی که خودروی بیشتری دارند از یارانه بیشتری استفاده میکنند و باید این معضل تعدیل شود. این مسائل قبل از این هم بارها گفته شده است. یا در مساله آموزش و پرورش، از عدالت آموزشی و مقایسه آن با درآمد خانوارها سخن گفته شد که تشریح مواضع قبلی بود.
استاد اقتصاد افزود: در این زمینه برخی کاندیداها به راهبردهایی اشاره کردند که تا حدودی معقول به نظر میرسید. برخی گفتند اگر یارانهها مستقیم پرداخت شود، خانوادهها میتوانند خودشان آن را مدیریت کنند که این از نقاط قوت مناظره بود. علاوه بر این پرداختن به موضوع زنجیره یارانهها یکی دیگر از نقاط قوت این مناظره بود. پیش از این شاید بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران در زمینه پرداخت یارانه به ابتدای زنجیره تولید، نظرات پراکنده و متفاوتی داشتند اما به نظر میرسد آگاهی کاندیداها نسبت به نحوه پرداخت یارانهها بیشتر شده است. وی تصریح کرد: کاندیداها به این سمت رفتند که به جای اینکه همه یارانهها به نحو کلی پرداخت شود باید بخشی از آن به بخش تولید داده شود و این یک نقطه قوت نسبت به دوره قبل است و منطقی بود. از طرف دیگر یکی از کاندیداها اشاره کرد که در کشور پرداخت یارانهها به صورت کلی، منطقی است که باید اجرایی شود و به بهانههای مختلف اجرایی نمیشود که این موضع نیز درست است و دولتمردان آینده باید قانون را به طور درست مطالعه کنند و از ظرفیتهای آن استفاده کنند.
* جای طرح موضوع «مالیاتها و یارانهها» در مناظره دوم خالی بود
استاد اقتصاد در ادامه گفت: موضوعی که در مناظره دوم جای طرح آن خالی بود موضوع «مالیاتها و یارانهها» بود، زیرا در کشور ما مالیاتها به صورت عادلانه دریافت نمیشود. اصناف بعد از یک سال و بعضا با چند ماه تاخیر مالیات پرداخت میکنند اما کارمندان و کارگران قبل از اینکه حقوقشان را بگیرند مالیات میدهند. این بیعدالتی که سالیان سال است در حق قشر متوسط و زحمتکش روا شده باید برطرف شود و اساسا کاندیداها در این زمینه چه برنامهای دارند تا عدالت اقتصادی در جامعه ایجاد شود.
وی در پایان گفت: در مناظره دوم کاندیداها توانستند تا 70 درصد به سوالات کارشناسان پاسخ بدهند، البته درباره برخی پاسخها نیز باید گفت برنامههای مدون کاندیداها کیفیت لازم برای اقناع مخاطب را نداشت. مخاطبان دنبال کسانی هستند که برنامههای عملیاتی داشته باشند و علاوه بر این قدرت لازم برای عملیاتی کردن برنامههایشان را داشته باشند.
ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|