دیروز در بازار سکه و طلا، قیمت طلای ۱۸ عیار هر گرم ۳ میلیون و ۵۱۲ هزار تومان، سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۳۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز ۴۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود. همچنین نیم‌سکه بهار آزادی ۲۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان، ربع سکه بهار آزادی ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و سکه گرمی ۶ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان به فروش رسید.

 

گروه اقتصادی: ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، دسترسی مناسبی به کشورهای آسیایی و از طریق کشورهای همسایه به بخش‌هایی از اروپا دارد. بنابراین توسعه خطوط راه‌آهن بین کشورها سبب افزایش بهره‌برداری از حمل‌و‌نقل ریلی بین‌المللی و درآمد کشور از این بخش خواهد شد. از این رو در ماده ۲ قانون برنامه هفتم توسعه رشد متوسط سالانه بخش حمل‌و‌نقل و انبارداری سالانه 10 درصد تعیین شده است. در ماده ۵۶ این قانون سهم ترابری ریلی در بخش باری بر حسب شاخص سهم از جابه‌جایی کل بار زمینی داخلی (تن کیلومتر) به میزان ۳۰ درصد در افق برنامه (سال ۱۴۰۷) هدف‌گذاری شد، در حالی که سهم حمل‌و‌نقل ریلی از ترابری بارهای زمینی داخلی کشور در سال ۱۴۰۲ حدود 9.5 درصد بود. در این سال میزان عملکرد ترابری ریلی کشور در حمل بار داخلی حدود 27.6 میلیارد تن کیلومتر بود اما در سال جاری عملکرد کلی ترابری زمینی داخلی باید به حدود ۳۲۰ میلیارد تن کیلومتر برسد.

ترانزیت بار در سال ۱۴۰۲ به میزان 16.2 میلیون تن قید شده بود و برای سال ۱۴۰۳ حدود ۲۰ میلیون تن پیش‌بینی شده است. جزئیات شامل ۱۸ میلیون تن ترانزیت جاده‌ای و ۲ میلیون تن ترانزیت ریلی است. ترانزیتی راه‌آهن در سال ۱۴۰۲ به میزان یک میلیون و 570 هزار تن، به معنای افزایش فعالیت ترانزیتی راه‌آهن ایران در حدود ۲۷ درصد است.

* نقش حمل‌و‌نقل ریلی در توسعه اقتصادی کشور

نقش حمل‌و‌نقل ریلی در توسعه اقتصادی کشور بر هیچ‌کس پوشیده نیست. به طور کلی حمل‌ونقل، نقش مهمی در بخش‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشورها ایفا می‌کند اما در رابطه با حمل‌و‌نقل ریلی داخلی و بین‌المللی، به دلیل ارتباط مستمر میان دولت و بخش خصوصی جهت بهره‌برداری از خطوط راه‌آهن، این نقش پررنگ‌تر نیز خواهد شد.

صنعت حمل‌و‌نقل ریلی بین‌المللی و داخلی از شاخص‌های عمده توسعه‌یافتگی کشورها محسوب می‌شود. در واقع میزان خطوط موجود نسبت به جمعیت کشور از عواملی است که در طبقه‌بندی کشورها مورد توجه قرار می‌گیرد.

هزینه تمام‌شده مناسب و مقرون ‌به ‌صرفه، امکان دسترسی به کشورهای مختلف با استفاده از سیستم حمل‌و‌نقل بین‌المللی ریلی، سرعت بالا، آلودگی محیط زیستی کمتر، مصرف سوخت کمتر، امکان جابه‌جایی حجم بالای کالا، برخورداری از واگن‌های مخصوص برای حمل انواع کالا، امنیت بسیار بالا و امکان بارگیری و تخلیه بار آسان از جمله مواردی است که باعث افزایش تأثیر این سیستم بر اقتصاد کشور می‌شود.

* وضعیت خطوط شبکه ریلی کشور

وضعیت خطوط شبکه ریلی کشور در بسیاری از محورها نامطلوب است و تکالیف انباشته و انجام نشده از سال‌های قبل در تعمیر و نگهداری خطوط، موجب تنزل کیفی و در نتیجه کاهش سرعت‌های اجباری یا احتیاطی شده است. رفع این معضل در محورهایی که دچار گلوگاه ظرفیتی هستند یا محل تردد قطارهای متعددند، اولویت دارد و منطقی است با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور منابع ناشی از حق دسترسی و اعتبارات دولتی مربوط به تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در این بخش مصرف شود و طرح‌های توسعه‌ای شرکت راه‌آهن که روی اهداف عملیاتی تأثیر محسوسی ندارند، فعلا متوقف شوند.

* اهمیت حمل‌و‌نقل ریلی بین‌المللی

ایجاد کریدورهای ریلی و اتصال آن به کشورهای همسایه و بنادر ایران می‌تواند سهم بسزایی در توسعه ملی داشته باشد که این مورد در برنامه‌ریزی‌های توسعه اقتصادی کشور در حوزه حمل‌و‌نقل ریلی بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. توسعه خطوط ریلی و توجه ویژه به این مدل حمل‌و‌نقل در کشور ایران با توجه به موقعیت ویژه ژئوپلیتیکی که دارد، از اهمیتی دوچندان برخوردار است. به همین منظور در سرفصل امور اقتصادی سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه در ردیف‌های ۲۵ و ۲۶ به طور مشخص به اولویت حوزه حمل‌و‌نقل ریلی اشاره شده است.

اخیرا نیز میان ایران و روسیه توافق جامع حمل‌و‌نقل انجام شده که در این توافق به حوزه حمل‌و‌نقل ریلی توجه ویژه شده است. دولت با در نظر گرفتن قوانین و مقرراتی که در شیوه‌نامه‌ای جمع‌آوری شده‌، به هر شرکت حمل‌و‌نقل ریلی بین‌المللی و داخلی اجازه بهره‌برداری از خطوط راه‌آهن را می‌دهد و این شرکت‌ها می‌توانند با پیروی از این موارد، نسبت به انجام امور حمل ریلی اقدام کنند.

بررسی آمارهای شرکت راه‌آهن و مقایسه آن با آمار سازمان راهداری نشان می‌دهد یک قطار با ۲ هزار تن بار، در هر کیلومتر 7 لیتر گازوئیل مصرف می‌کند که معادل 3.5 سی‌سی به ازای هر تن بار در هر کیلومتر است اما این عدد برای یک کامیون ۱۸ چرخ با ۱۵ تن بار 0.5 لیتر است که معادل 33.3 سی‌سی به ازای هر تن در هر کیلومتر است.

* مصرف گازوئیل در حمل‌و‌نقل جاده‌ای 9.5 برابر حمل‌و‌نقل ریلی است

سیدطاها حسین مدنی، کارشناس اقتصاد با بیان اینکه طبق آمار مصرف گازوئیل در حمل‌و‌نقل جاده‌ای 9.5 برابر حمل‌و‌نقل ریلی است، گفت: یکی از مزیت‌هایی که باعث شده برنامه‌های توسعه کشور بر حمل‌و‌نقل ریلی تأکید کند، مصرف سوخت کمتر آن نسبت به حمل‌و‌نقل جاده‌ای است.

وی افزود: تأثیر شرکت‌های خصوصی در سیستم حمل‌و‌نقل کشور، بسیار قابل اعتناست، چرا که امروز بخش عظیمی از کالاهایی که توسط حمل‌و‌نقل ریلی جابه‌جا می‌شود، از طریق این بخش و با کمک شرکت حمل‌و‌نقل ریلی انجام می‌شود.

وی تاکید کرد: ایجاد تحول در حمل‌و‌نقل و توسعه خطوط ریلی از اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی در همه سال‌های پس از انقلاب بوده و پیشرفت‌های رخ داده تاکنون بویژه در سال‌های اخیر قابل توجه بوده است.

 

 

***

 

گسترش مسیرهای ریلی، ایران را به هاب حمل‌ونقل منطقه بدل می‌کند

گروه اقتصادی: در دهه‌های اخیر در کشور ما آب به شکل یک کالا دیده شده نه منبعی تجدیدپذیر و بررسی‌ها نشان از این دارد که با توجه‌ به اقدام‌های انجام‌شده در دهه‌های اخیر و مجموعه دولت‌های پس از انقلاب، وزارت نیرو مدیریتی متناسب با شرایط کشور را در این موضوع به کار نبسته تا جایی که امروز مدیریت منابع آب در کشور به یک نظام پیچیده مبدل شده است.

امروز که بحران آب و خشکسالی در نقاط مختلف جهان جدی‌تر شده، اخبار و شواهد حاکی از تداوم خشکسالی و کاهش سطح آب سفره‌های زیرزمینی و حتی سدها به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در برخی مناطق کشور است که این مشکلات در مناطقی مانند شیراز، سیستان و بلوچستان و همدان و حتی تهران بحران آب را جدی‌تر نشان می‌دهد.

* سیاست اشتباهی که  چند دهه دنبال شد

عباس محمدی، کارشناس محیط‌ زیست حساسیت این موضوع را اینگونه بیان کرد: آب این روزها به دغدغه بسیاری از کشورها تبدیل شده است و شهرها با کمبود آب دست‌وپنجه نرم می‌کنند، حالا به نظر می‌رسد باید میان صنعت، کشاورزی و حفظ منابع آبی، یکی را فدای دیگری کرد.

این کارشناس گفت: اینکه آب کم شد در درجه اول به این موضوع بازمی‌گردد که جمعیت کشور ما زیاد شد و سرانه آب کاهش یافت اما دلیل مهم‌تر اینکه ما انبوهی از مشکلات را با هم تلفیق کردیم، اگر یک سیاست غلط با سیاست غلط دیگر ادغام شود اثرات منفی آن از جمع جبری آنها بیشتر می‌شود.

* آب به یک نظام پیچیده مبدل شده است

وی افزود: آب در ایران به یک نظام پیچیده از مسائل تبدیل شده که این مساله نتیجه سوءمدیریت در این حوزه است. به‌رغم تمام هشدارهایی که داده شد مدیران بخش آب به نحوه مدیریت اشتباه خود از منابع عمومی کشور ادامه دادند، یعنی مثلا از خوزستان آب گرفتند و فرستادند اصفهان، از اصفهان آب گرفتند و فرستادند یزد. این بذل و بخشش آب از منابعِ دیگران همین نتیجه‌ای را دارد که امروز می‌بینیم، مثلا به شکل اعتراض در خوزستان و اصفهان خودش را نشان می‌دهد.

با وجود همه مسائل بیان شده و در شرایط کنونی مشکل وقتی نمایان‌تر می‌شود که مدیران با وجود مشاهده مشکلات سیاست غلط گذشته را همچنان ادامه می‌دهند و می‌خواهند با تقسیم منابع آب، مشکل آب کشور را حل کنند، در حالی‌که چنین کاری اگر امکان‌پذیر بود باید این سیاست‌ها سال‌ها پیش مشکل کشور را حل می‌کرد و این روند مشکل‌زا ادامه‌دار نمی‌شد.

به اعتقاد کارشناسان این حوزه چنین نظام مدیریتی حاصل دور شدن نخبگان از مدیریت است و این در حالی اتفاق می‌افتد که کشور ما این روزها در حال از دست دادن افراد باهوش و متخصص در این زمینه است.

امروز اگر کشاورزی و امنیت غذایی کشور که در گرو آب است لطمه ببیند، نان گران می‌شود. همه این چرخه به‌هم‌ وابسته هستند و می‌توانند زمینه‌ساز اعتراضات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی شوند.

دولت چهاردهم باید تجدیدنظری اساسی در نحوه مدیریت آب مدنظر داشته باشد

به نظر می‌رسد امروز دولت چهاردهم باید تجدیدنظری اساسی را در وزارت نیرو در رأس امور خود قرار دهد. به نظر برخی کارشناسان اساسا مدیریت آب باید از وزارت نیرو گرفته شود. این دسته از مخالفان نحوه مدیریت اعتقاد دارند وزارتخانه‌ای که تمام مهندسان آن در حوزه ساخت‌وساز تخصص دارند نمی‌توانند آب کشور را مدیریت کنند، پس مدیریت آب مملکت باید توسط کسانی مدیریت شود که در محیط‌ زیست و کشاورزی و منابع طبیعی حرفی برای گفتن دارند.

حنیف رضا گلزار، کارشناس حوزه آب‌وخاک در رابطه با تخصیص منابع آب و تأثیر آن بر محیط‌ زیست می‌گوید: بحران مدیریت منابع آبی در کشور امری واضح است و آنچه هنوز درباره آن به یک اجماع نظر دست نیافته‌ایم راهکار است.

وی گفت: متولی پاسخگوی آب در کشور وزارت نیرو است اما به اعتقاد بنده این کار درستی نیست، چرا که وزارت نیرو برای تولید انرژی از منابع آبی استفاده می‌کند، پس نوعی نگاه مصرف‌کننده به آب دارد و نمی‌توان مدیریت آب را به وزارتخانه‌ای واگذار کرد که به خودش آب تخصیص دهد.

* مدیریت آب را به مجموعه‌ای  واگذار کنیم که مصرف‌کننده آب نیست

وی افزود: اگر آب را به ‌عنوان یکی از ارکان تشکیل‌دهنده منابع طبیعی به رسمیت بشناسیم باید مدیریت منابع آب را به مجموعه مدیریت منابع طبیعی کشور واگذار کنیم.

گلزار با اشاره به اینکه تجربه چند سال مدیریت آب توسط وزارت نیرو یک تجربه کاملا شکست‌خورده است، گفت: نگاه وزارت نیرو به منابع آب یک نگاه صرفا مهندسی و سازه‌محور است و نگاه حفاظتی به ‌عنوان یکی از ارکان تشکیل‌دهنده منابع طبیعی را ندارد.

وی تاکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی نیز مانند وزارت نیرو یکی از مصرف‌کنندگان منابع آبی است و بنابراین اگر مدیریت منابع آبی را از وزارت نیرو به وزارت جهاد کشاورزی واگذار کنیم باز هم نحوه مدیریت به همان شکل ادامه خواهد یافت.

محمد بازرگان، مشاور اتاق اصناف کشاورزی نیز در این زمینه معتقد است اگر یک‌دهم هزینه‌ای که در سدسازی شده، در بخش اصلاح، لایروبی و ترمیم قنوات هزینه می‌شد هیچ‌کدام از مشکلاتی را که در حال حاضر با آنها دست‌ و پنجه نرم می‌کنیم نداشتیم.

وی افزود: بخش زیادی از آب‌های سطحی به دلیل قرارگیری در پشت سدها تبخیر می‌شوند و تجمیع آب پشت سد باعث شده حقابه بخش کشاورزی و محیط‌ زیست نادیده گرفته شود و به ‌جای آن به صنایع تخصیص یابد. در حقیقت می‌توان گفت تفکر وزارت نیرو آب‌فروشی است نه مدیریت آب!

مشاور اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه نزدیک به ۶۰ درصد آب موجود در کشور در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و ما متهم به استفاده ۹۸ درصدی هستیم، گفت: اگر این ۶۰ درصد مستقیما به کشاورز سر مزرعه داده می‌شد عدد بسیار خوبی بود ولی مساله اینجاست که وقتی آب سدها را رها می‌کنند این آب‌ها وارد نهرها، رودخانه‌ها و شبکه‌های زیردست شده و در پایین‌دست به مزارع کشاورزی می‌رسند.

* گسترش آبخیز‌داری و آبخوان‌داری باید جایگزین سدسازی شود

وی با بیان اینکه متاسفانه با ایجاد سد، رودخانه‌ها و شبکه‌های زیردست از بین رفته‌اند، گفت: آب وقتی در مسیل رود، نهر از سراب تا پایاب در حرکت باشد، می‌تواند آبخوان را تغذیه کند. تفکر سدسازی، آبخوان‌داری و آبخیزداری را از بین برده و لازم است دیر یا زود این روند اصلاح شود که در صورت ادامه روند کنونی در واقع مشکلات افزایش خواهد یافت.

در نهایت کارشناسان درباره این موضوع اعتقاد دارند تغییر مدیریت آب در شرایط کنونی امری لازم به نظر می‌رسد، بنابراین ضرورت دارد در دولت جدید یک تجدیدنظر اساسی در نحوه مدیریت آب در وزارت نیرو و اساسا مدیریت در سطح حاکمیت آب در نظر گرفته شود و این روند را افرادی مدیریت کنند که در محیط‌ زیست و کشاورزی و منابع طبیعی حرفی برای گفتن داشته باشند تا با این عملکرد اشتباهات دهه‌های اخیر جبران شود و با تقویت زمین بتوانیم موضوع امنیت غذایی را نیز در کشور تقویت کنیم و توسعه دهیم.

سبزپوشی بازار بورس در آخرین روز معاملات

شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز (چهارشنبه، ۲۴ مرداد) با 7 هزار و ۳۴ واحد کاهش در ارتفاع یک میلیون و ۹۹۸ هزار و ۱۱۸ واحد قرار گرفت.

همچنین شاخص هم‌وزن در جریان معاملات دیروز با ۶۹۴ واحد افزایش به ۶۳۳ هزار و ۱۴۷ واحد و شاخص قیمت هم‌وزن با ۳۷۱ واحد کاهش به ۳۳۹ هزار و ۱۴۹ واحد رسید.

دیروز معامله‌گران در بورس تهران بیش از 5 میلیارد و ۱۵۶ میلیون سهم و اوراق مالی را با انجام بیش از ۱۱۹ هزار معامله به ارزش ۴۳هزار و ۳۹ میلیارد ریال دادوستد کردند.

نمادهای «فملی، فولاد، نوری، شستا، شهنا، ویملت و شهدیس» بیشترین اثر مثبت را بر شاخص بورس گذاشتند.

***

نحوه دریافت ارز مسافرتی

رئیس شعبه فرودگاه امام خمینی (ره) بانک ملی گفت: زائرانی که ارز اربعین را دریافت کرده‌اند مشکلی برای دریافت ارز مسافرتی ندارند، یعنی زائران مسافر هوایی هم می‌توانند از طریق شعب منتخب بانک‌های عامل ۲۰۰ هزار دینار بگیرند و هم اینکه ۵۰۰ دلار را در فرودگاه امام خمینی(ره) دریافت کنند.

غلامحسن صالحی در همین‌باره افزود: در سال جاری تعداد دستگاه‌های خودپرداز برای دریافت ارز مسافرتی در ترمینال سلام فرودگاه امام خمینی (ره) را ۵برابر افزایش داده‌ایم. وی تأکید کرد: جهت افزایش سرعت پرداخت ارز مسافرتی در پایانه شماره یک که ۲۴ ساعته است در هر شیفت 2 نیروی انسانی کنار کانترها مستقر کرده‌ایم تا زائران محترم معطل نشوند.

به گفته این مقام مسؤول، زائرانی که ارز اربعین را دریافت کرده‌اند مشکلی برای دریافت ارز مسافرتی ندارند، یعنی زائران مسافر هوایی هم می‌توانند از طریق شعب منتخب بانک‌های عامل ۲۰۰ هزار دینار بگیرند و هم اینکه ۵۰۰ دلار را در فرودگاه امام خمینی(ره) دریافت کنند.

***

جزئیات حمایت بانک‌ها از بورس

وزیر اقتصاد گفت: شورای عالی بورس تصمیم به افزایش دامنه نوسان گرفته و قرار شد هفته آینده از سوی سازمان بورس اعلام شود. سیداحسان خاندوزی در حاشیه بازدید از شرکت اعتبارسنجی در جمع خبرنگاران اظهار کرد: جلسه شورای عالی بورس برای حمایت از بازار سرمایه تشکیل و قرار شد بانک‌ها با منابع خود واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق تثبیت بازار از بورس حمایت کنند. وی با اشاره به کمک ۲۰۰۰ میلیارد تومانی صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه و صندوق تثبیت گفت: سال گذشته صندوق توسعه ملی طبق یک مصوبه قانونی منابعی را باید به صندوق تثبیت واریز می‌کرد، آنجا ما پیشنهاد مشارکت را دادیم و در صندوق توسعه ملی بر یونیت‌ها سرمایه‌گذاری کرد و یونیت‌های صندوق را خریداری کرد و آخر سال که گزارش مالی صورت‌ها را بررسی کرد، افراد در صندوق توسعه ملی در صندوق ابراز خوشحالی و رضایت کردند.

خاندوزی یادآور شد: چند محور در جلسه فوق‌العاده بورس مطرح شد که بخشی از آن درباره پیشنهاد سازمان بورس بود که با نگاه مثبت بانک مرکزی مواجه شد. این پیشنهاد مبنی بر این است که کمک‌ها به شکل قدیمی خودش در قالب حمایت‌ها از یونیت‌های صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق توسعه بازار از طریق بانکی‌ها انجام شود. وی ادامه داد: این اقدام هم برای بانک‌ها سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود و هم منابع مردم در بانک‌ها از بین نمی‌رود و هم سودآور خواهد بود. از سوی دیگر به نهادهای تثبیتی کمک خواهد شد.

  ***

املاک ترکیه از چشم خارجی‌ها افتاد

بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده، فروش املاک مسکونی در ترکیه در ماه جولای نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد کاهش یافت.

گزارش مؤسسه آمار ترکیه (TurkStat) نشان داد فروش خانه‌های رهنی با 20.9 درصد کاهش سالانه به ۱۱ هزار و ۴۹۶ در ماه جولای رسید و سهم ۹ درصدی از کل فروش ملک در ترکیه را به خود اختصاص داد.

فروش به خریداران خارجی با 16.1 درصد کاهش به ۲۳۵۰ دستگاه در مدت مشابه رسید. آنتالیا با ۸۷۸ مورد کاهش معامله ملک اولین رتبه نزول را داشت. استانبول، بزرگ‌ترین شهر ترکیه از نظر جمعیت، با ۷۵۲ مورد معامله کمتر پس از آن قرار گرفت، در حالی که استان جنوبی مرسین با ۲۱۸ مورد فروش ملک سوم است. در میان اتباع خارجی، روس‌ها (۴۸۵) بیشترین خانه را خریداری کرده‌اند و پس از آن اوکراینی‌ها (۱۷۱) و آلمانی‌ها (۱۶۲) قرار دارند.

بیزینس گزارش کرد بر اساس داده‌های مؤسسه آمار ترکیه، فروش به خارجی‌ها در ۷ ماه اول سال با سرعت سالانه ۴۲ درصد کاهش یافت و به ۱۲ هزار و ۸۱۱ رسید.

***

آژانس انرژی درباره پیامد افزایش تولید نفت هشدار داد

آژانس بین‌المللی انرژی در جدیدترین گزارش ماهانه خود اعلام کرد ذخایر نفت در حال حاضر، تحت تأثیر تقاضا برای سوخت در فصل سفرهای تابستانی، کاهش یافته اما در 3 ‌ماهه پایانی سال، وضعیت پایداری خواهد یافت.

در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی خاطرنشان شده است اگر اوپک پلاس برنامه خود برای احیای کاهش عرضه اضافی را در اکتبر اجرایی کند، این وضعیت تغییر خواهد کرد. مصرف نفت در چین که بزرگ‌ترین واردکننده جهان است، در ژوئن، برای سومین ماه کاهش یافت. با وجود کندی رشد تقاضای چین برای نفت، اوپک پلاس هنوز تصمیم خود برای آغاز حذف تدریجی محدودیت عرضه اضافی در 3 ‌ماه چهارم را لغو نکرده است.

اوپک پلاس که در رأس آن، عربستان سعودی و روسیه قرار دارند، نقشه راهی را برای احیای تولید حدود ۵۴۳ هزار بشکه در روز در 3 ‌ماه چهارم سال ۲۰۲۴ تشریح کرده اما تأکید کرده بر اساس شرایط بازار، این برنامه ممکن است متوقف یا معکوس شود.