محمد رستم‌پور: خبر شگفت‌آمیز بازداشت پاول دورف، مالک و بنیانگذار تلگرام، آن هم از سوی سیستم قضایی فرانسه، دیروز تیتر یک رسانه‌های جهان شد. واکنش‌ها به این خبر تا جایی پیش رفت که رئیس‌جمهور فرانسه مجبور شد اعلام کند بازداشت دورف «سیاسی» نیست. بر اساس آنچه در رسانه‌ها منتشر شده، عدم همکاری دورف با سیستم قضایی فرانسه یا عدم نظارت کافی مدیران تلگرام بر محتواهایی که در این رسانه اجتماعی منتشر می‌شود، دلیل بازداشت وی بوده است. واقعیت پنهان اما چیز دیگری است. مسأله اساسی این است که از چند سال گذشته، دولت‌های مختلف سازوکارهای قانونی را برای رهگیری مجرمانی که در بسترهای مجازی اقدام به فعالیت در سطوح خرد تا کلان دارند، کافی نمی‌دانند.  5 ماه پیش، در جلسه استماع کنگره ایالات متحده با موضوع بررسی فعالیت 5 پلتفرم ایکس، تیک‌تاک، متا، دیسکورد و اسنپ‌چت، سناتور جمهوری‌خواه، لیندسی گراهام یگانه راه باقیمانده برای اتمام فعالیت تبهکاران در حوزه‌هایی مانند سوءاستفاده آنلاین از کودکان، کودک‌آزاری، تشکیل باندهای قاچاق انسان در قالب خدمات اسکورت‌سرویس، خرید و فروش مواد مخدر و سلاح گرم را برداشتن مصونیت این پلتفرم‌ها برای طرح شکایت‌های عمومی شهروندان دانست. مطابق بخش 230 قانون «شایستگی ارتباطات» آمریکا، مدیران پلتفرم‌ها نسبت به محتوای منتشرشده در پلتفرم‌ها مسؤول نیستند و تنها باید سازوکارهای حفاظتی و امنیت‌بخشی برای دور ماندن کاربران از خطر را تدوین و اجرا کنند. در سوی دیگر میدان، پاول دورف، در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی به عنوان قهرمان آزادی‌بخشی که حاضر نشده است داده‌های کاربران در کشورهای مختلف را تسلیم نهادهای امنیتی کند، معرفی شده است. 7 سال پیش، ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا در اجلاس داووس در سخنانی تند، تلگرام را به لانه تبهکاران و خانه کودک‌آزارها تشبیه کرد. آن روز، این سخنان عجیب به نظر می‌رسید، چرا که دورف اساسا به دلیل عدم همکاری با سیستم قضایی روسیه از این کشور خارج شد و پس از مدتی به دلیل آنچه فضای مطلوب کاری خواند، در امارات اقامت کرد.  دوگانه «حراست از حریم شخصی کاربران» و «پاسخگویی در برابر دولت‌ها نسبت به فعالیت مخربانه مجرمان» سبب شده همه اتهامات مالک تلگرام درباره همه مدیران سکوهای مجازی مطرح باشد. در آماری حیرت‌انگیز و تأسف‌بار، مرکز ملی کودکان مفقود و مورد آزار قرار گرفته آمریکا (NCMEC) روزانه 100 هزار مورد گزارش سوءاستفاده از کودکان در فضای آنلاین دریافت می‌کند. 

سال 2021، این مرکز، 139 گزارش اخاذی جنسی دریافت می‌کرد و سال 2023 تا پایان ماه اکتبر این رقم به 22.000 گزارش رسید. کودکان زیادی در آمریکا تحت تأثیر آسیب ناشی از اخاذی جنسی، خودکشی کرده‌اند. در نتیجه، غیر از موضوع حقوقی درباره حد و مرز فعالیت آزادانه افراد در پلتفرم‌های مجازی، موضوع این است که از حیث فنی، تا زمانی که مصونیت مدیران پلتفرم‌ها نسبت به محتوای منتشر شده در سکوها وجود داشته باشد، سوءاستفاده از این سکوها ادامه خواهد داشت. در دیگر سو اما این مصونیت به میزان قابل اعتنایی به توسعه محصولات مرتبط با تعاملات انسانی کمک کرده است. چه بسا باید گفت این دوگانه، دوگانه اخلاق و فناوری است.

امیرعباس نوری: روایت رهبر انقلاب از جلسه مشورتی آقای رئیس‌جمهور درباره وزرای پیشنهادی کابینه، نشان داد روایت آقای پزشکیان از این دیدار در روز رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی، یک روایت غیردقیق و مخدوش بوده است. رهبر انقلاب روز گذشته در نخستین دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیات دولت چهاردهم با ایشان، درباره این موضوع فرمودند: «آقای رئیس‌جمهور برای انتخاب وزیران با بنده هم مشورت کردند. من خب! بعضی از افرادی که تعدادی که می‌شناختم یا صلاحیت آنها از طرق مورد وثوق به ما رسیده بود؛ اینها را تایید کردم. بعضی‌ها را هم تاکید کردم. تعداد بیشتری را هم نمی‌شناختم؛ گفتم نظری نسبت به آنها ندارم. خب! بحمدالله ایشان توانستند انتخاب را انجام دهند و مجلس را هم قانع کنند و این موفقیت بزرگی بود و خدا را سپاس می‌گوییم».

این اظهارات رهبر انقلاب دارای چند نکته مهم است: 

1- جلسه آقای پزشکیان با رهبر انقلاب درباره وزرای پیشنهادی، یک جلسه مشورتی بوده است. 

2- رهبر انقلاب برخی وزرای پیشنهادی را می‌شناختند که نظر ایشان درباره این وزرا، تایید یا تاکید بر حضور آنها در کابینه بوده است.

3- رهبر انقلاب تعداد بیشتری از گزینه‌های کابینه پیشنهادی را نمی‌شناختند و درباره آنها نیز نظری مطرح نکردند.

یعنی در واقع آقای پزشکیان فهرست وزرای پیشنهادی خود را خدمت رهبری برده و از ایشان خواسته درباره این گزینه‌ها اظهارنظر کنند. رهبر انقلاب برخی گزینه‌ها را می‌شناختند و آنها را تایید کردند و نسبت به حضور برخی از آنها در دولت نیز تاکید کردند و درباره تعداد بیشتری از وزرای پیشنهادی که نمی‌شناختند، اظهارنظر نکردند. خب! این رویه‌ای بوده که قبل از آقای پزشکیان نیز وجود داشته است و روسای جمهور نظر مشورتی رهبر انقلاب درباره وزرای پیشنهادی را جویا شده‌اند اما آقای پزشکیان به هر دلیلی، برآورد اشتباه و همین‌طور روایت ناقصی از این دیدار را در جلسه رای اعتماد نمایندگان مجلس به وزرای پیشنهادی مطرح کرد. 

اجازه بدهید صحبت‌های پزشکیان در روز رای اعتماد به وزرای پیشنهادی در مجلس را مرور کنیم: «وزیر ارشاد؟ وزیر ارشاد که دیگه اصلا... نمی‌آمد. آقا بهش دستور داده اومده. حالا من نمی‌خوام این حرف‌ها رو بزنم. چرا من رو وادار می‌کنید مثلا حرفی بزنم؟ ایشان (صالحی) را صدا کردم آمد، هی می‌گفت نه! نه! رفت. رفتم خدمت آقا گفتم این لیسته؛ اینها هستند. گفتم اون (صالحی) نیامد. تلفن رو گرفت گفت بهش بگید پاشو بیاد. یعنی اینجوری نیست. من می‌خوام بگم هماهنگ شدیم اومدیم اینجا. شما بپذیرید از ما. همه این عزیران را. خانم صادق‌مالواجرد را اصلا خود آقا گفتن که باشه. آخه چرا دارید منو وادار می‌کنید یه چیزایی که نباید بگم، بگم. همه این عزیزان با هماهنگی، با به اصطلاح تفاهم اومدن اینجا. خیلی از آدم‌هایی که یه ذره شک توش بود ما بدون اینکه بگیم نیاوردیم تو لیست‌ها».

خب! با وجود ادبیات خاص آقای پزشکیان و ضعف وی در بیان منظم و منسجم ولی منظور و مراد اظهارت وی در مجلس کاملا مشخص است. آقای پزشکیان درباره نظر رهبر آقا درباره وزرای پیشنهادی به گونه‌ای صحبت کرده که برخی نمایندگان به این نتیجه برسند همه وزرای پیشنهادی آقای پزشکیان مورد تایید رهبر انقلاب قرار گرفته‌اند، در حالی که روایت روز گذشته رهبر انقلاب نشان می‌دهد رهبر انقلاب بیشتر از نیمی از کابینه را نمی‌شناختند و درباره آنها نظری نداده‌اند.  

بله! آقای پزشکیان دروغ نگفتند اما روایت را به ‌گونه‌ای مطرح کردند که تصور شد همه وزرای پیشنهادی مورد تایید یا تاکید رهبر انقلاب قرار گرفته‌اند. از این جهت ایشان قطعا در روایت خود از جلسه مشورتی با رهبر انقلاب درباره اعضای کابینه، تقلب کرده‌اند و باید بابت این اقدام حتما عذرخواهی کنند. خود آقای پزشکیان می‌داند اظهاراتش در مجلس چگونه ماهیت جلسه با رهبر انقلاب را قلب کرده است و این روایت چه تاثیری روی رای نمایندگان داشته است. همین‌طور آقای پزشکیان خوب می‌داند 70 درصد وزرای پیشنهادی، محصول کمیته‌های شورای راهبری خود او هستند اما اظهارات او در مجلس به ‌گونه‌ای بوده که انگار وزرای پیشنهادی او در جلسه با رهبر انقلاب تعیین شده‌اند! خب! این ظلم بزرگی به رهبر انقلاب و یک اقدام غیرصادقانه بود.

نکته مهمی که آقای رئیس‌جمهور باید مد نظر قرار دهد، این است که این روایت غیردقیق از دیدار با رهبر انقلاب، حتما یک نقطه ضعف حرفه‌ای در مدیریت سیاسی ایشان ثبت خواهد شد، چرا که در وهله نخست، در کسوت ریاست‌جمهوری روایتی غیردقیق از جلسه با رهبر انقلاب مطرح کرد،...

ثانیا این ذهنیت را در بین نخبگان و حتی اعضای کابینه خود ایجاد کرد که رئیس‌جمهور برای طرح برخی مسائل مهم و حساس، طرف مشورت مناسبی نیست و غیرقابل اعتماد است. این واقعیات را خود اصلاح‌طلبان و هواداران پزشکیان نیز مطرح کردند. غلامحسین کرباسچی بلافاصله پس از اظهارات پزشکیان در مجلس در توئیتی نوشت: «[اگر] رازی داشتید به پزشکیان بگویید».