واگذاری «کریدور» به آذربایجان در پوشش «مسیر بدون مانع»؟

کارشناسان ارمنی از احتمال واگذاری «مسیر بدون مانع» به جمهوری آذربایجان در مذاکرات دو کشور ابراز نگرانی کردند.

در حالی که مقامات ارمنستان از آمادگی خود برای ارائه «مسیر بدون مانع» به جمهوری آذربایجان خبر می‌دهند، کارشناسان این کشور معتقدند که این اقدام به معنای واگذاری یک «کریدور» به جمهوری آذربایجان خواهد بود.

هاکوب بادالیان، کارشناس سیاسی ارمنی، معتقد است: «اگر ما اجازه دهیم که جمهوری آذربایجان بدون هیچ‌گونه نظارتی از نخجوان به مناطق غربی خود برود و به طور کلی اگر ما یک مسیر بدون مانع بین نخجوان و جمهوری آذربایجان ایجاد کنیم، به این معنا است که ما در عمل یک کریدور به آن‌ها داده‌ایم.»

سامول ملیکستیان، کارشناس سیاسی دیگر ارمنی، نیز با ابراز نگرانی از این موضوع گفت: «اگر نظارتی در کار نباشد، این به معنای ایجاد یک کریدور است، یعنی آن‌ها از مرز عبور می‌کنند و می‌روند و دوباره برمی‌گردند و هیچ‌گونه نظارت، عوارض و غیره وجود ندارد؛ اما در این صورت، عجیب است که چرا باکو تاکنون پاسخ مثبت نداده است.»

در همین حال، مقامات ارمنی در هفته گذشته بارها بر آمادگی ایروان برای ارائه «مسیر بدون مانع» به باکو تأکید کرده و گفته‌اند که تمام مراحل قانونی رعایت خواهد شد، اما به طور مستقیم اعلام نکرده‌اند که آیا در صورت بازگشایی مسیرها، کالاهای جمهوری آذربایجان که از ارمنستان عبور می‌کنند، مورد بازرسی قرار خواهند گرفت یا خیر.

نگرانی از «مسیر بدون مانع» در مذاکرات ارمنستان و آذربایجان

در حالی که برخی مقامات ارمنستان بر لزوم نظارت بر کالاهای عبوری از این کشور تأکید دارند، اما هنوز ابهاماتی در مورد نحوه و میزان این نظارت وجود دارد و کارشناسان نگران هستند که مبادا این موضوع به نقض حاکمیت ارمنستان منجر شود.

آرمان یغویان، نماینده حزب حاکم «قرارداد مدنی» در پارلمان ارمنستان، در این باره گفت: «هرگونه باری که از خاک ارمنستان عبور می‌کند، باید مورد نوعی نظارت قرار گیرد؛ یعنی ارمنستان باید بداند که چه چیزی از خاک آن عبور می‌کند. ابزارهای فنی مختلفی برای این کار وجود دارد. همان‌طور که در مورد کالاهای وارداتی از دیگر کشورها نظارت وجود دارد، فکر می‌کنم که در این مورد نیز باید نظارت وجود داشته باشد.»

اما هنوز به این سؤال که آیا ارمنستان به اطلاعات ارائه شده توسط باکو در مورد کالاهای عبوری بسنده خواهد کرد یا خیر، پاسخ روشنی داده نشده است.

هاکوب بادالیان، کارشناس سیاسی ارمنی، این رویکرد را در راستای ایجاد «کریدور» برای جمهوری آذربایجان ارزیابی می‌کند.

بادالیان با ابراز نگرانی از این موضوع گفت: «اگر ارمنستان تنها به قول شرف جمهوری آذربایجان در مورد نظارت بر این مسیر دلخوش کند، آیا می‌توان گفت که حاکمیت ارمنستان حفظ شده است؟ مطمئناً نه.»

این اظهارات نشان می‌دهد که در ارمنستان نگرانی‌های جدی در مورد نقض حاکمیت این کشور در مذاکرات با جمهوری آذربایجان وجود دارد.

نگرانی از واگذاری «کریدور» و مخفی‌کاری دولت

کارشناسان ارمنی نگران هستند که مبادا دولت این کشور در مذاکرات با جمهوری آذربایجان، یک «کریدور» بدون نظارت را به این کشور واگذار کند. آن‌ها همچنین از مخفی‌کاری دولت پاشینیان در مورد جزئیات پیشنهادات ارائه‌شده به باکو انتقاد می‌کنند.

سامول ملیکستیان، کارشناس سیاسی ارمنی، بر لزوم رعایت اصل «عمل متقابل» در این مذاکرات تأکید دارد، اما معتقد است که این اصل در روابط ارمنستان و جمهوری آذربایجان به درستی قابل‌اجرا نیست.

وی می‌گوید: «این مکانیسم عمدتاً بین کشورهایی که در یک اتحادیه گمرکی هستند، قابل‌اجرا است. در این صورت، کشوری که کالا از آن صادر می‌شود، محتوای کالا را اعلام می‌کند و به کشور مقصد اطلاع می‌دهد و کشور مقصد نیز آن را می‌پذیرد تا زمانی که کالا از منطقه گمرکی خارج شود. ارمنستان و جمهوری آذربایجان چنین قراردادی ندارند و بنابراین اجرای این مکانیسم بسیار دشوار است.»

در چهار سال گذشته، جمهوری آذربایجان همواره خواستار ایجاد یک مسیر بدون نظارت بوده است. در این مدت، دولت ارمنستان پیشنهادهای مختلفی را برای دستیابی به توافق به جمهوری آذربایجان ارائه کرده، از جمله واگذاری این موضوع به یک سازمان بین‌المللی و همچنین استفاده از روش‌های ساده‌تر.

نخست‌وزیر ارمنستان و همکارانش به طور علنی در مورد این پیشنهادها صحبت کرده‌اند، اما در مورد پیشنهادهای اخیر که سه ماه پیش به باکو ارائه‌ شده، هیچ‌گونه اطلاعاتی ارائه نمی‌کنند. نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، تنها گفته که این پیشنهادها با انتظارات طرفین مطابقت دارد.

ملیکستیان مانند اعضای حزب حاکم ارمنستان، معتقد است که افشای جزئیات این پیشنهادها به مذاکرات آسیب می‌رساند.

وی می‌گوید: «در شرایط مذاکرات در مورد یک موضوع اختلافی، افشای جزئیات مذاکرات به عنوان یک اقدام مضر تلقی می‌شود، مگر اینکه طرفین در این مورد به توافق رسیده باشند که مذاکرات به صورت علنی انجام شود.»

اما هاکوب بادالیان، کارشناس سیاسی ارمنی، این استدلال را قانع‌کننده نمی‌داند.

وی می‌گوید: «اگر دولت ارمنستان اطمینان می‌دهد که به هیچ‌وجه حاکمیت این کشور را واگذار نخواهد کرد، این سؤال مطرح می‌شود که چرا پیشنهادهای ارائه‌شده به باکو مخفی نگه داشته می‌شوند؟ همین موضوع باعث ایجاد شک و تردید در مورد این موضوع می‌شود که آیا دولت از اصول و اهداف اعلام شده خود منحرف شده است یا خیر.»

بادالیان می‌افزاید: «این موضوع باعث تقویت این احتمال می‌شود که این پیشنهادها به گونه‌ای هستند که ارائه آن‌ها به افکار عمومی دشوار است. اگر این پیشنهادها به گونه‌ای هستند که علنی کردن آن‌ها به مذاکرات آسیب می‌زند، پس باید نتیجه گرفت که این پیشنهادها می‌توانند باعث ایجاد مخالفت و نارضایتی در جامعه ارمنستان شوند.»

مقامات ارمنی اعلام کرده‌اند که باکو هنوز به پیشنهادهای ارمنستان پاسخ کتبی نداده است؛ اما اخیراً وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان این پیشنهادها را فاقد «اهمیت عملی» خوانده است.

انتهای پیام/