عطش در 25 استان
گروه اجتماعی: وضعیت منابع آبی کشور به دلیل کاهش بیش از 40 درصدی بارش‌ها در حالی اغلب استان‌ها را در شرایط اضطرار کمبود آب قرار داده است که به گفته کارشناسان، چنانچه مردم در مصرف آب 25 تا 30 درصد صرفه‌جویی کنند به‌راحتی می‌توان از تنش آبی عبور کرد. اغلب سدهای کشور این روزها به دنبال افت شدید ورودی آب در فصول گذشته، حال خوشی ندارند؛ موضوعی که باعث شده است مخازن آب پشت سدها به‌شدت تحلیل رود. نگرانی شهروندان این است که مبادا در هفته‌ها یا روزهای پایانی فصل تابستان با مشکل شدید کمبود آب یا قطع‌های پی در پی مواجه شوند. براساس تازه‌ترین آمار‌های شرکت مدیریت منابع آب ایران، میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر۱۴۰۳) تا ۲۸ تیرماه با ۴۰ درصد کاهش نسبت به سال گذشته که آن هم سال خشکی بود، روبه‌رو شده و همین امر تاثیر منفی بر آب‌های سطحی و زیرزمینی به‌جا گذاشته است. در همین حال میزان پرشدگی میانگین سدهای کشور به ۴۴ درصد رسیده که به معنای خالی بودن ۵۶ درصدی سدها است. طبق گزارش‌های موجود، از مجموع حدود ۲۰۰ سد کشور 7 سد با موجودی آب کمتر از ۱۰ میلیون متر مکعب قرار دارند و مابقی نیز حال و روز خوشی ندارند. اکنون با افزایش بحران آبی کشور، تعداد پروژه‌های اضطراری تأمین آب با هدف مهار تنش آبی افزایش یافته است، این در حالی است که هر مقدار پروژه آبی اضافه شود ولی چنانچه آورده آب نباشد مشکل چندانی را حل نمی‌کند، بنابراین همچنان بر مدیریت مصرف و صرفه‌جویی آب تاکید می‌شود، چرا که اکنون نیمی از جمعیت شهری ایران، در معرض چالش ناپایداری تأمین آب شرب قرار دارند.
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: برای عبور از وضعیت تنش آبی در کشور راهی جز صرفه‌جویی نیست، چرا که تامین آب به دلیل کاهش بارش‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر نیست. وی افزود: پروژه‌های زیادی برای تامین اضطراری آب در دست اقدام است اما متاسفانه آبی وجود ندارد که مخازن آب پر شود و مورد استفاده قرار گیرد. به طور مثال اگر در تهران چاه‌های زیاد دیگری حفر شود به دلیل افت منابع زیرزمینی منجر به تولید آب نمی‌شود، چرا که هر چند چاهی که اضافه شود باعث خواهد شد منابع چاه‌های دیگر کاهش یابد. اکنون قرار است برای تامین نیاز آب شهر تهران از طالقان آب آورده شود اما با این اقدام نیز نمی‌توان به صراحت گفت مشکل کمبود آب حل خواهد شد. وی اضافه کرد: زمانی که بارشی اتفاق نیفتد و رودخانه‌ها پر آب نشوند بی‌تردید منابع آبی کم خواهد شد و مردم باید با درک واقعیت کاهش بارش‌ها مصرف را مدیریت و به صرفه‌جویی آب توجه ویژه کنند.
بزرگ‌زاده با بیان اینکه با کاهش مصرف 25 تا 30 درصدی به‌راحتی می‌توان از تنش آبی گذر کرد، افزود: اکنون 25 استان کشور با شرایط کمبود منابع و تنش آبی مواجهند و اگر صرفه‌جویی اتفاق نیفتد کمبود آب نگرانی‌هایی را برای مردم ایجاد می‌کند، بنابراین در چنین شرایطی فرهنگ مصرف بهینه آب برای عبور از بحران کم‌آبی باید مد نظر شهروندان قرار گیرد.
رعایت بستن شیر آب در زمان شست‌وشو در حمام، زمان مسواک زدن یا شستن خودرو و... کمک قابل توجهی به کاهش هدررفت آب می‌کند که همه ما باید خود را مسؤول بدانیم و آب را غنیمت بشماریم. در آموزه‌های دینی و فرهنگی ما نیز در قناعت آب توصیه شده است، بویژه اینکه الان چند سال است پی‌درپی با پدیده خشکسالی و کم‌بارشی مواجه هستیم و منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور به‌شدت تقلیل یافته است.
بزرگ‌زاده درباره قطعی‌های روز گذشته آب در برخی نقاط تهران گفت: هیچ برنامه قطعی برنامه‌ریزی شده آب در تهران در دستور کار نیست اما افت فشار آب در شبکه برای توزیع عادلانه آب به‌طوری که اکنون تمام گستره کلانشهر تهران با یک فشار یکسان آب را دریافت می‌کنند، موجب شده در برخی مناطق که رشد یکباره مصرف آب بویژه در زمان‌های پیک رخ می‌دهد، جریان آب کمتر شود و بویژه اگر در طبقات بالاتر از دوم، ساختمانی پمپ و مخزن آب نداشته باشد، نرسیدن آب به این خانه‌ها محتمل است. سخنگوی صنعت آب خاطرنشان کرد: در ادامه تابستان هم هیچ برنامه‌ای برای جیره‌بندی آب در تهران و اعمال قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده و نوبتی، مطرح نیست اما مدیریت مصرف و کاهش مصارف غیرضروری یک الزام برای تهران است.
وی ادامه داد: در شرایطی که الگوی مصرف آب 130 لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز است، متوسط مصرف آب در تهران به ازای هر نفر بیش از 190 لیتر است؛ این یعنی نیازمند اصلاح روند مصرف آب در خانه‌ها هستیم.
* ذخایر آب‌های زیرزمینی تهران مناسب نیست
با آنکه 60 درصد آب تهران توسط آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود اما این منابع نیز اکنون شرایط مناسبی ندارند. رئیس موسسه آب دانشگاه تهران گفت: به دنبال کاهش شدید بارش‌ها در سال آبی جاری، امسال تعداد زیادی از شهرهای کشور به عنوان شهرهای دچار تنش آبی اعلام شده‌اند. بنفشه زهرایی با بیان اینکه کاهش منابع آبی یکباره اتفاق نیفتاده است، گفت: امسال رکورددار خشکسالی در جهان بوده‌ایم و ایران یکی از کشورهایی است که چند سال پی‌درپی با خشکسالی مواجه است به طوری که سال جاری در برخی شهر‌ها ۵۰ درصد کم‌بارشی اتفاق افتاد و در کل کشور هم ۴۰ درصد نسبت به متوسط درازمدت کم‌بارشی رخ داده است. وی ادامه داد: از ابتدای سال بسیاری از مسؤولان نسبت به کاهش منابع آبی و توجه به صرفه‌جویی آب هشدار داده بودند که در شرایط کم‌بارشی مردم نسبت به مدیریت مصرف آب برای عبور از تنش آبی همراهی لازم را داشته باشند. زهرایی یادآور شد: سدهای تهران ۴۰ درصد از آب تهران را تامین می‌کنند که پیش‌بینی می‌شود در شهریور ذخیره آنها به مقادیر حداقلی خود می‌رسد و از طرف دیگر ۶۰ درصد آب تهران از طریق آب‌های زیر زمینی تامین می‌شود که این منابع در سال‌های گذشته نیز به دلیل استحصال زیاد آب تحت فشار بوده و امسال هم این شرایط تشدید شده است. وی افزود: برق یک کالای تولیدی است که می‌توانید درباره علت قطع آن گلایه کنید چرا نیروگاه جدید احداث نشده است و روی این صنعت سرمایه‌گذاری زیادی نشده است اما همانطور که می‌دانید آب کالایی نیست که تولید شود و فقط باید از آورده آن بخوبی استفاده شود تا دچار کمبود نشویم. مقدار آبی که در اختیار ماست وابسته به بارش‌هایی است که هر سال اتفاق می‌افتد، بنابراین در سال‌هایی که کم‌بارشی‌های شدید مانند امسال رخ می‌دهد، محدودیت‌هایی را در تأمین آب شاهد خواهیم بود.
* قطع آب استخرهای عمومی و خصوصی
شرکت آب و فاضلاب استان تهران با صدور اطلاعیه‌ای از قطع آب استخرهای عمومی و خصوصی شهر تهران از روز پنجشنبه دوم مرداد جاری تا اطلاع ثانوی خبر داد. بر اساس اطلاعیه شرکت آب و فاضلاب استان تهران، با توجه به خشکسالی‌های بی‌سابقه 5 سال اخیر و کاهش بارندگی‌ها و به منظور استفاده بهینه از منابع آبی موجود برای تامین نیازهای اساسی و اولویت‌دار شهروندان، انشعاب آب تمام استخرهای عمومی و خصوصی شهر تهران از پنجشنبه تا اطلاع ثانوی قطع خواهد شد.
شرکت آب و فاضلاب استان تهران همچنین از مدیران مجتمع‌های مسکونی دارای استخر خواست: از مصارف آبی برای پر کردن این استخرها جلوگیری و با این شرکت به منظور گذر از شرایط سخت کم‌آبی موجود همکاری کنند تا مشمول محدودیت‌های قانونی نشوند. استان تهران و پایتخت هم‌اکنون بی‌سابقه‌ترین خشکسالی یک قرن اخیر را تجربه می‌کند و ذخایر منابع آبی متاثر از خشکسالی‌های پیاپی و کم‌بارشی‌ها، به پایین‌ترین سطح دوره آماری رسیده است.