حسین کیامنش: روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست در گزارشی مدعی شد یمنی‌ها در حمله اخیر خود به اسرائیل، از موشک بالستیک مجهز به کلاهک خوشه‌ای استفاده کرده‌اند. جروزالم‌پست این اقدام را «تحولی عمیقاً نگران‌کننده» در درگیری‌های منطقه‌ای و نشانه‌ای از پیشرفت قابلیت‌های عملیاتی حوثی‌ها توصیف می‌کند.
روزنامه صهیونیستی همچنین ایران را به طور غیرمستقیم به انتقال فناوری و دانش موشکی به حوثی‌ها متهم و ادعا می‌کند ایران از موشک‌های بالستیک مجهز به کلاهک‌های خوشه‌ای برخوردار است و در جنگ ۱۲ روزه از آنها علیه اسرائیل استفاده کرد. رسانه صهیونیستی به ناتوانی سامانه‌های پدافندی اسرائیل در رهگیری این نوع موشک‌ها اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از شکاف در دفاع چندلایه صهیونیست‌ها می‌داند. با همه اینها، اتهامات این رسانه عبری‌زبان به ایران، بیش از آنکه مبتنی بر شواهد مستدل باشد، از هراس عمیق اسرائیل از قدرت موشکی ایران نشأت می‌گیرد.
جروزالم‌پست اگرچه تلاش می‌کند ایران را به استفاده از موشک‌هایی با کلاهک خوشه‌ای از طریق حوثی‌ها متهم کند اما در واقع به طور ضمنی به توانمندی‌های پیشرفته موشکی ایران، بویژه در حوزه موشک‌های چندکلاهکه اذعان می‌کند.
ایران بارها ادعاهای مربوط به پشتیبانی نظامی از یمن را رد کرده است. مقامات کشورمان بارها تأکید کرده‌اند حمایت ایران از یمن در چارچوب دیپلماتیک، سیاسی و انسانی است و هرگونه انتقال تسلیحات پیشرفته، از جمله موشک‌های بالستیک به این گروه را تکذیب کرده‌اند. هرچند باید به این نکته توجه داشت که یمنی‌ها از سال‌ها قبل از موشک‌های بالستیک برخوردار بوده‌اند و اساسا نیازی به حمایت نظامی ایران ندارند.
با این حال، صرف‌نظر از صحت یا سقم ادعای کمک تسلیحاتی ایران به یمن، نکته کلیدی گزارش رسانه صهیونیستی، اذعان ضمنی رژیم به توانمندی‌های موشکی پیشرفته ایران است. این گزارش، حتی اگر ارتباط مستقیم ایران و انصارالله را اثبات نکند، نشان می‌دهد رژیم اشغالگر، ایران را به عنوان منبع اصلی فناوری پیشرفته موشکی در منطقه می‌بیند. این اذعان، بیش از آنکه به نقش انصارالله مربوط باشد، به ترس عمیق تل‌آویو از پیشرفتهای ایران در حوزه موشکی بویژه موشک‌های چندکلاهکه اشاره دارد. اتهامات رژیم علیه ایران نه از منظر نگرانی‌های اخلاقی، بلکه از هراس از توانایی ایران در تولید تسلیحاتی که می‌تواند سامانه‌های دفاعی پیشرفته اسرائیل را به زانو درآورد، ناشی می‌شود.
* تفاوت موشک‌های خوشه‌ای و چندکلاهکه
یکی از مهم‌ترین اشکالات گزارش رسانه عبری‌زبان، اتهام نادرست استفاده ایران از موشک‌های خوشه‌ای است. جروزالم‌پست با غرض‌ورزی، موشک‌های بالستیک مجهز به کلاهک‌های خوشه‌ای را به ایران نسبت داده، در حالی که فناوری موشکی ایران عمدتاً بر موشک‌های چندکلاهکه (MIRV) متمرکز است. تفاوت بین این ۲ نوع موشک از نظر فنی، عملیاتی و استراتژیک حائز اهمیت و نیازمند توضیح جامع است.
موشک‌های خوشه‌ای مجهز به کلاهک‌هایی هستند که در میانه پرواز تکه‌تکه شده و ده‌ها تا صدها زیرمهمات را در منطقه‌ای وسیع پراکنده می‌کنند. این زیرمهمات معمولا برای ایجاد خسارت گسترده به اهدافی مانند افراد، خودروها یا زیرساخت‌های غیرنظامی طراحی شده‌اند. ویژگی اصلی این نوع موشک‌ها، پراکندگی غیرهدایت‌شده و غیرهدفمند است که می‌تواند به خسارات گسترده و غیرانسانی بویژه در مناطق مسکونی منجر شود. زیرمهمات منفجرنشده این موشک‌ها همچنین خطرات طولانی‌مدتی برای غیرنظامیان ایجاد می‌کند، زیرا می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از اصابت فعال بماند. به همین دلیل، مهمات خوشه‌ای در کنوانسیون‌های بین‌المللی از جمله کنوانسیون مهمات خوشه‌ای (CCM) مصوب سال ۲۰۰۸، به عنوان تسلیحاتی غیراخلاقی و غیرقانونی شناخته شده است. بیش از ۱۲۰ کشور این کنوانسیون را امضا کرده‌اند، اگرچه رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای غربی از جمله آمریکا از امضاکنندگان آن نیستند و سابقه استفاده از این تسلیحات را در جنگ اوکراین و البته لبنان و غزه نیز دارند.
در مقابل، موشک‌های چندکلاهکه، مانند موشک خیبرشکن ایران، از فناوری پیشرفتهای برخوردارند که امکان حمل چندین کلاهک مستقل را فراهم می‌کند. هر یک از این کلاهک‌ها می‌تواند به طور جداگانه هدایت شده و به اهداف مشخصی اصابت کند. برخلاف موشک‌های خوشه‌ای که پراکندگی غیرهدفمند دارند، موشک‌های چندکلاهکه تا لحظه اصابت قابل هدایت هستند و دقت بالایی در هدف‌گیری دارند. این ویژگی باعث می‌شود این موشک‌ها برای اهداف نظامی استراتژیک، مانند پایگاه‌های نظامی، رادارها یا تأسیسات زیرساختی کلیدی، مناسب باشند و احتمال خسارات جانبی به غیرنظامیان را به حداقل برسانند. فناوری MIRV نیازمند سیستم‌های هدایت پیشرفته، مانند ناوبری اینرسی و ماهواره‌ای است که ایران در سال‌های اخیر در آن پیشرفتهای قابل توجهی داشته است.
* خیبرشکن و نقش آن در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه
یکی از نقاط عطف نمایش توان موشکی ایران، استفاده از موشک خیبرشکن در روزهای پایانی جنگ ۱۲ روزه بود. یکم تیرماه، روابط عمومی سپاه پاسداران از شلیک موشک بالستیک چند کلاهکه خیبرشکن برای نخستین‌بار در موج بیستم عملیات «وعده صادق ۳» خبر داد. در این موج از حمله، فرودگاه بن‌گورین، مرکز تحقیقات بیولوژیک و مراکز جایگزین کنترل و فرماندهی رژیم صهیونیستی مورد اصابت قرار گرفت.
گزارش‌ها حاکی از آن است استفاده از خیبرشکن در جنگ 12 روزه، تأثیر روانی و عملیاتی عمیقی بر رژیم صهیونیستی گذاشت و به عنوان عاملی کلیدی در توقف حملات اسرائیل عمل کرد.
موفقیت خیبرشکن در جنگ ۱۲ روزه به دلیل توانایی آن در نفوذ به سامانه‌های دفاع هوایی چندلایه اسرائیل، از جمله آرو، فلاخن داوود و گنبد آهنین بود. این سامانه‌ها برای رهگیری موشک‌های بالستیک سنتی یا پرتابه‌های تک‌کلاهکه طراحی شده‌اند و در برابر موشک‌های چندکلاهکه که کلاهک‌های‌شان به طور مستقل هدایت می‌شوند، کارایی محدودی دارند. استفاده موفقیت‌آمیز ایران از موشک خیبرشکن در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نشان داد ایران نه تنها از فناوری پیشرفته برخوردار است، بلکه توانایی به‌کارگیری آن در سناریوهای واقعی را نیز دارد. این امر به رژیم صهیونیستی نشان داد در صورت تشدید درگیری‌ها، ایران با موشک‌های چندکلاهکه پاسخ خواهد داد.
حالا پس از گذشت ۲ ماه از توقف جنگ، گزارش جروزالم‌پست به وضوح نشاندهنده هراس اسرائیل از توانمندی موشکی ایران بویژه موشک‌های چندکلاهکه مانند خیبرشکن است. اتهام استفاده از موشک‌های خوشه‌ای توسط ایران یا انصارالله، بیش از آنکه مبتنی بر شواهد باشد، از ترس اسرائیل از برتری تکنولوژیک ایران ناشی می‌شود. این اتهامات بخشی از کارزار پروپاگاندای رژیم برای تخریب وجهه ایران در مجامع بین‌المللی است اما در عین حال به طور غیرمستقیم به توانمندی ایران در حوزه موشکی اذعان دارد. رژیم با نسبت دادن تسلیحات خوشه‌ای به ایران، تلاش می‌کند افکار عمومی جهان را علیه تهران بسیج کند اما این اتهامات در واقع نشاندهنده نگرانی عمیق تل‌آویو از توانایی تهران در تولید موشک‌های پیشرفتهای است که می‌تواند دفاع هوایی ارتش صهیونیستی را دور بزند. این ترس نه از منظر اخلاقی، بلکه از نگرانی نسبت به تغییر توازن قدرت در منطقه ناشی می‌شود.
ایران پیش از این بارها اعلام کرده با هرگونه سلاح کشتار جمعی، از جمله موشک‌های خوشه‌ای مخالف است. این موضع ریشه در دکترین دفاعی ایران دارد که بر بازدارندگی فعال و استفاده از تسلیحات دقیق برای اهداف نظامی متمرکز است. برخلاف اسرائیل و آمریکا که سابقه استفاده از تسلیحات خوشه‌ای را دارند، ایران بر توسعه فناوری‌های موشکی با دقت بالا مانند موشک‌های چندکلاهکه، سرمایه‌گذاری کرده است.
سامانه‌های دفاع هوایی رژیم، مانند آرو و فلاخن داوود، برای مقابله با موشک‌های بالستیک سنتی یا پرتابه‌های تک‌کلاهکه طراحی شده‌اند. همان‌طور که پیش‌تر آمد، موشک‌های چندکلاهکه، با توانایی تفکیک کلاهک‌ها و هدف‌گیری مستقل، این سامانه‌ها را به چالش می‌کشند. هر کلاهک می‌تواند مسیر متفاوتی را طی کند که رهگیری همزمان آنها را برای سامانه‌های دفاعی دشوار می‌کند. جروزالم‌پست به طور خاص به ناتوانی این سامانه‌ها در رهگیری زیرمهمات پراکنده اشاره کرده اما این مشکل درباره موشک‌های چندکلاهکه به مراتب پیچیده‌تر است، زیرا کلاهک‌ها به صورت هدفمند و هدایت‌شده عمل می‌کنند.
با علم به این موضوع، نگرانی اصلی رژیم این است که در درگیری‌های احتمالی آینده، ایران به جای موشک‌های بالستیک سنتی، از همان ابتدا اقدام به شلیک موشک‌های چندکلاهکه مانند خیبرشکن کند.