موجودیت ما، خاورمیانه بزرگ و رویکرد نوقجری
علیرضا کیانپور*: ایران سرزمینی ایستاده بر کرانه تاریخ است که قرن‌ها و هزاره‌ها از توفان حوادث عبور کرده و اینک در بزنگاه سرنوشت‌ساز دیگری است. جبهه آمریکایی - صهیونیستی و نظام سلطه تصمیم خود را در چارچوب تلاش مذبوحانه برای حفظ هژمونی و بقا و تثبیت سلطه خویش گرفته و در این میان جریان صهیونیست بر اساس نظریه بنیادین ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک خود یعنی گستره ارض موعود از نیل تا فرات به عنوان فرزند نامشروع آمریکا و نظام سرمایه‌داری به مرحله نهایی تحقق آرمان صهیون می‌اندیشد. برای واکاوی اینکه صهیونیست‌ها چه در سر می‌پرورانند باید به عملکرد این رژیم به عنوان شر مطلق منطقه خاورمیانه یعنی غرب آسیا و بخش مهمی از شمال آفریقا نگاهی اجمالی انداخت. رژیم صهیونیستی بر مبنای یک ایدئولوژی خطرناک نژادپرستانه و برتری‌طلبانه که به گزاره‌های دروغین دینی هم تمسک می‌جوید تشکیل شد. رژیم بر اساس رویکرد و شعار از نیل تا فرات، 2 استراتژی اساسی را با همکاری آمریکا و اروپا یعنی موطن اصلی سردمداران تل‌آویو دنبال کرده است؛ اول عدم دستیابی دولت‌ها و خصوصا کشورهای بزرگ و پرجمعیت و حتی متوسط منطقه به قابلیت‌های اساسی و دوم تلاش برای تجزیه کشورهای بزرگ منطقه. رژیم تصور می‌کند در پرتو این 2 راهبرد می‌تواند سلطه خود و ایده نیل تا فرات را پیگیری و تضمین کند، از این رو از ابتدای تشکیل، هر اقدامی از جنگ تا تروریسم دولتی را انجام داد. در فاصله ۱۹۴۸ تا ۱۹۷۳ چهار جنگ بر منطقه خاورمیانه تحمیل کرد که نهایتا به قرارداد کمپ دیوید در ۱۹۷۸ انجامید. در دوره‌ای حدودا 20 ساله مصر به عنوان رهبر سیاسی جهان عرب و کشوری تاریخی و تمدنی پیش‌رو مبارزه با پروژه استیلای رژیم صهیونیستی بود؛ کشوری که از هر لحاظ و در ابعاد مختلف علمی، فرهنگی، تاریخی، نظامی و مذهبی موقعیت ممتازی در جهان عرب داشت اما پس از کمپ دیوید به مرور با پذیرش تلویحی سلطه اسرائیل از همه ظرفیت‌های خود تهی گشت و حتی نتوانست اقتصاد خویش را بسامان کند. چند ماه پس از کمپ دیوید، با وقوع انقلاب اسلامی ایران عملا کانون معارضه رژیم، از مصر به ایران منتقل شد و در این میان حمله ۱۹۸۲ به لبنان نیز بذر اولیه محور مقاومت را کاشت. اما رژیم در چند سال گذشته خصوصا پس از 7 اکتبر توانسته 2 راهبرد خود را مستقیما اجرایی کند؛ همان‌طور که قبلا توسط آمریکا در عراق و لیبی دنبال شد. جنگ 12 روزه با جمهوری اسلامی ایران نیز بنا به تصریح صهیونیست‌ها 3 هدف عمده یعنی سقوط رژیم سیاسی از طریق ترورهای گسترده، از بین بردن قابلیت‌های اساسی و تبدیل ایران به زمین سوخته را دنبال کرد و گمان می‌کرد در یک حمله غافلگیرانه و برق‌آسا می‌تواند به اهداف خود برسد که به یاری خدا و با رشادت نیروهای مسلح و انسجام کم‌نظیر ملی در این مرحله ناکام ماند و ضربات مهمی را نیز متحمل شد. هرچند رژیم به لحاظ شهادت برخی نخبگان علمی و نظامی و آسیب به صنعت هسته‌ای ضرباتی وارد کرد اما این ضربات در مقابل خسارات وارده و راهبردی به دشمن قابل مقایسه نیست. در عین حال، باید بدانیم این آغاز ماجراست و 3 سال آینده آبستن حوادث و طراحی‌های گوناگون آمریکا و رژیم صهیونیستی خواهد بود. نکته اساسی‌ای که باید همه و خصوصا روشنفکران و نخبگان همواره خوشبین به جهان آنگلو امریکن درک کنند این است که معرکه کنونی، معرکه‌ای وجودی است و دشمن کیان و سرزمین ایران، تصمیم قاطع خود را برای تضعیف و فروپاشی ایران گرفته که یقینا با اتکا به وحدت ملی و عنایات ویژه الهی ناکام خواهد ماند. حتی آن دسته از عناصر منتقد نظام که گمان می‌کنند ایران با رضایت به شرایط ایران پیرامونی و بازتولید مناسبات قاجار می‌تواند موجودیت سرزمینی خود را در قالب ایران پیرامونی حفظ کند، باید بدانند با تصمیم جدی نظام سلطه برای عوض کردن شرایط منطقه‌ای دیگر امکان ایران پیرامونی گذشته است و ایران برای بقا و حفظ اقتدار و موجودیت خود چاره‌ای جز ورود به این معرکه ندارد؛ منازعه کلانی که از یک سو سودای نتانیاهو برای سلطه تامه و تغییر ژئوپلیتیک غرب آسیا و از سوی دیگر منازعه هژمونیک آمریکا با چین را در بر دارد؛ منازعه‌ای که باید به تغییر مناسبات منطقه‌ای و حرکت به سوی جهان چندقطبی ختم شود. از سوی دیگر کشورهای بزرگ منطقه خصوصا عربستان و ترکیه باید بدانند نمی‌توان با پیوستن به پیمان آبراهام و تداوم استراتژی باج‌دهی به رژیم صهیونیستی، ماهیت ایدئولوژیک این رژیم را که مبتنی بر تجاوز و توسعه‌طلبی است تغییر داد و از هدف غایی طرح خاورمیانه بزرگ مصون ماند، بنابراین وفاق منطقه‌ای برای مصونیت از کانون سرطان یک ضرورت قطعی است. از سوی دیگر چین به عنوان یک سر معارضه کلان در مناسبات قدرت جهانی باید دریابد سیاست منفعلانه و کاسبکارانه نمی‌تواند بقای این کشور و نیل به جهان چندقطبی و منافع حیاتی او را در آینده تضمین کند و عدم تغییر رویه گذشته تمام منافع درازمدت این کشور را به باد خواهد داد.
* پژوهشگر و مدرس دانشگاه