آمریکا کم آورده بود
«ارتش ایالات متحده در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران، یکچهارم ذخایر موشکهای رهگیر تاد را مصرف کرده و اکنون با کمبود شدید در این حوزه مواجه است». این واقعیتی است که شبکه آمریکایی سیانان در جدیدترین گزارش خود به آن اذعان کرده است. بر اساس این گزارش، استفاده گسترده از موشکهای رهگیر THAAD توسط آمریکا برای مقابله با حملات موشکی ایران به سرزمین اشغالی، نهتنها هزینههای مالی هنگفتی به دنبال داشته، بلکه ایالات متحده و اسرائیل را با چالشهای جدی در حوزه دفاع موشکی مواجه کرده است.
* نرخ بالای مصرف موشکهای تاد و هزینههای هنگفتی که روی دست آمریکا گذاشت
آمریکا در طول جنگ ۱۲ روزه، برای مقابله با حملات موشکهای بالستیک ایران به اسرائیل، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ موشک رهگیر تاد شلیک کرد. به گزارش سیانان، این تعداد، حدود ۲۵ درصد کل ذخایر این سیستم دفاع هوایی پیشرفته را تشکیل میدهد. آمار اعلامی سیانان تنها یک عدد نیست. ابعاد گسترده این موضوع زمانی مشخص میشود که بدانیم هر موشک THAAD که توسط شرکت لاکهید مارتین آمریکا تولید میشود، 12.7 میلیون دلار هزینه دارد. با فرض شلیک حداقل ۱۰۰ فروند از این نوع موشک در جنگ 12 روزه، هزینه مالی مستقیم عملیات پدافندی آمریکا در دفاع از رژیم حداقل 1.27 میلیارد دلار بوده است. البته این هزینه تنها شامل موشکهای شلیک شده است و هزینههای عملیاتی، لجستیکی و استقرار 2 باتری (مجموعهای از اجزای لانچرها، رادار، سیستم فرماندهی و کنترل و تجهیزات پشتیبانی) تاد (هر کدام با ۹۵ سرباز و تجهیزات مربوط) را در بر نمیگیرد. این مصرف سریع و بیسابقه موشکهای پدافندی تاد که در بازه زمانی کوتاهی رخ داد، نشاندهنده فشار بیسابقه بر منابع دفاعی آمریکاست. یک افسر ارشد بازنشسته ارتش آمریکا به سیانان گفته است این سطح از مصرف، «یک تعهد بزرگ به متحد اسرائیلی» بود اما منابع محدود تاد را به خطر انداخت. آن هم در شرایطی که ایالات متحده تنها 7 باتری تاد در اختیار دارد و تولید سالانه این موشکها بسیار پایینتر از نرخ مصرف آنهاست.
* چالشهای بازسازی ذخایر
تولید موشکهای تاد به دلیل پیچیدگی فناوری و هزینههای بالای آن، دارای فرآیندی کند و محدود است. گزارش سیانان اشاره میکند ارتش آمریکا سال گذشته، تنها ۱۱ موشک تاد خریداری کرده بود و از سوی دیگر انتظار میرود در سال مالی جاری (2025) تنها ۱۲ موشک دیگر از شرکت لاکهید مارتین دریافت کند. برای سال ۲۰۲۶ نیز، برنامهریزی برای خرید ۳۷ موشک دیگر وجود دارد. سیانان اذعان میکند حتی این تعداد نیز برای جبران کسری ایجادشده در جنگ تحمیلی 12 روزه علیه ایران کافی نیست. طبق تحلیل مؤسسه یهودی برای امنیت ملی آمریکا (JINSA)، بازسازی ذخایر موشکهای تاد با نرخ تولید فعلی، ممکن است بین 3 تا 8 سال طول بکشد. به عبارتی دیگر 3 تا 8 سال طول میکشد که آمریکا فقط موشکهای شلیکشده در جنگ تحمیلی 12 روزه با ایران را جایگزین کند، نه اینکه تعداد موشکهای رهگیر تاد را افزایش دهد!
اگرچه بودجه سال ۲۰۲۶ وزارت دفاع آمریکا شامل ۱.۳ میلیارد دلار برای بهبود زنجیره تأمین صنعتی و ۲.۵ میلیارد دلار برای گسترش تولید موشکها و مهمات است اما کارشناسان و تحلیلگران نظامی هشدار میدهند این سرمایهگذاری برای رفع کمبودهای کنونی کفایت نمیکند؛ وضعیتی که مشخصا توانایی آمریکا برای پاسخگویی سریع به تهدیدات موشکی در دیگر مناطق دنیا، بویژه در برابر چین را به خطر میاندازد.
* بحران پدافندی برای آمریکا
بدون شک مصرف ۲۵ درصد ذخایر تاد در یک جنگ ۱۲ روزه، شکاف بزرگی در شبکه پدافندی آمریکا ایجاد کرده است. این موضوع نگرانیهای جدی درباره وضعیت امنیت آمریکا به وجود آورده است. بنا بر گزارش سیانان، کارشناسان و مقامات سابق دفاعی ایالات متحده تأکید دارند ذخایر موشکهای رهگیر پیشرفته که بخش کلیدی بازدارندگی در برابر تهدیداتی مانند چین است، پیش از این درگیری نیز در وضعیت نامناسبی قرار داشت اما حالا پس از جنگ علیه ایران، به وضعیت بغرنجی دچار شده است. مارا کارلین، معاون سابق وزیر دفاع آمریکا تأکید کرد کمبود سیستمهای پدافندی، موشکهای رهگیر و نیروی انسانی برای تولید و مدیریت آنها، یک چالش گسترده عملیاتی برای آمریکا است.
* مشکل مشترک آمریکا و صهیونیستها
گزارش سیانان نشان میدهد علاوه بر ذخایر موشک تاد، ذخایر موشکهای رهگیر رژیم صهیونیستی، بویژه سیستمهای آرو 2 و آرو 3 نیز در طول جنگ تحمیلی ۱۲ روزه علیه ایران بشدت کاهش یافته است. تحلیل JINSA بیانگر آن است تقریبا نیمی از رهگیریهای انجامشده در جنگ، بر عهده سامانه تاد بود. موضوعی که از یک سو نشاندهنده ناکافی بودن ذخایر آرو اسرائیل بود و از سوی دیگر، مهر تاییدی بر ناکامی مطلق سیستم پدافندی رژیم صهیونیستی در مقابله با موشکهای بالستیک میزند. آن هم در شرایطی که سامانه گنبد آهنین اسرائیل که صهیونیستها همواره به آن افتخار میکردند نیز، در برابر موشکهای بالستیک دوربرد ایران کارآیی نداشت.
کاهش ذخایر موشکی اسرائیل و البته کاهش قابل توجه ذخایر موشکهای تاد آمریکایی - که حالا سیانان و دیگر رسانههای غربی به آن اذعان میکنند - یک پیام دارد: برخلاف ادعاهایی که تا پیش از جنگ 12 روزه مطرح بود، سرزمین اشغالی در برابر حملات مداوم ایران که تنها 12 روز طول کشید، آسیبپذیر است. در همین رابطه سیانان اشاره میکند در نتیجه اصابت موشکهای ایران به سرزمین اشغالی، خسارات گستردهای به شهرهای اسرائیل، از جمله تلآویو وارد شده است. چه آنکه سایتهای نظامی حساس و مراکز مهم رژیم صهیونیستی و زیرساختهای اصلی رژیم متحمل خسارات سنگین شدهاند. اداره مالیات اسرائیل تخمین میزند این جنگ حداقل ۱.۸ میلیارد دلار خسارت برای رژیم صهیونیستی به همراه داشته است. البته این آماری است که از فیلتر سانسور شدید صهیونیستها عبور کرده و طبیعتا خسارات وارده، بسیار بیش از اینها بوده است.
* توقف جنگ به دلیل کاهش ذخایر موشکی؟
اکنون که بیش از یک ماه از توقف جنگ تحمیلی آمریکا و اسرائیل علیه ایران میگذرد و با توجه به آمار قطرهچکانیای که رسانههای غربی و عبری درباره هزینههای این جنگ منتشر میکنند، میتوان با قطعیت گفت ترس واشنگتن و تلآویو از عدم توانایی برای مقابله با موشکهای ایرانی، اصلیترین دلیل آنها برای توقف جنگ بوده است. به عبارت دیگر، ادامه جنگ با ایران میتوانست به ناتوانی کامل سیستمهای پدافندی اسرائیل و آمریکا در برابر موشکهای پیشرفته ایران منجر شود.
به اذعان منابع رسانهای و موسسات تحقیقاتی غربی و صهیونیستی، هر روزی که از جنگ میگذشت، ناتوانی پدافند چندلایه آمریکا و اسرائیل در رهگیری موشکهای شلیکشده از سوی ایران بیشتر و ذخایر موشکهای پدافندی آنها هم کمتر میشد. در همین رابطه مؤسسه یهودی برای امنیت ملی آمریکا (JINSA) اذعان میکند: «پس از اتمام بخش بزرگی از موشکهای رهگیر موجود، ایالات متحده و اسرائیل هر دو با نیاز فوری به پر کردن مجدد ذخایر و افزایش شدید نرخ تولید مواجه شدند». بدون تردید، اگر جنگ ادامه مییافت، نهتنها اسرائیل، بلکه سیستمهای پدافندی آمریکا نیز احتمالا ناتوان از مقابله با موشکهای ایران میشدند که هر روز بر حجم تخریب و اصابت آنها افزوده میشد. اگر جنگ تحمیلی ۱۲ روزه ادامه مییافت، کاهش ذخایر موشکی میتوانست عواقب فاجعهباری هم برای آمریکا و هم رژیم صهیونیستی در پی داشته باشد. برای اسرائیل، ناتوانی روزافزون در رهگیری موشکهای ایرانی میتوانست به خسارات گستردهتر در زیرساختها، افزایش تلفات و انهدام بیش از پیش پایگاهها و مراکز نظامی منجر شود. برای آمریکا نیز تخلیه بیشتر ذخایر تاد میتوانست توانایی ارتش این کشور برای پاسخ به حملات ایران به سرزمین اشغالی و البته تهدیدات در دیگر مناطق دنیا، بویژه در برابر چین یا سایر بازیگران را بشدت محدود کند.
سم لایر، پژوهشگر مرکز مطالعات جیمز مارتین (CNS) هم معتقد است اگر جنگ 12 روزه ادامه پیدا میکرد، با توجه به کاهش روزافزون ذخایر موشکهای پدافندی اسرائیل - آمریکا و برخورداری ایران از انبارهای موشکی، احتمالا شاهد تحمیل خسارات سنگین و گسترده به اسرائیل بودیم.