این روزها در سوریه، ابهامات زیادی در مورد نحوه اداره کشور و شرح وظایف دولت موقت احمد الشرع وجود دارد. آن هم در شرایطی که دمشق در برابر حملات مکرر رژیم صهیونیستی به تاسیسات نظامی و دفاعی سوریه، مواضع محکمی اتخاذ نمی‌کند. اما مشکل فقط به اینجا ختم نمی‌شود و درباره مسائل مرتبط با شمال سوریه نیز، شرایط مبهم است و فعلاً مشخص نیست آیا بر اساس توافق ماه مارس، شبه نظامیان کُرد موسوم به «قسد» به عنوان یک نهاد اقماری پ.ک.ک، در ارتش سوریه ادغام می‌شوند یا خیر.
روزنامه حریت چاپ آنکارا، در گزارشی اعلام کرده که سه روز پیش، هیاتی از کردهای سوری به ریاست الهام احمد که خود را به عنوان مسئول سیاست خارجی نهاد خودگردان شمال سوریه معرفی کرده، در دمشق با مقامات دولت الشرع دیدار کرده است.
در نخستین دیدار این هیات که با اسعد الشیبانی وزیر امور خارجه برگزار شده، یک بار دیگر ابعاد مختلف خواسته‌های کردهای نزدیک به پ.ک.ک در مورد نحوه اداره کشور، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
گفته می‌شود: کردها در مورد ایفای نقش در اداره کشور و داشتن اختیار در برخی مسائل محلی پافشاری کرده‌اند، اما فشای جلسه به قول روزنامه حریت، مثبت و بدون تنش پایان یافته است.
همه اینها در حالی است که دولت احمد الشرع، در مورد کنترل هر چه سریع‌تر مناطق نفتی سوریه به کردها هشدار داده و رسماً اعلام کرده که دیرالزور و رقه باید هر چه زودتر در اختیار نیروهای ارتش سوریه قرار بگیرند.
تهدیدات آنکارا پایان یافت؟
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و هاکان فیدان وزیر امور خارجه کابینه او در دو هفته گذشته، بارها شبه نظامیان کُرد سوریه را به حمله نظامی تهدید کردند. اما حالا چند روزی است که فتیله تهدیدات دست کم به صورت آشکار و رسانه‌ای، پایین کشیده شده است. شاید به این دلیل که نوعی از ابهام استراتژیک برای ترکیه به وجود آمده است.
اظهارات مقامات آمریکایی و به ویژه تام باراک نشان دهنده این است که آنکارا مدت‌هاست ابتکار عمل مدیریت تحولات شمال سوریه را از دست داده و در مورد مناطق شمال سوریه دچار ابهام و انفعال شده است. باراک اعلام کرده که دولت آتی سوریه، نه کاملاً تمرکز گرا و نه فدرالی خواهد بود.
یحیی بُستان از تحلیلگران نزدیک به حزب حاکم ترکیه در روزنامه ینی شفق نوشته است: «تداوم حمایت آمریکا از قسد و ی.پ.گ (یگان‌های مدافع خلق) در شمال سوریه موضوعی است که در سال‌های اخیر بیشترین تنش را در روابط ترکیه و آمریکا ایجاد کرده است. شاید صدها جلسه بی‌نتیجه درباره این موضوع بین آنکارا و واشنگتن برگزار شده باشد. آمریکایی‌ها همواره به شکلی که گویی عقل ترکیه را به سخره گرفته‌اند، از موضع خود دفاع کرد. آمریکا سعی کرد از عملیات احتمالی ترکیه در سوریه جلوگیری کند، اما نتوانستند جلوی آنها را بگیرند. رویای آنها ایجاد یک کریدور-دولت در امتداد مرز ترکیه و رسیدن به مدیترانه بود. با این حال، این رویا نقش بر آب شد. از آن زمان تاکنون، دوران پر فراز و نشیبی را طی کرده‌ایم. به ویژه در مارس 2024 و در جریان سفر هاکان فیدان، وزیر امور خارجه و ابراهیم کالین رئیس سرویس اطلاعاتی میت به واشنگتن، به طور عمیق درباره این موضوع، بحث شد. اما پس از بازگشت مجدد ترامپ به کاخ سفید، همه چیز عوض شد و ترامپ آشکارا اعلام کرد که کلید سوریه در دست ترکیه است».
تحلیلگر ترکیه بر این مساله تاکید می‌کند که نوعی تناقض آشکار در مواضع آمریکا وجود دارد و با آن که اعلام کرده که ترکیه را کلید حل مشکلات سوریه می‌داند، اما در میدان عمل، اقدامات دیگری انجام داده است.
تام باراک فرستاده ویژه ترامپ در پرونده سوریه و سفیر آمریکا در آنکارا، در آغاز ماموریت خود، بارها به نکاتی در مورد سوریه و ساختار سیاسی آن اشاره کرده که مشابه مواضع اردوغان و ترکیه بوده است. اما دیری نپایید که او سخنان خود را تغییر داد.
یحیی بستانجی تحلیلگر روزنامه اخوانی ینی شفق درباره این تناقض می‌گوید: «آمریکا در آغاز، درباره حکومت واحد در سوریه حرف می‌زد. اما حالا، عملاً از ساختاری صحبت می‌کند که به طور کامل، متمرکز نباشد و دارای برخی از ویژگی‌های ساختارهای فدرال باشد».
این تحلیلگر ترکیه‌ای، مهمترین دلیل عوض شدن مواضع سیاسی واشنگتن را در نقش آفرینی رژیم صهیونیستی خلاصه کرده و می‌گوید: ««باید این واقعیت را درک کنیم که آمریکا به شکل قاطعانه، با وجود برخی ادعاهای گزاف مبنی بر مشورت با ترکیه در پرونده سوریه، بیش از هر فاکتور دیگری، به خواسته‌های اسرائیل توجه می‌کند و درست به همین دلیل، یک گفتگوی مهم به تعویق افتاد. قرار بود مقامات آمریکا درباره پرونده سوریه و ساختار سیاسی و اجرایی آتی این کشور، با مقامات آنکارا گفتگو کنند. اما اسرائیل مانع شد و اجازه نداد چنین گفتگویی صورت بگیرد. اسرائیل ابتدا با ایران جنگید و سپس دکمه حمله به سوریه را فشار داد. وقایع سویدا در ماه ژوئیه، تنها بخشی از اقدامات طولانی مدت اسرائیل در حمایت از گروه‌ها و سازمان‌های جدایی‌طلب دروزی است. در نتیجه به وضوح می‌توان دید که اسرائیل، شروع به هدایت و شکل‌دهی سیاست آمریکا در سوریه کرده است. دیدارهای دریاسالار برد کوپر با مظلوم عبدی فرمانده قسد، نشانه این است که حالا در این پرونده، تام باراک جایگاه خاصی ندارد و نظامیان هدف بعدی را تعیین می‌کنند».
بر اساس گزارشی که در روزنامه نشنال آمریکا منتشر شده، در دیدارهای اخیر بین مقامات آمریکایی و شبه نظامیان کُرد قسد در شمال سوریه این تحولات مهم روی داده‌اند:
1.آمریکا از قسد خواسته، به صورت نسبی، بخشی از سناریوی ادغام در ارتش سوریه را اجرا کند.
2.برخلاف خواسته‌های آنکارا، قسد همچنان دارای نیروی مسلح خواهد بود و قرار است کنترل بخشی از مناطق جزیره با مرکزیت حسکه در اختیار آنان باشد.
3.آمریکا چنین پیامی به قسد داده است، از سرزمین‌های عربی و مناطق نفتی سوریه دست بکشید و کنترل این مناطق را به نیروهای احمد الشرع بسپارید.
4.آمریکایی‌ها به طور واضح به کردها گفته‌اند: اسرائیل نمی‌تواند به طور همزمان از دو اقلیت دروزی و کُرد محافظت کند و اولویت همیشگی نتانیاهو، ماندن در کنار دروزی‌هاست.
در همین حال منصور آک گون از دیگر تحلیلگران ترکیه نوشته است: «در فاز نوین تحولات سوریه، نگاه خوشبینانه‌ای در مورد دولت احمد الشرع وجود داشت. اما پس از قتل عام علویان و دروزی‌ها، تردید جدی به وجود آمد و پس از دخالت‌های اسرائیل، در حال حاضر هیچ چیز قطعی نیست و بعید به نظر می‌رسد که سناریوی دولت واحد تحقق یابد. تقریباً هر گروه قومی یا مذهبی که سلاح دارد، یک خواسته حداقلی به نام خودمختاری و یک خواسته حداکثری به نام استقلال دارد. اگر راه حل خلاقانه‌ای پیدا نشود، سوریه ناگزیر دوباره درگیر جنگ خواهد شد. قطعاً درگیری به ضرر ترکیه هم خواهد بود. به دو دلیل: اول این که دوباره صدها هزار آواره به ترکیه خواهند آمد. دوم این که اگر ترکیه به یکی از طرفهای درگیر تبدیل شود، معضلات داخلی مربوط به کردها و علویان در کشور ما دوباره شعله‌ور خواهد شد. اگرچه بعید است، اما نمی‌توانیم خطر درگیری با اسرائیل را هم نادیده بگیریم. اسرائیل به دنبال به رسمیت شناختن الحاق بلندی‌های جولان اشغالی به خاک خود و در صورت امکان، مشروعیت بخشیدن به حضور بالفعل خود در سوریه است. در نتیجه لازم است ترکیه نقش داوری را ایفا کند و طرف درگیر نباشد. اینکه دمشق دارای رژیم واحد، فدرال یا کنفدرال باشد، در نهایت موضوعی است که خود سوری‌ها باید آن را حل کنند. سالهاست ترکیه با اقلیم کردهای شمال عراق روابط خوبی دارد و همین امر ممکن است برای سوریه نیز صادق باشد».
حال باید دید آیا پس از آن که کنترل دیرالزور، رقه و مناطق دیگر به دست نیروهای دمشق بیفتد، مواضع آنکارا در مورد قسد تغییر خواهد کرد یا نه.
انتهای پیام/