به تبع این اتفاق، توجه دولت روحانی نسبت به کشورهای شرق نظیر چین و روسیه، کشورهای همسایه و کشورهای مناطق دیگری نظیر آمریکای لاتین و آفریقا که در دولت قبل منافعی در آنجا ایجاد شده بود، کمتر شد. به طور مثال تا مدت زیادی سفیری برای چین معرفی نشد، پیشنهادهای طرف روس نادیده انگاشته شد، به متحدان‌‌مان در منطقه و آمریکای لاتین بی‌‌توجهی شد و در یک کلام تمام توجه و اهمیت به سمت غرب معطوف شد. 

 با خروج آمریکا از برجام در 2018 و تحمیل تحریم‌‌های بی‌‌سابقه به ایران که تاثیرت سوئی بر اقتصاد داشت، شکست سیاست نگاه به غرب به عنوان محوری‌‌ترین سیاست دولت تدبیر و امید اثبات شد. با این حال باز هم در اصلاح نگاه به ظرفیت کشورهای غیرغربی برای استفاده در راستای منافع ملی ایران توجه لازم صورت نگرفت. دولت سعی کرد برجام را بدون آمریکا و با کمک‌‌های اروپایی‌‌ها ادامه دهد که حاصل آن پیشنهاد ۲ کانال مالی اس‌‌پی‌‌وی و اینستکس از جانب آنان بود که نمی‌‌توانست منافعی را برای ما به همراه آورد. حتی پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده نیز وضع را تغییر نداد و امید به بازگشت آمریکا به برجام روز‌به‌روز کمتر شد. 

در تحلیل این وقایع باید به چند اشتباه اساسی دولت روحانی اشاره کرد. نخستین اشتباه دولت، کنار گذاشتن کشورهای شرق به منظور ارتباط بیشتر با غرب بود. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، همزمان با موعد اجرایی شدن برجام در دی‌ماه 94 به ایران سفر کرد که با کم‌توجهی مقامات دولت ایران روبه‌رو شد. این راهبرد باعث شد با شکست بهبود روابط با غرب، نتوان بخوبی روی ارتباط با کشورهایی نظیر چین و روسیه تکیه زد. اشتباه دوم، عدم استفاده از ظرفیت کشورهای منطقه‌‌ بود. ارتباط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه‌‌ای نسبت به دوران قبل از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید در جایگاه عقب‌‌تری ایستاد و پسرفت کرد. اشتباه سومی که می‌‌توان برشمرد، عدم توسعه روابط خارجی با مناطق جدیدی بود که تا پیش از این ایران حضور گسترده‌‌ای در آن نداشته است. یکی از این مناطق را می‌توان در قاره آفریقا جست. 

 

* راهبرد دولت جدید در سیاست خارجی چه باید باشد؟

پیروزی سیدابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، با استقبال کشورهای منطقه‌‌ای و قدرت‌‌هایی نظیر روسیه و چین روبه‌رو شد. نخستین پیام تبریک خارجی از جانب ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، خطاب به رئیسی صادر شد و در آن برای بهبود روابط ابراز امیدواری شد. رئیس‌جمهور چین نیز در پیام تبریکی تاکید کرد ایران و چین شرکای جامع راهبردی هستند. تمام کشورهای منطقه‌‌ای نیز از این اتفاق استقبال کردند. امیدهای بسیاری به دولت جدید درباره‌‌ استفاده از ظرفیت‌‌های مغفول ‌مانده‌‌ سیاست خارجی جمهوری اسلامی وجود دارد. 

دولت جدید ایران که کمتر از یک ماه دیگر کار خود را آغاز خواهد کرد با چالش‌‌های زیادی نیز در حوزه‌‌ خارجی روبه‌رو است. مهم‌‌ترین این چالش‌‌ها بحث برجام و مذاکرات احیای این توافقنامه است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند علت اصلی عدم احیای برجام در دولت فعلی و بی‌هزینه بودن اعمال تحریم علیه ایران، تضعیف روابط ایران با کشورهای دیگر از جمله کشورهای قدرتمندی مثل چین و روسیه و عدم استفاده درست از ظرفیت منطقه‌‌ای خود و مناطق دیگر نظیر آفریقا و آمریکای لاتین است. سیاست خارجی صحیح برای جمهوری اسلامی ایران، ایجاد رابطه متعادل بین غرب و شرق است. در شرایط کنونی که ارتباط عزتمندانه با غرب که ضامن منافع ملی کشور باشد بسیار سخت به نظر می‌رسد، استفاده از ظرفیت‌‌ قدرت‌‌های دیگر و مناطق مختلف جهان یک ضرورت است، البته این نکته نیز باید مورد توجه قرار گیرد که نباید به این کشورها و مناطق به عنوان ابزاری در برابر رسیدن به توافق با غرب نگاه کرد بلکه باید به هر کشور دیدگاه مخصوصی داشت و راهبرد ثابتی را تعیین کرد. 

ارتباط با قدرت‌‌های شرق نظیر چین و روسیه، توسعه روابط با کشورهای منطقه‌‌ای و استفاده از ظرفیت مناطق دیگر می‌تواند به عنوان اهرم فشاری در دست ایران باشد که می‌‌توان با آن به دستیابی به منافع ایران در قبال غرب نزدیک‌‌تر شد و طرف غربی را وادار به دادن امتیارات بیشتر به ایران کرد؛ رابطه‌‌ یک‌طرفه به هیچ‌وجه نمی‌تواند این اهرم را ایجاد کند. 

غرب به طور خاص در 10 سال اخیر سعی کرده با اعمال تحریم‌های گوناگون از ایران امتیازاتی بگیرد. گسترش روابط با شرق و کشورهای منطقه‌‌ای می‌تواند این اهرم فشار را از دست غربی‌‌ها بگیرد. هیچ دولتی در ایران به دنبال تثبیت تحریم‌‌ها نیست اما زمانی که رفع تحریم‌‌ها در شرایط کنونی غیرممکن به نظر می‌‌رسد باید کشور به سمت خنثی‌سازی تحریم‌‌ها حرکت کند که یکی از مؤلفه‌‌های اصلی خنثی‌سازی تحریم‌‌ها که در بلندمدت رفع تحریم‌‌ها را نیز به همراه خواهد داشت، تعمیق روابط با کشورهای منطقه و نگاه به شرق به عنوان سیاست راهبردی جمهوری اسلامی است که دولت آینده باید در این راستا حرکت کند. 

* روزنامه‌نگار

***

نگاه غربگرا در دستگاه دیپلماسی، عامل غفلت از ظرفیت‌های روسیه

روح‌الله مدبر*: روابط سطح بالا با روسیه یک موضوع بسیار مهم، ضروری و راهبردی برای ایران است که متاسفانه ظرفیت‌‌های متعدد اقتصادی، فرهنگی و حتی امنیتی این کشور بسیار مغفول مانده است. نگاه حاکم بر دستگاه دیپلماسی ما، یک نگاه غربگراست که باعث شد این فرصت‌‌ها از دست رود.  بیش از 14سال پیش بود که مقام معظم رهبری در دیدار نخست‌‌ ولادیمیر پوتین با ایشان گفتند الان زمانی رسیده است که باید روابط ایران با روسیه راهبردی شود اما برخلاف برخی ادعاها، متاسفانه روابط ما با روسیه راهبردی نشده است.  درباره روسیه می‌توان گفت هم در حوزه دیپلماسی اقتصادی، هم در دیپلماسی فرهنگی و هم در دیپلماسی‌‌ سیاسی- با وجود اینکه نهادهای متولی زیادی در این کشور داشتیم- بشدت ضعیف بودیم. بخش عمده‌‌ای از افراد و حتی نخبگان روسیه شناخت دقیقی از ایران ندارند. یکی از ابعاد این شناخت بحث سینماست. زمانی که انیمیشن «فیلشاه» در مسکو اکران شد، روس‌‌ها استقبال کم‌نظیری از آن نشان دادند. این استقبال نشان‌دهنده‌‌ علاقه‌مندی مردم روسیه به شناخت ویژگی‌‌های فرهنگی ایران است اما متاسفانه غفلت‌‌های بسیاری شده است؛ نه ما در سینمای روسیه ورود کردیم و نه روس‌ها در سینمای ما ورود کردند. از لحاظ فرهنگی، اشتراکات بسیاری بین ایران و روسیه وجود دارد. به طور مثال روس‌‌ها اهمیت بسیاری برای نهاد خانواده قائل‌‌اند. در بخش اول سند استراتژی امنیت ملی روسیه که توسط پوتین ابلاغ شد، به تهاجم فرهنگی غرب و تهدید بنیان‌‌های اصیل خانواده اشاره شده است. توجه روس‌‌ها به نهاد خانواده بسیار جدی است. این قرابت‌‌ها نشان می‌‌دهد می‌توان از لحاظ فرهنگی بسیار به روسیه نزدیک شد. 

منطقه قفقاز شمالی روسیه مانند استان‌‌های کازان و تاتارستان، مسلمان‌‌نشین است. یا «دربند» قدیمی‌‌ترین شهر روسیه، شهری با ریشه‌‌های ایرانی ا‌‌ست. تمرکز جامعه شیعیان روسیه نیز در دربند است. این نشان‌‌دهنده‌‌ ظرفیت عمیق فرهنگی است که در روسیه داریم. در حوزه آستاراخان که دریچه ورود ایران به بازارهای روسیه و یکی از مهم‌ترین باراندازهای بندری روسیه است، یک ظرفیت فوق‌‌العاده‌‌ای برای عملیاتی شدن راهگذر شمال- جنوب وجود دارد. آستاراخان تقریبا یک میلیون جمعیت دارد که 30 درصد این جمعیت مسلمان هستند و 30 ‌‌هزار شیعه نیز وجود دارد. آستاراخان که یک شهر کاملا اقتصادی است، همزمان ظرفیت فرهنگی کم‌‌نظیری برای ایران دارد. پیش‌‌زمینه‌‌ دیپلماسی اقتصادی، دیپلماسی فرهنگی است. رابطه‌‌ مستقیمی میان دیپلماسی اقتصادی، دیپلماسی فرهنگی و افزایش سطح نفوذ و قدرت یک بازیگر در عرصه بین‌‌الملل وجود دارد.  با توجه به بازتعریف جدید ولادیمیر پوتین از منافع ملی و سیاست خارجی روسیه، اصلاحاتی در قانون اساسی ایجاد شد. یک راهبرد ویژه‌‌ای تعریف شد به اسم «راهبرد قدرت مدرن هنجارمند». این راهبرد مسیر روسیه را به سمتی می‌برد که در سال 2024 جایگاه اقتصادی پنجم دنیا باشد.  ظرفیت دیگری که درباره‌‌ رابطه با روسیه وجود دارد، راهگذر شمال- ‌‌جنوب است که بخش عمده‌‌ای از این مسیر از خاک ایران می‌گذرد. اگر این راهگذر فعال شده بود، 21 میلیارد دلار برای ایران عایدی داشت. روس‌‌ها برنامه‌‌ ویژه‌‌ای در حوزه ترانزیت دارند. آنان می‌خواهند وابستگی‌‌شان از مسیر کانال سوئز را حذف کنند که این مساله فرصت بی‌‌نظیری برای ایران ایجاد کرده است. ابتکار راهگذر شمال- جنوب بین روسیه، ایران و هند را پوتین همان سال 2000 که قدرت را به دست آورد مطرح کرد. طی 20 سال گذشته راهگذر شمال- ‌‌جنوب در ایران درگیر مسائل داخلی بود. این فرصت عقب‌ افتاده است. روس‌‌ها در صورت تعلل بیشتر ممکن است راه‌‌های جایگزینی را برگزینند.  سال 2014 یعنی 92 که ایران مشغول مذاکره با ۱+۵ بود، همزمان روسیه بر سر اوکراین وارد مناقشه با غرب شد. غربی‌‌ها روسیه را تحریم کردند اما روسیه با همین راهبردهایی که اشاره شد، بویژه با اصلاح ساختار دستگاه دیپلماسی، با این تحریم‌‌ها مقابله کرد؛ مرکزی ایجاد شد به اسم «مرکز سرمایه‌‌گذاری مستقیم روسیه» و در کنار این مرکز، یک مرکزی ایجاد شد به اسم «پشتیبانی صادرات روسیه». در سراسر کشورهای هدف‌شان مراکزی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایجاد کردند. تمام این فرصت‌‌ها، فرصت‌‌هایی است که حضور ایران در آن بسیار جزئی است. ایران در بحث تجاری هیچ برنامه‌‌ راهبردی‌ای ندارد. طرف روس چندین بار در راستای عملیاتی کردن سوئیفت روسی به ایران پیشنهاد کرد اما متاسفانه با تعلل داخلی و انتظار برای کانال‌هایی مثل اینستکس انجام نشد.  به عبارتی ما ظرفیت‌‌های مختلف روسیه را جدی نگرفتیم، چون انتظار از غرب داشتیم. نیاز به اصلاح اساسی در نگاه دستگاه دیپلماسی و به استفاده از نیروهای متخصص و توانمند وجود دارد.  ائتلاف‌‌های نوینی در نظام بین‌‌المللی در حال شکل‌گیری است. بلوک‌‌های بزرگی به عنوان بلوک‌‌های ضدتحریمی در حال تشکیل شدن است. روس‌‌ها و چینی‌‌ها دارند ضمن بلوک‌سازی، نگاه ژئوپلیتیک نظام بین‌‌الملل را تغییر می‌‌دهند. کشور ما که درگیر تحریم بوده است، باید در این مسیر انتقال قدرت به شرق حضوری جدی داشته باشد. 

* کارشناس مسائل روسیه

***

شناخت کامل از چین، مقدمه روابط راهبردی

حامد وفایی*: اگر بخواهیم برای دولت آینده نقشه راهی در حوزه روابط با چین تهیه کنیم، باید ۲ بخش را در نظر بگیریم؛ یک بخش، تعهدات و تعاملاتی است که پیش از این با کشور چین داشتیم و بخش دیگر برنامه‌ریزی برای آینده‌ بهتر. 

در بخش اول دولت آینده باید توافقات و تعهدات دولت‌های قبلی از جمله نقشه‌ راه 25 ساله با چین را ادامه دهد، زیرا تعهداتی فرادولتی است. منتها نباید معطل توافقات موجود بماند. مسائل باید در طول هم دیده شود. یعنی در کنار انجام تعهدات و برنامه‌های سابق، کارهای دیگری نیز باید ترتیب داد. 

اینکه دولت جدید درباره چین باید چه کند سوالی مبنایی، سخت و چندبعدی است. با توجه به جایگاه و موقعیت چین در نظام بین‌الملل، نیازمند آسیب‌شناسی در روابط گذشته با این کشور هستیم. بعد از آن بر مبنای این آسیب‌ها و انتقاداتی که به روابط‌مان با چین وارد است، باید یک برنامه‌ریزی برای اصلاح نقاط ضعف و تقویت روابط انجام شود. 

در حال حاضر در چین بیش از 20 مرکز ایران‌شناسی وجود دارد. امروز نفر اول و نفر دوم رایزنی فرهنگی چین در ایران، تحصیلکرده دانشگاه‌های ایران و مسلط به زبان فارسی هستند. این نشان‌دهنده‌ اهمیت‌هایی ا‌ست که کشورها برای هم قائل هستند. زبان فارسی در چین دارد به سمت تخصصی شدن پیش می‌رود. دانشگاه ارتش چین رشته زبان فارسی دارد. بنده در مذاکرات نظامی با کشور چین حضور داشتم، مترجمی که در مقابل من نشسته بود، درجه‌دار ارتش این کشور بود. اینجا یک ضعف بزرگ ما مشخص می‌شود که برای کشوری مثل چین برنامه‌ریزی راهبردی نداشته‌ایم. 

جمهوری اسلامی تعیین کرد مناسباتش با کشور چین، «مشارکت جامع راهبردی» باشد. در اینجا یک مثلث داریم که ضلع اول آن مشارکت، ضلع دوم جامعیت و ضلع سوم راهبردی بودن است. برای روابط راهبردی نیاز به شناخت است. هیچ مرکز معتبری در ایران نیست که مدت قابل توجهی روی چین کار جامع کرده باشد. دولت آینده اگر بخواهد به صورت ریشه‌ای عمل کند، باید نهادهای چین‌شناسی را گسترش دهد. 

اقدام بعدی که باید انجام شود، تربیت نیرو است. نیرو یعنی کسی که هم زبان بلد است، هم کارشناس آن حوزه است. این نیروها در بسیاری از نهادهای چین وجود دارد. مثلا در وزارت خارجه و ارتش چین اینگونه است. ایران در بحث تربیت نیرو نقاط ضعف بسیاری دارد. بنابراین شناخت، پایه اول و تربیت نیرو پایه‌ دوم ایجاد روابط راهبردی است. 

درباره ظرفیت‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چین، یکسری توافقاتی وجود دارد که باید ادامه پیدا کند. نقشه‌ راه 25‌ساله از مهم‌ترین این توافق‌ها میان ایران و چین است. 

اینطور که بنده رسانه‌های چینی را دنبال می‌کنم، آنان نیز روی دولت جدید ایران به ریاست آقای رئیسی حساب کرده‌اند اما این خیلی مهم است که دولت جدید در عین اینکه تعاملات و توافقات دولت‌های قبل با چین را ادامه می‌دهد، با دست ‌پر پشت میز مذاکره با کشور چین بنشیند. 

امیدوارم در دولت جدید مجموعه‌ای از افراد کارشناس و خبره در حوزه‌ چین دور یکدیگر جمع شوند و برنامه‌ریزی راهبردی در قبال این کشور داشته باشند. یعنی جدا از بحث‌های مختلف، باید چین به ما هو چین را در نظر گرفت. وقتی رویکرد دولت‌های قبل نسبت به چین را نگاه کنیم، یک دیدگاه غلط را می‌یابیم که آن نگاه آلترناتیوی به این کشور است. به این معنا که رابطه با چین همواره بر سر ناچاری بوده است، این در حالی است که جایگاه ما در سیاست خارجی چین جایگاهی ثابت است. چینی‌ها جمهوری اسلامی ایران و ظرفیت‌های آن را تعریف کرده و متناسب با آن، جایگاهی را برای ایران قرار داده‌اند. امروز کشورهایی که بیشترین تعاملات را با چین دارند، دشمنان چین هستند. این یک پارادوکس جالبی است. آمریکا و چین در حال جنگ تجاری با یکدیگرند اما با این حال بزرگ‌ترین شرکای تجاری همدیگر نیز هستند. ما به عنوان کشوری دوست با چین که هیچ گاه روابط خصمانه با این کشور نداشته‌ایم و به عنوان کشوری که در آن عمق استراتژیک فرهنگی داریم، باید با دست ‌پر در برابر چینی‌ها ظاهر شویم. 

اگر دولت جدید این پیام را به چینی‌ها مخابره کند که ایران در روابط با این کشور جدی است و در روابط با پکن یک برنامه‌ریزی راهبردی دارد، تردیدی نیست که چینی‌ها نیز به همان میزان جلو خواهند آمد. امیدواریم دولت جدید در بحث رابطه با چین بتواند طرحی نو دراندازد و بر اساس منافع راهبردی کشور و آن چارچوبی که ۲ کشور برای مناسبات دو‌جانبه تعیین کرده‌اند و با یک نگاه راهبردی حقیقی، مبادلات و معاملات دقیق را برنامه‌ریزی کند. 

* کارشناس مسائل چین

***

اطمینان‌دهی به همسایگان در گرو همسویی میدان و دیپلماسی

سعیده اسدی*: در طول 4 دهه گذشته از عمر جمهوری اسلامی، هر یک از دولت‌های منتخب به تناسب گرایشات حاکم بر دستگاه دیپلماتیک، اولویت‌هایی را در جهت‌گیری‌های سیاست خارجی خود و تعاملات با همسایگان و دنیا تعریف کرده‌اند. در این بین نگاه به همسایگان یا به تعبیری کلی‌تر «نگاه به شرق»، از اهمیت بیشتری در بعد ترجیحی برخوردار بوده است اما سیاست خارجی کشور و ظرفیت‌ دستگاه دیپلماسی طی 8 سال اخیر در قالب شعار تعامل با جهان، معطوف به «نگاه به غرب» بود. عدم توازن تلاش‌ها و نتایج مورد انتظار در 4 سال اول، سبب شد نگاه به همسایگان در 4 سال دوم دولت روحانی نه به عنوان یک اولویت، بلکه به عنوان یک ضرورت از سر اکراه مورد توجه قرار گیرد؛ هر چند این ضرورت نیز نتوانست فرصتی عینی برای استفاده از ظرفیت‌های موجود در تعامل با همسایگان ایجاد کند. به هر روی، روی‌کارآمدن سیدابراهیم رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور، نویدبخش تغییراتی در سیاست خارجی دولت آینده در حوزه گسترش تعاملات با همسایگان بویژه کشورهای اسلامی منطقه است. 

انعکاس تغییر رویکرد در سیاست خارجی دولت آینده که در سخنان رئیس‌جمهور منتخب در نشست خبری 31 خرداد1400 مطرح شد، مبتنی بر «روابط با تمام کشورهای دنیا و تعامل با آنها بویژه کشورهای همسایه» بوده و این مواضع در بعد رسانه‌ای توانست به ایجاد احساس تغییر در سیاست خارجی در بین همسایگان منجر شود. 

در واقع انتخاب رئیسی سبب خواهد شد دوگانه «میدان» و «دیپلماسی» به حداقل خود برسد و قرار گرفتن این دو در یک ترازوی هم‌وزن، امکان بازیگری ایران در منطقه غرب ‌آسیا و حوزه کشورهای محور مقاومت را افزایش دهد. همچنین متحدان منطقه‌ای کشور با اطمینان بیشتری وارد تعامل و ارتباط با ایران می‌شوند. 

در ارتباط با کشورهای منطقه باید به واقعیت‌های حاکم و جاری توجه کرد. به طور مثال در ارتباط با عراق می‌توان گفت مقامات و فعالان سیاسی عراق انتخاب رئیسی را فرصتی برای تقویت و توسعه بیشتر مناسبات بین عراق و ایران دانسته‌اند. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در مصاحبه با تلویزیون العراقیه اعلام داشت به دعوت رئیسی در فرصت مناسب به ایران سفر خواهد کرد. همچنین با توجه به نزدیک بودن انتخابات پارلمانی در عراق، نزدیکی بیشتر با عراق و جریانات و احزاب فعال در این کشور، این فرصت را در اختیار ایران خواهد گذاشت تا بتواند با استفاده از ظرفیت دیپلماسی، در آینده سیاسی این کشور و بهبود شرایط حاکم بر آن نقش فعال داشته باشد. 

روابط ایران و عربستان نیز طی سال‌های اخیر تحت تاثیر شرایط و اتفاقاتی چون حمله عربستان به یمن، همکاری با آمریکا در جهت تقویت ایران‌هراسی در منطقه، حادثه منا، حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد که منجر به بسته شدن سفارتخانه این کشور در ایران شد و... بیش از پیش سرد شد اما با شروع مذاکرات بین ایران و عربستان طی ماه‌های اخیر و اعلام مواضع سیدابراهیم رئیسی در نشست خبری 31 خرداد در این باره که «مانعی از سوی جمهوری اسلامی ایران برای بازگشایی سفارتخانه ۲ کشور وجود نداشته و روابط و گفت‌وگوهای ایران با عربستان و همه کشورهای منطقه امکان‌پذیر است»، امکان تداوم مذاکرات و به نتیجه رسیدن را محتمل کرده و می‌تواند از میزان تنش بین ۲ کشور بکاهد.

 از سوی دیگر حذف نتانیاهو از نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی که ارتباطات نزدیکی با رهبران برخی کشورهای عربی داشت، امکان اجماع‌سازی منطقه‌ای علیه ایران به رهبری رژیم صهیونیستی را کاهش می‌دهد و نتیجه مجموع این مباحث این خواهد بود که اولویت نگاه به همسایگان در کنار همسویی میدان و دیپلماسی، موجب افزایش ثبات در جهت‌گیری‌‌های بازیگری منطقه‌ای دولت آینده و به تبع آن اطمینان‌دهی به همسایگان در تعامل با ایران خواهد شد. علاوه بر دیپلماسی سیاسی، نگاه به همسایگان می‌تواند به تقویت دیپلماسی اقتصادی برای کاهش اثرات ناشی از تحریم‌های آمریکا از طریق گسترش صادرات نیز منجر شود.

* کارشناس غرب آسیا و شمال آفریقا

***

علی زارعی: لبنان کشوری در غرب آسیا با جمعیت 8/6 میلیون نفر و مساحتی کوچک‌تر از استان اصفهان که حالا ماه‌هاست درگیر اعتراضات گسترده شده است. افزایش قیمت ارز، تورم 145 درصد، کمبود سوخت و فقر 75 درصد مردم، ترکیب سوخت موتور اعتراضات در این کشور را تشکیل داده‌اند. ریشه مشکلات در لبنان را باید در سال‌ها سیاست اقتصادی این کشور جست. 

 روزهایی که دولت رفیق حریری برای بازسازی لبنان پس از جنگ‌های داخلی و امضای معاهده طائف، سیاست تثبیت نرخ ارز و دریافت وام خارجی با بهره بالا را در پیش گرفت، هیچ گاه تصور نمی‌کرد استمرار این سیاست، چند دهه‌ بعد، اقتصاد لبنان را در معرض فروپاشی قرار دهد. در نگاه سیاستمداران لبنانی تا زمانی که جریان ورود دلار به لبنان وجود داشت همه چیز عادی می‌نمود و هشدار اقتصاددانان درباره افزایش بدهی خارجی جدی انگاشته نمی‌شد تا اینکه غرب سیاست جنگ ارزی را درباره لبنان در پیش گرفت. شیوع کرونا و قطع درآمد گردشگری هم مزیت علت شد تا زخم بدهی خارجی 80 میلیارد دلاری این کشور سر باز کند؛ بدهی‌ای که معادل 170 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است و سالانه 10 درصد GDP را برای تسویه بهره تصاحب می‌کند. انفجار بندر بیروت هم مزید علت شد تا نفس تجارت و بازرگانی این کشور به شماره بیفتد. بانک‌های لبنانی هم در این آشفته‌بازار به دنبال خود از آب گل‌آلود اقتصاد بودند و سر بزنگاه، نه‌تنها به مردم این کشور یاری نرساندند بلکه با خروج سپرده‌های مردم از لبنان موجب تشدید بحران هم شدند. به عنوان مثال تنها طی ۲ ماه [25 مهر تا 25 دی ۹۸] با شروع اعتراضات، 5 بانک بزرگ لبنان، 3/2 میلیارد دلار از این کشور خارج کردند و به بانک‌های سویس انتقال دادند. 

از سوی دیگر با توجه به معاهده طائف و تقسیم قدرت در احزاب مختلف وزیر دارایی و هیأت عالی گمرکات لبنان سهمیه جریان شیعی و وزیر انرژی و رئیس اداره گمرک سهمیه مسیحیان هستند که همگی از جناح رقیب غربگرایان محسوب می‌شوند و جریان 14 مارس تمایل دارد با تعمیق مشکلات و تشدید اعتراضات با سیاسی کردن مشکلات اقتصادی، رقیب خود را از میدان به در کرده و جریان نزدیک به حزب‌الله را تضعیف کند. 

در این بین بانک جهانی با عنوان فرشته‌ نجات(!) قرار است به این کشور با شرط تعدیل اقتصادی و سیاسی وام اعطا کند؛ شروطی که نه تنها بحران اقتصادی این کشور را تعمیق می‌کند بلکه عملا با دخالت در امور این کشور، استقلال آن را نیز زیر سوال خواهد برد.

در میان‌ کشمکش‌های سیاسی و اقتصادی با افزایش قیمت دلار، کاهش واردات سوخت و تعلل بانک مرکزی لبنان در صدور حواله خرید سوخت در کنار قاچاق و احتکار، موجب شده هر روز صف‌ پمپ بنزین‌ها در لبنان شلوغ‌تر شده و خشم و عصبانیت مردم از وضع موجود افزایش یابد. 

حال چندی است، دبیر کل حزب‌الله لبنان با تشدید بحران کمبود سوخت در این کشور پیشنهاد واردات بنزین و گازوئیل از ایران را داده است؛ پیشنهادی که مخالفان جدی در داخل لبنان دارد و سیاسیون غربگرای این کشور به مخالفت با آن پرداخته‌اند. موضوعی که منجر به واکنش مجدد علامه سیدحسن نصرالله شد و پیشنهاد واردات از ایران و پرداخت غیردلاری را داد و بیان کرد حزب‌الله زیرساخت لازم برای این کار را نیز فراهم کرده است. این اظهارنظر با واکنش سفیر آمریکا در لبنان همراه بود. وی گفت واردات بنزین از ایران راه‌حل مشکل سوخت لبنان نیست. اگر چه دقایقی بعد از سخنرانی علامه نصرالله، نخست‌وزیر غربگرای عراق با چراغ سبز آمریکا از آمادگی این کشور برای فروش سوخت به لبنان با تسهیلات ویژه خبر داد اما آنچه در روی زمین همچنان وجود دارد صف‌های طولانی در پمپ بنزین‌ها و خطر خاموشی گسترده در این کشور به علت اتمام سوخت نیروگاه‌های برق است. 

اما صادرات بنزین به لبنان چه دستاوردی ممکن است برای اقتصاد ایران داشته باشد؟

بازار لبنان بازار کوچک و محدودی است و به لحاظ اقتصادی صادر‌کنندگان انرژی رغبتی به آن نشان نمی‌دهند. کل مبادلات خارجی این کشور سالانه 20 میلیارد دلار است که 15 میلیارد دلار آن واردات و 5 میلیارد دلار هم صادرات است. سهم ایران از واردات لبنان 30 میلیون دلار است و عمده کالاهای صادراتی ما به لبنان فرش، پسته، میلگرد، محصولات آهنی، مواد دارویی، پارچه و سرامیک است. سهم ایران از صادرات لبنان هم 17 میلیون دلار است که عمده کالاهای وارداتی ما از لبنان انواع بذر، کود، سولفات پتاسیم، پودر کاکائو، موتور دیزل، قطعات نیروگاهی و دانه‌های روغنی است. آنچه از لحاظ اقتصادی می‌تواند برای ایران جذابیت زیادی داشته باشد، شبکه بازرگانی شرکت‌های لبنانی است، نفوذ شرکت‌های بازاریابی لبنان در آمریکای لاتین و آفریقا موجب شکل‌گیری شبکه گسترده‌ تجاری‌ای شده است که می‌تواند در توزیع محصولات و تأمین نیازهای ایران بسیار مفید و مثمرثمر باشد. از سوی دیگر تامین بخشی از نیاز کشور به دانه‌های روغنی و نهادهای دامی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از سوی لبنان در ازای فروش بنزین می‌تواند پیشنهاد خوبی برای مبادله با عروس خاورمیانه باشد. بنابراین به‌رغم برخی از اظهارنظرها، علاوه بر دستاوردهای سیاسی صادرات سوخت به لبنان که موجب تقویت جبهه‌ مقاومت می‌شود، بهره‌جویی از شبکه گسترده بازرگانی لبنانی‌ها و تامین بخشی از نیازهای کشور به واسطه‌ آنها؛ همچنین تهاتر سوخت با کالاهای وارداتی فعلی از لبنان می‌تواند صادرات سوخت به این کشور را توجیه‌پذیر کند.

اولین دوز واکسن «کوو ایران برکت» در سیستان‌و‌بلوچستان تزریق شد. به گزارش«وطن‌امروز» عصر روز چهارشنبه هفته گذشته نخستین محموله واکسن «کوو ایران برکت» به سیستان‌و‌بلوچستان رسید و نخستین دوز نیز در مرکز واکسیناسیون سردار شهید بخته‌ای تزریق شد. به گفته مدیر کل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام در سیستان‌و‌بلوچستان 28 هزار دوز واکسن «کوو ایران برکت» توسط وزارت بهداشت و درمان به سیستان‌و‌بلوچستان رسید و تحویل دانشگاه‌های علوم پزشکی این استان شد. واکسیناسیون افراد 50 سال به بالا نیز در سیستان‌و‌بلوچستان بزودی و جلوتر از دیگر نقاط کشور شروع می‌شود تا ویروس مهار شود. وی ادامه داد: 28 هزار دوز واکسن «کوو ایران برکت» شامگاه چهارشنبه وارد استان شد و واکسیناسیون از روز پنجشنبه با این نوع واکسن شروع شده و در حال انجام است. همچنین این محموله واکسن در سطح استان و در 3 دانشگاه علوم پزشکی زابل، زاهدان و ایرانشهر برای تزریق گروه‌های هدف توزیع شده است. استقبال مردم از این نوع واکسن و حضور خانوادهای معظم شهدا جهت تزریق واکسن «کوو ایران برکت» باعث حمایت چشمگیر از محققان و دانشمندان ایرانی شد. تزریق‌کنندگان این نوع واکسن اعلام کردند استفاده از واکسن داخلی افتخاری است که نصیب ما شده است و از آنجایی که مقام معظم رهبری بر توان داخلی و واکسن داخلی تاکید دارند و از این نوع واکسن استفاده کردند ما نیز مفتخر به تزریق واکسن ایرانی شده‌ایم. طبق گفته مسؤولان با آغاز خط تولید دوم واکسن «کوو ایران برکت» واکسیناسیون جامعه هدف در استان سیستان‌و‌بلوچستان افزایش خواهد یافت و در برخی شهرستان‌ها هم واکسیناسیون زیر 70 سال با تزریق این نوع واکسن شروع شده است. علاوه بر این با تحویل نخستین محموله واکسن «کوو ایران برکت» به استان سیستان‌و‌بلوچستان قرار است واکسیناسیون افراد 50 سال به بالا در این استان بزودی شروع شود. همچنین وزیر بهداشت و درمان نیز در نامه‌ای به سرلشکر موسوی، فرمانده کل ارتش بر مراقبت بیشتر از مرزهای گسترده استان برای جلوگیری از هرگونه ورود غیرقانونی و انتقال بیماری و مساعدت و همکاری ارتش در این زمینه تاکید کرد.

با آغاز واکسیناسیون با واکسن «کوو‌ایران برکت» در سیستان و بلوچستان، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی گفت: تزریق واکسن «کوو ایران برکت» در استان سیستان‌و‌بلوچستان از روز پنجشنبه 17 تیر آغاز شده و قرار است با تداوم ارسال این نوع واکسن به استان علاوه بر واکسیناسیون جامعه هدف، افراد بالای 50 سال نیز در این استان واکسینه شوند. 

حسینعلی‌شهریاری در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» درباره اقدام وزارت بهداشت برای در اولویت قرار دادن استان سیستان‌وبلوچستان برای تزریق واکسن «کوو ایران برکت» گفت: آمار ابتلا و مرگ‌و‌میر در استان سیستان و بلوچستان به نسبت سایر استان‌ها بالاست به طوری که هم‌اکنون ویروس دلتا جوانان و کودکان و افراد میانسال را در این استان درگیر کرده است. 

وی به رویکرد وزارت بهداشت در واکسیناسیون افراد بالای 50 سال در استان سیستان‌وبلوچستان اشاره کرد و افزود: قرار است بزودی واکسیناسیون این افراد انجام شود، این رویکرد باعث خواهد شد تا بیماری «کووید-19» که این روزها سراسر استان را فرا گرفته است، مهار شود البته مردم در کنار واکسیناسیون باید با جدیت پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. 

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی همچنین به استقبال مردم از واکسن «کوو ایران برکت» اشاره کرد و اظهار داشت: هر چند 28 هزار دوز واکسن تاکنون به این استان وارد شده و در حال استفاده است اما با توجه به شیوع گسترده این بیماری در استان، می‌طلبد که با تولید انبوه آن در کشور محموله‌های جدید به این استان گسیل شود. شهریاری تصریح کرد: پراکندگی جمعیت در استان باعث شده است تا همه‌گیری شدت بسیار بالایی نداشته باشد، چرا که سرایت‌پذیری و مرگ‌و‌میر ناشی از ویروس هندی بسیار بالاست و اگر مردم نسبت به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی کم‌توجه شوند موج پنجم کرونا سخت‌تر از موج‌های گذشته قربانی می‌گیرد. رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وزیر بهداشت قول مساعد داده که روند ارسال محموله‌های واکسن به این استان تسریع شود تا نیاز مردم این منطقه به واکسن رفع شود. 

 

* واکسیناسیون سرعت بیشتری می‌گیرد

همچنین وزیر بهداشت گفت: واکسیناسیون با واکسن ایرانی از دیروز (روز پنجشنبه) در برخی استان‌های جنوبی بویژه استان سیستان‌و‌بلوچستان شروع شده است و از هفته‌های آینده واکسن‌های خریداری شده را نیز که تعداد قابل توجهی است برای تزریق در اختیار مراکز تزریق قرار می‌دهیم. 

سعید نمکی به تدارک تیم‌هایی برای واکسیناسیون جامعه هدف اشاره کرد و گفت: تیم‌های مفصلی برای تزریق واکسن در کشور تدارک دیده شده است تا روند واکسیناسیون سرعت بیشتری به خود گیرد. این تیم‌ها در ایستگاه‌های خودرویی و بوستان‌ها، همچنین محل‌های مشخص دیگر مستقر شده‌اند، به طوری که فقط در تهران حدود 19 مرکز برای تزریق واکسن مهیا شده است. وی ادامه داد: خواهش بنده از مردم این است تا زمانی که به آنها پیام دعوت به تزریق ارسال نشده است در مراکز تزریق حضور نیابند، چرا که نظم مجموعه به هم می‌خورد. 

نمکی افزود: الحمدلله در هفته‌های آینده به اندازه کافی واکسن به دست ما می‌رسد و قرار است تزریق روزانه را به 500 هزار دوز برسانیم تا در زمان کوتاهی بتوانیم جمعیت هدف از جمله گروه‌های بالای 60 سال و بیماران صعب‌العلاج و خاص را که به دلیل بدعهدی تامین‌کنندگان واکسن تزریقات آنها با تاخیر انجام شده است، با استفاده از واکسن‌های داخلی و وارداتی واکسینه کنیم و پس از آن سراغ سایر افراد برویم.

 

* روند کند واکسیناسیون در کشور

آمارهای روزانه وزارت بهداشت نشان می‌دهد روند واکسیناسیون علیه «کووید-۱۹» در کشور به کندی پیش می‌رود. طبق اعلام مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، تاکنون ۴ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۸۴۵ نفر در کشور موفق شده‌اند دوز اول واکسن کرونا را دریافت کنند. ۲ میلیون و ۱۲۸ هزار و ۸۵۰ نفر نیز تا شبانه‌روز گذشته موفق شده‌اند دوز دوم واکسن کرونا را تزریق کنند. با احتساب دوز اول و دوم، مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۶ میلیون و ۶۵۸ هزار و ۶۹۵ دوز رسیده است که در مقایسه با روز قبل از آن که ۶ میلیون و ۶۰۸ هزار و ۱۱۷ دوز تزریق در کشور صورت گرفته بود، کمتر از ۵۱ هزار دوز تزریق در یک شبانه‌روز انجام شده است. این در حالی است که گفته می‌شد با صدور مجوز مصرف اضطراری برای ۲ واکسن «کوو ایران برکت» و انستیتوپاستور ایران، واکسیناسیون سرعت بیشتری خواهد گرفت.

 

* خدمات‌رسانی سپاه و ارتش به مردم سیستان‌و‌بلوچستان

نیروهای نظامی سپاه و ارتش در قالب تیم‌های پزشکی- درمانی برای خدمات‌رسانی به استان سیستان‌‌و‌بلوچستان اعزام شدند. مدیر روابط عمومی قرارگاه قدس جنوب شرق نیروی زمینی سپاه گفت: ۲۰۰ نفر از کادر درمان سپاه برای خدمت‌رسانی به بیماران کرونایی وارد زاهدان شدند. سرهنگ قاسم حسن‌زاده در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: «در راستای ادامه خدمات درمانی و با توجه به شرایط ویژه کرونایی در سیستان‌و‌بلوچستان، برابر تدابیر فرماندهی نیروی زمینی سپاه، ۳ سامانه بیمارستان تخصصی صحرایی مجهز برای کمک به بخش درمان این استان بنا به درخواست دانشگاه علوم‌پزشکی آماده به‌ کارگیری است. همچنین در ادامه این روند تعداد ۷ سامانه بیمارستان صحرایی آماده است تا بنا به درخواست وارد کار عملیات درمانی شوند. امروز (دیروز جمعه) نیز 200 نفر کادر درمانی از نیروی زمینی سپاه برای کمک به امر پزشکی استان وارد زاهدان شدند». همچنین فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت: ۲۰۰ نفر از کادر درمانی نزاجا تا پایان بحران کرونا در سیستان‌وبلوچستان مستقر خواهند بود. امیرسرتیپ کیومرث حیدری اخیرا در جریان سفر به زاهدان اظهار داشت: ارتش ۳ بیمارستان تنفسی سیار ۱۰۰ تختخوابی در شهرستان‌های زاهدان، خاش و زابل برای مقابله با ویروس کرونا راه‌اندازی می‌کند. وی بیان کرد: فرمانده کل ارتش با صدور دستوری بر ضرورت حضور گسترده‌تر ارتش و تسریع در امداد‌رسانی به مردم سیستان‌و‌بلوچستان تاکید کرد. وی افزود: فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران به من مأموریت دادند تا پایان کرونا و رفع بحران آب در کنار مردم عزیز سیستان‌و‌بلوچستان باشم و آماده‌ایم عاشقانه در کنار مردم مرزدار و ولایتمدار استان باشیم.

***

گروه اقتصادی: اصلی‌ترین عامل خاموشی‌های اخیر فاصله‌ گرفتن مصرف از عرضه برق است که ماحصل اقدامات وزارت نیروی دولت روحانی بوده است به طوری که دولت‌های یازدهم و دوازدهم رکورددار کمترین میزان تولید برق در دولت‌های پس از انقلاب هستند.

به گزارش «وطن‌امروز»، موج خاموشی‌های گسترده از حدود یک هفته گذشته شروع شده و به تناوب برق نقاط مختلف کشور قطع شده است. در پی این اتفاق شبکه‌های تلفن همراه، دستگاه‌های کارتخوان فروشگاه‌‎ها، تجهیزات پزشکی، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی و ده‌ها مورد دیگر خاموش شدند و مردم ایران تجربه جدیدی از زندگی بدون برق به دست آوردند. اصلی‌ترین دلیل این قطعی برق گسترده عدم تطابق میزان عرضه و مصرف برق است. 

به طور متوسط در ۲۰ سال گذشته بار شبکه سالانه ۵درصد رشد داشته است و به طور طبیعی باید متناسب با این رشد بار، وزارت نیرو ظرفیت تولید برق کشور را توسعه می‌داد اما توسعه ظرفیت تولید به میزان کافی انجام نشد و کاملا می‌شد انتظار چنین خاموشی‌هایی را که در سال‌های آتی هم ادامه‌‌دار است، داشت.

 

* عقب‌ماندگی به روایت توانیر

«شرکت مادر تخصصی توانیر» در گزارشی تحت عنوان «53 سال صنعت برق ایران در آیینه آمار» که بهمن 99 منتشر شد، ظرفیت نامی نیروگاه‌های کشور را در سال‌های مختلف و بر حسب مگاوات نشان داد. طبق این آمار در آغاز دولت مرحوم ‌رفسنجانی ظرفیت نامی 14442 و در پایان این دولت 22420 مگاوات بوده است. در آغاز دولت اصلاحات (سال 76) ظرفیت نامی نیروگاه‌های کشور برابر با 23257 و در پایان این دولت برابر با 37300 مگاوات بوده است. همین مقدار برای دولت بعد برابر با 41032 و 68941 مگاوات در پایان آن دولت بوده است. در نهایت این آمار برای دولت روحانی عدد 70279 را در آغاز کار و 85115  مگاوات را تا سال 99 نشان می‌دهد. این یعنی ظرفیت اسمی نیروگاه‌های کشور در دولت روحانی که در نیمی از آن اردکانیان وزیر بوده است تنها ۲۱درصد بوده؛ نرخی که در ۳ سال گذشته بیش از 50 درصد بوده است.

همچنین از سال ۹۶ تا 99 ظرفیت اسمی نیروگاه‌های کشور تنها ۸ درصد افزایش داشته در حالی که مصرف در همین بازه زمانی بیش از ۲۰ درصد رشد داشته است.

محمدرضا اکبری، پژوهشگر حوزه انرژی در این باره به مهر گفته است: علت اصلی خاموشی‌های اخیر این است که آهنگ رشد ظرفیت نیروگاه‌ها متناسب با رشد مصرف نبوده است. یعنی در حالی که از سال ۹۱ تاکنون حدود ۵۰ درصد بار شبکه افزایش یافته اما تنها حدود ۲۱ درصد بر ظرفیت تولید افزوده شده که ناشی از ضعف برنامه‌ریزی است.

این در حالی است که از سال ۸۴ تا سال ۹۲ ظرفیت اسمی تولید برق کشور از ۴۱ هزار مگاوات به ۷۰ هزار مگاوات رسید، یعنی حدود ۷۰ درصد به ظرفیت نیروگاهی کشور طی آن سال‌ها افزوده شد. همین حدود رشد را از سال ۷۶ تا ۸۴ نیز شاهد بودیم، بنابراین دلیل اصلی خاموشی‌های برق تراز منفی تولید است که به دلیل برنامه‌ریزی نکردن مناسب، این ظرفیت متناسب با رشد بار کشور توسعه پیدا نکرده است و امروز اثرات آن را در قطعی‌های مکرر برق مشترکان شاهد هستیم.

 

* قانون برنامه ششم توسعه و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی روی زمین ماند

ناتوانی دولت در تأمین پایدار برق و نابسامانی گسترده در ماه‌های ابتدایی امسال در حالی رقم خورد که متأسفانه دولت طی سال‌های گذشته به تکالیف خود برای افزایش تولید برق بی‌توجه بود. از جمله در قانون برنامه ششم توسعه دولت موظف شده بود ۲۵ هزار مگاوات نیروگاه جدید احداث کند. علاوه بر آن دولت موظف شده بود ۵ درصد از ظرفیت برق کشور، یعنی حدود ۴۰۰۰ مگاوات را تا پایان برنامه که امسال است، از طریق نیروگاه‌های تجدید‌پذیر تأمین کند که تاکنون هیچ ظرفیت نیروگاهی از محل برنامه ششم احداث نشده و در کل برنامه ششم حداکثر ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه آن هم بر اساس ظرفیت‌های قانونی قبلی ایجاد شده است.

کل ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز کمتر از ۱۰۰۰ مگاوات است. این موارد ظرفیت‌های قانونی بسیار خوبی بود که دولت به دلیل ضعف برنامه‌ریزی و نه سیاست‌گذاری نتوانست از این ظرفیت استفاده کند. اکبری، پژوهشگر حوزه انرژی معتقد است: راهبرد دولت در صنعت برق طی ۸ سال گذشته توسعه تولید نبوده است. اگر توسعه تولید به صورت جدی و در سطح راهبردی دنبال می‌شد، برای تمام مسائلی که مطرح می‌شود راهکار اجرایی وجود داشت که دولت می‌توانست از آنها استفاده کند.

دولت‌های یازدهم و دوازدهم حتی اگر به سیاست‌های کلی «اقتصاد مقاومتی» (ابلاغ شده در سال ۹۲) اهتمام داشتند، اکنون کشور باید به شکل پایدار با مازاد تولید برق مواجه می‌بود و از صادرات آن درآمد ارزی کسب می‌کرد.

 

* وزیر نیرو (۱۳۹۶): زیر بار فشار برای نیروگاه‌سازی نمی‌روم!

تکالیف برنامه ششم توسعه برای توسعه ظرفیت نیروگاه‌سازی کشور در حالی طی سال‌های گذشته روی زمین مانده و مردم تاوان آن را می‌دهند که رضا اردکانیان، وزیر نیروی دولت دوازدهم بهمن‌ماه ۱۳۹۶، پیگیری‌ها برای ساخت نیروگاه را به «فشار مافیا» تعبیر کرده و به صراحت گفته بود: به هیچ‌وجه فشار مافیای نیروگاه‌سازی را نمی‌پذیرم!

وی گفته بود: اینکه صرفا نیروگاه بسازیم تا جوابگوی ۲۰۰ ساعت (پیک) مصرف برق باشیم توجیه اقتصادی و اجتماعی ندارد و مسیر پایداری نیست! این در حالی بود که انتظار می‌رفت شخصی در سطح وزیر نیرو، نه صرفا با هدف تأمین نیاز داخلی، بلکه با چشم‌انداز توسعه بازار صادراتی برق، انجام تکالیف قانونی برنامه ششم توسعه را سرلوحه مجموعه وزارت نیرو قرار داده و کشور را به سمت تیغ ناترازی تولید و مصرف برق هدایت نکند.

 

* نه تولید توسعه یافت، نه مصرف مدیریت شد!

بی‌توجهی و اعتراف صریح اردکانیان به مقاومتش در برابر ساخت نیروگاه‌های جدید از آنجا نشأت می‌گرفت که وی معتقد بود به جای احداث نیروگاه‌های جدید باید به سمت مدیریت تقاضا (مصرف) حرکت کرد و سرمایه‌ها را در جای دیگری هزینه کرد.

وی در همان برهه سال ۹۶ گفته بود: اگر یک درصد میزان مصرف را در زمان پیک کاهش دهیم، میزان مصرف ۵۵۰ مگاوات کاهش می‌یابد و این به معنی نساختن یک نیروگاه است و از صرف ٢ هزار میلیارد تومان هزینه در احداث نیروگاه جلوگیری می‌شود. نگاهی به وضعیت مصرف برق نشان می‌دهد رویکرد وزارت نیرو طی سال‌های گذشته نه‌تنها کشور را از توسعه ظرفیت‌های نیروگاهی محروم کرد، بلکه در حوزه مدیریت تقاضا (مصرف) هم تغییر مؤثری اتفاق نیفتاد.

 

* سرمایه‌ای که هیچ‌وقت نیروگاه‌سازی را انتخاب نکرد

دولت در سال‌های گذشته نه‌تنها اراده‌ای برای سرمایه‌گذاری در توسعه نیروگا‌ه‌ها نداشت، بلکه با قیمت‌گذاری دستوری، اقتصاد صنعت برق را چنان نحیف و شکننده کرد که نیروگاه‌های خصوصی نیز به مرز ورشکستگی رسیدند. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره گفته است: ۵۰ درصد ظرفیت نیروگاهی کشور مربوط به بخش خصوصی است اما قیمت‌گذاری دستوری برای تولیدکنندگان برق بویژه در بخش خصوصی عملا تولید برق بیشتر را به معنای زیان بیشتر کرده است به طوری که تولید برق و ادامه فعالیت در این صنعت برای بخش خصوصی به صرفه نیست. بر این اساس سرمایه‌گذاری در صنعت برق از 5/6 میلیارد دلار در سال ۸۵ به ۶۳۰ میلیون دلار در سال ۹۹ رسید و تعداد قراردادهای متوقف در حوزه توزیع بیش از ۳۰۰ قرارداد و تعداد قراردادهای متوقف در حوزه انتقال، بیش از ۱۰۰ قرارداد است. چرخه معیوب اقتصاد برق که شامل قیمت‌گذاری برق، کسری بودجه و کاهش سرمایه‌گذاری می‌شود، یکی از چالش‌های این صنعت شناخته شده است. همچنین نظام حقوقی و قراردادی یکجانبه و ناکارآمد که شامل عدم تعدیل قراردادها، توقف قراردادها و انباشت بدهی به بخش خصوصی است، از دیگر مشکلات این صنعت است. مشکلات پایداری شبکه و ناترازی، مشکلات زنجیره تامین و صادرات برق، چالش دسترسی به مواد اولیه از صنایع بالادستی و کاهش صادرات تجهیزات و خدمات مهندسی از دیگر مشکلات این صنعت است. 

 

* سیاست‌های غلط، فاتحه صنعت برق را خواند

در صنعت برق دولت هم خریدار برق است و هم تولیدکننده بخشی از برق مصرفی و هم نرخ‌گذار! پس بدیهی است تولیدکنندگان غیردولتی و حتی دولتی وقتی می‌بینند نرخ‌گذار و خریدار یکی است! تعطیلی و کاهش تولید را ترجیح می‌دهند و سرمایه‌گذار جدیدی هم وارد چنین بازار سرکوب شده دولتی نخواهد شد. 

فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد چند روز قبل در «شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی» گفته بود قبول دارد قیمت‌گذاری تکلیفی، صنعت برق را زیان‌ده کرده است. 

پذیرش این واقعیت از سوی وزیر اقتصاد در شرایطی است که قیمت‌گذاری دستوری بسیاری از صنایع تولیدی و خدماتی کشور، از صنعت برق تا خودرو، دام و طیور و... را با زیان شدید مواجه کرده و عملا منجر به ورشکستگی این صنایع و به تبع آن، خروج سرمایه از بخش واقعی اقتصاد کشور شده است. 

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس هم در جلسه شورای گفت‌وگو نخستین مشکل صنعت برق را قیمت‌گذاری دستوری عنوان کرده و گفته بود: در این شرایط چگونه می‌توان از صنعت دفاع کرد. صنعت را از بین برده‌ایم و متأسفانه از سال ۱۳۹۵ هیچ سرمایه‌گذاری جدیدی انجام نشده است. از طرفی دولت مطالبات ۳۰ هزار میلیارد تومانی نیروگاه‌ها را هم نمی‌دهد و در عین حال مانع صادرات برق آنها هم می‌شود؛ در این وضعیت باید فاتحه صنعت را خواند. 

 

* صنعت برق و دولت سیزدهم

صنعت نیروگاهی، صنعتی سرمایه‌بر است و در چنین فضایی مدل‌های مالکیت و روش‌های تأمین مالی این صنعت هم با سایر صنایع خصوصی که هزینه سرمایه‌گذاری کمتری دارند و کالای تولیدی آن یک کالای عمومی نیست، تفاوت دارد. کارشناسان معتقدند به دلیل نبود درک صحیح از این تفاوت‌ها، مدل‌های سرمایه‌گذاری که در حوزه نیروگاهی در کشور استفاده شده، مدل‌های مطلوبی نبوده و علاوه بر اینکه صنعت برق را به یک بدهکار بزرگ تبدیل کرده، سرمایه واقعی بخش خصوصی را وارد این صنعت نکرده است. ریشه این مسائل ناشی از ضعف‌های جدی در حوزه حکمرانی انرژی کشور است. به نظر می‌رسد مهم‌ترین اقدام برای تقویت حکمرانی انرژی که باید از سوی دولت سیزدهم در دستور کار قرار گیرد، تفکیک حوزه‌های سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، مدیریت و برنامه‌ریزی و تصدی‌گری از یکدیگر است که در این راستا دولت باید نهاد تنظیم‌گر برق را در کشور ایجاد کند و در عین حال در بدنه وزارت نیرو ضمن جداسازی وظایف تصدی‌گری از خود، بر حوزه‌های مدیریت و برنامه‌ریزی متمرکز شود. 

گروه سیاسی: تلاش نافرجام وابسته نظامی هلند برای خارج کردن بسته مشکوک از خاک کشورمان بار دیگر لزوم توجه جدی به پروژه‌های امنیتی دولت‌های اروپایی در پوشش فعالیت‌های دیپلماتیک را ضروری کرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، در جدیدترین اقدام مشکوک مقامات دیپلماتیک و چهره‌های فعال سفارتخانه‌های اروپایی در تهران، «مارتین فان آسپرن» وابسته نظامی هلند در تهران که قصد سفر به دوحه قطر با یک بسته پستی را داشت پس از درخواست گیت بازرسی سپاه پاسداران در فرودگاه برای مشاهده محتویات بسته مشکوک از ارائه آن به گیت سر باز زد و سفر خود را لغو کرد. وی در حالی ابتدای امر تلاش کرد با سیاسی خواندن بسته مذکور مانع بازرسی آن شود که پس از استعلام و حضور کارکنان وزارت امور خارجه مستقر در فرودگاه امام خمینی(ره) مشخص شد بسته عنوان شده جزو بسته‌های سیاسی محسوب نمی‌شود و با مفاد پروتکل‌های بین‌المللی مغایرت دارد. لازم به ذکر است بسته‌های دیپلماتیک براساس قوانین و مقررات کنوانسیون وین، باید دارای علامت خارجی مشهود و مشخص و حاوی اسناد دیپلماتیک یا اشیای مورد استفاده رسمی باشند؛ بسته‌های سیاسی جهت خروج از کشور باید ممهور شده و با نامه رسمی ارسال شوند. با این حال فان آسپرن پس از آنکه با مقاومت بازرسی سپاه پاسداران در فرودگاه امام خمینی(ره) مواجه می‌شود سفر خود به قطر را کنسل می‌کند تا بسته مشکوکش مورد بازرسی نیروهای ایرانی قرار نگیرد. 

حادثه فرودگاه امام خمینی(ره) اما از جهات مختلف واجد ارزش امنیتی و زنگ خطری برای دستگاه‌های مسؤول در زمینه توجه به تحرکات نیروهای امنیتی اروپایی در پوشش فعالان دیپلماتیک و سفارتخانه‌هاست. در حالی که حضور وابسته نظامی هلند در کشورمان آن هم در شرایطی که هیچگونه مناسبات نظامی میان ۲ کشور وجود ندارد محل سوال جدی است، تحرکات وی و تلاشش برای انتقال فوری محموله مشکوک را باید به عنوان زنگ خطری پیرامون امنیت کشورمان به حساب آورد، چرا که عجله این چهره امنیتی برای خارج کردن بسته مورد بحث تا حدی بوده است که حتی ترتیبات دیپلماتیک را طی نکرده و سعی داشته در کمترین زمان ممکن با سفر به دوحه قطر آن را جابه‌جا کند. اهمیت این مساله زمانی مضاعف می‌شود که مطلع شویم افسران ناتو (که هلند نیز یکی از اعضای آن به حساب می‌آید) و موساد در دوحه قطر با همدیگر جلسه داشتند و ایستگاه موساد نیز چندی پیش در این شهر افتتاح شده است. بر این مبنا شاید کنار هم قرار دادن این اطلاعات و رفتار مشکوک فان آسپرن بیش از پیش نشان از همسویی فعالیت‌های وی با تحرکات اخیر دستگاه‌های امنیتی رژیم صهیونیستی در کشورمان داشته باشد. 

البته همان‌گونه که اشاره شد حضور وابسته نظامی هلند به‌ عنوان یکی از اعضای ناتو در خاک کشورمان به خودی خود موضوعی مشکوک و محل بحث است اما فعالیت‌ها و تحرکات وی به حادثه فرودگاه امام خمینی(ره) محدود نمی‌شود و وی در 3 سال گذشته عضوی فعال برای جمع‌آوری اطلاعات در سطح کشورمان بوده است و برخی از تصاویر وی از جمله تصویربرداری‌اش از پهپاد ایرانی در یکی از نمایشگاه‌های نظامی کشورمان خبرساز شده بود. همچنین فان آسپرن در حالی چندی پیش دیداری با وزیر دفاع کشورمان داشته است که سفیر و هیات دیپلماتیک کشورمان در آمستردام در سال‌های اخیر نه‌تنها موفق به دیدار با هیچکدام از مقامات هلندی نشده‌اند که حتی بدترین رفتارهای سیاسی نیز با آنها صورت گرفته است. 

 

* هلند، عنصر بدنام اروپا

نگاهی کوتاه به رویه حاکم بر فعالیت‌های دولت هلند لزوم توجه به اقدامات مشکوک سفارتخانه این کشور و وابسته نظامی‌اش را مضاعف می‌کند. در حالی که در سال‌های گذشته در سایه انفعال دستگاه سیاست خارجی دولت روحانی برای کسب رضایت دولت‌های اروپایی کمترین برخوردی در برابر اقداماتی همچون تعرض به سفارتخانه‌ها و دیپلمات‌های کشورمان در اروپا صورت نگرفته است، هلند از هیچ تلاشی برای ضربه زدن به کشورمان فروگذار نکرده است. برای نمونه آمستردام در سال‌های گذشته میزبان یکی از بازوهای رسانه‌ای جریان ضدانقلاب در پوشش «رادیو زمانه» بوده است که بخشی از بودجه رسمی آن نیز از سوی پارلمان هلند تامین می‌شود و یکی از کارویژه‌های اصلی‌اش فراهم کردن تریبونی برای جریانات برانداز نظام جمهوری اسلامی بوده و خط تخریب و آشوب داخلی را پیگیری می‌کند. اما فعالیت‌های خصمانه دولت هلند به این سطح محدود نمانده و این کشور عملا یکی از پایگاه‌های جریانات تروریستی همانند «سازمان منافقین» و «گروهک الاحوازیه» است. در این میان اما پرسروصداترین اقدام دولت هلند در سال‌های اخیر را می‌توان پناه دادن این کشور به «محمدرضا کلاهی» عامل انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و از اعضای سازمان تروریست منافقین دانست. با این اوصاف در شرایطی که سطح فعالیت‌های ضدایرانی دولت هلند چه در پوشش رسانه‌ای و چه در قالب پناه دادن و حمایت از گروه‌های تروریستی فعال بر کسی پوشیده نیست، اعطای چنین سطحی از آزادی برای فعالیت عناصر امنیتی این کشور در خاک ایران محل بحث و سوال جدی قرار دارد. پذیرش وابسته نظامی هلند در کنار چنین کارنامه‌ای و همچنین چتر گسترده فعالیت امنیتی دولت‌های اروپایی در کشورهای همسایه را نمی‌توان براحتی قابل پذیرش دانست. اهمیت این مساله زمانی مضاعف می‌شود که به مخالفت ستاد کل نیروهای مسلح نسبت به حضور این عنصر امنیتی در پوشش نیروهای دیپلماتیک اشاره کنیم. «وطن‌امروز» سال گذشته در گزارشی با عنوان «تاریکخانه دیپلماسی» به برخی فعالیت‌های ضدامنیتی دیپلمات‌های اروپایی در ایران اشاره کرده و با یادآوری مخاطرات حضور فان آسپرن نوشته بود: «شاید مهم‌ترین جعبه سیاه در میان سفارتخانه‌های فعال در تهران را بتوان در سفارت هلند جست‌وجو کرد؛ جایی که سال97، 2 مامور اطلاعاتی زن این کشور که در پوشش دیپلمات فعالیت می‌کردند، اخراج شدند. عمده فعالیت این 2 زن ارتباط‌گیری و اغفال دیپلمات‌های دیگر کشورها در میهمانی‌های سفارتخانه‌های مستقر در تهران بود که در ادبیات سیاسی به عنوان «پرستو» مطرح شدند. با این همه فعالیت‌های سفارت هلند به ‌عنوان ضلع اصلی مثلث «هلند- ناتو- اسرائیل» کماکان ادامه دارد و این سفارتخانه به ‌عنوان بارانداز اسرائیل در کشورمان عمل می‌کند. بنا بر اطلاعات به دست آمده، پذیرش وابسته نظامی هلند در حالی با تایید وزارت امور خارجه انجام شد که ستاد کل نیروهای مسلح نسبت به آن هشدارهای متعددی داده و نظر مخالف خود را با آن اعلام کرده بود. حضور گسترده و پررنگ وابستگان نظامی هلند در منطقه بویژه عراق و افغانستان در حالی است که این کشور در سایه عدم حساسیت‌ها نسبت به حضور منطقه‌ای خود در حال پیگیری سیاست‌های کلان ناتو است، برای نمونه وابسته نظامی هلند پس از پایان ماموریت خود در ایران به ‌عنوان نماینده اتحادیه اروپایی در اسرائیل مشغول به فعالیت شد». همکاری نزدیک دولت هلند و رژیم صهیونیستی و احتمال تدارک دیدن عملیات‌های تروریستی جدید علیه کشورمان لزوم برخورد و کنترل عناصر امنیتی اروپا در پوشش مقامات دیپلماتیک را بیش از هر زمان دیگری ضروری کرده است. 

***

گروه سیاسی: رئیس‌جمهور منتخب در نخستین سفر خود به شهر مقدس قم، ضمن گفت‌وگو با مراجع عظام تقلید، بر نقش دولت در رفع مشکلات مردم تاکید کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی صبح دیروز در جریان سفر خود به قم با حضرات آیات عظام حسین نوری‌همدانی، جعفر سبحانی، سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی، شبیری زنجانی و ناصر مکارم‌شیرازی دیدار کرد. حضور و سخنرانی در جمع علما و فضلای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز از دیگر برنامه‌های رئیسی در این سفر بود. 

 

* باید اعتماد مردم را احیا کنیم

رئیسی در دیدار با آیت‌الله‌العظمی ناصر مکارم‌شیرازی با آرزوی سلامتی کامل برای ایشان، استفاده از رهنمودها و نظرات مراجع عظام، علما و نخبگان را از وظایف دولت جدید دانست و افزود: یقین دارم با حضور و مشارکت مردم می‌توانیم بر همه مشکلات فایق بیاییم. وی در ادامه با بیان اینکه قبل از تشکیل دولت مصمم هستیم جلساتی با مراجع، علما، نخبگان و گروه‌های مختلف مردمی داشته باشیم، اظهار داشت: امروز اعتماد مردم به خاطر برخی اقدامات نسنجیده آسیب‌ دیده است و باید این اعتماد را که سرمایه اصلی کشورمان است احیا کنیم. رئیس‌جمهور منتخب خاطرنشان کرد: در نخستین اقدام باید ثبات را در بازار ایجاد کنیم به گونه‌ای که وضعیت آینده، هم برای تولیدکننده و هم برای مردم قابل پیش‌بینی باشد. 

وی با بیان اینکه اعتمادسازی و جلب رضایت مردم از اولویت‌های اصلی دولت مردمی است، گفت: با ثبات بازار باید شرایط آینده برای مردم و تولیدکنندگان قابل پیش‌بینی باشد.

آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی نیز در این دیدار ضمن خیر مقدم و ابراز خوشحالی از دیدار رئیس‌جمهور منتخب، اظهار داشت: امروز مردم از وضعیت معیشت و کسب‌و‌کار ناراضی هستند و باید علت اصلی این نارضایتی‌ها به‌درستی شناسایی و برطرف شود. وی هوشیاری و اعتماد نکردن به دشمن را در عرصه سیاست خارجی مورد تاکید قرار داد و گفت: در این حوزه باید بر مبنای واقعیت‌ها و نه خوش‌باوری و با قاطعیت، شجاعت، تدبیر و حسن عمل گام برداشت و یقین دارم شما مرد این کار هستید. 

 

* اصلاح روند موجود امکان‌پذیر است

رئیسی در دیدار با آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی با قدردانی از مواضع و بیانات راهگشای این مرجع تقلید در دعوت مردم به حضور در انتخابات، اهتمام دولت به استفاده از نظرات و رهنمودهای مراجع تقلید و نخبگان کشور را مورد اشاره قرار داد و گفت: دولت خود را در خط مقدم رفع مشکلات مردم و ایجاد گشایش در زندگی آنها می‌داند و تلاش می‌کند با جلب اعتماد مردم و استفاده از نظرات نخبگان در مسیر رفع مشکلات گام‌های موثری بردارد. وی خاطرنشان کرد: با وجود همه مشکلات و کاستی‌هایی که امروز در عرصه‌های مختلف وجود دارد، به ظرفیت‌های کشور و توان جوانان و نخبگان باور دارم و تلاش خواهیم کرد وضعیت موجود را به نفع مردم تغییر دهیم. رئیس‌جمهور منتخب در ادامه با بیان اینکه مردم نسبت به رفع مشکلات و کاستی‌های موجود به دولت مردمی امید بسته‌اند، اظهار داشت: با وجود همه مشکلات و سختی‌ها، چشم‌انداز آینده را روشن می‌دانم و عمیقا باور دارم اصلاح روند موجود امکان‌پذیر است. آیت‌الله جعفر سبحانی نیز در این دیدار ضمن تبریک به حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی، اقدام رئیس‌جمهور منتخب در نظرخواهی از اقشار و گروه‌های مختلف را بسیار ارزشمند توصیف کرد و اظهار داشت: بی‌تردید این اقدام پسندیده و مجموع نظرات می‌تواند در رفع مشکلات موثر باشد. این مرجع تقلید در ادامه فعال کردن تولید داخل و رفع موانع در کنار جذب سرمایه خارجی را در غلبه بر مشکلات اقتصادی موثر دانست و گفت: امروز باید از همه ظرفیت‌های موجود برای اصلاح و بهبود وضعیت اقتصادی مردم و تولیدکنندگان استفاده کرد. 

 

*مشکلات کشور راه‌حل‌های عملی دارد

حجت‌الاسلام رئیسی در دیدار با آیت‌الله‌‌العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی نیز با قدردانی از نقش‌آفرینی ایشان در انتخابات ۲۸ خرداد، اظهار کرد: استفاده از رهنمودها و نظرات مراجع و صاحب‌نظران را در بهبود وضعیت موجود کشور، تاثیرگذار و مفید می‌دانم. رئیس‌جمهور منتخب نقش دولت در رفع مشکلات مردم را مهم و اثرگذار دانست و خاطرنشان کرد: مشکلات کشور راه‌حل‌های عملی دارد و با جلب اعتماد و مشارکت مردم می‌توان موانع را برطرف کرد. 

آیت‌الله‌ سید‌محمدعلی علوی‌گرگانی نیز در این دیدار با اظهار خرسندی از دیدار رئیس‌جمهور منتخب اظهار داشت: شما را شخصیتی خدوم، خدمتگزار و دلسوز می‌دانم و اطمینان دارم می‌توانید عملکرد موفقی داشته باشید. 

این مرجع تقلید گفت: در عملکرد گذشته خود بت‌شکن بودید و امیدوارم همچنان ابراهیم‌وار در مسیر شکستن بت‌های فساد و ناکارآمدی موفق باشید. 

 

* مردم تکلیف خطیری را بر دوش ما گذاشتند

رئیسی همچنین دیروز در دیدار با آیت‌الله‌العظمی حسین نوری‌همدانی با قدردانی از نقش‌آفرینی و حضور ایشان در صحنه‌های مختلف انقلاب بویژه در انتخابات اخیر گفت: در ایجاد حماسه ۲۸ خرداد نقش‌آفرینی مراجع عظام تقلید بسیار موثر بود. وی با اظهار امیدواری نسبت به بهره‌مندی دولت سیزدهم از دعای خیر و رهنمودهای مراجع تقلید به مشکلات مردم در حوزه‌های مختلف از جمله معیشت و کسب‌‌و‌کار اشاره کرد و اظهار داشت: مردم با حضور خود وظیفه و تکلیف خطیری را بر دوش ما گذاشتند و مصمم هستیم به گونه‌ای عمل کنیم که مردم احساس کنند وضعیت متفاوت شده است. 

در این دیدار آیت‌الله حسین نوری‌همدانی نیز در سخنانی با خیرمقدم به رئیس‌جمهور منتخب و با تبریک پیروزی وی در انتخابات گفت: امروز استکبار جهانی با زر و زور و تزویر در مقابل جبهه مستضعفین قرار گرفته و مردم از شیطنت‌های استکبار به ستوه آمده و به دنبال عدالت و حق هستند، به همین خاطر است که دولت‌ها و ملت‌های دنیا از پیروزی شما خوشحال شدند و پیام‌های تبریک بی‌سابقه‌ای که از اقصی نقاط جهان ارسال کردند، موید این حرف است. این مرجع عالیقدر تقلید با اشاره به تاکیدات حضرت علی علیه‌السلام به زمامداران مبنی بر مردمی بودن و اجرای عدالت و احیای حقوق مردم اظهار داشت: مردم شما را شخصیت متواضع و طرفدار عدالت می‌دانند و باید از فرصت ایجاد شده با اولویت‌بندی در مسیر رفع مشکلات مردم بویژه گرانی و بیکاری گام برداشت.

 

* باید سفره مردم به ظرفیت‌های داخل کشور متصل شود

حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی در دیدار با آیت‌الله العظمی شبیری‌زنجانی با اشاره به برکات کار و تلاش و دعا و توسل خالصانه مردم در پیشبرد امور کشور اظهار داشت: ظرفیت‌ها و منابع مادی و نیروی انسانی تحصیلکرده و کارآمدی در کشور وجود دارد که در هر عرصه‌ای به آنها اعتماد کردیم، شاهد پیشرفت‌های چشمگیر هستیم. 

رئیس‌جمهور منتخب اتکا به منابع داخلی را مورد تاکید قرار داد و گفت: حتی‌الامکان باید تلاش کنیم اقتصاد و سفره مردم به امکانات و ظرفیت‌های داخل کشور متصل شود. آیت‌الله سیدموسی شبیری‌زنجانی نیز در این دیدار ضمن خوشامدگویی و تبریک پیروزی حجت‌الاسلام رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری اظهار داشت: امروز مردم در رنج و سختی هستند و باید با تلاش شبانه‌روزی و مجاهدانه آرامش و آسایش را به زندگی مردم بازگرداند. این مرجع تقلید اخلاص و مجاهدت صادقانه در رفع مشکلات مردم را مورد تاکید قرار داد و گفت: این وعده قطعی الهی است که راه‌های مختلفی را برای پیشبرد امور، پیش روی تلاشگران مخلص قرار می‌دهد. 

سخنگوی طالبان با اشاره به تصرف گذرگاه مرزی «اسلام قلعه» اظهار داشت: اطمینان می‌دهیم از خاک افغانستان تهدیدی علیه مرزهای ایران ایجاد نخواهد شد. 

«ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی طالبان با اشاره به تصرف گذرگاه مرزی «اسلام قلعه» به تسنیم گفت: از خاک افغانستان هیچ تهدیدی علیه کشور ایران شکل نخواهد گرفت. وی افزود: به مقامات ایران اطمینان می‌دهیم نسبت به خاک کشور همجوار ما ایران هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد. سخنگوی طالبان اظهار داشت: گمرک‌ مرزی بهتر از گذشته و با نظم بیشتر به فعالیت خود در اسلام‌قلعه ادامه خواهد داد. مجاهد تاکید کرد: به مردم ایران اطمینان می‌دهیم حسن همجواری را رعایت خواهیم کرد و به اصول هر 2 کشور با احترام برخورد خواهد شد و از ایران هم چنین توقعی داریم. 

***

اشتباه داوری همیشه وجود دارد اما در عصر VAR مگر می‌شود در ازای یک شیرجه ساختگی، نقطه پنالتی را نشان داد؟ جواب مثبت است. چهارشنبه‌شب در مرحله نیمه نهایی یورو 2020 در ورزشگاه ومبلی این اتفاق رخ داد. 

انگلیس برای نخستین‌بار در تاریخ فوتبالش به فینال یورو رسید اما با اشتباه بزرگ و باورنکردنی داور هلندی بازی. آنها با نتیجه ۲ بر یک در وقت‌های اضافه از سد دانمارک، شگفتی‌ساز جام گذشتند اما بعد از این دیدار، اکثر رسانه‌های جهان، به افتضاح بزرگ داوری پرداختند. 

رحیم استرلینگ، فوتبالیستی که به مرد «شیرجه‌های تصنعی» معروف است، در وقت‌های اضافه شانسش را امتحان کرد و یک دایو تکراری رفت و داور هلندی بازی بلافاصله نقطه پنالتی را نشان داد اما تنها چند ثانیه بعد بود که همه مردم جهان از پای گیرنده‌های خود متوجه نمایش رحیم شدند. خب! خوشبختانه در عصر VAR هستیم. خیال همه جمع بود داوران نشسته در اتاق ویدئوچک، آن را باطل اعلام می‌کنند اما نه تنها این اتفاق رخ نداد، بلکه حیرت‌آور آنکه به داور گفتند تصمیمت درست است! سرانجام هری کین پشت توپ ایستاد و در ۲ ضرب این پنالتی را گل کرد و به این ترتیب انگلیس بعد از 55 سال رنگ یک فینال بزرگ را بعد از فینال جام‌جهانی در سال 1966 دید. این نخستین فینال آنهاست اما بدون شک تاریخ در صورت قهرمان شدن این تیم یا حتی ایتالیا در فینال، این جام را با این ناداوری بزرگ به یاد خواهد آورد. 

بله! اشتباهات داوری همیشه بوده و هست اما چطور می‌شود در صورت استفاده از کمک داور ویدئویی،چنین اتفاقی را توجیه کرد؟ بسیاری از داوران بزرگ فوتبال جهان و همچنین مربیان، این پنالتی را مضحک دانستند و گفتند این یک شب شرم‌آور برای یوفا بود. 

 

* پلیس هلندی، متهم ردیف اول فوتبال اروپا

دنی ماکلی، پلیس هلندی و داور دیدار نیمه‌نهایی یورو 2020، یک پنالتی پرحرف و حدیث را به انگلیس هدیه داد تا سه‌شیرها را به فینال بفرستد. ماکلی به دلیل قضاوت بحث‌برانگیزی که در بازی انگلیس و دانمارک داشت، بشدت مورد انتقاد قرار گرفته است. داوری‌ها در تمام طول مسابقات یورو 2020 از کیفیت مطلوبی برخوردار بوده اما چهارشنبه‌شب وقتی ماکلی در وقت اضافه یک پنالتی بحث‌برانگیز را به انگلیس هدیه داد، همه چیز شکل دیگری به خود گرفت. هری کین با استفاده از همان ضربه پنالتی موفق شد انگلیس را پیروز میدان کرده و به فینال این رقابت‌ها برساند. نه فقط هنگام برخورد رحیم استرلینگ با مدافعان دانمارک ۲ توپ در زمین وجود داشت، بلکه برخوردی که بین وینگر انگلیس و بازیکنان دانمارکی رخ داد، در بهترین حالت برخوردی بسیار ملایم و حاشیه‌ای بود. پل فن بوکل، هموطن ماکلی، در اتاق VAR حاضر بود اما او نیز دلیلی ندید تصمیم داور وسط در اعلام ضربه پنالتی را لغو کند. تازه این فقط یکی از لطف‌هایی بود که به تیم‌ ملی انگلیس در این مسابقات شده است! آنها بسیار خوش‌شانس بوده‌اند و فقط یک بازی خود را خارج از ومبلی انجام داده‌اند؛ دیدار مرحله یک‌چهارم نهایی برابر اوکراین که در رم برگزار شد و به برتری ‌4-0 سه‌شیرها منجر شد. 

آنها همچنین از حمایت بی‌دریغ و اکثریتی تماشاگران خودی بهره‌مند شده‌اند، زیرا به دلیل شیوع ویروس کرونا هواداران خارجی اجازه ورود به کشور انگلیس را ندارند!

 

* این نخستین تصمیم سؤال‌برانگیز ماکلی در این فصل نبود!

نکته قابل توجه اینکه این نخستین قضاوت بحث‌برانگیز ماکلی نبوده است. در مسابقه مقدماتی جام‌جهانی 2022 پرتغال برابر صربستان در ماه مارس، این داور هلندی در حالی که توپ کریستیانو رونالدو به وضوح از خط دروازه رد شده بود، گل فوق‌ستاره پرتغالی را نپذیرفت. رونالدو پس از این اتفاق بازوبند کاپیتانی خود را به زمین پرتاب کرد و خشمگین از زمین بازی بیرون رفت. ماکلی پس از آن مسابقه در مصاحبه با نشریه پرتغالی A Bola به خاطر آن تصمیم عذرخواهی کرد و گفت: «تنها چیزی که می‌توانم به فرناندو سانتوس، سرمربی پرتغال بگویم این است که متاسفم. به عنوان تیم داوری ما سخت تلاش می‌کنیم تا تصمیمات درستی بگیریم. وقتی اینگونه در مرکز توجه قرار می‌گیریم، اصلا راضی نخواهیم بود». با این وجود به نظر می‌رسد ماکلی مردی است که توجه و طرفداری ویژه یوفا را دارد و تاکنون ۴ بازی را در یورو 2020 داوری کرده است. او همچنین داور بازی رفت رئال‌مادرید برابر چلسی در نیمه‌نهایی چمپیونزلیگ در ماه آوریل بود. 

 

* آشوب پنالتی رحیم استرلینگ در دنیای فوتبال!

پنالتی بحث‌برانگیز تیم ‌ملی انگلیس به سوژه داغ شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است. آرسن ونگر، سرمربی سابق تیم آرسنال با اعلام اینکه در صحنه یاد شده خطایی رخ نداده است، از اینکه داور حاضر به بازبینی صحنه نشده است، ابراز تعجب کرد. دیتمار هامان، ملی‌پوش سابق آلمان هم درباره این پنالتی گفته است: «این یک شیرجه آشکار است. من فکر می‌کنم این یک تصمیم تاسف‌‌برانگیز بود». توئیتر ESPN هم به این موضوع اشاره کرده و دور توپ دومی که در جریان بازی در زمین بوده خط قرمز کشیده است! صفحه مربوط به انگلیس این خبرگزاری هم عکسی از رحیم را در صحنه گل اول انگلیس منتشر کرده و به طنز از اطلاع او از اتفاقی که قرار است در ادامه بازی برایش رخ دهد، خبر داده است! ژوزه مورینیو هم با اشتباه دانستن تصمیم داور هلندی در اعلام پنالتی، اعلام کرد: چنین اتفاقی را در این سطح (نیمه‌نهایی یورو) درک نمی‌کنم! این صحنه هرگز پنالتی نبود. 

 

* ما به افتضاح داوری باختیم نه انگلیس

ستاره تیم‌ ملی دانمارک معتقد است حق‌شان در بازی با انگلیس خورده شده است. امیل هویبرگ، بازیکن تیم ‌ملی دانمارک به خبرنگاران گفت: «حقیقتا تصمیم داور افتضاح بود و من نمی‌دانم چه باید بگویم. الان حرف زدن دشوار است ولی به این تیم افتخار می‌کنم. بازی در این تیم و مبارزه تا آخرین ثانیه برایم افتخاری بزرگ بود. ما به داوری باختیم». سیمون کیائر نیز گفت: «تورنمنتی فوق‌العاده را پشت سر گذاشتیم ولی افسوس که پایان کار ما اینچنین بود. فوتبال همین است و گاهی یک تصمیم همه چیز را تغییر می‌دهد. حمایت مردم را همواره با خود داشتیم و فراتر از حد انتظارات‌مان جلو رفتیم».

گروه فرهنگ و هنر: چند سال است روز هجدهم تیرماه، یعنی سالروز کوچ ابدی مرحوم استاد «مهدی آذریزدی» (نویسنده شهیر حوزه کودک) از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی روز ملی ادبیات کودک و نوجوان نامیده شده است و تا یک هفته بعد از این روز با عنوان هفته «ادبیات کودک و نوجوان» در میان اهالی فرهنگ و ادب شناخته می‌شود. مرحوم «مهدی آذریزدی» از پرتیراژترین نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان است که از محروم‌ترین طبقات اجتماعی برخاسته بود. او سواد را نه در شکل و شمایل متعارف این روزها، بلکه از طریق تلاش و تکاپوی مستمر و عشق به کتاب و خواندن آموخته بود. به همین خاطر می‌توان گفت مرحوم آذریزدی نه‌‌تنها نماینده ادبیات ملی ما است، بلکه خود نیز حاصل آن است. او نه‌‌تنها خالق این ادبیات که مخلوق آن نیز هست. گواه این ادعا در حیات و ممات مهدی آذریزدی و سبک و اسلوب خاص او در زندگی نهفته است؛ نویسنده‌ای که همواره چنان قلم زد که بتوان او را مصداق تمام و کمال یک نویسنده بومی و ملی دانست و در طول حیاتش چنان قدم برداشت که پس از خود، نامش باقی باشد. این سال‌ها جای خالی نویسنده‌ای چون آذریزدی در ادبیات کودک بشدت احساس می‌شود. 

مجموعه هفتگانه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» از معروف‌ترین کتاب‌های آذریزدی بود که جایزه یونسکو را نیز دریافت کرده است؛ کتابی که در ذهن و خاطره چند نسل از فرزندان ایران‌زمین نقش بسته است. او در این مجموعه به ترتیب قصه‌های کلیله و دمنه، مرزبان‌نامه، سندبادنامه و قابوس‌نامه، مثنوی معنوی، قرآن کریم، منطق‌الطیر و مصیبت‌نامه و الهی‌نامه و گلستان سعدی را به شکل منحصر‌به‌فردی روایت کرده است. مجموعه هفتگانه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» آذریزدی از چنان محبوبیت و جایگاهی برخوردار است که مجموعه انیمیشن ۲۶ قسمتی با نام «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» به تهیه‌کنندگی مرکز پویانمایی صبا تولید و با استقبال مخاطبان چندین‌بار از سوی شبکه کودک صداوسیما پخش شد. تمام ۲۶ قسمت این مجموعه برگرفته از کتاب‌های مهدی آذریزدی است و یکی از نکات جالب حضور آذر‌یزدی به عنوان راوی در این مجموعه است که به نوعی تجلیل از مقام شامخ این نویسنده محسوب می‌شود. همچنین 3 کتاب او توسط شورای کتاب کودک به‌ عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شد. «گربه ناقلا»، «شعر قند و عسل»، «مثنوی بچه خوب»، «قصه‌های ساده برای نوآموزان»، «تصحیح مثنوی مولوی»، «گربه تنبل»، «خودآموز مقدماتی شطرنج»، «خودآموز عکاسی برای همه»، «قصه‌های پیامبران»، «یاد عاشورا»، «تذکره شعرای معاصر ایران»، «لبخند»، «چهل کلمه قصار حضرت امیر(ع)»، «دستور طباخی و تدبیر منزل» و «خاله گوهر» از آثار پرمخاطب آذریزدی به شمار می‌رود. نکته قابل توجه آنکه مهدی آذریزدی به‌رغم پیشنهادهای مختلفی که داشت، هیچ‌گاه به کار دولتی مشغول نشد. در واقع تنها لذت زندگی‌اش کتاب خواندن بود. او نخستین نویسنده‌ای است که در ایران به فکر نوشتن داستان برای کودکان و نوجوانان افتاد به همین دلیل است که عنوان «پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران» را به او داده‌اند، همچنین به خاطر آثار ارزشمندش در حوزه کتاب کودک، بحق روز درگذشت او به نام روز ملی ادبیات کودک و نوجوان نامگذاری شده‌است. وی سال ۷۹ به سبب نگاشتن داستان‌های قرآنی و دینی، «خادم قرآن» شناخته شد.

***

رهبر انقلاب به کتاب‌های من آبرو  دادند

گروه سیاسی: ایران و هند آماده آغاز فصل جدیدی از روابط میان ۲ کشور می‌شوند؛ مجموعه‌ای از مؤلفه‌های پیرامونی و عوامل جهانی نقش مهمی در پیوند خوردن منافع تهران- دهلی‌نو به یکدیگر داشته و نزدیک‌تر شدن این ۲ بازیگر تاثیرگذار در منطقه و آسیا را در پی خواهد داشت. 

به گزارش «وطن امروز»، «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند یکشنبه ۳۱ خردادماه در پیامی توئیتری با تبریک به حجت‌الاسلام سیدابراهیم‌ رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور منتخب، از تمایل کشورش برای تقویت بیشتر روابط با ایران خبر داد؛ روابطی که در دوران دونالد ترامپ و کارزار فشار حداکثری رئیس‌جمهور سابق آمریکا با اخلال روبه‌رو شده بود. 

نخست‌وزیر هندوستان در توئیترش نوشت: «به عالیجناب ابراهیم رئیسی بابت انتخاب به‌ عنوان رئیس‌جمهور ایران تبریک می‌گویم. به‌ دنبال همکاری با ایشان در راستای تقویت بیش از پیش روابط گرم هند و ایران خواهم بود».

پس از پیام تبریک نخست‌وزیر، «سوبرامانیام جایشانکار» وزیر خارجه هند هم که بعدازظهر چهارشنبه به منظور شرکت در نشست کمیسیون همکاری تجاری، اقتصادی، علمی، فناوری و فرهنگی روسیه و هند، عازم مسکو بود چند ساعت در تهران توقف کرد تا پیام مکتوب مودی را به رئیس‌جمهور منتخب تحویل دهد. 

سیدابراهیم رئیسی در دیدار جایشانکار گفت: ثبات و پایداری روابط فیمابین، بویژه در زمینه اقتصادی در گرو تنظیم روابط، صرفا با معیار منافع تهران- دهلی‌نو است. رئیس‌جمهور منتخب تصریح کرد: امنیت جمعی با حضور کشورهای منطقه، از جمله ایران و هند به عنوان ۲ بازیگر مهم منطقه‌ای و نیز تعاملات گسترده اقتصادی از اولویت‌های مهم در روابط ۲ کشور است. رئیسی همچنین تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران از ثبات، امنیت و آرامش در افغانستان حمایت می‌کند. 

حجت‌الاسلام رئیسی اظهار داشت: امروز به اعتراف خود آمریکایی‌ها سیاست فشار حداکثری علیه ایران شکست خورده است و جمهوری اسلامی ایران مسیر پیشرفت را با قدرت ادامه خواهد داد. 

وزیر خارجه هند نیز در این دیدار پس از تسلیم پیام کتبی نارندرا مودی نخست‌وزیر هند، از رئیسی برای به حضور پذیرفتن وی سپاسگزاری کرد. 

جایشانکار گفت: برای ایران و هند به عنوان ۲ شریک منطقه‌ای بسیار نزدیک، حیاتی است که در زمینه مقابله با چالش‌های مختلف با هم همکاری کنند. وزیر خارجه هند با اشاره به اینکه در شرایط کنونی وضعیت افغانستان بسیار جدی است، تصریح کرد: همسایگان افغانستان برای حل مشکلات این کشور باید با هم همکاری کنند. 

وی با اعلام دعوت رسمی نخست‌وزیر هند از دکتر رئیسی برای سفر به این کشور به عنوان رئیس‌جمهور جدید ایران، اظهار داشت: آقای نخست‌وزیر در پیام خود ابراز اطمینان کرده‌اند روابط قدرتمندانه ایران و هند با مدیریت شما به رشد و گسترش خود ادامه خواهد داد. 

جایشانکار ضمن قدردانی از احساسات گرم حجت‌الاسلام رئیسی درباره هند افزود: عمیقا برای تعهد جنابعالی نسبت به تقویت روابط دوجانبه و گسترش همکاری‌ها در زمینه موضوعات منطقه‌ای و جهانی ارزش قائل هستم. وزیر خارجه هند پس از دیدار با رئیس‌جمهور منتخب، گزارش توئیتری از سفرش به تهران داد. جایشانکار درباره این سفر نوشت: از ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب برای خوشامدگویی بزرگوارانه‌اش تشکر می‌کنم. وی افزود: در این دیدار پیام شخصی نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند را تقدیم کردم. جایشانکار همچنین در توئیت دیگری با اشاره به دیدارش با محمد‌جواد ظریف وزیر امور خارجه نوشت: بحث‌های مفیدی درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی داشتیم. 

با روی کار آمدن دولت جدید در ایران و گسترده شدن سبد دیپلماسی کشورمان، سیاست خارجی ایران در دوره پیش رو و در تعاملات گسترده جهانی، نگاه به شرق را که در دولت روحانی به امید ثمر دادن برجام کنار گذاشته شد، جدی‌تر دنبال خواهد کرد. این اتفاق در همکاری راهبردی 25 ساله با چین آغاز شد و در این میان، هند نیز ایران را به عنوان یک متحد قابل اتکا برای تامین انرژی کشورش نگاه می‌کند. هند از خریداران عمده نفت ایران بوده و با آمریکا بر سر موضوع تحریم خرید نفت از ایران در چالش است، تا جایی که حتی دولت ترامپ هم با وجود سیاست فشار حداکثری علیه ایران در چند نوبت مجبور شد برای هند در ممنوعیت خرید نفت ایران معافیت صادر کند. 

به علاوه تحولات جاری در افغانستان از موضوعات دیگری است که تهران و دهلی‌نو را به یکدیگر وصل می‌کند؛ ثبات در افغانستان به سود ۲ کشور است و بی‌ثبات‌سازی افغانستان تهدیداتی را متوجه ایران و هندوستان می‌کند.

 

* اعلام آمادگی هند برای شرکت در مراسم تحلیف

رسانه‌های هندی ضمن اعلام خبر دعوت ایران از این کشور برای شرکت در مراسم سوگند رئیس‌جمهور منتخب ایران، از پذیرش این دعوت از سوی دهلی نو خبر دادند. پایگاه اینترنتی نشریه «ایندیا تودی» در همین باره گزارش داد هند دعوت ایران را پذیرفته اما هنوز در این باره که چه کسی به عنوان نماینده این کشور در مراسم سوگند حجت‌الاسلام «سیدابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور منتخب ایران شرکت کند، تصمیم‌گیری نکرده است. در این گزارش همچنین به نقل از منابعی عنوان شده که نخست‌وزیر هند در نامه‌ای که برای حجت‌الاسلام رئیسی فرستاده بود، از وی دعوت کرده زمانی که شرایط به لحاظ همه‌گیری کرونا بهتر شد، به هند سفر کند. 

دکتر علیرضا سلیمی*: حسن روحانی با کارنامه‌ای خاص دولت را تحویل آیت‌الله رئیسی می‌دهد؛ این در حالی است که دولت دچار کسری بودجه 400 هزار میلیارد تومانی است و بدهی اوراق هم 320 هزار میلیارد تومان بوده و بدهی دولت به بانک‌ها هم 520 هزار میلیارد تومان است. 

حسن روحانی در حالی دولت را تحویل می‌دهد که بدهی 10 میلیارد دلاری خارجی روی دست کشور گذاشته و بدهی دولت به صندوق توسعه ملی هم بیش از 23 میلیارد دلار است و دولت فعلی، عملا این صندوق را خالی کرده‌ است. 

روحانی سرانه مصرف برنج را تا 9 کیلو و سرانه مصرف گوشت گوسفند را هم تا 5 کیلو کاهش داده است؛ همچنین سرانه مصرف گوشت گاو هم ۴ کیلو کاهش یافته و ما با بالاترین رقم تورم در 70 سال گذشته مواجهیم. 

روحانی در حالی دولت را تحویل می‌دهد که برای تأمین برق مردم، 11 هزار مگاوات کمبود داشته و فاصله زیادی بین تولید و مصرف وجود دارد که در 50 سال گذشته این موضوع بی‌سابقه است. 

با برجام دست و‌ پای کشور را زنجیر کردند و دولت روحانی نتوانست قانون توسعه برق هسته‌ای را به میزان حداقل 20 هزار مگاوات اجرایی کند؛ در حالی ‌که با پیوستن به معاهده پاریس، نیروگاه‌های فسیلی را در کشور تعطیل کرده و نتوانستند احداث آنها را به بهانه دی‌اکسید کربن دنبال کنند و کاری برای تولید برق انجام نشد. 

دولت روحانی 39 الزام در قالب FATF را اجرایی کرد و آدرس صرافی‌ها و بانک‌های خارجی‌ که برای دور زدن تحریم با کشورمان کار می‌کردند را به آمریکایی‌ها داد و آنها هم همه اطلاعات اقتصادی ما را به دست آورده و اجازه ندادند مبادلات بانکی انجام شود و عملا کشور قفل شد. روحانی در حالی دولت را به آیت‌الله رئیسی تحویل می‌دهد که ارتباط ما با کشورهای منطقه نظیر امارات، عربستان، اردن و... بدتر شده است، در حالی ‌که پیش از این روابط بهتری با آنها داشتیم و عملا این دولت در حوزه دیپلماسی ناکارآمد بوده است. 

روحانی رقم بیکاری در کشور را افزایش داده است و ما در این بخش رکورد زدیم، چرا که هم‌اکنون شاهد بیکاری 13 درصدی در کشور هستیم. این در حالی است که رقم بیکاری در بین تحصیلکرده‌ها 28 درصد است. روحانی ضریب جینی (شاخص فلاکت) را در کشور افزایش معناداری داد که نشان می‌دهد خانوارها دچار مشکلات اقتصادی و معیشتی بیشتری شده‌اند و عملا فقرا فقیرتر و ثروت یک طبقه خاص، بیشتر از گذشته شده است. 

روحانی در حالی کشور را تحویل می‌دهد که به بهانه خصوصی‌سازی بسیاری از شرکت‌ها به افراد خاص و نورچشمی واگذار شدند و آنها یک طبقه مرفه، بی‌درد و نوکیسه را تشکیل داده‌اند که نه درد فقر و بی‌پولی را کشیده‌اند و نه درد کشور را دارند. 

ما قبل از آقای روحانی به فکر فرستادن انسان به فضا بودیم و ماهواره‌های ما موجود زنده با خود به فضا می‌بردند اما روحانی حتی در توزیع مرغ هم نقیصه‌های فراوانی داشت و در ابتدای دولتش مردم را در صف برنج و روغن و سبد معیشتی و کالای اساسی به کشتن داد و خاطرمان است تعدادی از مردم، زیر دست و پای دیگران له شدند. 

عملکرد دولت روحانی بخشی از کارنامه لیبرال‌ها است. ضمن اینکه این کارنامه مربوط به اصلاح‌طلبان پرحرف و بی‌عمل است. 

متأسفانه دولت روحانی و اصلاح‌طلبان همراه او سوییسی حرف زدند اما کشور را آفریقایی اداره کردند و به ریش مردم می‌خندند و همان‌طور که روحانی با خنده در تلویزیون اعلام کرد صبح جمعه از گران شدن بنزین مطلع شده است به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت معیشتی به ریش مردم می‌خندد و حتی این خنده تلخ در رفتار برخی دولتمردان هم وجود دارد. 

دولت روحانی بیشتر از آنکه به فکر رفع مشکلات مردم باشد، به فکر ادکلن و رنگ مو و ست کردن رنگ مو با لباس‌شان است و کسی که به فکر ست کردن رنگ مو با محاسن و لباسش باشد، مدیریتش بهتر از این نمی‌شود. 

نگران آن هستیم که دینامیتی که دولت روحانی زیر اقتصاد کشور گذاشته و لاستیک بخش‌های مختلف را پنچر کرده است، روزگاری منفجر شود و مشخص نیست چگونه می‌خواهیم با رفع این مشکلات، روان‌سازی را به بخش‌های مختلف کشور بازگردانیم لذا بیشتر به نظر می‌رسد باید این لاستیک را باز کرده و پنچر‌گیری کنیم تا بتوانیم مسیر جاده را ادامه دهد. 

باید هم‌قسم شویم خرابی‌های عجیب و غریبی که دولت روحانی به وجود آورده را چاره‌اندیشی کرده و برای رفع آن همدل و همپیمان شویم. 

*عضو هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی