گروه بین‌الملل: با در نظر گرفتن زوال عقل جدی و جشنواره‌ای از گاف‌های تاریخی، مدیریت قهقرایی دوران کرونا و تورم و البته سقوط بی‌سابقه مقبولیت رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا به 39 درصد تنها پس از یک سال حکمرانی در کاخ سفید، آن هم در حالی که تنها 28 درصد آمریکایی‌ها حاضرند در انتخابات ریاست‌جمهوری ۳ سال بعد باز هم از جو بایدن حمایت کنند، تنها تفاوت مثبتی که میان او با سلف دهان گشادش دونالد ترامپ باقی مانده بود، فقط و فقط فحاشی نکردن و درگیر نشدن با اهالی رسانه بود که جوی خواب‌آلود این قله را هم فتح کرد. 

بایدن دوشنبه در حالی در اتاق کنفرانس کاخ سفید جلوی دوربین‌های تلویزیونی وارد رکیک‌ترین درگیری لفظی با خبرنگار شبکه فاکس‌نیوز، ارگان اول جمهوری‌خواهان شد که جدا از زمزمه‌های روز افزون جانشینی معاونش «کاملا هریس» به جای این پیرمرد 79 ساله در اتاق بیضی، پروژه «عبور از جو» هم توسط طیف مهمی از دموکرات‌ها با مطرح کردن دوباره نام «هیلاری کلینتون» به عنوان نامزد اصلی این حزب در انتخابات 2024 در سرمقاله روزنامه وال‌استریت کلید خورده است. 

بدتر از آن اینکه رئیس‌جمهور به اصطلاح سرد و گرم ‌چشیده دموکرات با ادعای نیم‌قرن سابقه در بالاترین سطح سیاسی ایالات‌متحده، به ابلهانه‌ترین شکل ممکن درست زمانی دم به تله شکارچی جوان شبکه محبوب ترامپ داد که در زمینه عملکرد افتضاح دولتش کاملا خلع سلاح بود. در حالی که اُمیکرون (سویه جدید کرونا) آمریکا را به قله افتخار(!) پرتلفات‌ترین کشور در مبارزه با همه‌گیری جهانی رسانده، تورم 7 درصدی روزهای اخیر در این کشور که از زمان اجرای سیاست تورم‌زای تسهیل مالی در دوره ریاست‌جمهوری ریگان بی‌سابقه بوده، باعث افزایش تصاعدی نارضایتی‌ها شده است. همزمان سیاست‌های مالی دموکرات‌ها بویژه افزایش رسمی نرخ تورم توسط صندوق ذخیره فدرال (بانک مرکزی خصوصی ایالات متحده) به سقوط آزاد بورس وال‌استریت انجامیده است. 

با چنین چشم‌اندازی بود که «پیتر دوسی» وابسته خبری شبکه فاکس‌نیوز در کاخ ریاست جمهوری با شمشیر از رو بسته برای رئیس‌جمهور سالخورده وارد نشست مطبوعاتی دوشنبه کاخ سفید شد. 

بایدن در اوج تنش آمریکا با روسیه بر سر اوکراین، از جلسه «شورای رقابت کاخ سفید» پا به این نشست می‌گذاشت. دستورالعمل جلسه شورای رقابت، وضع موازینی به منظور مقابله با تورم افسارگسیخته در آمریکا بود. سوالات رسانه‌ها از بایدن با محور کاهش هزینه‌های خانواده‌های کارگری در این وضعیت سخت معیشتی آغاز شد. دوسی اما وقتی نوبتش شد، درباره تورم از رئیس‌جمهور سوال کرد؛ سوالی که به نظر می‌رسید خط قرمز تعیین شده از سوی مدیران رسانه‌ای کاخ سفید برای وابستگان خبری حاضر در نشست بود. لحن دوسی هم متفاوت از دیگر همکاران خبرنگارش بود. او با فریاد و در حالی که مشخص بود می‌خواهد بایدن را به چالش بکشد، پیرمرد 79 ساله بالای مجلس را این چنین خطاب قرار داد: «آیا به یک سوال درباره تورم پاسخ می‌دهید؟» پاسخ بایدن منفی بود. اصرار خبرنگار فاکس‌نیوز برای مطرح کردن سوال تورمی، واکنش همراهان رئیس‌جمهور را در پی داشت که با اشاره به ماموران حفاظت کاخ سفید آنها را به جان دوسی انداختند تا از جلسه بیرونش کنند. اینجا بود که صحنه وایرال‌شده در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت؛ دوسی در حالی که به بیرون سالن هدایت می‌شد، رو به تریبون بایدن برگشت و با حالتی بر‌افروخته داد زد: «آیا به نظر شما تورم، یک نقطه ضعف سیاسی در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره (۲۰۲۲) برای شماست؟» بایدن در ابتدا حاضرجواب به نظر رسید و با پاسخی که بیشتر شبیه دهن‌کجی بود، گفت: «نه! این یک دارایی بزرگ (برای من و دولتم) است...» ولی نتوانست جلوی عصبانیتش را بگیرد و در پایان جمله‌اش ناخودآگاه جمله معترضه «تورم بیشتر» را تکرار کرد و بلافاصله بدون آنکه حواسش به میکروفن روشن باشد، زیر لب فحشی رکیک حواله دوسی کرد: «... چه حرامزاده‌ احمقی» و همه این را شنیدند؛ اول خبرنگاران داخل اتاق و بعد مردم در همه آمریکا و جهان. 

در گزارش خبرنگار گاردین درباره این توهین زشت رئیس‌جمهور لیبرال یانکی‌ها به خبرنگار فاکس‌نیوز آمده است: «میکروفن دقیقا جلوی بایدن بود اما به نظر می‌رسد که او دارد با خودش حرف می‌زند یا شاید فکر کرده میکروفن خاموش بوده است». 

به نظر می‌رسد یک بار دیگر مشکل دمانس (بیماری نسیان) بایدن کار دستش داده باشد، چرا که او فراموش کرده بود در مقابل میکروفن باز و دوربین‌های روشن خبری است. 

صحنه فحاشی بایدن با چنان سرعتی وایرال شد که تنها چند دقیقه بعد در پایان همان نشست خبری، مسؤولان رسمی کاخ سفید سعی کردند این گاف رکیک رئیس‌جمهور دموکرات را که مستقیما احساس بازگشت ترامپ به کاخ سفید را زنده می‌کرد، توجیه کنند. 

همان شب دوسی در برنامه زنده شبکه فاکس‌نیوز شرکت کرد و به کنایه گفت: «هنوز هیچ کس او (بایدن) را توجیه نکرده که حرفش درست نبوده است».

وقتی شان هنیتی، مجری سرشناس فاکس‌نیوز از دوسی پرسید آیا واقعا رئیس‌جمهور از او عذرخواهی کرده یا نه، پاسخ شنید که بایدن همان شب پس از آن فحاشی به گوشی همراه او زنگ‌ زده است. به گفته خبرنگار فاکس‌نیوز، او سعی کرده به نوبه خودش ماجرا را از دل بایدن درآورد و به او توضیح داده که تلاش کرده سوالی متفاوت از آنچه همه می‌پرسند مطرح کند. بایدن هم به او تبریک گفته که در این تلاشش موفق شده است. 

در ادامه برنامه شان هنیتی اما دوسی دوباره از در کنایه درآمد و گفت: «او (بایدن) جو را تلطیف کرد و من این کار را تحسین می‌کنم. ما تماس خوبی داشتیم. هیچ موضوع شخصی‌ای وجود ندارد. درست وقتی دنیا با این چیزهایی که در جریان است در آستانه جنگ جهانی قرار دارد، واقعا باارزش بود که رئیس‌جمهور سر شب در حالی که هنوز در اتاق کارش بود، ۲ دقیقه وقت گذاشت تا با من تماس بگیرد و جو را تلطیف کند... اما می‌دانید موضوع چیست؟ من نیاز ندارم کسی از من عذرخواهی کند. او (بایدن) هم هر جور دلش خواست می‌تواند با من تماس بگیرد!»

با همه تلاش‌هایی که رسانه‌های شرکتی آمریکایی و انگلیسی برای رفع و رجوع هتاکی رئیس‌جمهور دموکرات کردند اما نمی‌توان فراموش کرد که بایدن برخلاف ژست دیپلماتیکش یک ترامپ در درون خود داشته و دارد. او سابقه اظهارات زشت و زننده در کارنامه خود از جمله در همین کاخ سفید بویژه در دوران معاونت اوباما را دارد. 

مثلا به گزارش گاردین، در سخنرانی معروف باراک اوباما در سال 2012 درباره کشته شدن اسامه بن لادن، بایدن در پایان سخنرانی رئیس‌جمهور وقت آمریکا از واژه زشتی برای تاکید بر «موفقیت بزرگ» در هدف قرار دادن رهبر القاعده استفاده کرده بود. 

 

* تاریخ رکیک کاخ سفید

ماجرای توهین بایدن به خبرنگار فاکس‌نیوز وقتی در افکار عمومی آمریکا برجسته می‌شود که او نظرسنجی‌هایی را که نارضایتی آمریکایی‌ها از وضعیت جاری همه‌گیری کرونا، تورم و گرانی را‌ بازتاب می‌دهد به هیچ می‌انگارد. رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا اخیرا درباره این نظرسنجی‌ها گفته بود: «دیگر اهمیتی به نظرسنجی‌ها نمی‌دهم. البته شوخی می‌کنم. زمانی که درصد مقبولیت بالای ۶۰ درصد بود به آن اهمیت می‌دادم و حالا که به حدود ۴۰ درصد رسیده دیگر به آن اهمیت نمی‌دهم». 

هر چند در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، توهین‌های او خطاب به خبرنگاران و «احمق» خواندن آنها بارها جنجال ایجاد کرده بود، توهین به دیگران از سوی روسای‌جمهور این کشور سابقه طولانی داشته است. 

مورخان آمریکایی شهادت داده‌اند توماس جفرسون، سومین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده که ابتدا حامی رسانه‌های آزاد و فعالیت خبرنگاران بود، بعد از مواجه شدن با گزارش‌های منفی از وی در رسانه‌ها مواضع تندی علیه آنها گرفت. 

اظهارات توهین‌آمیز «لیندون جانسون» دیگر رئیس‌جمهور پیشین خطاب به یک خبرنگار منتقد از ادامه حضور این کشور در جنگ ویتنام، یک نمونه دیگر از توهین‌های شنیع روسای‌جمهور آمریکا به خبرنگاران است. جانسون به این سوال، با حرکتی زشت و غیراخلاقی جواب داد؛ جوابی که امکان نگارش آن وجود ندارد.  حرف‌های توهین‌آمیز بیل کلینتون، رئیس‌جمهور اسبق و دموکرات آمریکا علیه خبرنگاران این کشور درباره رسوایی رابطه غیراخلاقی او با «مونیکا لوینسکی» یکی دیگر از نمونه‌ توهین‌های روسای‌جمهور آمریکاست. بیل کلینتون بارها ضمن انکار این رابطه، خبرنگاران را هدف حملات لفظی تند قرار می‌داد.

***

گروه سیاسی: در کشاکش دور هشتم مذاکرات وین برای تعیین تکلیف توافق هسته‌ای 2015 تهران با اطمینان خاطر نسبت به پشتوانه‌هایی که در میز مذاکرات تولید کرده است، همه چیز را معطوف به خواست واشنگتن در این جهت که خواهان حصول یک توافق خوب است یا نه، کرده است؛ این در شرایطی است که پیش روی دولت بایدن هیچ گزینه خوبی برای فشار مضاعف به ایران وجود ندارد و اخبار این روزهای رسانه‌های آمریکایی متوجه شکاف و اختلاف نظر فزاینده در تیم مذاکره‌کننده این کشور شده است. 

به گزارش «وطن‌‌امروز»، دبیر شورای عالی امنیت ملی روز سه‌شنبه در توئیتی درباره مذاکرات جاری در وین نوشت: تاکنون ارتباط با هیأت آمریکایی حاضر در وین با مبادله نوشتار غیررسمی انجام شده و نیازی به بیش از این نیز نبوده و نخواهد بود. علی شمخانی افزود: این روش ارتباطی تنها زمانی با روش‌های دیگر جایگزین می‌شود که توافق خوب در دسترس باشد. وزیر امور خارجه نیز دوشنبه‌شب در جمع خبرنگاران درباره مذاکره ایران و آمریکا گفته بود: آمریکایی‌ها مکررا برای مذاکره درخواست دارند ولی ما هنوز به این نقطه در جمع‌بندی‌های خود نرسیده‌ایم. حسین امیرعبداللهیان همچنین اظهار کرد: اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه‌اش این باشد که سطحی از گفت‌وگو را با آمریکا داشته باشیم، آن را نادیده نخواهیم گرفت. 

در همین اوضاع و در حالی که عقربه‌های ساعت با توسعه پرشتاب برنامه هسته‌ای ایران به تندی علیه دولت آمریکا در حرکت است نقطه ضعف دولت بایدن در نبود اهرم فشاری ضد تهران باعث شده برخی دوگانگی‌ها و قطب‌بندی در تیم سیاست خارجی جو بایدن پدیدار  شود. پس از اینکه رابرت مالی، فرستاده و مذاکره‌کننده ارشد دولت بایدن در گفت‌وگوهای هسته‌ای روز یکشنبه در مصاحبه با رویترز، با طرح یک پیش‌شرط جدید گفت بعید است ایالات‌ متحده برای نجات توافق هسته‌ای 2015 با ایران به یک توافق جدید دست یابد مگر آنکه تهران 4 شهروند آمریکایی را که گروگان گرفته آزاد کند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری خود تلاش کرد این موضع رابرت مالی را اصلاح کند. 

«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری عصر دوشنبه به وقت واشنگتن به سوالات خبرنگاران درباره مذاکرات وین و اظهارات اخیر رابرت مالی، نماینده ویژه واشنگتن در امور ایران درباره لزوم آزادی زندانیان آمریکایی در ایران پاسخ داد. در این نشست، یک خبرنگار درباره اظهارات روز یکشنبه «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با موضوع لزوم آزادی «زندانیان آمریکایی و دوتابعیتی» در ایران سوال کرد. خبرنگار گفت: «مالی گفت تصور اینکه آمریکا با ایران به توافق برسد، سخت است مگر اینکه گروگان‌های آمریکایی آزاد شوند. چرا دولت حاضر نیست به طور صریح بگوید تا زمانی که شهروندان آمریکایی آزاد نشوند، به برجام نمی‌پیوندد؟»

پرایس در جواب گفت: «خب! چیزی که فرستاده ویژه گفت این است که تصور بازگشت به توافق هسته‌ای برای ما بسیار سخت است در حالی که ۴ آمریکایی بی‌گناه در گروگان ایران هستند. این نکته‌ای است که او قبلا بارها به آن اشاره کرده است، پس این قبلا بوده و اصلا نباید خبر جدیدی باشد. همچنین می‌توانم به شما بگویم این حرف برای ایرانی‌ها هم خبر جدیدی نیست. این موضع را قبلا هم غیرمستقیم از ما شنیده‌اند». 

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادامه داد: «البته رابرت مالی همچنین به این نکته اشاره کرد که این موضوعات در مسیرهای جداگانه‌ای عمل می‌کنند و آنها در مسیرهای جداگانه عمل می‌کنند به یک دلیل بسیار ساده: در بهترین حالت، بازگشت متقابل به پایبندی به برجام یک گزاره نامشخص است». 

وی افزود: «ما می‌خواهیم آمریکایی‌هایی که سال‌ها بر خلاف میل خود و به دور از خانواده‌های‌شان بازداشت شده‌اند، هر چه زودتر بازگردند. گره زدن سرنوشت آنها به گزاره‌ای که قبلا گفتم در بهترین حالت نامشخص است، به اهداف ما خدمت نمی‌کند و منافع آنها را تامین نمی‌کند. به همین دلیل است که اینها به تعاملات ما معنا و رنگ می‌دهد اما اینها در مسیرهای جداگانه‌ای عمل می‌کنند». خبرنگار حاضر در نشست سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از این اظهارات ند پرایس، خطاب به او درباره سخنان رابرت مالی گفت: «اما نوعی که شما دارید حرف می‌زنید، خیلی بیشتر شبیه به یک پیش‌شرط است!»

پرایس در جواب گفت: «یک بار دیگر باید بگویم این صدق نمی‌کند. هر گونه ارتباط مستقیم یا صریح دقیقاً به این دلیل وجود دارد که بازگشت متقابل به پایبندی به برجام در بهترین حالت یک پیشنهاد نامشخص است. ما می‌خواهیم بازگشت این آمریکایی‌ها یک پیشنهاد مشخص باشد، بنابراین این مسائل را جدا از هم نگه می‌داریم». 

همچنین خبرنگار دیگری در نشست خبری ند پرایس، از سخنگوی این وزارتخانه سوال کرد: «وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه گفت اگر احساس کنند می‌توانند با ضمانت‌ها به توافق خوبی برسند، آماده‌اند مذاکره مستقیم با آمریکا را بررسی کنند. آیا ارتباطی در این مورد صورت گرفته است؟ و آیا شماها به گفت‌و‌گوی مستقیم با آنها فکر می‌کنید؟»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال گفت: «ما آماده ملاقات مستقیم هستیم. ما همواره این موضع را داشته‌ایم که تعامل مستقیم با ایران درباره مذاکرات برجام و سایر موضوعات بسیار مفیدتر خواهد بود». پرایس ادامه داد: «این به فرمت‌های دوجانبه و همچنین چندجانبه گسترش می‌یابد. نشست مستقیم ارتباط موثرتری را ممکن می‌سازد که برای دستیابی سریع به تفاهم درباره بازگشت متقابل به پایبندی به برجام، ضروری است». 

وی مدعی شد: «با توجه به سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، زمان برای اینکه مزایای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ناشی از برجام محقق شود، به سرعت در حال از دست رفتن است، در نتیجه ما به طور مداوم بسیار شفاف گفته‌ایم که تعامل مستقیم به این اهداف کمک می‌کند». 

 

* شکاف در تیم آمریکایی

آنچه از اظهارات ضد‌ونقیض مقامات آمریکایی‌ها در روزهای گذشته نظیر مواضع رابرت مالی و ند پرایس برمی‌آید، از شکاف در درون تیم سیاست خارجی بایدن در موضوع هسته‌ای ایران حکایت می‌کند و رسانه‌های آمریکایی در حال انتشار برخی جزئیات اختلاف نظرها در تیم مذاکره‌کننده آمریکا هستند. در این راستا شنبه 2 منبع آگاه در گفت‌وگو با «ان‌بی‌سی‌ نیوز» اعلام کردند تیم مذاکره‌کننده آمریکا در وین تغییر کرده و «ریچارد نفیو» این تیم را ترک کرده است تا یک نقش متفاوت را در وزارت خارجه آمریکا بر ‌عهده بگیرد. منابع آگاه افزودند: ریچارد نفیو و رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران بر سر مسیر مذاکرات وین اختلاف نظر داشتند. در همین حال نشریه «وال‌استریت ژورنال» هم بامداد سه‌شنبه خبر داد 2 عضو دیگر تیم مذاکره‌کننده آمریکایی به دلیل اختلاف نظر با مواضع «رابرت مالی» سرپرست این تیم در قبال ایران، مذاکرات وین را ترک کرده و به واشنگتن بازگشتند. این روزنامه نزدیک به محافظه‌کاران آمریکایی به نقل از افراد مطلع از روند مذاکرات وین نوشت: «با رسیدن گفت‌وگوهای احیای برجام با ایران به مرحله حساس، در تیم مذاکره‌کننده آمریکا بر سر سخت‌گیری با تهران و زمان خروج از مذاکرات، اختلاف‌هایی پدید آمده است». بر اساس ادعای مطرح شده در این گزارش، برخی اعضای تیم آمریکا پس از اصرار به رویکرد سخت‌گیرانه‌تر در مذاکرات رفع تحریم‌های ایران، تیم را ترک کردند یا از مذاکرات کنار کشیدند. در ادامه این گزارش آمده است: «همان‌طور که شبکه ان‌بی‌سی گزارش داد، ریچارد نفیو یکی از ۳ نفری بود که ما گزارش دادیم به دلیل اختلافات درباره نحوه اجرای گفت‌وگوها، چند روز پیش از مذاکرات عقب‌نشینی کرد، اگرچه یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه می‌گوید فقط ۲ نفر اما ما می‌دانیم که آقای نفیو از اوایل دسامبر در وین نبوده است». وال‌استریت ژورنال نوشت به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد اختلافات در تیم آمریکا در رابطه با طیفی از مسائل از جمله اینکه «آیا مذاکرات را در اوایل دسامبر پس از بازگشت تیم جدید ایران به وین و عقب‌نشینی از امتیازات قبلی ایران قطع کنیم یا خیر و همچنین اینکه چقدر در اجرای تحریم‌ها سخت می‌توان عمل کرد؟» به‌ وجود آمده است. این نشریه همچنین تصریح کرد: «آنها درباره اینکه آیا برای محکوم کردن ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فشار بیاورند یا نه و درباره اینکه بازگرداندن زمان گریز ۱۲ ماهه واقعا چه زمانی ممکن است، اختلافاتی داشته‌اند». وال استریت ژورنال با تاکید بر اینکه باید توجه داشت که اینها تمام اختلافات درون تیم مالی نبودند، توضیح داد: «این اختلافات شکاف بزرگی در تیم آمریکا ایجاد کرده است. برخی تصمیمات سیاستی که افرادی از آن خشنود نبودند پس از بحث و گفت‌وگو در سطوح عالی دولت اتخاذ شد». 

***

بعد از گذشت بیش از ۴ دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بی‌گمان زمان آن رسیده است که پژوهشگران و منتقدان ادبی دایره این تاثیرگذاری را - که یکی از عمده‌‌ترین آنها تغییر لهجه شعر و ادبیات از انفعال به انقلاب بود - در ذهن و زبان شاعران معاصر مورد واکاوی و بررسی جدی قرار دهند تا از رهگذر چنین تأملاتی، سیمای تمام رخ این ر‌خداد شگفت تاریخی - با ذکر تمام جزئیات و ابعاد- در چشم آیندگان به تماشا گذاشته شود. 

‌‌بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، شاعران انقلاب همچون مصلحان اجتماعی، ندای «بازگشت به خویشتن» را سر دادند و برای رسیدن به قاف کمال «هنر موعود» به سیر و سلوکی عارفانه و کشف و شهودی عاشقانه دل سپردند، چرا که بر این اعتقاد و باور بودند که به جای دمیدن در تنور«هنر برای هنر»، باید در جاده‌های روشن شعر و ادبیات موعود گام بردارند. هنر و ادبیاتی که خلاف آمد عادت است و رسیدن به گونه‌ای از اجتهاد و بصیرت، گریز از گردونه دور و تسلسل، «باری به هر جهت» و «روزمر‌گی» است و گام زدن در عرصه‌های نوزایش، کشف و آفرینش و گریز از دایره رخوت و رکود و سکون. از این منظر می‌توان گفت «شعر انقلاب» شعری معنابنیاد و مفهوم‌محور با اصول زیبا‌شناختی نشات‌گرفته از آموزه‌های الهی و انسانی است. 

‌انقلاب اسلامی، شعر را از ورطه افراط و تفریط رهانید و به دایره سلامت و اعتدال هدایت کرد. به عبارت ساده‌تر، انقلاب اسلامی خلاقیت و نوآوری در حوزه شعر را در مسیری منطقی و معقول هدایت کرد و با پیوند شعر نو و سنتی به ترمیم گسست ایجادشده در نسل‌های ادبی پرداخت که نتیجه این پیوند خجسته، تجدید حیات و احیای قالب‌های ادبی با بهره‌گیری از قابلیت‌های نیمایی بود که این رویکرد هوشمندانه تا حدود زیادی به بحث و جدل‌های تکراری میان شاعران نوپرداز و سنتی پایان داد و بین شاعران معاصر همدلی و همزبانی ایجاد کرد. از این منظر می‌توان گفت شعر انقلاب اسلامی، ادامه منطقی سیر تکوینی و روند تکاملی ادبیات پارسی است و شاعران انقلاب، فرزندان خلف شاعران بزرگی همچون عطار، مولانا، فردوسی، سعدی و حافظ هستند. 

‌دیگر اینکه انقلاب اسلامی شعر را از دایره بسته مخاطبان خاص بیرون کشید و به متن جامعه وارد کرد. در واقع انقلاب شعر را از انحصار نحله‌های ادبی کاذب آزاد کرد و با دمیدن روح معنویت در کالبد شعر، مردم را دوباره با شعر آشتی داد. از همین رو می‌توان گفت شعر انقلاب روایت گویای مظلومیت، معصومیت و عصیان انسان معاصر در برابر زشتی‌ها و پلشتی‌هاست؛ شعری خدامحور، مخاطب‌اندیش، ظلم‌ستیز و عدالت‌مدار. 

آنان که از آغاز تا به امروز با قافله شعر و ادبیات انقلاب اسلامی همراه بوده‌اند، بخوبی می‌دانند که نام «حسین اسرافیلی» با غزل و چهارپاره حماسی پیوندی ناگسستنی دارد، چنانچه اگر بخواهیم فهرستی از نام چهارپاره‌سرایان موفق انقلاب تهیه کنیم، نام روشن این شاعر حماسی یکی از نام‌هایی است که باید در این لیست قرار بگیرد. 

‌اسرافیلی از شاعران پیشکسوت، تاثیرگذار و نام‌آور نسل اول انقلاب است که برای ایفای رسالت انسانی و اجتماعی خویش، پا به وادی ادبیات گذاشت و با خلق آثاری ارزشمند، شجره طیبه شعر انقلاب اسلامی را بارور کرد. بسیاری از ادب‌دوستان او را با مجموعه شعر «تولد در میدان» می‌شناسند که چاپ این مجموعه در زمان خود حادثه‌ای خجسته در شعر بود. بدون اغراق باید گفت صلابت و حلاوت بسیاری از شعرهای این دفتر که در سال‌های آغازین انقلاب و در طول دوران پرافتخار دفاع‌مقدس سروده شده‌اند، در ذایقه بسیاری از خوانندگان مشتاق و جدی ادبیات معاصر هنوز هم باقی مانده است. 

‌اسرافیلی با «تولد در میدان» متولد شد و نام روشن خود را در دفتر شعر انقلاب اسلامی به ثبت رساند و تا به امروز نیز در این میدان حضوری فعال و تاثیرگذار داشته است. آخرین اثر او نیز مجموعه شعری است با عنوان «باران آرزوها را خیس می‌کند» که دربر دارنده سپید سروده‌های کوتاه اوست. این کتاب در سال 1393 چاپ و منتشر شده است. 

وی از شاعرانی است که ضمن اعتقاد به ضرورت خطر کردن برای آفرینش ادبی و با التزام به نوآوری، به این نکته نیز توجه داشته است که باید در مسیر اعتدال گام بردارد و با حفظ اصول و قواعد به این مهم بپردازد تا در چاه و چاله‌بازی‌های لفظی، صوری و تکنیکی سقوط نکند، زیرا او بر این اعتقاد است که شعر باید پلی برای ایجاد ارتباط صمیمی با مخاطب باشد و این مهم هیچ‌‌گاه با دمیدن در تنور الفاظ مطنطن حاصل نمی‌شود، بلکه با دمیدن روح عشق و صداقت و تعهد در کالبد همین واژه‌های معمولی به دست می‌آید:

بی‌شیهه کلمات

شهرها

میدان خاموش جنگ‌اند

با نعش‌های بی‌حرکت

و نیزه‌های شکسته

(‌باران آرزوها را خیس می‌کند، ص 81).

زبان اسرافیلی در غزل‌، زبانی سالم، منسجم و استوار، عاری از هر گونه غموض، تصنع و تکلف و پیراسته از کسره‌های اضافی یا وصفی سهل‌انگارانه و ترکیب‌سازی‌های «جدول- ضربی» است که در برهه‌ای از تاریخ ادبیات بعد از انقلاب، سخت باب شده بود. طراوت و دلنشینی این غزل‌ها تا حدود زیادی مرهون پیوند مبارک قابلیت‌های موسیقایی و فنی غزل کهن با مؤلفه‌های زبانی سبک نیمایی است که محصول این پیوند در ذهن و زبان اسرافیلی و اکثر شاعران بعد از انقلاب، زایش غزل‌هایی است که اصطلاحا به آن «نوکلاسیک» یا غزل مدرن می‌گویند:

منزلت افتاد اگر در کوچه تا مهتاب‌ها

می‌توان دیدن تو را، چون موج‌ها در آب‌ها

عشق، همسویی ندارد با هوس، بیدار باش

رنگ دریا می‌نماید خفته را، مرداب‌ها

در کدامین کهکشان مأوا گرفتی، کاین چنین

می‌خورد برهم نظام رمل و اسطرلاب‌ها

منزل آن جان قدسی، محبس این خاک نیست

کی نشیند آفتابی در حصار قاب‌ها؟

عاشقان با حلقه خونین، رقص بسمل می‌کنند

خون دل می‌ریزد اینجا، ناله مضراب‌ها

موج این دریا فریبت می‌دهد، ‌ای دل‌، حذر

نوح اینجا می‌شود بازیچه گرداب‌ها

بیم ویرانی‌ست از باران گریه، دیده را

خانه ویران می‌شود آری، پس از سیلاب‌ها!

(رد پای صدا، صص 177 و 178).

‌چهارپاره یا «دوبیتی پیوسته» از قالب‌های جوان دوزیستی است که همواره در سایه به حیات خود ادامه داده است. دوزیست به این معنا که به اعتبار برخورداری از وزن عروضی و مُقفّا بودن، باید آن را قالبی سنتی به شمار آورد، ولی از منظر جوان بودن و لهجه «وصفی- روایی» می‌توان آن را همسایه قالب‌های مدرن و امروزین شعر پارسی قلمداد کرد. از زمان تولد این قالب ادبی تا به امروز، استقبال شاعران کودک و نوجوان از آن بیش از دیگر شاعران بوده است. کوتاهی و روانی وزن، و بیان وصفی- روایی یقینا در این استقبال بی‌تاثیر نبوده است. چنانکه بعضی قالب چهارپاره را قالب انحصاری شعر کودک و نوجوان می‌نامند که البته اینگونه

 نیست. 

بعد از انقلاب شاعرانی که در این عرصه خوش درخشیده‌اند و تا حدودی به چهارپاره‌سرایی شهره شده‌اند، انگشت‌شمارند. حسین اسرافیلی، یوسفعلی میرشکاک، ساعد باقری و احمد عزیزی در شمار این شاعرانند. نام حمید سبزواری را نیز می‌توان - با تساهل و تسامح - به این لیست افزود، زیرا وی نیز به‌رغم اینکه بیشتر به قصیده‌سرایی معروف است، در شمار شاعرانی است که پیش از انقلاب - در دهه‌های 40 و 50- بسیاری از آثار خود را در قالب چهارپاره عرضه کرده است که پرداختن به آن حال و مجالی دیگر می‌طلبد. 

حسین اسرافیلی به اعتبار چهارپاره‌هایی که در مجموعه آثار خود چاپ و منتشر کرده است، از شاعرانی است که باید بر نقش و تاثیرش در احیای «چهارپاره»‌سرایی بعد از انقلاب تاکید کرد. تأملی در چهارپاره‌های او در مجموعه شعر «رد پای صدا»، نشانگر این نکته است که لحن و لهجه چهارپاره‌هایش - به‌رغم چهارپاره‌های پیش از انقلاب که رمانتیک و احساسی بود- حماسی و برانگیزاننده است. در آیینه این چهارپاره‌ها می‌توان سیمای باشکوه راست‌قامتان جاودانه تاریخ و حماسه‌آفرینان ۸ فصل عشق را بخوبی به نظاره نشست:

من و تو از حصار آمده‌ایم   

پای‌مان زخمی دویدن‌هاست

نعش‌ها دیده‌ایم بر سر نی   

چشم‌مان، شرمناک دیدن‌هاست

***

شیهه در شیهه، اسب در میدان

یال گسترده تا کرانه دور

پشت زینش، سوار سبزقبا

چشم بر چشمه‌های روشن نور

(رد پای صدا، صص 147).

‌شعر شاعران نسل اول و دوم انقلاب -که در فضای انقلاب و سال‌های دفاع‌مقدس بالیده بودند- هر چند پیشانی‌نوشت «شعر آیینی» را نداشت ولی به معنای واقعی کلمه - هم در صورت و هم در سیرت - شعر آیینی بود؛ ولی بسیاری از شعرها که این روزها عنوان شعر آیینی را بر پیشانی خود دارند، به خاطر کژتابی‌های مضمونی و اعتقادی، نه‌تنها شعر آیینی نیستند، بلکه به نوعی در مسیری مخالف با روح دین و آیین حرکت می‌کنند!

‌وجه تمایز شاعران نسل اول و دوم انقلاب -که استاد حسین اسرافیلی نیز در شمار آنهاست- با بعضی شاعران نسل امروز در کیفیت سلوک دینی آنان است. شاعران نسل اول و دوم انقلاب به خاطر درک حضور عالمان و عارفان کامل و عاملی چون امام(ره) و شاگردی در مکتب انسان‌ساز اسلام‌اندیشان فرهیخته‌ای چون استاد مطهری‌ها، طالقانی‌ها، بهشتی‌ها، مفتح‌ها، شریعتی‌ها، جلال‌ آل‌احمدها و... از صورت دین به سیرت دین راه یافته و حقیقت محمدی(ص) را دریافته بودند. در سینه آنان محبت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) بالی برای پریدن به ملکوت معرفت دینی بود ولی متأسفانه امروز بسیاری از ما در منزل «محبت» متوقف مانده‌ایم و گامی در مسیر صعود به ملکوت معرفت و حکمت دینی برنداشته‌ایم. به خاطر همین نقیصه است که از جان و جهان بسیاری از شعرهای آیینی امروز ما بوی کفر و شرک به مشام می‌رسد و رفته‌رفته شعر آیینی ما دارد به شعری «ضدآیینی» تبدیل می‌شود. 

‌با تأملی اجمالی در شعرهای دینی و آیینی استاد حسین اسرافیلی به راحتی می‌توان فهمید که ارجمندی این آیینی سروده‌ها به خاطر رسالت و اصالتی است که شاعر از حقیقت، سیرت و باطن دین به ارث برده است. این رسالت و اصالت مکتبی در آیینه غزل زیر بخوبی متجلی شده است:

به دنبال تو می‌گردم نمی‌یابم نشانت را

بگو باید کجا جویم مدار کهکشانت را

تمام جاده را رفتم، غباری از سواری نیست

بیابان تا بیابان جسته‌ام رد نشانت را

نگاهم مثل طفلان، زیر باران خیره شد بر ابر

ببیند تا مگر در آسمان رنگین‌کمانت را

کهن شد انتظار اما به شوقی تازه، بال ‌افشان

تمام جسم و جان لب شد که بوسد آستانت را

کرامت گر کنی این قطره ناچیز را شاید

که چون ابری بگردم کوچه‌های آسمانت را

الا‌ ای آخرین طوفان! بپیـچ از شرق آدینه

که دریا بوسه بنشاند لب آتش نشانت را

‌خالق «تولد در میدان» به ادب و آداب شعر دینی و آیینی پایبند است و خوب می‌داند که حوزه شعر آیینی جای خیال‌پردازی‌های شاعرانه صرف نیست. او به این دقیقه واقف است که در این ساحت مقدس نباید زمام اختیار خویش را تنها به دست خیال وحشی بسپارد، بلکه باید با مَرکب خیال تا جایی پیش برود که به بیان واقعه و ترسیم سیمای اصیل و روشن بزرگان دینی کمک کند. 

هر چند این نوشتار به پایان رسید ولی نیک می‌دانم که هنوز ناگفته‌های فراوانی درباره اشعار و آثار استاد اسرافیلی عزیز وجود دارد که امیدوارم دیگر پژوهشگران، با فرصتی فراخ‌تر به آن بپردازند. قصد و نیت اصلی من از قلمی کردن این سطور، فقط و فقط عرض ادب و ارادت به محضر این شاعر فهیم و فرهیخته بود. 

با سلام و درودی دوباره به این حماسی‌سرای جان‌آگاه و روشن‌اندیش و به نشانه سپاس و عرض ارادت، خاتمه این گفتار را به یک رباعی زیبای عاشورایی از او مُزین کنم. با آرزوی شکوفایی و درخشش بیشتر برای او: 

هر چند که آن عَلم به زیر آمده بود

خورشید، برابرش حقیر آمده بود

تا چشمه فیض خیمه‌های عطشان

دریا به طلب، چنان کویر آمده بود

گروه فرهنگ و هنر: آیین رونمایی کتاب‌ «مادر ایران» با حضور عصمت احمدیان مادر شهیدان ابراهیم و اسماعیل فرجوانی و راوی کتاب، نورالهدی ماه‌پری نویسنده کتاب، فضه‌سادات حسینی مدرس دانشگاه و سحر دانشور پژوهشگر مطالعات زنان در کتابفروشی به‌نشر برگزار شد. نورالهدی ماه‌پری، نویسنده کتاب «مادر ایران» در بخش آغازین این برنامه، در سخنانی با اشاره به مستند ساخته شده درباره مادر شهیدان فرجوانی گفت: ارزش کار مستند «بانو» این بود که امثال من و بسیاری دیگر را با خانم احمدیان آشنا کرد. وقتی این مستند را تماشا کردم احساسات مختلفی داشتم؛ هم حس حیرت، هم اندوه و مهم‌تر از همه، اینکه چطور امثال من، تاکنون با چنین شخصیتی آشنا نشده بودیم ولی وقتی به من گفتند تصمیم داریم کتاب زندگی مادر شهیدان فرجوانی را بنویسیم، ابتدا فکر می‌کردم مستند برای معرفی ایشان کفایت می‌کند ولی بعدا که فایل مصاحبه‌های کتاب را دیدم، متوجه شدم به دلیل محدودیت‌های زمانی، در مستند نتوانستند همه بخش‌های زندگی مادر شهیدان فرجوانی را روایت کنند، این شد که بسم‌الله گفتیم و شروع به نوشتن کتاب کردیم. وی با بیان اینکه تعدد فعالیت‌های مادر شهیدان فرجوانی و خاطراتش، کار را برای نوشتن راحت می‌کرد، توضیح داد: از آنجا که نمی‌خواستیم یک قهرمان دست‌نیافتنی بسازیم و می‌خواستیم خود خانم فرجوانی را معرفی کنیم، تمام خاطرات تلخ و شیرین را در کنار هم آوردیم، البته از طرفی، تنوع و وسعت خاطرات، برای من، مانع بزرگی ایجاد می‌کرد، چرا که نمی‌خواستم کتاب را خاطره‌محور بنویسم، بلکه قصدم نوشتن به صورت یکپارچه و شبه‌داستان بود، البته نه به این معنا که تخیل در آن راه داشته باشد؛ پیوند دادن و قلاب کردن این خاطرات، سختی‌هایی داشت. در ادامه این برنامه، سحر دانشور، پژوهشگر مطالعات زنان نیز در سخنانی با اشاره به مستند «بانو» گفت: در این مستند که اسمش بدرستی انتخاب شده بود، ما تصویر اجمالی از مادر شهیدان فرجوانی داشتیم ولی در کتاب «مادر ایران»، با گستره زندگی این زن طرف هستیم. همچنین به نظرم انتخاب اسم «مادر ایران» برای کتاب، انتخاب هوشمندانه‌ای بوده است و من هر چقدر از این هوشمندی بگویم، کم گفته‌ام؛ این عنوان ما را به بحث نظریه مادری انقلاب اسلامی گره می‌زند. 

فضه‌سادات حسینی، مدرس دانشگاه نیز در سخنانی در این مراسم با اشاره به نثر روان کتاب اظهار داشت: مطمئنم نویسنده کتاب وقتی کتاب را می‌نوشته، از مصاحبت با مادر شهیدان فرجوانی خیلی لذت برده است. برای من که کتاب را می‌خواندم و در برنامه‌های تلویزیونی که مادر شهیدان فرجوانی را می‌دیدم، این اتفاق خیلی شیرین بود و باید بگویم این جنس مادرانگی برای من خیلی دلچسب هست. برای من که سال‌ها در حوزه زنان و خانواده درس خوانده‌ام و پژوهش کرده‌ام، دیدن نمونه‌های عینی که شاید در هیچ کدام از کتاب‌ها و مقوله‌ها نگنجد خیلی جذابیت دارد. 

وی ادامه داد: شاید از لابه‌لای سطور کتاب‌ها چیزهایی را بخوانیم، ببینیم و بشنویم اما دیدن آدم‌هایی که هر کدام‌شان یک جنس ویژه و مختص خودشان دارند، خیلی دلچسب است، بویژه جنس مادران شهدا که نورانیت عجیبی دارند. وی تاکید کرد: وقتی بیشتر با زندگی خانواده شهدا، بویژه با همسران شهدای مدافع حرم آشنا شدم بویژه آنهایی که به لحاظ سنی به هم نزدیک بودیم، دیدم آنها هم آدم‌هایی هستند که مثل ما زندگی می‌کردند و شاید بعضی‌های‌شان یک تحول و انقلابی درون‌شان شکل گرفته و کارهای خاصی که می‌کردند که همان برکت عمر و زندگی‌شان شده مثل شهید مجید قربانخانی و دیگر شهدا. 

 

* «مادر ایران»؛ روایت‌های واقعی از یک زن قهرمان

فضه‌سادات حسینی با اشاره به یادداشت اخیر همسر شهید بلباسی درباره همسران شهدا اظهار داشت: بعد از این یادداشت، خیلی‌ها نسبت به همسر شهید بلباسی هجمه کردند ولی من اتفاقا خیلی خوشحالم از اینکه آن شخصیت آرمانی و عجیبی که ما برای شهدا ساخته بودیم، کمی تغییر می‌کند و نوجوان هم وقتی دنبال قهرمان می‌گردد می‌تواند به شهید نزدیک شود. برای من روایت‌های عینی و واقعی خیلی جذاب‌تر از آن شخصیت‌پردازی آرمانی است. وی افزود: در این کتاب، ما یک مادر قوی را می‌بینیم؛ زنی که خودش را با هر شرایطی که هست، تطبیق می‌دهد. اینطور نیست که نتواند کنار بیاید، یک زن قهرمان است و ما نیاز داریم به دیدن و شناختن این زن‌های قهرمان. هر کدام‌شان در جایگاه خودشان قهرمان هستند. قهرمان فقط زنی نیست که یک شغل اجتماعی داشته باشد؛ دکتر، استاد دانشگاه باشد یا برود راننده کامیون شود یا شغل عجیب و غریب داشته باشد. دوست دارم این کتاب را هر کسی خودش بخواند و برداشت‌های خودش را داشته باشد. 

عصمت احمدیان، مادر شهیدان فرجوانی و راوی کتاب «مادر ایران» هم در سخنانی در این مراسم گفت: اگر چه گفتنی‌ها تلخ است اما شنیدنش شیرین است و زندگی سایه و روشن دارد. فرقی ندارد چه تلخی‌اش برای بدهکاری باشد و چه شیرینی‌اش برای ازدواج یا اینکه مادر شدن باشد. تلخی هم چه در اثر جنگ باشد چه در اثر جنگ نباشد، فرقی ندارد. همه اینها، هر چیزی که از طرف خداوند برای انسان رخ دهد شکر خدا را به جا می‌آوریم. آمده‌ایم دنیا تا امتحان شویم و برویم. نیامده‌ایم دنیا تا بگوییم و بخندیم و لباسی عوض کنیم و تفریحی کنیم. دنیا مزرعه آخرت است، هر چیزی بکاری در آخرت درو می‌کنی. ما به امید آخرت، همه سختی‌ها را تحمل کردیم و تحمل هم خواهیم کرد. مادر شهیدان فرجوانی با اشاره به جانبازی دخترش در جنگ تحمیلی بیان کرد: الهی شکر که خداوند پوست کلفتی به بنده داده است، خداوند کوه را می‌بیند که این کوه توان دارد و برف سرش می‌بارد و خداوند هم توان ما را دید و این برف‌ها را سرمان بارید. 

وی ادامه داد: چیزی که در مستند هم نگفتم، این است که وقتی اسماعیل شیمیایی شده بود، خداوند ۲ دختر به او داد ولی اینها به خاطر شیمیایی شدن اسماعیل، ناقص‌الخلقه بودند. وقتی می‌آمدیم پیش امام خمینی(ره)، بارها می‌گفتند بچه‌های حاجی را هم بیاور ببینم، یک دفعه فرمودند اگر بچه‌های حاجی را نیاوردی خودت هم دیگر نیا. بچه‌ها را با کمک لشکر 7 ولیعصر خدمت امام خمینی آوردیم. امام بلافاصله خودش شخصا به رئیس بنیاد شهید آن زمان زنگ زدند که بیاید و ما را به دست وی سپردند. دکتر‌ها تشخیص دادند که شیمیایی شدن اسماعیل باعث ناقص‌الخلقه شدن بچه‌ها شده است؛ فاطمه 20 سال و معصومه هم 30 سال زندگی کردند. مادر شهیدان فرجوانی با اشاره به بخشی از سختی‌ها و اتفاقات زندگی‌اش خطاب به حاضران اظهار داشت: انسان باید روزانه با هوای نفس خودش جنگ کند و زیر پا له‌اش کند تا موفق شود. جایی که بالا باشد، آب نمی‌رسد. بیفت تا خداوند بلندت کند. شهدا افتادند تا من و شما بلند شویم. شهدا چشم دادند تا اشک در چشم من و شما حلقه نزند. شهدا دست دادند تا من و شما دست نیاز به هیچ‌کس دراز نکنیم. پس در این صورت، همیشه با همین کلام، زندگی کنید و در زندگی قانع باشید. 

حتی یک تحلیلگر برجسته وابسته به دستگاه امنیتی رژیم صهیونیستی که برای تارنمای المانیتور، پروژه رسانه‌ای پدرخواندگان صهیونیسم در بنیاد راکفلر قلم می‌زند نیز نمی‌تواند شوک و وحشت عالی‌ترین مقامات تل‌آویو از حمله موشکی- پهپادی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن به نقاط کلیدی ابوظبی و دوبی را منکر شود. 

«بن کاشپیت» در این مقاله نشان می‌دهد چطور صهیونیست‌ها پس از حمله تاریخی دوشنبه گذشته به امارات، چنان از هدف قرار گرفتن بنادر و تأسیسات حیاتی خود به وحشت افتاده‌اند که در بالاترین سطوح تناقض‌گویی می‌کنند. از یک طرف از سر ناچاری به جرأت و جسارت و قدرت موشکی یمنی‌هایی اعتراف می‌کنند که صریحا گفته‌اند اگر لازم شود، فلسطین اشغالی را هم می‌زنند و از سوی دیگر از سر استیصال بر سر غربی‌ها جیغ بنفش می‌کشند تا بلکه آنها را مجاب کنند این حمله در اصل کار ایران بوده است. در این مقاله حتی شکوائیه وزیر خارجه رژیم صهیونیستی بازتاب داده شده که با وجود کذب بودنش، نشان می‌دهد اسرائیلی‌ها حتی از سایه ایران در منطقه نیز می‌ترسند: در واقع به ایران مجوز کشتن داده شده است. آنها همچنان خطرات را بالا می‌برند و می‌بینند که هیچ‌کس پاسخ نمی‌دهد. وزیر خارجه [رژیم صهیونیستی] با اشاره به حمله پهپادی اکتبر 2021 به پایگاه التنف سوریه که نیروهای آمریکایی در آن مستقر هستند، گفت: «این با عدم پاسخ آمریکا به حمله پهپادی به التنف آغاز شد و در همه جبهه‌ها ادامه دارد. در این مرحله، ایرانی‌ها دیگر از کسی نمی‌ترسند. تنها دولتی که به آنها حمله می‌کند و آنها از آن می‌ترسند(!) اسرائیل است. ایالات متحده کاملا قابلیت بازدارندگی خود را از دست داده است و این بدتر خواهد شد. ایرانی‌ها اکنون در حال دور زدن تحریم‌ها هستند. وزیر خارجه گفت: «ما نمی‌خواهیم حتی به تروریسم جسورانه ایران که دست‌شان به کوه‌های پول نقد می‌رسد فکر کنیم».

در اینجا مقاله بن کاشپیت در بخش ضربان اسرائیل تارنمای المانیتور را مرور می‌کنیم:

«آنها در شوک عمیقی فرو رفته‌اند. عادت ندارند اینگونه به آنها حمله شود». این را یک مقام ارشد امنیتی اسرائیلی که می‌خواست ناشناس بماند به المانیتور گفت. او با اشاره به حمله پهپادی ۱۷ ژانویه به امارات که حوثی‌ها (انصارالله یمن) مسؤولیت آن را بر عهده گرفتند، تاکید کرد این یک حمله شگفت‌انگیز و جسورانه بود اما آنها (اماراتی‌ها) موفق شدند ۳ پهپاد از ۵ پهپاد را رهگیری کنند. [وی مدعی شد] یکی از آنها قرار بود به موزه لوور (در ابوظبی) بخورد و دیگری یک مکان راهبردی دیگر را هدف قرار دهد. با وجود اینکه ۳ نفر کشته و چندین مخزن سوخت منهدم شد اما این مقام اسرائیلی باز هم معتقد بود از یک فاجعه سنگین‌تر به طور معجزه‌آسایی جلوگیری شده است. 

رژیم اسرائیل از بی‌توجهی جهان به این حمله بی‌سابقه شگفت‌زده شده است. یکی از وزیران ارشد کابینه رژیم صهیونیستی که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: «همه می‌دانند چه کسی پشت این حمله است. همه می‌دانند حوثی‌ها (انصارالله) نمی‌توانستند چنین حمله‌ای را به تنهایی انجام دهند. همه می‌دانند سلاح‌های استفاده‌شده ایرانی بوده و دستور را تهران داده است و با این حال مذاکرات وین طبق معمول ادامه دارد. می‌بینید همه عادی رفتار می‌کنند، ایرانی‌ها همه را نادیده می‌گیرند و جسارت‌شان روز به روز بیشتر می‌شود. غیرقابل تصور است».

به غیر از امارات عربی متحده و عربستان سعودی، به نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی بیشترین نگرانی را از حمله منتسب به انقلابیون یمنی دارد. مقامات ارشد نظامی و دفاعی رایزنی‌های طولانی درباره حمله انجام دادند و جنبه‌های عملیاتی و پیامدهای آن را تحلیل کردند. نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم با ولیعهد امارات محمد بن‌زاید صحبت کرد و نامه‌ای رسمی برای او فرستاد و پیشنهاد کمک به او داد. اسرائیل ادعا می‌کند چندان نگران این حمله نیست و برای رهگیری حملات موشکی و پهپادهای انفجاری مجهز است و در گذشته نیز این کار را انجام داده است (هر چند در جنگ ۱۲ روزه همین تابستان پیش با موشک‌های بسیار ابتدایی‌تر حماس و جهاد اسلامی فلسطین عکس این موضوع ثابت شد / مترجم). آنچه رژیم اسرائیل را نگران می‌کند بی‌تفاوتی آشکار جهان است که مقامات ارشد از آن به عنوان بی‌پروا یاد می‌کنند. 

جرأت و اراده حوثی‌ها، اسرائیلی‌ها را نگران کرده و قدرت عالی آنها در حوزه موشکی و پهپادی یک تهدید واقعی برای این رژیم به شمار می‌رود به طوری که بندر ایلات و تأسیسات هسته‌ای دیمونا در بانک اهداف یمنی‌ها قرار دارد و آنها توانایی عالی برای پرتاب موشک‌ها و پهپادهایی با برد ۲۰۰۰ کیلومتر و اصابت دقیق به هدف دارند. حمله به ابوظبی بی‌شک یک هشدار برای اسرائیلی‌ها بود که یمنی‌ها این توانایی را دارند که نقاط حساس‌تری را در امارات هدف قرار دهند. 

منابع دیپلماتیک غربی این هفته به المانیتور گفتند اماراتی‌ها از حمله حوثی‌ها متحیر شده‌اند و مصمم هستند با ابزارهای تهاجمی پیشرفته‌ای که در اختیار دارند، تلافی کنند. اما این منابع گفتند اماراتی‌ها ابزارهای دفاعی کافی برای مقابله با موشک‌ها و پهپادهای دقیق مرگبار در اختیار ندارند. 

در این باره همان منبع امنیتی اسرائیلی که خواسته نامش فاش نشود، در پاسخ به این سوال که آیا تل‌آویو سیستم دفاع ضدموشکی گنبد آهنین خود را به امارات خواهد داد یا خیر، گفت: «اینطور نیست که ما نخواهیم. سوال این است که آیا ما می‌توانیم؟ این یک موضوع پیچیده است که شامل تولید و مجوز آمریکا می‌شود و نمی‌تواند یک‌شبه اتفاق بیفتد... هیچ راهی برای مصون ماندن امارات از این نوع حملات در مدت زمان کوتاه وجود ندارد».

قوه قضائیه ساختمان قدیمی متعلق به خود را در حاشیه رود چالوس تخریب کرد تا نشان دهد در مسیر اعمال قانون با زیر مجموعه‌های خود هم تعارف و ملاحظه ندارد، چه رسد به دیگر دستگاه‌های دولتی و غیردولتی که در حریم این رود ساخت‌وساز کرده‌اند! 

به گزارش «وطن‌امروز»، هفته گذشته بود که رئیس دستگاه قضا در شورای عالی حفظ حقوق بیت‌المال دستوراتی را برای مقابله همه‌جانبه، بدون اغماض و هر گونه خط قرمز با متجاوزان و متعدیان به اراضی ملی و منابع طبیعی صادر کرد تا هشداری باشد برای سوداگرانی که مبادرت به تغییر کاربری اراضی زراعی می‌کنند. حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی‌اژه‌ای همچنین بر قلع‌وقمع و تخریب بدون ملاحظه بنا‌هایی که از سوی افراد عادی و برخی دستگاه‌های حکومتی و دولتی در حریم رودخانه‌ها احداث می‌شوند، تاکید و دستورات لازم را صادر کرد. 

بلافاصله بعد از سخنان رئیس دستگاه قضا، تخریب ساختمان قدیمی قوه‌ قضائیه در بستر رود چالوس در دستور کار قرار گرفت و تصاویر و فیلم‌های منتشرشده از این تخریب نشان می‌دهد این قوه برای حفاظت از اراضی ملی، منابع طبیعی و حریم رودخانه‌ها با هیچ شخص و نهادی تعارف ندارد. 

 

* ساخت‌وساز 16 دستگاه حاکمیتی در حریم رود چالوس

با اقدام تحسین‌برانگیز و قاطع دستگاه قضا، انتظار مردم و رسانه‌ها این است که دیگر دستگاه‌های دولتی و غیردولتی برای تخریب بناهای خود در حریم رودخانه‌ها و منابع طبیعی اقدام کنند و آستین بالا بزنند. 

حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس کل دادگستری البرز در گفت‌وگو با «وطن‌‌امروز» اظهار می‌دارد: 423 متصرف حقیقی و حقوقی را با 600 ساختمان در بستر رودخانه چالوس شناسایی کرده‌ایم. از این تعداد، 19 ساختمان متعلق به 16 دستگاه دولتی است. این ساخت‌وسازها در حدفاصل بیلقان تا پایین دست سد امیرکبیر کرج قرار دارند که آب مصرفی بخشی از تهران و کرج از همین مناطق تامین می‌شود. 

وی می‌افزاید: البته کل فضای این ساختمان‌ها در همه موارد مشمول تخریب نمی‌شود و فقط بخش‌هایی از ساخت‌وسازها که در حریم رودخانه واقع شده است باید تخریب شود. در مواردی کل ساختمان و در مواردی بخشی از ساختمان به حریم رود تجاوز کرده است. 

رئیس کل دادگستری البرز تصریح می‌کند: قرارگاه صیانت از بیت‌المال دادگستری البرز طرح ساماندهی رودخانه کرج را مطابق قوانین و ضوابط مرتبط از جمله «توزیع عادلانه آب» از مدت‌ها قبل تدوین کرده و یک حد 10 تا 30 متری را به عنوان حریم رود چالوس در نظر گرفته است. 

 

* ساخت‌وسازهای جدید در حریم رود چالوس بلافاصله تخریب می‌شود

برخی ساختمان‌ها در حریم رود چالوس قدیمی هستند و برخی عمر اندکی دارند یا اینکه به‌تازگی برای ساخت آنها اقدام شده است. 

در این باره رئیس کل دادگستری استان البرز می‌گوید: با ساخت‌وسازهای جدید در حریم رود چالوس به صورت قاطعانه برخورد کردیم. به این شکل که سازه‌های تازه بنا شده را قلع و قمع کردیم و اجازه ساخت به موارد جدید ندادیم. این نظارت‌ها همچنان با قوت و جدیت ادامه دارد. 

حسین فاضلی‌هریکندی درباره ساختمان‌های قدیمی هم اظهار می‌دارد: از مدت‌ها قبل برای شناسایی ساختمان‌های قدیمی اقدام کرده بودیم که گزارش دقیق مالکیت، میزان تجاوز به حریم و دیگر مشخصات آنها به ریاست محترم قوه ‌قضائیه ارسال شد. 

رئیس‌کل دادگستری البرز با اشاره به تخریب ساختمان قوه‌ قضائیه در حریم رود چالوس ادامه می‌دهد: تاکید ریاست محترم دستگاه قضا این بود که روند تخریب‌ ساختمان‌های این مسیر با بنای متعلق به قوه ‌قضائیه آغاز شود. ایشان تاکید داشتند که ما از خودمان شروع می‌کنیم و بعد برای اجرای قانون سراغ دیگران می‌رویم. 

فاضلی هریکندی تصریح می‌کند: البته ساختمان قوه ‌قضائیه مربوط به قبل از انقلاب بود و طوری نبوده است که این قوه برای خودش ساخت‌وسازی در این حریم داشته باشد. 

 

* احتمالا شنبه آینده نوبت تخریب ساختمان وزارت نیرو است

رئیس کل دادگستری البرز درباره ساختمان بعدی که باید در حریم رود چالوس تخریب شود، اظهار می‌دارد: بعد از ساختمان قوه‌ قضائیه که تخریب شد، نوبت ساختمان وزارت نیرو است که احتمالا شنبه آینده این اتفاق رخ می‌دهد. البته با توجه به موقعیت خاص منطقه، شاید یک یا چند روز جابه‌جایی زمانی داشته باشیم اما این ساختمان قطعا تخریب می‌شود. وی می‌افزاید: برخی افراد تاکید داشتند که ساختمان وزارت نیرو برای انجام امور وظیفه‌ای و مسؤولیتی این مجموعه است اما بررسی‌‌های ما نشان داد که این ساختمان ارتباطی به انجام وظیفه و مسؤولیت ندارد و باید تخریب شود. 

 

* نوبت دیگران است؛ ۲ نوبت اخطار داده‌ایم

بعد از تخریب ساختمان قوه قضائیه، افکار عمومی منتظر اقدامات و تخریب‌های بعدی در حریم رود چالوس است. 

فاضلی هریکندی در این باره می‌گوید: اقدام قاطع دستگاه قضا در تخریب ساختمان متعلق به این قوه نشان داد که قانون حرف اول و آخر را می‌زند. پیام اول این است که قوه‌ قضائیه قانونمندی و التزام به قانون را نشان داد و در این مسیر از خودش آغاز کرد. پیام دوم این است که این قوه عزم و اراده جدی برای اجرای قوانین به منظور صیانت از حقوق عامه دارد. 

رئیس کل دادگستری البرز در پاسخ به این سوال که تخریب ساختمان‌های متعلق به دستگاه‌های دیگر چگونه خواهد بود، اظهار می‌دارد: قبلا یک نوبت اخطار به آنها داده‌ بودیم و اخیرا نیز اخطار مجدد صادر کرده‌ایم. انتظار می‌رود که این دستگاه‌ها و دیگر افراد حقیقی و غیرحاکمیتی به عزم قوه قضا و خواست عمومی توجه کنند.

 

* تهدید ساختمان‌ها برای آب شرب و محیط زیست

ساختمان‌هایی که به حریم رود چالوس تجاوز کرده‌اند، در حدفاصل بیلقان تا پایین‌دست سد امیرکبیر، تهدید جدی برای سلامت آب شرب تهرانی‌ها و کرجی‌ها هستند و همچنین مخاطرات زیست‌محیطی به همراه دارند. 

این نکته‎‌‌ای است که فاضلی‌هریکندی،‌ رئیس کل دادگستری البرز آن را تایید می‌کند و می‌گوید: مطابق دستور ریاست محترم قوه قضائیه، استعلام سازمان محیط‌زیست را درباره وضعیت ساخت‌وسازهای حریم رود چالوس دریافت کردیم. در این استعلام‌ها مشخص شد نبود شبکه فاضلاب در این محدوده، موجب ورود فاضلاب به رودخانه می‌شود که مشکلات زیست‌محیطی به همراه دارد. نکته قابل توجه اینکه آب شرب بخشی از تهران و کرج از همین منطقه تامین می‌شود. نظر محیط‌زیست این است که ساماندهی و رفع تصرف باید با قاطعیت دنبال شود. 

رئیس کل دادگستری البرز ادامه می‌دهد: گذشته از اینکه این مسیر، مجرای آب و سیلاب است، می‌تواند برای ساکنان در این ساختمان‌ها مخاطره‌آمیز باشد. 

 

* امکان استفاده مردم پس از رفع تصرفات

فاضلی‌هریکندی به یک نکته قابل توجه دیگر هم اشاره می‌کند: با شهرداری کرج صحبت کرده‌ایم که پس از رفع تصرف از حریم رود چالوس قسمت‌هایی از آن با رعایت و لحاظ موضوعات زیست‌محیطی و ایمنی، برای استفاده عموم مردم درنظر گرفته شود تا مردم عزیز از ثمرات این تلاش برای حفظ حقوق عامه بهره‌مند شوند. 

وی می‌افزاید: برای اجرای بهتر دستور ریاست محترم قوه قضائیه، کمیته اجرایی آزادسازی حریم رودخانه را در دادگستری البرز تشکیل داده‌ایم که دستگاه‌های مختلف از جمله شرکت آب، نیروی انتظامی، منابع طبیعی، محیط‌زیست و دیگران با این کمیته در تعامل هستند. 

آمار مبتلایان به کرونا در کشور با شیب تند در حال افزایش است به طوری که فقط طی 24 ساعت بیش از ۹ هزار نفر از هموطنان‌مان به این بیماری مبتلا شدند. روند رو به رشد شمار مبتلایان به بیماری «کووید-19» در حالی است که شیوع اُمیکرون نیز اکنون تهدیدی جدی است و شمار مبتلایان به این ویروس جهش‌یافته‌ تصاعدی شده است. به گزارش «وطن‌امروز»، اگر چه آمار مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری «کووید-19» چند ماهی است کاهشی شده اما طی 2 هفته اخیر مبتلایان به این بیماری در سطح وسیعی افزایش یافته است تا زنگ خطر پیک ششم در کشور به صدا درآید. وزارت بهداشت دیروز اعلام کرد: طی ۲۴ ساعت گذشته ۹ هزار و ۳۷۸ بیمار مبتلا به کرونا در کشور شناسایی شدند و متاسفانه ۲۳ بیمار نیز در این بازه زمانی جان خود را از دست دادند. بر این اساس از ظهر روز دوشنبه تا ظهر سه‌شنبه، ۹ هزار و ۳۷۸ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی و ۶۳۲ نفر از آنها بستری شدند. متاسفانه در طول این مدت ۲۳ بیمار «کووید-19» جان خود را از دست دادند تا مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۳۲ هزار و ۲۷۴ نفر برسد. خوشبختانه تاکنون ۶ میلیون و ۸۵ هزار و ۷۳ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. از سویی یکهزار و ۲۴۱ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-19» در بخش‌ مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. این در حالی است که در حال حاضر یک شهرستان در وضعیت نارنجی، ۴۴ شهرستان در وضعیت زرد و ۴۰۳ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند. بنا بر اعلام وزارت بهداشت، تاکنون ۶۰ میلیون و ۵۴۴ هزار و ۱۵۵ نفر دوز اول، ۵۳ میلیون و ۷۳۳ هزار و ۷۶۸ نفر دوز دوم و ۱۵ میلیون و ۲۵۴ هزار و ۵۰۴ نفر دوز سوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند. مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۲۹ میلیون و ۵۳۲ هزار و ۴۲۷ دوز رسیده است. 

 

* آماده‌باش مراکز درمانی سراسر کشور

روند رو به رشد آمار مبتلایان به سویه اُمیکرون نشان می‌دهد که طی هفته‌های آتی این بیماری سویه غالب در کشور خواهد شد. دبیر کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا با بیان اینکه طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، کشور در آستانه پیک ششم کرونا با سویه اُمیکرون است، در عین حال بر ضرورت تزریق دوز سوم واکسن کرونا و الزام رعایت پروتکل‌های بهداشتی بویژه استفاده صحیح از ماسک، تاکید کرد. حمیدرضا جماعتی با اشاره به اینکه تست کرونا از افراد دارای علائم بیماری گرفته می‌شود، گفت: بر اساس مطالعات صورت‌گرفته و تست‌های انجام شده، وضعیت بیماری تقریبا در بسیاری از استان‌ها به این سمت پیش می‌رود که اُمیکرون تبدیل به سویه غالب شود و این در حالی است که در برخی استان‌ها نیز به سویه غالب بدل شده است. به نظر می‌رسد بیماری در حرکت به سمتی است که در اکثر استان‌ها ظرف چند هفته آتی سویه غالب، اُمیکرون خواهد شد و بنابراین اکثر مبتلایان به این سویه از کرونا دچار خواهند شد. بر اساس بررسی‌های انجام شده، در آستانه پیک ششم کرونا با سویه اُمیکرون هستیم. جماعتی ادامه داد: به نظر می‌رسد در استان‌هایی که تغییر وضعیت از رنگ آبی به زرد و از زرد به نارنجی داشتند،‌ سویه غالب به اُمیکرون تبدیل شده است که علاوه‌ بر افزایش تعداد موارد سرپایی، تعداد موارد بستری را هم افزایش می‌دهد. وی همچنین با تاکید بر اهمیت واکسیناسیون کرونا به ایسنا گفت: تزریق دوز سوم واکسن سطح آنتی‌بادی‌های ضدویروس را افزایش می‌دهد و حتی می‌تواند در برابر اُمیکرون هم اثر بسیار خوبی داشته باشد. در برخی مطالعات مشخص شده ۸۰ درصد کسانی که ۳ دوز واکسن تزریق کرده‌اند، اگرچه بیمار شدند اما در بیمارستان بستری نشدند. او گفت: برای تزریق دوز سوم به نظر می‌رسد اشتیاق مردم به تزریق واکسن کاهش یافته و به همین دلیل هم توصیه اکید ما این است که در این فاصله کوتاه چند هفته‌ای که تا آغاز پیک کرونا مانده است، تزریق دوز سوم افراد انجام شود. 

همچنین وزیر کشور تاکید کرد: اگر شهروندان پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکنند و شیوع اُمیکرون شدت پیدا کند، بی‌تردید محدودیت‌ها بازمی‌گردد. احمد وحیدی در پایان جلسه قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت: در جلسه امروز (دیروز سه‌شنبه) موضوعات متعددی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نخست، اُمیکرون و شدت شیوع آن بررسی شد و در همین راستا تاکید شد رعایت مقررات بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. بی‌تردید اگر در رعایت این مورد کوتاهی کنیم شیوع اُمیکرون و افزایش بستری‌ها دردسرساز خواهد شد. وی افزود: از همه شهروندان درخواست می‌کنیم بشدت مراقبت‌های بهداشتی را مورد توجه قرار دهند. یکی از آنها زدن واکسن است؛ واکسن دوز دوم تکمیل شود و دوز سوم را دنبال کنیم. متأسفانه بر اساس گزارش‌ها تزریق دوز سوم ۱۷ درصد اعلام شده است که باید افزایش پیدا کند، چرا که ایمنی بیشتر و اطمینان‌بخشی را ایجاد می‌کند. وحیدی درباره بازگشایی مدارس نیز گفت: مراکز آموزشی غیر از کلاس‌های درسی که حضوری شدن آنها پیگیری می‌شود، برنامه‌های فوق‌برنامه را که نیاز به تجمع دارد به زمان دیگری موکل کنند. وزیر کشور در پاسخ به سوالی درباره بازگشت محدودیت‌ها در صورت افزایش شهرهای قرمز و نارنجی در رنگ‌بندی کرونایی گفت: بی‌تردید اگر تعداد شهرهای نارنجی و قرمز در کشور بیشتر شود این اتفاق خواهد افتاد. فعلا یک شهر نارنجی داریم که اگر رعایت نشود و اُمیکرون شدت پیدا کند محدودیت‌ها برمی‌گردد، لذا رعایت دقیق پروتکل‌ها باید به گونه‌ای باشد که نیاز به بازگشت محدودیت‌های سابق نداشته باشیم. 

***

سیدمهدی آقامیری: زمانی ‌که دولت سیزدهم نخستین سند مالی خود را تقدیم مجلس کرد، بخوبی می‌دانست اصلاح ارز 4200 تومانی در بودجه 1401 حاشیه‌های فراوانی ایجاد خواهد کرد. البته قبل از تقدیم لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی نیز زمزمه‌های اصلاح ارز ترجیحی به گوش می‌رسید و بحث‌ها پیرامون این موضوع شروع شده بود اما قطعی‌ شدن این گزاره که دیگر در سال آینده خبری از ارز یارانه‌ای و ترجیحی نیست، نقطه آغاز جهت‌گیری‌های بسیاری از فعالان و کارشناسان اقتصادی بود. 

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند یارانه‌های پنهان نه‌تنها تغییری در سفره‌های مردم ایجاد نکرده، بلکه همواره در آب رفتن آن تاثیر بسزایی داشته‌ است و می‌گویند ارز ترجیحی به کارگاه تولید رانت شبیه شده که هیچ‌گونه اصابتی به کالاهای هدف نداشته است. گروه طرفداران اصلاح ارز ترجیحی در مقایسه‌ای که میان ۲ دسته از کالاهای برخوردار از ارز 4200 تومانی و سایر کالاها داشتند، به این نتیجه رسیدند که میانگین تورم در کالاهای مشمول ارز ترجیحی 389 درصد و سایر کالاها 317 درصد بوده و این اختلاف بیانگر عدم اصابت ارز ترجیحی به کالاهای مورد نظر است. 

 

* یارانه نقدی؛ راهکار مدنظر دولت پس از حذف ارز ترجیحی 

حال اگر فرض را بر آن بگیریم دولت سیزدهم در اصلاح این ارز قاطعیت بسیاری دارد و مجلس شورای اسلامی هم در این قضیه به یاری دولت می‌آید، آیا روش دولت برای حمایت از مردم موثر است؟ 

بر اساس بودجه سال آینده و اظهارات مسؤولان سازمان برنامه و بودجه قرار است دولت سال آینده رقمی نزدیک به 100 هزار تومان به مجموع یارانه‌های نقدی پرداختی به هر نفر بیفزاید. پس می‌توان گفت راه حمایتی دولت از مردم بویژه اقشار آسیب‌پذیر پرداخت مبلغی از عایدی اصلاح ارز 4200 تومانی است. طبق برآوردی که انجام شده آورده دولت از محل اصلاح ارز 4200 تومانی قریب به 400 هزار میلیارد تومان است که قرار است تنها  175 هزار میلیارد تومان از این درآمد را به حمایت از مردم و اقشارآسیب‌پذیر اختصاص دهد. فارغ از رقم پایین در نظر گرفته شده برای حمایت از طرف دولت، این احتمال وجود دارد که تورم رفته‌رفته ارزش یارانه نقدی را کاهش دهد، درست مانند همان اتفاقی که چندین سال است برای یارانه نقدی حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی رخ داده است. سال 89 رقم یارانه نقدی 45 هزار و 500 تومانی، تاثیر بسزایی روی معیشت مردم داشت اما با وجود اینکه درآمدهای حاصل از هدفمندی افزایش یافت، دولت‌های وقت رقم یارانه مردم را افزایش ندادند و همین موضوع باعث توقف یارانه روی رقم 11 سال پیش شده است. با بررسی قیمت کالاهای اساسی در سال 89 و 1400 به این نتیجه می‌رسیم با یارانه 45 هزار تومانی در سال 89 امکان خرید تخم‌مرغ، برنج، گوشت، مرغ، قند، شکر، روغن و پنیر فراهم بود اما با گذشت زمان و افزایش تورم دیگر با یارانه 45 هزار تومانی در سال 1400 حتی نمی‌توان یک شانه تخم‌مرغ تهیه کرد. البته اگر دولت متعهد شود یارانه نقدی را با تورم یا قیمت ارز، هر ساله تعدیل و پس از آن پرداخت کند به طوری که تورم دیگر نتواند باعث کاهش ارزش آن شود، اتفاقی مناسب است اما تجربه نشان داده دولت‌ها تن به چنین کاری نمی‌دهند. 

 

* کاهش ضریب خطا با پرداخت یارانه کالایی

با توجه به کم‌ارزش شدن پول ملی در سالیان گذشته و تورم لجام‌گسیخته که دولت‌ها در مبارزه با آن همواره شکست خورده‌اند، پرداخت یارانه نقدی اثر آنچنانی بر بهبودی معیشت و وضعیت مردم نخواهد داشت. دولت می‌تواند جای افزایش یارانه نقدی به اعطای یارانه کالایی رو‌آورد و به صورت ماهانه به خانوارهایی که مشمول دریافت یارانه هستند سبد کالا تخصیص دهد. دهک‌های پایین جامعه بر اساس آمارهای رسمی از توانایی لازم برای تهیه کالری مورد نیاز که برای هر فرد روزانه بین 2 هزار تا 2 هزار و 600 است، برخوردار نیستند و روند کنونی و آنچه مدنظر دولت است کاری از پیش نمی‌برد و دولت باید با تخصیص کالا و پروتئین لازم برای هر فرد این مقدار کالری را تامین کند. 

 

* در ساختار یارانه کالایی مردم هر کالایی را می‌توانند خریداری کنند

محمدرضا میرتاج‌الدینی، رئیس کمیته هدفمندی یارانه‌های کمیسیون تلفیق بیان می‌کند که در سناریوی کارت‌های یارانه‌ای یا کالابرگ دولت ۲۵ قلم از کالاهای مایحتاج عمومی و ضروری زندگی خانوار را تعیین می‌کند و اعتباری را به صورت ماهانه در کارت یارانه سرپرست خانواده شارژ می‌کند. خانواده‌ها می‌توانند این کالاها را از فروشگاه‌های دارای کارت‌خوان با قیمت‌هایی که دولت اعلام خواهد کرد، خریداری کنند. 

با همه این تفاسیر باید سنجید دولت سیزدهم پس از اصلاح ارز4200 چه سیاستی را برای حمایت از مردم بویژه قشر آسیب‌پذیر پیش خواهد گرفت؛ آیا سناریو پرداخت نقدی یارانه را ادامه می‌دهد یا با تخصیص یارانه کالایی به حمایت از مردم و قشر آسیب‌پذیر می‌پردازد؟ دولت سیزدهم کارسختی در پیش دارد و با توجه به وضعیت خط فقر که برخی کارشناسان معتقدند نزدیک به 10میلیون تومان است، باید راهی را برای جبران این موضوع برگزیند که بیشترین تاثیر مثبت را در زندگی مردم ایجاد کند. 

گروه اقتصادی: اواسط آذر سال جاری خودروسازان قیمت‌های جدید محصولات تولیدی خود را اعلام کردند و این در شرایطی بود که با مجوز ستاد تنظیم بازار، تمام خودروها با رشد ۱۸ درصدی قیمت مواجه شدند. افزایش قیمت‌ خودرو در راستای کاهش زیان خودروسازان، تنظیم بازار و رشد تولید بود، در حالی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی اقدام ستاد تنظیم بازار را منجر به نارضایتی مصرف‌کنندگان دانسته و خواستار بازگشت قیمت‌ها به وضعیت قبل شدند. در این زمینه حتی سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت در آستانه استیضاح شدن قرار گرفت به‌ طوری که طراح استیضاح وزیر صمت عنوان کرده بود رشد قیمت‌ها منطق درستی ندارد و با افزایش قیمت خودرو نمی‌توان مشکل خودروسازی کشور را حل کرد. وی تاکید کرده بود بیش از ۳ دهه است وزرای صنعت با چنین روش‌هایی، قیمت خودرو را افزایش داده‌اند اما گره‌ای از مشکلات خودروسازی باز نشده است. جلسات وزیر و نمایندگان مجلس در نهایت به تشکیل کمیته‌ای برای بررسی قیمت‌ها منجر شد؛ کمیته‌ای که ضمن بررسی قیمت‌ها، کاهش هزینه‌های سربار خودرو را نیز مورد بررسی قرار دهد. 

در این میان چند هفته قبل اتفاق هولناکی در جنوب کشور رخ داد که تمام کشور را در شوک و ناراحتی فرو برد؛ برخورد زنجیره‌ای 59 خودرو در محور بهبهان که موجب شد 5 نفر از هموطنان‌مان را از دست بدهیم. فارغ از جزئیات این حادثه و قضاوت درباره اینکه چه اشخاص یا نهادهایی مسؤول این اتفاق هستند، در گیرودار این تصادف یک پدیده عجیب رخ داد؛ از 28 خودروی سواری، ایربگ 27 خودرو که از قضا همگی داخلی بودند، باز نشد و در عین حال ایربگ تنها خودروی خارجی موجود در تصادف باز شد. این موضوع ابهامات درباره کیفیت محصولات خودروسازان را بیشتر کرد. 

در حال حاضر تقریبا تمام اضلاع مرتبط با صنعت خودروی کشور از شرایط موجود ناراضی‌اند. از یک طرف مردم از قیمت‌های بالا و کیفیت پایین خودرو به علاوه فساد در عرضه خودرو ناراضی‌اند و از سوی دیگر خودروسازان نسبت به قیمت‌گذاری دستوری معترضند و می‌گویند اساسا نحوه قیمت‌گذاری موجود باعث بهره‌وری و توسعه صنعت خودرو نمی‌شود. قطعه‌سازان، دیگر ضلع این ماجرا هم از شرایط کنونی راضی نیستند و از بدهی سنگین شرکت‌های خودروساز گلایه دارند. در این شرایط دولتمردان هم صنعت خودرو را کلافی سردرگم می‌دانند که بهتر است هر چه زودتر به بخش خصوصی واگذار شود. شاید در یک جمله بتوان گفت همه از شرایط کنونی ناراضی‌ هستند. 

برآیند تمام این اتفاقات موجب حساس شدن نهاد ناظر و قانون‌گذار کشور شد و وزیر صمت برای پاسخگویی به شرایط کنونی و برنامه‌های دولت برای تغییر ریل خودروسازی کشور در مجلس شورای اسلامی حاضر شد تا جوابگوی وکلای مردم باشد. 

 

* سؤال نمایندگان از وزیر صمت درباره علل کیفیت پایین خودروهای تولید داخل

موضوع ارتقای کیفیت خودروهای تولید داخل همواره یکی از موضوعاتی است که دغدغه مردم بوده است که در آمار بالای تصادفات جاده‌ای نیز نقش اول را داشته است. سوال محمد باقری بناب، نماینده مردم بناب و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از وزیر صمت در همین رابطه بود که در طرح سوال خود از وزیر تصریح کرد: رابطه دولت با خودروسازان مشخص نیست و افزایش کیفیت خودرو نیازمند استقلال ایران‌خودرو و سایپاست. 

پس از اظهارات نماینده سوال‌کننده، سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صمت در جایگاه ناطقان مجلس حاضر شد و عنوان کرد: کیفیت خودروهای داخلی پایین است و بی‌کیفیتی خودروها به مشکلات مالی قطعه‌سازان مربوط می‌شود. 

سیدرضا فاطمی‌امین افزود: موضوع بی‌کیفیتی خودروها قابل انکار نیست و خریداران خودرو در این زمینه شکایت دارند. 

فاطمی‌امین ادامه داد: خودروسازی در وضعیتی قرار گرفته که باعث شده هم نارضایتی در بین مردم ایجاد شود و هم ما به عنوان وزارت صمت که متولی این بخش هستیم دچار چالش‌هایی باشیم و باید قطعا در این زمینه کارهایی انجام دهیم. اینکه کیفیت خودروها پایین است مورد تأیید ما هم است. 

فاطمی‌امین ادامه داد: بخشی که به عهده دولت است 3 کار است. ابتدا شفافیتی که جریان کالا را ایجاد کند؛ از واردات قطعه تا مواد اولیه و تا تحویل به خودروساز و بازار پس از فروش. این موضوع بر مبنای سامانه جامع تجارت در حال انجام است. ما اگر بتوانیم یک زیرساخت اطلاعاتی مناسب در قالب سامانه جامع تجارت که مصوبه خود مجلس شورای اسلامی است ایجاد کنیم، پشتوانه بسیار مناسبی به لحاظ اطلاعاتی خواهیم داشت و می‌توانیم آن را در اختیار وزارت صنعت و در اختیار شرکت‌های قطعه‌سازی و خودروسازی قرار دهیم. 

وی در ادامه افزود: دومین کار تامین مالی زنجیره‌ای است. اشاره کردم مشکلات عدیده کیفیتی به دلیل مسائل مالی و قراردادی است نه موضوعات فناورانه. البته بعضی قطعه‌سازان ماشین‌های‌شان فرسوده شده است و مشکلاتی در تولید با کیفیت قطعه دارند اما مساله اصلی روابط بین قطعه‌سازان و خودروسازان است. پرداخت‌ها بموقع انجام نمی‌شود و قطعه‌سازان برای اینکه زیان خود را جبران کنند، مشکلاتی را در کیفیت محصول دارند. تامین مالی زنجیره‌ای از 2 ماه پیش آغاز شده است و چند هفته پیش تفاهمنامه بین وزارت صمت و 7 بانک بزرگ کشور منعقد شد و هماهنگی بسیار خوبی بین بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارت اقتصاد ایجاد شده است.

فاطمی‌امین ادامه داد: امیدواریم با پیاده‌سازی تامین مالی زنجیره‌ای که به صورت پایلوت در سایپا و بعد از آن ایران‌خودرو اضافه شد، معوقات قطعه‌سازان را کاهش دهیم و به خودروسازان کمک کنیم بموقع پرداخت‌ها را انجام دهند تا مسائل کیفیت حل شود. سومین کاری که ما باید به عنوان دولت انجام دهیم نظارت است. در حال حاضر یک شرکت غیردولتی وجود دارد که هر 3 ماه یک بار گزارش‌هایی را درباره کیفیت ارائه می‌دهد.

وزیر صمت با برشمردن چند راهکار که خودروسازان و قطعه‌سازان به عنوان عوامل زنجیره باید آن را انجام دهند، مطرح کرد: یک مورد اصلاح قراردادهای بین شرکت‌هاست که این موضوع جای کار و اصلاح دارد و تاثیر قابل توجهی می‌تواند بر کیفیت داشته باشد. مورد دیگر بحث پرداخت‌ها و تحویل قطعات است. بعضی قطعات به طور مشخص کیفیت نازلی دارد و باید خودروسازان و قطعه‌سازان آن را به طور مشخص اصلاح کنند. نکته بسیار مهم یکپارچه‌سازی سامانه‌های مدیریت کیفیت در زنجیره خودرو است که از الزامات خودروسازان و قطعه‌سازان باید باشد. موضوع دیگر خدمات پس از فروش است، بعضا مشاهده می‌شود در خدمات پس از فروش کارهایی انجام می‌شود که هزینه‌های کیفیت را ممکن است افزایش دهد. 

عضو کابینه دولت سیزدهم با اشاره به مواردی که مطرح کرد، ادامه داد: امیدواریم کیفیت خودروهای تحویلی با این موضوعات به طرز قابل توجهی افزایش یابد. 

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر بخواهیم به طور اساسی این مسائل را حل کنیم 2 کار باید انجام شود و ما به عنوان حاکمیت باید این 2 کار را انجام دهیم. یکی از این موارد ایجاد رقابت است. باید رقابت ایجاد شود؛ هم بین خودروسازان و هم بین قطعه‌سازان. یکی از موضوعات می‌تواند بحث واردات باشد که مجلس شورای اسلامی در این موضوع نظر مثبت دارد و ما هم به عنوان دولت با این موضوع موافق هستیم تا حدی که بتواند وضعیت اقتصادی کشور را به حرکت دربیاورد و بر کیفیت تاثیر بگذارد. 

فاطمی‌امین ادامه داد: موضوع دوم اصلاح ساختار صنعت است که به آن «تیرینگ رده‌بندی» می‌گویند. در این قالب وضعیتی که وجود دارد به طور اساسی متحول خواهد شد. الان یک خودروساز با 800 یا 900 قطعه‌ساز مواجه است، اگر هر کدام از اینها نقصی در کارشان داشته باشند، این نقص در خودرو مشاهده می‌شود و تاثیرگذار است. این ساختار تیرینگ سال‌ها در کشورهای مختلف و شرکت‌های پیش رو خودروسازی اجرایی شده است و بیش از 10 سال است در کشور مطرح شده اما هنوز اجرایی نشده است. یکی از تاکیدات ما ایجاد ساختار رده‌بندی یا تیرینگ است. 

محمد باقری‌بناب در جریان سوال خود از وزیر صمت درباره ارتقای کیفیت خودروهای تولید داخلی، پس از استماع توضیحات سیدرضا فاطمی‌امین به صورت مشروط از پاسخ‌های وی قانع شد. 

نماینده سوال‌کننده تاکید کرد اگر وزیر ظرف مدت 2 هفته اصلاح ساختار تولیدات خودروسازی داخلی را ارائه کند، از پاسخ‌های وی قانع می‌شود. در ادامه روح‌الله عباسپور، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گزارشی از نحوه رسیدگی به سوال محمد باقری‌بناب به همراه 72 نفر از نمایندگان مجلس از وزیر صمت درباره کیفیت خودروهای تولید داخل ارائه کرد و گفت: در اجرای ماده 207 آیین‌نامه داخلی مجلس، سوال فوق در جلسه رسمی کمیسیون با حضور نمایندگان عضو، نماینده سوال‌کنندگان و وزیر مطرح شد و پس از استماع نظر طرفین و عدم اقناع نماینده سوال‌کننده، کمیسیون قلمرو سوال را ملی دانست و به استناد آیین‌نامه داخلی، گزارش سوال را برای اعلام وصول در نخستین نشست علنی به هیات‌رئیسه ارسال کرد. 

نماینده مردم بوئین‌زهرا و آوج در مجلس یازدهم بیان کرد: یکی از مطالبات جدی مردم در حوزه خودرو بویژه در ۲ خودروساز سایپا و ایران‌خودرو، نحوه قیمت‌گذاری و کیفیت نامطلوب تولیدات است. آنها انتظار دارند نمایندگان مجلس مطالبات‌شان را پیگیری کنند. 

وی ادامه داد: در ادوار مختلف مجلس اعضای کمیسیون صنایع و معادن به طور جدی در حوزه کیفیت خودرو ورود داشته‌اند اما هر چه از عمر خودروسازی گذشته است، کیفیت خودرو پایین‌تر آمده است، همان‌طور که شاهد بودیم در ابتدای این دوره از مجلس خودروهای تحویلی به ترابری مجلس به دلیل نیاز به اصلاح و تعمیر به خودروساز ارجاع شد. نماینده مردم در مجلس یازدهم تاکید کرد: طبق قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو و ارتقای کیفیت خودرو، باید وزارت صمت هر 6 ماه یک بار از وضعیت خودرو به مجلس گزارش دهد، همچنین هر 3 ماه یک بار گزارشی از نحوه ارتقای کیفیت خودرو به کمیسیون صنایع و معادن ارائه کند. 

عبدالرضا مصری، نایب رئیس مجلس نیز بیان داشت با موافقت وزیر و اصرار نماینده سؤال‌کننده ۲ ماه به وزارت صمت مهلت داده شد تا نسبت به اصلاح ترکیب هیأت مدیره شرکت‌های خودروساز اقدام کند.

  رئیس پلیس راهور با اشاره به حادثه بهبهان: خودروسازها باید اشتباه‌شان را قبول کرده و قول بدهند خودروی ایمن تولید کنند

مهدی جابری: اُمیکرون معادلات مقابله با کرونا را در سراسر جهان برهم‌ زده است. محققان تاکنون 46 جهش در سویه جدید کرونا شناسایی کرده‌اند و هشدار داده‌اند اُمیکرون از اتصال آنتی‌بادی‌ها با خودش جلوگیری می‌کند تا علاوه بر تهدید مبتلایان قبلی، آنهایی که تا امروز ۲ دوز واکسن زده‌اند نیز در تیررس این سویه باشند. 

در این میان رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در جامعه به کمتر از 50 درصد رسیده است، در حالی که کارشناسان معتقدند برای مقابله با اُمیکرون باید به آمار 90 درصدی در این زمینه برسیم؛ یعنی ما 40 درصد در رعایت اصول بهداشتی مرتبط با کرونا عقب هستیم و همین اختلاف 40درصدی می‌تواند کار دست‌مان بدهد!

دیروز رنگ نارنجی بعد از مدت‌ها دوباره به نقشه کرونایی کشور بازگشت تا زنگ خطری برای اوج‌گیری دوباره این ویروس در ایران باشد؛ ویروسی که این روزها مرموزترین سویه خود را بی‌آنکه ردپایی در آزمایشات معمولی برجا بگذارد، به میدان فرستاده است. 

اُمیکرون به یک تعبیر «رادارگریز» است و از اکثر کیت‌های تشخیص کرونا که در ۲ سال اخیر در آزمایشگاه‌های سراسر کشور وجود داشت به سلامت عبور می‌کند و نام و نشانی از خود برجا نمی‌گذارد تا نامرئی‌تر از گذشته، زنجیره ابتلا را توسعه دهد!

در این شرایط، اخبار و گزارش‌های مربوط به کاهش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در مقابله با کرونا بسیار نگران‌کننده است. ماسک‌ها از روی برخی صورت‌ها حذف شده و در تعداد زیادی از صورت‌ها پایین‌تر از لب و بینی قرار گرفته است! همچنین بسیاری از اجتماعات به بهانه‌های مختلف بدون رعایت فاصله اجتماعی برگزار می‌شود و قطعا با این سیاهی‌لشکر و چنین آمادگی ناقصی نمی‌توان به آبی ماندن نقشه کرونایی کشور و مبارزه موثر با اُمیکرون امیدوار بود. پیشنهاد می‌شود در اماکن عمومی از جمله ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، نیروهای ناظر مستقر شوند و از ورود افراد بدون ماسک ممانعت کنند. البته نیروها شامل پرسنل شهرداری و پلیس، ماه‌ها قبل حضور پررنگ و موثری داشتند و با قاطعیت و البته برخورد محترمانه، مانع حضور افراد بدون ماسک می‌شدند اما این روزها نشانی از حضور آنها نیست. 

همچنین افراد داوطلب یا وابسته به نهادهای عمومی و خصوصی در یک سال و نیم ابتدای شیوع کرونا با اهدای ماسک به افراد بدون ماسک، آنها را برای مشارکت در قطع زنجیره انتقال ویروس، تشویق می‌کردند اما آن حرکت‌های زیبا، انسان‌دوستانه و موثر نیز این روزها رنگ باخته است تا شرایط برای جولان اُمیکرون فراهم شود. به همه اینها «ریختن ترس ما» از کرونا را هم اضافه کنید. ما با سپر شکسته 50 درصدی، مشغول جنگ با دشمنی هستیم که قابل ردیابی نیست.

سیدمحمدامین علیدوست: «۲ تن از اساتید دانشگا‌ه‌های شریف و شهید بهشتی اخراج شدند»؛ شایعه‌ای که در روزهای گذشته در صدر اخبار و گفت و شنودهای فضای مجازی بود. این گفت و شنودها از آنجایی کلید خورد که اعلام شد دکتر «محمد فاضلی» استاد دانشگاه شهید بهشتی و دکتر «آرش اباذری» استاد دانشگاه صنعتی شریف از این پس دیگر همکاری‌ای با این ۲ دانشگاه نخواهند داشت. همین موضوع باعث شد عده‌ای موجی در کشور راه بیندازند و ادعا کنند این مساله، آغاز «پروژه تصفیه اساتید دانشگاه در دولت جدید» است. اما در هیاهوی این تحلیل‌ها و بمباران نفرین و ناسزا سر دادن‌ها، لازم است در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که آیا «روایت داستان» همین است که در فضای مجازی پمپاژ می‌شود، یا روایت دیگری هم هست که در صدای بلند قیل و قال‌ها نشنیده باقی مانده؟

 

* کدام اخراج؟!

اجازه بدهید قبل از شروع بحث، به این مساله بپردازیم که از حیث حقوقی، لفظ «اخراج» به چه معنایی دلالت می‌کند، سپس ببینیم آیا این لفظ درباره جناب دکتر آرش اباذری و جناب دکتر محمد فاضلی صدق می‌کند یا خیر؟

ما وقتی از لغت اخراج استفاده می‌کنیم که یک شخصیت حقیقی فرآیندهای حقوقی برای استخدام در یک مجموعه را طی کرده و قانونا از اعضای رسمی یک مجموعه یا سازمان به حساب می‌آید، سپس به هر دلیلی فرآیندهای حقوقی طی‌شده ابطال و ارائه مزایای شغلی به فرد متوقف می‌شود. طبیعتا این فرد از حمایت‌های قانونی و حقوقی‌ای که برای افراد شاغل در هر مجموعه‌ای وضع شده نیز برخوردار خواهد بود. 

حال سوال این است: آیا از حیث حقوقی دکتر آرش اباذری و دکتر محمد فاضلی در استخدام دانشگاه‌های شریف و شهید بهشتی بوده‌اند و رسما عضو هیات علمی محسوب می‌شده‌اند که قطع همکاری با این ۲ استاد، مصداق لفظ «اخراج» شود؟ پاسخ منفی است. اساسا این ۲ استاد به صورت «پیمانی» با دانشگاه همکاری داشته‌اند و فرآیندهای حقوقی لازم برای عضویت به عنوان هیات علمی تمام‌وقت انجام نشده است. 

جناب دکتر فاضلی سال‌های 92 تا 96 معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک و مدیر شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی بوده است. وی همچنین ریاست مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی وزارت نیرو را برعهده داشته است. همین مورد باعث شده هیات جذب با درخواست تبدیل وضعیت دکتر فاضلی از آزمایشی به رسمی مخالفت کند چرا که اشتغال همزمان در ۲ پست رسمی، خلاف قانون است. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که مخالفت هیات جذب با رسمی شدن دکتر فاضلی در دولت قبل رخ داده است و ارتباطی با دولت فعلی ندارد. در نهایت نیز چون قرارداد ایشان به صورت «پیمانی» بوده، این امکان برای دانشگاه از حیث حقوقی و قانونی فراهم است که با توجه به شرایط خود، به تمدید قرارداد اقدام بکند یا نکند. عدم تمدید قرارداد از حیث حقوقی، مترادف با اخراج نیست. 

همین مساله به شکل دیگری درباره جناب دکتر آرش اباذری نیز مطرح است. روابط عمومی دانشگاه صنعتی شریف در پی اخبار منتشرشده با مضمون «اخراج آرش اباذری از استادان گروه فلسفه علم» بیانیه‌ای را در این باره صادر کرد. در متن بیانیه دانشگاه صنعتی شریف آمده است: «پیرو انتشار شایعه «اخراج یکی از استادان گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف»، روابط عمومی دانشگاه صنعتی شریف، بنا به وظیفه‌ای که جهت شفاف‌سازی فضای رسانه‌ای به ‌عهده دارد، اعلام می‌دارد: نامبرده از حدود ۳ سال پیش در تدریس برخی دروس با گروه «فلسفه علم» این دانشگاه همکاری داشته و اخیرا متقاضی استخدام به ‌عنوان عضو هیات علمی این دانشگاه بوده‌اند. فرآیند استخدام ایشان، براساس روند قانونی وزارت علوم، منجر به نتیجه مثبت نگردید. با بازنگری مجدد نیز تغییری در نتیجه حاصل نشد. لذا لازم است صراحتا تبیین شود نامبرده تاکنون رابطه استخدامی با این دانشگاه نداشته و شایعه اخراج ایشان از دانشگاه صنعتی شریف قویاً تکذیب می‌شود».

نکته جالبی که در حواشی پیش‌آمده برای این ۲ استاد جلب توجه می‌کند، تلاش عده‌ای است که سعی می‌کنند هر طور شده این مساله را یک تصمیم «جناحی» نمایش دهند، در حالی که براساس اعلام دکتر ابراهیم آزادگان، رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه شریف بعد از پایان مدت همکاری دکتر اباذری با این دانشگاه، ایشان هم‌اکنون در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی (IPM) مستقر شده است؛ مرکزی که تحت ریاست دکتر محمدجواد لاریجانی از چهره‌های مطرح اصولگرا اداره می‌شود. 

 

* سخنی در باب اسائه ادب به دکتر گلشنی

پس از انتشار شایعات و اخبار کذب در رابطه با آنچه اخراج دکتر اباذری خوانده شد، متاسفانه گفت‌و‌گوی ابراهیم آزادگان با روزنامه شریف موجب دامن زدن به این اخبار کذب شد که به نظر می‌رسد اطلاعیه شفاف دانشگاه در واکنش به همین گفت‌و‌گو نیز بوده است. دکتر آزادگان بدون اشاره به این مساله که اصولا فرآیند جذب دکتر اباذری به عنوان عضو هیات علمی به انجام نرسیده است، مناقشه‌ای اداری و قانونی را بدون شفاف‌سازی مناسب به سطح رسانه کشاند و حرمت ساختار قانونی‌ای را که خود براساس آن در جایگاه عضو هیات علمی دانشگاه نشسته است، پاس نداشت. 

تاسف‌برانگیزتر اینکه در آن گفت‌و‌گو ادعا شده است دکتر «مهدی گلشنی» ضمن تماس با دفتر وی، گفته است مانع بازگشت اباذری به دانشگاه شریف خواهد شد. اینگونه اظهارنظر آزادگان عملا تلاش در این جهت است که مساله عدم تایید صلاحیت‌های عمومی آرش اباذری توسط نهادهای قانونی را به نوعی به مساله شخصی جناب گلشنی با وی تقلیل دهد. در اینجا 2 سوال باید پاسخ داده شود. نخست اینکه دکتر گلشنی که توسط دوستان آزادگان در دانشگاه بازنشسته شد و اکنون هیچ سمت سیاسی و حقوقی در کشور ندارد، کجای این مساله ایستاده است که پای وی به دعوا کشانده می‌شود؟ سوال مهم‌تر اینکه: آیا نهادهای مسؤول در وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی نباید از حیثیت خود و ساختارهای قانونی کشور و نیز اساتید پرافتخار دانشگاهی دفاع کنند تا اینگونه حیثیت افراد پایمال اغراض شخصی و پروژه‌های سیاسی قرار نگیرد؟

جای تأسف دارد که شاگردان حرمت استادان بزرگ خود را رعایت نکنند و ماجرا را به گونه‌ای روایت کنند که گویی جناب دکتر گلشنی از سر حسادت شخصی(!) مانع فعالیت دکتر اباذری در دانشگاه شریف شده است. «از قیاسش خنده آمد خلق را». جناب دکتر گلشنی از مفاخر علمی و چهره‌های ماندگار ساحت دانش کشور است و اساسا افق ایشان تناسبی با چنین بحث‌های سطحی و کم‌عمقی ندارد. حقی که امثال دکتر گلشنی بر جامعه علمی ما دارند، حق بزرگی است و اینکه ما خودمان به دست خودمان اینگونه با مفاخر علمی خود رفتار کنیم و بعد در جایگاه دیگری گریبان چاک کنیم که قدر نخبگان کشور دانسته نمی‌شود، تناقضی آشکار و اقدامی خلاف موازین اخلاقی است. به نظر می‌رسد در این موضوع باید عذر تقصیر و قصوری به پیشگاه جناب دکتر گلشنی عرضه داشت و درس عبرتی گرفت که دیگر در دعواهای توئیتری حرمت کسانی که علم مدیون آنهاست، خدشه‌دار نشود و این وظیفه‌ای است که پیش و بیش از همه برعهده دانشگاهیان و نهاد دانشگاه است.