حوادث 30 خرداد 60، فرار بنی‌صدر به همراه سرکرده مجاهدین خلق (منافقین) و حرکت‌های مسلحانه که پیش از خروج این 2 نفر با عنوان «آغاز فاز نظامی» کلید خورده بود، طراحی‌های تروریستی علیه جمهوری اسلامی را به خانه‌های تیمی کشانده بود. پس از مدت کوتاهی از 30 خرداد و افزایش عملیات‌ها از سوی منافقین که در 4 سطح الف- عملیات ترور علیه مسؤولان سیاسی- مذهبی جمهوری اسلامی (مانند انفجار در دفتر نخست وزیری و ترور ائمه جمعه) ب- عملیات ترور پاسداران کمیته، سپاه و دادستانی انقلاب ج - عملیات ترور مردم کوچه و بازار و د - عملیات آتش‌سوزی اموال عمومی و دولتی، سرقت مسلحانه و حمله به موسسات، مغازه‌ها و منازل مردم انجام می‌شد، با اجرای طرح مالک و مستاجر در سال 60، هر مالکی موظف به شناسایی هویت مستاجر خود با ارائه شناسنامه شد و بدین ترتیب لورفتن و شناسایی عوامل گروهک‌ها افزایش پیدا کرد. امکان خروج هم البته برای همه وجود نداشت. در نتیجه این اتفاقات، اعضای اتحادیه کمونیست‌ها جنگل را برای فاز نظامی خود انتخاب کردند. البته اعضای این اتحادیه اینطور مطرح می‌کردند که با شیوه مجاهدین خلق کار به جایی نمی‌رسد و به همین دلیل وارد جنگل شدند و در نهایت به ترورهایی دست زدند که در شیوه بسیار شباهت به اعمال مجاهدین خلق داشت. «ریاحی» از سرکردگان اتحادیه کمونیست‌ها دلیل چگونگی حضور در جنگل را اینطور روایت می‌کند: با یک تحلیل نادرست از اوضاع که ناشی از یکسری ذهنی‌گری‌های خودمان و یک مقدار هم واقعیاتی بود که در جامعه اتفاق افتاد و واقعیات کوچکی هم نبود که براحتی بشود دید پشت‌شان چه می‌گذرد، آن واقعیات و ذهنی‌گری‌های ما راجع به حاکمیت تغییر کرد. فکر کردیم حاکمیت دارد اشتباه می‌رود. ما فکر می‌کردیم توی جبهه‌های جنگ دارد سازش می‌شود. تکه‌هایی از میهن دارد فروخته می‌شود و آمریکا دارد می‌آید... به فکر افتادیم که چه کنیم؟ گفتیم این ترورها ثمری نمی‌دهد. ما باید کاری بکنیم که مردم خودشان بیایند توی میدان. اساساً ما بحث‌مان همیشه با کسانی که آنها را طرفدار مشی چریکی می‌گوییم، این بود که انقلاب را مردم باید بکنند و نه ماها. بحث این بود که پس یک شهری، جایی را انتخاب کنیم تا در آنجا بتوانیم خودمان را حفظ کنیم و به مردم بگوییم راه این است، چاره این است. داریم به اشتباه می‌رویم. داریم می‌رویم زیر پرچم آمریکا، بیایید کمک کنید کشور را نجات بدهیم. با یک چنین برداشتی، ما با حدود ۷۰ قبضه اسلحه و حدود ۱۰۰ نفر از افراد به داخل جنگل رفتیم و تقریباً از اواخر شهریور همه در جنگل بودند. قرار بود ۱۸ آبان به شهر بیاییم که آمدیم سر خیابان، درگیری شد و مجبور شدیم برگردیم داخل جنگل. بعد از آن هم 4 ماه طول کشید تا برنامه جنگل تغییر کند. یعنی برنامه بریزیم برای اینکه چه جوری به شهر برویم. طی این مدت چند بار درگیر شدیم و چند بار هم با گروه‌های گشتی سپاه برخورد کردیم و متأسفانه درگیری‌هایی رخ داد که هیچ کدام در برنامه ما نبود. برنامه ما این بود که مثلاً قیام بکنیم... به هر صورت برنامه‌ریزی طول کشید... اگر بخواهم از چگونگی زندگی در جنگل بگویم، شاید ارزش نداشته باشد. یک مقدار وسایل و آذوقه و... منتقل کرده بودیم به جنگل و مدتی با آنها می‌گذراندیم. بعد آذوقه تمام شد، در واقع مدتی را که پیش‌بینی  کرده بودیم توی جنگل بمانیم به درازا کشید. ما برای یک ماه آذوقه تهیه کرده بودیم. البته از گالش‌ها کمک می‌گرفتیم و پولش را هم می‌دادیم.  اواخر دی‌ماه، آماده شده بودیم که برویم شهر و برنامه داخل شهر رفتن این بود که ما مواضعی را که نیروهای سپاه و بسیج در آن هستند، محاصره کنیم تا آنها نتوانند بیایند بیرون و توی مردم تیراندازی و درگیری نشود. مردم از تیراندازی و کشت و کشتار نهراسند... بعد به مردم بگوییم که ما فکر می‌کنیم به انقلاب خیانت شده... و بعد ببینیم مردم چه می‌کنند؟ اگر مردم آمدند و حرکت شلوغ شد، ما هم با آنها می‌رویم و ملت هستند که انقلاب می‌کنند. اگر هم نیامدند و نشد که هیچ. البته فکر می‌کردیم و مطمئن بودیم که می‌آیند و هیچ تردیدی هم در این باره نداشتیم. به این ترتیب بود که مقر بسیج محاصره شد. مقر سپاه هم در ابتدا محاصره شد ولی بعد از نیم ساعت آنجا را ول کردند و گفتند خبری نیست (من خودم آنجا نبودم همان‌طور که گفتم ما توی محله بودیم). درگیری‌ها در اطراف بسیج شروع شد و حدود ۱۶ تا ۱۷ نفر از افراد ما اطراف بسیج را محاصره کرده بودند. اینکه می‌پرسید چه جوری و از کجا درگیری آغاز شد، به این دلیل که تقریباً هیچ‌کدام از افراد ما (گویا به جز یک نفر) همانجا کشته نشدند، اطلاع ندارم درگیری چطور آغاز شد و نخستین گلوله را که زد. آیا اول افراد سپاه این بچه‌ها را دیدند و گلوله زدند یا اینها اول برادران سپاه را دیدند و گلوله زدند؟ اینها را دقیق نمی‌دانم. بعد هم سکوت و آرامش بود تا فردا صبح حدود ساعت ۸، ۵/۸ یا ۹ صبح که کم کم از طرف پل نیروهای بسیج و سپاه سنگربندی کردند و آمدند جلو. اول از همه در اطراف بسیج درگیری شد و افراد ما آنجا محاصره و همگی کشته شدند و ما عقب‌نشینی کردیم و رفتیم توی باغ‌ها. ساعت ۵/۵ ، ۶ هوا تاریک شد و ما بتدریج به سمت جنگل عقب‌نشینی کردیم. اینکه نخستین تیراندازی‌ها چگونه شروع شدند و کی اول شروع کرد، اینها را دقیق نمی‌دانم ولی می‌دانم که درگیری از اطراف بسیج شروع شد و حدود ۲ یا ۳ ساعت یا بیشتر درگیری در سنگرهایی که افراد ما در طرف جاده و بیمارستان امام خمینی ایجاد کرده بودند، گسترش یافت. درگیری چند ساعتی طول کشید و متأسفانه در این جریان تعدادی از برادران سپاه و بسیج شهید شدند. یک تعدادی هم از بچه‌های ما ... (از متن دادگاه محاکمه حسین تاجمیر ریاحی - از اعضای اتحادیه کمونیست‌ها)

گروه یادآور: «- بچه‌های کمیته‌اند؟
- آره.
- [صدای تیربار می‌آید] چی شد؟
- به شما ارتباطی نداره، بفرمایید.
- رمز شب برادر؟»
پاسخی نمی‌شنود. چرا که او اصلا برادر نیست و تنها به هیبت برادرها درآمده. کمی بعد آن روی دیگر آن که لباس برادرها را پوشیده مشخص می‌شود. همه آنها که توسط او از خودروهای‌شان پیاده ‌شدند، کمی آن‌طرف‌تر به رگبار بسته می‌شوند و این بخشی از آنچه است که ندیده‌ایم. کودکی جلو می‌آید اما جلوی چشم‌هایش را می‌گیرند!
بخار گلوله‌های داغ از روی جنازه‌های نقش بر زمین شده، بلند می‌شود...
آنچه در بخشی از فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» درباره جنایت وحشیانه مجاهدین خلق (منافقین) به تصویر کشیده شد، ماجرای روزهای زیادی از دهه 60 بود. بعد از خرداد 60، فاز نظامی منافقین، با فاز نظامی ضدانقلاب، کومله و دموکرات و فاز نظامی رژیم بعث علیه جمهوری اسلامی همزمان شده بود. روزهایی که اتفاقا گروهی با عنوان «اتحادیه کمونیست‌های ایران» هم در فاز نظامی به سر می‌برد و اتفاقا با لباس‌های سپاهی که در دوران ریاست جمهوری بنی‌صدر از دفتر ریاست جمهوری گرفته بودند، ایست بازرسی می‌زدند و مردم را پیاده می‌کردند و به رگبار می‌بستند. این واقعیت یکی از روزهای منتهی به 6 بهمن سال 60 آمل است. حادثه‌ای قبل از حمله به آمل اتفاق می‌افتد. این به اصطلاح سربداران می‌آیند و جاده‌ هراز را می‌بندند که اعلامیه پخش کنند. «یک روحانی به‌نام آقای شریعتی از گرگان با پسر و عروسش به آنجا می‌رسد. آنطور که عروسش تعریف می‌کند، از این روحانی کارت شناسایی می‌خواهند و او نیز به سبب پوشش آنها کارتش را به آنها نشان می‌دهد که آنها به روحانی گفتند: به‌به! ما در آسمان‌ها دنبال شما می‌گشتیم. و او را از ماشین پیاده کرده و جلوی چشم خانواده‌اش به شهادت می‌رسانند. یعنی با لباس سپاه این کار را کردند. راهبندان هم کرده بودند. مردم هم می‌دیدند اما به واسطه‌ لباس سپاه به آنها اعتماد کردند. بنابراین کسی نمی‌توانست به آنها شک کند. در حادثه‌ دیگری چون زمان حمله به دهه‌ فجر نزدیک بود، یکی از معلمان با دانش‌آموزان، مشغول رنگ‌آمیزی و شعارنویسی روی دیوار بودند که آنها با لباس سپاهی به آنها می‌گویند من سپاهی هستم و بچه‌ها هم می‌گویند که ما بسیجی هستیم. تا این حرف را می‌زنند، آنها را به رگبار می‌بندند و از آن دانش‌آموزان تنها یک نفر زنده می‌ماند». (از خاطرات فرمانده وقت سپاه امل) اما به چه جرمی! این سوالی است که می‌شود از همه گروهک‌های تروریستی پرسید.
اتحادیه کمونیست‌های ایران، با وامداری از تفکر مائوییستی پس از عزل بنی‌صدر با تغییر ساختار در اهداف و روش‌ها، مانند مجاهدین خلق، مشی مبارزه مسلحانه را در پیش می‌گیرند؛ مبارزه‌ای که در ابتدا شکل و شمایل مخفیانه دارد اما در ادامه برای همراه کردن مردم، روش مائو در چین را برمی‌گزیند. این ساده‌انگاری در انتخاب روش اما از کجا ناشی می‌شد؟ همراه کردن مردم طبق طرح آنها، چیزی شبیه مدل مائو در چین بود. مائوییست‌ها با این دیدگاه که به‌وسیله‌ تسلط بر روستاها و اتصال آنها به یکدیگر می‌توان شهرها را تهدید و به سمت مرکز حرکت کرد، به دنبال فتح مرکز بودند. در واقع همان کاری که مائو در چین انجام داد و با اتصال روستاهای دهقانی به هم و پی‌ریزی یک راهپیمایی بزرگ، پکن را فتح کرد اما آیا مختصات جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران بویژه مناطق شمال کشور با چین مطابقت داشت؟ آیا مردم واقعا آنها را همراهی می‌کردند؟
ضعف در تحلیل صرفا مخصوص مائوییست‌ها نبود. عمده گروهک‌های تجزیه‌طلب در مرزهای غربی و شرقی و در شمال و جنوب کشور، با همین تحلیل که مردم ما را همراهی خواهند کرد، یا با این ادعا که چندروزه به مرکز می‌رسیم، پیاده‌نظام خود را به کام مرگ فرستادند؛ از کودتای نوژه تا فتنه فروغ جاویدان مجاهدین خلق که در مرصاد خاموش شد. سردار غلامعلی رشید روایت تامل‌برانگیزی از یکی از اسرای عملیات مرصاد دارد که حکایت ضعف در تحلیل بدنه و توهم بالای سران منافقین است: «ما چند نفر اسیر در عملیات مرصاد گرفتیم. یکی از آنها را در همان 48 ساعت اول آوردیم و با او حرف زدیم. نقشه را جلویش گذاشتیم و گفتیم از این مرز، از این قصر‌شیرین تا بغداد چند کیلومتر است؟ می‌گفت 110 تا 120 کیلومتر. گفتم از قصرشیرین تا تهران چند کیلومتر است؟ گفت:800 کیلومتر است. گفتیم نگاه کن بعد از قصر‌شیرین تا بغداد هیچ‌ چیز نیست، دشت است. دشت هموار؛ یک جاده است و یک دشت اما برعکس به سمت تهران این همه ارتفاعات، گردنه و شهر است. اینها همه مانع است. بعد سوال کردم ما چقدر آدم داشتیم. می‌گفت مثلا اینقدر. گفتم ما یک میلیون نفر از ارتش و سپاه و بسیج آدم داشتیم؟ گفت بله! گفتم هیچ‌و‌قت فکر نکردی ما با یک میلیون نفر آدم که سلاح داشتیم، تجهیزات داشتیم، توپ داشتیم، تانک داشتیم، چرا به سمت بغداد که در 120 کیلومتری ما قرار دارد نرفتیم؟ شما چگونه با 4هزار آدم می‌خواهید 800 کیلومتر مسیر را با این همه مشکل بیایید تهران؟ چه چیزی در ذهن‌تان بود؟ می‌ماند و می‌گفت به ما می‌گفتند حرکت کنید».
خود رجوی هم درباره این عملیات نظر قابل تاملی دارد که سندی بر توهم بالای او است. رجوی پیش از عملیات گفته بود: «کاری که ما می‌خواهیم انجام دهیم در حد ‌توان و اشل یک ابرقدرت است، چون فقط یک ابرقدرت می‌تواند کشوری را ظرف این مدت تسخیر کند؛ به‌طور مثال بغداد تا مرز ایران 180 کیلومتر فاصله دارد و در طول 8 سال جنگ ایران ادعای گرفتن آن را نکرده است اما ما می‌خواهیم برویم تهران را بگیریم. ما به ترتیب به قصرشیرین، سرپل‌ذهاب، اسلام‌آباد و بعد کرمانشاه می‌رویم. بعد از آن همدان، قزوین، تاکستان، کرج و بالاخره تهران».
اعضای اتحادیه کمونیست‌ها نیز به دلایلی که مابه‌ازای عینی نداشت و صرفا برساخته‌های خودشان بود، تصور می‌کردند که مردم با آنها همراهی می‌کنند. در شرایطی که اتفاقات روزهای بعد واقعیت دیگری را پیش چشم آنان آورد. نسرین جزایری یکی از اعضای اتحادیه کمونیست‌ها در جلسه دادگاه خود به این واقعیت اذعان می‌کند و می‌گوید: «به خاطر اینکه توجه نکردم مردم در چه راه و مسیری هستند از مردم جدا افتادم، تا بالاخره در مقابل‌شان قرار گرفتم». مسعود مدی از دیگر اعضای این اتحادیه نیز به عبارت دیگر همین مفهوم را در جلسه دادگاه خود منتقل می‌کند: «تمام این گروهک‌ها از بزرگ تا کوچک بادکنکی بیش نبودند که با نخستین فشار از طرف مردم ترکیدند و در رفتند. و باید هم در بروند». علی آبادی از دیگر اعضای اتحادیه نیز این موضوع را با این عبارت که «گروه‌ها به انقلاب اسلامی خدمتی انجام نداده‌اند، بلکه در مقابل مردم قرار گرفته‌اند»، تصریح می‌کند و دیگری می‌گوید: «ما به علت اینکه با زندگی مردم ایران و روحیات آنها آشنایی نداشتیم و از انقلاب به دور بودیم هیچ غلطی نتوانستیم بکنیم».
همان‌طور که از متن جلسه دادگاه اعضای اتحادیه کمونیست‌ها نیز برمی‌آید، شناخت اعضا، سران و سرکردگان اتحادیه کمونیست‌ها از مردم بویژه مردم آمل بشدت ضعیف بود اما اعضای این گروهک مانند دیگر فرقه‌ها و گروه‌های تروریستی سعی نمی‌کردند شناخت خود را از مردم تصحیح کنند، بلکه با لجبازی روی موضع خود تاکید می‌کردند. رهام ضرغامی از اعضای اتحادیه کمونیست‌های ایران، در جلسه دادگاه درباره این توجیه‌ها و لجاجت‌های درون اتحادیه می‌گوید: «مجموعه حرکت‌هایی که سازمان‌ها و گروه‌های نظامی داشتند یا در انقلاباتی که صورت می‌گرفت، حداقل ارتباط با ملت را داشتند ولی اگر ما از روستایی فرار می‌کردیم، نشانگر عدم ارتباط با مردم بود، حتی در آنجا که ما معتقد بودیم حاکمیت در آنجا ضعیف است، خودمان را رد نمی‌کردیم». او همچنین تصریح می‌کند: «اگر مبارزه مسلحانه علیه جمهوری اسلامی حقانیت داشت باید لااقل در یک مورد منجر به این می‌شد که ملت ایران و حداقل بخشی از مردم ایران را به خودش جذب کند». در واقع مردم آن ظرفیتی را که آنها فکر می‌کردند، برای‌شان فراهم نکردند. هرچند اسم‌شان هم فدایی خلق بود و تصورشان هم این بود که می‌خواهند خلق را از زیر یوغ حکومت دربیاورند اما تحلیل‌ها و اخبار آنها از مردم آمل غلط بود. مردم با دفاع از شهر کمونیست‌ها را می‌گرفتند و تحویل نیروهای بسیج و سپاه می‌دادند. اگرچه در این راه متحمل سختی‌هایی شدند و شهیدانی را نیز تقدیم کردند.
تحلیل‌های غلط و توهم بالای سران اتحادیه کمونیست‌ها که خسارت‌های خونباری را بر آمل وارد کرد، بدانجا رسید که خودشان بعدها و در جلسات دادگاه و پای چوبه اعدام اذعان می‌کردند: اشتباه کردیم وارد شمال شدیم!

ناصر میرریاحی از رهبران اتحادیه‌ کمونیست‌ها مبدع تز تشکیل جبهه‌ سوم بر ضد جمهوری اسلامی بود. او معتقد بود عراق در جنگ تحمیلی، بخش عمده‌ای از امکانات و نیروی نظامی ایران را در جبهه‌ اول به خود مشغول کرده است. مبارزات کردها در کردستان، جبهه‌ دوم علیه نظام است، بنابراین با ایجاد جبهه‌ سوم، «اتحادیه کمونیست‌ها» می‌تواند در یک جنگ بدون مقاومت، نظام نوپای سیاسی را به ورطه‌ سقوط بکشاند. به همین خاطر رهبران شورشگر اتحادیه‌ کمونیست‌ها، جنگل‌های منطقه‌ عمومی جنوب غربی شهر آمل را انتخاب کرده و به جولان در آن پرداختند. مهم‌ترین نکته بحث ظرفیت‌های جغرافیایی این منطقه بود که دارای شاخص‌های مهم بود: 1- آمل برای فعالیت آنها دارای عمق استراتژیک بود؛ به دلیل اینکه از کوه‌های جنگلی تا لب دریا فاصله و عمق قابل توجهی داشت که برای برای جنگ و گریز خوب بود. 2- شاخص مهم دیگر این بود که باید منطقه‌ انتخابی به مرز نزدیک باشد. 3- نکته‌ دیگر قرمز بودن مناطق مشابه آمل بود. یعنی در مناطق مشابه نظیر سیاهکل و لاهیجان، قبلاً سابقه‌ درگیری وجود داشته و در آنجا پاسگاه دایر کرده بودند. 4- وجود جاده‌ هراز. یکی از این عناصر اتحادیه به ‌نام بهمن شیردل می‌گفت که دلیل انتخاب آمل، وجود جاده‌ هراز بود. می‌گفت که اگر ما می‌توانستیم نیم‌ ساعت جاده را ببندیم و اعلامیه پخش کنیم، چون که رادیو این اینگونه مسائل را پخش می‌کرد، همه‌ ایران را متوجه خود می‌کردیم. ضمن اینکه جاده‌ هراز، جاده‌ استراتژیکی است که شمال را به مرکز و مرکز را به مشهد متصل می‌کند.
5- آنها تمایل داشتند مکان استقرار، قابلیت تقسیم شدن را از مرکز داشته باشد و آمل به دلیل وجود سلسله‌کوه‌های البرز، دارای این ویژگی بود. 6- یکی از مهم‌ترین دلایل آنها برای انتخاب آمل این بود که تصور می‌کردند در این شهر زمینه‌های مردمی برای همراهی با آنها وجود دارد که البته بزرگ‌ترین اشتباه‌شان نیز همین مسأله بود. ضمن اینکه جنگل هم آب داشت و هم بعضی درخت‌ها میوه‌های خوردنی داشتند. جنگل محل استتار و اختفای مناسبی بود که آنها در آن محدودیتی نداشتند. (از گفت‌وگوی سردار ناصر شعبانی، فرمانده وقت سپاه آمل)
 

شما ملاحظه فرمودید که اینها در داخل تبلیغات زیاد مى‏کردند، به خارج هم که رفتند تبلیغات زیاد مى‏کنند، به اینکه مردم در اختناقند و خودشان همه مخالفند با جمهورى اسلامى. در 100 تا 6 تا موافق دارد جمهورى اسلامى، یا فوقش 10 تا ولى سایرین همه موافق منفى و مخالف هستند. همه آمال‌شان را به شمال دوخته بودند و بیشتر تبلیغات این بود که شمال دیگر تقریباً صد درصد مخالف با جمهورى اسلامى هستند. اینها همه قوای‌شان را جمع کردند و به آمل آن حمله وحشیانه غافلگیرانه را کردند، به امید اینکه مردم آمل هم با آنها همدست شوند و آمل را مرکز استان قرار بدهند و بعد مازندران و جاهاى دیگر و رشت و... را بگیرند و جلو بروند. اینها به خیال خودشان با دست ملت مى‏خواستند که- همان ملتى که آنها تراشیدند که مخالفند با جمهورى اسلامى- با اینها بیایند و مرکز را هم بگیرند و حکومت را تغییر بدهند و بعد هم هر طورى که دل‌شان مى‏خواهد عمل بکنند، مرتجعان را هم از بین ببرند! وقتى مواجه شدند با مخالفت مردم- مهم مخالفت مردم بود- [شکست خوردند] و ما باید تشکر کنیم از شهر آمل و آن مردم فداکار که مع‌الأسف، خوب عده‏اى را هم شهید دادند، لکن خوب این مطلب را ثابت کردند که آنجایى که شما تمام آمال‌تان به آنجا بود با شما مخالفند؛ حالا شما مى‏خواهید بیایید قم؟ مى‏خواهید بیایید تهران؟ جاهاى دیگر؟ (از بیانات امام خمینی در 10 بهمن 60. صحیفه امام، ج‏16، ص: 2) اینها نمى‏توانند بفهمند و نخواهند توانست فهمید که سربازهاى ایران از نظامى و پاسدار و سایر قواى مسلح با ایمان است که دارند پیش مى‏روند. تمام قدرت‌ها یک طرف ایستادند و یک قدرت ایمان هم در مقابل آنها یک طرف و قدرت ایمان بر آنها غلبه کرد و غلبه مى‏کند. اینها جامعه‏اى که اسلام در او وجود پیدا کرده است و پیاده شده است، این جامعه را ندیدند تا بفهمند. در کتاب‌ها هم همچو جامعه‏اى را نخوانده‏اند تا بفهمند. افکار کوتاه آنها هم نمى‏رسد به این امر که بتوانند بفهمند جامعه اسلامى یعنى چه. در تاریخ، در عین حالى که خوانده‏اند که عده‏هاى بسیار کم و ارتش بسیار کم اسلام بر دولت‌هاى طاغوت بسیار قدرتمند مثل ایران سابق و مثل روم غلبه کردند و این غلبه، غلبه ایمان بود. آنها را آنطور غربی‌ها غربزده کردند و تبلیغات بر ضد اسلام و بر ضد ایمان و بر ضد انبیا کردند که غفلت کردند از ایمان و اسلام و روى آن غفلت مشغول اینطور خرابکاری‌ها هستند. اگر این عده‏اى که در جنگل بودند اسلام را فهمیده بودند، حمله به آمل نمى‏کردند. این حمله در عین حالى که براى ما تأسف‏انگیز بود و عده‏اى از برادرهاى ما را از دست ما گرفت، لکن فهماند به این دسته‏هاى غیرانسانى که اینطور نیست که شما خیال مى‏کنید که اگر یک صدایى بلند کنید مردم با شما هستند. چطور یک مردم مسلمانى که دل بسته‏اند به اسلام و دل بسته‏اند به قرآن و شهادت را براى خودشان افتخار مى‏دانند... (صحیفه امام ج 16 ،ص 103تا106)
 

درباره همکاری سازمان منافقین با اتحادیه‌های کمونیست‌ها، از سوی برخی اعضا در دادگاه محاکمه اعضای این اتحادیه نکاتی مطرح شده است. از جمله کامران صمیمی در بخشی از صحبت‌های خود در دادگاه می‌گوید: «من خودم را مجرم می‌دانم، در بخشی از این جنایات، نه‌تنها این جنایات، بلکه آنچه کسان دیگر کرده‌اند، شریک هستم. مثلاً منافقین موقعی که جنایات ۷ تیر را انجام دادند، من اول فکر کردم کار سازمان سیاست، بعداً منافقین با افتخار اعلام کردند که کار آنها بوده. تشکیلات اتحادیه هم افتخارش این است که چند منافق در جنگل به آنان پیوسته‌اند، مسلمانان به‌اصطلاح راستین و کمونیست‌های راستین سر از یک آبخور در آوردند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ و به هم پیوستند». محمدرضا سپرغمی از دیگر اعضای اتحادیه کمونیست‌ها در جلسه دادگاه می‌گوید: «یکی از گروهک‌هایی که در اطراف پراکنده بودند، گروهی به اسم «مرزن‌کلا» بود، اینها حدود ۶ تا ۸ نفر بودند که بین اینها عده‌ای منافق بودند و عده دیگری هم از اقلیت با جناح چپ اکثریت بودند که به این جریان ملحق شدند. 3-2 نفر هم به صورت پراکنده آمده بودند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، از جمله یک پیکاری و یک نفر از طوفان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. از آنجا که [ریاحی] مسؤول بود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، قاعدتاً هر ارتباطی که کسان دیگر می‌گرفتند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ایشان‌‌‌ باید در جریان قرار می‌گرفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، چون که یکی از‌ مسؤولان سیاسی بوده است‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. مسؤول کل سیاسی «سید سیامک زعیم» بود که دستگیر شده و در اوین زندانی است‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. یک مسؤول دیگر هم داشتیم با نام احمد که اهل مازندران بود و چند بار با سران منافقین ارتباط گرفته بود و قاعدتاً آقای ریاحی و آقای زعیم در جریان این تماس‌ها قرار می‌گرفتند». پس از حوادث آمل مجاهدین خلق در نشریه خود از اقدام اتحادیه کمونیست‌ها ابراز رضایت می‌کنند. گروهک تروریستی منافقین از ترور 600 نفر از مردم آمل به‌دست «اتحادیه کمونیست‌های ایران» در سال 1360، ابراز رضایت کرد. گروهک تروریستی منافقین در شماره 139 از «نشریه مجاهد»، ارگان مطبوعاتی اصلی منافقین در سال‌های آغازین دهه 1360، این موضع را اتخاذ کرده است. بر اساس بیانیه اتحادیه کمونیست‌های ایران که گروهک منافقین بخش زیادی از آن را به نشانه دستاوردی بزرگ برای گروه‌های موسوم به مقاومت، در نشریه خود منعکس کرده است، تروریست‌های این اتحادیه طی 3 عملیات که در تاریخ 18 و 22 آبان و 5 بهمن 1360 در جنگل‌های آمل ترتیب دادند، 600 نفر از مردم آمل را ترور کردند.

اواخر شهریور 1360، 180 نفر از اعضای اتحادیه کمونیست‌ها از سراسر کشور به جنگل دعوت شدند و در پایگاهی حوالی «منگل دره» در 20 کیلومتری آمل به شکل مخفیانه‌ای مستقر شدند. حمله غافلگیرانه‌ای که بنا بود از سوی آنان در 18 آبان 60 اتفاق بیفتد به دلیل درگیری‌های پراکنده به تعویق افتاد. این درگیری‌ها باعث شد نزدیک به 80 نفر از اعضای اتحادیه از آنها جدا شدند. در این فاصله زمانی نیروهای انقلابی از حضور این تشکیلات در جنگل مطلع شدند. در نهایت پنجم بهمن ماه 1360، تعدادی از اعضای اتحادیه کمونیست‌های ایران، با نام «سربداران جنگل» در پوشش لباس‌های نظامی تحت عنوان عملیات «اسب تروا»، با استفاده از تسلیحات نظامی و ایجاد درگیری و به قصد تصرف به شهر آمل حمله کردند. شعبانی، فرمانده وقت سپاه آمل در شرح این ماجرا می‌گوید: «برنامه‌ آنها برای حمله، تسخیر 3 نهاد بود؛ یکجا ساختمان بسیج بود که از لحاظ استراتژیک در محل خوبی بود. ضمن اینکه ساختمان بسیج از لحاظ استقامت ساختمان محکمی بود. مکان دوم فرمانداری و مکان سوم، سپاه. عصر 5 بهمن حرکت کردند و در 2 محله‌ «اسپی‌کلا» و «رضوانیه» در خانه‌هایی که برای‌شان تدارک دیده بودند، مستقر شدند. در اعترافات‌شان می‌گفتند، فرض ما این بود که جایی را بگیریم که از آنجا نگذاریم کمکی از آن‌طرف پل به نیروهای انقلاب برسد. بعد هم حمله می‌کنیم و منطقه را از دست آنها می‌گیریم. حدود یک‌ربع به 11 شب 6 بهمن بود که من در سپاه بودم. ناگهان صدای تیراندازی شنیدیم. آنها حمله را شروع کردند درحالی‌که بسیاری از نیروهای ما در جنگل بودند». خانی، فرمانده بسیج آمل در سال 60 نیز درباره نحوه حمله اعضای اتحادیه کمونیست‌ها می‌گوید: «کسانی که روز دوم بهمن از جنگل حرکت می‌کنند به سمت آمل 3-2 روز در راه بودند یعنی دوم، سوم و چهارم بهمن در راه بودند و تا 5 بهمن در یکی از خانه‌های آمل مخفی بودند. اینها 4-3 روز در راه بودند. در این مدت برادران پاسدار آملی برنامه‌ریزی می‌کنند با توجه به پی بردن به حضور این افراد در جنگل آنها را تعقیب کنند. پاسدارها آماده شدند و روز چهارم از سپاه حرکت کردند به سمت جنگل برای تعقیب این گروه. آنها اما از آن طرف می‌آیند داخل شهر؛ یعنی زمانی که اینها حرکت کردند سمت آمل که اکثر پاسداران ما از شهر خارج شده بودند».
اعضای اتحادیه  می‌خواستند به دلیل اهمیت شهر آمل در استان مازندران به‌عنوان مدخل ورودی استان و نزدیکی این شهر به تهران، شهر را تصرف کرده، اعلام استقلال کنند. پس از آن هم به‌زعم خودشان با همراهی مردم آمل به تهران حمله کنند. آنها معتقد بودند مردم آمل منتظر یک جرقه‌اند و اگر ما حمله کنیم، مردم هم همراه ما می‌شوند و بعد برای حمله به تهران و بخش‌هایی از مازندران آماده می‌شویم. حتی در سازماندهی عملیاتی خود، گروه‌هایی را طراحی کرده بودند که مردم را همراه با خود کنند. ضمن اینکه آنها فکر می‌کردند آمل به‌عنوان منطقه‌ امن، نقطه آغاز و سرپلی باشد برای مبارزه با جمهوری اسلامی. شعبانی فرمانده وقت سپاه آمل پیرامون آغاز درگیری‌ها می‌گوید: «درگیری‌ها در همان شب آغاز شد. ما تصمیم گرفتیم در شب به دلیل آسیب‌پذیری، دستور حمله را متوقف کنیم و منتظر شدیم تا صبح شود. ضمن اینکه این تصمیم موجب شد برای طرح‌ریزی حمله، زمان بیشتری را در اختیار داشته باشیم. صبح که شد، به کمک مردم، ما ابتکار عمل را در دست گرفتیم. مردم واقعاً به ما کمک کردند. خود مردم اینها را می‌گرفتند و تحویل می‌دادند. یادم هست که دمِ در سپاه، 3 نفر از حزب‌اللهی‌ها 2 نفر از آنها را گرفته و برای تحویل آورده بودند. پرسیدم چگونه آنها را دستگیر کردید؟ گفتند این‌قدر تیر زدند و ما این‌قدر سنگ زدیم تا تیرهای‌شان تمام شد و گرفتیم‌شان. جالب است که آن بنده‌ خدا تا آن روز آرپی‌جی ندیده بود. می‌گفت این سلاحش هم که شکسته را بگیر!» وی درباره چگونگی مقاومت مردم و تعداد تلفات اعضای اتحادیه کمونیست‌ها اینطور روایت می‌کند: «حدود ساعت 4 بود که بسیاری از آنها کشته، مجروح و اسیر شده بودند. آنها قصد فرار داشتند و از مواضع خود عقب‌نشینی می‌کردند. احساس کردم که ممکن است در حال عقب‌نشینی به سمت دادگاه بروند و آنجا را بزنند و زندانی‌ها را آزاد کنند. در زندان 45 تا 46 نفر منافق مهم داشتیم که با صدای تیراندازی به ‌وجد آمده بودند. سوار ماشین شدم و به سمت دادگاه رفتم. وقتی آنجا رسیدم، تیراندازی خیلی شدید بود. خلاصه دادگاه را حفظ کردیم اما بعد متوجه شدیم که آنها می‌خواستند فرار کنند. سرانجام نیز از 95 نفری که به شهر حمله کردند، تقریباً 88 نفر جنازه و اسیر و مجروح گرفتیم و 7 نفر از آنها توانستند فرار کنند که البته حدود 2 هفته‌ بعد، دستگیر شدند».
فرمانده بسیج آمل در سال 60 درباره هلاک‌شدگان گروهک تروریستی اتحادیه کمونیست‌ها می‌گوید: «حدود یک سوم این کمونیست‌ها آن روز کشته شدند، یک سوم دیگر هم توسط مردم دستگیر شدند و بقیه که زخمی و سالم بودند به داخل جنگل فرار کردند. تا یک سال بعد از 6 بهمن سال 60 با این گروه درگیر بودیم که عده‌ای دستگیر و عده دیگری فرار کردند. فراری‌ها به تهران و بعد به کشور آلمان رفتند و هم‌اکنون در این کشور مقداری فعالیت دارند».
در واقع همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، مردم نه تنها طبق تئوری متوهمانه‌ای که کمونیست‌ها از مائو قرض گرفته بودند، به جمعیت آنها اضافه نشدند، بلکه در مقابل‌شان ایستادند. ریاحی از متهمان ردیف اول ماجرای آمل در اعترافات خود درباره جمعیت محدود خود و تحلیلی که برای به اصطلاح قیام خود داشتند، می‌گوید: «می‌پرسید آیا با 100 نفر می‌شود کاری کرد یا نمی‌شود؟ ما فکر می‌کردیم کمیت و تعداد هیچ وقت مساله‌ نیست. مثال‌های تاریخی هم داریم، مثل قیام ستارخان در امیرخیز یا سالم ربیع‌علی که نخستین‌بار با ۹ نفر در کوه‌های یمن قیام علیه سلطان یمن را شروع کرد، پس با نیروی کم هم می‌شود کار بزرگ کرد. من فکر می‌کنم اشکال اینجاها نیست. اشکال در تحلیل است. باید پرسید اساساً چرا به این تحلیل رسیدیم؟»
تحلیل غلط سرکردگان این گروه موجب شهادت ده‌ها نفر از مردان کوچه و بازار شد. در قضیه آمل اما اتفاق مهم‌تری که افتاد این بود که مردم پاسخ مشخصی به اعضای اتحادیه کمونیست‌ها دادند. معاون عملیات سپاه ناحیه آمل در سال 60 عنوان می‌کند: «صبح ساعت هفت و نیم تا هشت درگیری شروع شد؛ کمونیست‌ها فکر می‌کردند مردم بیایند ولی یک در برای آنها باز نشد و یک در به روی ما بسته نشد؛ حتی کسانی که مخالف بودند باز هم دری را به روی ما نبستند. مردم هرکاری که از دست‌شان بر می‌آمد انجام می‌دادند و تا 3 عصر غائله تمام شد». جوانان، مردان و بویژه زنان در روایت‌های تاریخی که از این ماجرا شده است، بسیار بر نقش آنها تاکید شده. تا آنجا که زنان با استفاده از چادر، شن و ماسه جمع می‌کردند و سنگر می‌ساختند و تعداد این سنگرها آنقدر زیاد شد که آمل لقب شهر هزار سنگر به خود گرفت.

روز 9 بهمن‌ماه (روز اعدام کمونیست‌ها) محل اعدام در میدان 17 شهریور برنامه‌ریزی شده بود. احتمال می‌دادیم افرادشان در شهر باشند، چون تعدادی از شهدای ما از پشت مورد اصابت قرار گرفته بودند، در حالی که جنگلی‌ها در مقابل می‌جنگیدند، بنابراین مردم را به سمت ورزشگاه هدایت کردیم. وقتی محل اعدام به سمت ورزشگاه تغییر کرد، مردم که تعدادشان به 30 تا 40 هزار نفر می‌رسید با سرعت و به صورت دویدن خود را به ورزشگاه رساندند. مردم می‌گفتند: مرگ بر جنگلی! «کاک‌محمد» از کمونیست‌ها بود. در صحنه اعدام به او گفتم شما می‌گفتید مردم مردم، این مردم هستند که می‌گویند مرگ بر جنگلی! به من گفت: سیاحی خر خودتی! گفتم چطور؟ گفت: شما نوار آوردید تا روحیه ما را تضعیف کنید... من چشمش را باز کردم و جمعیت را که دید وحشت کرده بود و دهانش باز مانده بود؛ می‌دانست اگر رهای‌شان کنیم مردم تکه‌تکه‌شان می‌کنند. باز هم گفت: خواهش دارم بگذار چشمم باز باشد تا لحظه مردن حقایق را ببینم. اما من ترسیدم که ممکن است با چشم باز به ما حمله‌ور شده و اسلحه‌ای را به دست آورد، از این زاویه گفتم که قاضی دستور داده که چشم‌تان بسته باشد... (از گفت‌وگوی اسماعیل سیاحی، معاون عملیات سپاه آمل در سال 60)