آری شاویت: اگر تا آخرین لحظات یعنی تا آخر ژوئیه یا آگوست، اسرائیل نجات پیدا نکند، با یکی از این دو سناریو مواجه خواهد بود؛ یا موقعیت راهبردی اسرائیل به‌خاطر یک توافق بد با ایران متحمل ضربه جدی خواهد شد یا به‌خاطر متهم شدن به برهم زدن این توافق، این اتفاق رخ می‌دهد. به هرحال هیچکدام آسان نخواهد بود. اسرائیل با موقعیت خطرناکی روبه‌رو می‌شود.
درباره سناریوی اول یعنی دستیابی به توافق باید بگوییم جان کری، ارنست مونیز و وندی شرمن که مذاکرات با تهران را انجام داده‌اند مرتکب 2 اشتباه اساسی شده‌اند. مشکل اول به زمان مربوط می‌شود. براساس این توافقنامه زمان لازم برای دستیابی ایران به بمب اتم کوتاه و زمان لازم برای مقابله غرب با ایران هسته‌ای طولانی می‌شود. در نتیجه مانع اصلی پیش روی ایران در چند سال اخیر به تدریج از میان می‌رود.  دومین اشتباه کری، مونیز و شرمن این است که براساس توافق لوزان، ایرانیان باید اورانیوم‌های غنی‌شده خود را رقیق کنند اما همچنان ابزار تولید اورانیوم غنی‌شده را در اختیار دارند. سانتریفیوژهای نطنز و فردو و احتمال ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته امکان تولید مجدد اورانیوم را برای آنها مهیا می‌سازد. در این صورت به‌خاطر همان اختلاف زمانی که به آن اشاره شد، دیگر هیچ‌کس قادر نخواهد بود آنها را متوقف کند.
هسته‌ای شدن ایران خیلی زودتر از آنکه انتظارش می‌رود روی خواهد داد و موقعیت راهبردی اسرائیل را به‌طور چشمگیری وخیم خواهد کرد. درباره سناریوی برهم زدن توافق از سوی اسرائیل هم می‌توان گفت توافق لوزان آشتی با ایران در زمان دولت روحانی و به رسمیت شناختن زیرساخت‌های هسته‌ای این کشور را به یکی از سنگ بناهای سیاسی و امنیتی کاخ‌سفید تبدیل کرده است. از این رو افرادی که بحران کنونی در روابط آمریکا و اسرائیل را با بحران‌های قبلی در سال‌های 1948، 1967، 1973، 1981 (رآکتور عراق) و 2007 (رآکتور سوریه) مقایسه می‌کنند، در اشتباهند. این بار اقدام اسرائیل در تضاد کامل با آنچه خواهد بود که از نظر کاخ‌سفید منافع آمریکا محسوب می‌شود.
تلاش‌های اسرائیل برای متوقف کردن روند دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اگر در پایان تابستان واشنگتن احساس کند اسرائیل مانع به نتیجه رسیدن تلاش‌هایش شده است، خدا به داد ما برسد.
مقامات اسرائیلی باید هر دو سناریو را در نظر داشته باشند و با جدیت به دنبال یک راه‌حل سوم باشند. اسرائیل در چنین اوضاع حساسی نمی‌تواند مرتکب اشتباه دیگری شود. با گذشت توفان بهاری، اسرائیل به یک راهبرد جدید، سازنده و صریح نیاز دارد.
هاآرتص

کریستین پیترسون و مایکل کریتندن: نمایندگان کنگره با عزم راسخ برای ایفای نقش وسیع‌تری در زمینه سیاست خارجی، باراک اوباما رئیس‌جمهور را درباره  مذاکرات هسته‌ای‌اش با ایران به چالش کشیدند و هفته گذشته قانونی را تصویب کردند که به آنها قدرت بازنگری - با احتمال رد- یک توافق نهایی را می‌دهد.  این لایحه کنگره را که خواهان نقش وسیع‌تری در سیاست خارجی است در برابر اشتیاق کاخ سفید به بر جای گذاشتن میراثی در زمینه امور جهانی در دور آخر ریاست جمهوری اوباما بدون مداخله کنگره قرار می‌دهد.
این لایحه محکی برای توانایی قانونگذاران در اتخاذ یک موضع واحد در باره یک موضوع مهم سیاست خارجی است.  در حالی که اعضای هر دو حزب خواستار مشارکت بیشتر در دستور کار خارجی اوباما هستند، اغلب با چالش‌های سیاسی در تدوین یک قانون خاص و رای‌گیری درباره  آن مواجه بوده‌اند.  اوباما این بار بر خلاف اکثر موارد دیگر نزاع با کنگره، با مخالفت دوحزبی چشمگیری مواجه است. دموکرات‌ها مصمم به اجتناب از اشتباهاتی‌اند که به عقیده آنها طی بیش از یک دهه جنگ در خاورمیانه رخ داده است و جمهوریخواهان نگرانند رئیس‌جمهور در تلاش برای دستیابی به توافق نهایی تا پایان ژوئن به آسانی در برابر ایران کوتاه بیاید.  لایحه‌ای که باب کورکر [جمهوریخواه] رئیس کمیسیون روابط خارجی سنا ارائه داد و تصویب شده اوباما را به مدت 30 روز پس از حصول توافق نهایی از لغو تحریم‌های ایران بازمی‌دارد.
کنگره طی این مدت می‌تواند توافقنامه را بررسی کند و احتمالا به رای بگذارد.  اوباما ابتدا با این لایحه مخالف بود ولی بعد گفت آن را امضا می‌کند. مقامات دولت وی معتقدند این لایحه می‌تواند موجب تضعیف موضع اوباما در مذاکرات شود.  اعضای هر دو حزب در کنگره می‌گویند خواهان پذیرش نقش کنگره در تصمیم‌گیری درباره زمان لغو تحریم‌های کنگره درباره ایرانند.
بسیاری از جمهوریخواهان چنین قانونی را برای مقاومت در برابر تضعیف اختیاراتشان توسط قوه مجریه ضروری می‌دانند.
حتی برخی دموکرات‌ها که از این لایحه حمایت نکرده‌اند، گفته‌اند ویژگی دوحزبی آن منعکس‌کننده تمایل وسیع کنگره برای ایفا‌ی نقش فعال‌تر در تعیین سیاست خارجی پس از سال‌ها واگذاری این مساله به رئیس‌جمهور است.  قانونگذاران هنوز در این باره اختلاف نظر دارند که مباحثات بر سر بازنگری کنگره در توافق نهایی چه تاثیری بر مذاکرات با ایران خواهد داشت.  طرفداران لایحه می‌گویند این امر توانایی مذاکره‌کنندگان آمریکا را برای پافشاری بر توافقی که نظر کنگره را جلب کند، تقویت می‌کند.
در عین حال منتقدان می‌گویند نمایندگان کنگره ممکن است این مذاکرات حساس را مختل کنند و باید ارزیابی را به بعد از حصول توافق نهایی موکول می‌کردند.
وال‌استریت‌ژورنال

جاناتان ویزمن ـ جنیفر استینهاور: پس از ماه‌ها مذاکره دقیق با حکومت ایران، باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا با یک درگیری پرمخاطره با نمایندگان کنگره از جمله اعضای حزب دموکرات مواجه شد که قصد دارند در دیپلماسی دولت در زمینه برنامه هسته‌ای ایران نقش داشته باشند.
کمیته روابط خارجی سنا روز سه‌شنبه گذشته، به طور رسمی پیش‌نویس قانونی را که به کنگره درباره لغو تحریم‌های ایران اختیاراتی می‌دهد، تدوین کرد که به رای گذاشته و تصویب هم شد. جمهوریخواهان سنا در صدد هستند از تلاش‌های دموکرات‌ها برای تضعیف این قانون و تلاش‌های جمهوریخواهان برای تشدید یا پیچیده کردن آن بکاهند با این امید که بتوانند حمایت هر دو حزب را از اقدامی که رئیس‌جمهور می‌ترسد به ادامه دیپلماسی بین ایران و 6 قدرت جهانی آسیب برساند، حفظ کنند.
درحالی که اوباما به خاطر پیچیده کردن روند مذاکرات با ایران نمایندگان کنگره را مورد انتقاد قرار داد، در نهایت وعده داد قانون سنا را که بر نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای با ایران تاکید دارد، امضا خواهد کرد. پیش از تصویب این قانون، کاخ سفید، جان کری وزیر خارجه، ارنست مونیز وزیر انرژی و دیگر اعضای گروه امنیت ملی اوباما را برای ارائه گزارش به سناتورها و کارکنان آنها اعزام کرد.  دولت آمریکا می‌خواست کنگره دست‌کم تا پایان ماه ژوئن ـ ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای دستیابی به توافق جامع ـ از تصویب هر قانونی در این زمینه خودداری کند.
اعضای کمیته روابط خارجی سنا تمام آخر هفته را به دنبال یافتن حد وسطی بودند که هم خواسته کنگره و هم خواسته دولت را تامین کند، بدون آنکه به ایجاد تغییر اساسی در طرح مذکور منجر شود.  اکنون کاخ سفید که به خوبی دریافته است نمی‌تواند کلا مانع نظارت کنگره شود، باید به تلاش دموکرات‌ها برای تضعیف این قانون امید ببندد. دست‌کم 50 اصلاحیه به وسیله نمایندگان هر دو حزب آماده ارائه است.
نیویورک‌تایمز

برایان ام داونینگ: کشورهای عربی حوزه خلیج فارس ثروت بزرگی در اختیار دارند، حجم عظیمی از مبالغ مالی را صرف امور دفاعی می‌کنند و تعداد زیادی از نیروهای نظامی را گرد آورده‌اند. با این همه این کشورها برای تامین امنیت خود به قدرت‌های خارجی و از همه مهم‌تر آمریکا وابسته هستند. به همین علت ارتش‌های عربی در راستای تلاش برای ایجاد ارتش‌هایی به مراتب قدرتمندتر و کارآمدتر، سعی در خرید اقلام تسلیحاتی از قدرت‌های غربی دارند تا غربی‌ها را به نحوی به دفاع از مشتریان بزرگ عرب خود ترغیب سازند.
این مساله همزمان با ظهور ناگهانی گروه تروریستی داعش در سال گذشته بیشتر نمود پیدا کرد، هنگامی که کشورهای عرب سنی خواستار حمایت نظامی غربی‌ها در برابر داعش شدند ولی حمایت نظامی چشمگیری دریافت نکردند تا جایی که حجم بزرگی از نیروهایی که در عراق با داعش می‌جنگند، سربازان و داوطلبان شیعه هستند.
با این حال سنی‌ها تلاش می‌کنند با ایجاد یک نیروی بین‌المللی متشکل از یگان‌های زمینی، دریایی و هوایی برای برخورد با شورشیان حوثی در یمن، به نحوی این روند وابستگی نظامی به قدرت‌های غربی را تغییر دهند ولی هم‌اکنون این پرسش مطرح می‌شود که نتیجه تشکیل این ائتلاف در یمن چه خواهد بود و چه پیامدهایی برای خاورمیانه در پی خواهد داشت؟‌  یمن چندین دهه است به طور پیوسته با درگیری و جنگ داخلی دست به گریبان است. تجربه نشان داده است عمر ائتلاف‌های سیاسی در این کشور بسیار کوتاه است. اقدامات نظامی اخیر حوثی‌ها صرفا در قالب تازه‌ترین جنگ میان شمال که زمانی تحت حکومت ترک‌های عثمانی اداره می‌شد و جنوب که مستعمره انگلیس بود تعریف می‌شود.
ظهور قدرتمندانه حوثی‌ها زنگ‌های خطر را در پایتخت‌های عربی سنی به صدا درآورده است. حوثی‌ها دست‌نشانده ایران و نماد توسعه‌طلبی شیعی به شمار می‌روند. این نگرانی بارها در کنگره آمریکا شنیده شد ولی کسی به آن نپرداخت. به عنوان مثال دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا قدمت اعمال نفوذ ایران را در یمن به تازگی و بویژه دامنه آن را کوچک ارزیابی می‌کنند. به اعتقاد آنها منشأ انگیزه‌ها و نیروی محرکه جنبش حوثی‌ها را باید در داخل یمن جست‌وجو کرد.  با این حال برداشت اعراب سنی از حوادث یمن، از دریچه نگرش‌های فرقه‌ای و خصومت‌های مذهبی شکل می‌گیرد و در این راستا درباره خطر ایران و جنبش‌های شیعی اغراق و بزرگنمایی می‌شود. به اعتقاد سنی‌ها قدرت شیعیان در منطقه رو به افزایش است، اگرچه با توجه به ظهور داعش در سوریه و عراق، شتاب این روند در منطقه تا حدودی کند شده است. گذشته از همه اینها سنی‌ها در واکنش به قدرت فزاینده شیعیان، درصدد تشکیل یک نیروی نظامی مشترک در منطقه برآمده‌اند.  تاکنون کشورهای عرب سنی تنها با اجرای یک رشته حملات هوایی و آتشباری توپ‌های دریایی، مواضع و انبارهای سلاح حوثی‌ها را در شمال یمن هدف قرار داده‌اند و پیشروی آنها در عدن و نواحی جنوبی را متوقف ساخته‌اند. توجه کشورهای سنی به حوادث یمن موجب غفلت آنها از نبرد با داعش در عراق و سوریه شده است با این همه اغلب عملیات نظامی ضد داعش در این کشورها توسط نیروی هوایی آمریکا انجام می‌شود. قدرت هوایی به تنهایی در برابر حوثی‌ها کارساز نیست. نیروی زمینی ارتش‌های عربی سنی بشدت به انواع تسلیحات مجهز هستند با این همه برنامه‌های آموزشی آنان در مقایسه با همتایان غربی‌شان بسیار سطحی و ساده است و افزون بر آن توانایی رزمی این نیروها در میادین نبرد واقعی مورد آزمایش قرار نگرفته است. چنانچه ارزیابی‌ها از عملکرد یگان‌های سعودی در جنگ اول خلیج فارس نیز چندان دلگرم‌کننده و تاثیرگذار نبود.
ارتش‌های عربی سنی غالبا از نظامیانی تشکیل شده‌اند که از قبایل پراکنده هستند و تجربه جنگاوری آنها به مبارزه با قبایل رقیب و زیر پرچم چند شاهزاده و امیر محلی خلاصه می‌شود.
پادشاهان عرب سنی برای جبران این نقیصه با درماندگی دست به دامان کشورهای خارج از حوزه خلیج فارس شده‌اند و به دنبال جلب حمایت مصر و پاکستان هستند. آنها در این روند به سال‌ها کمک سعودی به اسلام‌آباد و قاهره استناد می‌کنند.
با این همه مساله اصلی اینجاست که ورود به جنگ با حوثی‌ها در یمن هزینه‌بر و طولانی‌مدت خواهد بود. مصر زمانی در جنگ داخلی سابق در یمن وارد معرکه شد و خیلی زود خود را در میانه جنگی طولانی و بی‌ثمر ضد شیعیان حوثی دید. این خود نشانه‌ای از تردید و دودلی کشورهای عرب خارج از حوزه خلیج فارس برای مشارکت در این جنگ‌ها به شمار می‌رود.  ژنرال‌های پاکستانی نیز دست‌کم به اندازه همتایان مصری خود در این باره احساس تردید می‌کنند ولی بیش از همه آنها نگران امنیت ملی کشور خودشان هستند. در نگاه این ژنرال‌ها هر گونه حضور نظامی آنها در یمن، موجب تحریک رقیب آنها یعنی هند خواهد شد. به اعتقاد آنها هند ممکن است درصدد بر‌ آید در سایه اقدام پاکستان، حضور نظامی خود را در منطقه کشمیر یا افغانستان تشدید کند یا به خشونت‌های فرقه‌ای در ایالت بلوچستان در غرب پاکستان دامن بزند.
در نتیجه نیروهای زمینی که ریاض در صدد گرد آوردن آنها در یمن است، نیروی جدی در امور منطقه‌ای به شمار نمی‌روند. اقدامات آنها در یمن احتمالا به مشارکت در درگیری‌های مرزی و استقرار محدود نیرو برای عقب راندن حوثی‌ها محدود خواهد بود تا آنها را به نحوی پای میز مذاکره و چانه‌زنی بازگرداند. با این همه همین حضور محدود کافی خواهد بود تا نگرانی تهران و تل‌آویو را برانگیزد.  واکنش ایران به استقرار نیروهای بین‌المللی در منطقه، کمتر بر مبنای یک ناظر از راه دور و بیشتر بر اقدامات این ائتلاف ضد طرفداران شیعه ایران در یمن مبتنی خواهد بود. تشکیل این ائتلاف نظامی عربی در تهران از دریچه تاریخچه آن تعبیر و تفسیر خواهد شد و اینکه حملات به حوثی‌ها ممکن است آغازگر مبارزه‌ای در سطح وسیع‌تر باشد.  افراط‌گرایی سنی در همه جا رو به گسترش است:‌ القاعده، داعش و گروه‌های شبه‌نظامی مستقر در پاکستان ممکن است به صفوف یک ارتش منظم عربی سنی بپیوندند و در کنار هم یک تهاجم بزرگ و قدرتمندانه را ضد ایران صورت دهند مانند آنچه موجب جنگ 8 ساله میان ایران و عراق شد. از سوی دیگر ممکن است نیروهای سنی جنبش‌های شورشی را در کردستان و بلوچستان ایران تشدید کنند.
ایران در مقابل ممکن است با ترغیب و تحریک معترضان شیعه در کشورهای سنی‌مذهب به این اقدامات واکنش نشان دهد، بویژه در برخی از این کشورها جمعیت زیادی از شیعیان زندگی می‌کنند یا اکثریت جمعیت آنها شیعه است. با وجود اینکه شیعیان تنها 15 درصد جمعیت عربستان را تشکیل می‌دهند ولی از لحاظ راهبردی آنها ساکن نواحی هم‌مرز با یمن و استان نفتخیز شرق این کشور هستند.
متحدان طبیعی در منطقه یعنی عراق و سوریه نیز به نوبه خود درگیر جنگ با گروه‌های افراطی سنی هستند. این روند تهران را به تحکیم روابط با واشنگتن ترغیب خواهد کرد که اگرچه بعید است چندان خود را به ایران نزدیک کند ولی تلاش می‌کند در منطقه‌ای که از لحاظ اقتصادی برایش اهمیت دارد، این روند را به نحوی ادامه دهد؛ هدفی که چین و روسیه نیز احتمالا با توجه به نفوذ خود بر ایران و پادشاهان عرب از آن حمایت خواهند کرد.  در سالیان اخیر که برنامه هسته‌ای ایران به اصلی‌ترین نگرانی در خاورمیانه تبدیل شده است، اسرائیل و عربستان سعودی اختلافات و خصومت‌های دیرینه را کنار گذارده‌اند و در برابر ایران متحد شده‌اند ولی در عین حال اقدام سعودی‌ها در گردآوری نیروهای مسلح مشترک نگرانی تل‌آویو را نیز برانگیخته است. در این میان مخصوصا حضور نظامیان مصری در این ارتش برای اسرائیل نگران‌کننده‌تر است. مصری‌ها بهترین ارتش را در میان کشورهای عربی دارند و ممکن است با توجه به کاهش حمایت‌های آمریکا دیگر در حاشیه ننشینند و دست به کار شوند.  از طرفی اضافه شدن نظامیان باتجربه مصری، سوری و عراقی به صفوف نظامیان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به طور چشمگیری بر قدرت این ائتلاف می‌افزاید؛ ‌ائتلافی که ممکن است روزی توجه خود را به سوی اسرائیل معطوف سازد.
پایگاه اینترنتی نشنال اینترست

یگانه تربتی: در حالی که آمریکا و ایران به دستیابی به یک توافق هسته‌ای تاریخی نزدیک‌تر می‌شوند، بسیاری از ایالت‌های آمریکا احتمالا همچنان تحریم‌های خودشان را علیه ایران حفظ خواهند کرد که این امر می‌تواند هر گونه گرم شدن روابط بین این دو دشمن دیرینه را پیچیده و دشوار کند.
از جنبه کمتر شناخته‌شده انزوای بین‌المللی ایران، بیش از 20 ایالت آمریکا مقرراتی را وضع کرده‌اند که شرکت‌های فعال در بخش‌های اقتصادی ایران را مجازات می‌کنند.
در بیش از نیمی از این ایالت‌های آمریکا، چنین محدودیت‌هایی تنها در صورتی پایان می‌یابد که ایران دیگر به‌عنوان حامی تروریسم در نظر گرفته نشود یا آنکه همه تحریم‌های فدرال آمریکا علیه ایران لغو شود و لغو این محدودیت‌ها حتی در صورت دستیابی به توافق نهایی هسته‌ای نیز بعید است.
در این میان 2 ایالت کانزاس و می‌سی‌سی‌پی حتی در حال بررسی اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران هستند.
دورنمای تحریم‌های سفت و سخت در سطح ایالتی یا اعمال تحریم‌های جدید، در حالی که دولت فدرال در تلاش برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران است، خطرات افزایش اختلاف بین ایالت‌های آمریکا و دولت فدرال را بر سر مساله سیاست خارجی تعیین‌کننده کشور، بیشتر کرده است.
هر چند ایالت‌های آمریکا اغلب اقداماتشان را با تحریم‌های دولت فدرال علیه ایران هماهنگ کرده‌اند اما گاهی اوقات خط‌مشی سختگیرانه‌تری را درباره شرکت‌های خارجی مرتبط با ایران در پیش می‌گیرند.
«دان گائتز» از سناتورهای جمهوریخواه ایالت فلوریدای آمریکا که از قانون مجازات شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران در سال 2007 حمایت کرده است، در این باره می‌گوید: «تحریم‌های سرمایه‌گذاری ما به هیچ‌وجه با مذاکرات باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا با ایرانیان مرتبط نیست».
وی افزود: «آنها باید رفتار خود را به طور چشمگیری تغییر دهند و اقدامات ما لزوما از سوی باراک اوباما یا دیدگاه هیچ رئیس‌جمهور دیگری درباره ایرانیان هدایت نمی‌شود».
براساس توافق نهایی که هنوز هم تا پیش از ضرب‌الاجل 30 ژوئن/ 9 تیر مورد بحث و گفت‌وگو قرار دارد، احتمالا تحریم‌های آمریکا بر فروش نفت خام ایران به کشورهای دیگر لغو خواهد شد و محدودیت‌ها بر نظام مالی ایران کاهش خواهد یافت.
تحریم‌های دولت فدرال آمریکا بر ایران بر سر موضوعاتی نظیر وضع حقوق بشر ایران و تروریسم همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
در بین ایالت‌های آمریکا که از سوی خبرگزاری رویترز با آنها تماس گرفته شده است، قانونگذاران جورجیا، فلوریدا و میشیگان اعلام کردند هیچ قصدی برای تغییر سیاست‌های خود در قبال ایران حتی در صورت توافق دولت فدرال با این کشور ندارند.
مقامات ایالتی در کنتیکت و ایلینوی نیز گفتند به قانون جدید ایالتی برای تغییر سیاست‌های محروم‌کننده و سلبی حتی در صورت امضای توافقنامه نهایی با ایران نیاز خواهد بود.  مقامات ایالات نیویورک و اورگان نیز به رویترز گفتند برای مشخص شدن این موضوع که توافق هسته‌ای چه تاثیری بر سیاست‌های آنها خواهد گذاشت، به دنبال تغییر قوانین در سطوح فدرال خواهند بود.  مقامات در دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد هنوز به پرسش رویترز درباره سیاست‌های سلبی ایالت‌های آمریکا پاسخی نداده‌اند.
«برنادت میهان» سخنگوی کاخ سفید نیز هنوز به پرسش‌های رویترز درباره سیاست‌های تحریم ایالت‌های آمریکا پاسخ مستقیمی نداده اما تاکید کرده است تنها تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای تحت تاثیر توافق با ایران قرار خواهد گرفت.
نخستین تلاش‌ها در زمینه این سیاست‌های سلبی در سال‌های 2008 و 2009 صورت گرفت و با تصویب قانون تحریم‌های فراگیر، پاسخگویی و محروم‌سازی ایران در سال 2010 از سوی دولت فدرال همراه شد که ایالت‌های آمریکا را به دنبال کردن چنین اقداماتی ترغیب کرد.
اقدامات برای محروم‌سازی شرکت‌ها از حمایت گسترده 2 حزب سیاسی آمریکا برخوردار است و از سوی فرمانداران دموکرات و جمهوریخواه امضا و به قانون تبدیل شده است.  منتقدان این قوانین می‌گویند این موضوع مداخله غیرضروری در یک زمینه مهم از سوی ایالت‌های آمریکاست که تخصص اندکی در زمینه امور خارجی دارند.
«ویلیام راینش» رئیس شورای ملی تجارت خارجی آمریکا در این باره می‌گوید: «سیاست خارجی، مورد منحصر به فردی است که دولت نیاز دارد به طور یکصدا در این زمینه عمل کند».  قانون ایالت فلوریدا، ابتدا منجر به خارج کردن یک میلیارد و 300 میلیون دلار سرمایه شرکت‌هایی نظیر پتروچاینا و گازپروم روسیه برای مشارکت آنها در سودان یا ایران شد که در این زمینه تا سال 2014 میلادی 177 میلیارد دلار از سرمایه‌های آنها خارج شده است.  ایالت میشیگان نیز همانند فلوریدا یکی از پذیرندگان اولیه سیاست‌های محروم‌سازی در ارتباط با ایران بود.
این ایالت 185 میلیون دلار دارایی را از شرکت‌هایی نظیر رویال داچ‌شل، ودافون، HSBC و نوکیا برای فعالیت‌هایشان در ایران خارج کرد.
در سال‌های 2013 و 2014 ایالت میشیگان 45 میلیون دلار از شرکت بکتون دیکنسون که یک شرکت تجهیزات پزشکی آمریکایی است که به طور قانونی تحت مقررات‌های فدرال به ایران تجهیزات می‌فروشد، خارج کرد.
سخنگوی شرکت بکتون دیکنسون اعلام کرد این شرکت اطلاع نداشته که از سوی مقامات ایالت میشیگان هدف این سیاست سلبی قرار گرفته است تا آنکه از سوی رویترز با این شرکت تماس گرفته شد.
این شرکت با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد تجارت آن با ایران از دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا که بر تحریم‌های دولت فدرال نظارت دارد، مجوز داشته است.  «مارتی کنولنبرگ» از سناتورهای ایالت میشیگان که از حامیان لایحه محروم‌سازی در سال 2008 بوده است در این باره می‌گوید: «این قانون براساس مدل قانونی است که از سوی کمیته روابط عمومی آمریکا - اسرائیل (AIPAC) ارائه شده است؛ گروه لابی که از اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران حمایت می‌کند».
کنولنبرگ جمهوریخواه ادامه می‌دهد: «بسیاری از ایالت‌های دیگر این روند را دنبال کردند و من فکر می‌کنم با این فشارها، دولت فدرال مجبور می‌شود به این قانون عمل کند».  «ریچارد نفیو» معاون سابق هماهنگ‌کننده سیاست‌های تحریمی ایران در وزارت امور خارجه آمریکا در این باره گفت: «بازندگان اصلی این سیاست‌های سلبی در واقع شرکت‌ها و دولت‌های محلی هستند تا ایران و دیگر کشورهای هدف».
وی که اکنون با مرکز گلوبال انرژی پالسی دانشگاه کلمبیا در نیویورک همکاری دارد در ادامه می‌گوید: «دامنه اتخاذ چنین تصمیماتی در سطوح پایین‌تر دولتی تا دولت فدرال می‌تواند در مجموع آمریکا را به مکانی غیرجذاب و پیچیده برای انجام کسب و کار و تجارت تبدیل کند».
وی در ادامه می‌گوید: «در واقع اقدامی خوب است که در پایان، هیچکس احساس نکند هزینه‌های زیادی را برای کشور داشته است».
رویترز

دکتر حجت‌الله عبدالملکی*: در نخستین روز سال 94، رهبر حکیم انقلاب در فرمایشات سالانه‌شان در حرم حضرت علی‌بن‌ موسی‌الرضا المرتضی علیه‌السلام، بخش مبسوطی از فرمایشات‌شان را به موضوع بسیار مهم «اقتصاد مقاومتی» اختصاص دادند.
یک- در دوره‌ مدیریت دولت یازدهم، تحقق اقتصاد مقاومتی نیازمند وقوع 4 مقدمه است که عبارتند از:
 1- نظریه‌پردازی، 2- گفتمان‌سازی
3- مطالبه‌گری و 4- برنامه‌ریزی.
نظریه‌پردازی اقتصاد مقاومتی به معنای تبیین مفهوم، ماهیت و پایه‌های معرفتی و روش‌شناختی این الگوی اقتصادی و تبیین نظری کارآمدی این الگو در رفع مشکلات اقتصادی، تحقق اهداف و تداوم پیشرفت اقتصادی ایران است. در گفتمان‌سازی اقتصاد مقاومتی نیز دیدگاه نظری و علمی پیشین به باور عمومی در نخبگان و عموم مردم تبدیل می‌شود تا در گام سوم، مطالبه‌ای عمومی برای عملیاتی کردن این الگو شکل بگیرد. در پی این مطالبه عمومی، مسؤولان کشور (و به‌طور خاص قوه مجریه) خود را ناگزیر از پیگیری آن خواهند دید؛ اقدامی که مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و جزء‌به‌جزء خواهد بود.
حضرت امام خامنه‌ای مدظله‌العالی به‌عنوان معمار و نظریه‌پرداز تمدن نوین اسلامی با طرح مساله خطر جنگ اقتصادی در طول نیمه دوم دهه 80 و انشای اصطلاح اقتصاد مقاومتی در سال 89 و تبیین ابعاد این نظریه در سال‌های 90، 91 و 92، عملاً بخش مهمی از مرحله‌ نظریه‌پردازی اقتصاد مقاومتی را به انجام رساندند، هرچند حضرت معظم‌له تبیین جزئیات آن را- که بیشتر متعلق به مرحله برنامه‌ریزی است- به متخصصان و کارشناسان دانشگاهی در داخل و خارج قوا واگذار فرمودند. طی 5 سال اخیر با نمایان شدن ضعف دولت‌ها در مقابل تهدیدات اقتصادی خارجی- که باعث به زحمت افتادن توده مردم شد- و نیز با قطع امید از همکاری دشمنان قسم‌خورده ملت و نظام اسلامی ـ بویژه در جریان مذاکرات یک سال و نیم اخیر که به‌صورت مستقیم با آمریکا صورت گرفت- نخبگان و توده مردم جدای از استدلالات نظری، به‌طور عملی متوجه ضرورت اصلاح درونی اقتصاد کشور و قطع امید از راه‌حل‌های خارجی برای اقتصاد شدند. بدین‌ترتیب مرحله دوم (یعنی گفتمان‌سازی اقتصاد مقاومتی) نیز به‌سرعت در حال پیشرفت و تقویت است.
دو ـ اما در تعامل با دولت یازدهم که نشان داده است تمایل چندانی به تقویت بنیه و زیرساخت‌های نرم و سخت اقتصاد از درون ندارد و بیشتر چشم به عنایات قدرت‌های خارجی در رفع و رجوع مشکلات اقتصادی کشور دارد، تحقق الگوی کارآمد اقتصادی برای مقاوم‌سازی اقتصاد در برابر هجمه‌ها و تکانه‌ها بدون مطالبه‌گری جدی، ممکن نخواهد بود. در واقع تجربه یک سال و چند ماه اخیر نشان داده است بدون فشار افکار عمومی (اعم از نخبگان و توده‌ها) دولت حاضر به برنامه‌ریزی جدی برای اجرای اقتصاد مقاومتی نیست و آنچه تحت عنوان اقتصاد مقاومتی در دستگاه‌های دولتی و مراجعی از جمله شورای اقتصاد و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور صورت گرفته، تنها پیگیری امور و اقدامات روزمره و عادی اقتصاد (فارغ از وقوع یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی و بی‌توجه به ضرورت بازسازی درونی اقتصاد کشور) و در مواردی متعارض با آن بوده است. پس از یک سال از ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، جریان نظریه‌پردازی در این الگوی اقتصادی با همت محققان و صاحب‌نظران در ادامه نظریه پایه حضرت امام خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی، به بلوغ خود رسیده است و هرچند جریان نظری در این حوزه همچنان و با قوت ادامه خواهد داشت، مقدمه نظری کافی برای ورود به مراحل بعدی به‌خوبی فراهم شده است اما- همان‌گونه که پیش‌تر نیز گفته شد- به‌رغم قصور دانشمندان این حوزه و رسانه‌ها در تبیین و اطلاع‌رسانی دقیق و به‌روز، هم‌اکنون اقتصاد مقاومتی و ضرورت و کارآمدی آن به‌طور نسبی به گفتمان غالب نخبگان و توده‌ مردم نیز تبدیل شده است و اگرچه رسانه‌ها و جریان‌های علمی- فرهنگی باید در تقویت این گفتمان (از طریق اطلاع‌رسانی دقیق و عمیق) همتی مضاعف بگمارند، لکن با تحقق سطح فعلی گفتمانی، عصر مطالبه‌گری فرارسیده است.

فرمایشات بسیار مهم حضرت امام خامنه‌ای مدظله‌العالی در سالگرد ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در جمع مردم تبریز، در شرایطی مطرح شد که رویکرد مطالبه‌گرانه موجود در فضای عمومی نخبگان و مردم، حضرت معظم‌له را به بیان استوار مطالبات از مسؤولان و مؤاخذه ایشان واداشت. در سنت هدایت مقام معظم رهبری، معظم‌له پس از پیش‌بینی شرایط ویژه و خطیر، با منطقی استوار به تبیین وضعیت، مخاطرات و راه‌حل‌ها می‌پردازند و پس از اینکه طی یک روند تکامل اجتماعی و گفتمانی، این موضوع به وجدان عمومی تبدیل شد، در صورت نیاز، با لحن شدید و این‌بار به نمایندگی از ملت و انقلاب به مطالبه و حتی مؤاخذه می‌پردازند.
سه ـ در تحلیل محتوای کلام امام خامنه‌ای مدظله‌العالی در جمع مردم تبریز، 24 نکته کلیدی و اساسی وجود دارد که اولین آن اختصاص بیش از دوسوم بیانات (حدود 3000 کلمه از سخنرانی 4400 کلمه‌ای) به موضوع اقتصاد کشور و اقتصاد مقاومتی است، درحالی‌که تنها چند روز از حماسه 22 بهمن‌ماه 93 گذشته بود و اصولاً این دیدار به مناسبت سالگرد یک اقدام سیاسی و انقلابی (حماسه مردم تبریز در 29 بهمن‌ماه 1356) برگزار ‌شد. این مطلب در کنار لحن جدی معظم‌له، نشان‌دهنده شدت اهتمام ایشان به موضوع اقتصاد مقاومتی است.
ایشان پس از بیان تاریخچه و فلسفه خصومت مستکبران عالم با انقلاب و ملت و نظام اسلامی و عدم ارتباط آن با برنامه هسته‌ای ایران و با تبیین 2 مشکل اساسی اقتصاد کشور (نفتی بودن و دولتی بودن) و در ادامه با تعریف مجدد اقتصاد مقاومتی و تأکید بر اقداماتی از جمله تقویت نظام مالیاتی، ارتقای بهره‌وری، قطع وابستگی بودجه به نفت، تقویت تولید داخلی، کاهش مصارف خارجی، تقویت اقتصاد دانش‌بنیان، مبارزه با مفاسد بانکی و... این سوال کلیدی و معنادار را مطرح کردند که مسؤولیت این کارها با کیست؟
ایشان بلافاصله فرمودند: «ما در این سال‌ها خیلی هشدار دادیم.» و ضمن بیان اینکه مسؤولان تلاش کرده‌اند، به‌نوعی مسؤولیت را همچنان متوجه مسؤولان کردند و فرمودند: «نه آن هشدارهایی که بنده دادم کافی است و نه آن تلاشی که مسؤولان کردند کافی است. اینها کافی نیست. باید کار جدی انجام بگیرد!»
چهار- در پاسخی که از فحوای کلام معظم‌له درباره اینکه چه کسی در ارتباط با اقتصاد مقاومتی مسؤول است، دریافت می‌شود، 2 نکته اساسی وجود دارد.
 الف- مسؤولیت اصلی برعهده مسؤولان کشور است. ایشان بلافاصله بعد از طرح این سوال که مسؤولیت این کار با کیست، به وظیفه مسؤولان، ناکافی بودن تلاش آنها و اینکه باید کار جدی انجام بگیرد، اشاره می‌کنند. با توجه به نوع چینش عبارات و با لحاظ شیوه بلاغت ایشان، کلام مذکور به مفهوم مسؤولیت اولیه و اصلی مسؤولان کشور در این زمینه است. خصوصیت این تأکید این است که مسؤولان مجاز نخواهند بود، از تحقق اهداف شانه خالی کنند!
ب- نقش مردم کمک به مسؤولان است. در نگاه حضرت امام خامنه‌ای، «تکیه اقتصاد مقاومتی روی مردم است.» اما در پاسخ به این سوال که چه کسی مسؤول است، به نقش مردم پس از مسؤولان اشاره می‌کنند و می‌فرمایند: «مردم هم بایستی کمک کنند». باز هم مبتنی بر اصول بلاغت، این تقدم و تأخر مفهوم دارد. ضمن تأکید بر اینکه مردم نقش مهمی دارند، مسؤولیت اصلی و اولیه بر دوش مسؤولان دانسته می‌شود و مسؤولیت مردم در واقع کمک کردن است. این موضوع آنجا بیشتر روشن می‌شود که حضرت معظم‌له در بخش دیگری می‌فرمایند: «از نیروهای مردم استفاده بشود، کمک واقعی گرفته بشود، برنامه‌ریزی بشود.» در واقع از نگاه ایشان وظیفه بهره‌برداری از ظرفیت‌های مردم و به فعلیت رساندن آن نیز مستلزم برنامه‌ریزی و برعهده مسؤولان است.
پنج- در نوشتارهای دیگر، ان‌شاءالله به بیان برخی زوایای دیگر بیانات راهبردی رهبر معظم انقلاب درباره اقتصاد مقاومتی پرداخته خواهد شد، لکن آنچه از اهمیت کلیدی برخوردار است، لحن مطالبه‌گرانه معظم‌له و نیز مسؤولیت مستقیمی است که متوجه مسؤولان کشور می‌دانند که علی‌القاعده نقش دولت و قوه مجریه در این زمینه بسیار جدی‌تر و اساسی‌تر از سایر قوا خواهد بود؛ آن هم در سال همدلی و همزبانی دولت و ملت.  به هر حال برنامه‌ مطالبه‌ جدی از مسؤولان دولتی در اجرای اقتصاد مقاومتی، با توجه به تاکیدهای مداوم و پیگیرانه رهبر عالیقدر انقلاب در این باره، کلید خورده است و طبعاً در هفته‌ها و ماه‌های آتی، شاهد گسترش مطالبات صریح اقشار مختلف از دولت محترم (بویژه در فضای نخبگانی) خواهیم بود. امید که دولتمردان نیز خود را در مقام پاسخ به این مطالبات و برنامه‌ریزی و اقدام جدی و عملی برای اجرای الگوی اقتصاد مقاومتی بدانند.
* عضو هیأت‌علمی دانشکده معارف اسلامی
و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

گروه سیاسی: نشست «بررسی مذاکرات هسته‌ای لوزان از دیدگاه علوم سیاسی»، روز گذشته به همت انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه برگزار شد. به گزارش «وطن‌امروز»، در این همایش که با حضور موافقان و مخالفان بیانیه لوزان برگزار شد، سیدعباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای نیز حضور داشتند. در ابتدای این همایش موافقان و مخالفان بیانیه سوییس به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند و پس از آن عراقچی و تخت‌روانچی به سخنرانی پرداختند. فؤاد ایزدی و ابراهیم متقی از جمله منتقدان و حسین موسویان و قاسم افتخاری از جمله موافقان بیانیه لوزان بودند که در نشست دیروز سخنرانی کردند. به اعتقاد مخالفان این بیانیه، براساس آنچه در لوزان تفاهم شده است در نهایت از 28 تحریم آمریکا علیه ایران تنها 5 تحریم قابل تعلیق یا لغو است که این با آنچه تیم هسته‌ای اشاره می‌کنند در تناقض است. مخالفان تاکید کردند تحریم‌ها براساس آنچه ثبت شده و آنچه در آمریکا پیگیری می‌شود، به هیچ‌وجه در فضای مذاکرات تیرماه برداشته نخواهد شد. غیرواقعی بودن بازسازی رآکتور اراک هم از دیگر موضوعات مورد اشاره مخالفان بود. منتقدان بیانیه لوزان همچنین تاکید کردند آمریکایی‌ها به اکثر خواسته‌های خود رسیدند و بازگشت به حالت قبل حداقل 2 سال وقت می‌برد. در مقابل اما موافقان بیانیه لوزان ضمن تایید اینکه ما در مذاکرات فراتر از ان‌پی‌تی تعهد داده‌ایم علت آن را قطعنامه‌های سازمان ملل بیان کردند که آنها فراتر از ان‌پی‌تی است. تصریح بر تعهدات فراتر از ان‌پی‌تی در حالی است که این حرف برخلاف سخنان تیم مذاکره‌کننده کشورمان و برخلاف قوانین بین‌المللی است. موافقان همچنین تاکید کردند در مذاکرات حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شده است و ما هیچ چیزی از دست نداده‌ایم. آنگونه که انتظار می‌رفت مجید تخت‌روانچی و سیدعباس عراقچی در این نشست عملا پاسخ قانع‌کننده‌ای به منتقدان ندادند اما تخت‌روانچی در بخشی از سخنان صراحتا اعتراف کرد در صورت حصول توافق نهایی فقط تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای برداشته می‌شود اما نکته مهم درباره این همایش نقد توافق لوزان توسط اساتید دانشگاه بود، اساتیدی که به هیچ‌وجه نمی‌توان آنها را چهره‌های حزبی دانست. به همین دلیل آنچه روز گذشته در این همایش بیان شد؛ نقد فنی جامعه دانشگاهی نسبت به عملکرد تیم هسته‌ای دولت بود.
فواد ایزدی، عضو هیأت علمی دانشگاه مطالعات جهان دانشگاه تهران در ابتدای سخنان خود با اشاره به طرح کورکر- منندز در کنگره آمریکا پیرامون مذاکرات هسته‌ای گفت:‌ در صفحه 18 این طرح این جمله آمده است که تحریم‌های آمریکا علیه ایران بویژه در حوزه تروریسم، حقوق‌بشر و موشک‌های بالستیک در توافق جامع پابرجا می‌ماند. کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه این طرح مجلس سنای آمریکا در نهایت محدودیت‌های تیم مذاکره‌کننده آمریکا را افزایش داده است، گفت: مشکلی که ما در توافق ژنو نیز داشتیم این بود هر جایی که صحبت از برداشتن تحریم‌ها بود قید هسته‌ای نیز در کنار آن وجود داشت با این وضعیت تحریم‌هایی که قرار است لغو یا تعلیق شود 5 تا است که در بیانیه لوزان نیز همین وجود دارد. وی افزود: این وضعیت بدین معنی است که در نهایت از 28 تحریم آمریکا علیه ایران تنها 5 تای آن قابل تعلیق یا لغو است، طرح کورکر- منندز نیز تایید می‌کند که قرار نیست آمریکا به تحریم‌های اصلی نفتی و بانکی دست بزند.  ایزدی در ادامه به این شبهه که با توجه به هسته‌ای بودن مذاکرات امکان لغو دیگر تحریم‌ها وجود ندارد، پاسخ داد. وی گفت:‌ طرف آمریکایی باید بداند مردم و مسؤولان ما واقف هستند تحریم‌های هسته‌ای تنها به بهانه هسته‌ای اعمال نشده و هدف سیاسی و فشار روی ایران باعث آن تحریم‌ها شده است. عضو هیأت علمی دانشگاه مطالعات جهان دانشگاه تهران خطاب به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان گفت: اشکالی ندارد تیم ما به طرف مقابل بگوید شما به دلایل سیاسی ما را تحریم کرده‌اید و حال باید تصمیم سیاسی بگیرید همچنین ایران در مذاکرات بسته‌ای را به شما می‌دهد که قیمت آن برداشتن همه تحریم‌هاست. برداشتن تمام تحریم‌ها مساله‌ای است که هم مقام معظم رهبری و هم آقای روحانی به آن اشاره کرده‌اند. ایزدی در ادامه خاطرنشان کرد: ما مشاهده می‌کنیم رئیس‌جمهور کشورمان و تیم هسته‌ای در سخنرانی‌هایشان از برداشته شدن همه تحریم‌ها سخن می‌گویند اما در متن‌هایی که توافق می‌شود تحریم‌هایی که قرار است برداشته شود بسیار محدود است. کارشناس مسائل آمریکا خاطرنشان کرد: آنچه که برداشت می‌شود این است که طراحی مذاکرات ما و هدف آن رسیدن به یک توافق است و نه برداشتن تحریم‌ها؛ بدین صورت که همه کار می‌کنیم تا مذاکرات شکست نخورد یا به وقفه نخورد. وی گفت: اینکه می‌گوییم توافق را ذیل فصل 7 بیاوریم به نفع ما خواهد بود اینگونه نیست. این کار باعث می‌شود اگر ایران خطایی کند گزینه نظامی بالای سرش باشد و طرف مقابل امکان استفاده از زور را دارد.
متقی: تحریم‌ها برداشته نخواهد شد
ابراهیم متقی از دیگر اساتید دانشگاه حاضر در نشست دیروز بود. متقی که در دولت اصلاحات همکاری‌های نزدیکی با مرکز بررسی‌های استراتژیک آن دولت داشت اما عموما چهره‌ای فراجناحی است نیز از جمله منتقدان بیانیه لوزان است البته اینطور نیست که ابراهیم متقی یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب باشد و از همین رو نظرات وی نیز در چارچوب کارشناسی و نه حزبی دیده می‌شود. به اعتقاد متقی، الگوی بیانیه لوزان با 190 هزار سو منطبق نیست. متقی تاکید دارد تحریم‌ها در نهایت برداشته نخواهد شد. ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران و از مخالفان بیانیه لوزان در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه همان‌گونه که در آن دوره جامعه در فضای احساسی بود و فکر می‎کرد تحریم‌ها کاغذ پاره است اکنون نیز تصور می‌کند تحریم‌ها برداشته خواهد شد، گفت: آن چیزی که آمریکایی‌ها می‌خواستند حاصل شد؛ آنها می‌خواستند ذخایر ما نزدیک به صفر برسد که اجرا شد، این بحث‌هایی که گفته می‌شود سوخت در حال تبدیل به میله‌های سوخت است به هیچ‌وجه با واقعیات نیروگاه بوشهر هماهنگی ندارد. استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه خواست دیگر آمریکا این بود که زیرساخت‌های ما از بین برود که اکنون شاهدیم فردو تبدیل به یک مرکز فیزیک هسته‌ای شده، اظهار داشت: این بحث که ما هر وقت شیرها را باز کنیم می‌توانیم به حالت قبل بازگردیم صحت ندارد و حداقل 2 سال وقت می‌برد، همچنین بازسازی رآکتور اراک هم امری غیر واقعی است و این اتفاق با الگوی ما برای داشتن 190 هزار سو مواد شکافت‌پذیر منطبق نخواهد بود. متقی همچنین گفت: دیوید آلبرایت درست می‌گوید که همه شرایط ایران در حالت تغییر است. وی تاکید کرد: تحریم‌ها براساس آن چیزی که در آمریکا پیگیری می‌شود به هیچ‌وجه در فضای مذاکرات تیرماه برداشته نخواهد شد و آن چیزی که در تلویزیون گفته می‌شود، واقعی نیست. متقی تصریح کرد: در آینده فرآیند تصاعدی فشار به ایران ادامه پیدا خواهد کرد و روند آینده بیش از آنکه معطوف به برداشته شدن تحریم‌ها شود منجر به فشار خواهد شد.
 لوزان، تهدید نظامی علیه ایران را افزایش داد
محمد جمشیدی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز از دیگر سخنرانان نشست روز گذشته بود. جمشیدی با توجه به بیانیه لوزان تاکید کرد قرار دادن نطنز به عنوان مرکز غنی‌سازی تهدید نظامی علیه ما را افزایش می‌دهد. عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه عنوان مخالف بیانیه لوزان برای من صحیح نیست، گفت: بنده یک ناصح مشفق هستم. جمشیدی در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه گریز هسته‌ای یک منطق من‌درآوردی است و واقعیت ندارد، در تشریح آن گفت: نخست اینکه ماهیت برنامه هسته‌ای ما را متمایل به انحراف هسته‌ای نشان می‌دهد که این منطق غیرحقوقی است. ما هیچ جای ان‌پی‌تی گریز هسته‌ای نداریم و این موضوع یک منطق ضداستراتژیک است. کارشناس مسائل سیاسی در ادامه گفت: دومین منطق بیانیه منطق مصونیت است که اسرائیلی است و آن بدین صورت است که پراکندگی و تنوع برنامه هسته‌ای ایران به گونه‌ای باشد که دشمن امکان نابود کردن آن را داشته باشد. اگر این منطق را بپذیریم امکان تهدید نظامی علیه خود را افزایش داده‌ایم که باید از آن پرهیز کنیم. توافقی که موجب احتمال افزایش تهدید نظامی شود توافق خوبی نیست و فردو مکانی است که این مصونیت را محقق می‌کند. تمرکز غنی‌سازی در فردو به لحاظ راهبردی موثرتر است تا نطنز. کارشناس مسائل سیاسی درباره موارد بیان شده در بیانیه لوزان پیرامون تحقیق و توسعه برنامه هسته‌ای ایران گفت: ما در این رابطه پذیرفته‌ایم که دامنه و جدول زمانی آن محدود شده است که این خلاف توافق ژنو است چراکه در ژنو مساله محدودیت تحقیق و توسعه در گام نهایی مطرح نبود.
سر و ته لوزان با هم یکی نیست
جمشیدی در بخش دیگری از سخنان خود به یکی از تناقض‌های موجود در بیانیه لوزان اشاره و تصریح کرد حتی برخی مفاد موجود در ژنو، در لوزان وجود ندارد. جمشیدی پیرامون لغو تحریم‌ها گفت: در ابتدای بیانیه آمده است تحریم‌های ایران به صورت جامع لغو می‌شود اما در ادامه بیانیه آمده است تحریم‌های اقتصادی و مالی اروپا و آمریکا لغو خواهد شد که این نشان می‌دهد ابتدا و انتهای بیانیه با هم نمی‌خواند. وی افزود: براساس توافق ژنو تحریم‌های ملی کشورهای اروپایی نیز باید برداشته شود اما در بیانیه لوزان فقط تحریم‌های اتحادیه اروپایی برداشته می‌شود. برای مثال معلوم نیست تحریم‌های کشور انگلیس برداشته شود. وی گفت: البته لغو این تحریم‌ها نیز مشروط به تایید آژانس است. این وضعیت باعث می‌شود سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت در ایران انجام نشود. جمشیدی در پایان سخنان خود با بیان اینکه پس از اجرای این توافق معلوم نیست پرونده هسته‌ای ما عادی شود، گفت: ما شاهدیم که در قطعنامه‌های شورای امنیت تحریم‌های موشکی ما به موضوع هسته‌ای وصل شده است. به همین خاطر اگر قطعنامه جدیدی ذیل فصل 7 منشور ملل متحد بیاید تحریم‌ها در حوزه تسلیحاتی ما خواهد بود.

موسویان: فراتر از ان‌پی‌تی تعهد داده‌ایم
اما در کنار مخالفان بیانیه لوزان، موافقان این بیانیه نیز به ارائه نظرات خود پرداختند. حسین موسویان از جمله موافقان بیانیه سوییس و عضو اسبق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای صراحتا تایید کرد ایران فراتر از ان‌پی‌تی تعهد داده است و البته علت آن را قطعنامه‌های فرا ان‌پی‌تی سازمان ملل دانست. به گزارش فارس، عضو اسبق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در بخشی از سخنان خود با اشاره به داده‌ها و ستانده‌ها در مذاکرات تصریح کرد:‌ اگر ما 2 امتیاز خود را ندهیم، نمی‌توانیم
2 امتیازی که گفته شد را بگیریم لکن تمام نگرانی‌ها روی امتیازاتی است که قرار است بدهیم و کسی روی امتیازاتی که می‌گیریم، حرفی ندارد. عضو اسبق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ادامه داد: همه می‌گویند ما فراتر از ان‌پی‌تی امتیاز دادیم، به نظر من این حرف درست است، اما این کار برای این است که قطعنامه‌های سازمان ملل فراتر از ان‌پی‌تی است. اکنون ما براساس مصوبه مجلس ان‌پی‌تی را اجرا می‌کنیم بنابراین مذاکره‌کننده ما هرکس باشد مجبور است بین قطعنامه‌های سازمان ملل و ان‌پی‌تی مذاکره کند.
افتخاری: هیچ چیزی از دست نداده‌ایم
قاسم افتخاری، عضو هیات علمی دانشگاه تهران از دیگر موافقان بیانیه لوزان بود که در نشست دیروز سخنرانی کرد. به اعتقاد افتخاری، ما در مذاکرات حق غنی‌سازی را به دست آوردیم و هیچ چیزی از دست نداده‌ایم. افتخاری با اشاره به مذاکرات لوزان گفت: این تفاهمنامه یا بیانیه که اکنون نوشته شده هیچ چیزش قابل ارزیابی نیست و باید برای آن یک ملاک مشخص کرد و بدانیم ملاک موافقان و مخالفان برای ارزیابی چیست. عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه در این مذاکرات حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شده است، گفت: به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی ایران پیامدهایی نیز داشته است، این کار قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت سازمان ملل را بلاموضوع کرده است. وی گفت: اگر از من بپرسند در مذاکرات چه به دست آورده‌اید می‌گویم همه چیز غنی‌سازی را به دست آوردیم و تاسیسات ما سر جایش باقی ماند و اگر بگویند چه چیزی از دست داده‌ایم می‌گویم هیچ چیز!
عراقچی: برای رفع تحریم مذاکره نکردیم!
سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای پس از آنکه سخنان موافقان و منتقدان این بیانیه را شنید به ایراد سخنرانی پرداخت. سخنان عراقچی اما در حقیقت پاسخی منطقی به هیچ کدام از انتقادات و ایرادات مطرح‌شده توسط اساتید دانشگاه نبود. عراقچی گفت: ما هنوز هیچ توافقی نداریم؛ یک توافق در یک مرحله خواهیم داشت و اگر بشود آخر ماه ژوئن یا 10 تیر و شاید هم زودتر حاصل خواهد شد و آنچه اکنون به آن دست یافته‌ایم بیانیه‌ مطبوعاتی لوزان است که مجموعه‌ای از راه‌حل‌هاست. عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در پاسخ به انتقادات فؤاد ایزدی، استاد دانشگاه که هدف مذاکرات را برداشته شدن تحریم‌ها عنوان کرد، گفت: این نگاه در تیم وجود ندارد و نگاه مقامات نظام نیز نیست و تحریم‌ها ما را مجبور نکرد وارد مذاکرات شویم. وی گفت: در یک پروسه 10 تا 15 ساله ما به کشوری با غنی‌سازی پیش‌صنعتی و با پیشرفته‌ترین ماشین‌ها تبدیل می‌شویم که به‌ لحاظ حقوق بین‌الملل دارای مشروعیت است. معاون وزیر امور خارجه اضافه کرد:‌ در نطنز غنی‌سازی ما با 5 هزار و اندی ماشین سانتریفیوژ ادامه می‌یابد با محوریت 20 ساله و بعد از آن به سمت غنی‌سازی صنعتی حرکت ادامه خواهد یافت. معاون وزیر امور خارجه درباره تأسیسات هسته‌ای فردو نیز گفت: ارزش فردو برای ما راهبردی است چون نمی‌توان به آن حمله کرد. فردو پشتوانه و بیمه نطنز و سایر تأسیسات ماست و دشمنان می‌دانند اگر کوچک‌ترین تعرضی به نطنز کنند فردو چکار خواهد کرد. وی گفت: 1044 سانتریفیوژ در فردو با تمام زیرساخت‌ها و تأسیسات آماده است و برگشت‌پذیری در برنامه هسته‌ای ما یک ساعت است. عراقچی افزود: فردو ظرفیت راهبردی خود را حفظ کرده است. عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ادامه داد: در صورت حصول توافق، تکنولوژی رآکتور آب سنگین اراک به‌روز خواهد شد و ایزوتوپ‌های بیشتری تولید می‌کند و خواسته اصلی ما در تثبیت برنامه هسته‌ای محقق شده است.
اعتراف تخت‌روانچی
مجید تخت‌روانچی نیز از دیگر سخنرانان نشست دیروز بود. عضو تیم مذاکره‌کننده گفت: نمی‌توان قطعی گفت می‌توانیم به توافق دست یابیم چون طرف مقابل ممکن است بازی دربیاورد. تخت‌روانچی همچنین تصریح کرد تنها تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای برداشته می‌شود. این اعتراف رسمی تخت‌روانچی در تایید همه انتقادات گذشته بود که خروجی توافق اولیه و بیانیه لوزان را باقی ماندن تحریم‌های اصلی علیه ایران می‌دانست.  معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکره‌کننده در بخشی از سخنان روز گذشته خود گفت: در یکی ـ دو ماه آینده مذاکرات سخت و پیچیده‌ای پیش ‌رو داریم. نمی‌توان قطعی گفت می‌توانیم به توافق دست یابیم چون طرف مقابل ممکن است بازی دربیاورد اما ما چشمان‌مان باز است و با حمایت‌های مقام معظم رهبری، مردم و رئیس‌جمهور حرکت می‌کنیم. تخت‌روانچی در واکنش به اینکه گفته می‌شود بیانیه لوزان زمینه‌ساز حمله نظامی به ایران است که از سوی یکی از منتقدان بیان شد، خاطرنشان کرد: این کاملا توهین‌آمیز است و این بیانیه اصلا برخلاف امنیت ملی کشور نیست.  وی در پاسخ به این پرسش که چرا فقط تحریم‌های هسته‌ای لغو می‌شود و تحریم‌های دیگر باقی می‌ماند نیز، تصریح کرد: در مذاکرات فقط درباره موضوع هسته‌ای گفت‌وگو می‌کنیم و تمامی تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای در صورت حصول توافق لغو خواهد شد. ما از ابتدا هم نمی‌خواستیم درباره موضوعات دیگر مثل حقوق‌بشر صحبت کنیم، طبیعی است تنها در این مذاکرات، تحریم‌های هسته‌ای لغو شود.
ایزدی: هدف تحریم‌ها نیست، توافق است!
دکتر فواد ایزدی، کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره نشست روز گذشته بررسی بیانیه لوزان در دانشگاه علامه، اظهار داشت: با توجه به نحوه چیدمان سخنرانی‌ها، بعد از توضیحات اعضای تیم هسته‌ای امکان پاسخگویی مجدد وجود نداشت. ایزدی ادامه داد: اما آنچه مسلم است آقایان عراقچی و تخت‌روانچی نه‌تنها پاسخی متناسب با انتقادات مطرح شده ندادند بلکه به صورت ضمنی، انتقادات اصلی مطرح شده را نیز تایید کردند. این استاد دانشگاه تصریح کرد: بنده در این نشست به لزوم برداشته شدن تحریم‌ها اشاره کردم که آقای عراقچی در پاسخ به آن گفت: ما برای برداشته شدن تحریم‌ها مذاکره نمی‌کنیم. خب! این اظهار نظر تایید همان انتقاد ما است و اگر قرار است تحریم‌ها برداشته نشود پس اصلا به چه دلیل مذاکره می‌کنیم. ایزدی همچنین با اشاره به سخنان تخت‌روانچی مبنی بر برداشته شدن تحریم‌های صرفا مرتبط با موضوع هسته‌ای، بیان داشت: این اظهار نظر نیز تایید یکی دیگر از انتقادات مهم مطرح شده بود. در صورتی که در همان نشست اشاره کردم که تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای نیز جنبه سیاسی دارد. فواد ایزدی در پایان برآورد خود را از هدف اصلی تیم هسته‌ای در مذاکرات مطرح کرد و در عین حال گفت: امیدوارم این تحلیل اشتباه باشد. ایزدی در این‌باره گفت: به نظر می‌رسد هدف تیم مذاکره‌کننده کشورمان از مذاکرات، برداشته شدن تحریم‌ها نیست بلکه اصل توافق هدف است.