|
تأملی در وضعیت بغرنج امروز تئاتر کشور
عدم پیگیری دغدغههای رهبری در باب تئاتر
چند وقتی است وضعیت تئاتر کشور، اوضاعی نابسامان را نمایان کرده است و عدم وجود مدیریتی مدبر و کاردان و نبود ساختاری مشخص، شرایط تاسفبرانگیز را در عرصه هنرهای نمایشی به وجود آورده است. این شرایط بغرنج حتی موجب نگرانی مقام معظم رهبری شده و ایشان به طور ضمنی در بازدید امسال از نمایشگاه کتاب و نیز چندی پیش در دیدار دانشجویان، به شرایط تئاتر کشور انتقاد وارد کردند و فرمودند: «متاسفانه در محیط هنری ما، تئاتر از اول هم بد متولد شده. یعنی تئاتر ما، یا تئاتر لغو بیهوده مثل روحوضیهای مثلاً این جوری بوده یا تئاتر اعتراضی بیجهت یعنی بدون سمت و سوی درست و حسابی بوده است». نکتههای ایشان، انتقاد از نوع و شیوه اجراهای تئاتر بوده، جایی که واقعیات متن نوعی وادادگی مایوسکننده را القا میکند. این در حالی است که پیشینه هنر تئاتر در ایران به تعزیه باز میگردد، هنری که 2 ویژگی دارد؛ یکی مردمی بودن و دیگری قرابت با ویژگیهای اعتقادی و دینی و ملی. اما به مرور همراه با ورود مدرنیسم نه تنها تعزیه در سایه قرار گرفت که تئاتر مدرن با همه اقتضائات روشنفکرانهاش در هنر نمایشی ایران جا باز کرد و نتیجه آن شد که هم مردم را به عنوان مخاطب هنر نمایشی کنار زد و به حاشیه برد و هم هنر نمایش را به عرصه جولان روشنفکران فرنگیزده تبدیل کرد! در چنین اوضاع و شرایطی، پرداختن به تئاتری که دربردارنده موضوعات دینی و ارزشی است از ذهن خلاق و پویای جامعهای که شاید در صورت داشتن امکانات بتوانند پرداختی نو به این مضامین داشته باشند سلب میشود و تئاتر سفارشی و فرمایشی با قالب و فرمی تکراری جایگزین آن میشود. نامفهوم بودن در فرم و ارائه محتوا در لایههای زیرین سوغات فرنگیها در هنر نمایش است که حالا دیرزمانی است در سالنهای تنگ و تاریک به دنبال مخاطبان محدود و خاص خود است و در بیشتر مواقع هم ربطی به واقعیتهای زندگی مردم ندارد. امروز این وضعیت اسفناک تئاتر به گونهای است که برخی هنرمندان دغدغهمند در گفتههای خود به دنبال راهی برای بهبود شرایط هستند و حتی نویسنده و کارگردان مطرحی چون پیام دهکردی در پی شرایطی برای مطرح کردن معضلات تئاتر نزد مقام معظم رهبری است و در اینباره گفته: «حرفهایی در رابطه با تئاتر داریم که باید به رهبر انقلاب بگوییم». به گزارش نسیم، بسیاری از اتفاقات امروز که درحال رخ دادن است ریشه در تفکر و رویکردهای مدیران ارشد هنری از جمله معاون هنری وزارت ارشاد دارد، چنانکه پس از کش و قوسهای فراوان مدیر سابق مرکز هنرهای نمایشی و آشکار شدن اختلافات او با معاون هنری وزارت ارشاد انتظار میرفت با آمدن مهدی شفیعی به عنوان یکی از مدیران معتقد به هنر انقلاب شاهد تحول نسبی در هنر تئاتر باشیم اما به نظر میرسد حالا و پس از گذشت چند ماه از استقرار شفیعی در ساختمان این مرکز هنوز همان اختلافات پشت پرده مانع تحول اساسی هنر تئاتر به سمت مضامین همخوان با فرهنگ ایرانی - اسلامی باشد. اگرچه شفیعی در مراسم معارفهاش گفته بود قرار نیست با مدیریت او اتفاق معجزهآسایی در تئاتر بیفتد اما انتظارها از او بیشتر از کارنامه چندماهه اخیرش بود. ظاهرا به تدریج باید اینطور تلقی شود که او نیز جزو مدیرانی است که فقط برای تمشیت امور جاری به میدان آمده و همانطور که در بیانش پیداست تغییر در وضع موجود انتظار بیجایی از او محسوب میشود. هنر انقلاب که نسبت مشخصی با عامه مردم پیدا میکند البته مدتهاست قافیه را به سود شبهروشنفکران عرصه تئاتر باخته و این هنر را به فرنگی زدگان واگذارده است تا جایی که آنچه در متن و پیرامون تئاتر میگذرد، تنها دور شدن از اصالت این هنر نمایشی بوده است و ریشه در تفکر و رویکردهای مدیران ارشد هنری دارد. علی مرادخانی از ابتدای قرار گرفتن بر راس معاونت هنری وزارت ارشاد با اتخاذ مواضع و رویکردهایش نشان داد اصولا اعتقادی به تقویت هنر انقلاب اسلامی ندارد و رویکرد او در زمینه هنر تئاتر بیش از همه در ورطه سرگشتگی و وادادگی غوطهور است. دیدهها و شنیدهها درباره برخی اجراهای تئاتر حکایت از پیش گرفتن سیاستهای باری به هر جهت در این حوزه دارد. جالب است که حتی بیان صریح رهبر معظم انقلاب درباره وضعیت نامناسب این هنر که باید به منزله حکم حکومتی قلمداد شود و به سرعت در پروسه اجرایی قرار بگیرد نیز با بیتوجهی مواجه میشود و چرخ نابسامانیها همچنان بر همان پاشنه سابق میچرخد. بیاعتنایی به دغدغههای فرهنگی رهبر معظم انقلاب از سوی مدیران البته موضوع تازهای نیست. ایشان چند ماه پیش در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب تهران به طور صریح به وزیر ارشاد فرمودند که «اخیرا گزارشهایی از نمایشهای روی صحنه به من رسیده که خوب نبود و باید به این موضوع توجه جدی کنید.» اما ظاهرا گوش وزیر ارشاد و معاون هنری ایشان برای شنیدن دغدغههای فرهنگی ولی فقیه سنگین است که پس از گذشت چند ماه هنوز شاهد اجرای نمایشهایی در سطح شهر هستیم که به رعایت بدیهیات شرعی بیاعتنا هستند و در کمال بیپروایی سبک زندگی غیردینی را ترویج میکنند. برای مثال همین حالا نمایشی در حال اجراست با عنوان اتاق 498 که 2 بازیگر آن در بخش اعظمی از زمان نمایش در مقابل حضار تانگو میرقصند. البته حرکات موزون بازیگران مدتهاست که به انگیزه هیجانبخشیهای آنی و عامهپسند به سبک تئاترهای لاله زاری در تالارهای بزرگ پایتخت اجرا میشود و مبنای اجرای کارگردانهایی قرار گرفته که به لطف نشریات روشنفکری مدام بزرگ میشوند! از طرفی در روزهای اخیر، نمایشی با نام «پینوکیا» به دلیل پوشش نامناسب بازیگران و وجود دیالوگهای نامناسب، توقیف شده است. وجود نمایشنامههای غربی که با استفاده از درک و فهم زندگی مغایر با اخلاق ایرانی شکل گرفته است و اجراهای سخیف و دور از فرهنگ اصیل ایرانی در نمایشهای تئاتر نیاز به دریچههای تازهای از تغییر ساختاری وضعیت این هنر در کشور دارد. متاسفانه در نمایشهای اخیر مشاهده میشود توجه به جاذبهها و قواعد عامهپسندانهای چون رقص و آواز رواج زیادی یافته است و البته این رویکرد جذب مخاطب به همین سیاق محدود نمیشود و در تازهترین مورد استفاده از کلاهگیسهای رنگی بر سر کاراکترهای زن یک نمایش به عنوان روشی برای جذب مخاطب استفاده شده است. فرمالیست ریشهدار در هنر فرانسه که تمام فکر و ذهن بخشی از اهالی تئاتر بویژه نسل جوان فارغالتحصیل از دانشکدههای هنر را دربرگرفته و گویی به قدری قدرتمند است که نسبت به تمام نشانههای الهامبخش فرهنگ خودی نابیناست و فقط در فضای نمایشنامههای اروپایی آن هم از نوع فرانسوی غوطهور است. همین بیذوقی و بیهنری باعث میشود عدهای در واکنش به سیاهی و فضای نامفهوم و غمزده آثار به فکر جذب مخاطب مبتنی بر ایجاد هیجانات غریزی بروند و بخش عمدهای از نمایش را به رقص و آواز اختصاص دهند. نکته تاسفبرانگیز دیگر در اجراهای تئاتر، استعمال ادبیات جنسی و رکیکی است که بخش عمدهای از محتوای نمایشها را به خود اختصاص داده و معلوم نیست این گرایش در دیالوگنویسی بر مبنای چه زیباییشناسی هنری انجام میشود! گویی این گرایش در هنر تئاتر از این طریق میکوشد نوعی عدم ارتباط هنر با اخلاق را ترویج دهد. در بسیاری از نمایشها دیگر نه تنها بدیهیترین نشانههای سبک زندگی ایرانی نظیر قوام خانواده، دیده نمیشود بلکه مولفههای فرهنگ بیگانه برجسته میشود. تنهایی و انزوا و نمایش فردیت آدمها در آثار نمایشی افزایشی تصاعدی یافته و این رویکرد بیش از اینکه برآمده از واقعیت جامعه باشد از سوی مراکز آموزشی و محافل شبهروشنفکری به سمت بدنه تئاتر تئوریزه میشود. یکی از ریشههای دلایل چنین روند نامیمونی در هنر تئاتر را میتوان در بند ششم متن استعفای مدیر سابق مرکز هنرهای نمایشی جستوجو کرد. حسین طاهری در استعفانامه خود نوشته بود «بهای بیش از حد دادن به سیاستهای اقتصادی هنر و تلاش در جهت درآمدزا کردن هنر به هر قیمتی» یکی از دلایل استعفایش است. نگاه صرف اقتصادی به هنر و واگذاری این حوزه به دستی پنهانی مانند آنچه آدام اسمیت در اقتصاد تئوریزه کرد، واقعیت تلخی است که پرده از تفکرات و گرایشات معاون هنری وزیر ارشاد برمیدارد و سبب میشود نهتنها امیدی به تغییر در میان نباشد بلکه وضع منجلاب تئاتر از اینکه هست وخیمتر شود. در اینباره جا دارد مدیران هنری یکبار دیگر شرح وظایف امور محوله را بازخوانی کرده و نسبت خود را با قوانین بالادستی فرهنگی کشور شفافتر کنند تا بیش از این شاهد اضمحلال اخلاق در چرخههای نامعیوب تئاتر کشور نباشیم و با فهمی درست و مدیریتی راهبردی بتوانیم کشتی در حال غرق هنرهای عظیم نمایشی کشور را به ساحل مطلوب و حقیقی خود برسانیم. ارسال به دوستان
دبیر سیوچهارمین دوره جشنواره تئاتر فجر:
جشنواره تئاتر رضوی توانسته سازمانیافته عمل کند
دبیر سیوچهارمین دوره جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه جشنواره تئاتر رضوی توانسته باثبات و سازمانیافته عمل کند، پیشنهاد داد تور نمایشی آثار برجسته این جشنواره به منظور اجرا در سراسر کشور راهاندازی شود. سعید اسدی در گفتوگو با ستاد خبری دهمین جشنواره تئاتر رضوی گفت: جشنوارههایی که دارای موضوع مشخصی هستند، ضرورتا باید عمق و ژرفای آن موضوع را مورد توجه بیشتر قرار دهند و برخلاف پیشترها که معمولا در آثار تولیدی بیشتر به ظاهر توجه میشد اما شرایط امروزی ایجاب میکند مطالعه و پژوهش در قبال این موضوعات صورت گیرد. اسدی افزود: توقع میرود دستاندرکاران تولید آثار نمایشی، در جستوجوی موضوعات مرتبط با مضامین دینی و مذهبی، اندیشه بیشتری داشته باشند زیرا تئاتر دینی باید بتواند غیر از انتقال مفاهیم، یک تجربه ویژه برای مخاطب فراهم کند. وی با تاکید بر ضرورت ایجاد یک تجربه معرفتی و ویژه پس از تماشای این نوع تئاترها، تصریح کرد: اگر رویکرد اندیشمندانهای در فهم موضوع و نیز ساماندهی هنرمندانهای برای ایجاد یک تجربه معنوی ویژه در این نوع تئاتر وجود داشته باشد، به نظر میرسد میتواند در آینده موفقتر از آنچه هست جلوه کند. اسدی با بیان اینکه تئاتر رضوی توانسته سازمانی پیدا کند، آن را اتفاقی مثبت ارزیابی و تاکید کرد: جشنواره تئاتر رضوی به دلیل آنکه هم فضای مناسبی در اختیار دارد و هم امکانات مطلوبی، دارای فرصت و امکان تولیدی خوب در حوزه نمایش است و توانسته در سالهای اخیر با ثبات و سازمان یافته عمل کند. وی درباره چشمانداز جشنواره تئاتر رضوی توضیح داد: باید فرآیند تولید این نوع تئاتر از یک معرفت و فهم آغاز شود؛ همچنانکه امسال نیز دستاندرکاران جشنواره، همایش گفتمان تئاتر دینی را برگزار کردند و به نظر میآید باید هماندیشیهایی شکل گیرد تا کسانی که تولیدکننده این نوع نمایش هستند، با دانش و معرفت نسبت به این موضوعات وارد عرصه شوند. این مدرس تئاتر ادامه داد: اگر بحث و مواجهه با این موضوع تداوم داشته باشد، میتواند در آینده توفیق بیشتری داشته باشد ضمن آنکه اگر این نوع تئاترها از نظر تمهیدات هنری قدری جذابتر شوند که بتوانند گستره مخاطب را افزایش دهند، اثرگذاری بیشتری خواهند داشت. اسدی همچنین خواستار آن شد دبیرخانه جشنواره تئاتر رضوی، اجرای تولیدات خود را محدود به زمان برگزاری جشنواره و در چند شهر معین نکند بلکه پس از سرمایهگذاری برای تولید آثار برجسته به منظور اجرا در جشنواره، تور نمایشی در سراسر کشور بگذارد تا بخش عمدهای از مخاطبان در دیگر شهرها نیز از آن بهرهمند شوند زیرا این موارد میتواند به بهبود این نوع تئاتر کمک کند. یادآور میشود دهمین جشنواره سراسری تئاتر رضوی 25 الی 29 مردادماه سال جاری در استان خراسان شمالی (بجنورد) به دبیری حسین ثابتقدموحید برگزار میشود. برگزاری 9 دوره جشنواره سراسری تئاتر رضوی و حضور فعال و مشتاقانه هنرمندان و دوستداران فرهنگ منور رضوی در خلق آثار و تولیدات ارزشمند ملهم از فرهنگ ناب و روشنگرانه رضوی، دبیرخانه جشنواره را بر آن داشت با تلاش مضاعف و اهتمام بیشتر سعی در برگزاری هرچه باشکوهتر جشنواره سراسری تئاتر رضوی کند. از 33 نمایش منتخب در بخش مسابقه دهمین جشنواره سراسری تئاتر رضوی 5 نمایش از تهران، 3 نمایش از کرمانشاه، 4 نمایش از خوزستان، 3 نمایش از اصفهان، 3 نمایش از گیلان، 2 نمایش از خراسان رضوی، 3 نمایش از خراسان شمالی و از استانهای اراک، اردبیل، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی، همدان، گرگان، خراسان جنوبی، اهواز، تبریز و استان قزوین هم هریک به تفکیک یک نمایش برای بخش مسابقه جشنواره انتخاب شدهاند. ارسال به دوستان
برنامه «نقش تازه» به دنبال اجرای منویات رهبری در بحث خانواده
برنامه «نقش تازه» با رویکردی خانوادهمحور از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۳:۳۰ از شبکه یک سیما روی آنتن میرود و قصد دارد منویات رهبر انقلاب درباره موضوع خانواده را دنبال کند. به گزارش مهر، حمید نوبهار، تهیهکننده این برنامه گفت: این برنامه به سفارش معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی با رویکرد کلی خانواده و ازدواج در ۱۳ قسمت ۱۳ دقیقهای روی آنتن میرود. وی ادامه داد: از ویژگیهای این برنامه رویکرد و راهبرد کلی آن نسبت به موضوع خانواده است که قبلا توسط تیم تحقیقاتی برنامه مشخص شده است و میدانیم قصد داریم به چه سمتی حرکت کنیم. روح کلی این برنامه طبق فرمایشات رهبری بر خانواده تاکید دارد و در پژوهشهایی که هنگام تولید و پیشتولید برنامه انجام دادیم، تعیین کردیم که قرار است از چه سخن بگوییم. این تهیهکننده با اشاره به تلاشهایی که برای جذابیت این برنامه صورت گرفته است، توضیح داد: ما در این برنامه از کارشناسان متعددی بهره گرفتهایم. در هر برنامه 5 کارشناس در حوزههای مختلف دینی، روانشناسی، اجتماعی و... حضور مییابند که از میان آنها میتوان از حجتالاسلام سیدمصطفی میرلوحی، حجتالاسلام علی اکبری، منوچهر دوایی، محمدمهدی لبیبی و حجتالاسلام محمدحسین توانایی نام برد و هدف ما این بوده که برنامه از ساختار متکلم وحده بودن دربیاید. تهیهکننده برنامه «نقش تازه» در بخش دیگری از این گفتوگو به موضوعاتی که در آن طرح میشود اشاره و بیان کرد: تفاوت جنسیتی، دوام عشق، ازدواج و تکامل، تکنولوژی و خانواده و جایگاه خانواده در زندگی از جمله مباحثی است که در این برنامه مورد کندوکاو و بررسی قرار میگیرد و البته پرداختن به این موضوعات با سایر برنامههایی که شاید پیش از این تولید شده است تفاوت دارد. نوبهار در پایان درباره ساختار این برنامه گفت: برنامه «نقش تازه» ساختاری ترکیبی دارد که از نریشن، گفتوگوهای کارشناسی، آیتمهایی چون «نامهای از طرف یک جوان» و آیتمهای نمایشی تشکیل شده است و ما تلاش میکنیم با ریتمی تند و جذابیتهای گرافیکی بالا مسائل لازم را انتقال دهیم. ارسال به دوستان
اخبار
دیدگاههای رهبر انقلاب درباره ادبیات کتاب میشود ارسال به دوستان
رویدادها
رونمایی از کتاب «۱۷۵ اقیانوس» ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|