گروه سیاسی: منافقان! این نامی است که اصلاح‌طلبان پس از شکست در انتخابات هیات رئیسه مجلس دهم بر منتخبان مردم نهاده‌اند! البته در کنار منافق، آنها منتخبان مردم در مجلس دهم را دروغگو هم خطاب کردند. روز گذشته رسانه‌های جریان اصلاحات هجمه‌ای از اهانت و بی‌ادبی را بویژه نسبت به منتخبانی که ادعا می‌کنند اصلاح‌طلب هستند، روانه کردند. به گزارش «وطن امروز» اصلاح‌طلبان که قبل از برگزاری انتخابات هیات رئیسه موقت، باخت را حتمی دیده بودند؛ به جای پذیرش اقلیت بودن در مجلس، مارک «خیانت» بر برخی نمایندگان مجلس زدند. آنها در اظهارنظرهایی، بی‌پروا کسانی را که در لیست امید بودند اما به ریاست علی لاریجانی متمایل بودند «خائن» نامیدند. اما یک روز پس از آنکه انتخابات هیات رئیسه موقت برگزار شد و اصلاح‌طلبان شکست سنگینی خوردند، آنها منتخبان را منافق نامیدند. آنها مدعی شدند اعضای لیست امید میثاق‌نامه‌ای امضا کردند که براساس آن باید به ریاست محمدرضا عارف رای می‌دادند اما برخلاف این میثاق‌نامه به ریاست لاریجانی رای دادند.  توهین‌های اصلاح‌طلبان البته بدون پاسخ نماند و برخی منتخبان مجلس این رفتار را نوعی دیکتاتوری دانسته و تصریح کردند تابع پدرخوانده‌های خارج از مجلس نخواهند بود. از سوی دیگر، غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران نیز طی اظهارنظری گفت از ابتدا قرار نبود محمدرضا عارف رئیس مجلس شود. او گفت بهتر بود فراکسیون امید نام خود را به فراکسیون حامیان دولت تغییر می‌داد.
«دفن اخلاق» با توهین به منتخبان!
عصبانیت اصلاح‌طلبان از نتیجه انتخابات هیات رئیسه مجلس به صورت ویژه در روزنامه آفتاب یزد، روزنامه نزدیک به یکی از سران ممنوع‌التصویر فتنه دیده می‌شد. روزنامه آفتاب یزد در گزارشی با عنوان «دفن اخلاق» مدعی شد 140 منتخب مجلس دهم میثاق‌نامه اصلاح‌طلبی را امضا کرده‌اند اما فقط 103 نفر به محمدرضا عارف رای داده‌اند.  در بخشی از این گزارش آمده است: «عارف با 103 رای نتوانست به ریاست برسد، این در شرایطی است که 140 نماینده منتخب مجلس میثاق‌نامه اصلاح‌طلبی را امضا کردند و با بلیت این جریان به مجلس راه ‌یافتند». اشاره این روزنامه به میثاق‌نامه، مربوط به دوران رقابت‌های انتخاباتی  است که براساس آن با تکیه بر «تکرار می‌کنم» باور داشتند همه کسانی که در لیست امید قرار گرفتند، اصلاح‌طلب هستند! این روزنامه در سرمقاله خود نیز منتخبان مجلس را منافق و خائن نامید! در این نوشته آمده است: این اتفاق طرفداران امید را سرخورده کرده است. حالا وقتی قاب تلویزیون هیأت رئیسه مجلس را نشان می‌دهد ملت تغییر محسوسی را مشاهده نمی‌کند. لاریجانی سر جای خودش نشسته و باقی داستان هم تکرار مکررات است. این بد است.  در ادامه این سرمقاله نیز نوشته شده است: بدانیم علت بخش اعظم این ناکامی خود اصلاح‌طلبان داخل و خارج از مجلس هستند. به نظر می‌رسد در نتایج انتخابات هیأت رئیسه، اصولگرایان در بهترین حالت ممکن فقط 30 درصد نقش داشتند و 70 درصد ماجرا باز می‌گشت به درون جبهه اصلاحات. قطعا اگر عده‌ای از اصلاح‌طلبان خارج از مجلس منافقانه مدام دم نمی‌زدند که «لاریجانی بر عارف ارجح است» آن نمایندگانی که با بلیت اصلاح‌طلبی وارد مجلس شدند فکر خیانت به سرشان نمی‌زد که عکس خود را با عارف بگیرند و روی برگه رای‌شان نام لاریجانی را بنویسند.
نمک به...!
البته شدت اهانت‌های اصلاح‌طلبان به منتخبان ملت به گونه‌ای بود که گویا رقابت فحاشی میان آنها به راه افتاده است.  یکی از سایت‌های نزدیک به محمدرضا عارف نیز درباره شکست او در انتخابات ریاست مجلس نوشته است: آرای آقای لاریجانی چگونه به 173 رای بالغ شد؟ حتی اگر از آن حدود 30 نماینده لیست امید که به عارف رای ندادند، حداکثر 3 تا 5 نفر از جمله علی لاریجانی، بهروز نعمتی‌ و کاظم جلالی‌ را به خاطر برخی ملاحظات سیاسی فاکتور بگیریم، رای ندادن و پشت کردن آن حدود 25 نفر دیگر به کاندیدای لیستی که از صدقه سر آن وارد مجلس شدند، نمکدان‌شکنی محض و پشت پا زدن به عهد و تعهدشان و بی‌اعتنایی به امید مردم نبوده و نیست؟ توهین این سایت نیز حاکی از آن است که پادوهای رسانه‌ای اصلاحات همچنان در توهم پیروزی در انتخابات هستند و دروغی که در آنها نهادینه شده را مبنای توهین به منتخبان ملت قرار داده‌اند! البته این قبیل رفتارهای عصبی نشان‌دهنده فهم سبک این رسانه‌ها از واقعیت سیاست و نیز عدم تمایل رؤسای آنها به افزایش سطح بینش عوامل خود دارد. روز گذشته برخی منتخبان ملت در مجلس نسبت به این قبیل فحاشی‌ها واکنش نشان دادند و نسبت به سبک‌سری این رسانه‌ها ابراز تعجب کردند.  حجت‌الاسلام سیدصادق طباطبایی‌نژاد، منتخب مردم اردستان در مجلس دهم  با اشاره به این فحاشی‌ها گفت: آنچه یکشنبه در مجلس بروز یافت ظهور یک فکر جمعی بود و من جایی برای استفاده از واژه «بی‌اخلاقی» یا «بدعهدی» برای رأی نمایندگان نمی‌بینم. وی افزود: اگر لیستی هنگام چیدمان اسامی نامزدهای انتخابات در فهرست خود ضعیف عمل می‌کند و به علت عدم مقبولیت نامزدهای کاملاً موافق خود، ناگزیر از گنجاندن کاندیداهای مستقل و معتدل نیز می‌شود،‌ نباید پس از شکست در انتخابات هیأت‌رئیسه مجلس، انگ بی‌اخلاقی به نامزدهایی که خود، آنها را در فهرست گنجانده بزند، زیرا این دسته از کاندیداها هیچ تعهدی برای تبعیت از تصمیمات اتخاذ شده برخی از خارج مجلس نداده بودند. اسدالله عباسی، منتخب مردم رودسر و املش در مجلس شورای اسلامی نیز‌ با اشاره به اهانت‌های رسانه‌های اصلاح‌طلب گفت: بعضی جریانات و رسانه‌ها یا شأن وکلای ملت را نمی‌دانند یا خودشان را به جهالت زده‌اند. وی با انتقاد از تلاش افرادی بیرون از مجلس جهت مخدوش کردن استقلال منتخبان ملت، خاطرنشان کرد: منتخبان در پیشگاه خدا سوگند یاد کرده‌اند که حافظ منافع مردم و نه منافع احزاب و جریانات باشند. عباسی تصریح کرد: خانه ملت، حزب و تشکل نیست بلکه رکنی از ارکان نظام است که وظیفه قانون‌گذاری برای کل کشور را دارد، چگونه عده‌ای به خود جرات می‌دهند سطح نمایندگی ملت را در اندازه حرف‌شنوی از جریاناتی از بیرون مجلس پایین بیاورند؟
کرباسچی: عارف جذابیت نداشت!
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران برخلاف سایر همفکران خود معتقد است اصلاح‌طلبان درباره واقعیات مربوط به ترکیب مجلس دهم باور اشتباهی داشته‌اند. او در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد و در پاسخ به سوالی درباره آمارهای اعلام شده درباره تعداد اعضای فراکسیون امید گفت: این امر به اشتباه به باور برخی اصلاح‌طلبان نشست. اعضای منتخب لیست امید که متجاوز از 160 نفرند الزاما عضو فراکسیون امید نیستند، اعضای فراکسیون هم الزاما در صحن علنی و رأی مخفی یکپارچه نیستند. وی درباره پیروزی لاریجانی افزود: آنچه تعیین‌کننده تعداد آرای رئیس مجلس و همچنین نواب و سایر اعضای هیات رئیسه است، یک انگیزه نیست. خیلی از آرا، سیاسی و فراکسیونی است اما مسائل دیگری مثل بحث‌های قومیتی و انگیزه‌های مدیریتی و تجربه‌ها و... نیز موثر است. از طرفی توجه کنیم که همه افراد لیست امید که مورد حمایت چهره‌های مطرح اصلاح‌طلبان هستند در فراکسیون امید حضور ندارند. در فهرست امید تعداد زیادی نیروهای معتدل اصولگرا جای گرفته بودند که از جمله خود آقای لاریجانی بود. نباید به اشتباه پس از پیروزی، همه را به عنوان اعضای فراکسیون امید تصور کرد. اگر اسم این فراکسیون به عنوان حامیان دولت مطرح می‌شد و به طور معقول و منطقی بر سر ریاست مذاکره صورت می‌گرفت، هرچند باز هم احتمال ریاست علی لاریجانی بیشتر بود اما در نایب‌رئیسی و انتخاب اعضای هیات‌رئیسه می‌توانستیم امتیازهای بیشتری به دست آوریم. کرباسچی همچنین با انتقاد از انتخاب عارف به عنوان کاندیدای ریاست مجلس گفت: در اردوگاه اصلاحات دوستان ما با وزن‌کشی، اشتباه بزرگی را رقم زدند. باید در این میان کسی به عنوان کاندیدای ریاست مطرح می‌شد که یا با شخصیت کاریزماتیک خود بتواند نیروهای مختلف را دور خود جمع کند یا از عوامل و عناوین کم‌هزینه‌تری برای رای‌آوری استفاده می‌کرد. کاری که شاید بتوان گفت از مسعود پزشکیان و حتی علی مطهری بخوبی برمی‌آمد... برای تصدی پست ریاست باید به جاذبه‌های شخصیتی افراد هم نگاه می‌شد. ‌‌ای‌کاش فراکسیون امید با نام فراکسیون حامیان دولت شکل می‌گرفت. تصمیمی که یقینا معادلات دیگری را برای مجلس رقم می‌زد.
 

محمد مهاجری*: مدتی است در رشته‌ حقوق به فعالیت می‌پردازم و درباره موضوعات متعدد این رشته مطالعه کرده‌ام و چند سالی است که در شاخه‌ حقوق عمومی فعالیت پژوهشی می‌کنم. چیزی که همواره برای من جای سوال داشت، برخورد «حقوق‌بشر» با مسلمانان بود؛ از این‌رو همواره در مطالعه‌ اسناد حقوق‌بشری مانند اعلامیه‌ جهانی حقوق‌بشر و میثاق حقوق مدنی- سیاسی به دنبال مقرراتی در این‌باره بودم و همچنین نحوه‌ اهتمام مقامات بین‌المللی را در این مسائل مشاهده و رصد می‌کردم؛ اقداماتی همچون کشتار جمعی مردم میانمار(برمه) و اقدامات مکرر کشیشان در آتش زدن قرآن و همچنین بی‌توجهی به حقوق مسلمانان در ایالات متحده آمریکا از جمله وضع محدودیت‌های رفت و آمدی و اقامت اشخاص مسلمان در ایالات متحده‌ آمریکا و همچنین محدودیت‌های حجاب در کشور فرانسه و کشیدن کاریکاتورهای توهین‌آمیز توسط گروه «شارلی ابدو» و ده‌ها واقعه‌ دیگر شاید برای افکار عمومی ایران بسیار آشنا باشد و چیزی که در مقابل این اتفاقات مشاهده می‌کردم تنها «سکوت» بود.
دلیل این سکوت چیزی جز بی‌توجهی و دشمنی دیرینه با مسلمانان نیست و گویی قواعد حقوق‌بشر یک استثنا خورده‌اند و آن «مسلمانان» هستند. کوچک‌ترین رخدادها در برخی کشورهای اروپایی و کشته‌شدن چند نفر به بحران حقوق‌بشر در جهان تبدیل می‌شود و بسیاری برای آن پیام‌ها ارسال و اظهار تأسف می‌کنند؛ لیکن کشته‌شدن هزاران هزار انسان مسلمان اعم از اهل تشیع و تسنن، گویی برای هیچ‌یک از آحاد بشر و حقوق‌بشر دردناک و دردآور نیست. در حوادث اخیر در پاریس هم رهبری اشاره کردند که پاریس بخشی از چیزی را تجربه کرد که مردم کشورهای عراق و سوریه مدت‌هاست به طور روزانه با آن زندگی می‌کنند و آن را تجربه می‌کنند.
حقوق‌بشر مجموعه‌ قواعدی است که به طور معمول برای آحاد بشر وضع شده است و همچنین باید فارغ از دین و مذهب و جنسیت و نژاد برای تمام آحاد بشر اعمال و تضمین شود. فارغ از ایرادات مساله‌ حقوق‌بشر و تعارض برخی احکام آن از جمله برابری حقوق زن و مرد با اسلام، مقررات مربوط به منع توهین به مقدسات و احترام به ادیان گوناگون، از پایه‌های بدیهی و اولیه‌ این حقوق تلقی می‌شود. به موجب ماده «18» اعلامیه جهانی حقوق‌بشر «هر انسانی محق به داشتن آزادی اندیشه، وجدان و دین است... و هیچ فردی حق اهانت و تعرض به فرد دیگری را به لحاظ تمایز و اختلاف اندیشه ندارد» و مطابق بند دوم ماده «20» میثاق بین‌المللی حقوق مدنی- سیاسی «هرگونه ترغیب به تنفر ملی یا نژادی یا مذهبی که باعث تحریک به تبعیض یا دشمنی و خشونت شود، به ‌موجب قانون ممنوع است». در اسناد دیگر بین‌المللی مانند کنوانسیون اروپایی حقوق‌بشر و سایر کنوانسیون‌های منطقه‌ای نیز به مساله آزادی بیان و محدودیت‌های ناظر بر آن از جمله توهین به مقدسات و مذاهب اشاره شده است.
در پی اقدام توهین‌آمیز و شرم‌آور «شادی صدر» در انتشار تصویری از خود در حالی که بر کاناپه‌ای نشسته است که تصاویر مربوط به کتیبه‌های عزاداری امام حسین(ع) بر آن منقش است، این پرسش به میان می‌آید که چگونه چنین شخصی که خود را مدعی حقوق‌بشر می‌نامد و اتفاقاً حقوق‌خوانده نیز هست، به احکام و قواعد پایه‌ای حقوق‌بشر هم آگاهی ندارد- یا دارد و می‌خواهد آگاهانه آنها را زیر پا بگذارد- و احساسات میلیون‌ها مسلمان را جریحه‌دار کند؟ «شادی صدر» که عضو فعال کمپین قانون بی‌سنگسار است و از فعالان ایرانی حقوق زنان و جریان فمینیسم است، بارها و بارها با طرح ایده‌های مختلف از حقوق‌بشر و از حقوق زنان و... سخن گفته است؛ حال چگونه است که چنین اقدام توهین‌آمیزی را نقض حقوق میلیون‌ها انسان مسلمان تلقی نمی‌کند؟
پس از اقدام توهین‌آمیز شادی صدر به مقدسات اسلامی، پرسشی که در شبکه‌های اجتماعی و میان حقوقدانان مطرح شد، این بود که آیا این اقدام قابل مجازات است و آیا جرمی محقق شده است یا خیر؟ این اقدام توهین‌آمیز به جهت جرم‌انگاری توهین به مقدسات اسلامی در قوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران، قابل پیگیری حقوقی است و شایسته است در این‌باره اقدام عملی صورت بگیرد. به موجب ماده «7» قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و همچنین ماده «5» این قانون، اصل سرزمینی‌بودن قوانین جزایی، در مواردی استثنا شده است. ماده «7» بیان می‌کند: «علاوه بر موارد مذکور در مواد فوق [منظور مواد «5» و «6» قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است] هریک از اتباع ایران در خارج از کشور مرتکب جرمی شود، در صورتی که در ایران یافت و یا به ایران اعاده گردد، طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران محاکمه و مجازات می‌شود مشروط بر اینکه:
الف- رفتار ارتکابی به موجب قانون جمهوری اسلامی ایران جرم باشد.
ب- در صورتی که جرم ارتکابی از جرائم موجب تعزیر باشد، متهم در محل وقوع جرم محاکمه و تبرئه نشده یا در صورت محکومیت، مجازات کلاً یا بعضاً درباره او اجرا نشده باشد.
پ- طبق قوانین ایران موجبی برای منع یا موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای مجازات یا سقوط آن نباشد».
همچنین به موجب ماده «513» قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده مصوب 1375 «هرکس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیای عظام یا ائمه طاهرین(ع‌) یا حضرت صدیقه طاهره(س‌) اهانت نماید، اگر مشمول حکم ساب‌النبی باشد، اعدام می‌شود و در غیر این صورت‌ به حبس از یک تا 5 سال محکوم خواهد شد». بنابراین در پاسخ به این پرسش که آیا این عمل جرم است، باید با قاطعیت کامل عنصر مادی و معنوی جرم را محرز دانست و مطابق مواد متعدد قانون مجازات اسلامی نیز به عنصر قانونی استناد کرد و از مقامات عمومی کشور تقاضا کرد از این اقدام و اقدامات مشابه چشم‌پوشی نکنند و خواهان استرداد، محاکمه و مجازات چنین اشخاصی بشوند. بنابراین به این جهت که اولاً در قانون مجازات اسلامی این عمل جرم‌انگاری شده است، اقدام این شخص به استناد بند «الف» ماده «7» قانون مجازات اسلامی، جرم و قابل مجازات است؛ لیکن مجازات وی منوط به یافته‌شدن در ایران و یا اعاده به کشور ایران است. همچنین مجازات این شخص نیز به 2 صورت خواهد بود؛ در صورتی که این عمل مشمول عنوان ساب‌النبی باشد که البته به جهت خاص بودن ساب‌النبی بعید است اقدام و رفتار عملی این شخص مشمول این عنوان باشد، حکم وی اعدام و در صورتی که مشمول عنوان ساب‌النبی نباشد، وی به یک تا 5 ‌سال حبس محکوم خواهد شد.
البته اینها فارغ از آن است که نه‌تنها ایران بلکه محاکم بین‌المللی اگر بخواهند بی‌طرفی را لحاظ کنند و با قاعده استثنای مسلمانان از حقوق بین‌المللی رفتار نکنند، آنها نیز باید پیگرد قانونی شادی صدر و هر کس دیگری را که به مذاهب توهین می‌کند در دستور کار بیاورند-چنانکه قوانین موضوعه آن مجمل بیان شد- اما سابقه نشان داده این استثنا همواره یک قاعده برای تصمیم‌گیران مجامع بین‌المللی بوده است.
به هر جهت به عنوان یکی از فعالان حقوقی و رسانه‌ای از مقامات قضایی تقاضای رسیدگی به این مساله و استرداد این شخص را دارم و امیدوارم با برخورد جدی و مناسب قضایی شاهد کاهش چنین اعمال و اقداماتی باشیم.
* مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوقی

گروه اجتماعی: رئیس سازمان حج و زیارت با افشاگری کارشکنی عربستان در موضوع حج، از محتوای 11 بند منفی سعودی‌ها در تفاهمنامه‌ای که طرف ایرانی حاضر به امضای آن نشد، پرده برداشت.
به گزارش «وطن امروز» سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت در این باره بیان داشت: دولت عربستان 11 بند منفی را به تفاهمنامه حج ایران  اضافه کرده بود که سال‌های گذشته خبری از آنها نبود. وی یادآور شد: محدودیت در استفاده‌ زائران ایرانی از هواپیمای شرکت‌های داخلی و موضوع صدور ویزا از جمله‌ این بندهای منفی تفاهمنامه حج بود. رئیس سازمان حج و زیارت عنوان کرد: تفاهمنامه پیشنهادی عربستان یک‌طرفه بود و روح تفاهمنامه‌های قبلی در آن جریان نداشت. برداشت ما این بود که اگر دولت عربستان اعتقاد دارد حج از مسائل سیاسی جداست، پس چرا چنین تفاهمنامه‌ای را آن هم با تاخیر و با اعمال محدودیت تنظیم می‌کند.  اوحدی افزود: موضوع آن است که عربستان اراده جدی برای نپذیرفتن زائران ایرانی داشت و می‌خواست با خریدن زمان، مانع حج ایرانی‌ها شود.
ممنوعیت نصب پرچم ایران
وی به دیگر بندهای منفی این تفاهمنامه اشاره کرد و گفت: ممنوعیت نصب پرچم جمهوری اسلامی ایران در ساختمان‌های محل اسکان زائران ایرانی و همچنین در مسیر حرکت زائران، یکی از بندهای منفی این تفاهمنامه بود. رئیس سازمان حج و زیارت ادامه داد: اعمال محدودیت در تعداد درمانگاه‌های ایران در عربستان هنگام موسم حج، اعمال محدودیت در انتقال دارو برای استفاده‌ زائران ایرانی در عربستان، اعلام جزئیات اطلاعات پزشکان ایرانی اعزامی به حج و همچنین تعیین ظرفیت برای پزشکان، بند منفی دیگر این تفاهمنامه بود. وی تصریح کرد: عربستان همچنین استقرار چادرهای امداد و نجات ایرانی‌ها را در مسیر جمرات و مشعر، ممنوع و تاکید کرد درمانگاه‌های ایرانی باید مجوز استقرار داشته باشند. رئیس سازمان حج و زیارت خاطرنشان کرد: دولت عربستان از ما خواست اسامی اعضای بعثه رهبری و ستاد سازمان حج و زیارت را که به حج اعزام می‌شوند به همراه پست اجرایی و سوابق آنها اعلام کنیم.  وی همچنین درباره دستور عربستان برای استفاده‌ زائران ایرانی از مچ‌بند الکترونیکی یادآور شد: دولت عربستان اعلام کرد این مچ‌بندها را خودش طراحی می‌کند و مجوز استفاده از مچ‌بندهایی را که از سوی طرف ایرانی طراحی شود نمی‌دهد.
برگزاری مراسم مذهبی قدغن
اوحدی به بند منفی دیگری اشاره کرد و افزود: آنها تاکید کردند زائران ایرانی حق برگزاری هیچ مراسمی را در هتل‌ها ندارند.  معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به سردرگمی و ناهماهنگی‌های طرف سعودی در 2 دور مذاکرات حج، اظهار داشت: این ناهماهنگی‌ها باعث کندی پیشرفت مذاکرات شد ضمن آنکه در مذاکرات  نوعی سردرگمی را در مسؤولان حج عربستان شاهد بودیم. وی تصریح کرد: سال گذشته
40 مورد دستگیری به بهانه‌های واهی صورت گرفت، البته زائران ایرانی بعد از 3-2 روز آزاد شدند که عربستان به خاطر آن عذرخواهی هم نکرد اما در هر حال وجود امکانات کنسولی، تضمینی برای تامین امنیت زائران است.
انصراف 6هزار متقاضی حج
اوحدی با اشاره به انصراف 6هزار نفر از
17 هزار زائری که برای حج ثبت‌نام اولیه کرده بودند،  عنوان کرد: این آمار نشان‌دهنده دغدغه مردم است. برای همین با وزیر حج عربستان در دور اول مذاکرات به توافق رسیدیم که جنگ رسانه‌ای را در این کشور تلطیف کند که در سفر بعدی نه‌تنها شاهد این اقدام نبودیم، بلکه اوضاع بدتر هم شد.
 

گروه بین‌الملل: شهر فلوجه که به سر افعی معروف شده در 50 کیلومتری بغداد، پایتخت عراق قرار دارد و اولین لانه و مرکز اعلام موجودیت این گروهک منحوس وکماکان مهم‌ترین پایگاه عناصر تروریستی داعش در استان الانبار به شمار می‌آید و آزادسازی آن به معنای خشکاندن یکی از ریشه‌های اصلی بحران است.  یک هفته از آغاز عملیات آزادسازی فلوجه می‌گذرد که مرحله دوم آن با حضور ارتش، عشایر اهل سنت منطقه و نیروهای بسیج مردمی (الحشد الشعبی) با موفقیت به پایان رسید و مرحله سوم آن بامداد دیروز آغاز شد.  مراحل ابتدایی عملیات، شامل پاکسازی همزمان حومه جنوب، شمال، غرب و شرق فلوجه از طریق حملات سنگین نیروهای عراقی تاکنون با موفقیت بیش از 90 درصدی انجام شده است. درگیری‌ها در فلوجه وارد فاز جدید خود شده است. نیروهای ویژه عراق در لشکر طلایی ارتش این کشور بامداد دوشنبه حمله نهایی به شهر فلوجه را آغاز کرده‌ و پس از چند روز محاصره شهر، وارد آن شده‌اند. پیش‌تر توافق شده بود نیروهای بسیج مردمی (الحشد الشعبی) و دیگر یگان‌های مشارکت‌کننده در عملیات فلوجه تنها تا محاصره شهر پیش بروند و حمله نهایی برای آزادی شهر توسط «هنگ تاکتیکی» متشکل از نیروهای ویژه ارتش (مبارزه با تروریسم)، پلیس فدرال و برخی نیروهای محلی آموزش‌دیده انجام شود.  این حمله که مرحله سوم و نهایی آزادی شهر فلوجه است با پشتیبانی هوایی ارتش عراق و جنگنده‌های ائتلاف تحت امر آمریکا آغاز شده است. طبق این گزارش، نیروهای عراقی و داوطلب‌های مردمی شهر فلوجه را 3 روز است که به محاصره خود درآورده‌اند. نیروهای محاصره‌کننده هنوز در ورودی‌های شهر فلوجه هستند و نیروهای ویژه ارتش وارد شهر شده‌اند.  از سوی دیگر برخی منابع از ادامه پیشروی‌های نیروهای ارتش عراق، داوطلبان مردمی و عشایر این کشور به سمت شهر فلوجه در استان الانبار خبر می‌دهند. حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق با آغاز عملیات تاکید کرد آزادی شهر بیش از 48 ساعت به طول نخواهد انجامید. با وجود این سخنان نخست‌وزیر اما به دلیل محاصره کامل شهر و عدم توانایی داعشی‌ها برای عقب‌نشینی یا فرار، جنگ در فلوجه برای آنها جنگ مرگ و زندگی خواهد بود از این رو احتمالا پاکسازی شهر به طول بینجامد.  در همین راستا، فرانس 24 روز یکشنبه با پخش گزارش میدانی تیم خبری خود از فلوجه گزارش داد: «برآورد می‌شود در زمان آغاز عملیات (بازپس‌گیری) فلوجه حدود 500 تا 900 داعشی وجود داشته که این تعداد خود را میان غیرنظامیان در آمیخته‌اند و اکنون در مرکز شهر فلوجه متمرکز شده‌اند.  بدون شک این ساعات پایانی یا در نهایت روزهای پایانی داعش برای کنترل فلوجه است؛ آن دسته از عناصر داعشی که در شهر باقی مانده‌اند، دست به تاکتیک‌هایی از روی درماندگی زده و اقدام به مخفی کردن بمب در ساختمان‌ها، خودروهای تله‌گذاری شده، گماردن تک‌تیرانداز و اقدامات انتحاری کرده‌اند». سرهنگ احمد، فرمانده تیپ 53 ارتش عراق مستقر در ستاد فرماندهی در نزدیکی شهر فلوجه به فرانس 24 اعلام کرد: موفقیت‌هایی در پیشروی به شهر فلوجه بخصوص در شمال و جنوب وجود داشته و داعش مقاومت اندکی از خود نشان داده است.
آزادی منطقه استراتژیک صقلاویه
نیروهای عراقی در راستای عملیات اصلی آزادسازی شهر فلوجه در استان الانبار صقلاویه را آزاد کرده و پرچم عراق را روی ساختمان‌های آن به اهتزاز درآوردند. یک منبع امنیتی اعلام کرد، نیروهای عراقی با حمایت نیروهای بسیج مردمی در اولین ساعات بامداد دوشنبه  عملیات آزادسازی شهر الصقلاویه در راستای آزادسازی فلوجه را آغاز کردند و در اولین گام موفق شدند، روستای الشیحه را آزاد و با ادامه پیشروی به سمت الصقلاویه، این شهر استراتژیک را به طور کامل آزاد کنند. به گفته این منبع نظامی عراقی این نیروها در ادامه از محور شمالی الصقلاویه درحال پیشروی به سمت فلوجه هستند که در 62 کیلومتری غرب بغداد قرار دارد و براساس جدیدترین گزارش‌ها هم اکنون کنترل بزرگراه بین‌المللی را که از این منطقه عبور می‌کند به دست گرفته‌اند. از سوی دیگر، السومریه‌نیوز به نقل از یک منبع آگاه بیمارستانی داخل شهر فلوجه نوشت که گروه تروریستی تکفیری «داعش» عناصر زخمی خود در جریان نبردهای اخیر را با تزریق سم از پای درمی‌آورد.  به گفته این منبع، داعش تاکنون 8 نفر از عناصر مجروح خود را که در بیمارستان فلوجه بستری شده بودند، با تزریق ماده «کلرید پتاسیم» به آنها که موجب ایست ناگهانی قلب می‌شود، از پای درآورده است. براین اساس، در عملیات آزادسازی فلوجه علاوه بر ارتش عراق، هزاران تن از عشایر اهل سنت منطقه حضور دارند و حفظ جان حداقل 50 هزار تن از مردم اهل سنت فلوجه در دستور کار است اما دولت آمریکا با فشار سنگین، هراس‌افکنی، تبلیغات دروغین جنگ طایفه‌ای و شعله‌‌ور کردن تنش‌های مذهبی تلاش می‌کند به هر طریقی این عملیات متوقف شود.  شهر فلوجه به دلیل بافت فرهنگی و مذهبی خود از مهم‌ترین پایگاه‌های داعش و گروه‌های افراط‌گرای عراقی محسوب می‌شود و یکی از اولین شهرهایی بود که دولت بغداد کنترل آن را از دست داد.
پاکسازی کامل هیت
از سوی دیگر منابع امنیتی می‌گویند: نیروهای عراقی پس از ساعت‌ها درگیری شدید با نیروهای داعش موفق شدند تمام محله‌های شهر هیت، دیگر شهر بزرگ الانبار را که داعشی‌ها وارد آن شده بودند، پس بگیرند.  روز شنبه ده‌ها عضو داعش که تعدادی عامل انتحاری نیز در میان آنها بود به شکل ناگهانی به شهر هیت، در استان الانبار حمله کردند و با دادن تلفات سنگین توانستند بخش‌هایی از شهر را به اشغال خود درآورند. جنگنده‌های ائتلاف ضد داعش نیز در بمباران پایگاه‌های گروه تروریستی داعش در این شهر شرکت داشتند.  قاسم المحمدی، فرمانده عملیات جزیره اعلام کرد نیروهای امنیتی ارتش، دستگاه مبارزه با تروریسم، پلیس و نیروهای عشایر موفق شدند 60 تن از نیروهای داعش را در هیت از پای درآورده و خسارات مادی بسیاری به آنها وارد کنند. فرماندهی عملیات مشترک عراق حمله داعش به شهر هیت را در راستای کاهش فشار بر نیروهای این گروه تروریستی در داخل فلوجه دانست که هم‌اکنون در محاصره ارتش عراق است.
 

پیشمرگ‌ها در 25 کیلومتری موصل
عرصه بر داعش در عراق همچنان تنگ می‌شود. سخنگوی رسمی نیروهای زیروانی (یکی از واحدهای ویژه نیروی پیشمرگ) پیش از ظهر دوشنبه از بازپس‌گیری 5 روستا در منطقه الخازر از قبضه داعش خبر داد. دلشاد مولود، سخنگوی نیروهای پیشمرگ به سومریه‌نیوز گفت:‌ نیروهای داعش مقاومت چندانی مقابل پیشروی کردها نکردند. مولود ادامه داد: مرحله دوم عملیات نظامی علیه داعش در محور الخازر آغاز شد و 5 روستا تا این لحظه آزاد شده است. وی افزود: نیروهای پیشمرگ در حال حاضر
25 کیلومتری شهر موصل هستند و داعش هیچ مقاومت قابل ملاحظه‌ای نداشته است. شورای امنیتی اقلیم کردستان اعلام کرد این عملیات با هدف آمادگی برای آزادسازی شهر موصل است و بیش از 5000 نیروی پیشمرگ در آن مشارکت دارند. نیروهای پیشمرگ صبح یکشنبه حمله‌ای گسترده به مقرهای داعش در منطقه خازر در شمال شرق موصل داشتند.
 

گروه اجتماعی: حملات سایبری به پایگاه‌های اطلاعاتی دستگاه‌های دولتی اگرچه طبق گفته مدیران، سرقت اطلاعات به همراه نداشت اما نشان داد ضریب امنیت سایت‌های دولتی آنطور که باید بالا نیست.
از روز چهارم خردادماه جاری تاکنون حدود ۸ سایت اطلاع‌رسانی و پایگاه‌های داده مربوط به برخی دستگاه‌های دولتی، مورد حمله سایبری قرار گرفته است که این موضوع نگرانی‌هایی را برای افشای اطلاعات این پایگاه‌ها که بیشتر به مردم خدمات ارائه می‌دهند، به همراه داشت. اگرچه در ابتدا مسؤولان واکنشی جدی به این مساله نشان ندادند و آن را به نوعی بزرگنمایی رسانه‌ای عنوان کردند اما افزایش شمار سایت‌های مورد حمله قرار گرفته ظرف مدت کمتر از یک هفته، سبب شد تحلیل‌های متفاوتی از سوی دستگاه‌های مسؤول مطرح شود.
تحلیل‌های متفاوت درباره هک دستگاه‌های دولتی
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این‌باره گفته است: «از گذشته برنامه‌های گوناگونی برای صیانت داشتیم و با بررسی‌هایی که انجام دادیم مشخص شد ‌«آی‌پی» یکی از هکرها مربوط به اروپا بوده است». وی البته پیش از این نیز عنوان کرده بود: «روزانه تعداد زیادی حمله سایبری به کشور داریم که بیشتر آنها در دروازه زیرساخت اصلی کشور- گیت‌وی بین‌المللی- خنثی می‌شود. ما می‌دانیم که تمام این حملات از چه کشوری است و از چه شهری و با چه ‌«آی‌پی»ای طراحی می‌شود. با این وجود بیشترین حملات سایبری به ایران مربوط به رژیم صهیونیستی است و برخی کشورهای عربی و کشورهای غربی نیز در رده‌های بعدی این اقدامات هدفمند قرار دارند».
جای اطلاعات امن است
 در همین حال سردار هادیانفر، رئیس پلیس فتا نیز اظهار داشت: از تاریخ ۴ تا ۸ خرداد ماه جاری، ۸ سایت مورد حمله قرار گرفت که ۲ مورد از آنها منشا داخلی داشت و سایت سازمان اسناد و املاک از آن جمله بود که هکرهای آنها نیز شناسایی شده‌اند و در جریان حمله به ۶ سایت دیگر نیز اقدام دی‌فیس(تغییر چهره سایت) صورت گرفت اما در هیچ‌کدام از این حمله‌ها هیچ اطلاعاتی مورد سرقت قرار نگرفته و در حال حاضر سایت‌ها به شرایط عادی بازگشته‌اند.
ضعف در آمادگی امنیت سایبری
در اینکه ایران بیشتر از بسیاری از کشورهای دنیا در مرکز هدف حملات سایبری قرار دارد، شکی نیست و بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد که بسیاری از موارد تهاجم سایبری با هدف حمله به کشورهایی مانند ایران طراحی شده است.  محمدرضا فرجی‌پور، معاون فناوری اطلاعات سازمان پدافند غیرعامل درباره  ضریب امنیت سایبری دستگاه‌های دولتی و لزوم هشدارهایی که باید مورد توجه قرار دهند، به مهر بیان داشت: اگر این حملات در حد تغییر صفحه یک سایت باشد، ظرف مدت چند ساعت قابل بازگشت است اما اگر بی‌احتیاطی صورت گرفته باشد و راه را برای نفوذ به پایگاه داده و دیتا‌بیس‌شان باز گذاشته باشند، موضوع جدی‌تر خواهد بود.  به گفته معاون سازمان پدافند غیرعامل، اتفاقات چند روز گذشته درباره هک سایت‌های دستگاه‌های دولتی نشان داد که خیلی‌ها به این هشدارها توجه نداشته‌اند و به همین دلیل هکرها توانستند در این سایت‌ها نفوذ کنند.
100 هزار حمله هکری
فرجی‌پور درباره میزان نفوذ سایبری به سایت‌های دستگاه‌های دولتی در کشور  تصریح کرد: هر روز این حملات صورت می‌گیرد و اگر به هر دستگاه مراجعه کنید و بپرسید که سیستم مرکز عملیات امنیتی (SOC) شما در روز چه تعداد حمله را کشف می‌کند، ممکن است ارقامی بین ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار حمله را ارائه دهند. معاون سازمان پدافند غیرعامل یادآور شد: قانون مشخصی از سوی دولت به همه دستگاه‌ها ابلاغ شده با این مضمون که تا زمانی که یک محصول نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری داخلی وجود داشته باشد، خرید آن از خارج، ممنوع است، اما این موضوع به دقت رعایت نمی‌شود. حتی شاهد هستیم که چندی پیش، برخی برای خرید محصول نرم‌افزاری با کشوری وارد مذاکره و قرارداد شده‌اند که ما با آن کشور مشکل داریم. این را می‌توان به کم‌توجهی تعبیر کرد.
نفوذ از طریق نرم‌افزار قفل شکسته
وی با بیان اینکه استفاده از نرم‌افزارهای قفل شکسته در سامانه‌های دستگاه‌های دولتی، از جمله منابع تهدید به حساب می‌آید، اظهار داشت: باید توجه داشت فروشندگان خارجی نرم‌افزار بدشان نمی‌آید که در کشور ما از نرم‌افزار قفل شکسته استفاده شود. اگرچه در ظاهر از این موضوع ابراز ناراحتی می‌کنند و می‌گویند شما کپی‌رایت را رعایت نکرده‌اید اما در باطن امر خوشحال می‌شوند که این نرم‌افزارهای قفل شکسته، ابزاری برای نفوذ و استخراج اطلاعات است.

مرتضی اسماعیل‌دوست: نماهنگ «ارغوان» با وجود اینکه مدت زمانی کمتر از 4 دقیقه دارد، در چند روز اخیر جزو اخبار مهم فرهنگی و هنری رسانه‌های داخلی و حتی بین‌المللی محسوب می‌شود و این مساله وقتی برجسته شد که رهبر معظم انقلاب اسلامی به تمجید این اثر پرداخت. بدین منظور گفت‌وگویی با مهدیار عقابی، کارگردان نماهنگ «ارغوان» انجام شد که تقدیم می‌شود.
 هنگامی که پیام تایید رهبری درباره تولید نماهنگ «ارغوان» را شنیدید، چه حسی پیدا کردید؟
پیام تشکر آقا ورق را برای اثر برگرداند و توجهی خاص به آن شد. من در پروژه «رویای نیمه‌شب» با دوستان همکاری می‌کردم که ناگهان متوجه این خبر شدم. ما در ایستگاه مترو در حال کار بودیم و حقیقتا با شنیدن خبر تقدیر آقا از نماهنگ «ارغوان» شوکه شدم و دیگر نتوانستم کارم را ادامه دهم. بعد هم که انواع تبریک و تهنیت دوستان از بابت این مساله شروع شد و فضای متفاوتی شکل گرفت. مهم‌ترین مساله در اظهار لطف آقا برایم این بود که اگر حدود 4 دقیقه از وقت گرانبهای ایشان را با نماهنگ خود مشغول کردم، وقت ایشان با اثر من ضایع نشده و این بعد مساله برایم خیلی ارزشمند بود.
 در ساخت نماهنگ «ارغوان» به شکلی متفاوت از دیگر آثار از نسل جدید استفاده کردید که واکنش‌های رسانه‌های خارجی را هم در پی داشت!
ما براساس اتفاقات واقعی رخ داده در چند سال رصد کردیم و با توجه به اینکه اکثر افراد مدافع حرم را نسل جوانی تشکیل می‌دهند که بچه‌های کودک و نوجوان در حدود 10، 12 ساله دارند، ما هم سعی کردیم این مساله را در نماهنگ در نظر بگیریم و با حضور همین کودکان و نوجوانان سعی کنیم تصویری روشن و نزدیک به واقعیت را در کلیپ نشان دهیم. از این نظر خیلی‌ها در جریان رشادت‌ها و نگاه خاص شهدای مدافع حرم قرار ندارند که چگونه در هنگام خداحافظی از خانواده خود جدا می‌شوند و به سمت موقعیتی خاص می‌روند. از این نظر دغدغه من بود که حتما برای مدافعان حرم کار کنم.
 به نظرتان چرا سینمای ما با توجه به عمق رشادت‌های مدافعان حرم، کمتر سراغ ساخت اثری در این باره رفته است؟
نکته‌ای که من در شکل ساخت نماهنگ «ارغوان» در نظر داشتم مانند دسته‌هایی بود که در گذشته توسط مردم جهت عرض ارادت به خانواده‌های شهدا راه می‌افتاد و این مساله در آن دوران تبدیل به‌موقعیت برجسته‌ای شده بود. در واقع من هم در نماهنگ «ارغوان» می‌خواهم همین بن‌مایه موقعیتی را نشان دهم، چرا که به نظرم هنوز مانند دوران دفاع‌مقدس وضعیت مبارزه و دفاع وجود دارد و باید جنگید. به نظرم با وجود غمی که می‌تواند برای خانواده‌های شهدا از بابت فقدان عزیزشان وجود داشته باشد، این مساله برایشان ارزشمند بوده است و این باید مورد توجه و تقدیر قرار گیرد. در نماهنگ «ارغوان» از یک غم شروع کردیم و به همدلی افراد مختلف با خانواده شهدای مدافع حرم رسیدیم که چگونه اطرافیان، غم را از فرزند شهید دور کرده و لبخند را به لب‌هایش می‌نشانند.
 رسانه‌های معاند به شکلی هراسان به نماهنگ «ارغوان» تاختند! به نظر شما چرا این طور با یک نماهنگ 4دقیقه‌ای مواجهه کردند؟
رسانه‌های غربی با تعابیر همیشه مغرضانه خود در این مدت سعی کردند تنها روی بعد آموزش نظامی نماهنگ «ارغوان» مانور خبری بدهند در صورتی که مهم‌تر از این مساله برای ما بعد آموزش فرهنگی این قضیه بود که چگونه نسل‌های جدیدی از راه می‌رسند و ما باید از آنها محافظت کنیم. به نظرم رویکرد حضرت آقا در تقدیر از نماهنگ «ارغوان» به دلیل همین جنبه فرهنگی بود، چرا که ما چندان در زمینه آموزش نظامی مشکلی نداریم. اگر نوجوانان ما این روحیه حماسه و ایثار را نشان دهند جهانی متفاوت پیش روی‌شان قرار می‌گیرد و الان شرایط مهیاست که نسل‌های آگاه به دفاع از حریم عشق بپردازند. ما باید روحیه حماسه‌طلبی و ایثار را در نوجوانان خود زنده کنیم تا بدانند در چه موقعیتی هستیم. این بچه‌ها آیندگان انقلاب هستند و ما سعی کردیم چنین روحیه‌ای را در آنها نشان دهیم و شعر نماهنگ هم همین را می‌گوید که «ز کودکی خادم این تبار محترمم» و این راه ادامه داشته و دارد، آنجا که می‌خواند: «مسیرم از حلب است قدس را هدف دارم». اینها نشان‌دهنده خط فکری ادامه‌داری است که از عقبه معتقدی می‌آید و همچنان در نسل‌های مختلف ادامه دارد. هراس رسانه‌ها به خاطر همین خط فکری است.
 تاثیر کلیپ در بیان دیدگاه‌های ارزشی چه اندازه می‌تواند باشد؟
به نظرم تاثیر یک کلیپ حدودا 4 دقیقه‌ای می‌تواند بیشتر از یک فیلم سینمایی چند ساعته باشد. من از خواندن نقدهای فنی و دغدغه‌مندی که بر آثارم وجود داشته باشد واقعا استقبال می‌کنم. در این راه نیاز به دریافت نقدها و کسب تجربیاتی دارم تا ان‌شاءالله با دستی پر این راه را ادامه دهم، هر چند با این تحسین‌های انجام شده برای «ارغوان» وظیفه‌ام خیلی سنگین‌تر شد و باید بسیار در ادامه راه مراقب باشم. ساخت نماهنگ برایم خیلی جذاب و مهم است، چرا که می‌توان در چند دقیقه پیام‌های مهمی را با سرعت منتقل کرد و در جهان پرشتاب امروزی این مساله خیلی مهم است و مخاطبان بیشتری هم دارد.

همه می‌دانستند این آخرین فرصت برای پرویز مظلومی است. حتی قهرمان شدن در جام حذفی هم ضمانتی دال بر ماندنش نبود اما حالا که جام را هم از دست دادند بدون تردید استقلال تحولات وسیعی را در دل خودش می‌بیند؛ از کادر فنی گرفته تا احتمالا مدیریتی. هواداران این تیم تصور می‌کردند شاید فاتح 2 جام شوند و حالا هیچ مقابل‌شان است و همین بر عصبانیت‌شان می‌افزاید. حالا خبر می‌رسد هم مظلومی در راه رفتن است و هم افشارزاده دیگر جایی در پیکره مدیریتی آبی‌ها ندارد. دستور به ثبت‌نام در فدراسیون ژیمناستیک که برای افشارزاده از بالا صادر شد، همه گمانه‌زنی‌ها را به هم ریخت. پس از این اتفاق بود که مربی، بازیکنان، مدیران رده میانی و حتی اعضای هیات مدیره متوجه شدند هر حرفی، نظری و برنامه‌ریزی می‌تواند محکوم به شکست باشد و البته نتیجه این سردرگمی و کلاف پیچیده، از دست دادن قهرمانی در جام حذفی بود.  دامنه تغییرات باشگاه استقلال با باخت به ذوب‌آهن بیشتر هم شده است و شامل بعضی از مدیران باشگاه هم می‌شود. پس از خروج مقداد نجف‌نژاد از مجلس، خیلی‌ها گفتند که در پایان این فصل نجف‌نژاد هم از استقلال کنار گذاشته می‌شود. این شایعه با طرح اسامی در راهروهای وزارت ورزش بیشتر قوت گرفت و حتی برخی به این باور رسیدند که رئیس هیات مدیره جدید، خودش مدیر و اعضای دیگر هیات مدیره را خواهد چید. این معادله البته اندکی با تیزهوشی نجف‌نژادی که حدس زده بود تیم جام نخواهد گرفت به هم ریخت، چون نجف‌نژاد دست روی گزینه‌ای برای مربیگری گذاشت که هواداران او را تایید می‌کردند البته این کار را نه به وقت «مردن سهراب» که پیش از این و زمانی که «نوشدارو» جواب می‌داد، انجام داد تا به این ترتیب به همه بگوید چند قدم از اعضای هیات مدیره‌ای که امسال مشکل تصمیم‌گیری داشتند جلوتر است. با این وجود اما به نظر می‌رسد نجف‌نژاد، افشارزاده و مظلومی قطعا رفتنی هستند. تماس‌های زیادی با منصوریان گرفته شده است. او نفر اول نیمکت اعضای هیات مدیره شده است اما با این حال جابه‌جایی احتمالی افشارزاده و البته اعضای هیات مدیره می‌تواند حتی این معادله را هم کاملا عوض کند. هر چند شایعه شده که منصوریان با یکی از معاونان وزیر تمام کرده است، حتی ایجاد تغییرات در هیات مدیره، بعید است در حضور منصوریان تاثیری بگذارد. البته این مربی برای پذیرفتن هدایت استقلال 2 شرط داشته است؛ اول عدم انتخاب یکی از مدیران لیگ برتری به عنوان مدیرعامل استقلال؛ دوم برکناری یکی از مدیران میانی باشگاه که خیلی‌ها او را عامل اصلی ناکامی استقلال می‌دانند. با وجود آنکه منصوریان از هر مربی دیگری به نیمکت استقلال نزدیک است، باید تاکید کرد که گزینه‌های دیگری هم وجود دارند؛ بویژه آنکه با وجود برانکو و نتیجه گرفتن این مربی در پرسپولیس، برخی از مدیران و هواداران به دنبال مربی کارنامه‌دارتر هستند مثل زلاتکو کرانچار که قهرمان ایران و کرواسی شده است. همچنین صحبت‌هایی از دراگان اسکوچیچ به میان آمده است. البته در این مسیر فرهاد مجیدی هم گزینه دستیاری است که می‌تواند اندکی کفه ترازو را به سود مربی خارجی سنگین کند. مهم‌ترین بحث اما این است که آیا مدیر آینده باشگاه استقلال که به جای افشارزاده می‌آید قبول می‌کند که برایش مربی انتخاب کرده باشند؟ هر چه باشد به هر حال باید منتظر رفتن خیلی‌ها از استقلال باشیم، عنایت‌الله آتشی، مدیر داخلی استقلال که همان دیروز از دفترش در باشگاه خارج شد و البته به خبرنگاران گفت: تا مدتی نمی‌آیم! دیگر مدیران میانی که با استفاده از محبوبیت فرهاد مجیدی در استقلال ماندگار شده بودند نیز با رفتن افشارزاده و آمدن مدیر تمام‌وقت جدید از باشگاه کنار گذاشته می‌شوند. در میان بازیکنان هم برخی که دیگر پا به سن گذاشته‌اند البته برخی دیگر که در کار مربی دخالت می‌کردند با آمدن مربی جدید به احتمال زیاد کنار گذاشته خواهند شد و استقلال به دنبال جوانگرایی خواهد رفت. البته برخی بازیکنان که مدعی‌العموم باشگاه شده‌اند 4 روز قبل از فینال به جای تمرکز روی این دیدار سعی داشتند با تماس‌های تلفنی با گزینه‌های مربیگری آینده جای پای خود را سفت کنند اما با شرایط کنونی بعید است که برخی برای سال آینده هم در کنار استقلال بمانند. در واقع احتمال می‌رود که استقلال طی روزهای آینده پوست‌اندازی کند و تغییرات زیادی را به خود ببیند؛ از راس باشگاه تا ترکیب بازیکنان.
مظلومی: من باید پنالتی را گل می‌کردم؟
سرمربی استقلال تهران بعد از بازی تیمش برابر ذوب‌آهن با چند هوادار و لیدر استقلال در ورزشگاه خرمشهر مجادله کرد. بعد از شکست استقلال برابر ذوب‌آهن در فینال جام حذفی اتفاقات جالب توجهی در ورزشگاه رخ داد. پس از اینکه سوت پایان بازی زده شد برخی بازیکنان استقلال گریه می‌کردند، از جمله این بازیکنان یعقوب کریمی بود و همچنین فرزاد مجیدی، سرپرست استقلال از کسانی بود که با چشمانی خیس زمین بازی را ترک کرد. وقتی کادر فنی و بازیکنان استقلال در حال خروج از زمین بودند، چند هوادار و لیدر استقلال بشدت از مظلومی انتقاد کردند و از او خواستند از هدایت این تیم کنار برود که این صحبت آنها باعث ناراحتی مظلومی شد و سرمربی استقلال خطاب به آنها گفت: مگر من باید پنالتی را گل می‌کردم؟ بعد از این صحبت مظلومی تنشی میان او و معترضان ایجاد شد که با وساطت اطرافیان، مظلومی در نهایت به رختکن رفت.  در رختکن استقلال اما اوضاع خیلی بهتر نبود و همه بازیکنان استقلال بشدت ناراحت بودند و هیچ‌کس حرفی برای گفتن نداشت. حتی منصور پورحیدری که با آبی‌ها به خرمشهر رفته بود تنها دقایقی در رختکن ماند و بدون اینکه چیزی بگوید رختکن استقلال را ترک کرد. مهدی رحمتی، کاپیتان استقلال هم بشدت در رختکن ناراحت بود و مثل سایر بازیکنان ترجیح داد حتی یک کلمه هم نگوید. جالب اینجاست که حتی پرویز مظلومی هم در رختکن صحبتی نکرد. یکی از اتفاقات جالب این دیدار روبه‌رو نشدن افشارزاده با اعضای هیات مدیره استقلال بعد از بازی بود و مدیرعامل استقلال ترجیح داد پس از این دیدار خیلی سریع ورزشگاه را ترک کند.
تکلیف سرمربی سه‌شنبه مشخص می‌شود
سرپرست باشگاه استقلال اعلام کرد تکلیف سرمربی این تیم سه‌شنبه مشخص می‌شود.  بهرام افشارزاده درباره سرنوشت سرمربی استقلال و اینکه گفته می‌شود منصوریان قرار است هدایت آبی‌ها را برعهده بگیرد، گفت: (سه‌شنبه) در جلسه هیات مدیره همه چیز روشن خواهد شد. او تاکید کرد: در این جلسه تکلیف سرمربی استقلال نیز مشخص می‌شود.
سبک‌دست: استقلال خانه منصوریان است
عضو هیات مدیره استقلال می‌گوید علیرضا منصوریان می‌تواند یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های هدایت این تیم باشد. شاهرخ سبک‌دست در پاسخ به این سوال که ارزیابی‌اش از دیدار فینال جام حذفی چه بود، گفت: به هرحال ما نتیجه نگرفتیم و معتقدم که قبل از کشیده شدن کار به ضربات پنالتی باید بازی را تمام می‌کردیم. به هرحال همه بازیکنان استقلال سعی خود را کردند و روز ما نبود.
وی درباره جلسه هیات مدیره درباره سرمربی فصل بعدی استقلال، گفت: هنوز برگزاری این جلسه قطعی نشده است. شاید هم در جلسه اصلا این مساله مطرح نشود، چراکه ما یک کمیته فنی با حضور آقایان معینی، کردنوری و پورحیدری داریم که آنها درباره این مسائل بحث می‌کنند و در نهایت نتیجه بررسی خود را به هیات مدیره ارائه می‌دهند.  عضو هیات مدیره استقلال در پاسخ به این سوال که آیا منصوریان گزینه اصلی استقلال است، گفت: تا قبل از این بازی مذاکراتی با منصوریان نداشته‌ایم و الان هم کمیته فنی تصمیم‌گیری می‌کند که چه کسی سرمربی شود. البته این را هم بگویم که با توجه به سوابق منصوریان و اینکه او یک استقلالی است و استقلال خانه او است، حتما یکی از گزینه‌های اصلی خواهد بود.

گروه سیاسی: تنها چند ساعت قبل از آنکه حسن روحانی در ارومیه در مدح سیاست خارجی خود یعنی اعتمادسازی با غرب و باز شدن دروازه‌های تجارت در دوران پسابرجام بگوید، جواد ظریف در لهستان و در جمع ایرانیان مقیم این کشور، از بدعهدی طرف‌های غربی بویژه آمریکایی‌ها در برجام گفت و تصریح کرد هنوز بقایای تحریم به جا مانده و اصلی‌ترین عامل این ماجرا بویژه در حوزه سوئیفت، آمریکایی‌ها هستند. به گزارش «وطن امروز» به نقل از خبرگزاری‌ها، جواد ظریف صبح روز دوشنبه در جلسه صبحانه کاری با حضور تعدادی از ایرانیان مقیم لهستان درباره وضعیت تعهدات طرف‌های ایران در برجام توضیح داد. او که در ایران با انتقادات بسیار جدی بویژه درباره نقاط ضعف برجام روبه‌رو است، به عدم تمایل بانک‌های بزرگ دنیا برای تجارت با ایران اشاره کرد و عامل اصلی این عدم تمایل را سنگ‌اندازی آمریکایی‌ها عنوان و تصریح کرد: مانع اصلی بر سر راه تجارت با ایران، مانع وحشت است. ظریف همچنین گفت طرف‌های اروپایی و بویژه آمریکا برای اجرای تعهداتشان در برجام جدی نیستند. ظریف گفت: امروز طرف‌های غربی و بویژه آمریکا در آن حدی که باید برای اجرای تعهداتشان در برجام جدی باشند، جدی نیستند و هنوز برخی بقایای ذهنی تحریم در سیستم‌های پولی و مالی کشورهای اروپایی باقی مانده است و این به دلیل جریمه‌های سنگینی است که این شرکت‌ها در دوران تحریم متحمل شدند. وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: باید کاری کنیم دنیا از تحریم ایران ناامید شود و دلیل تکیه بر اقتصاد مقاومتی بنا بر فرمایش رهبری این است که ایران را چنان در برابر تحریم مقاوم کنیم که عده‌ای فکر نکنند می‌توانند ما را با تحریم تهدید کنند. او گفت: ما نباید مصرف‌کننده باشیم و باید به تولید داخلی خود متکی باشیم. باید دنیا بداند امکانات ایران، امکانات ویژه‌ای بوده که یکی از آنها موضوع امنیت ویژه حاکم بر ایران است. امکانات ترانزیتی ما منحصر به فرد است و امیدواریم اروپای شرقی و شمالی از طریق ایران بتواند به خلیج‌فارس متصل شود. ظریف با اشاره به مساله سوئیفت گفت: امروز برقراری سوئیفت مشکلی ندارد بلکه مشکل مقررات بانکی است که در چند سال اخیر و در دوران تحریم شکل گرفته است و ما به دلیل قطع ارتباط، از این سیستم دور بوده‌ایم. یک مشکل دیگر این است که چون آمریکایی‌ها جریمه‌های سنگینی برای بانک‌ها برای مبادله با ایران تحمیل کرده بودند، امروز آنها به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی نگرانند و اعتمادی به آمریکا برای تعامل و تبادل اقتصادی با ایران ندارند. وزیر امور خارجه تاکید کرد: دولت آمریکا و دستگاه‌های آن باید به بنگاه‌های اقتصادی دنیا اطمینان خاطر بدهند که در تعامل با ایران جریمه نمی‌شوند. در حالی که سوئیفت از همان روز اول برقرار شد اما امروز فقط ارتباط پولی وجود ندارد.  وی گفت: امروز مانعی که برای تعامل و تبادل اقتصادی با ایران وجود دارد، مانع وحشت است. ظریف در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا تضمینی برای ادامه راهبرد سیاست خارجی دولت تدبیر و امید در دولت‌های بعدی وجود دارد؟ تصریح کرد: این مشکل در بیشتر کشورها وجود دارد. به‌عنوان مثال اگر در آمریکا ترامپ رای بیاورد امکان دارد رویه سیاست خارجی آمریکا تغییر پیدا کند. استفاده از تعبیر «مانع وحشت» درباره ماهیت امتناع بانک‌ها برای از سرگیری تجارت با ایران نشان می‌دهد وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی نسبت به بیانیه اخیر وزرای خارجه آمریکا و تروئیکای اروپایی درباره تجارت بانک‌های بزرگ با ایران بی‌اعتماد است.  چندی پیش جان کری به همراه همتایان خود در فرانسه، انگلیس و آلمان بیانیه‌ای منتشر کرده و در آن اعلام کردند مانع تجارت بانک‌های بزرگ با ایران نمی‌شوند. این بیانیه البته در شرایطی است که مدیران ارشد بانک‌های معتبر اروپایی تصریح کردند برای از سرگیری تجارت با ایران به «تضمین» نیاز دارند و نه بیانیه. جواد ظریف نیز همان زمان درباره این بیانیه گفت آمریکا و طرف‌های اروپایی در کنار بیانیه باید برای از سرگیری تجارت بانک‌ها با ایران اقدام عملی انجام دهند. اکنون به نظر می‌رسد این اظهارات صریح ظریف درباره موانع تجارت بانک‌ها با ایران، نشان‌دهنده ناامیدی آنها از حل شدن این مشکل است.
شمخانی: قطعا از آمریکا شکایت می‌کنیم
در شرایطی که وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی به بدعهدی آمریکایی‌ها نسبت به اجرای تعهداتشان در برجام اذعان کرده، علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی می‌گوید به جای متهم کردن دیگران، باید به فکر بازگرداندن 2 میلیارد دلار ربوده شده توسط آمریکایی‌ها و جلوگیری از تکرار این قبیل سرقت‌ها بود.  علی شمخانی صبح روز دوشنبه در حاشیه سومین همایش تبیین اندیشه‌های دفاعی امام خامنه‌ای در پاسخ به سوال خبرنگار فارس درباره پیگیری‌ها درباره برداشت 2 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در آمریکا عنوان کرد: درباره سرقت منابع مالی جمهوری اسلامی ایران در بانک‌های غربی، این موضوع قبل از اقدام کمیته دولت، در شورایعالی امنیت ملی بررسی شد. به گزارش فارس، وی ادامه داد: گام به گام زمان واگذاری پول، سپرده‌گذاری پول، اعلام خطر‌ها و هشدارها، دلایل بعضی اقدامات ناقص و راهکارهای پیشنهادی این موضوع بررسی و به شورایعالی امنیت ملی برده شد و در آنجا به تصویب رسید که به جای متهم‌سازی یکدیگر، موضوع اصلی ما جلوگیری از مصادره بقیه اموال در حوزه بانک‌های غربی و مسؤول‌سازی دولت آمریکا نسبت به عدم اجرای تعهدات و حفظ و صیانت از منافع دولت‌ها، جلوگیری از توزیع پول‌های مصادره شده و همچنین مشخص‌سازی اهمال‌کار احتمالی باشد که این سه کار را در ابعاد مختلف بررسی و چارچوب‌هایی را مشخص کردیم و در همین 3 بعد دستگاه‌های مختلف مشغول پیگیری موضوع هستند. شمخانی تصریح کرد: به طور قطع اعلام شکایت خواهد شد و امیدواریم اقدامات حقوقی منجر به بازگشت اموال و جلوگیری از این دستبرد شود. طبیعتا ملت ایران از هیچ راهکاری در کنار راهکار حقوقی برای بازگشت این اموال فروگذار نخواهد کرد. وی در پاسخ به سوالی درباره جلسات کمیته نظارت بر اجرای برجام نیز عنوان کرد: این یک کمیته مصوب است و بسته به شرایط تشکیل جلسه می‌دهد و این طرف سال، یک جلسه داشته‌ایم. شمخانی همچنین درباره موارد نقض برجام، اظهار داشت: به جای اینکه محدودیت و موانع تعمدی را که نوعا توسط سیاست‌های مبهم و بیانات متعارض و اجزای مختلف ایالات متحده آمریکا دنبال می‌شود مبنایی برای انتقاد از هم قرار بدهیم، باید مبنایی برای خاموش کردن تیرباری قرار دهیم که آمریکایی‌ها در معبری به اسم برجام که برای جمهوری اسلامی باز شده، گذاشته‌اند و باید آن تیربار را خاموش کنیم.
 

مسعود فروغی: پرونده انتخابات مجلس درحالی بسته شد که «احساس شکست» در سکانس پایانی برای جریان اصلاح‌طلب و دولت جای «فضای رضایت» ماه‌های اخیر را گرفت. چه حزن‌انگیز است وقتی طرح‌ریزان و عقلای قوم اصلاح‌طلب بهتر از هر کسی می‌دانند گروه‌های سیاسی بیش از کسب جایگاه‌های عینی قدرت برای حفظ و بسط بدنه اجتماعی خود تلاش می‌کنند، برای همین است که صدها رسانه مکتوب و مجازی و هزاران ساعت گفت‌وگو و حرف چهره‌های سیاسی، به‌علاوه تمام کنش‌های سیاسی چهره‌ها و... برای تثبیت یک گفتمان موضوعیت پیدا می‌کند.
تاریخ سیاسی ایران پس از انقلاب حول «نگهداشت» و «راهبری» جریان‌های سیاسی- اجتماعی بارها با امواج تغییرات در فاز سیاسی گروه‌های فعال همراه بوده است. جای دور نروید؛ پیروز انتخابات دوم خرداد 76 درباره مکانیزم طی شده جریان چپ آن زمان برای شرکت در انتخابات «ثبت رای 3 میلیونی برای جریان چپ پس از سال‌ها انزوای این جریان سیاسی» را به‌عنوان «انگیزه اصلی»اش عنوان می‌کند، چرا؟ از سال 68 تا 76 دو دوره ریاست جمهوری هاشمی که آن روزها هنوز سرپرستی رسمی چپ‌ها را نگرفته بود و 2 دوره مجلس چهارم و پنجم که اولی «خیلی راست» بود و دومی «راست»، تمام هم و غم «چپ‌ها» را معطوف به خروج از انزوا کرده بود. هر چند «شعبده‌بازی» رئیس‌جمهور وقت موجب کسب نتیجه حداکثری برای جریان مذکور شد.
جریان غالب دهه 60 در سال‌های دهه 70 تا «فراموشی کامل» پیش رفته بود، رئیس دولت سازندگی با گوشه‌ای از هنر سیاست‌ورزی‌اش جریانی تکنوکرات و آلترناتیو خلق کرد تا در مجلس پنجم هم خلأ جریان چپ را پر کنند و هم دخل و خرجش را با جناح راست جدا کرده باشد، نتیجه اما ترس روزافزون «چپ»ها بود؛ دست روزگار و هاشمی، دولت اصلاحات را روی کار آورد، «تکرار» کابینه سازندگی در دولت دوم خردادی‌ها قدرت «کارگزاران سازندگی» در عملگرایی سیاسی را به رخ کشید، اصلاح‌طلب‌های سرمست پیروزی «نمک نشناسی» کردند تا از فرصت پیروزی خاتمی بار دیگر دوگانه «راست-چپ» را بازتولید کرده باشند.
سرنوشت این کش و قوس‌های سیاسی در خرداد 84 پیروزی یک چهره جدید منتسب به اصولگرایی و شکست همزمان اصلاح‌طلبان و تکنوکرات‌ها بود، دوران محنت‌بار دیگر شروع شد، این بار اول مجلس از دست چپ‌ها رفته بود و بعد دولت؛ چپ‌های سنتی که حالا مارک اصلاح‌طلبی داشتند و چپ‌های مدرن تکنوکرات با مارک کارگزاران با کنار گذاشتن دعواهای دهه اخیر در سال 88 بزرگ‌ترین «هم‌پیاله شدن» تاریخ را طراحی کردند، نقشه «تقلب» پس از شکست در انتخابات، دوران پرچالش برای جناح اصلاح‌طلب را عمیق‌تر کرد.
مساله اساسی برای جناح‌های سیاسی حالا «نحوه ادامه حیات منادیان تقلب» بود، این دومین فرصت برای تکنوکرات‌های متولد دولت سازندگی برای در دست گرفتن زمام جناح مقابل اصولگرایی بود؛ این مفاهیم نیاز به توضیح مفصل‌تری دارد، بویژه اینکه بعضی می‌گویند «معجزه مردم» در رفع «فتنه 88»  و تغییرات جامعه‌شناختی متعدد، اساسا دوگانه «اصولگرایی- اصلاح‌طلبی» را منقضی کرده است، شاید با تسامح همین نظر را یکی دیگر از فرصت‌های ایجاد شده برای تغییر ترکیب فرماندهی جناح منتقد ذکر کرد؛ مساله هرچه باشد بالاخره اصلاح‌طلبان با بدنه اجتماعی‌شان و تکنوکرات‌ها با «قدرت چانه‌زنی درون حاکمیت»شان وارد انتخابات‌های 92 و 94  شدند.
نتیجه انتخابات آخر اما برخلاف تبلیغات پرحجم رسانه‌ای نیازمند تحلیل و تامل است، نتیجه خبرگان جای حرف زیادی نمی‌گذارد، آیت‌الله جنتی با کسب ریاست مجلس خبرگان رهبری راه چند ماهه سیاسیون و رسانه‌ها را یک روزه به نقطه ماقبل «امید» برگرداند. مساله این یادداشت اما نشستن بر صندلی‌ای است که از زاویه موقعیت‌ دولت یازدهم به صحنه انتخابات بنگرد، دولتی که فطرتا «تکنوکرات» است اما بدنه‌ای «اصلاح‌طلب» دارد، مهم‌تر آنکه جمع «واقعا جبری» اصلاح‌طلبان و تکنوکرات‌ها میراث‌دار دولت مستقر شده‌اند.
محمدرضا خاتمی صراحتا می‌گوید: «در نشست و برخاست‌هایی که با نحله‌های مختلف اصلاحات دارم می‌بینم همه این افراد از شخص آقای روحانی رضایت دارند و معتقدند ایشان حتی فراتر از حد انتظار ظاهر شده است... به هیچ عنوان در جریان اصلاحات، جدایی و عدم حمایت از دولت جایگاهی ندارد، چرا که هم ما و هم دولت واقفیم که شرایط کشور بسیار خطیرتر از آن است که بخواهیم با یکدیگر رقابت یا از دولت عبور کنیم. رمز موفقیت دولت و جریان اصلاحات از سال 92 به این سو، اجماع و ائتلاف با هم بوده است؛ تا اطلاع ثانوی که کمتر از 6 سال نیز طول نمی‌کشد چنین اتحادی پابرجا خواهد بود.»
از چند معنای اظهار نظر بالا برای ما این مهم است که سطح بالای منافع مشترک و استراتژیک دولت روحانی و اصلاح‌طلبان دیده شود، حالا با این توصیف‌ها باید دید ریاست مجدد لاریجانی بر مجلس چگونه برای دولت یازدهم و اصلاح‌طلبان هزینه‌های زیادی ایجاد خواهد کرد.
ریاست لاریجانی به‌عنوان همراه دولت در مساله حیثیتی برجام که به صورت رسمی از سوی دولت مورد تاکید قرار گرفته، به هیچ‌وجه توانایی کشیدن بار بهانه‌جویی دولت در آستانه انتخابات 96 را ندارد، دولت روحانی آنقدر از لاریجانی تمجید علنی کرده است که جامعه ایران باورش نمی‌شود ناکامی‌های اقتصادی دولت (که حالا هم واضح شده) توسط او مدیریت شود، چه بسا در طول ماه‎های اخیر وقتی اصلاح‌طلبان بر «طبل شادانه» می‌کوبیدند کمتر به این فکر می‌کردند دولت یازدهم طبق عادت مالوفش در خرداد سال آینده نیاز دارد مجلس را مانع بزرگ معرفی کند که دیگر حالا این امکان از دولت سلب شد.
اگر پیروزی لیست 30 نفره امید در تهران نبود و اگر همراه لاریجانی اصولگرایانی وارد هیات رئیسه نمی‌شدند تا غلامحسین کرباسچی با اعتراض به اصلاح‌طلبان بگوید: «اگر اسم این فراکسیون به عنوان حامیان دولت مطرح می‌شد و به طور معقول و منطقی بر سر ریاست مذاکره صورت می‌گرفت، هرچند باز هم احتمال ریاست علی لاریجانی بیشتر بود اما در نایب‌رئیسی و انتخاب اعضای هیات‌رئیسه می‌توانستیم امتیازهای بیشتری به دست آوریم» هزینه تعریف و تمجیدهای قبلی از لاریجانی کمتر می‌شد.
حالا در حالی که بدنه اجتماعی و راس اصلاحات «احساس شکست» دارد و داستان ریاست آقای جنتی در مجلس هم «تکرار» شد و حتی اعضای جبهه پایداری به‌عنوان مخالفان تابلودار رئیس مجلس از ریاست مجدد وی در رقابت با معاون اول دولت اصلاحات ابراز رضایت می‌کنند دولت نمی‌تواند بگوید: «مجلس نگذاشت».
همانگونه که دولت خاتمی مجلس پنجم با ریاست ناطق‌نوری را مانع راه خود معرفی کرده بود که البته باورپذیر هم بود اما دولت احمدی‌نژاد نمی‌توانست مجلس هفتم به ریاست حدادعادل را مانع راه خود به جامعه (نه گروه ایدئولوژیک حامی رئیس وقت دولت) معرفی کند، هر چند احمدی‌نژاد با همین استدلال (مانع بودن ریاست حداد) در جریان ریاست لاریجانی در مجلس هشتم با وی همرأیی کرد و بعدها اما تقابل احمدی‌نژاد- لاریجانی در فضای اجتماعی قابل پذیرش شده بود. اما اینجا دیگر این ابزار برای روحانی کارآمد نیست چرا که فاصله‌ای چندان بین لاریجانی و روحانی دیده نمی‌شود.
از سوی دیگر دولت در جمع اصلاح‌طلبان باید از شکست عارف ابراز ناراحتی بکند چون بدنه اجتماعی مورد نیاز روحانی در سال 96 همان کسانی هستند که از ریاست لاریجانی بشدت ناامید شدند. راضی کردن این بدنه اجتماعی برای دولت و اصلاحات با سختی همراه بود، فقط جناب هاشمی هفته‌ای 10 سخنرانی «تبیینی» انجام داد تا بگوید همان طور که روحانی «3 درصدی» رئیس‌جمهور شد، این لیست هم می‌تواند پیروز شود. آن روزها برای به میدان آوردن سبد رای خبری از ریاست «مسؤول رد صلاحیت‌ها» بر خبرگان و «شکست عارف» در مجلس نبود.