گروه سیاسی: ترامپ برجام را پاره کرد. رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی روز جمعه به وقت محلی، صراحتا گفت برجام را تایید نمی‌کند؛ باید مفادی از آن اصلاح شود و در صورت عدم اعمال این اصلاحات، توافق هسته‌ای ایران و 1+5 را لغو خواهد کرد. اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا به معنای آن است که او برجام یعنی برنامه جامع اقدام مشترک را که تیرماه 94 میان ایران و 1+5 توافق شد به رسمیت نمی‌شناسد. او می‌گوید این توافق باید اصلاح شود یعنی یک توافق جدید باید ایجاد شود. این به معنای آن است که رئیس‌جمهور آمریکا برجام با مختصات فعلی را تایید نمی‌کند و به آن پایبند نیست، بنابراین مشخص است که او دنبال یک توافق جدید است؛ در عمل از برجام خارج شده و اصطلاحا این توافق را پاره کرده است.
پاره شدن برجام از یک منظر دیگر هم قابل فهم است؛ از آن سو رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید در صورت عدم اصلاحات، برجام را به صورت قانونی لغو خواهد کرد و از این سو رئیس‌جمهور ایران تاکید کرده است نه بندی به برجام اضافه می‌شود و نه بندی از آن کم خواهد شد. با در نظر گرفتن این شرایط نیز می‌توان پاره شدن برجام را استنباط کرد. با در نظر گرفتن این شرایط نیز می‌توان پاره شدن برجام را استنباط کرد.
به گزارش «وطن امروز»، مواردی که ترامپ در این سخنرانی به عنوان اسناد عدم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام مطرح کرد، بسیار پیش‌پاافتاده بود. او در این حوزه ایران را متهم به عدم اجرای تعهدات هسته‌ای‌اش در برجام کرد. او گفت ایران محدودیت نگهداری آب سنگین را در 2 نوبت رعایت نکرده و در حوزه به‌کارگیری سانتریفیوژهای نسل جدید تعلل کرده است.
از سوی دیگر، او مفاد مربوط به پروتکل الحاقی و رژیم بازرسی‌ها را به عنوان نقض تعهدات برجامی دانست و گفت: مقامات ایرانی گفته‌اند اجازه بازرسی از مراکز نظامی خود را نمی‌دهند. ترامپ به ادعای خودساخته همکاری ایران و کره‌شمالی هم اشاره کرد و گفت: برخی معتقدند ایران و کره‌شمالی در حوزه هسته‌ای با یکدیگر همکاری می‌کنند.
این 3 مورد همه مستندات رئیس‌جمهور آمریکا بود تا با تکیه بر آنها اعلام کند ایران به برجام پایبند نبوده است! به اعتقاد کارشناسان، این موارد سطحی و بعضا مضحک نشان می‌دهد رئیس‌جمهور آمریکا اساسا دنبال بهانه‌جویی علیه برجام و ایران است. او سپس با استناد به همین موارد مضحک گفت نمی‌تواند برجام را تایید کند و به آن پایبند باشد. ترامپ گفت: «امروز اعلام می‌کنم ما نمی‌توانیم پایبندی ایران را تایید کنیم و چنین هم نخواهیم کرد. نمی‌توانیم در ادامه مسیری گام برداریم که نتیجه آن خشونت بیشتر و تهدید دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.» ترامپ پس از آنکه صراحتا اعلام کرد برجام با مختصات فعلی را ادامه نخواهد داد، تغییرات مد نظر خود درباره برجام را نیز شرح داد. او در این‌باره گفت: «من به دولتم و کنگره دستور داده‌ام با همکاری نزدیک کنگره و متحدان‌مان، نقایص جدی برجام را رفع کنند. این نقایص، بندهای غروب آفتاب در این توافق را شامل می‌شود که به موجب آن ظرف سال‌های آینده محدودیت‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران از بین می‌رود. نقایص برجام، سکوت کامل درباره برنامه موشکی ایران را هم شامل می‌شود.» اظهارات ترامپ نشان می‌دهد توافق جدید از نگاه او در حوزه برجامی باید شامل تغییر مفاد بندهای موسوم به غروب آفتاب و همینطور گنجانده شدن مفادی برای محدود کردن برنامه موشکی ایران باشد. دولت جدید آمریکا از همان ژانویه 2017 در مخالفت با برجام به بندهای موسوم به غروب آفتاب اشاره کرد. بندهای غروب آفتاب در برجام مربوط به پایان زمان محدودیت‌های اعمال‌شده علیه برنامه هسته‌ای ایران است. دولت ترامپ می‌گوید محدودیت‌های اعمال شده علیه برنامه هسته‌ای ایران در برجام، در توافق جدید باید برداشته شده و این محدودیت‌های 10 و 15 ساله دائمی شود. دولت ترامپ همچنین می‌گوید در توافق جدید باید برنامه دفاع موشکی ایران محدود شود. ترامپ در سخنرانی روز جمعه خود گفت کنگره در حال گذراندن طرحی است که مربوط به دائمی شدن محدودیت‌های هسته‌ای و محدودیت برنامه موشکی ایران است. او در این‌باره گفت: «کنگره همین الان اقدامات لازم برای رفع این مشکلات برجام را آغاز کرده است. سران کلیدی مجلس نمایندگان و مجلس سنا در حال تدوین یک طرح قانونی هستند که قانون بررسی توافق هسته‌ای ایران را به منظور جلوگیری از ساخت موشک قاره‌پیما توسط ایران اصلاح می‌کند. این طرح همچنین همه محدودیت‌ها علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران را ذیل قوانین آمریکا، دائمی می‌کند.»
رئیس‌جمهور جنجالی آمریکا البته با لحنی تهدیدآمیز گفت: «در صورتی که نتوانیم با متحدان‌مان و کنگره به راه‌حل برسیم، برجام لغو خواهد شد.»
بنابراین با اشاره به این موارد مشخص است که باید برجام را در آمریکا تمام‌شده دانست. دولت ترامپ به دنبال یک توافق جدید است. توافقی که نمی‌شود آن را «برجام اصلاح‌شده» دانست، چراکه نوع اصلاحات مانند دائمی شدن محدودیت‌های هسته‌ای و اعمال محدودیت موشکی، اساسا در تضاد با ماهیت مذاکرات ایران و 1+5 بر سر برجام است، بنابراین برجام با مختصات فعلی در آمریکا پاره شده است و آنها دنبال فشار بر ایران برای پذیرش توافق جدید هستند.
فرمان اجرای مادر تحریم‌ها صادر شد
همزمان با اظهارات تند رئیس‌جمهور آمریکا علیه ایران، وزارت‌ خزانه‌داری این کشور اجرای مادر تحریم‌ها را نیز اعلام کرد. بی‌سابقه‌ترین تحریم‌های آمریکا علیه ایران که به «مادر تحریم‌ها» مشهور شده، مردادماه امسال با رای حداکثری در کنگره تصویب و دونالد ترامپ 11 مردادماه آن را امضا کرد. مهلت قانونی برای اجرای این تحریم 9 آبان‌ماه بود اما وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه همزمان با اعلام خروج عملی آمریکا از برجام، اجرای مادر تحریم‌ها علیه ایران را اعلام کرد.
این تحریم جدید بی‌سابقه‌ترین بستر تحریم علیه ایران است و مقامات دولتی در ایران آن را نقض صریح برجام دانسته بودند. در بخشی از این تحریم که به عنوان تحریم کاتسا شناخته می‌شود، آمریکا همه تحریم‌های مربوط به گروه‌های تروریستی را علیه ایران اعمال می‌کند. به اعتقاد کارشناسان، این تحریم اگرچه به بهانه سپاه تصویب شده اما از آنجا که سپاه نیروی دفاعی ایران است و ارتباطات و پیوستگی‌های فراوانی با سایر ارکان از جمله ارکان اقتصادی کشور دارد، در صورت اجرا می‌تواند کلیت اقتصاد و دولت ایران را زمینگیر کند. این بی‌سابقه‌ترین بستر تحریمی علیه ایران همزمان با اظهارات ترامپ درباره خروج عملی آمریکا از برجام اجرایی شد. وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه نام سپاه را زیر عنوان دستور اجرایی 13224 برد که شامل گروه‌های تروریستی است و دولت آمریکا تحریم‌هایی را علیه آنها اعمال می کند. با این اقدام، دولت دونالد ترامپ بی‌سابقه‌ترین بستر تحریم را علیه ایران اجرا کرده است. تحریم‌هایی که براحتی می‌تواند موجب فروپاشی صنایع ایران شود. تحریم‌هایی که به بهانه سپاه، می‌تواند به آسانی ارتباط سیستم بانکی ایران را با شبکه جهانی بانکی قطع کند. تحریم‌هایی که می‌تواند دولت و ارگان‌های دولتی ایران را از شمول کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی خارج و زیر محدودیت‌های اقتصادی ببرد. و مهم‌تر از همه، تحریم‌هایی که می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را تا حدود زیادی از بین ببرد. به همین دلیل، این رژیم تحریمی به عنوان مادر تحریم‌ها مشهور شده و حتی حسن روحانی نیز در مراسم تحلیف خود در مجلس شورای اسلامی، با به‌کار بردن اصطلاح «مادر تحریم‌ها» از تصویب آن انتقاد کرد.اجرای مادر تحریم‌ها و اعمال قانون کاتسا یکی از نشانه‌های خروج عملی آمریکا از برجام است چراکه نه‌تنها ناقض چند بند از مفاد توافق هسته‌ای است بلکه به طور کلی ماهیت تعهدات آمریکا در برجام را از بین می‌برد. در حالی که در برجام طرف مقابل تعهد داده بود محدودیت‌های بانکی و نفتی علیه ایران را برداشته و مانع عادی شدن تجارت با ایران در همه حوزه‌ها نشود، اجرای مادر تحریم‌ها بستر تحریم‌ها و محدودیت‌هایی به مراتب بزرگ‌تر و اثرگذارتر از تحریم‌های سابق را علیه ایران فراهم می‌کند. به عنوان نمونه با تحریم کاتسا، نه‌تنها بانک‌های بزرگ و معتبر اروپایی همکاری خود با ایران را از سر نمی‌گیرند بلکه در دورنمای اجرای این تحریم، عدم همکاری با شرکت‌های بزرگ و کوچک داخلی و خارجی در پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری در ایران دیده می‌شود.
همپوشانی مواضع اروپا و ترامپ!
نقشه ترامپ علیه ایران کاملا آشکار شده است. او به دنبال یک توافق جدید است که شامل 3 بخش ویژه خواهد بود؛ دائمی شدن محدودیت‌های هسته‌ای علیه ایران، محدود کردن برنامه دفاع موشکی ایران، عقب‌نشینی ایران از منطقه یا به عبارتی تغییر در سیاست‌های منطقه‌ای ایران.  رئیس‌جمهور آمریکا روز جمعه مفاد راهبرد جدید دولت خود علیه ایران را اعلام کرد. ترامپ گفت: «استراتژی جدید بر 4 محور استوار است. اول، همکاری با متحدان‌مان برای مقابله با اقدامات ثبات‌زدای ایران؛ دوم، اعمال تحریم‌های جدید علیه رژیم ایران برای توقف حمایت آنها از تروریسم؛ سوم، مقابله با روند ساخت موشک‌های ایرانی که تهدیدی است برای همسایگان این کشور، تجارت بین‌الملل و حرکت آزادانه شناورها و چهارم؛ مسدود کردن همه مسیرهای ایران به سمت سلاح هسته‌ای.» در استراتژی ترامپ، در کنار 3 هدف مربوط به توافق جدید علیه ایران، همکاری با متحدان آمریکا نیز قید شده است. به گزارش «وطن امروز»، مواضع متحدان سنتی آمریکا در اروپا نشان می‌دهد آنان نسبت به مقوله تداوم پایبندی به برجام یک نوع همپوشانی با دونالد ترامپ دارند. به عبارتی، اعلام سیاست ادامه برجام منهای آمریکا، نه‌تنها تناقضی با مواضع ترامپ علیه ایران ندارد بلکه یک نوع همپوشانی میان آنان نیز وجود دارد. فرانسه و انگلیس به عنوان 2 عضو اروپایی برجام پیش از این ضمن آنکه از برجام و پایبندی به آن دفاع کردند، همزمان خواستار مذاکره مجدد با ایران برای تغییر در سیاست‌های منطقه‌ای و محدود کردن برنامه دفاع موشکی تهران شدند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در این‌باره گفت: «لازم است برنامه موشکی ایران را کنترل کنیم، زیرا تهدیدی برای کل منطقه است.»
مکرون همچنین در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «من امیدوارم بتوانیم ‌روی محدود کردن برنامه موشک‌های بالستیک ایران هم کار کنیم. ما باید روی راهکاری برای دوره پس از 2025 کار کنیم.»
انگلیسی‌ها هم همانند فرانسوی‌ها می‌گویند طرفدار حفظ برجام هستند اما در مقابل ایران باید نسبت به سیاست‌های خود در منطقه و همینطور برنامه دفاع موشکی اش تجدیدنظر کند. بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس روز چهارشنبه هفته گذشته پس از دیدار با علی‌اکبر صالحی، ایران را متهم به اخلال در منطقه کرد و گفت ایران باید نقش خود در منطقه خاورمیانه را کاهش دهد. وزیر خارجه انگلیس پس از دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در توئیتر خود نوشت: انگلیس برجام را حفظ خواهد کرد اما ایران هم باید نقش اخلالگرانه خود را در منطقه خاورمیانه کاهش دهد. جانسون همچنین در بیانیه‌ای نوشت: «تردیدی در نگرانی عمیق ما درباره فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران در منطقه از جمله برنامه موشک‌های بالستیک این کشور وجود ندارد.» البته همپوشانی اروپایی‌ها با ترامپ علیه ایران، روز جمعه آشکارتر شد و ساعاتی پس از اظهارات ترامپ علیه برجام، 3 کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای همراستا بودن خود با سیاست‌های دولت آمریکا علیه ایران در مسائل منطقه‌ای و موشکی را اعلام کردند.
به گزارش رویترز، فرانسه، انگلیس و آلمان در بیانیه‌ای گفتند از ایران انتظار دارند وارد گفت‌وگوی سازنده برای توقف «اقدامات بی‌ثبات‌کننده» خود و پیگیر راه‌حلی از طریق مذاکرات شود. این 3 کشور اعلام کردند با همکاری نزدیک آمریکا و همه شرکای مربوط، آماده اتخاذ اقداماتی برای برخورد با این مسائل (برنامه موشک بالستیک ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور) هستند. فرانسه، انگلیس و آلمان گفتند از وزرای خارجه خود خواسته‌اند با آمریکا برای پیشروی درباره این مسائل (برنامه موشک بالستیک و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران) همکاری کنند. فرانسه، انگلیس و آلمان گفتند نسبت به برنامه موشک بالستیک ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور که بر منافع امنیتی اروپا نیز تاثیر گذاشته است دغدغه دارند. این هماهنگی به شکل دیگر و این‌بار با لمپنیسم ترامپ نیز خود را نشان داد. ساعاتی پس از سخنرانی ترامپ علیه برجام، او در گفت‌وگو با امانوئل مکرون و ترزا می ‌گفت آنها نگران تحریم‌های آمریکا نباشند و بهتر است از سود تجارت با ایران لذت ببرند.
دیلی‌میل در این‌باره گزارش داد: ترامپ به «دوستانش» امانوئل مکرون [رئیس‌جمهور فرانسه] و ترزا می‌[نخست‌وزیر بریتانیا] گفت: هر چه می‌توانید از ایران پول بگیرید و «نگران تحریم‌های آمریکا نباشید.» ترامپ در توئیتر خود نوشت: «امانوئل [مکرون] به من تلفن کرد. گفتم:‌ ببین امانوئل! آنها [ایران] بابت رنو پول زیادی داده‌اند. پول‌شان را بگیر و لذت ببر».
با ترامپ همراهی نکنید!
برنامه دولت روحانی برای مقابله با اقدامات خطرناک دولت ترامپ علیه ایران چیست؟
دولت آمریکا رسما برجام را پاره کرده است. برجام در آمریکا تمام شده و دولت آمریکا برای توافق جدید دستورالعمل‌هایی به کنگره داده است. او به دنبال کشاندن ایران پای میز مذاکره درباره 3 محور دائمی کردن محدودیت‌های هسته‌ای، محدود کردن برنامه هسته‌ای و عقب‌نشینی از منطقه است. او برای فشار بر ایران تحریم‌های جدید هسته‌ای را نیز در دستور کار قرار داده است. اروپایی‌ها اعلام کرده‌اند با برنامه ترامپ برای مذاکره درباره محدود کردن برنامه موشکی و تغییر سیاست‌های منطقه‌ای ایران موافقند. آنها تلویحا تعهد به برجام را به مذاکره بر سر این موارد مشروط کرده‌اند. سفر آتی رئیس‌جمهور فرانسه به ایران نیز قاعدتا در راستای مذاکره درباره منطقه و برنامه موشکی صورت می‌گیرد.
دولت ایران در مواجهه با این شرایط چه برنامه‌ای دارد. در حالت عادی، طبیعی است ایران باید هم نسبت به پاره شدن برجام و اجرای مادر تحریم‌ها واکنش نشان دهد و هم گزاره‌های محکمی مبنی بر عدم مذاکره بر سر برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای نشان دهد. در مورد اول متاسفانه هنوز واکنش درخور و اقدام متقابل عزتمندانه‌ای در برابر اعمال مادر تحریم‌ها از سوی دولت مشاهده نشده است. اگر دولت روحانی به دنبال تداوم برجام با اروپایی‌ها است؛ براساس بند 37 برجام ایران می‌تواند در واکنش به اجرای مادر تحریم‌ها بخشی از تعهدات برجامی خود را معلق کند. در این بند آمده است: «اﯾﺮان ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﺤﺮﯾﻢ‌ها ﺟﺰﺋﺎ ﯾﺎ ﮐﻼ ﻣﺠﺪدا اﻋﻤﺎل ﺷﻮد، اﯾﺮان اﯾﻦ اﻣﺮ را ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ زﻣﯿﻨﻪ‌ای ﺑﺮای ﺗﻮﻗﻒ ﮐﻠﯽ ﯾﺎ ﺟﺰﺋﯽ تعهدات ﺧﻮد وﻓﻖ ﺑﺮﺟﺎم ﻗﻠﻤﺪاد ﺧواهد کرد.» از سوی دیگر این نگرانی وجود دارد که برای باقی نگه داشتن اروپا پای برجام، برخی در ایران نسبت به مذاکره برای محدود کردن برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران متمایل باشند.  آن چیزی که می‌توان با قطعیت گفت این است که هر 2 مورد یعنی عدم واکنش عزتمندانه و قانونی در مقابل اجرای تحریم کاتسا و نیز مذاکره برای محدود کردن بنیه دفاعی و عقب‌نشینی از منطقه، در عمل به معنای همراهی کامل با نقشه ترامپ علیه ایران است. این همان چیزی است که ترامپ می‌خواهد.
در این میان یک سوال بسیار جدی مطرح شده است: با اعمال تحریم‌های جدید و مشخص شدن عدم پایبندی آمریکا به برجام، این توافق اساسا چه سودی برای مردم ایران دارد که برخی برای حفظ آن حاضر به دادن امنیت کشور نیز می‌شوند؟

ارتش سوریه و نیروهای مقاومت در تکمیل عملیات نبرد با تروریسم در استان دیرالزور، شهر المیادین را به‌طور کامل آزاد کردند. شبکه اطلاع‌‌رسانی جنگ سوریه، ظهر شنبه گزارش داد، ارتش و نیروهای همپیمان به طور کامل المیادین را از داعش پس گرفته‌اند. شهر المیادین پایتخت نظامی داعش محسوب می‌شد، چرا که مقر وزارت جنگ خلافت خودخوانده داعش در آنجا واقع است. یک منبع نظامی ارتش سوریه تصریح کرد، ارتش در محور غرب شهر به منظور تقویت خطوط دفاعی خود پیشروی می‌کند. جنگنده‌های سوری نیز خطوط امدادرسانی داعش را در شهرهای المیادین و موحسن و روستاهای محکان، بقرص تحتانی، بقرص فوقانی و البولیل هدف قرار دادند. در همین راستا، خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) نیز گزارش داد یگان‌های ارتش پس از پیشروی در شرق رود فرات در دیرالزور، خود را به جاده دیرالزور- حسکه رساندند. یک منبع نظامی گزارش داد ارتش سوریه آخرین مقرهای داعش واقع در روستای حطله در کرانه خاوری رود فرات را منهدم و این روستا را به طور کامل آزاد کرد. از ورودی شمالی دیرالزور نیز خبر می‌رسد نیروهای مقاومت در منطقه الصالحیه پیشروی داشته و عملیات خود را به سمت پل السیاسه ادامه می‌دهند. در جریان این عملیات ارتش سوریه توانست راه‌های امدادرسانی به داعش در محله‌های دیرالزور را به صورت کامل قطع کند. با این پیشروی، عناصر داعش در محله‌هایی که در شرق دیرالزور تحت اشغال دارند محاصره شده‌اند. در جنوب شرق شهر دیرالزور و در محورهای درگیری در شهر المیادین، نیروهای مقاومت محله‌های البلعوم و المدیحی را بازپس گرفتند و آخرین مقرهای داعش در مدرسه الصناعه و اداره برق را منهدم کردند. محورهای عملیاتی داعش در ذبیان، بقرص تحتانی، موحسن، البولیل، الحسینیه، الجنینه، حویجه صکر و محله‌های العمال، العرفی، الحمیدیه و الحویقه نیز روز گذشته بشدت بمباران شد. وبگاه معارض «المدن» هم گزارش داد پیشروی نیروهای سوری در شمال رود فرات همزمان با پیشروی گروه دیگری از ارتش سوریه از سمت حویجه صکر بود و این نیروها توانستند بخش‌های زیادی از این منطقه را باز‌پس بگیرند ولی درگیری‌ها در بخش غربی این منطقه همچنان ادامه دارد. به گفته المدن، نیروهای سوری قصد دارند کنترل حویجه صکر را به دست گیرند و سپس به سمت ایست بازرسی «جمیان و محله الکنامات» بروند تا حلقه محاصره داعش در داخل دیرالزور را تنگ‌تر کنند. بنا بر این گزارش، سیطره نیروهای ارتش سوریه بر محله‌های دیرالزور قطعی است که این مساله برآیند قطع خطوط امدادرسانی به داعش است.
موافقت کردها با پیشنهاد اسد
در حالی‌که دمشق، تلاش‌های شبه‌نظامیان تجزیه‌طلب کرد برای سیطره بر میادین نفت و گاز شرق سوریه را بشدت محکوم می‌کند، مهم‌ترین نهاد هماهنگی تجزیه‌طلبان موسوم به «المنسقیه العامه للاداره الذاتیه» (ستاد عالی هماهنگی اداره‌های محلی مناطق خودمختار) از مذاکره و توافق با دمشق استقبال کرد! ولید المعلم، وزیر خارجه سوریه در آستانه سفر به روسیه، از آمادگی دمشق برای مذاکره با کردها درباره فدرالیسم و خودمختاری خبر داد. نهاد هماهنگی تجزیه‌طلبان با صدور بیانیه‌ای ضمن استقبال از سخنان ولید المعلم، از آمادگی برای مذاکره با دمشق خبر داد. آنها در بیانیه خود علت این استراتژی را «حساسیت نسبت به خون ملت سوریه و برقراری امنیت و ثبات در سوریه و منطقه» عنوان کردند! گفتنی است با عملیات گسترده ارتش سوریه در شمال و شرق استان حلب و از سوی دیگر عملیات موسوم به «سپر فرات» توسط ارتش ترکیه و مزدوران وی در معارضان سوری، هم‌اکنون مناطق پراکنده تحت سیطره شبه‌نظامیان کرد از یکدیگر فاصله دارند. با توجه به رابطه نیمه‌جنگی و دشمنی مسلحان سوری و ارتش ترکیه با کردها، هم‌اکنون منطقه عفرین (قدیمی‌ترین پایگاه شبه‌نظامیان کرد در سوریه) واقع در شمال غرب استان حلب و محله شیخ مقصود در شهر حلب، تنها از طریق مناطق تحت سیطره ارتش سوریه با جهان خارج در ارتباط هستند.
 

رئیس اجرایی اتحادیه اروپایی در موضع‌گیری شدیداللحنی، رسما آب پاکی را روی دست استقلال‌طلبان کاتالان ریخت. «یان کلود یونکر»، رئیس لوکزامبورگی کمیسیون اتحادیه اروپایی در نخستین موضع‌گیری رسمی علیه اعلام جدایی ایالت کاتالونیا از اسپانیا گفت: «اگر ما اجازه دهیم که کاتالونیا مستقل شود دیگران نیز خواهان آن می‌شوند و این برای من خوشایند نیست. من یک اتحادیه اروپایی را نمی‌خواهم که در ۱۵ سال آینده از ۹۰ کشور تشکیل شده باشد.» یونکر دولت‌های بارسلونا و مادرید را به مذاکره برای رفع بحران فراخواند اما هرگونه میانجیگری اتحادیه اروپایی یا دیگر نهادهای خارج از اسپانیا برای حل این مناقشات را رد کرد. بدین ترتیب او عملا طرف دولت مرکزی اسپانیا را در مناقشه مزبور گرفته که هفته پیش ضرب‌الاجلی 5روزه برای تعیین وضعیت کاتالونیا مشخص کرده است. ماریانو راخوی، نخست‌وزیر راستگرای اسپانیا به کارلس پوگدمان، رئیس جنرالیتات (دولت خودمختار ایالت کاتالونیا) 5 روز مهلت داده تا بگوید آیا اعلام استقلال کرده یا نه؟  رهبران جدایی‌طلب کاتالان، سه‌شنبه پیش در محل پارلمان محلی این ایالت در بارسلونا یک اعلامیه استقلال را به امضا رساندند اما اجرای آن را معلق کردند تا امکان مذاکره با مادرید فراهم شود. اما براساس این ضرب‌الاجل مادرید، اگر پوگدمان تا روز دوشنبه تایید کند که چنین کرده، 3 روز اضافه مهلت خواهد داشت تا از آن عقب‌نشینی کند. در غیر این صورت مادرید با توسل به بند ۱۵۵ قانون اساسی خودمختاری کاتالونیا را معلق خواهد کرد که در نتیجه این منطقه تحت کنترل مستقیم اسپانیا درخواهد آمد، حتی اگر شده به شکل قهرآمیز.

مهدی محمدی: ظاهرا وقت آن رسیده که به یک سوال مهم به طور شفاف پاسخ داده شود. وقتی می‌گوییم آمریکا از برجام خارج شد یا برجام را پاره کرد، مقصود دقیقا چیست و مشخصا چه اتفاقی باید بیفتد تا بتوان گفت آمریکا از برجام خارج شده است؟
یک معنای خروج از برجام این است که آمریکا رسما اعلام کند از برجام خارج می‌شود. این یعنی رئیس‌جمهور آمریکا از waive کردن تحریم‌ها در مهلت زمانی مشخص خودداری کند یا کنگره تحریم‌های تعلیق شده در برجام را مستقیما بازگرداند. اما این تنها معنای خروج از برجام نیست. در واقع این رسمی‌ترین و ساده‌ترین شکل خروج از برجام است که آمریکا را به مقصر اول و آخر به هم خوردن توافق بدل می‌کند.شکل دیگر خروج از برجام این است که آمریکا تحریم‌های تعلیق شده در برجام را موضوعا و مصداقا در قالب عناوین و قوانین دیگر بازگرداند، بدون آنکه رسما اعلام کند از برجام خارج شده است. در این حالت هم آمریکا از برجام خارج شده بی‌آنکه به این موضوع اعتراف کند و هزینه‌های حقوقی خروج رسمی از برجام را بپردازد. قانون کاتسا که 18 روز دیگر اجرایی خواهد شد دقیقا چنین کاری می‌کند اما مساله را به گونه‌ای پیچیده کرده که نتوان بسادگی گفت آمریکا با بازگرداندن تحریم‌های برجامی توافق را نقض کرده است.خروج از برجام یک معنای دیگر هم می‌تواند داشته باشد و آن انداختن برجام در دالانی است که انتهای آن لغو توافق از سوی آمریکا باشد. این کاری است که ترامپ انجام داد. ترامپ تداوم برجام از سوی آمریکا را مشروط به شروطی کرد که بخوبی می‌داند حتی روحانی و ظریف هم مخالف آن هستند. طی 60 روز آینده یا ترامپ باید از شروط خود به نحوی کوتاه بیاید یا اینکه توافق پایان خواهد پذیرفت البته مشروط به اینکه کنگره در اصلاح قانون کروکر - کاردین یا در یک قانون جدید شروط ترامپ را لحاظ کند.بنابراین ملاحظه می‌کنید که خروج از برجام یک معنای ساده و بسیط ندارد. در این تردیدی نیست که آمریکا درصدد خروج از برجام است اما به شکلی پیچیده، به گونه‌ای که عده‌ای در داخل ایران بتوانند ادعا کنند برجام هنوز به جای خود باقی است و در نتیجه هیچ پاسخی به آمریکا نباید داد.همین جا فورا باید یک سوءتفاهم مهم را برطرف کرد؛ اینکه گفته می‌شود ترامپ درصدد خروج از برجام است به هیچ‌وجه به معنی نامطلوب بودن برجام برای ترامپ یا آمریکا نیست. وقتی درباره خروج آمریکا از برجام حرف می‌زنیم مقصود خروج آمریکا همزمان با نگه داشتن ایران است. آمریکا به این معنا که ایران باید در توافق بماند و تعهدات خود را ادامه بدهد به هیچ‌وجه خواهان به هم خوردن برجام نیست و اساسا کل داستان هم همین است که بازی به گونه‌ای طراحی شده که آمریکا عملا از برجام خارج شود و ایران در برجام بماند. بنابراین از خروج آمریکا از برجام نباید نامطلوب بودن برجام برای آمریکا را در نظر گرفت. برجام از این جهت که برنامه هسته‌ای ایران را محدود کرده برای آمریکا مطلوبیت فراوان دارد و ترامپ به هیچ‌وجه خواهان به هم خوردن آن نیست.
بنابراین، این تعبیر که آمریکا توافق را پاره کرد یا از آن خارج شد، تعبیر کاملا دقیقی است. قانون کاتسا 18 روز دیگر اجرایی می‌شود و تداوم برجام هم مشروط به شروطی شده که قابل تحقق نیست. اگر این پاره شدن برجام نیست، پس چیست؟ آیا واقعا برخی انتظار دارند ترامپ جلوی دوربین توافق را به آتش بکشد تا بتوان گفت از برجام خارج شده؟
در نهایت البته این نکته را منتفی ندانید که همه این داستان‌ها بازی‌هایی باشد برای اینکه ترامپ روزی در همین نزدیکی‌ها اعلام کند اسماً در برجام باقی می‌ماند به شرط اینکه ایران وارد مذاکرات منطقه‌ای و موشکی شود. این هم کاملا محتمل است که اروپا و آمریکا یک توافق پس پرده کرده باشند و قانون کاتسا را مشترکا اجرا کنند تا ایران وادار به مذاکره درباره برنامه منطقه‌ای و موشکی خود شود. اینها داستان‌های جدیدی است که درباره آنها سخن خواهیم گفت.
 

حسین قدیانی: دشمنی‌های رئیس‌جمهور آمریکا با ایران، صرفا اگر بسنده کردن به مشتی یاوه‌گویی بود، ایرادی نمی‌داشت حسن روحانی هم از این‌ور، چند جمله‌ای علیه نفر اول کاخ سفید، حرف بزند و تمام! واقعیت اما آن است که ترامپ در مقام عمل نیز به خصومت سابقه‌دار شیطان بزرگ با ملت ایران به بدترین شکل ممکن ادامه داد و با «اعمال قانون مادر تحریم‌ها» یعنی همان که خود یانکی‌ها «سنگین‌ترین رژیم تحریم‌ها در طول تاریخ» می‌خوانند، شدیدترین فاز دشمنی با جمهوری اسلامی را کلید زد! و این در حالی است که آقای روحانی پیش از این گفته بود: «دوران مادر تحریم‌ها گذشته!» پس جواب آنچه ترامپ گفت، اگر فقط حرف باشد؛ در جواب آنچه ترامپ عملیاتی کرد، باید ما هم در مقام عمل واکنش نشان دهیم و الا «حرف‌درمانی» درمان عوارض بی‌حد و حساب اجرایی شدن مادر تحریم‌ها یا همان «کاتسا» نیست! ناظر بر 3 موضوع بسیار مهم تند و تیزی، گستردگی و میزان سختگیری، واقعا باید درباره «مادر تحریم‌ها» جدا از تحریم‌های دیگر سخن گفت! و این نکته را، هم ترامپ می‌داند و هم روحانی! لذا اینکه رئیس‌جمهور ما بیاید وسط و اعلام کند: «سپاه نه‌تنها محبوب ملت ایران، بلکه محبوب منطقه هم هست»، اگرچه موضع‌گیری لازمی است لیکن هرگز کافی نیست! پس دیگر زمان «حرف‌درمانی» نیست! «حرف‌درمانی» اگر می‌خواست جواب بدهد، برجام به فرجام امروز خود نمی‌رسید! دولت محترم اگر واقعا دارای «تدبیر» است و اگر شعارش واقعا «اعتدال» است، باید میان کنش دشمن علیه نهاد تامین‌کننده امنیت ملت ایران و واکنش خود، اقلی از تناسب را فراهم کند و این تناسب، با بیان 4 تا جمله بر خلاف جملات روزهای مناظره و شب‌های میتینگ، به‌دست نمی‌آید! اینکه امروز به‌رغم درشت‌گویی‌های پیشین، چند کلام سخن درست درباره سپاه بگوییم، جواب کلید زدن رژیم تحریم‌های فراگیر توسط شیطان بزرگ نمی‌شود! نه ما ساده هستیم و نه محتاج چند مخدر جهت تسکین آلام! اینکه سپاه خوب است و علیه تروریست‌هاست و مظلومانه و بی‌چشمداشت، مشغول متوقف نگه‌ داشتن دشمن در همان سنگرهای ابتدایی است و در این راه نورانی، مفتخر به شهدایش است و درافشانی‌هایی از این قبیل، هرگز علاج آن اقدام عملی نیست که ترامپ با وقاحت هرچه تمام‌تر کلیدش را زد! ما که البته سپاه را بیشتر «مقتدر» می‌دانیم تا «مظلوم» لیکن اگر جماعتی خیلی مصر باشند که پاسداران انقلابی اسلامی را مظلوم بخوانند، فاش می‌گوییم این مظلومیت، دستاورد همین است که دست‌اندرکار ما در عوض اقدام عملی دشمن، تنها اکتفا کند به چند جمله در مدح سپاه! و از یاد نبریم که «مادر تحریم‌ها» اگرچه در ظاهر، سپاه را هدف گرفته لیکن تند و تیزتر و گسترده‌تر و سختگیرانه‌تر از آن است که تنها محدود به سپاه باشد! اولا مهمات کشور از قبیل موشک‌ها را نیز هدف گرفته و ثانیا همه افراد و شرکت‌ها و نهادها و ارگان‌های به هر نحو مرتبط با سپاه را و ثالثا مجموعه‌های به هر نحو مرتبط با مرتبطین سپاه را! بله! چیز واقعاً عجیب و غریبی است این قانون کاتسا آنقدر که اشاره کردم؛ خود یانکی‌ها آن را «سنگین‌ترین رژیم تحریم‌ها در طول تاریخ» می‌خوانند! و شگفتا! این همه در حالی است که ما با آمریکا، خیر سرمان در دوران توافق به‌سر می‌بریم! به جرات می‌توانم ادعا کنم کلید خوردن رژیم تحریم‌های مورد بحث، به دلایل فوق‌الذکر،  بدترین و بیشترین دشمنی دولت آمریکا با ملت ایران است، در تمام طول این سال‌ها! آن وقت آیا می‌توان در پاسخ به این دشمنی بزرگ، تنها و تنها دل‌مان را به این خوش کنیم که به‌به! چقدر آقای روحانی دارد در مدح سپاه، سخن «به سلامت می‌گوید»؟! مگر ترامپ، دشمنی خود با حافظان اصلی امنیت این مرز و بوم را تنها خلاصه در 4 تا جمله کرده که جوابش تنها ایراد 4 تا جمله باشد؟! لذا اگر، هم من باب تدبیر و هم ناظر بر اعتدال، واکنش دولت متناسب با کنش دشمن نباشد، دفاع لسانی از سپاه، فی حد ذاته دوای کدام درد است؟! این را الحمدلله دوست و دشمن معترفند که سپاه، فی‌الواقع پاسدار امنیت کشور است و سپری مستحکم جلوی تیر و ترکش اجنبی تا اگر خواست احیانا حادثه‌ای رخ دهد، شهیدش را خود سپاه و البته با افتخار بدهد، نه مردم عادی! خب! اگر اینگونه است، آیا مردم حق ندارند عدم اقدام متقابل و متناسب با وحشیگری‌های عملیاتی کاخ سفید را «همصدایی با ترامپ» بخوانند؟!
 بعضی‌ها لطف کنند با 4تا جمله خوب، ماله بر سر این ملت غیور نکشند! اینی هم که برجام را صرفنظر از آمریکا، با اروپا ادامه می‌دهیم، اتفاقا هم خواست آمریکایی‌ها و هم خواست اروپایی‌هاست! واقعا برای آمریکا و اروپا، چه چیزی بهتر از این‌که با وجود برجام، نه فقط تحریم‌های قبلی بالمره لغو نشود که حتی «مادر تحریم‌ها» هم گریبان نهاد ضامن امن و امان ایران را بگیرد و گریبان موشک‌های کشور را بگیرد و گریبان بسیاری از نهادها و ارگان‌های دیگر را بگیرد و گریبان شرکت‌های دارای تعامل با سپاه را بگیرد و گریبان شرکت‌های دارای تعامل با شرکت‌های دارای تعامل با سپاه را بگیرد و آن وقت طرف ایرانی، اعلام کند برجام را با اروپایی‌ها ادامه می‌دهیم؟! خوب است آقایان روحانی و ظریف، یک بار برای همیشه پاسخ این سوال را بدهند که اصلا و اساسا برای چه اذن مذاکرات منتهی به برجام را گرفتند؟! آیا جز برای لغو تحریم‌های قبلی و عدم تصویب تحریم جدید؟! و خوب است به افکار عمومی توضیح دهند نیل به این هدف، برای‌شان مهم‌تر است یا نگه داشتن برجام، به هر قیمتی ولو به قیمت تحمل مادر تحریم‌ها؟! مع‌الاسف حضرات جوری فرافکنی می‌کنند کأنه موضوع بحث این است که برجام را با کدام کشورها ادامه دهیم و با کدام کشورها نه! خیر! بحث سر این بود که تحریم‌ها لغو ‌شود و تحریم جدید هم تصویب نشود! شگفتا! به آقایان اجازه مذاکره با یانکی‌ها داده شد، چرا که مدعی بودند «آمریکا «کدخدای اروپا» است لیکن اروپایی‌ها «آقااجازه» تشریف دارند! و اگر با آمریکا ببندیم، راحت‌تر به هدف لغو تحریم‌ها می‌رسیم»! و یا للعجب که اینک خواهان ادامه برجام با طرف اروپایی هستند! بی‌آنکه بروند سر اصل سخن و اصل بحث و اصل موضوع یعنی لغو تحریم‌های قبلی و عدم تصویب تحریم‌های جدید! تو گویی برای بعضی‌ها، کاغذی به اسم برجام، بیشتر موضوعیت دارد تا اینکه ملت‌شان و پاسداران امنیت ملت‌شان در تحریم باشند یا نه! رک و صریح بگویم که اگر در ازای آنچه آمریکا عملیاتی کرد، دست‌اندرکاران امر هم از چند تعهد مهم انجام داده خود برنگردند، رسما و علنا همصدایی کرده‌اند با ترامپ! چرا که ترامپ دقیقا همین را می‌خواهد؛ «ادامه یافتن توأمان برجام توسط ایران و تحریم‌ها توسط آمریکا!» و عجبا! برجامی که قرار بود عامل لغو تحریم‌های قبلی و مانع تصویب تحریم‌های جدید باشد، متاثر از دست فرمان
عده‌ای در داخل، بدل شده به کاتالیزور تحریم‌ها! و سپر مدافع تحریم‌ها! که اعتراض‌ همانا و متهم شدن به نقض برجام، همان! آقایان! از ملت خود و پاسداران امنیت ملت خود، لطفا در مقام عمل، دفاع کنید! این را هم باید شفاف توضیح دهید که برای شما، عزت و شرف و ناموس و تدبیر و اعتدال، در گرو چیست؟! نگه‌داشتن برجام به هر قیمتی؟! حتی به این قیمت که پاسداران امنیت این ملت، تحریم شوند؟! و تحریم‌های قبلی هم در مقام عمل، به قوت خود باقی مانده باشد؟! نه! این ملت گناهی نکرده که شما جز برجام، چیزی در ویترین ندارید! و صدالبته، با ادامه این دست‌فرمان و در صورت عدم تغییر این رویه عاری از خرد، همگان خواهند فهمید که برجام، همه هدفی داشت الا لغو تحریم‌ها! و اگرنه چرا برای آقایان، حفظ برجام به هر قیمتی باید از لغو تحریم‌ها یعنی هدف برجام مهم‌تر باشد؟! آقای روحانی! آقای ظریف! خیال‌تان تخت که طرف آمریکایی هر چقدر هم دیوانه باشد، برجام را جلوی دوربین‌ها پاره نمی‌کند! پاره کردن برجام، همین است که علی‌الظاهر باشد و وجود داشته باشد اما فی‌الواقع نه مسبب لغو بالمره تحریم‌های قبلی شود و نه حتی مانعی برای تصویب مادر تحریم‌ها!

 

امیر استکی: تصور مردم و نخبگان قبل از حصول توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران درباره ماحصل این توافق، در حد گسترده‌ای به ترتیب، مبتنی بر یک خوشبینی و یک شوق بود. خوشبینی‌ای که در مردم به واسطه شوق فراوان نخبگان سیاسی برنده انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری ایجاد شده بود. خوشبینی‌ای که ناشی از تصویرگری نخبگان یاد شده از سهل‌الوصول بودن شرایط بهتر اقتصادی با به جریان انداختن مذاکرات با رویکردی سهل‌گیرانه‌تر و به دور از ایده‌ها و ایستارهای ارزشی سابق بود. در آن روزها بدبینی نسبت به این تصور ساده و خوشبینانه بشدت رنگ و بوی تخریب و تمسخر به خود گرفت و دلواپسی به یک برند برای سرکوب سیاسی مخالفان این ساده‌سازی گسترده تبدیل شد. منتقدان این روند با بزرگ‌ترین هجمه‌های رسانه‌ای و ایجاد تصویری زشت از آنها که آنها را مسبب همه کم و کاستی‌ها و فشارهای موجود معرفی می‌کرد، به حاشیه رانده شدند. در آن روزها فضا برای منتقدان بسیار سخت و نفسگیر بود. جناب ظریف حین مذاکرات و پس از حصول توافق موسوم به برجام به طرف‌های آمریکایی علائمی می‌داد که شکست مذاکرات و برجام به قدرت گرفتن تندروها در انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری ایران منجر خواهد شد. این یک اعتراف به پذیرش روندهای کلان حاکم بر مناسبات قدرت در جهان و در اصل چراغ روشن تلویحی به باز بودن باب تغییر رفتار ایران در مابقی چالش‌هایش با قدرت‌های جهانی بود. البته هر چه زمان بیشتری از انعقاد برجام می‌گذشت این چراغ روشن‌های تلویحی از یک اراده سیاسی برای شیفت پارادایمی در سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی به یک جبر حاصل از برجام تبدیل می‌شد. نخبگان پدید آورنده برجام در نگاه حداقلی هم‌اکنون در دام «هزینه انجام شده» افتاده‌اند و در نگاه حداکثری مجبور به «شتاب دادن به روند شیفت پارادایمی» فوق‌الذکر هستند، چرا که فرصتی که برجام ایجاد کرده بود بیش از آنچه تصور می‌شد، کوتاه و نامطمئن بود.
در ابتدای این مختصر اشاره کردیم که یک تصویر ساده و سریع از نتایج چشمداشتی مذاکرات هسته‌ای در میان نخبگان حاکم وجود داشت اما این تصویر چگونه بود؟ به شکل خلاصه این تصویر مبتنی بود بر آمادگی برای تعطیلی موثر برنامه هسته‌ای و ارائه تضمین‌های محکم به طرف‌های مقابل برای بسیار کند و پر هزینه شدن بازگشت ایران به سطح توان هسته‌ای پیشین خود. این پا پس نهادن بسیار بزرگ و موثر و انضمامی در تصور نخبگان یادشده به برداشته شدن تحریم‌های مربوط به بخش نفت و همچنین تحریم‌های مالی منجر می‌شد و از رهگذر ایجاد امکان فروش عادی نفت و همچنین دسترسی به دلارهای نفتی تلنبار شده در بانک‌های اروپایی، تنگناهای مالی و اعتباری دولت برطرف و دست آن برای هزینه‌کرد در داخل باز می‌شد. از طرف دیگر با برداشته شدن تحریم‌ها، سرمایه خارجی در مقیاس‌های کلان به اقتصاد ایران راه پیدا می‌کرد و با خود تکنولوژی و رونق اقتصادی را به همراه می‌آورد. این تصویر شیرین و ساده بود که در روزهای بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی با ایجاد یک پروپاگاندای رسانه‌ای عملا مجلس را از بررسی دقیق برجام دور کرد و همه را مجبور کرده بود برای این عیش و عشرت قریب لحظه‌شماری کنند. در آن روزها دولتمردان و رسانه‌های‌شان مدعی بودند هر روز تاخیر در اجرای برجام بین 100 تا 150 میلیون دلار برای کشور هزینه دارد. به طور مثال این اظهارات جناب ترکان در این زمینه بسیار جالب توجه است؛ اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیس‌جمهور در آن برهه زمانی چنین گفت: «ممکن است عده‌ای بخواهند با کارهای تبلیغاتی بررسی برجام را در مجلس به تأخیر بیندازند. کاری که دوستان ما دارند در مجلس انجام می‌دهند اعم از دعوت افراد مختلف و جلسات متعدد خوب است اما باید متوجه باشند هر یک روز تأخیر مجلس در بررسی برجام، 100 میلیون دلار به اقتصاد کشور آسیب می‌رساند. بی‌گمان نوع برخورد برخی نمایندگان محترم مجلس در به‌ تاخیر انداختن بررسی برجام در کمیسیون ممکن است به اهدافی که ما از توافقنامه برجام داشته‌ایم، ضربه وارد ‌کند.» همانطور که ملاحظه می‌کنید آن نگاه ساده‌اندیشانه در این اظهارات حضور قوی دارد و هر نوع تاخیری را در تقابل با اهداف انتظاری از برجام می‌داند. محمد نهاوندیان، رئیس وقت دفتر رئیس‌جمهور نیز در کمیسیون بررسی برجام مدعی شده بود: «هزینه مبادله‌ای که بر اقتصاد ما تحمیل شد در یک محاسبه سرانگشتی حداقل 15 درصد در واردات و صادرات بر ما هزینه اضافه تحمیل کرد.
هزینه مبادله تجارت بالای صدمیلیارد دلار که ما در 8 سال گذشته داشته‌ایم حداقل سالانه 15 میلیارد دلار می‌شود. این البته حداقل است چون ما سال‌هایی داشتیم که تجارت ما بالای 120 میلیارد دلار بوده است. این مبلغ یعنی در روز تحمیل 130 میلیارد تومان هزینه بر ملت ایران. وقتی هزینه تمام شده یک کالا بالا می‌رود تک‌تک خانواده‌های ایرانی آن را می‌پردازند.» آن روزها رسانه‌های دولتی پر بود از این دست حساب و کتاب‌هایی که همواره سعی می‌شد به یک رقم بسیار بزرگ منتهی شود. مثلا روزنامه اعتماد این رقم را به روزی 400 میلیارد تومان هم رساند و مابقی رسانه‌های یاد شده هم همگی به نحوی در ایجاد این پروپاگاندا سهیم بودند. حاصل همه اینها همانطور که در خاطر همگان خواهد ماند، تصویب ضربتی و 20 دقیقه‌ای برجام در مجلس بود. رویای شیرین در نهایت پس از مهر تایید مجلس به حقیقت پیوست و دیگر از فردای آن همه منتظر سیب و گلابی‌های برجام بودند! اما هر چه به جلوتر رفتیم رویای شیرین به کابوسی تلخ تبدیل می‌شد. اول آنکه سازوکار معلق شدن و نه حذف تحریم‌ها آن هم در دوره 90 روزه- منوط به تایید رئیس‌جمهور آمریکا- بسیاری از عواید چشمداشتی در زمینه‌های مالی و سرمایه‌گذاری را به محاق برد. دوم اینکه با باقیماندن سازوکار اس‌دی‌ان لیست و نیاز به اخذ مجوز از اوفک، هیچ سرمایه‌گذار یا بانک بزرگ خارجی دوست نداشت و کماکان ندارد که به وادی اینچنین ریسک بالایی بغلتد (مگر با تضمین‌های نقدتر از اصل سرمایه). پس از هر بار تایید رئیس‌جمهور آمریکا تحریم‌ها تا 90 روز بعدی معلق بود و حالا که رئیس‌جمهور آمریکا نخواست پایبندی ایران را به برجام اعلام کند، در این شرایط تنها60 روز برای بازگشت ساختار قبلی تحریم‌ها زمان لازم خواهد بود. این دو مورد تنها گوشه‌ای از ضعف‌های حقوقی و مالی برجام است که خود برای مختل کردن آن رویای شیرین و ساده‌لوحانه کافی بود. در این شرایط درخواست پایبندی آمریکا به تعهدات مشروط و مبهمش در برجام به یک ناله سیاسی از جانب دست‌اندرکاران پهلوان‌پنبه دستگاه دیپلماسی دولت تدبیر و امید تبدیل شده است؛ دستگاه دیپلماسی‌ای که همین چند روز پیش شاهد محکومیت حبس 5 ساله برای یکی از اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده‌اش در برجام بود. جالب آنجاست که فرد یادشده در این تیم در قسمت مربوط به پیوست‌های مالی و بانکی فعال بوده است. جایی که بزرگ‌ترین ضربه به عواید چشمداشتی برجام از همان ناحیه به ما وارد شده است.
امروز ما در شرایطی هستیم که سود بردن ما از برجام در ید اراده آمریکاست. حالا که عواید ما منوط به چگونگی رفتار طرف مقابل‌مان است و ما تقریبا جز تمنای افاضه فیض و شکوه و شکایت و محکوم کردن و گله از نقض برجام، با این دولت کار دیگری از دست‌مان ساخته نیست، حال با دستور رئیس‌جمهور آمریکا به وزارت خزانه‌داری، رژیم تحریمی گسترده و بی‌سابقه جدیدی علیه ایران به مرحله اجرا درآمده است. اکنون باید از دولتمردان پرسید آیا نمی‌خواهند جلوی ضرر روزی n میلیون دلار را بگیرند؟