دختر شیخ زکزاکی با بیان اینکه دولت نیجریه با پشتوانه آمریکا، عربستان و برخی کشورهای غربی بر شیخ زکزاکی فشار وارد می‌کند، گفت: پدرم طی سفری برای معالجه به هند رفت اما دولت نیجریه و هند که با هم هماهنگی داشتند، اجازه درمان ایشان در هند را ندادند. سپس پدرم به نیجریه بازگشت اما به زندان انفرادی فرستاده شد و اکنون حال ایشان بسیار وخیم است.

گروه بین‌الملل: اعلام آمادگی برهم صالح، رئیس‌جمهوری عراق برای استعفا اگرچه هنوز رنگ واقعیت به خود نگرفته اما به‌واسطه ایجاد بلاتکلیفی در ساختار سیاسی و مردم عراق، تبعات آن برای عراق کمتر از استعفا نبوده است. 

به گزارش «وطن امروز»، اگرچه دیروز برخی اخبار از بازگشت برهم صالح به کاخ ریاست‌جمهوری از هراس به جریان افتادن روند برکناری‌اش خبر می‌دادند با این وجود تحولات دیروز همچنان زیر سایه قهر وی بود. 

با این حال دیروز شیخ خالد الملا، رئیس جمعیت علمای اهل سنت عراق در اظهارنظر جالبی شیعیان عراق را هدف اصلی تحولات اخیر در عراق معرفی کرد. شاید یکی از ساده‌ترین دلایل تایید سخنان رئیس جمعیت علمای اهل سنت عراق، اختلاف نظر گسترده گروه‌های شیعه عراق بر سر انتخاب نخست‌وزیر بوده است که علاوه بر آنکه هنوز به جایی نرسیده اما  به‌واسطه تکراری شدن جدال‌ها عملا سبب دلخوری و تنش میان چهره‌های مختلف شیعه شده و تاکنون هم واسطه‌گری‌ها بی‌نتیجه بوده است. 

قدرت‌های غربی و حتی منطقه‌ای که پیش از این در کوچک‌ترین موضوعات مرتبط با عراق خود را محق به اظهارنظر می‌دانستند از زمان آغاز تنش‌ها بر سر انتخاب نخست‌وزیر عراق، به کناری نشسته و پیروزمندانه شاهد این روند هستند. 

روند انتخاب جانشین عادل عبدالمهدی در 2 ماه گذشته شاهد تنش‌های فراوانی بود که ساده‌ترین آن مشخص نبودن فراکسیون اکثریت مجلس بود. بعد از هفته‌ها تنش وقتی پارلمان عراق، فراکسیون البنا را به عنوان فراکسیون اکثریت پارلمان معرفی کرد، برهم صالح به جای عمل به وظیفه قانونی خود و خاموش کردن آتش اختلافات چندماهه احزاب، خود به عنوان یک بازیگر عمده وارد میدان شد و با خودداری از معرفی اسعد العیدانی، نامزد حزب البنا به عنوان نخست‌وزیر و بعد ترک ریاست‌جمهوری و اعلام آمادگی برای استعفا، همه تلاش‌های چندماهه را تخریب کرد. حالا دیروز شیخ خالد الملا، رئیس جمعیت علمای اهل سنت عراق پرده از تلاش‌های گسترده برای اختلاف‌افکنی بین شیعیان برداشت و گفت: «طبقه سیاسی شیعه نخستین هدف تحولات اخیر عراق است. کسی از فساد کرد یا طایفه سنی سخن نمی‌گوید، گویا آنها طبقات معصومی هستند و هیچ فساد و مشکلی ندارند. چرا کسی درباره آنان سخن نمی‌گوید؟ من از طریق تلویزیون المیادین به طبقه سیاسی شیعه می‌گویم هدف این توطئه، شما هستید». وی افزود: «برخی طرف‌ها شبانه‌روز برای شعله‌ور کردن جنگ شیعی- شیعی در عراق تلاش می‌کنند. این در حالی است که همه طرف‌های سیاسی و گروه‌های شیعه از جمله حشدالشعبی تلاش می‌کنند از این جنگ جلوگیری کنند».

 

* گزینه‌های جدید نخست‌وزیری

با وجود کارشکنی برهم صالح در معرفی نامزد فراکسیون البنا به عنوان فراکسیون اکثریت مجلس، البنا دیروز برای بازشدن گره نخست‌وزیری عراق اعلام کرد 3 نامزد جدید معرفی می‌کند. 

در بیانیه مطبوعاتی فراکسیون سازندگی که معاون این تشکل به عنوان بزرگ‌ترین جناح پارلمان آن را خواند،  آمده است که البنا پس از مخالفت با نخست‌وزیری اسعد العیدانی، 3 گزینه دیگر برای این سمت آماده ارائه به رئیس‌جمهوری عراق کرده است.

فاضل جابر، سخنگوی البنا گفت که عبدالغنی الاسدی رئیس سابق سازمان مبارزه با تروریسم، توفیق الیاسری مشاور وزیر اسبق کشور و محمد توفیق علاوی وزیر اسبق ارتباطات عراق به عنوان نامزدهای نخست‌وزیری عراق به رئیس‌جمهوری پیشنهاد خواهند شد. وی یادآور شد که فراکسیون سازندگی این نام‌ها را به صالح رئیس‌جمهوری عراق ارائه می‌کند.

ائتلاف البنا به عنوان بزرگ‌ترین جبهه مجلس عراق پیش از این 2 نامزد (قصی السهیل و اسعد العیدانی) را به رئیس‌جمهوری معرفی کرد که به علت اختلاف نظرها و نبود اجماع میان نمایندگان و شخصیت‌های سیاسی این کشور، برهم صالح از معرفی هر دو گزینه به مجلس عراق خودداری کرد.

دیروز هم برخی خبرها حاکی از این بود که فراکسیون البنا برای معرفی نامزد نهایی نخست‌وزیری با دیگر فراکسیون‌های عمده مجلس عراق به توافق رسیده است.

 

* مهم‌ترین دلیل استعفای عادل عبدالمهدی

با وجود گذشت چند هفته از استعفای عادل عبدالمهدی، همچنان ناگفته‌های جدیدی از دلیل استعفای وی در رسانه‌های خبری منتشر می‌شود که برای مورخان یا آنهایی که اخبار عراق را با دقت دنبال می‌کنند جذابیت‌های خاص خود را دارد. در همین ارتباط دیروز ماجد غماس (ابوعارف)، نماینده مجلس اعلای عراق در تهران در نوزدهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی جمعیت دفاع از ملت فلسطین با عنوان «سودبری اسرائیل از بی‌ثباتی در عراق» گفت: مهم‌ترین مسأله‌‌ای که موجب مجبور شدن عبدالمهدی به استعفا شد، این بود که وی اسرائیل را به حمله به انبار مهمات و پایگاه‌های حشدالشعبی متهم کرده بود و همین مسأله مورد غضب آمریکا قرار گرفت و باعث شد اسرائیل محور مقاومت در عراق را هدف حملات خود قرار دهد. وی تأکید کرد: یکی از عوامل آشوب در عراق، اسرائیل است. اکنون اسرائیل در عراق وارد جنگ سایبری شده و حتی ممکن است مواضع حشدالشعبی را نیز بمباران کند، زیرا آنگونه که آمریکا و اسرائیل تصور می‌کردند که با ایجاد هرج و مرج در عراق می‌‌توانند این کشور را به نابودی بکشانند، محقق نشد و آنها به هدف خود نرسیدند. وی افزود: وضعیت عراق در حالتی بسیار شکننده و ناپایدار قرار دارد و مورد تهاجم شدید دشمنان است. نیروهای امنیتی این کشور بدون سلاح هستند و نمی‌توانند وارد صحنه شوند، حشدالشعبی نیز در این اعتراضات شرکت نمی‌کند؛ از طرفی مرجعیت دینی عراق تأکید کرده است هیچ خونی ریخته نشود اما در مقابل شاهد ارتکاب جنایاتی در جریان اعتراضات هستیم که بر خلاف تأکیدات مرجعیت است.

وی تأکید کرد: آمریکا و اسرائیل منتظرند بتوانند شیطنت کرده و این درگیری‌‌ها را در سازمان‌های بین‌المللی مطرح کنند و اینگونه نشان دهند که حشدالشعبی و نیروهای امنیتی عراق در حال جنایت در این کشور و ریختن خون مردم بی‌‌گناه هستند، لذا این مسأله یکی از چالش‌‌های بزرگ عراق است.

ابوعارف در پایان تأکید کرد: رژیم صهیونیستی از زمان تأسیس، در پی اختلاف‌‌افکنی میان کشورهای اسلامی بوده و این موضوع مورد حمایت ابرقدرت‌‌هاست، لذا آنها از دلارهای نفتی برخی کشورهای عربی برای پیشبرد اهداف رژیم صهیونیستی استفاده می‌کنند.

***

البته برخی پایگاه‌های خبری علاوه بر موضوع بهبود وضعیت دفاعی در برابر حملات احتمالی، انعقاد این توافقنامه را گامی به سمت اجرای برنامه 2030 عربستان دانسته‌اند. مطابق این برنامه، عربستان باید تا سال 2030 حدود نیمی از کل نیازمندی‌های نظامی خود را در داخل مرتفع کند. سعودی‌ها امیدوارند از این طریق حدود 40 هزار فرصت شغلی هم در کشورشان ایجاد کنند. عربستان در چارچوب این چشم‌انداز دست به تغییراتی در قرارداد با کمپانی‌های بزرگ تسلیحاتی زده ‌است که بر اساس آن سعودی‌ها برای خریدهای کلان تسلیحاتی این شرط را لحاظ کرده‌اند که بخشی از زیرساخت‌های تولید محصول فروشندگان به شرکتی مشارکتی در خاک عربستان منتقل شود تا از این طریق آنها صاحب تکنولوژی تولید تسلیحات شوند. 

اما اینکه بن‌سلمان به عنوان بانی اصلی طراحی این چشم‌انداز تا چه اندازه توان اجرای این برنامه ‌را داشته باشد، موضوعی است که از سوی تحلیلگران با دیده تردید به آن نگریسته می‌شود.

اندیشکده استراتفور در گزارشی پیرامون چالش‌های بومی‌سازی تکنولوژی‌های نظامی و سرمایه‌گذاری کمپانی‌های بزرگ تسلیحاتی در عربستان نوشت: انتقال بار مسؤولیت از بخش دولتی به بخش خصوصی بشدت دشوار است. آشفتگی‌های سیاسی از جمله رسوایی‌ها و مناقشات دیپلماتیک بین عربستان سعودی و دیگر کشورها و عدم اطمینان ناشی از تغییر قیمت نفت این روند انتقال را پیچیده می‌کند. این مسائل همچنین تمایل سرمایه‌گذاران خارجی به پروژه‌های بخش خصوصی و اعتماد کلی سرمایه‌گذاران داخلی را کاهش می‌دهد. در واقع به‌رغم تلاش‌های ریاض برای اجرای تدابیری در راستای ایجاد اطمینان و تقویت بخش خصوصی از جمله تسهیل قوانین اخذ روادید و مالکیت تجاری و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی، باز هم به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران هیچ اعتمادی به بازار عربستان سعودی ندارند. در واقع تزریق سرمایه خارجی در عربستان سعودی در یک دهه گذشته روندی نزولی داشته است. در حالی که سعودی‌ها در تلاشند وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی را در کشورشان بهبود دهند، در 3 سال گذشته بیش از 140 میلیارد دلار سرمایه از عربستان خارج شده است و چشم‌انداز جذب 7/18 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در سال 2020 عملا شکست خورده است.  این در حالی است که سعودی‌ها در این مدت قوانین سختگیرانه‌ای درباره محدودیت خروج ارز تدوین کرده‌اند. 

در کنار این خروج سرمایه، نحوه عملکرد مقامات این کشور در رابطه با مهم‌ترین مفاد این طرح از جمله فروش 5 درصدی سهام آرامکو هم سبب شده شرکت‌های خارجی جدیتی در سرمایه‌گذاری در این کشور به خرج ندهند. مقامات عربستان سعودی با تعلل زیاد، ماه گذشته حدود یک و نیم درصد از 5 درصد اعلام شده را در بورس عرضه کردند. 

نکته بعدی که عربستان را در رسیدن به این چشم‌انداز ناکام نشان می‌دهد، تاثیر تحولات نظام بین‌الملل بر سیاست خارجی قدرت‌های فرامنطقه‌ای و به تبع آن اثر‌گذاری بر سیاست امنیت ملی عربستان است. دکترین سیاست خارجی آمریکا در دولت ترامپ سبب شده عربستان بویژه در یک سال اخیر با تغییر رویکرد در اتحاد با آمریکا به مبادلات تجاری و تسلیحاتی با روسیه و چین بپردازد که در این صورت امکان دارد ایالات متحده بر اساس قوانین داخلی خود بر مبنای ملاحظات امنیت ملی که در رابطه با ترکیه نیز رخ داد، از فروش برخی تسلیحات مورد توافق در قرارداد با عربستان پرهیز کند.

از طرفی با توجه به سابقه تبادلات تجاری چین با عربستان در قضیه فروش موشک‌های «دانگ فنگ 21»، این ایده که چینی‌ها با انعقاد قرارداد سرمایه‌گذاری یا ارائه تکنولوژی تولید تسلیحات چینی به عربستان برای بومی‌سازی آن موافقت کنند، بعید است. این موضوع درباره روسیه نیز قابل بررسی است.  به نظر می‌رسد اقدامات اینچنینی از جانب عربستان آن ‌هم در شرایطی که این کشور با بحران مشروعیت در داخل و مشکلات امنیتی در منطقه دست و پنجه نرم می‌کند، بیشتر جنبه نمایشی دارد. چه اینکه آنها هفته گذشته نیز با تاسیس مرکز فرماندهی نیروی نظامی شورای همکاری خلیج‌فارس در ریاض سعی داشتند توجه جامعه جهانی و از جمله آمریکا را به توانایی خود برای رهبری نظامی کشورهای عربی خلیج‌فارس نشان دهند، حال آنکه این اقدام با انتقادهایی از سوی قطر همراه بود. 

در سطح جهانی نیز عربستان در یک سال گذشته با چالش‌های جدی حقوق بشری مواجه شده است و جامعه جهانی اعتمادی به اقدامات اصلاحی بن‌سلمان ندارد. از این جهت است که حداقل در شرایط فعلی نباید انتظار داشت گام مهمی در راستای اجرای برنامه 2030 عربستان از سوی سرمایه‌گذاران خارجی برداشته شود. 

روزنامه‌نگار*

روز گذشته حامیان حریری با اعلان عمومی در شبکه‌های اجتماعی به تظاهرات مقابل منزل حسان دیاب و میدان ریاض‌الصلح در بیروت و دیگر مناطق مختلف در استان‌های لبنان دست زدند. 

این افراد در رسانه‌های اجتماعی، از مردم خواستند در تظاهرات «یکشنبه تسویه‌حساب» مقابل منزل حسان دیاب، نخست‌وزیر مکلف این کشور و نیز میدان ریاض‌الصلح در بیروت و دیگر مناطق مختلف در استان‌های لبنان شرکت کنند.

روز شنبه نیز شماری از معترضان که جمعیتی کمتر از یکصد نفر را تشکیل می‌دادند، مقابل منزل حسان دیاب، نخست‌وزیر مکلف در بیروت تجمع کردند و خواستار استعفای وی شدند؛ این در حالی است که  تنها 10 روز از انتخاب وی برای این سمت می‌گذرد. دیاب پس از اینکه در جلسه رایزنی احزاب با رئیس‌جمهور توانست 69 رأی را کسب کند، از سوی رئیس‌جمهور مکلف به تشکیل کابینه لبنان شد و از آن زمان تاکنون مذاکرات فشرده‌ای را با احزاب و گروه‌های سیاسی لبنان داشته است. اما در این بین جریان المستقبل و شخص سعد حریری با کارشکنی علنی در قبال تشکیل کابینه، اعتراضاتی را علیه دیاب رقم زده‌اند. دیاب در این اعتراضات که از سوی طرفداران حریری برگزار شده است به جانبداری از گروه‌های خاص متهم شده است. این در حالی است که دیاب همواره بر تشکیل دولت مستقل و پاکدست تاکید داشته است. دیاب همزمان با معرفی وی (به عنوان نحست‌وزیر) قول داد طی مدت 6 هفته، دولتی متشکل از افراد متخصص و مستقل تشکیل دهد و ابراز امیدواری کرد با این کار درخواست‌های تظاهرکنندگان در خیابان را برآورده کند. یکی از معترضان در مقابل منزل نخست‌وزیر مکلف با اشاره به محورهای زندگی سیاسی لبنان گفت: «ما اینجا هستیم تا حسان دیاب را سرنگون کنیم، زیرا او نماینده ما نیست». 

در مقابل این اقدامات جریان‌های مردمی لبنان از جمله حزب‌الله و امل با حمایت از دیاب و دعوت مردم و احزاب سیاسی به آرامش، خواستار مشارکت همه گروه‌ها در روند تشکیل کابینه و برقراری آرامش در لبنان به منظور خروج از وضعیت خلأ دولت شده‌اند. لبنان از ۱۷ اکتبر تاکنون شاهد جنبش بی‌سابقه مردمی بر ضد طبقه سیاسی متهم به فساد و مسؤول بودن در برابر وخامت اوضاع اقتصادی است که این امر به استعفای دولت سعد حریری انجامید.

2020، سال پیروزی یمن است

سخنگوی نیروهای مسلح یمن در کنفرانس خبری به تشریح دستاوردهای ارتش این کشور در سال ۲۰۱۹ پرداخت و با اشاره به آمادگی کامل نیروهای مسلح یمن برای آغاز مرحله دیگری از عملیات‌ها در صورت صدور دستور آن از سوی فرماندهی تاکید کرد: سال ۲۰۲۰ سال دفاع هوایی و ان‌شاء‌الله سال پیروزی خواهد بود. 

***

احتمال بروز چرنوبیل در امارات

روزنامه دیلی تلگراف در گزارشی نوشت: دکتر پل دورفمن، رئیس گروه مشورتی هسته‌ای اعلام کرد 4 رآکتور هسته‌ای که در امارات در حال ساخته شدن است احتمالا راه را برای رقابت تسلیحاتی در منطقه هموار می‌کند که همین امر احتمال فاجعه هسته‌ای مثل فاجعه چرنوبیل را در منطقه خلیج‌فارس به دنبال خواهد داشت. او هشدار داده است نیروگاه هسته‌ای براکه امارات شاخصه‌های کلیدی امنیتی را ندارد و تهدیدی برای محیط‌زیست و یک هدف بالقوه برای تروریست‌هاست و می‌تواند به عنوان بخشی از طرح‌های بزرگ‌تر در جهت تولید و توسعه تسلیحات هسته‌ای باشد.

***

الجزایر هم جنگنده روسی می‌خرد

منابع آگاه از امضای قرارداد خرید ده‌ها فروند جنگنده سوخو۵۷ و ۳۵ و همچنین ۱۴ بمب افکن «سوخو۳۴» میان روسیه و الجزایر خبر دادند. براساس گزارش شبکه خبری منا دیفنس، الجزایر برای خرید ۱۴ فروند جنگنده چندمنظوره نسل پنجم روسیه «سوخو۵۷ ای» و ۱۴ فروند جنگنده «سوخو ۳۵» و همچنین ۱۴ فروند بمب‌افکن «سوخو۳۴» قراردادی به ارزش 6 میلیارد دلار منعقد کرده ‌است. 

***

تداوم اعتراضات در فرانسه

بیست‌وپنجمین روز اعتصاب‌های سراسری و اعتراضات در «پاریس» علیه طرح پیشنهادی دولت «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه برای تغییر قوانین بازنشستگی به خشونت کشیده شد. اعتصاب‌ها علیه اصلاحات بازنشستگی فرانسه با پنجاه‌ونهمین هفته متوالی اعتراضات‌ «جلیقه‌ زردها» همزمان شده بود. معترضانی که علیه تغییرات قوانین بازنشستگی فرانسه در پایتخت این کشور اروپایی تظاهرات برپا کردند با نیروهای امنیتی که به سمت معترضان گاز اشک‌آور پرتاب می‌کردند، درگیر شدند.

***

شکایت یونان از ترکیه به  دادگاه بین‌المللی

روز گذشته نخست‌وزیر یونان ضمن تهدید ترکیه به شکایت در دیوان دادگستری بین‌المللی گفت: ترجیح می‌دهد آنکارا و آتن منازعات دریایی خود در دریاهای «اژه» و «مدیترانه» را در سطح دیپلماتیک و سیاسی حل‌وفصل کنند. وی افزود: «اما باید بگویم اگر نتوانیم راه‌حلی پیدا کنیم باید قبول کنیم موضعی که یونان به رسمیت می‌شناسد باید در یک نهاد بین‌المللی مانند دیوان دادگستری بین‌المللی مورد قضاوت قرار گیرد».

***

افزایش سطح آماده‌باش تونسی‌ها در مرز لیبی

ارتش تونس اعلام کرد سطح آماده‌باش در مرز با کشور لیبی را به دلیل تحولاتی که در این کشور در جریان است، افزایش می‌دهد. این تصمیم ارتش تونس در واکنش به ایجاد موج‌های احتمالی از آوارگان است که با شدید شدن درگیری‌ها بین نیروهای شرق و غرب لیبی ممکن است به سوی مرز با تونس کشیده شود. یک مقام نظامی که هویتش فاش نشد، گفت:‌ «تجهیزات امنیتی از مناطق مختلف تونس برای تشدید بازرسی گذرگاه‌ها گسیل شده تا از ورود هرگونه سلاح به کشور ممانعت به عمل آید». 

***

سخنگوی حماس: مصالحه‌ای با اسرائیل در کار نیست

«عبداللطیف القانوع» سخنگوی حماس گفت: هیچ مصالحه‌ای با رژیم صهیونیستی در کار نیست و تنها توافق‌هایی برای شکست محاصره نوار غزه در جریان است. تلویزیون رژیم صهیونیستی مدعی شده بود در جلسه امروز کابینه امنیتی این رژیم درباره بندهای آتش‌بس میان تل‌آویو و حماس بحث و تبادل نظر خواهد شد. قرار است «مئیر بن شبات» رئیس شورای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی بندهای تفاهمات اخیر با میانجی‌گری مصر را ارائه کند، این بندها شامل موضوعاتی مانند صید، ورود تجار، موضوع بیمارستان‌ها و بحث گاز می‌شود. «سهیل الهندی»  عضو دفتر سیاسی حماس نیز هر گونه سخن از سازش این جنبش با رژیم صهیونیستی را تکذیب کرد.

***

تبادل زندانی «بزرگ» بین روسیه و اوکراین

رسانه‌های روسی از آغاز تبادل زندانی میان اوکراین و روسیه در منطقه دونباس خبر داده‌اند. خبرگزاری اینترفکس با انتشار این خبر از این رویداد به عنوان یک تبادل زندانی «بزرگ» نام برده است.  براساس گزارش رسانه‌ها، مناطق جدایی‌طلب نزدیک به روسیه 55 زندانی اوکراینی را به دولت کی‌یف تحویل دادند و در ازای آن 87 زندانی را تحویل گرفته‌اند.

***

حمایت اخوان‌المسلمین از معارض مصری

«محمد علی» معارض معروف مصری، در ویدئویی از دیدار با رهبران و نمایندگان گروه‌های مخالف دولت السیسی و توافق بر سر سندی به نام «سند توافق مصری» خبر داد؛ سندی که چشم‌انداز دوران پس از کنار زدن نظام سیاسی فعلی مصر را ترسیم کرده بود. در این راستا «ابراهیم منیر» معاون «محمد بدیع» مرشد عام اخوان‌المسلمین مصر، در گفت‌و‌گو با وبگاه عربی۲۱، از موافقت خود با این سند و تأیید آن خبر داد و گفت چارچوبی که در این سند آمده برای تمام گروه‌ها مناسب است.