عباس اسماعیل‌گل: متاسفانه گیشه سینماها این روزها همانند اکران نوروز از حال و هوای چندان مساعدی برخوردار نیست. این مساله دلایل متعددی دارد که از این میان می‌توان به مواردی چون گرانی بلیت سینماها و کیفیت پایین برخی فیلم‌های اکران نوروزی اشاره کرد که پرداختن مفصل به این موضوع در این مبحث نمی‌گنجد. اما نکته‌ای که در این میان باید به آن پرداخت این مساله است که در میان فیلم‌های اکران نوروزی ۲ فیلم یک سر و گردن نسبت به سایر آثار به محاظ فنی و محتوایی در سطح بالاتری قرار دارند. به واقع فیلم‌های «موقعیت مهدی» و «روز صفر» جزو آثاری هستند که مخاطبان سینما براحتی نمی‌توانند قید تماشای این آثار را بزنند چون هر کدام حرف‌های جدی و جدیدی را برای مخاطبان سینما به ارمغان آورده است. 

از سوی دیگر باید گفت به‌ رغم تعداد بالای تولید فیلم‌های سطحی و کمدی سینمای ایران در سال‌های اخیر، خوشبختانه به سبب جسارت برخی فیلمسازان خاص و البته کاربلد که تعدادشان هم خیلی نیست، این فیلمسازان توانسته‌اند در همین سال‌های اخیر فیلم‌هایی بسازند که از قضا حسابی جاندار هستند. این فیلمسازان روی موضوعاتی مانور داده‌اند و همچنان هم می‌دهند که هم به درد مخاطب سینما می‌خورد و هم باری از دوش سوژه‌های ملی و میهنی برمی‌دارد. مصداق عینی‌اش نیز فیلم سعید ملکان است یعنی «روز صفر»؛ فیلمی که حاصل تجربه چندین ساله سعید ملکان در پشت دوربین است که نمونه‌های جدی‌اش را در همکاری با بهرام توکلی نیز تهیه کرده است. سعید ملکان با فیلم «روز صفر» در مقام کارگردان، قدمی بزرگ در تصویرسازی و بازنمایی موضوعات خاص برداشته است. 

«روز صفر» به ماجرای عبدالمالک ریگی می‌پردازد، البته این تنها گوشه‌ای از اقدامات تروریستی او در منطقه سیستان و علیه کشورمان است که در نهایت هم مروری دارد موجز بر دستگیری او که در همین خلاصه‌گویی اما سنگ تمام می‌گذارد. 

قرار نیست هیچ فیلمی منتهی به نقطه ضعف نشود؛ همچنان که مثلا از سکانس‌های ضبط شده فیلم ملکان در لوکیشن‌های خارجی در برلین هم می‌توان انتقاد کرد؛ از این بابت که ترکیبی از سکانس‌هایی است با رنگ و لعاب خارجی اما با قاب‌بندی کاملا ایرانی. این قسمت از ماجرا واقعا به فرم این فیلم باکیفیت نمی‌خورد. 

با این حال جسارت فیلمساز در طراحی قصه و صحنه‌پردازی پلان‌های فیلمش بخوبی دیده می‌شود. «روز صفر» با هر نقدی باز هم جذابیت دارد و بیننده را درگیر می‌کند و چه بهتر از این برای سینمای ایران. حتی سوژه فیلم از آن دست موضوعاتی است که عمده فیلمسازان ما در بیان و روایتش الکن می‌مانند و ماجرا را عقیم می‌گذارند؛ مگر اینکه بتوانند دست به روایت قصه‌ای بزنند که همه جوره به ماجرا ابراز ارادت کند. 

«روز صفر» فیلمی پر از پلان است؛ با صحنه‌های باکشش و پرتعلیق؛ پس خوب نوشته شده و در عین حال یک کارگردانی فکر شده را پشت آن می‌توان دید؛ کافی است نگاهی دوباره به قاب‌بندی فیلم از بازارچه محلی پاکستان بیندازید. کارگردان بازی‌های خوبی از بازیگرانش گرفته که این موضوع را هم درباره امیر جدیدی و هم ساعد سهیلی که ۲ کارکتر اصلی فیلم هستند به عینه می‌توان تایید کرد. 

به هرحال همین که برخی فیلمسازان کاربلد و با تجربه حاضرند به جای ساخت یک مشت فیلم بی‌خاصیت، دم از قصه‌پردازی درست از سوژه‌هایی حساس بزنند و این جسارت را در روایت درست دخیل کنند تا شاهد اثری قابل قبول از حافظه تاریخی این کشور باشند، جای تامل دارد. مخصوصا اگر فیلمی همچون «روز صفر» باشد که سعی دارد این سوژه‌ها را به دور از هر شعار روایت کند که در این صورت اثر هیجان‌انگیز‌تر خواهد بود. روز صفر، فیلمی قهرمان‌محور است که جلوه‌های ویژه، صحنه‌های جذاب و قصه پرکشش دارد و می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند. شاید اگر ضعف در فیلمنامه کمتر به چشم می‌آمد و نکاتی مثل «خباثت ریگی» و مواردی از این دست پیش‌فرض مخاطب تصور نمی‌شد، با فیلمی ماندگارتر مواجه بودیم که تاریخ انقضا ندارد. 

فیلم سعید ملکان با همه ریزه‌کاری‌های غلطی که ممکن است در تجهیزات سینمایی آن دیده شود اما فیلمی است که حساسیت‌های سینمایی را برطرف کرده و خروجی‌اش نیز یک بازنمایی معقول از شرارت‌های عبدالمالک ریگی معدوم است. تا همین جا هم باید به تیم تولید این فیلم احترام گذاشت که در خروجی، محصولی را تقدیم مخاطب این سینما می‌کند که لااقل قصه‌ای واقعی دارد و قصه را نیز به دور از تملق، تصویرسازی می‌کند بویژه اینکه فیلم خود سینماست. 

یکی از مشکلات آثار قبلی زوج ملکان/ توکلی نداشتن پلات و در برخی آثار مانند «تنگه ابوقریب»، نادیده گرفتن قصه‌گویی بود. در «روز صفر» نیز شاید در 40-30 دقیقه‌ ابتدایی فیلم با خلأ قصه‌گویی مواجه باشیم که می‌توان دلیل آن را کاشت‌های پرتعداد دانست که به جهت واقعی بودن سوژه، اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. 

در ادامه اما جدال سیاوش (رضا، علی و...) با کاراکتر عبدالمالک تبدیل به یک تعقیب و گریز میان ۲ عنصر جسور خیر و شر می‌شود و در الگوی ژانر قصه مسیر درستی را طی می‌کند. از طرفی روایت یک قصه تقریبا دراماتیک (ماجرای سورج، انتحاری و خواهرش) به موازات ماجرای پلیسی موجب می‌شود فهم مساله‌ امنیت برای مخاطب عام هم ملموس‌تر شود. اگر چه شاید این انتظار هم می‌رفت که در سکانس بازداشت، جزئیات بیشتری می‌دیدیم با همه اینها حتما مسیر داستان‌گویی در «روز صفر» از همه آثاری که زوج ملکان/ توکلی نوشته‌اند، درست‌تر است.  

***

رضا عدالتی‌پور: 8 ماه پس از انعقاد پیمان «اوکاس» که به زعم همه کارشناسان امنیت بین‌الملل و کنترل تسلیحات، نقض صریح «ان‌پی‌تی» از سوی آمریکا، انگلیس و استرالیا عنوان شد، شامگاه سه‌شنبه انتشار خبر توافق مجدد این ۳ کشور برای همکاری‌های دفاعی  در زمینه توسعه فناوری‌ موشک‌های مافوق صوت و ضد مافوق صوت نشان داد عبور از پیمان‌های کنترل تسلیحاتی به رویه‌‌ای مشخص و غیرقابل چشم‌پوشی در سیاست آمریکای بایدن تبدیل شده است. اگرچه مساله موشک‌های هایپرسونیک به دلیل عدم برگزاری نشست‌های رژیم کنترل فناوری موشکی و همچنین رشد تکنولوژیک آن در چارچوب این توافق لحاظ نشده است اما برمبنای پروتکل‌های مورد توافق در رژیم فناوری کنترل موشک، این توافق سه‌جانبه ناقض مفاد این رژیم است. 

انگلیس، ایالات متحده و استرالیا سه‌شنبه‌شب با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند همکاری‌های دفاعی خود را در زمینه توسعه فناوری‌ مافوق صوت و ضد مافوق صوت افزایش داده‌اند. این ۳ کشور که سپتامبر سال گذشته میلادی به بهانه افزایش نگرانی‌ها درباره تهدید چین، در چارچوب توافق «اوکاس» برای توسعه زیردریایی‌های هسته‌ای در اقیانوس آرام و هند توافق کردند، اینک توجه خود را به روسیه معطوف کرده و زمینه‌های جدیدی از همکاری‌های دفاعی را از جمله در زمینه فناوری تسلیحات مافوق صوت که ادعا می‌شود اخیرا توسط نیروهای روسیه در اوکراین استفاده شده، اضافه کرده‌اند. اعلام اولیه پیمان اوکاس باعث خشم فرانسه شد که به موجب آن قرارداد پرسود فروش زیردریایی به استرالیا را از دست داد. شامگاه سه‌شنبه رهبران ۳ کشور با صدور بیانیه‌ای مشترک که یک نسخه آن در تارنمای دولت انگلیس منتشر شد، عنوان کردند: «با توجه به تهاجم غیرقانونی روسیه به اوکراین، ما تعهد تزلزل‌ناپذیر خود را به نظام بین‌المللی که به حقوق بشر، حاکمیت قانون و حل‌و‌فصل مسالمت‌آمیز اختلافات احترام می‌گذارد، تکرار کردیم». آنها در این بیانیه متعهد شدند در زمینه توسعه تجهیزات مافوق صوت و ضد مافوق صوت و همچنین قابلیت‌های جنگ الکترونیک با یکدیگر همکاری کنند و در عین حال اشتراک‌گذاری اطلاعات و تعمیق همکاری در زمینه نوآوری‌های دفاعی را نیز گسترش دهند. در ادامه بیانیه ۳ کشور عضو توافق اوکاس آمده است آنها همچنین به دنبال همکاری در زمینه فناوری‌های سایبری و کوانتومی و همچنین هوش مصنوعی و زیردریایی‌های روباتی هستند. نخست‌وزیر استرالیا نیز در اظهاراتی جداگانه در مصاحبه با خبرنگاران مدعی شد حضور استرالیا در معاهده موشک‌های فراصوت با آمریکا و بریتانیا بخشی از تلاش‌ها برای دستیابی به صلح و ثبات در منطقه ایندوپاسیفیک است. اسکات موریسون که قرار است ماه آینده در انتخابات شرکت کند، در سیدنی به خبرنگاران گفت موشک‌های هایپرسونیک مانند توانمندی‌های سایبری یک فناوری جنگی به روز هستند و استرالیا خواستار به روزرسانی توانمندی‌های خود است. وی در پاسخ به این سوال که آیا انتظار دارد در یک دهه آینده چین به تایوان حمله کند و استرالیا نیز در این مدت در جنگی حضور خواهد داشت یا خیر، گفت این کشور به دنبال تقویت توانمندی‌های دفاعی خود به منظور جلوگیری از شکل‌گیری این سناریو است. موریسون گفت: دلیل سرمایه‌گذاری ما در تمام این حوزه‌ها ایجاد یک محیط صلح‌آمیز و باثبات در منطقه‌مان است؛ منطقه‌ای که تحت تاثیر تنش و مناقشه قرار نمی‌گیرد. این تحول پس از آن است که رسانه‌ها ماه گذشته میلادی به نقل از سخنگوی وزارت دفاع روسیه اعلام کردند «روسیه موشک مافوق صوت «کینژال» خود را در اوکراین استفاده کرده است». این موشک می‌تواند با سرعتی ۱۰ برابر سرعت صوت پرواز کند و هیچ سیستم دفاعی فعلی نمی‌تواند آن را به طور قابل اعتمادی ردیابی یا رهگیری کند. علاوه بر روسیه،‌ تاکنون آمریکا و کره‌شمالی هم مدعی آزمایش موشک مافوق صوت شده‌اند. بخشی از بودجه ۷۷۳ میلیارد دلاری وزارت دفاع آمریکا نیز شامل طرح‌های موشکی مافوق صوت است. اکتبر 2021 نیز روزنامه فایننشال‌تایمز اخباری مبنی بر آزمایش موفقیت‌آمیز تسلیحات مافوق صوت از سوی چین منتشر کرد که البته تاکنون از سوی نهادهای رسمی چین تایید نشده است. 

 

* شتاب استرالیا در کسب تسلیحات آمریکایی

 روز سه‌شنبه روزنامه «ساوث چاینا مورنینگ پست» گزارش داد دولت استرالیا از بیم تهدیدات احتمالی روسیه و چین در جهان و جنوب شرق آسیا، خرید تسلیحات پیشرفته از جمله خرید موشک‌های دوربرد را آغاز کرده است که طبق برنامه قرار نبود به این زودی خریداری شوند. این نشریه هنگ‌کنگی به نقل از «پیتر داتون» وزیر دفاع استرالیا در گفت‌وگو با تلویزیون «سون نتورک» کشورش نوشت: «احتمال حمله چین به تایوان که ممکن است در دهه ۲۰۴۰ اتفاق بیفتد، منتفی نیست. به گمانم برنامه زمانی اکنون به طرز چشمگیری فشرده شده است». وی با اعلام اینکه خرید جت‌ها و کشتی‌های جنگی 3.5 میلیارد دلار استرالیا (2.6 میلیارد دلار آمریکا) هزینه دارد و بازدارندگی استرالیا را در برابر دشمنان احتمالی افزایش می‌دهد، گفت: با توجه به اینکه جدول تحولات بین‌المللی تغییر کرده است، «جت‌های جنگنده اف‌ای-۱۸اف سوپر هورنت» تا سال ۲۰۲۴ با موشک‌های هوا به زمین پیشرفته ساخت آمریکا مجهز خواهد شد و این اتفاق ۳ سال زودتر از موعد انجام می‌شود. 

 

* واکنش چین به توافق هایپرسونیک استرالیا

در واکنش به این بیانیه، نماینده چین در سازمان ملل متحد درباره اقداماتی که منجر به ایجاد بحرانی مشابه آنچه در اوکراین در جریان است می‌شود، هشدار داد. در همین رابطه خبرگزاری «رویترز» گزارش داد «ژانگ ژون» نماینده چین در سازمان ملل متحد در واکنش به توافق آمریکا، استرالیا و انگلیس برای همکاری در ساخت سلاح‌های مافوق ‌صوت و ابزارهای جنگی الکترونیک گفت: «هر کسی که نمی‌خواهد آنچه را در اوکراین در جریان است ببیند، باید از اقداماتی که منجر به بحرانی مشابه در قسمت دیگری از دنیا می‌شود، دوری کند». او در ادامه افزود: «به قول چینی‌ها اگر چیزی را برای خودت نمی‌خواهی، به دیگران هم تحمیل نکن». 

 

* عبور غرب از رژیم کنترل موشک

اعلام همکاری سه‌جانبه دفاعی استرالیا- بریتانیا- ایالات‌متحده (AUKUS) در 16 سپتامبر، واکنش‌های دیپلماتیک قوی و توجه رسانه‌ها را به همراه داشت. در وهله اول نگرانی‌ها از این توافق که نقض‌کننده «ان‌پی‌تی» است، بیشتر بر این امر متمرکز بود که این مشارکت به این معنی است که استرالیا به طور یکجانبه قرارداد خرید زیردریایی چند میلیارد دلاری در حال انجام با فرانسه (متحد کلیدی در اقیانوس هند و آرام) را فسخ کرده و فناوری هسته‌ای دریایی را از انگلیس و آمریکا دریافت خواهد کرد. اما یکی دیگر از جنبه‌های قابل توجه توافق اوکاس که به دلیل سر و صدای مناقشه دیپلماتیک بین استرالیا، آمریکا و انگلیس از یک سو و فرانسه از سوی دیگر تا حد زیادی از نظرها دور ماند، این بود که استرالیا موشک‌های کروز تاماهاوک (این موشک‌ می‌تواند 500 کیلوگرم محموله را تا بردی بیش از 1000 کیلومتر حمل کند) را از ایالات متحده خریداری خواهد کرد. این مورد در کنار بیانیه‌ سه‌جانبه اخیر مبنی بر همکاری‌های دفاعی 3 کشور در زمینه توسعه فناوری‌ موشک‌های مافوق صوت و ضد مافوق صوت واقعیتی را عیان می‌کند که می‌توان گفت قدم جدیدی در مسیر تضعیف و حتی اضمحلال یک رژیم کنترل تسلیحاتی دیگر است. اگر انتقال فناوری زیردریایی هسته‌ای منجر به تضعیف و بی‌اعتبارتر شدن «ان‌پی‌تی» شده است، فروش موشک‌ها می‌تواند ضربه‌ای به رژیم کنترل فناوری‌های موشکی (‌MTCR‌) باشد. رژیم کنترل فناوری‌های موشکی توسط گروه کشورهای صنعتی (G7) در سال 1987 تأسیس شد. این رژیم یکی از معدود ابزارهای چندجانبه باقیمانده برای رسیدگی به گسترش موشک‌ است. این رژیم یک نظام کنترل صادرات چندجانبه است که 35 کشور تامین‌کننده فناوری موشک را گرد هم می‌آورد تا کنترل‌های خود را بر صادرات موشک‌ها، وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (پهپادها) و کالاها و فناوری‌های با کاربرد دوگانه مرتبط با هم هماهنگ کنند. بر اساس توافق شکل‌گرفته در این رژیم کنترل تسلیحاتی، کشورهای شرکت‌کننده (شرکا) موافقت می‌کنند یک «فرض قوی» بدون قید و شرط درباره ممانعت از انتقال موشک و سایر سیستم‌های تحویل بدون سرنشین که قادر به حمل محموله 500 کیلوگرمی تا برد حداقل 300 کیلومتر هستند (طبقه‌بندی شده در ضمیمه MTCR‌) را اعمال کنند. این فرض یک ممنوعیت مطلق نیست اما به طور گسترده به عنوان راهی برای کمک به ایجاد یک هنجار جهانی با هدف جلوگیری از تکثیر کنترل نشده سیستم‌های ارسال سلاح‌های کشتار جمعی (WMD) و تشویق دولت‌ها به خویشتنداری در انتقال فناوری موشکی تلقی می‌شود. نکته جالب توجه اینکه هر ۳ کشور آمریکا، استرالیا و انگلیس عضو این توافق هستند. بر این اساس تصمیم ایالات متحده به عنوان یکی از اعضای موسس رژیم کنترل فناوری موشکی برای صادرات موشک‌های تاماهاوک و هایپرسونیک که اساسا قابلیتی فراتر از آنچه در این رژیم آمده دارند، خطر تضعیف بیشتر و حتی اضمحلال این هنجار را به همراه دارد. نکته جالب توجه دیگر اینکه اگرچه رژیم کنترل فناوری موشک در حال حاضر و برخلاف تسلیحات شیمیایی، بیولوژیکی و هسته‌ای (CBN)، دارای معاهده بین‌المللی (مصوب سازمان ملل) مبنی بر ایجاد هنجار روشن علیه ممنوعیت یا محدودیت‌های توسعه، تولید، تکثیر یا استفاده از آنها نیست اما در عوض، کشورها بر اعمال محدودیت‌ها و قوانین محدودکننده درباره انتقال موشک‌های بالستیک و سایر سیستم‌های تحویلی که قادر به حمل سلاح CBN هستند، تمرکز کرده‌اند. بر این اساس با توجه به قابلیت تجهیز موشک‌های هایپرسونیک به کلاهک هسته‌ای، این توافق جدید از این منظر نیز محل بحث خواهد بود.

 

* ویژگی موشک‌های هایپرسونیک

موشک‌ هایپرسونیک موشکی است که حداقل 5 برابر سرعت صوت (5 ماخ) حرکت می‌کند. سلاح‌های مافوق صوت عموما به معنای موشک‌هایی است که در ارتفاع کمتر از موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) و ارتفاع بیشتر نسبت به موشک‌های کروز سنتی پرواز می‌کنند و عمدتا برای استفاده منطقه‌ای و نه بین قاره‌ای در نظر گرفته شده‌اند. موشک‌های هایپرسونیک بر اساس سامانه پیشران شامل ۲ دسته موشک‌های مجهز به سامانه تقویت‌شونده هدایت‌پذیر مربوط به موشک‌های بالستیک (Hypersonic glide vehicles HGV) و موشک‌های کروز مافوق صوت (hypersoniccruise missile HCM) است. ویژگی موشک‌های مجهز به سامانه تقویت‌شونده این است که پیش از برخورد با هدف، توسط یک موشک جانبی نظیر آنچه برای پرواز فضاپیما مورد استفاده قرار می‌گیرد پرتاب و در ارتفاع کمتر از موشک‌های بالستیک قاره‌پیما پرواز می‌کنند و قابلیت مانور قابل توجهی دارند. به عبارت دیگر این موشک‌ها حین پرواز از موتورهای پرسرعت موسوم به «scramjets» استفاده می‌کنند که برای پرواز با سرعت و ارتفاع بیشتر از موشک کروز سنتی طراحی شده‌اند. بر این اساس «‌HGV»ها مسیر متفاوتی را دنبال می‌کنند و از این رو است که گفته می‌شود توسط رادارهای دشمن کمتر قابل تشخیص است. در واقع رادار این موشک را نسبت به موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای معمول دیرتر تشخیص می‌دهد، زیرا در ارتفاع کم در مقایسه با موشک‌های بالستیک پرواز می‌کند. این سلاح‌ها با حرکت در ارتفاع بین 40 تا 100 کیلومتر می‌توانند از نیروهای آیرودینامیکی برای مانور و تنظیم یا اصلاح مسیر در بیشتر پرواز خود استفاده کنند. به طور حتم، موشک‌های بالستیک معمولی نیز تا حدی قابلیت مانور دارند اما همان‌طور که کامرون تریسی، عضو کندال در برنامه امنیت جهانی در اتحادیه دانشمندان نگران اشاره می‌کند: «قابلیت مانور موشک‌های مافوق صوت بسیار برتر از موشک‌های بالستیک است. از آنجا که سلاح‌های مافوق صوت در جو پرواز می‌کنند، می‌توانند از نیروهای آیرودینامیکی برای تصحیح مسیر در بیشتر مسیرهای پرواز خود استفاده کنند». 

 

* هایپرسونیک‌ها بازیگران جدید عرصه موشکی

بحث درباره سلاح‌های مافوق صوت در سال‌های اخیر با توجه به سرمایه‌گذاری کلان چندین میلیارد دلاری روسیه و آمریکا در این عرصه و برنامه آنها برای تسریع توسعه سلاح‌های مافوق ‌صوت و همچنین پیشرفت چین در این باره مورد توجه قرار گرفته است. تاکنون به طور رسمی روسیه در سال 2018 با آزمایش موشک «آوانگارد» مالکیت نخستین سلاح هایپرسونیک را به نام خود ثبت کرد. سال 2020 نیز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا از دستیابی این کشور به موشک هایپرسونیک خبر داد. دولت چین اما تاکنون درباره برخورداری از این سلاح رسما اعلام نظر نکرده است اما برآوردهای کارشناسان و تحلیلگران حوزه موشکی این است که موشک دانگ فنگ 17 (DF-17) که بر اساس آخرین تخمین‌ها برد آن بین 1800 تا 2500 کیلومتر است و به گفته برخی تحلیلگران این سیستم به طور بالقوه می‌تواند به سرعت بیش از 5 ماخ برسد، پایه اصلی موشک‌های هایپرسونیک چین است.

رضا عدالتی‌پور: 8 ماه پس از انعقاد پیمان «اوکاس» که به زعم همه کارشناسان امنیت بین‌الملل و کنترل تسلیحات، نقض صریح «ان‌پی‌تی» از سوی آمریکا، انگلیس و استرالیا عنوان شد، شامگاه سه‌شنبه انتشار خبر توافق مجدد این ۳ کشور برای همکاری‌های دفاعی  در زمینه توسعه فناوری‌ موشک‌های مافوق صوت و ضد مافوق صوت نشان داد عبور از پیمان‌های کنترل تسلیحاتی به رویه‌‌ای مشخص و غیرقابل چشم‌پوشی در سیاست آمریکای بایدن تبدیل شده است. اگرچه مساله موشک‌های هایپرسونیک به دلیل عدم برگزاری نشست‌های رژیم کنترل فناوری موشکی و همچنین رشد تکنولوژیک آن در چارچوب این توافق لحاظ نشده است اما برمبنای پروتکل‌های مورد توافق در رژیم فناوری کنترل موشک، این توافق سه‌جانبه ناقض مفاد این رژیم است. 

انگلیس، ایالات متحده و استرالیا سه‌شنبه‌شب با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند همکاری‌های دفاعی خود را در زمینه توسعه فناوری‌ مافوق صوت و ضد مافوق صوت افزایش داده‌اند. این ۳ کشور که سپتامبر سال گذشته میلادی به بهانه افزایش نگرانی‌ها درباره تهدید چین، در چارچوب توافق «اوکاس» برای توسعه زیردریایی‌های هسته‌ای در اقیانوس آرام و هند توافق کردند، اینک توجه خود را به روسیه معطوف کرده و زمینه‌های جدیدی از همکاری‌های دفاعی را از جمله در زمینه فناوری تسلیحات مافوق صوت که ادعا می‌شود اخیرا توسط نیروهای روسیه در اوکراین استفاده شده، اضافه کرده‌اند. اعلام اولیه پیمان اوکاس باعث خشم فرانسه شد که به موجب آن قرارداد پرسود فروش زیردریایی به استرالیا را از دست داد. شامگاه سه‌شنبه رهبران ۳ کشور با صدور بیانیه‌ای مشترک که یک نسخه آن در تارنمای دولت انگلیس منتشر شد، عنوان کردند: «با توجه به تهاجم غیرقانونی روسیه به اوکراین، ما تعهد تزلزل‌ناپذیر خود را به نظام بین‌المللی که به حقوق بشر، حاکمیت قانون و حل‌و‌فصل مسالمت‌آمیز اختلافات احترام می‌گذارد، تکرار کردیم». آنها در این بیانیه متعهد شدند در زمینه توسعه تجهیزات مافوق صوت و ضد مافوق صوت و همچنین قابلیت‌های جنگ الکترونیک با یکدیگر همکاری کنند و در عین حال اشتراک‌گذاری اطلاعات و تعمیق همکاری در زمینه نوآوری‌های دفاعی را نیز گسترش دهند. در ادامه بیانیه ۳ کشور عضو توافق اوکاس آمده است آنها همچنین به دنبال همکاری در زمینه فناوری‌های سایبری و کوانتومی و همچنین هوش مصنوعی و زیردریایی‌های روباتی هستند. نخست‌وزیر استرالیا نیز در اظهاراتی جداگانه در مصاحبه با خبرنگاران مدعی شد حضور استرالیا در معاهده موشک‌های فراصوت با آمریکا و بریتانیا بخشی از تلاش‌ها برای دستیابی به صلح و ثبات در منطقه ایندوپاسیفیک است. اسکات موریسون که قرار است ماه آینده در انتخابات شرکت کند، در سیدنی به خبرنگاران گفت موشک‌های هایپرسونیک مانند توانمندی‌های سایبری یک فناوری جنگی به روز هستند و استرالیا خواستار به روزرسانی توانمندی‌های خود است. وی در پاسخ به این سوال که آیا انتظار دارد در یک دهه آینده چین به تایوان حمله کند و استرالیا نیز در این مدت در جنگی حضور خواهد داشت یا خیر، گفت این کشور به دنبال تقویت توانمندی‌های دفاعی خود به منظور جلوگیری از شکل‌گیری این سناریو است. موریسون گفت: دلیل سرمایه‌گذاری ما در تمام این حوزه‌ها ایجاد یک محیط صلح‌آمیز و باثبات در منطقه‌مان است؛ منطقه‌ای که تحت تاثیر تنش و مناقشه قرار نمی‌گیرد. این تحول پس از آن است که رسانه‌ها ماه گذشته میلادی به نقل از سخنگوی وزارت دفاع روسیه اعلام کردند «روسیه موشک مافوق صوت «کینژال» خود را در اوکراین استفاده کرده است». این موشک می‌تواند با سرعتی ۱۰ برابر سرعت صوت پرواز کند و هیچ سیستم دفاعی فعلی نمی‌تواند آن را به طور قابل اعتمادی ردیابی یا رهگیری کند. علاوه بر روسیه،‌ تاکنون آمریکا و کره‌شمالی هم مدعی آزمایش موشک مافوق صوت شده‌اند. بخشی از بودجه ۷۷۳ میلیارد دلاری وزارت دفاع آمریکا نیز شامل طرح‌های موشکی مافوق صوت است. اکتبر 2021 نیز روزنامه فایننشال‌تایمز اخباری مبنی بر آزمایش موفقیت‌آمیز تسلیحات مافوق صوت از سوی چین منتشر کرد که البته تاکنون از سوی نهادهای رسمی چین تایید نشده است. 

 

* شتاب استرالیا در کسب تسلیحات آمریکایی

 روز سه‌شنبه روزنامه «ساوث چاینا مورنینگ پست» گزارش داد دولت استرالیا از بیم تهدیدات احتمالی روسیه و چین در جهان و جنوب شرق آسیا، خرید تسلیحات پیشرفته از جمله خرید موشک‌های دوربرد را آغاز کرده است که طبق برنامه قرار نبود به این زودی خریداری شوند. این نشریه هنگ‌کنگی به نقل از «پیتر داتون» وزیر دفاع استرالیا در گفت‌وگو با تلویزیون «سون نتورک» کشورش نوشت: «احتمال حمله چین به تایوان که ممکن است در دهه ۲۰۴۰ اتفاق بیفتد، منتفی نیست. به گمانم برنامه زمانی اکنون به طرز چشمگیری فشرده شده است». وی با اعلام اینکه خرید جت‌ها و کشتی‌های جنگی 3.5 میلیارد دلار استرالیا (2.6 میلیارد دلار آمریکا) هزینه دارد و بازدارندگی استرالیا را در برابر دشمنان احتمالی افزایش می‌دهد، گفت: با توجه به اینکه جدول تحولات بین‌المللی تغییر کرده است، «جت‌های جنگنده اف‌ای-۱۸اف سوپر هورنت» تا سال ۲۰۲۴ با موشک‌های هوا به زمین پیشرفته ساخت آمریکا مجهز خواهد شد و این اتفاق ۳ سال زودتر از موعد انجام می‌شود. 

 

* واکنش چین به توافق هایپرسونیک استرالیا

در واکنش به این بیانیه، نماینده چین در سازمان ملل متحد درباره اقداماتی که منجر به ایجاد بحرانی مشابه آنچه در اوکراین در جریان است می‌شود، هشدار داد. در همین رابطه خبرگزاری «رویترز» گزارش داد «ژانگ ژون» نماینده چین در سازمان ملل متحد در واکنش به توافق آمریکا، استرالیا و انگلیس برای همکاری در ساخت سلاح‌های مافوق ‌صوت و ابزارهای جنگی الکترونیک گفت: «هر کسی که نمی‌خواهد آنچه را در اوکراین در جریان است ببیند، باید از اقداماتی که منجر به بحرانی مشابه در قسمت دیگری از دنیا می‌شود، دوری کند». او در ادامه افزود: «به قول چینی‌ها اگر چیزی را برای خودت نمی‌خواهی، به دیگران هم تحمیل نکن». 

 

* عبور غرب از رژیم کنترل موشک

اعلام همکاری سه‌جانبه دفاعی استرالیا- بریتانیا- ایالات‌متحده (AUKUS) در 16 سپتامبر، واکنش‌های دیپلماتیک قوی و توجه رسانه‌ها را به همراه داشت. در وهله اول نگرانی‌ها از این توافق که نقض‌کننده «ان‌پی‌تی» است، بیشتر بر این امر متمرکز بود که این مشارکت به این معنی است که استرالیا به طور یکجانبه قرارداد خرید زیردریایی چند میلیارد دلاری در حال انجام با فرانسه (متحد کلیدی در اقیانوس هند و آرام) را فسخ کرده و فناوری هسته‌ای دریایی را از انگلیس و آمریکا دریافت خواهد کرد. اما یکی دیگر از جنبه‌های قابل توجه توافق اوکاس که به دلیل سر و صدای مناقشه دیپلماتیک بین استرالیا، آمریکا و انگلیس از یک سو و فرانسه از سوی دیگر تا حد زیادی از نظرها دور ماند، این بود که استرالیا موشک‌های کروز تاماهاوک (این موشک‌ می‌تواند 500 کیلوگرم محموله را تا بردی بیش از 1000 کیلومتر حمل کند) را از ایالات متحده خریداری خواهد کرد. این مورد در کنار بیانیه‌ سه‌جانبه اخیر مبنی بر همکاری‌های دفاعی 3 کشور در زمینه توسعه فناوری‌ موشک‌های مافوق صوت و ضد مافوق صوت واقعیتی را عیان می‌کند که می‌توان گفت قدم جدیدی در مسیر تضعیف و حتی اضمحلال یک رژیم کنترل تسلیحاتی دیگر است. اگر انتقال فناوری زیردریایی هسته‌ای منجر به تضعیف و بی‌اعتبارتر شدن «ان‌پی‌تی» شده است، فروش موشک‌ها می‌تواند ضربه‌ای به رژیم کنترل فناوری‌های موشکی (‌MTCR‌) باشد. رژیم کنترل فناوری‌های موشکی توسط گروه کشورهای صنعتی (G7) در سال 1987 تأسیس شد. این رژیم یکی از معدود ابزارهای چندجانبه باقیمانده برای رسیدگی به گسترش موشک‌ است. این رژیم یک نظام کنترل صادرات چندجانبه است که 35 کشور تامین‌کننده فناوری موشک را گرد هم می‌آورد تا کنترل‌های خود را بر صادرات موشک‌ها، وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (پهپادها) و کالاها و فناوری‌های با کاربرد دوگانه مرتبط با هم هماهنگ کنند. بر اساس توافق شکل‌گرفته در این رژیم کنترل تسلیحاتی، کشورهای شرکت‌کننده (شرکا) موافقت می‌کنند یک «فرض قوی» بدون قید و شرط درباره ممانعت از انتقال موشک و سایر سیستم‌های تحویل بدون سرنشین که قادر به حمل محموله 500 کیلوگرمی تا برد حداقل 300 کیلومتر هستند (طبقه‌بندی شده در ضمیمه MTCR‌) را اعمال کنند. این فرض یک ممنوعیت مطلق نیست اما به طور گسترده به عنوان راهی برای کمک به ایجاد یک هنجار جهانی با هدف جلوگیری از تکثیر کنترل نشده سیستم‌های ارسال سلاح‌های کشتار جمعی (WMD) و تشویق دولت‌ها به خویشتنداری در انتقال فناوری موشکی تلقی می‌شود. نکته جالب توجه اینکه هر ۳ کشور آمریکا، استرالیا و انگلیس عضو این توافق هستند. بر این اساس تصمیم ایالات متحده به عنوان یکی از اعضای موسس رژیم کنترل فناوری موشکی برای صادرات موشک‌های تاماهاوک و هایپرسونیک که اساسا قابلیتی فراتر از آنچه در این رژیم آمده دارند، خطر تضعیف بیشتر و حتی اضمحلال این هنجار را به همراه دارد. نکته جالب توجه دیگر اینکه اگرچه رژیم کنترل فناوری موشک در حال حاضر و برخلاف تسلیحات شیمیایی، بیولوژیکی و هسته‌ای (CBN)، دارای معاهده بین‌المللی (مصوب سازمان ملل) مبنی بر ایجاد هنجار روشن علیه ممنوعیت یا محدودیت‌های توسعه، تولید، تکثیر یا استفاده از آنها نیست اما در عوض، کشورها بر اعمال محدودیت‌ها و قوانین محدودکننده درباره انتقال موشک‌های بالستیک و سایر سیستم‌های تحویلی که قادر به حمل سلاح CBN هستند، تمرکز کرده‌اند. بر این اساس با توجه به قابلیت تجهیز موشک‌های هایپرسونیک به کلاهک هسته‌ای، این توافق جدید از این منظر نیز محل بحث خواهد بود.

 

* ویژگی موشک‌های هایپرسونیک

موشک‌ هایپرسونیک موشکی است که حداقل 5 برابر سرعت صوت (5 ماخ) حرکت می‌کند. سلاح‌های مافوق صوت عموما به معنای موشک‌هایی است که در ارتفاع کمتر از موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) و ارتفاع بیشتر نسبت به موشک‌های کروز سنتی پرواز می‌کنند و عمدتا برای استفاده منطقه‌ای و نه بین قاره‌ای در نظر گرفته شده‌اند. موشک‌های هایپرسونیک بر اساس سامانه پیشران شامل ۲ دسته موشک‌های مجهز به سامانه تقویت‌شونده هدایت‌پذیر مربوط به موشک‌های بالستیک (Hypersonic glide vehicles HGV) و موشک‌های کروز مافوق صوت (hypersoniccruise missile HCM) است. ویژگی موشک‌های مجهز به سامانه تقویت‌شونده این است که پیش از برخورد با هدف، توسط یک موشک جانبی نظیر آنچه برای پرواز فضاپیما مورد استفاده قرار می‌گیرد پرتاب و در ارتفاع کمتر از موشک‌های بالستیک قاره‌پیما پرواز می‌کنند و قابلیت مانور قابل توجهی دارند. به عبارت دیگر این موشک‌ها حین پرواز از موتورهای پرسرعت موسوم به «scramjets» استفاده می‌کنند که برای پرواز با سرعت و ارتفاع بیشتر از موشک کروز سنتی طراحی شده‌اند. بر این اساس «‌HGV»ها مسیر متفاوتی را دنبال می‌کنند و از این رو است که گفته می‌شود توسط رادارهای دشمن کمتر قابل تشخیص است. در واقع رادار این موشک را نسبت به موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای معمول دیرتر تشخیص می‌دهد، زیرا در ارتفاع کم در مقایسه با موشک‌های بالستیک پرواز می‌کند. این سلاح‌ها با حرکت در ارتفاع بین 40 تا 100 کیلومتر می‌توانند از نیروهای آیرودینامیکی برای مانور و تنظیم یا اصلاح مسیر در بیشتر پرواز خود استفاده کنند. به طور حتم، موشک‌های بالستیک معمولی نیز تا حدی قابلیت مانور دارند اما همان‌طور که کامرون تریسی، عضو کندال در برنامه امنیت جهانی در اتحادیه دانشمندان نگران اشاره می‌کند: «قابلیت مانور موشک‌های مافوق صوت بسیار برتر از موشک‌های بالستیک است. از آنجا که سلاح‌های مافوق صوت در جو پرواز می‌کنند، می‌توانند از نیروهای آیرودینامیکی برای تصحیح مسیر در بیشتر مسیرهای پرواز خود استفاده کنند». 

 

* هایپرسونیک‌ها بازیگران جدید عرصه موشکی

بحث درباره سلاح‌های مافوق صوت در سال‌های اخیر با توجه به سرمایه‌گذاری کلان چندین میلیارد دلاری روسیه و آمریکا در این عرصه و برنامه آنها برای تسریع توسعه سلاح‌های مافوق ‌صوت و همچنین پیشرفت چین در این باره مورد توجه قرار گرفته است. تاکنون به طور رسمی روسیه در سال 2018 با آزمایش موشک «آوانگارد» مالکیت نخستین سلاح هایپرسونیک را به نام خود ثبت کرد. سال 2020 نیز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا از دستیابی این کشور به موشک هایپرسونیک خبر داد. دولت چین اما تاکنون درباره برخورداری از این سلاح رسما اعلام نظر نکرده است اما برآوردهای کارشناسان و تحلیلگران حوزه موشکی این است که موشک دانگ فنگ 17 (DF-17) که بر اساس آخرین تخمین‌ها برد آن بین 1800 تا 2500 کیلومتر است و به گفته برخی تحلیلگران این سیستم به طور بالقوه می‌تواند به سرعت بیش از 5 ماخ برسد، پایه اصلی موشک‌های هایپرسونیک چین است.

مهدی مرتضویان: در شرایطی که برخی کارشناسان مسائل فنی و اقتدار سرمربی تیم ‌ملی را به عنوان یکی از نقاط ضعف او عنوان می‌کنند اما آنچه تیم ‌ملی را تهدید می‌کند «بمبی» خطرناک در رختکن این تیم است! تیم ملی فوتبال ایران به عنوان نخستین تیم قاره آسیا توانست جواز حضور در جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر را به دست آورد. دراگان اسکوچیچ با کسب 8 پیروزی، یک تساوی و یک شکست در گروه A باعث صعود ایران با ۲۵ امتیاز به عنوان تیم اول شد تا کارنامه درخشان او تبدیل به چالش جدی برای حفظ این مربی روی نیمکت تیم ‌ملی ایران در مهم‌ترین تورنمنت فوتبال در سال ۲۰۲۲ شود. منتقدان سرمربی کروات تیم ‌ملی ایران تنها پس از شکست ۲ بر صفر مقابل کره‌جنوبی فرصت انتقاد از دراگان اسکوچیچ را پیدا کردند و همان یک باخت کافی بود تا ادامه حضور این مربی برای رقابت‌های جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. منتقدان اسکوچیچ همچنان بر این باورند نتایج تیم ‌ملی ایران به دلیل بازیکنان درخشانی است که او در اختیار دارد و در واقع این نسل طلایی فوتبال ملی ایران بوده که صعودی مقتدرانه به جام‌جهانی داشته است. مخالفان ادامه حضور اسکوچیچ اعتقاد دارند او نه تنها توانایی فنی کافی برای حضور قدرتمند تیم ‌ملی در جام‌جهانی را ندارد، بلکه توان مدیریت لازم در رختکن تیم را هم ندارد. 

 

* کریم باقری مرد شماره یک رختکن شد

اسکوچیچ پس از روی کار آمدن تصمیم گرفت کریم باقری را در کادر فنی تیم ‌ملی داشته باشد اما پرسپولیس با خروج او مخالفت کرد. با این حال سرمربی تیم ‌ملی ایران با آگاهی از احتمال بروز هرگونه اختلاف در بین ستاره‌های تیم ‌ملی ایران روی آمدن باقری اصرار کرد تا او ۲ شغله شده و همزمان با حضور روی نیمکت سرخپوشان پایتخت در اردوهای تیم ‌ملی نیز حضور پیدا کند. 

 

* جلوگیری از تنش در بحرین

نخستین جرقه اختلاف بین بازیکنان تیم ‌ملی ایران که از نگاه بسیاری از مربیان فوتبال بخشی کاملا طبیعی از این رشته است در اردوی تیم ‌ملی ایران در بحرین زده شد. با این حال نقش پررنگ کریم باقری در جلوگیری از هرگونه درگیری کمک کرد تا شاگردان اسکوچیچ در دور برگشت مرحله مقدماتی انتخابی جام‌جهانی ۲۰۲۲ با بازدهی

صد درصدی بتوانند راهی مرحله بعد شوند. 

 

* نظم کی‌روش فراموش شد

بر هیچ کس پوشیده نیست اسکلت تیم ‌ملی ایران همچنان از دوران کارلوس کی‌روش باقی مانده است. با آمدن اسکوچیچ او تلاش کرد خیلی زود با بازیکنان ایجاد صمیمیت کند اما تلاش‌های او با از بین رفتن نظمی که در دوران کی‌روش به وجود آمده بود، همراه شد. 

 

* اسکوچیچ محبوب است؟

سال گذشته بود که صحبت‌های اسکوچیچ درباره تکنیک و تاکتیک بازیکنان ایرانی با واکنش مهدی طارمی همراه شد. مهاجم ملی‌پوش تیم پورتو که فصل درخشانی در لیگ برتر پرتغال داشت، پس از صحبت‌های اسکوچیچ در توئیتر نوشت: «باید عرض کنم بازیکنان ایرانی علاوه بر تکنیک فردی و جنگندگی و... از لحاظ دانش فوتبال و تاکتیک خیلی درک بالایی دارند ولی متأسفانه مشکلات جایی دیگر است. زنده باد ایران». 

هر چند این جملات انتقاد از طارمی را به دلیل ایستادن رو در روی سرمربی تیم ملی در پی داشت اما نشان از عدم محبوبیت اسکوچیچ در رختکن تیم ‌ملی داشت. گفته طارمی را تعدادی از بازیکنان باتجربه تیم ‌ملی بدون توئیت به شخص اسکوچیچ هم منتقل کردند و از صحبت‌های سرمربی تیم ناراحت شدند تا او بر خلاف کی‌روش چندان محبوب قلب‌های رختکن تیم ‌ملی ایران نباشد. 

 

* خبری از بیانیه‌های مشترک نیست

بازیکنان تیم ‌ملی ایران در دوران کارلوس کی‌روش هر موقع قصد اعتراض به هر موضوعی را داشتند، موضعی مشترک اتخاذ کرده و هماهنگ با یکدیگر آن را در صفحات شخصی خود در فضای مجازی منتشر می‌کردند؛ مواضعی که در دوران اسکوچیچ به ندرت تکرار شد تا خبری از بیانیه‌های مشترک از سوی رختکن تیم ‌ملی نباشد. 

عدم اتحاد بازیکنان در اعتراض به هر یک از خواسته‌های مشترک باعث شد آنها دیگر مثل گذشته با همدیگر نباشند و گروه آنها در واتساپ نیز با تعداد بازیکن کمتری فعالیت خود را ادامه دهد و شایعه چنددستگی آنها زمانی که قرار است از یک الگوی رفتاری اطاعت کنند پیچیده است. 

 

* اظهار نظرهای متفاوت و غیرحرفه‌ای

تعدادی از بازیکنان تیم ‌ملی ایران پس از مشخص شدن گروه‌بندی بازی‌های جام‌جهانی قطر صحبت از بالا بودن شانس صعود این تیم کردند اما تنها ساعاتی پس از آن کریم انصاری‌فرد، کاپیتان تیم ‌ملی با انتشار نوشته‌ای در صفحه شخصی خود نسبت به این موضوع انتقاد کرد و صحبت از صعود ایران از مرحله گروهی را نوعی شوخی دانست تا نشان دهد کاملا دیدگاهی متفاوت نسبت به امثال میلاد محمدی و سعید عزت‌اللهی دارد. 

این صحبت‌ها در حالی رقم خورد که تعداد بازیکنان بسیار کمی از تیم‌های ملی آمریکا و انگلیس در این باره اظهار نظر کردند تا نخستین گام غیر حرفه‌ای را در مسیر صعود به جام‌جهانی قطر از سوی مربیان و بازیکنان تیم ‌ملی ایران شاهد باشیم. 

 

* یادآوری ۲۰۰۶

مخالفان اسکوچیچ معتقدند او با وجود عملکرد درخشان، در مدیریت رختکن تیم ‌ملی ضعف مفرط دارد. سرمربی تیم ‌ملی ایران که شایعه درگیری فیزیکی او با مجتبی خورشیدی، سرپرست پیشین تیم ‌ملی در اردو هرگز تکذیب نشد، در صورت ماندن باید فیلم نیمکت تیم ‌ملی را در بازی‌های جام‌جهانی ۲۰۰۶ آلمان که هموطنش برانکو ایوانکوویچ جایگاه فعلی او را داشت، مرور کند. تیمی پر از ستاره‌های نامدار که دستاورد آن چیزی جز عکس‌های مخابره شده از لگد علی کریمی به ساک پزشکی در کنار نیمکت نبود.

اسدالله خسروی: اگر چه حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی مزایایی چون جلوگیری از رانت و فساد و هدررفت منابع ارزی کشور دارد اما چنین اقدامی در صورتی می‌تواند ثمربخش باشد که ابتدا زیرساخت‌های لازم باشد برای آن فراهم شود  و برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای باشد که جامعه بویژه دهک‌های با درآمد کم دچار مشکل نشوند. 

2 کالای اساسی و استراتژیک نان و دارو از حساسیت خاصی در جامعه برخوردارند؛ نانی که بر سر سفره فقیر و غنی وجود دارد و دارویی که جزو ضروریات تامین سلامت جامعه است. درست است که این ۲ قلم ارزبری بالایی دارند و دولت با پرداخت یارانه، این اقلام را با قیمت مناسب به دست مصرف‌کنندگان می‌رساند اما باید توجه داشت حذف ارز دولتی برای واردات این کالاها و کم‌توجهی به ضرورت تامین و تهیه این اقلام به قیمت مناسب می‌تواند برای دولت و مردم دردسرساز شود. 

به گزارش «وطن امروز» طبق پیش‌بینی کارشناسان بهداشت و درمان، حذف ارز دولتی واردات دارو قیمت این کالا را 6 برابر می‌کند. در این میان دولت تعهد کرده است با تامین منابع مالی شرکت‌های بیمه اجازه ندهد فشار مضاعفی بر مصرف‌کننده وارد شود اما آن دسته از افرادی که بیمه نیستند با مشکل جدی تهیه دارو به دلیل گران بودن آن مواجه خواهند شد. 

در این باره همایون سامه‌یح‌نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» گفت: در صورت حذف ارز دولتی دارو، منابع مالی لازم برای پرداخت مابه‌‌التفاوت قیمت آن باید به بیمه‌ها انتقال یابد اما مدیران دولتی در حوزه بهداشت و بیمه معتقدند توانایی دولت برای پوشش بیمه‌ای دارو پس از حذف ارز ترجیحی و آزاد‌سازی قیمت‌ها تا 40 درصد است و مابقی آن را باید بیمار بپردازد. 

وی با بیان اینکه البته هنوز تصمیم قطعی برای حذف ارز ترجیحی دارو و سایر کالاهای اساسی اتخاذ نشده، اظهار داشت: حذف ارز دارو بدون توجه به تبعات آن اقدامی نیست که بسادگی از کنار آن گذشت، چرا که اکنون بیش از 8 میلیون نفر از جمعیت کشور فاقد هر گونه پوشش بیمه‌ای هستند و در صورتی که فکری به حال این افراد نشود نمی‌توان اقدامی در راستای حذف ارز ترجیحی دارو انجام داد. 

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: البته وزیر بهداشت و درمان و سازمان بیمه سلامت قول مساعد داده‌اند آن دسته از افرادی که فاقد هر گونه پوشش بیمه‌ای هستند را از طریق بیمه سلامت پوشش دهند. 

وی در ادامه به موضوع تهیه و تامین دارو با قیمت مناسب و برآورده کردن نیاز مردم بویژه بیماران خاص اشاره کرد و افزود: نظارت دقیق بر توزیع دارو از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که اکنون خیلی از داروها در داروخانه‌ها یافت نمی‌شود اما همان داروها را در بازار سیاه که معلوم نیست کیفیت آنها چگونه است براحتی می‌توان تهیه کرد. 

سامه‌یح‌نجف‌آبادی اضاغه کرد: علاوه بر افزایش قیمت و کمبود برخی داروها هم‌اکنون قیمت تجهیزات پزشکی نیز بدون هیچ دلیلی و به صورت کاذب افزایش یافته است به طوری که خیلی از فروشندگان با انبار و احتکار تجهیزات پزشکی در صدد رشد بیشتر قیمت‌ها هستند. 

وی ادامه داد: دولت باید به فکر مردم باشد و سیاست‌گذاری‌ها در بخش دارو طوری باشد که قشر کم‌درآمد جامعه درد گرانی دارو و تهیه آن را نکشند.

همچنین نایب‌رئیس انجمن داروسازان با اشاره با مزایای حذف ارز دولتی دارو، از افزایش ۲ برابری قیمت داروهای تولید داخل برای افراد فاقد بیمه در پی حذف این ارز خبر داد و بر لزوم افزایش پوشش بیمه‌ای پیش از حذف ارز ترجیحی دارو تأکید کرد. دکتر سیدعلی فاطمی درباره افزایش قیمت دارو پس از حذف ارز دولتی اظهار کرد: با حذف ارز دولتی دارو، قیمت داروهای تولید داخل حداکثر 2 برابر و قیمت داروهای وارداتی حداکثر 5 تا 6 برابر افزایش خواهد یافت اما این افزایش قیمت به معنای افزایش پرداخت از جیب مردم نیست‌. وی افزود: با حذف ارز دولتی، دولت منابعی را به بیمه‌ها تخصیص می‌دهد تا پوشش بیمه‌‌ای افزایش یابد به گونه‌ای که پرداخت از جیب مردم و بیماران افزایش پیدا نکند. نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران ادامه داد: تنها مساله‌ای که وجود دارد این است که 5 تا 8 میلیون نفر از هموطنان تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند که در صورتی که بیمه نشوند، متحمل افزایش هزینه و قیمت داروها خواهند شد‌. فاطمی تاکید کرد: پیش از حذف ارز دولتی از صنعت دارویی کشور، باید افراد فاقد بیمه تحت پوشش بیمه قرار گیرند و منابع لازم نیز به بیمه‌ها تزریق شود تا بیماران دچار مشکل و افزایش هزینه نشوند. نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگو با تسنیم، با بیان اینکه حذف ارز ترجیحی از صنعت دارویی کشور باعث کاهش کمبودهای دارویی می‌شود، تصریح کرد: بسیاری از کمبودهای دارویی در سال گذشته به دلیل عدم تامین ارز دولتی به مقدار کافی یا طولانی شدن فرآیند تخصیص ارز بود اما با تخصیص ارز نیمایی، امیدواریم این مشکل برطرف شود‌. با حذف ارز دولتی، قاچاق معکوس شده و کمبود دارو کاهش می‌یابد. به گفته وی، به دلیل استقرار نسخه‌نویسی الکترونیک و سامانه تی‌تک، امکان نظارت بر نسخ و زنجیره توزیع داروها افزایش یافته و در صورتی که سامانه‌های بیمه‌ای یکپارچه و اطلاعات آنها قابل کنترل و پایش باشد، امکان صرفه‌جویی منابع نیز وجود خواهد داشت. بنابراین با حذف ارز دولتی در کنار نکات یادشده، دچار مشکل جدی نخواهیم شد. 

 

گروه سیاسی: تعلل در تصمیم‌گیری سیاسی ایالات متحده آمریکا دور هشتم مذاکرات و دستیابی به توافق در وین را بار دیگر با اخلال و وقفه‌ مواجه کرده است. اگرچه مقامات آمریکایی تلاش می‌کنند همه چیز را خاتمه یافته بدانند و با بهانه‌جویی‌های خود روزی خواست‌های مسکو و روز دیگر خطوط قرمز تهران را مانع احیای برجام عنوان کنند اما این واشنگتن است که در داخل خاک خود با موانعی روبه‌رو است که اتخاذ تصمیم سیاسی را برای دولت بایدن دشوار کرده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، در این میان البته کانال‌های واسطه‌ای فعال‌تر از هر زمانی در حال تبادل پیام‌های تهران و واشنگتن هستند و مقامات کشورمان درخواست‌های شفاف ایران را هم در سفر انریکه مورا به تهران و هم به واسطه کانال عمان به طرف آمریکایی منتقل کرده‌اند. بر این اساس تهران اعلام کرده بدون رعایت خطوط قرمز ایران، توافق انتفاع اقتصادی مدنظر را برای کشورمان نخواهد داشت و به همین منظور حاضر به عقب‌نشینی از آنها نیست. 

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره دلایل توقف مذاکرات در شرایط فعلی تاکید کرد: «کل توافق معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است، الان هفته‌هاست وضعیت اینگونه است، موضوع اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که باید بر اساس برجام از لیست تحریمی خارج شوند به اضافه انتفاع اقتصادی ایران در چرخه کامل انتفاع ایران از برجام. اینها موضوعاتی است که معطل تصمیم سیاسی واشنگتن است». وی اضافه کرد: اکنون در گام‌های پایانی، آمریکا تلاش می‌کند مانع انتفاع چرخه اقتصادی ایران و انتفاع ما از ابعاد مختلف برجام شود. ما در نقطه‌ای قرار داریم که ایالات‌متحده باید تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد میراث ترامپ را حفظ کند یا به عنوان دولت نیمه‌مسؤول عمل کند و توافقی انجام شود. 

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین تصریح کرد: آمریکا تلاش می‌کند موضوعات باقیمانده در این مذاکرات را گروگان مسائل سیاست داخلی خود کند. وی افزود: آنچه در ۲ هفته گذشته بیش از پیش برای ما روشن شده این است که بایدن و کاخ سفید هنوز تصمیم خود را نگرفته‌اند و متاسفانه کل یک توافق را گروگان مسائل حزبی و داخلی آمریکا کرده‌اند. خطیب‌زاده تاکید کرد: آمریکا باید به خواسته‌های معقول ایران که مورد تایید اعضای 1+4 است پاسخ منطقی بدهد تا ما آماده شویم به وین بازگردیم. دیپلمات ارشد کشورمان گفت: آمریکا بداند و یقین داشته باشد که ما از خطوط قرمز خود رد نمی‌شویم و از خواسته‌های خود کوتاه نخواهیم آمد. 

در همین حال، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم با تاکید بر اینکه هنوز پیش‌‌نویسی برای توافق هسته‌ای تدوین نشده، گفت: تیم مذاکره‌کننده ایران به خطوط قرمز نظام پایبند است. یعقوب رضازاده در گفت‌وگو با ایرنا اظهار داشت: کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مذاکرات را به دقت رصد کرده و در صورت لزوم مسؤولان مربوط را به کمیسیون دعوت می‌کند. اما بر خلاف گمانه‌‌زنی‌های مطرح شده، هنوز پیش‌نویسی برای مذاکرات تهیه نشده است. دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس عنوان کرد: تیم مذاکره‌کننده و آقای باقری بدون عبور از خطوط قرمز نظام، بر اساس منویات رهبر معظم انقلاب و تاکیدات رئیس‌جمهور مذاکرات هسته‌ای را پیش برده و مذاکرات با طرفین اروپایی و غربی ادامه پیدا خواهد کرد. 

وی ادامه داد: هر توافقی که حاصل شود باید گزارش آن به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس داده شود. رضازاده با اشاره به توقف مذاکرات در شرایط فعلی، اظهار داشت: در حال حاضر طرفین مطالبات خود را برای رسیدن به توافق مطرح کرده‌اند و ایران نیز خواسته‌‌هایی نظیر رفع همه تحریم‌های ظالمانه، بازگشت اموال و دارایی‌های ملت ایران و... داشته است. وی با بیان اینکه قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، دست برتر ایران در مذاکرات است، یادآور شد: طرف مقابل مطلع است که تیم مذاکره‌کننده پایبند به این قانون و دیگر قوانینی است که در مجلس به تصویب رسیده است. 

 

* اسناد لازم ۲۹ اسفند به آژانس داده شد

در شرایطی که خاتمه یافتن موضوع PMD (ابعاد نظامی احتمالی) در رابطه با ادعاها درباره برخی اماکن ایران یکی از خطوط قرمز کشورمان برای توافق در وین است، رئیس سازمان انرژی اتمی درباره توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اماکن ادعایی مطرح شده و خوش‌بینی به حل مسائل بین ایران و آژانس اظهار داشت: مادامی که رژیم صهیونیستی اقدام به تولید اسناد جعلی، خرابکاری، عملیات تروریستی و خرابکاری صنعتی می‌کند و این جریانی است که نه محکوم و سرکوب می‌شود و نه کسی با آن مقابله می‌کند و برعکس از آن استقبال می‌کنند، طبیعی است یک نبرد بین ۲ جریان است که یکی جریان حق و دیگری جریان باطل است. این یک نبرد پابرجاست. ما هم در این راستا اهدافی را که داریم طی می‌کنیم و اسیر این نوع غوغاسالاری‌ها نخواهیم شد. مدارک ادعایی که مطرح شده را خودشان آمدند و دیدند. در یکی از سایت‌ها به اورانیومی اشاره شده که اصلا در ایران وجود ندارد. رژیم صهیونیستی که این اقدامات را صورت می‌دهد و حرکات تروریستی را انجام می‌دهد، هر کار ایذایی را می‌تواند انجام دهد. محمد اسلامی ادامه داد: با توافقی که صورت گرفت، مراحلی برای حل‌و‌فصل 4 مکان اعلام شد که اعلام کردند ابهام‌شان درباره یک مکان رفع شده و ۳ مکان را طبق زمان‌بندی باید تا پایان خرداد پایان دهند و موضوع آن بسته شود. چون ادعایی است و باید بسته شود و خودشان می‌دانند حقیقت آن چیزی نیست که رژیم صهیونیستی دنبال می‌کند. وی خاطرنشان کرد: اسنادی که ۲۹ اسفند باید می‌فرستادیم، در اختیار آژانس قرار گرفته است و احتمالا نمایندگان آژانس برای مرور پاسخ‌ها باید به ایران بیایند و بعد گزارش نهایی را تهیه کنند و امیدوارم بدون نفوذپذیری از دشمنان ما، کار خود را در چارچوب کارشناسی و منطقی رسیدگی کرده و جمع‌بندی نهایی و گزارش آن را ارسال کنند. 

معاون رئیس‌جمهور درباره توقف ایجاد شده در مذاکرات وین نیز اظهار داشت: مذاکرات توسط تیم مذاکره‌کننده ایران انجام شده و مراحل خودش را طی می‌کند. موضوع حائز اهمیت، اراده جمهوری اسلامی ایران است که همواره پیشگام بوده برای اینکه اعتمادسازی کرده و ابهامات را برطرف کند ولی هیچ زمان ملت ایران حرف غیرقانونی و زور را نپذیرفته و نمی‌پذیرد. برای حسن نیت خود در زمانی که برجام تصویب شده بود، سازمان انرژی اتمی عینا براساس برجام عمل کرد و هیچکدام از طرف‌های توافق به تعهدات‌شان به بهانه‌هایی عمل نکردند ولی الان که اراده کردند که بازگردند و تعهدات‌شان را انجام دهند، اقدامات و تعهدات همان‌طور که در مذاکرات صورت گرفته، متناظر است. یعنی هر گامی که برداشته می‌شود یک گام متناظر است که هم از جنس راستی‌آزمایی است و هم پشتوانه‌ای است که بتواند وارد گام بعدی شود.

 

* ابراز نگرانی دموکرات‌های کنگره درباره توافق!

گروهی متشکل از ۱۵ عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا قرار است با برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی، نگرانی‌های خود را درباره توافق هسته‌ای احتمالی با ایران، مطرح کنند. به گزارش پایگاه اینترنتی «اسرائیل نشنال نیوز»، در بحبوحه گزارش‌ها از پیشرفت در مذاکرات غیرمستقیم بین آمریکا و ایران، قانون‌گذاران در واشنگتن نسبت به این توافق ابراز نگرانی کرده‌اند. ماه گذشته هم یک گروه ۲ حزبی متشکل از ۲۱ عضو کنگره تحت هدایت «جاش گاتهایمر» و «الین لوریا» ۲ نفر از قانون‌گذارانی که در برگزاری این کنفرانس پیش‌قدم هستند به همراه «تام رید»، از دولت بایدن خواستند به نگرانی‌های مربوط به توافق در شرف وقوع با ایران رسیدگی کند. قانون‌گذاران آمریکایی گفتند با توجه به گزارش‌هایی که نشان می‌دهد مذاکرات وین در حال نزدیک شدن به پایان است، چند موضوع «نگران‌کننده» وجود دارد که روی میز باقی مانده است، از جمله حذف احتمالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از «فهرست تروریستی» آمریکا. طبق این گزارش، یک ماه پیش از آن هم حدود ۲۰۰ جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا، در نامه‌ای به بایدن هشدار دادند هرگونه توافق بدون تأیید کنگره با ایران به سرنوشت توافق ۲۰۱۵ دچار خواهد شد. قانون‌گذاران جمهوری‌خواه گفتند: ما هر توافقی در وین را که برای تصویب به سنای آمریکا به عنوان یک معاهده ارائه نشود - از جمله هر توافق محرمانه‌ای که مستقیما یا در حاشیه مذاکرات رسمی با ایران انجام شود - غیرالزام‌آور تلقی می‌کنیم. 

***

گروه سیاسی: انتشار جزئیات و اخبار جدید درباره اقدام تروریستی در سوءقصد به جان 3 طلبه مشهدی حکایت از یک سناریو برای جرقه زدن نزاع مذهبی و قومیتی در ایران دارد. 

به گزارش «وطن‌امروز» افکار عمومی هنوز در شوک حادثه تروریستی ظهر روز سه‌شنبه در صحن پیامبر اعظم(ص) حرم مطهر رضوی است؛ حمله جنایتکارانه یک تبعه خارجی تکفیری که منجر به شهادت یک طلبه و مجروحیت 2 طلبه دیگر شد. در همین زمینه مدیر بیمارستان سوانح و حوادث شهید کامیاب مشهد با بیان اینکه ‌عمل جراحی اولیه روی این 2 طلبه انجام شده و مجروحان در وضعیت ثابتی به سر می‌برند، اظهار داشت: حال عمومی 2 روحانی بستری در این بیمارستان که طی حادثه تروریستی سه‌شنبه بر اثر ضربات چاقو در حرم مطهر رضوی مجروح شدند مساعد است. خبرگزاری تسنیم نیز در گزارشی در بیان جزئیات این حادثه نوشت: ضارب، فردی 21 ساله، به ‌نام عبداللطیف مرادی، ازبک‌تبار است که یک سال پیش به ‌صورت غیرقانونی از مرز پاکستان وارد ایران شده و سپس در مشهد مقدس اقامت گزیده است. وی به‌ همراه برادرش در یک باربری در مشهد کار می‌کردند و در منطقه مهرآباد مشهد سکونت داشته‌اند. عبداللطیف مرادی بر‌ خلاف مسلمانان اهل‌سنت، دارای تفکرات تکفیری است که شیعیان را رافضی و مجوس می‌داند و معتقد است باید خون آنان ریخته شود. براساس این گزارش، وی فقط به یکی از این روحانیان 20 ضربه چاقو ‌زده است که احتمالا همان طلبه‌ای است که به شهادت نائل شد. شنیده شده است او در برخی شبکه‌های اجتماعی با عناوین متعددی مانند عبداللطیف السلفی، حسن مرادی و ابوالعاقب الموحد نیز فعالیت داشته و به‌ دنبال نشر تفکرات تکفیری و مقابله با شیعیان بوده است. 6 متهم به همکاری با او، از جمله ۲ برادر عبداللطیف مرادی نیز توسط نیروهای امنیتی دستگیر شده‌اند و تحقیقات از آنها ادامه دارد. 

 

* نباید به استعمارگران و منافقان اجازه اختلاف‌افکنی داد

رئیس‌جمهور در جلسه روز گذشته هیات دولت با اشاره به حادثه مشهد اظهار داشت: کسانی که دشمنی کردند از جریان تکفیری بودند و نباید اجازه داد استعمارگران و منافقان با سوءاستفاده از موضوعات قومی و مذهبی بین مسلمانان و مردم کشورمان با همسایگان اختلاف بیندازند زیرا اختلاف‌افکنی از روش‌های قدیمی استعمارگران است. 

حجت‌الاسلام سید‌ابراهیم رئیسی همچنین در پیامی جداگانه ضمن تسلیت شهادت طلبه جهادی حجت‌الاسلام اصلانی نوشت: قطعا این حادثه ناگوار که به دست یکی از عناصر منحرف و تحت تأثیر گروه‌های تکفیری آمریکایی صورت گرفته است باعث وحدت و انسجام بیشتر از پیش علاقه‌مندان به اسلام و ایران اسلامی شده و رسوایی جریان‌های انحرافی را به همراه خواهد داشت. وزارت اطلاعات با همکاری همه نهادهای ذی‌صلاح موظفند به سرعت تمام عوامل مؤثر این حادثه را شناسایی و تحت تعقیب قرار داده و نتیجه را به اطلاع عموم مردم برسانند. 

رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در نطق پیش از دستور جلسه مجلس گفت: مسؤولان مربوط باید سریعا این اتفاق را رسیدگی کرده و ضروری است پیگیری‌ها و ریشه‌یابی‌های سریعی درباره عوامل داخلی و خارجی این حادثه صورت گیرد؛ پیگیری جدی آغاز شده و امیدوارم با جدیت بیشتری پیش رود. 

محمدباقر قالیباف خطاب به مردم ایران گفت: همه ما باید هوشیار باشیم، چرا که فرصت‌طلبان نباید بتوانند از چنین اتفاقاتی برای بر هم زدن برادری بین ملت‌ها استفاده کنند. بسیاری از برادران افغان ما در راه دفاع از ایران در میدان‌های جنگ حضور داشتند و به شهادت رسیدند. ملت ما هوشیار بوده و هوشیار خواهد بود و چنین شیطنت‌هایی هرگز به وحدت و یکپارچگی امت اسلامی خدشه وارد نخواهد کرد. 

وی ادامه داد: در بسیاری از موضوعات دیگر مشاهده کردیم که برادران افغان ما در جبهه مقاومت دفاع و سینه سپر کردند و حضور داشتند، از این رو ملت ما هوشیار بوده و هوشیارتر خواهد بود که اینگونه اقدامات شیطنت‌آمیز، هرگز اثری در وحدت و یکپارچگی امت اسلامی و همچنین عزت مسلمین و عظمت و زنده بودن بیش از گذشته اسلام نداشته باشد. 

 

* آماده‌باش برای توطئه جنگ مذهبی و قومیتی

از نخستین ساعات پس از جنایت حمله به طلاب مشهدی نشانه‌هایی موید اینکه این حادثه سناریویی از پیش طراحی شده برای دمیدن به اختلافات مذهبی و قومی بوده افزایش پیدا کرده است. اطلاعات جدید منتشر شده و تاکید رئیس‌جمهور بر نقش‌آفرینی جریان تکفیری برای توطئه‌آفرینی در حکم تایید این فرض بود. در چنین شرایطی یقینا مدیریت فضای روانی جامعه را باید کارویژه همه نهادها و ارگان‌ها دانست. در این میان آگاهی و اجماع نظر درباره برخی ملاحظات امری ضروری است.

  آنچنان که بارها گفته شده و دلایل عدیده‌ای در تایید آن وجود دارد، نقشه جنگ شیعه- سنی را باید نقشه‌ای قدیمی از سوی دشمنان کشورمان به حساب آورد که با توجه به جغرافیای خاص ایران که عمدتا هموطنان اهل سنت در استان‌های مرزی ساکن هستند می‌توان پی به ملاحظات عمیق امنیتی آن برد. خونخواهی از طلبه شهید و لزوم برخورد با جریانات تکفیری نباید ذره‌ای به تشدید و تقویت اختلافات مذهبی منتهی شود. 

  میزبانی از میلیون‌ها تبعه افغانستانی در دهه‌های گذشته در کنار مذهب، زبان و نژاد مشترک به تقویت پیوندهای مردم 2 کشور کمک فراوانی کرده است. ملیت تبعه نباید بهانه‌ای برای پیگیری ادبیات ستیزه‌جویانه و خشونت‌آفرین علیه دیگر تبعه‌های مقیم ایران شود. 

  حادثه تلخ مشهد بار دیگر این واقعیت را یادآور شد که دوگانه مسلمان- تکفیری باید جایگزین دوگانه شیعه- سنی در تقسیم‌بندی‌های مرسوم از اختلافات مذهبی شود. آنچنان که این طلاب جهادگر بنای فعالیت‌های‌شان را در مناطق حاشیه شهر محروم مشهد گذاشته بودند که میزبان اتباع دیگر ملل و اقلیت‌های مذهبی زیادی بوده است.

در منطقه آتش خشم، غضب و کینه روشن شد و ماشین جنگی صهیونیسم با استمداد از استکبار در این منطقه قرار گرفت اما خم به ابروی احدی نیامد. شهید دادیم اما وادادگی نداشتیم. امروز از ترفند جدید یعنی اختلاف مذهبی ـ بویژه با سوءاستفاده از افراد بی‌سواد و خالی از اعتقادات دینی ـ استفاده می‌شود. یک روز دشمن شخصیتی مثل ریگی را مسلح کرده و انواع و اقسام عملیات‌های تروریستی را به او و همپیمانانش تعلیم می‌دهد و روز دیگر از نفوذ افرادی از قبیله آدمکش وهابی، داعش و گروه‌های تکفیری بهره می‌برد و در این بین از افراد بی‌مایه از لحاظ سرمایه علمی، دینی و اصالت خانوادگی استفاده می‌کند. 

اتفاقی که در صحن و سرای حرم امام رضا(ع) افتاد، یک عمل مذبوحانه، خبیث و دور از منطق و عقل است و همه پاکان جامعه این عمل را محکوم می‌کنند.

در این بین زایدالوصف، بغض شیطانی و تبلیغات دشمنان و تلاش‌های آنان است، از این رو باید صفوف امت واحده قرآنی، وحدت و انسجام خود را حفظ کنند. دشمن از یکپارچگی، وحدت و انسجام می‌ترسد، لذا امت واحده قرآن باید در مقابل این پولیتیک‌های دشمن، انسجام خود را حفظ کنند. شیعه‌هراسی یکی از عمل‌های مذبوحانه استکبار و تبلیغات شبیخون آنها بود. شیعه‌ای که حامی آن انگلیس و سنی‌ای که حامی آن آمریکاست، دل‌شان برای امت واحده قرآن نمی‌سوزد. امروز که در اوج حرکت به سمت تمدن اسلامی هستیم، وابستگان به صهیونیسم و استکبار و دولت‌های مرتجع به دنبال این هستند که هر از گاهی چون دیوانگان، سنگی به داخل جمعیت و تشکل امت اسلام پرتاب کنند که البته راه به جایی نخواهند برد. چنین حرکت‌های خشن و ترور افرادی که مردم جامعه به آنان اعتماد دارند و ناشر علوم قرآن هستند، از قبل واقع می‌شد و امروز هم رخ می‌دهد و در واقع اقدام جدید دشمنان نیست. 

اگر شهید محمد اصلانی اینگونه به شهادت نمی‌رسید، باید تردید و شک می‌کردیم؛ روحانی خستگی‌ناپذیری که شب و روز خود را وقف سرکشی به محرومان حاشیه‌نشین مشهد مقدس کرد و با قرآن انس داشت. کسی که چهره معصومانه، خطابه‌ها، منبر و تدبیر او گواه خدمت‌رسانی مومنانه و مخلصانه او است، باید در کنار امام رئوف خود جان بدهد تا تصدیق و اثبات این خدمات شایسته خود و تومار بندگی خود را با خونش امضا کند. 

جای تأسف است که بخواهیم این اعمال را به یکی از مذاهب اسلام دلالت دهیم و مذاهب اسلامی را متهم کنیم. این عمل کاملا دور از منطق اسلام اصیل است. پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) چنین رفتاری را که قتل و غارت و خون‌آشامی از آن سراریز است هرگز تأیید نکرده‌اند. قاتل شهید اصلانی پرورش‌یافته ماشین جنگی صهیونیسم و استکبار است، او قاتل خودفروخته‌ای است که با همراهی همپیمانان خود جنایتی را رقم زد که این جنایت موجب می‌شود امت اسلامی تلنگری را به خود وارد کرده و هوشمندی، هوشیاری و بیداری خود را بیش از گذشته کند.  

ملت عزیز و فهیم ایران اسلامی که از روز اول همراه امام(ره)، معمار بزرگ انقلاب بوده است، می‌داند که وحدت رمز پیروزی و کلمه متعالی است که انقلاب و نهضت را تا امروز پیش برده است. همان‌گونه که مقام معظم رهبری بارها فرموده‌اند شیعه و سنی برادر هستند، لذا باید این اخوت را حفظ کرد و اگر فردی به نام تشیع و تسنن اقدامی می‌کند، نخستین انتظار این است که بزرگان مذاهب، در صحنه حضور داشته باشند و این عمل را محکوم کنند تا این بار نیز این ترفند و نقشه دشمن نخ‌نما شود. 

عمل خونبار مشهد که شبیه بمب‌گذاری منافقین در حرم امام رضا(ع) بود، توطئه‌ای از ناحیه استکبار و صهیونیسم است. امروز گروه‌های تکفیری همراه با منافقین در سایه دلارهای استکبار و نقشه‌های صهیونیسم در بلاد اسلامی فتنه می‌کنند. بر ماست که این فتنه‌گران را اخراج کرده و به آنان پشت کرده و هرگز اجازه ندهیم فتنه‌ها و نغمه‌های شوم آنان کوچک‌ترین تأثیری بر وحدت امت اسلام بگذارد. 

روحانیت در تیررس نفاق منافقین و دشمنان قرار گرفته است. همان‌گونه که می‌بینیم شهدای روحانیت نسبت به صنف روحانیت و سایر صنوف در مقایسه

2 برابر هستند و می‌بینیم که روحانیت چه در دفاع‌مقدس، چه در صفوف مدافعان حرم، چه در ترویج فاطمیون و زینبیون و نیروهای امت اسلامی، دوشادوش این عزیزان حرکت می‌کند. 

شهدای روحانیت سهم بسزایی در 17 هزار ترور منافقین دارند و می‌بینیم که امروز به فضل الهی مردم می‌دانند چه اکاذیب و تهمت‌ها و افتراهایی را به روحانیت نسبت می‌دهند. ماشین جنگی صهیونیستی است که منافقین را اجیر کرده و آنان به این‌چنین محتواهای کذبی می‌پردازند. 

اگر امروز روحانیت مورد ترور قرار می‌گیرد به این دلیل است که روحانیت موفق عمل کرده و همین مساله خشم دشمنان را برانگیخته است. روحانیت پیشرو و پیشوای هر گونه خدمت به امت اسلام و خیر و صلاح برای کشور و نظام اسلامی است، لذا اینگونه بی‌شرمانه از ناحیه تکفیری‌ها مورد هجوم و هجمه قرار می‌گیرد.  

* استاد حوزه و دانشگاه

محمدامین علیدوست: خبر حمله به ۳ تن از طلاب جهادی در حرم امام رضا(ع) شوکه‌کننده بود. دقایقی پس از انتشار خبر، فیلمی در فضای مجازی دست به دست شد که پیکر در خون غلتیده یکی از این طلاب یعنی حجت‌الاسلام محمد اصلانی را نشان می‌داد؛ طلبه‌ای که خود از جانبازان دوران دفاع‌مقدس، برادر ۲ شهید و مجاهد راه مستضعفان بود. 

صحنه پیکر در خون غلتیده حجت‌الاسلام اصلانی، احساسات متناقضی را در بیننده ایجاد می‌کرد؛ از یک سو هولناکی این ماجرا دهشتناک و ترسناک بود، از سویی تاسفی بودکه گریبان انسان را می‌گرفت و از سوی دیگر گویی با یک قاب بهشتی مواجهیم که یادآور «ما رایت الا جمیلا» بود؛ شهیدی در خون غلتیده با زبان روزه آن هم در صحن حرم امام رئوف! چه شورانگیز و عجب معراجی! اما ناگفته هم نماند آن همه قساوتی که دستی را در جوار امام رضا به خون یک مظلوم آغشته می‌کند، مایه بهت و حیرت بود! آخر چگونه می‌شود در آن فضایی که از آجرها و سنگ‌فرش‌ها، باران و جویبار لطافت و مهربانی جاری است، دست به چنین جنایت هولناکی زد؟ 

سبک زندگی حجت‌الاسلام اصلانی را وقتی ورق می‌زنیم، ما را به فضای عطرآمیز جهاد در دوران دفاع‌مقدس می‌برد. مجاهدی که بازمانده دوران معراج به آسمان از خاکریزها و رمل‌های جنوب و غرب بود. یک روحانی تراز انقلاب اسلامی که روح و جانش را وقف خدا و خلق کرده بود. ناخودآگاه آدم یاد این جمله شهید بهشتی می‌افتد که گفته بود: «سرنوشت مقلدان خمینی جز شهادت نیست». مهم نیست دانشمند هسته‌ای باشی یا نوجوان 13 ساله که هنوز درس‌های دبیرستانش را کامل نکرده، پزشک باشی یا بنا، دهه 60 را دیده باشی یا پسرک فلافل فروش میدان خراسان تهران باشی که ابتدای دهه 70 به دنیا آمده‌ای، مهم نیست شلمچه و دهلاویه باشی، یا حلب و دمشق، مهندس باشی یا دکتر یا طلبه، هر چه باشی اگر در مسیر امام امت باشی، سرنوشتی جز شهادت در انتظار تو نیست، حتی اگر کشته نشوی، شهیدی، چون در مکتب خمینی روزی هزار بار مرده‌ای و زنده شده‌ای! 

شهادت حجت‌الاسلام اصلانی بار دیگر نشان داد برای دشمنان انسانیت هیچ چیز خطرناک‌تر از یک روحانی آگاه، یک روحانی تراز انقلاب اسلامی و یک روحانی مردمی نیست. شهادت حجت‌الاسلام اصلانی نشان داد لباس روحانیت، نماد یک فرهنگ است که دشمنان این فرهنگ همچنان با تیغ‌های آکنده به دنبال حذف آن هستند؛ آرزویی که هیچگاه محقق نخواهد شد. هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَدِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کلِّهِ وَلَوْ کرِهَ الْمُشْرِکونَ (صف ۹) 

اشکان صدیق: حجت‌‌الاسلام ‌والمسلمین شهید محمد اصلانی را بسیاری از ما نمی‌شناختیم تا اینکه خبر و تصاویری از شهادت مظلومانه ایشان با زبان روزه در حرم رضوی منتشر شد. اما گروه‌های جهادی و کسانی که در حاشیه مشهد برای احقاق حقوق و افزایش توان اقتصادی مردم تلاش و مجاهدت می‌کنند با ایشان آشنا بودند و حتی مستندی از فعالیت‌های ایشان برای کمک به مردم محروم این مناطق از صداوسیما پخش شده بود. ایشان در این مستند از تلاش‌های خود و همراهانش برای استیفای حقوق مردم این منطقه که در مساله مسکن دچار مشکل شده بودند توضیح می‌دهد؛ اینکه چگونه مسؤولان محلی و حتی استانی را با تدابیر خود وادار کرده پای حرف و درد مردم بنشینند و به مردم آموخته بود که برای گرفتن حق خود باید تلاش کنند. وقتی این مستند و روایت شهید اصلانی را از مجاهدت‌هایش برای رفع مشکلات محرومان و احقاق حقوق مردم مظلوم حاشیه‌نشین می‌دیدم و می‌شنیدم، به یاد این جمله امیرالمومنین در خطبه سوم نهج‌البلاغه شریف افتادم: «أَخَذَ‌الله عَلَى الْعُلَمَاءِ أَلَّا یُقَارُّوا عَلَى کِظَّهِ ظَالِمٍ وَ لَا سَغَبِ مَظْلُومٍ؛ خداوند از دانشمندان و علماى (هر امت) عهد و پیمان گرفته که در برابر پرخورى ستمگر و گرسنگى ستمدیده و مظلوم سکوت نکنند».

این سخن امام علی‌بن ابیطالب علیه‌السلام هشدارى است به همه اندیشمندان و علماى امت‌ها که وقتى امکانات اجراى عدل و قسط الهى فراهم شود، سکوت‌شان مسؤولیت‌آفرین است، باید قیام کنند و براى بسط عدالت و اجراى فرمان خدا مبارزه با ظالمان را شروع کنند. آنها که مى‌پندارند تنها با انجام فرایضى همچون نماز و روزه و حج و پاره‌اى از مستحبات، وظیفه خود را انجام داده‌اند، سخت در اشتباهند. اجراى عدالت و حمایت از مظلوم و مبارزه با ظلم ظالم نیز در متن وظایف اسلامى آنان قرار دارد. 

امام علی علیه‌السلام یکی از ۲ دلیل پذیرش بیعت را به وضوح بیان مى‌کند و در ضمن روشن مى‌سازد که اگر این اهداف بزرگ نبود، کمترین ارزشى براى زمامدارى بر مردم قائل نبود. یکی از آنها حضور و درخواست مردم و دیگری وظیفه قطعی علما برای حمایت از مظلومان و محرومان در برابر ظلم ستمگران است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین شهید محمد اصلانی برای دفاع از حقوق محرومان و مستضعفان حاشیه مشهد تلاش‌های بسیار کرد و حتی در این راه خطرهای بسیاری را به جان خرید تا بتواند این تکلیف مهم علوی را خاصه در حکومت اسلامی به بهترین نحو انجام دهد و در نهایت هم زیر این عهد و پیمان الهی را با خون خود امضا کند. باشد که ما نیز چنین کنیم.