شاخص کل بورس تهران روز گذشته با ۳ هزار و ۳۱۱ واحد کاهش، در ارتفاع یک ‌میلیون و ۳۱۸ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن نیز با ۹۹۸ واحد کاهش به ٣۸۱ هزار و ۱۱۳ واحد و شاخص قیمت با ۵۹۶ واحد افت به ٢۲۷ هزار و ۷۵۴ واحد رسید. شاخص بازار اول، ۲۵۱ واحد افزایش و شاخص بازار دوم، ۱۴ ‌هزار و ۷۲۷ واحد کاهش را ثبت کردند. در معاملات بورس تهران، بیش از ۳ میلیارد و ۵۱۳ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۱۹ هزار و ۵۰۳ میلیارد ریال معامله شد. 

 

گروه اقتصادی: یکی از مشکلات بازار خودرو عدم توازن عرضه و تقاضاست؛ آمار تولید انواع خودرو نشان می‌دهد به ‌رغم آنکه هر سال بر میزان تقاضای خودرو افزوده می‌شود اما عرضه محصولات بخش قابل توجهی از خودروسازان پاسخ بازار را نمی‌دهد. سیاستی که برای کنترل بازار اجرا شد، برگزاری قرعه‌کشی برای فروش خودروهای داخلی بود. فاطمی‌امین به عنوان وزیر صمت در ابتدای روی کار آمدن وعده حذف قرعه‌کشی را داده بود. فاطمی‌امین سال گذشته در راستای برنامه‌های طراحی شده اعلام کرده بود در سال ۱۴۰۱ عرضه خودرو متناسب با تقاضا خواهد شد و قول حذف قرعه‌کشی از ابتدای 140۱ را داده بود اما اکنون که بیش از نیمی از سال جاری سپری شده این وعده تنها برای بخشی از خودروهای داخلی اجرا شده و هنوز خودروهای شرکت ایران خودرو ذیل سیاست قرعه‌کشی عرضه می‌شوند. البته موضوع قرعه‌کشی نیز دستمایه تغییراتی شد که گویی در بازی مار و پله‌ای قرار گرفته است. در ابتدا قرعه‌کشی خودروها در سامانه فروش هر یک از خودروسازان برگزار می‌شد اما اردیبهشت‌ماه سال جاری وزارت صمت اعلام کرد هر گونه عرضه خودرو صرفا از طریق سامانه متمرکز قرعه‌کشی (سامانه یکپارچه فروش خودرو) که ذیل این وزارتخانه است انجام خواهد شد. حال پس از گذشت 5 ماه از اجرای این سیاست بر اساس گفته معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، دیگر خبری از فروش خودرو در سامانه یکپارچه نیست و عملا باز فروش خودرو به دست خودروسازان افتاد. سوال اصلی که اینجا مطرح می‌شود این است: آیا عملکرد چند ماهه سامانه یکپارچه وضعیت بازار خودرو را سامان بخشید و موجب شفافیت شد؟

به گزارش «وطن‌امروز»، بیش از 2 سال است شیوه فروش خودرو به صورت قرعه‌کشی در کشور جریان دارد. اگرچه وزارت صمت در نظر داشت با این شیوه فروش، آشفته‌‌بازار خودرو را کنترل و عرضه این محصول را به خریداران واقعی اختصاص دهد اما با توجه به اینکه تعداد خودروهای عرضه‌شده در مقایسه با تعداد افراد ثبت‌نام‌کننده بسیار کم بوده و فاصله قیمت بازار و کارخانه روز‌به‌روز بیشتر می‌شود، قرعه‌کشی نه‌تنها تأثیری در شرایط بازار نداشته، بلکه بیشتر شبیه شرکت در بخت‌آزمایی شده است.  

 کارخانجات خودروسازی در نیمه نخست امسال موفق به تولید ۵۱۶ هزار و ۲۰۶ دستگاه انواع خودروی سواری، وانت، ون، مینی‌بوس، میدل‌باس و اتوبوس، کامیون، کامیونت و کشنده شدند؛ آماری که در مقایسه با مدت مشابه پارسال رشد ۶ درصدی را نشان می‌دهد. 

بر پایه آمارهای رسمی منتشره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید خودرو‌ سواری در این مدت با رشد یک درصدی به ۴۴۹ هزار و ۵۶۴ دستگاه رسید. 

خودروی سواری بیش از ۸۷ درصد تولید خودروسازان را در نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۱ به خود اختصاص داده است. 

بر پایه این گزارش، گروه صنعتی ایران‌خودرو با تولید ۲۲۸ هزار و 8 دستگاه خودرو تا پایان شهریورماه عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشور را از آن خود کرد. آمار تولید آبی‌پوشان جاده مخصوص در هم‌سنجی با پارسال افت ۶درصدی را نشان می‌دهد. 

نارنجی‌پوشان جاده مخصوص یا همان گروه سایپا نیز با تولید ۲۰۹ هزار و ۳۱۰ دستگاه خودرو (کاهش یک درصدی) به عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور باقی ماندند. 

با این حال، نکته قابل توجه رشد چشمگیر تولید توسط خودروسازان بخش خصوصی است به‌ طوری که با ثبت رشد ۱۴۰ درصدی تعداد ۷۸ هزار و ۸۸۸ دستگاه خودرو تولید کردند. سهم تولید بخش خصوصی در ۶ ماهه ابتدایی امسال از 7 به ۱۵ درصد افزایش یافته است. 

 

* ادامه قرعه‌کشی محصولات ایران‌خودرو

معاون صنایع حمل‌و‌نقل وزارت صنعت گفت: قرار شده فروش خودرو توسط خودروسازان انجام شود و فقط ایران‌خودرو باید قرعه‌کشی‌ها را برای متعادل‌سازی عرضه و تقاضا انجام دهد اما باید تأکید کنم که سامانه بخش نظارتی خود را بر عملکرد خودروسازان انجام می‌دهد. 

منوچهر منطقی در رابطه با حذف فروش خودرو در سامانه یکپارچه خودرو به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: سامانه یکپارچه تخصیص خودرو با ۳ هدف تشکیل شده بود؛ نخست آنکه، پیش از این، فروش‌های غیرمنطقی از سوی خودروسازان انجام می‌شد به نحوی که فروش خودروها متناسب با تولید نبود و در نهایت محصولات در زمان مقرر به دست مصرف‌کننده نمی‌رسید. ما در سامانه نظارتی تأکید کردیم باید فروش مطابق با تولید باشد تا خودروساز بتواند در زمان مقرر به تعهدات خود عمل کند. 

وی افزود: دومین هدف این سامانه رصد خودروسازان در تحویل محصولات است به نحوی که بررسی می‌شود آیا محصولات در زمان مشخص به مصرف‌کننده تحویل داده شده است یا خیر. 

منطقی با تأکید بر اینکه فقط در ایران خودرو تقاضا بیشتر از عرضه است، گفت: با توجه به این موضوعات قرار شده فروش خودرو توسط خودروسازان انجام شود و فقط ایران‌خودرو باید قرعه‌کشی‌ها را برای متعادل‌سازی عرضه و تقاضا انجام دهد اما باید تأکید کنم که سامانه، بخش نظارتی خود را بر عملکرد خودروسازان انجام می‌دهد تا مطابق با اهداف تعیین شده، فروش خودرو صورت گیرد. 

وی اضافه کرد: در مجموع برای خودروهایی که صف زیادی نیست قرعه‌کشی انجام نمی‌شود اما برای خودروهایی که تقاضا بیش از عرضه است 2 راهکار قرعه‌کشی و عرضه آنها در بورس کالا صورت می‌گیرد تا در نهایت بتوانیم در بازار تعادل عرضه و تقاضا را در خودروهای تولیدی کشور فراهم کنیم.

 

* به چه چیزی افتخار می‌کنید؟

به طور کلی در سال‌های اخیر 18 نوع خودرو از تولیدات ایران‌خودرو و سایپا به دلیل توجه ویژه متقاضیان و عقب‌ماندگی تولید در صدر پراقبال‌ترین خودروهای قرعه‌کشی شده بودند. (جدول زیر)

بررسی‌ها نشان می‌دهد از این 18 خودرو قریب به 10عدد مربوط به ایران‌خودرو است که پس از این هم باید با قرعه‌کشی فروخته شوند. همچنین 5 مدل از این خودروها هم اساسا در چند ماه اخیر مشمول توقف تولید شده‌اند. به طور کلی قرعه‌کشی 3 خودروی تولید شرکت سایپا در سال 1401 به پایان رسیده است که شایسته تقدیر است اما به معنای پایان یافتن قرعه‌کشی نیست و اساسا گام بلندی در این راستا از سوی وزارت صمت و خودروسازان برداشته نشده است. 

دومین همایش اقتصادی خزر 13 و 14 مهر در مسکو، پایتخت روسیه برگزار می‌شود و در طول این همایش کشورهای روسیه، ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و ایران به عنوان 5 همسایه در موضوعات نفت و گاز، انرژی، حمل‌‌و‌نقل، علمی، محیط‌زیست و کشاورزی به طور دوجانبه و چندجانبه با یکدیگر مذاکره و تعامل خواهند کرد. 

طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده «میخائیل میشوستین» نخست‌وزیر فدراسیون روسیه میزبان این مجمع خواهد بود و «علی اسدوف» نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان، «علی‌خان اسماعیل‌اف» نخست‌وزیر قزاقستان و «رشید مردوف» معاون کابینه وزرای ترکمنستان به همراه محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور ایران در این مجمع حضور خواهند داشت. 

ریاست هیات ایرانی در دومین همایش اقتصادی خزر بر عهده معاون اول رئیس‌جمهور است و تعدادی از وزرا مخبر را در این سفر همراهی می‌کنند. 

نخستین مجمع اقتصادی خزر 21 مرداد 1398 در منطقه گردشگری «آوازه» در کشور ترکمنستان مصادف با «روز خزر» برگزار شده بود. 

 

* حضور معاون اول رئیس‌جمهور در مجمع اقتصادی خزر

معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور از حضور محمد مخبر در دومین مجمع اقتصادی خزر در پنجشنبه این هفته مورخ ۱۴ مهر در شهر مسکو خبر داد. 

محمد جمشیدی با بیان اینکه این مجمع به دعوت میخائیل ولادیمیرویچ میشوستین، نخست‌وزیر روسیه و با حضور نخست‌وزیران کشورهای ساحلی دریای خزر برگزار می‌شود، گفت: کشورهای ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان به عنوان 5 همسایه در موضوعات نفت و گاز، انرژی، حمل‌و‌نقل، علمی، محیط‌زیست و کشاورزی به طور دوجانبه و چندجانبه با یکدیگر مذاکره و تعامل خواهند کرد. 

وی با اشاره به اینکه ریاست هیات ایرانی در دومین مجمع اقتصادی خزر بر عهده معاون اول رئیس‌جمهور است، خاطرنشان کرد: تعدادی از وزرا و مسؤولان اجرایی دکتر مخبر را در این سفر همراهی می‌کنند و هیات همراه معاون اول رئیس‌جمهور در این همایش به دنبال راهکارهایی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی فی‌مابین و رفع موانع موجود خواهند بود. 

جمشیدی با بیان اینکه در این اجلاس ۱۲ میزگرد تخصصی با حضور مقامات و کارشناسان کشورهای عضو برگزار می‌شود، افزود: تبادل اطلاعات اقتصادی و تجاری در راستای تأمین نیازمندی‌های متقابل در شرایط تحریم، جذب سرمایه‌گذاری، توسعه و تکمیل اتصالات کشورهای حاشیه دریای خزر در بخش‌های ریلی و جاده‌ای، توسعه کشتیرانی بین بنادر، تهاتر کالا، راه‌اندازی خطوط انتقال برق و گاز، ایجاد بانک مشترک و استفاده از ارزهای ملی در مبادلات تجاری، تمرکز خواهد داشت. 

 

* میزگردهای تخصصی

در این مجمع 12 میزگرد تخصصی با حضور مقامات و کارشناسان کشورهای عضو با موضوعات ذیل موارد منطقه خزر به عنوان بخشی از مشارکت بزرگ اوراسیایی شامل چالش‌های جدید و چشم‌‌اندازهای توسعه، همکاری در حوزه‌های حمل‌و‌نقل و لجستیک، محیط مطلوب برای زندگی و کسب‌وکار، مشارکت خزری؛ حفاظت از سلامت و اقتصاد در برابر همه‌گیری، منطقه خزر در دستور کار اقلیم جهانی؛ چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارها، پروژه‌های 5 کشور دریای خزر در زمینه انرژی، حقوق و دیپلماسی علمی جهت توسعه پایدار منطقه خزر، همکاری کشورهای منطقه خزر در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی، کارفرمایان جوان و توسعه نوآورانه 5 کشور دریای خزر برگزار می‌شود. 

 

* موضوعات مورد بررسی

توسعه و تکمیل اتصالات کشورهای حاشیه دریای خزر در بخش‌های ریلی و جاده‌ای (تکمیل راه‌آهن رشت- آستارا)، سوآپ نفت خام با کشورهای ساحلی خزر، اتصال شبکه‌های برق و همکاری در زمینه صادرات تجهیزات صنعت برق و توسعه شیلات (تولید ماهیان خاویاری) از جمله محورهای پیشنهادی دومین مجمع اقتصادی خزر است.

***

مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر مطرح کرد

پول‌های بلوکه آزاد می‌شود؟

رئیس کل بانک مرکزی درباره آزادسازی 7 میلیارد دلار منابع ارزی بلوکه کشور گفت: پیشرفت‌های عملی در این زمینه ایجاد شده و بزودی خبرهای خوشی اعلام می‌شود. این منابع متعلق به بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی است و بانک می‌تواند از آن استفاده کند. 

علی صالح‌آبادی در حاشیه مراسم رونمایی از درگاه یکپارچه اعلام نرخ ارز صرافی‌ها افزود: با هماهنگی وزارت امور خارجه پیشرفت‌های خوبی در زمینه آزادسازی ارز انجام شده است و نمی‌توانم جزئیات بیشتری ارائه دهم اما در روزهای آینده خبرهای خوبی در این باره منتشر می‌شود. حساب‌هایی نیز برای واریز ارز معرفی شده است. 

وی افزود: منابع ارزی، جزئی از دارایی‌های ملت ایران است و باید در راستای منافع کشور مورد استفاده قرار بگیرد. در همین راستا هم بانک مرکزی با همکاری دستگاه دیپلماسی از ابتدای استقرار دولت، پیگیری این موضوع را به طور جدی در دستور کار قرار داد که در یک مرحله، خوشبختانه منجر به آزادسازی بخشی از منابع مسدودی در انگلیس پس از بیش از ۴۰ سال شد که رسما هم در این باره اطلاع‌رسانی شد. 

صالح‌آبادی تاکید کرد: درباره سایر منابع مسدودی هم مذاکرات فشرده و مستمری در راستای استیفای حقوق قانونی ملت ایران انجام و طی هفته‌های اخیر هم پیشرفت خوبی در این خصوص حاصل شده، البته برخی ملاحظات بانکی در این زمینه باقی است که به طرف‌های مقابل اعلام شده و نمایندگان ۲ طرف در حال پیگیری این موضوع هستند. 

***

توقیف شناور ایرانی در باکو تکذیب شد

شرکت کشتیرانی دریای خزر ضمن تکذیب خبر توقیف شناور ایرانی، اعلام کرد: شناور ایرانی که از مبدأ بندر انزلی عازم بندر آکتائو قزاقستان بوده، به دلیل شرایط بد جوی مجبور به توقف موقت در یکی از بنادر باکو در آذربایجان شده است. 

شرکت کشتیرانی دریای خزر در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: شناور متعلق به شرکت کشتیرانی دریای خزر که از مبدأ بندر انزلی عازم بندر آکتائو قزاقستان بوده، به دلیل اوضاع نامساعد جوی و سرعت بالای وزش باد در مسیر، مجبور به توقف و پهلوگیری در یکی از پناهگاه‌های جنوب آذربایجان و باکو شده و به محض مساعد شدن اوضاع جوی به مسیر خود ادامه خواهد داد. 

در این اطلاعیه آمده است، ایمیل‌های رسمی از سوی فرمانده کشتی به شرکت کشتیرانی دریای خزر ارسال شده که در آن رسما به قسمت ایمنی و کنترل کیفی ناوگان اعلام شده است به دلیل شرایط نامساعد جوی، توقف در یک پناهگاه امن را صورت خواهد داد و از روز گذشته (۱۰ مهرماه ۱۴۰۱) در لنگرگاه لنگر انداخته است. 

بر این اساس، شناور ایرانی متعلق به شرکت کشتیرانی دریای خزر به هیچ عنوان توقیف نشده و پس از بهبود شرایط جوی، به مسیر خود به مقصد بندر آکتائو قزاقستان ادامه خواهد داد. 

***

انتقال گاز ایران به ترکیه متوقف شد

شرکت خط لوله نفت ترکیه (بوتاش) اعلام کرد ارسال گاز ایران به ترکیه از دوم اکتبر تا 9 اکتبر به علت عملیات تعمیر برنامه‌ریزی شده، متوقف شد. 

 این شرکت در بیانیه‌ای اعلام کرد: «به علت انجام بازرسی و فعالیت‌های تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی شده از خط لوله گاز طبیعی ایران و ترکیه در بازه زمانی دوم تا نهم اکتبر امسال، ارسال گاز از نقطه ورودی «گوربولاک» به شبکه انتقال ما به مدت 8 روز امکان‌پذیر نخواهد بود».

 این شرکت اعلام کرد هیچ مشکلی در ارتباط با ایجاد توازن در عرضه و تقاضا در شبکه سراسری انتقال گاز ملی در دوره فعالیت تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی شده وجود ندارد. 

ترکیه تقریبا به طور کامل به واردات گاز از روسیه، آذربایجان و ایران وابسته است. قیمت انرژی در ترکیه به علت افزایش قیمت حامل‌های انرژی در جهان و کاهش ارزش لیر در برابر دلار در سال گذشته بشدت افزایش یافته است؛ از زمانی که جنگ روسیه و اوکراین در 24 فوریه آغاز شد، قیمت انرژی بشدت افزایش یافته است. 

***

چند نفر ارز اربعین گرفتند؟

امسال زائران اربعین می‌توانستند تا سقف ۱۰۰ دلار به نرخ توافقی ارز اربعین بگیرند که به گفته مدیر عامل بازار متشکل ارزی، طی مدت ۲۰ روز تعیین شده برای دریافت این نوع ارز، یک میلیون و ۱۷۰ هزار نفر ارز اربعین از صرافی‌ها و بانک‌ها دریافت کردند. 

برای پیاده‌روی اربعین امسال قرار شد صرافی‌های مجاز بانک مرکزی و بانک‌های ملی،‌ سپه، ملت، تجارت و صادرات نسبت به فروش ارز در سرفصل ارز زیارتی اربعین به میزان ۱۰۰ دلار به نرخ توافقی به هر زائر اقدام کنند، البته در ادامه تعداد بانک‌های فروشنده ارز اربعین زیاد شد و بانک‌های کشاورزی، رفاه کارگران‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، مسکن‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، کارآفرین‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، پارسیان‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، اقتصاد نوین‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، سامان‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، پاسارگاد، ‏‏‏‏‏‏‏‏سرمایه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، پست بانک، سینا‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، توسعه تعاون‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، خاورمیانه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، شهر، دی‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ و گردشگری‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ نیز مکلف شدند از طریق شعب ارزی خود ارز اربعین بدهند. 

متقاضیان ارز اربعین می‌توانستند درصورت تأمین دینار مورد نیاز از محل منابع تجهیز شده، به جای ۱۰۰ دلار، ۱۵۰ هزار دینار عراق به نرخ توافقی از صرافی‌ها و بانک‌ها بگیرند؛ در همین رابطه روز گذشته امیر هامونی، مدیر عامل بازار متشکل ارزی اعلام کرد طی مدت ۲۰ روز تعیین شده برای دریافت ارز اربعین، یک میلیون و ۱۷۰ هزار نفر از صرافی‌ها و بانک‌ها ارز اربعین گرفته‌اند.