گروه سیاسی: رئیس ستادکل نیروهای مسلح کشورمان در سخنانی با یادآوری تعهدات عراق برای پاکسازی مرزها از وجود تروریست‌هایی که علیه ایران فعالیت می‌کنند، هشدار داد عراق تا شهریورماه برای انجام این اقدامات فرصت دارد.

سرلشکر محمد باقری در همایش سالانه فرماندهان نیروی زمینی سپاه پاسداران که در مشهد برگزار شد از رشد دیپلماسی دفاعی کشور خبر داد و گفت: امروز با اکثر کشورهای همسایه ارتباط داریم و تفاهمنامه‌ها و قراردادهای متعددی امضا شده یا در مسیر امضا قرار دارد. وی افزود: رهاورد همه توافقاتی که با کشورهای همسایه به امضا رسیده است، ارتقای امنیت، آرامش و دوستی میان آنها خواهد بود.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بیان کرد: مبنای این تفاهمنامه‌ها، حفظ امنیت منطقه توسط کشورهای منطقه است و اینکه یک‌صدا بگوییم برای تامین امنیت منطقه نیازی به حضور بیگانگان نیست و صهیونیست‌ها در این منطقه جایی ندارند.

سرلشکر باقری وضعیت امنیتی مرزها را نسبت به گذشته فوق‌العاده بهتر توصیف و در عین حال خاطرنشان کرد: متاسفانه برخی کشورهای همجوار درباره مسؤولیت‌شان نسبت به مرز به درستی عمل نمی‌کنند. در شمال عراق گروه‌های تجزیه‌طلب مسلح حضور دارند که ناامنی‌هایی را در مرزهای ما ایجاد می‌کنند.

وی درباره حضور گروه‌هک‌های تروریستی تجزیه‌طلب در اقلیم کردستان عراق و برخورد ایران با این موضوع گفت: نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای صیانت و حفظ امنیت کشور، عملیات‌های تاثیرگذار موشکی و پهپادی را علیه این گروه‌ها انجام داد و پس از اینکه دولت عراق متعهد شد تا شهریور ماه این گروه‌ها را خلع سلاح و از اقدامات آنان ممانعت کند این عملیات متوقف شد.

سرلشکر باقری با هشدار به مقامات عراقی گفت: تا شهریورماه که زمان تعهد دولت عراق است، صبر می‌کنیم و امیدواریم دولت عراق به مسؤولیتش عمل کند، اما اگر این زمان بگذرد و آنها مسلح باقی بمانند یا عملیاتی انجام دهند، قطعا عملیات‌های ما علیه این گروه‌ها با شدت بیشتر تکرار خواهد شد.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینکه در بخشی از مرزهای جنوب شرقی در ماه‌های اخیر شاهد تحرکاتی از سوی تروریست‌ها بوده‌ایم، اعلام کرد: نیروی زمینی سپاه چه در شمال غرب و چه در جنوب شرق فرماندهی و مسؤولیت میدانی را بر عهده دارد و کارهای بسیار گسترده و عظیمی در استحکام و انسداد مرز و استقرار و پایش انجام شده و امنیت امروز قابل قبول است هر چند بعضا شاهد موارد نادری از ناامنی هستیم و موارد نادری از ناامنی هم اتفاق می‌افتد و موارد زیادی نیز کشف و خنثی می‌شود و تلاش نیروی زمینی سپاه در کنار مرزبانی انتظامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با شرارت‌ها در امتداد مرزهای افغانستان با جدیت در حال انجام است.

در اغتشاشاتی که پاییز سال قبل به بهانه فوت مهسا امینی در برخی نقاط کشور به راه افتاد و از همان ابتدا پروژه براندازی جمهوری اسلامی و سپس تجزیه ایران را دنبال می‌کرد، گروه‌های مسلح تروریستی و تجزیه‌طلب کرد از جمله گروه‌های فعال بودند.

با آغاز آشوب‌های خیابانی از روزهای پایانی شهریور 1401، گروه‌های تجزیه‌طلب در غرب کشور تمام اهتمام خود را به بهره‌برداری از این ناامنی‌ها معطوف کردند. با این حال همه چیز به برنامه‌ریزی گروه‌های تجزیه‌طلبی همچون کومله و دموکرات محدود نمی‌شد. بهره‌گیری از این گروه‌ها به شکل ویژه‌تری از سوی دولت‌های غربی به عنوان برنامه‌ریزان اغتشاشات نیز پیگیری می‌شد. چنانکه بیشترین میزان کشف سلاح‌های قاچاق نظامی از سوی نهادهای امنیتی و انتظامی در ایام اغتشاشات، مربوط به شهرهای غرب و شمال‌غرب کشور بود.

از آنجا که پایگاه این گروه‌های تجزیه‌طلب در اقلیم کردستان عراق قرار دارد، قرارگاه حمزه سیدالشهدای نیروی زمینی سپاه سال گذشته در چند نوبت مواضع تجزیه‌طلبان را مورد حملات موشکی و پهپادی قرار داد. در جریان این حملات، چند نفر از اعضای گروهک‌های تجزیه‌طلب به هلاکت رسیدند.

سپاه پاسداران همزمان با انجام این حملات، به مسؤولان عراق و اقلیم کردستان هشدار داد مرزهای خود با ایران را از وجود تروریست‌ها تخلیه کنند و اگر دولت عراق عزم خود را برای این اقدام جزم نکند، حمله به مقر گروهک‌ها در اقلیم ادامه خواهد یافت. به همین خاطر دولت عراق با برگزاری نشست‌های امنیتی با جمهوری اسلامی ایران، متعهد شد ضمن ایجاد تمهیداتی برای جلوگیری از فعالیت گروه‌های تجزیه‌طلب ضدایرانی در مرزهای خود با ایران، تا شهریور 1402 مناطق مرزی را از وجود تروریست‌های تجزیه‌طلب پاکسازی کند. استقرار دو گردان نیروی مرزبانی برای تامین امنیت مرزهای عراق با ایران و ترکیه و تجهیز مرزبان‌ها به سلاح‌های پیشرفته و پهپادهای نظامی از جمله اقدامات طرف عراقی برای اجرای تعهدات خود بود. با این حال به نظر می‌رسد این اقدامات کافی نبوده و نتوانسته رضایت جمهوری اسلامی ایران را جلب کند. هشدار اخیر سرلشکر باقری به عراق نیز در همین راستا قابل تفسیر است. اکنون باید منتظر ماند و دید دولت عراق در مهلت باقیمانده خود اقدام به تخلیه اقلیم کردستان از گروه‌های تجزیه‌طلب می‌کند یا اینکه اقلیم کردستان این کشور بار دیگر باید هزینه حضور تروریست‌های ضدایرانی را بپردازد؟

نیروهای نظامی و مقامات سیاسی ایران بارها هشدار داده‌اند بر سر تامین امنیت کشور با کسی تعارف ندارند و اگر عراق به وظایف همجواری خود عمل نکند، جمهوری اسلامی با شدتی بیش از پیش، مواضع گروه‌های ضدایرانی در اقلیم کردستان عراق را زیر ضربه خواهد گرفت.

***

گروه بین‌الملل: روز گذشته شهرهای سرزمین‌های اشغالی شاهد تظاهرات خشونت‌بار علیه طرح جنجالی تغییرات قضایی کابینه رژیم اشغالگر تحت عنوان «روز فلج یا اعتصاب» بود که با انتشار خبر تصویب طرح «استاندارد معقولیت» این موضوع تشدید هم شد. روز گذشته رسانه‌های اسرائیلی صحنه‌های بسیار خشونت‌بار و خشنی از برخورد پلیس این رژیم با معترضان به کابینه بنیامین نتانیاهو را منتشر کردند؛ اعتراضی که تقریبا 6 ماه است ادامه دارد و از هفته‌های گذشته بویژه دیروز وارد فاز خشونت‌آمیز شده است. پارلمان رژیم صهیونیستی دوشنبه شب به وقت فلسطین در نخستین شور و قرائت خود، بند کلیدی لایحه بحث‌برانگیز «اصلاحات قضایی» که اختیارات دیوان عالی را محدود می‌کند، تصویب کرد. این مصوبه حلقه جدید سلسله تصویب این اصلاحیه است که منجر به یکی از بزرگ‌ترین اعتراضات مردمی در تاریخ دولت صهیونیستی شده است. روزنامه رای‌الیوم در این باره گزارش داد کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) در نخستین قرائت خود، پیش‌نویس قانونی را تصویب کرد که برخی اختیارات دیوان عالی را محدود می‌کند. متنی که دوشنبه شب در نخستین قرائت به تصویب رسید، با هدف از بین بردن امکان تصمیم‌گیری دستگاه قضا درباره «معقولانه بودن» تصمیمات دولت است. این بدان معناست که دیوان عالی در تصمیمات حکومتی به بهانه «غیرمنطقی بودن» آنها بر اساس قوانین یا قانون اساسی نمی‌تواند مداخله کند. این متن در نخستین قرائت در جلسه‌ای پرآشوب به تصویب رسید و ۶۴ رای را که همان تعداد نمایندگان ائتلاف دولتی است، به دست آورد. در حالی ‌که ۵۶ نماینده مخالف به این متن رای منفی دادند. لایحه اصلاحات قضایی که توسط ائتلاف راست افراطی به رهبری بنیامین نتانیاهو ارائه شده است، با هدف کاهش اختیارات دادگاه عالی است. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی شامگاه دوشنبه «پیشنهاد اسحاق هرتزوگ درباره قوانین قضایی و تعویق اصلاحات در آن» برای از سرگیری مذاکرات با هدف دستیابی به یک طرح توافقی برای اصلاح نظام قضایی را نپذیرفت. رسانه‌های عبری گزارش دادند نتانیاهو پیامی به رئیس‌ رژیم صهیونیستی ارسال کرده و گفته است: «من جلوی قوانین قضایی را نمی‌گیرم». روز یکشنبه نیز نتانیاهو اشاره کرده بود صبر او به دلیل آشفتگی ناشی از اعتراضات جدید علیه برنامه‌های اصلاحات قضایی سر آمده است. به رغم مخالفت‌های شدید با این طرح، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مدعی است هدف آن ایجاد توازن بین قوا از طریق کاهش اختیارات دیوان عالی به نفع پارلمان است اما منتقدان بر این باورند این اقدام راه را برای سوءاستفاده از قدرت باز می‌کند. اپوزیسیون این طرح را گامی برای تضعیف استقلال قوه‌قضائیه می‌داند که در نهایت دیوان عالی رژیم صهیونیستی را تابع خواسته‌های سیاستمداران می‌کند. در این میان، قبل از شروع رایزنی‌ها، تعدادی از معترضان وارد مقر کنست شدند و پلیس برای خارج کردن آنها به زور متوسل شد و در عین حال صدها نفر در مقابل مقر پارلمان تظاهرات کردند. در واکنش به تصویب طرح استاندارد معقولیت در کنست اسرائیل، معترضان از دیروز راهی خیابان‌های تل‌آویو شدند و بسیاری از مسیرها، فرودگاه و خیابان‌های اصلی این شهر را مسدود کردند که با برخورد سخت و سنگین پلیس روبه‌رو شدند. معترضان راه‌های منتهی به فرودگاه بن‌گوریون را مسدود کردند که باعث شد پلیس با خشونت تمام و با تجهیزات ضد شورش به جان معترضان بیفتد. تظاهرات‌کنندگان همچنین بزرگراه بین بیت‌المقدس و تل‌آویو را بستند، در حالی که چادرهایی در جاده هرتزلیا که یافا را به تل‌آویو متصل می‌کند، برپا کرده بودند. همچنین ده‌ها معترض مسیر ۴۴۳ به سمت قدس را در نزدیکی ایست بازرسی «مکابیم» مسدود کردند که ۲ نفر از آنها توسط نیروهای پلیس دستگیر شدند. منابع خبری فلسطین نیز اعلام کردند معترضان در شهر حیفا با برگزاری تظاهرات، ورودی‌های جنوب این شهر را مسدود کردند. صدها نفر نیز در تظاهرات «سدروت بیل یام» در مقابل ساختمان‌های دولتی و دادگاه‌ها شرکت کردند. معترضان همچنین با سر دادن شعارهایی کابینه نتانیاهو را «دیکتاتور» خطاب کردند. معترضان در تل‌آویو نیز  به عنوان بخشی از اقدامات اعتراضی خود علیه طرح اصلاحات قضایی، راه‌های اصلی را مسدود کردند. آنها با آتش زدن تایر خودرو و قرار دادن موانع، مانع تردد خودروها در مسیرهای اصلی تل‌آویو شدند. برخی منابع نیز اعلام کردند در جریان تظاهرات صهیونیست‌ها در غرب قدس اشغالی، درگیری‌های فیزیکی میان نیروهای پلیس و معترضان شکل گرفت. روزنامه اورشلیم‌پست در خبری اعلام کرد 88 معترض توسط پلیس رژیم بازداشت شدند. در هرتزلیا، معترضان وسط تقاطع هاسیرا چادر برپا کردند و لاستیک آتش زده و جاده را صبح روز سه‌شنبه قبل از اینکه پلیس به زور آنها را متفرق کند، مسدود کردند. مخالفان نتانیاهو نام اعتراضات این روز را «روز فلج‌کننده سراسری» و برخی روز مقاومت در مقابل نتانیاهو نامیدند. معترضان به این اصلاحات تلاش دارند با تمرد و اعتراض و اعتصاب‌، سراسر فلسطین اشغالی را فلج کنند و مانع تصویب طرح جنجالی قضایی کابینه رژیم اشغالگر شوند. در همین زمینه فیلمی از اعتراضات گسترده شهرک‌نشینان صهیونیست در مخالفت با تغییرات قضایی مد نظر نتانیاهو منتشر شده است که نشان می‌دهد مخالفان با برپایی چادر در خیابان‌ها به دنبال اجرای طرح خود برای فلج کردن رژیم اشغالگر قدس هستند.

اوضاع در شهرهای اشغالی از جمله تل‌آویو به سبب گسترش دامنه اعتراضات مخالفان طرح جنجالی قضایی نتانیاهو به بالاترین سطح از تنش و ناآرامی و بی‌ثباتی رسیده است. معترضان به فرودگاه بن‌گوریون رفتند تا مهم‌ترین فرودگاه رژیم صهیونیستی را ببندند و مانع پروازها شوند. ارتش رژیم اشغالگر هم با گسیل نیرو و تسلیحات به دنبال جلوگیری از بستن این فرودگاه است.

 در همین ارتباط بنی گانتس، رهبر ائتلاف اردوگاه داخلی که از احزاب اصلی اپوزیسیون در رژیم صهیونیستی به حساب می‌آید با حضور در اعتراضات خیابان کاپلان تل‌آویو در مصاحبه با رسانه‌ها، معترضان نسبت به اصلاحات قضایی را به ادامه دادن مسیر کنونی و تشدید اعتراضات فراخواند و افزود: «نهایتاً معترضان کودتای قضایی نتانیاهو را متوقف خواهند کرد». در مقابل ایتامار بن‌گویر، وزیر دست راستی امنیت داخلی با «شورشی» خواندن معترضان اصلاحات قضایی، ادعا کرد آنها اجازه عبور و مرور آمبولانس‌ها در خیابان‌ها را نمی‌دهند و این امر باعث به خطر افتادن جان شهروندان می‌شود. بن‌گویر در ادامه از دادستان کل و دادستان رژیم اسرائیل درخواست کرد به وظایف خود در حوزه ضمانت اجرای قوانین عمل کرده و در برابر آشوبگران از نظم و امنیت حفاظت کنند. این در حالی است که بنی گانتس، وزیر جنگ اسبق رژیم اسرائیل و رهبر اپوزیسیون این رژیم مدعی شده رژیم اسرائیل در هر جنگی که علیه دشمنانش ورود کند، پیروز خواهد شد. با این حال او یک استثنا قائل شده است و آن جنگ داخلی است. او گفته ما تنها در جنگ داخلی شکست خواهیم خورد. گانتس از وجود «تمایلاتی» خبر داده و گفته است که باعث خواهد شد به کابینه نتانیاهو ملحق شود. در این میان تام نایدس، سفیر آمریکا در فلسطین اشغالی در واکنش به آغاز روند تصویب کودتای قضایی کابینه نتانیاهو در کنست و اعتراضات گسترده سران جناح‌های مخالف و راهپیمایی معترضان در سراسر سرزمین‌های اشغالی اعلام کرد همه امور در اسرائیل از کنترل خارج شده است. یائیر لاپید، رئیس اپوزیسیون رژیم صهیونیستی نیز در توئیتی در این باره نوشت: مانند دزدان، کابینه شبانه در خوانش نخست، ‌بندی از تغییرات قضایی را تصویب و ثابت کرد هیچ چیزی جز قوانین فاسد برایش اهمیتی ندارد. در همین راستا آویگدور لیبرمن، رهبر حزب «یسرائیل بیتنو» (اسرائیل خانه ما) نیز از دادگاه عالی رژیم صهیونیستی خواست بند تصویب‌شده در شور نخست جلسه دوشنبه شب کنست در چارچوب تصویب طرح اصلاحات قضایی را لغو کند.

 لیبرمن در این باره گفت: حتی اگر این بند از اصلاحات قضایی در شور دوم و سوم نیز تصویب شود، ما همچنان خواستار لغو آن از سوی دادگاه عالی اسرائیل هستیم. از سویی رسانه‌های اسرائیلی خبر دادند 20 نفر از معترضان بشدت توسط پلیس زخمی شده‌اند. روزنامه هاآرتص اعلام کرد پلیس «رامی شلوش» عکاس این روزنامه را حین تصویربرداری و فعالیت رسانه‌ای مورد ضرب و جرح قرار داده و سپس وی را دستگیر کرده است. در حالی که اسرائیل درگیر یک اعتراض بزرگ داخلی است، شبکه 14 تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد اخبار اولیه از شلیک یک راکت دیگر از جنین به سمت شهرک‌های صهیونیست‌نشین مجاور حکایت دارد. منابع عبری‌زبان از وقوع آتش‌سوزی در نزدیکی شهرک صهیونیست‌نشین شاکید در اطراف جنین در نتیجه ترکش‌های راکت شلیک شده توسط مقاومت خبر دادند. از سوی دیگر وزیر امور اسرائیلی‌های مقیم خارج تاکید کرد دولت آمریکا نقش اساسی در تشدید اعتراضات در اراضی اشغالی علیه طرح اصلاحات قضایی دارد. روزنامه عبری‌زبان هاآرتص بیان کرد «عمیخای شیکلی» گفته دولت بایدن روابط نزدیکی با یائیر لاپید، رئیس جریان اپوزیسیون رژیم صهیونیستی دارد. شیکلی اظهار داشت اظهارات بایدن درباره اعتراضات در اراضی اشغالی هر زمان که نیاز به سرکوب این اعتراضات احساس می‌شود، بسیار قابل توجه است. شیکلی تصریح کرد ظاهرا اظهارات بایدن از قبل برنامه‌ریزی شده است. وی گفت آمریکا نقش مهمی در تشدید اعتراضات و تظاهرات‌ها در اراضی اشغالی ایفا می‌کند.

***

ثمانه اکوان: دستور کار اجلاس ناتو در پایتخت لیتوانی، دستور کاری طولانی و البته از نظر اجرایی، بسیار سخت و پیچیده ‌است. ناتو به عنوان یک قدرت نظامی که تا قبل از جنگ اوکراین در حال طی کردن دوران افول خود بود، حالا دستور کارهای متعددی را پیش رو دارد. از مقابله با روسیه در جنگ اوکراین گرفته تا رویارویی با چین در دریای چین جنوبی و شبه‌جزیره تایوان و البته تلاش برای گسترش این سازمان در دیگر کشورهای اروپایی، از دیگر دستورجلسات در دیدار سران این سازمان است. 

اجلاس ناتو اما در حالی در ویلنیوس، پایتخت لیتوانی برگزار می‌شود که کشورهای عضو این سازمان نظامی خود نیز با یکدیگر در مساله انتخاب دبیر‌کل جدید اختلافات و رقابت تنگاتنگی دارند. در عین حال مساله افزودن اوکراین به ناتو (مساله‌ای که موجب ایجاد جنگ در این کشور شد) موضوعی مهم برای این اجلاس است. بر اساس قوانین ناتو، عضویت کشورهایی که در جنگ به سر برده یا درگیری نظامی‌ای را در داخل مرزهای خود تجربه می‌کنند، در این سازمان ممنوع است. با این حال برخی کشورهای اروپایی مانند انگلستان تلاش دارند به هر صورت ممکن، با افزایش یافتن تنش‌ها بین روسیه و اوکراین، با عضو کردن کی‌یف در این سازمان، به روسیه نشان دهند نمی‌تواند جلوی توسعه ناتو را تا مرزهای خود بگیرد. فنلاند هم اینک با پاسخ مثبت کشورهای عضو، به عضوی از این سازمان نظامی تبدیل شده و سوئد نیز روز یکشنبه مذاکرات نهایی خود را با اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه انجام داد تا آنکارا نیز موافقت خود را برای پیوستن استکهلم به ناتو ابراز کند. آخرین راهکار دولت‌های غربی برای نشان دادن میزان قدرت خود در مقابله و رویارویی با دولت روسیه شاید همین مساله باشد: عضویت اوکراین در ناتو بدون طی کردن مراحل قانونی آن. 

اما اگر این اتفاق بیفتد، دقیقاً چه تغییری در جنگ اوکراین رخ خواهد داد؟ اگر کی‌یف به‌سرعت به عضوی از ناتو تبدیل شود تمام کشورهای عضو ناتو باید با تمام تجهیزات نظامی خود به مصاف روسیه بروند و با تشکیل ائتلافی به‌کمک اوکراین بشتابند. البته در صحنه عمل، تقریباً همین مساله از ابتدای جنگ اوکراین رخ ‌داده است با این تفاوت که کشورهای ناتو نیروی نظامی برای کمک به اوکراین نفرستاده‌اند اما از ارسال تجهیزات نظامی و منابع مالی به این کشور دریغ نکرده‌اند. بسیاری از تحلیلگران آمریکایی و روس معتقدند این کار به معنای شکل گرفتن جنگ سوم جهانی است؛ جنگی که یک سوی آن روسیه قرار دارد (و شاید متحدان دیگری که با خود همراه می‌کند) و در سوی دیگر اتحادیه اروپایی و آمریکا. 

بر همین اساس دولت بایدن با وجود تمام درخواست‌هایی که از برخی کشورهای اروپایی و البته خود اوکراین مطرح می‌شود، هنوز موافق پیوستن کی‌یف به ناتو نیست. هراس دیگر ایالات متحده و دولت بایدن، تبدیل شدن جنگ اوکراین و روسیه به جنگی اتمی است؛ جنگی که با ورود ناتو به آن می‌تواند آن را تبدیل به پروسه‌ای برای ویران کردن کل دنیا با استفاده از سلاح‌های هسته‌ای کند. دولت بایدن همچنین اعتقاد دارد هم‌اکنون مرزهای اوکراین به قدری مبهم است که نمی‌توان مشخص کرد کدام اوکراین قرار است عضو ناتو شود. اوکراینی که سال 2014 منطقه کریمه را در اختیار داشت و سپس آن را از دست داد؟ اوکراینی که حالا 20 درصد سرزمین خود را از دست داده یا اوکراینی که قرار است در آینده مرزهای جدیدی برای خود تعیین کند؟ بسیاری از تحلیلگران بین‌المللی در ابتدای جنگ بر این عقیده بودند اوکراین باید برای پایان دادن به جنگ، قید بازپس گرفتن برخی سرزمین‌های خود از روسیه را بزند و حالا مشخص نیست کدام اوکراین قرار است عضو ناتو شود. 

اخبار دیگر از برگزاری نشست ناتو در ویلنیوس حکایت از نارضایتی عمیق اوکراین از این نشست دارد. زلنسکی که با دیپلماسی فعال خود تلاش کرد بسیاری از کشورهای اروپایی را به دعوت از اوکراین برای عضویت در ناتو تشویق کند، حالا معتقد است در حالی به این نشست دعوت شده که ایالات متحده اجازه نمی‌دهد اوکراین به‌سرعت وارد این بلوک نظامی شود و این زنگ خطر برای ادامه جنگ و تهدیدات روسیه علیه این کشور است. اعضای اروپایی ناتو اما برای جبران این اقدام آمریکا، هر کدام تلاش کرده‌اند وعده‌ای جدید به کی‌یف بدهند. فرانسه اعلام کرده این کشور ارسال موشک‌های دوربرد به اوکراین را آغاز خواهد کرد. برلین نیز قرار است اعلام کند بسته کمک تسلیحاتی بیشتری را به ارزش تقریبی ۷۰۰ میلیون یورو (۷۷۰ میلیون دلار) در اختیار کی‌یف قرار می‌دهد. این اقدامات نشان ‌می‌دهد برخلاف تمام فضاسازی‌های رسانه‌ای در جهت اهمیت دادن به نشست اخیر ناتو، در این نشست قرار نیست هیچ ابتکار تازه‌ای برای حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه ارائه شود و اعضای ناتو قرار است همان کمک‌های مالی و نظامی پیشین خود را به این کشور ادامه داده و منتظر بمانند پاسخ روسیه به این اقدامات را در صحنه نبرد ببینند. در حال حاضر تنها نتیجه مثبت برای این کشورها در طول دوره 500 روزه جنگ اوکراین، مهیا شدن شرایط برای عضویت سریع فنلاند و سوئد در ناتو بوده و به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها خبری از حمایت قطعی و بیشتر از اوکراین در زمین نبرد نظامی با روسیه باشد.

سیدمحسن حسینی: راب مالی از چهره‌های برجسته حال حاضر سیاست خارجی آمریکا و نماینده ویژه دولت جو بایدن در امور ایران اخیرا به طور ناگهانی از شغلش در وزارت خارجه این کشور کنار گذاشته شد. هر چند هنوز جایگزینی به طور رسمی برای وی تعیین نشده است اما شبکه «سی‌ان‌ان» در گزارشی اعلام کرد رابرت مالی به دلیل تعلیق شدن صلاحیت‌های امنیتی فعلا از کار معلق و به مرخصی اجباری فرستاده شده است.  

اقدام برای تعلیق مجوز امنیتی رابرت مالی در وزارت خارجه آمریکا یا در داخل دولت بایدن به صورت گسترده اعلام علنی نشده، زیرا وزارت خارجه آمریکا او را در سمتش حفظ کرده و بیانیه‌ای درباره جایگزینی او صادر نکرده است. همین مساله نیز باعث افزایش انتقادات از کاخ سفید در این زمینه شده است. یک سناتور آمریکایی می‌گوید بایدن و آنتونی بلینکن در رابطه با تعلیق مجوزهای امنیتی رابرت مالی کنگره را گمراه کرده‌اند و باید به سوالات جدی در این زمینه پاسخ دهند. اصلی‌ترین سوال این است: چرا از ابتدا کنگره را مطلع نکرده و به‌رغم تعلیق صلاحیت‌های امنیتی در پستش باقی مانده است. 

از آنجا که رابرت مالی طی 2.5 سال گذشته شخص اول آمریکا در ارتباط با ایران بویژه مساله احیای توافق هسته‌ای و مساله تبادل زندانیان بوده است و همچنین یکی از چهره‌های پشت‌پرده دولت باراک اوباما در حصول توافق برجام بود، انتشار اخبار مربوط به تعلیق یا برکناری وی از سمتش برای بسیاری از تحلیلگران حوزه سیاست خارجی، عجیب و غیرمنتظره بود.    

 شبکه سی‌ان‌ان با اشاره به اینکه رابرت مالی به مرخصی بدون حقوق فرستاده شده است، گزارش داد: این تصمیم بعد از آن گرفته شد که صلاحیت امنیتی مالی چند وقت قبل‌تر به دلیل تحقیقات درباره استفاده نامناسب او از اطلاعات محرمانه به حالت تعلیق درآمد. روزنامه نیویورک‌تایمز اما به نقل از منابعی اعلام کرد مالی از مدت‌ها پیش از مسائل مرتبط با پرونده ایران به حاشیه رانده شده است.   

 مساله کنار گذاشته شدن رابرت مالی در حالی رخ داده است که طبق برخی اظهارات رسمی، ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم در حال انجام مذاکراتی در عمان و قطر پیرامون مساله تبادل زندانیان و آزادسازی پول‌های بلوکه ایران هستند.  

بایدن که در مبارزات انتخاباتی 2020 وعده احیای برجام را داده بود، اکنون با گذشت ۲ سال دستش بیش از هر زمان دیگری در ارتباط با ایران خالی است و راب مالی مسؤول به سرانجام رساندن بخشی از وعده‌های بایدن درباره ایران بود که ناگهان تعلیق شد. برخی منتقدان دولت جو بایدن از مدت‌ها پیش معتقد بودند سیاست کاخ سفید در قبال مسائل مربوط به ایران کاملا سردرگم و آشفته است. اکنون با تعلیق مالی این آشفتگی بیش از پیش تعمیق خواهد شد و اینطور که پیش می‌رود بایدن در مبارزات انتخاباتی 2024 درباره ایران هیچ حرفی برای گفتن نخواهد داشت.   

 برخی مخالفان دولت آمریکا از همان ابتدا با انتخاب راب مالی به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران مخالف بودند. آنها مدعی هستند رابرت مالی طرفدار ایران است و روابط حسنه‌ای با لابی‌های جمهوری اسلامی ایران دارد و از همین رو برکناری وی از این سمت را با این موضوع مرتبط می‌دانند.   

از سوی دیگر مالی به خاطر نقشی که در توافق هسته‌ای 2015 داشت، مغضوب صهیونیست‌هاست. برخی ناظران سیاسی نقش رژیم صهیونیستی را در برکناری یا تعلیق وی از کار بی‌تاثیر نمی‌دانند، چراکه مالی در همان مسیری قرار داشت که پیش از این منجر به حصول برجام شده بود. در حالی که روابط میان بایدن و دولت افراطی بنیامین نتانیاهو بر سر مسائل مختلف شکرآب است، کنار زدن راب مالی از دولت آمریکا می‌تواند ضربه بزرگی به دولت جو بایدن باشد که نیازمند است در این مذاکرات با ایران به هر ترتیب به توافق برسد.  

هر چه هست کنار رفتن راب مالی از میز ایران به دلایل امنیتی، یک آبروریزی و شکستی دیگر در کارنامه دولت بایدن در سیاست خارجی و نمادی از آشفتگی شدید دولت او در مسائل مربوط به ایران است.

آمریکا با وجود تعهد عراق به پرداخت مستمر و بدون وقفه بدهی گازی به ایران، با ممانعت از رسیدن پول خرید گاز به تهران، کارت تحریم ایران را به عنوان سلاحی علیه عراق و مردمش استفاده می‌کند. 

در همین باره وبگاه عراقی «المعلومه» با انتشار یادداشتی نوشت: واشنگتن در حال سوءاستفاده از دمای بالا و افزایش تقاضای انرژی در عراق است تا آسایش مردم عراق را که خواستار حل هر چه سریع‌تر بحران برق هستند، بر هم بزند. تحلیلگران این اقدام خبیث آمریکا را تلاش مجدد آن برای شعله‌ور کردن آتش اعتراض علیه دولت و تنش‌زایی در داخل عراق می‌دانند.

«جواد رحیم الساعدی» دبیرکل نهضت جهاد و سازندگی عراق به المعلومه گفت: «عراق اسیر آمریکا شده است و واشنگتن تلاش دارد خیابان‌ها را علیه دولت ملتهب کند، بویژه اینکه عموم مردم به دلیل تحریم آمریکا و ناتوانی در رساندن وجوه گاز به کشور صادرکننده، ساعت‌ها از قطع برق رنج می‌برند».

«محما خلیل» نماینده پارلمان عراق نیز در گفت‌وگو با المعلومه تصریح کرد: «عراق به همه تعهدات بین‌‌المللی خود عمل کرده است و واشنگتن نباید پرونده برق را در روابط بین‌المللی عراق با کشور همسایه دخالت دهد». وی افزود: «پرونده برق همواره در ایام اوج گرما در تابستان همه دولت‌ها را شرمنده کرده است. بانک فدرال به دولت ایران متعهد شد بدهی‌های عراق را بپردازد تا در این تابستان با بحران قطع برق مواجه نشویم».

«زیاد علی فاضل» وزیر برق عراق نیز گفته است: کاهش عرضه برق به دلیل قطع بیش از نیمی از گاز وارداتی از ایران به نیروگاه‌های تولید برق بوده که در نتیجه آن 5 هزار مگاوات برق کمتر تولید شده است، افزون بر اینکه 1000 مگاوات برق هم که ایران به عراق صادر می‌کند، به دلیل پرداخت نشدن بهای گاز ایران قطع شده است.

تاکنون بارها تحلیلگران و ناظران سیاسی درباره اهداف پنهان و آشکار آمریکا از ایجاد بی‌ثباتی اقتصادی و امنیتی در عراق هشدار داده و اعلام کرده‌اند ایالات متحده آمریکا به عنوان کشور اشغالگر همواره تلاش کرده دستاوردها و منافعش را در عراق حفظ کند و از کارت‌های مختلفی چون فعال‌سازی مجدد داعش، افزایش نرخ دلار و بهره‌برداری از تحریم‌ها علیه همسایه راهبردی‌اش یعنی ایران استفاده می‌کند تا با ایجاد بی‌ثباتی و دامن زدن به اعتراضات داخلی، حضور خود در عراق را تثبیت کند.

 

گروه بین‌الملل: رئیس‌جمهور اوکراین در انتقادی تند از کشورهای غربی، عدم پذیرش عضویت اوکراین در ناتو را غیرمنطقی خواند؛ موضوعی که نشان می‌دهد غرب همچنان درهای ناتو را به روی اوکراین بسته است. ولودیمیر زلنسکی در پیامی تلگرامی چند ساعت مانده به برگزاری نشست ناتو در «ویلنیوس» لیتوانی نوشت: بلاتکلیفی یک ضعف است. من می‌خواهم درباره این مساله در این نشست آشکارا صحبت کنم. وی همچنین نوشت: اگر اوکراین برای عضویت در ناتو دعوت نشود، اقدامی بدون منطق و نامناسب خواهد بود. تردید و نداشتن قطعیت بابت عضویت اوکراین در ناتو انگیزه‌ای برای روسیه است تا به اقدامات خود ادامه دهد. رئیس‌جمهوری اوکراین در توئیتر نیز نوشت: ما به متحدان ارج می‌نهیم. ما به امنیت مشترک خود ارج می‌نهیم. ما همواره حامی و خواهان گفت‌وگویی باز هستیم. اوکراین در نشست ناتو در ویلنیوس حضور خواهد داشت، چون مساله احترام است. زلنسکی ادامه داد: اوکراین مستحق احترام است. ما در مسیرمان به ویلنیوس نشانه‌هایی دریافت کردیم که می‌خواهند نشست را بدون اوکراین برگزار کنند. مایلم تاکید کنم این گفته‌ها درباره دعوت برای تبدل شدن به عضو ناتو است، نه درباره عضویت اوکراین. وی افزوده است: زمانی که چارچوب زمانی نه برای دعوت و نه برای عضویت اوکراین تعیین نمی‌شود، بی‌سابقه است. در حالی که در همان زمان عبارت مبهم درباره «شرایط» حتی برای دعوت از اوکراین اضافه شده است. به نظر می‌رسد هیچ آمادگی برای دعوت اوکراین به ناتو یا عضویت آن در ائتلاف وجود ندارد. این بدان معناست که فرصتی برای چانه‌زنی درباره عضویت اوکراین در ناتو در مذاکرات با روسیه باقی مانده است و برای روسیه، این به معنای انگیزه برای ادامه ترور است.

این موضوع از روزهای قبل قابل راستی‌آزمایی بود. در همین زمینه رئیس‌جمهور آمریکا به ‌رغم درخواست‌های متعدد شفاهی و کتبی رئیس‌جمهور اوکراین برای عضویت در ناتو بار دیگر اعلام کرد فعلا زمان عضویت این کشور در این سازمان نیست؛ موضوعی که به نظر می‌رسد برای آمریکا بیشتر جنبه امتیازگیری دارد. وی آب پاکی را روی دست ولودیمیر زلنسکی ریخت و گفت: من فکر نمی‌کنم در حال حاضر در میانه جنگ اتفاق نظری درباره عضویت اوکراین در خانواده ناتو وجود داشته باشد. زلنسکی هم در مصاحبه با «ای‌بی‌سی» ادعا کرد: دعوت اوکراین به ناتو این پیغام را ارسال خواهد کرد که ائتلاف ناتو هیچ واهمه‌ای از مسکو ندارد. اوکراین در حال حاضر که در ناتو نیست، باید تضمین‌های امنیتی شفافی دریافت کند، همچنین دبیرکل ناتو هم دست رد به سینه زلنسکی ‌زد. به گفته ینس استولتنبرگ، ناتو همچنان قصد ندارد درباره عضویت اوکراین در این ائتلاف تا زمان کسب «پیروزی» در جنگ با روسیه بحث و مذاکره‌ای داشته باشد. به نوشته روزنامه گاردین، انتظار می‌رود در نشست ۲ روزه ناتو در ویلنیوس بسته‌ای از «ضمانت‌های امنیتی فعال» دقیقه نودی به کی‌یف ارائه شود؛ ضمانت کشورهایی چون آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان دال بر اینکه آموزش و کمک‌های نظامی برای بلندمدت ادامه خواهد داشت، بویژه اینکه به نظر می‌رسد آمریکا و آلمان به حمایت از پیوستن اوکراین به ائتلاف نظامی ۳۱ عضوی ناتو، در شرایطی که جنگ با روسیه ادامه دارد، تمایلی ندارند؛ امری که باعث شده افراد نزدیک به زلنسکی به دستیابی به یک مسیر مشخص برای عضویت در ناتو امیدوار نباشند. در همین ارتباط دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین روز شنبه اذعان کرد «آنچه وجود ندارد» تصمیمی است برای سریع‌تر کردن روند عضویت اوکراین در ناتو با «شفاف‌سازی درباره دعوتنامه الحاق اوکراین».

رشد 10 درصدی میزان بارش‌ها در سال آبی جاری نسبت به سال گذشته موجب شده است میانگین حجم آب سدهای کشور 20 درصد افزایش یابد؛ موضوع امیدوارکننده‌ای که در صورت مدیریت و مصرف بهینه می‌تواند مشکلات کم‌آبی را حل کند. البته هنوز برخی استان‌های کشور با چالش کم‌آبی مواجهند اما طبق گفته کارشناسان این کم‌آبی خیلی نگران‌کننده نیست. از طرفی برنامه‌های قابل توجهی چون تزریق آب به سفره‌های زیرزمینی با تغذیه مصنوعی‌ در دست اقدام است که بخشی از آن نیز در حال اجراست؛ اقدامی کارشناسانه‌ که به عبور از بحران کم‌آبی در کشور کمک می‌کند.

* رشد ۱۰ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته

میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۱) تا ۱۷ تیر نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۱۰ درصد رشد همراه شد اما همچنان  در مقایسه با دوره بلندمدت کاهش ۱۴ درصدی را نشان می‌دهد. اگرچه پیش‌بینی قبلی مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو کاهش بارش‌ها را اعلام کرده بود اما گزارش اخیر مرکز اطلاعات و داده‌های آب کشور بیانگر رشد ۱۰ درصدی در میزان بارش‌هاست. بر این اساس از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۷ تیر 208.4 میلیمتر بارش در کشور ثبت شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با بارش 185.9 میلیمتری رشدی ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. در عین ‌حال میزان بارش‌های از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۷ تیر در مقایسه با دوره بلندمدت ۵۴ ساله که 238.2 میلیمتر بارش داشته‌ایم کاهش ۱۴ درصدی دارد. بررسی آمار مرکز اطلاعات و داده‌های آب کشور نشان می‌دهد استان ایلام از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۱) تا ۱۷ تیر 541.4 میلیمتر بارش دریافت کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با 212.4 میلیمتر بارش ۱۵۵ درصد رشد یافته است، همچنین میزان بارش‌های این استان نسبت به دوره بلندمدت ۵۴ ساله که 427.7 میلیمتر بارش داشته رشدی ۲۷ درصدی دارد. پس از آن استان خوزستان نیز با رشد ۸۰ درصدی بارش‌ها روبه‌رو شده است. میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۷ تیر خوزستان در حالی 411.6 میلیمتر شده که این رقم در مدت مشابه سال گذشته 228.5 میلیمتر بوده و رشد ۸۰ درصدی دارد. در مقابل استان هرمزگان  با کاهش ۵۱ درصدی بارش‌ها در جایگاه نخست کاهش بارش ایستاده است. میزان بارش‌های هرمزگان از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۱) تا ۱۷ تیر در حالی به رقم 101.2 میلیمتر رسیده که سال گذشته این عدد 205.3 میلیمتر بود و کاهش ۵۱ درصدی دارد.

* حجم آب ‌سدهای کشور 20 درصد افزایش یافت

ایران در سال آبی جاری نسبت به سال آبی گذشته 10 درصد بیشتر بارش داشته است و سدهای کشور نیز در مجموع 20 درصد بیشتر از سال گذشته آب دارند، با این حال با مدیریت مصرف آب توسط مردم و کشاورزان، تاب‌آوری منابع آب افزایش می‌یابد. طبق گزارش‌های موجود، حجم آب موجود مخازن سدهای کشور در سال آبی جاری به 24 میلیارد و 380 میلیون متر مکعب رسید و نسبت به مدت مشابه سال گذشته 20 درصد افزایش یافت. بر اساس این آمار، مجموع ورودی سدهای کشور از ابتدای سال آبی تاکنون برابر 28 میلیارد و 280 میلیون متر‌مکعب بود که نسبت به سال گذشته 36 درصد افزایش داشت. همچنین خروجی سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تاکنون معادل 23 میلیارد و 80 میلیون متر مکعب بود که نسبت به سال گذشته 13 درصد افزایش یافته است.

* افزایش سهم محیط‌ زیست از حقابه سدهای کشور

در این راستا سعید نبوی، کارشناس مدیریت منابع آب به فارس گفت: عمده افزایش خروجی سدها صرف تامین حقابه محیط ‌زیست و همچنین تامین نیاز کشاورزان شده است. آمار رشد 20 درصدی مخازن سدهای کشور در شرایطی به ‌دست می‌آید که سال آبی جاری نسبت به سال گذشته 10 درصد بارش بیشتری را تجربه کرده است. البته گستره این بارش‌ها در سطح کشور متفاوت بوده و در حالی که 18 استان کشور بارش بیشتری نسبت به سال گذشته دریافت کرده‌اند، 12 استان بارش کمتری نسبت به پارسال داشتند و یک استان نیز معادل سال گذشته دریافت باران داشته است. با وجود افزایش متوسط بارش و ذخیره سدهای کشور، مدیریت مصرف آب از سوی مردم و کشاورزان می‌تواند به افزایش تاب‌آوری مخازن سدها و منابع آبی کشور ختم شود.

* پیش‌بینی بارش‌ها در هفته آینده

بر اساس گزارش مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو برای هفته جاری وقوع بارش‌ها در سواحل دریای خزر پیش‌بینی می‌شود. همچنین با توجه‌ به چشم‌انداز بارش پیش‌بینی‌شده برای هفته آینده، وقوع بارش‌ها در برخی مناطق شمالی کشور مورد انتظار است. در هفته منتهی به ۳۰ تیر همه حوضه‌های ششگانه اصلی آبریز کشور بارش‌هایی را دریافت خواهند کرد که بالاترین میزان آن در حوضه آبریز دریای خزر خواهد بود. بر این ‌اساس، حوضه آبریز دریای خزر در هفته منتهی به ۳۰ تیر بیشینه بارش 25.4 میلیمتری و متوسط محدوده 1.5 میلیمتری را خواهد داشت. حوضه آبریز دریاچه ارومیه در هفته آینده بیشینه بارش 17.6 میلیمتری با متوسط بارش 1.4 میلیمتر را دارد. در این مدت حوضه آبریز فلات مرکزی بیشینه بارش 7.8 میلیمتری و متوسط محدوده یک‌دهم میلیمتری خواهد داشت. حوضه آبریز خلیج ‌فارس  و دریای عمان بیشینه بارش 7.5 میلیمتری و متوسط محدوده صفر میلیمتری را تجربه می‌کند. حوضه آبریز مرزی شرق نیز در هفته آینده بیشینه بارش یک میلیمتری و متوسط محدوده صفر میلیمتری را تجربه خواهد کرد. هفته آینده حوضه آبریز قره‌قوم هم بیشینه بارش یک‌دهم میلیمتری با متوسط صفر میلیمتری را تجربه خواهد کرد. علاوه ‌بر آن ۱۴ حوضه آبریز درجه ۲ هم بدون بارش خواهند بود.

***

کارشناسان اقتصاد معتقدند گسترش روابط خارجی می‌تواند به تحقق مبادلات تجاری ۱۰۰ میلیارد دلاری، تبدیل ایران به محور ترانزیت کالا، دستیابی به جایگاه اول در قدرت اقتصادی و تجاری منطقه و در نتیجه خنثی‌سازی و بی‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا، کمک قابل توجهی کند.

یکی از مناطقی که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی جایگاه خاصی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پیدا کرد، قاره پهناور آفریقا است. از این رو روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با کشورهای قاره آفریقا جزو اولویت‌های سیاست خارجی کشور قرار گرفت و بر همکاری با کشورهای آفریقایی افزوده شد.  دولت سیزدهم نیز سیاست خارجی خود را در آن قاره بر مبنای بسط و گسترش روابط با کشورهای آفریقا قرار داده است.

* چرا آفریقا مهم است؟

آفریقا، مجموعه‌ای از کشورهای در حال توسعه با درجات پیشرفت و توسعه متفاوت است. این قاره در کنار ظرفیت‌های سیاسی و فرهنگی، سرزمینی غنی از لحاظ مواد خام و معدنی، استعدادهای بسیار کشاورزی، ظرفیت‌های اقتصادی و اجتماعی فراوان، بازار بکر و گسترده، نیروی کار ارزان و بدون چالش‌های مربوط به اتحادیه کارگری است، همچنین مورد توجه جدی قدرت‌های اقتصادی غرب و مقصد برنامه‌های میان و بلندمدت قدرت‌های اقتصادی میانی (چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی و...) است و اولویتی مهم در سیاست خارجی این کشورها محسوب می‌شود.

* اهمیت آفریقا در نظم جدید بین‌الملل

قاره آفریقا ۲۰ درصد وسعت خشکی‌های جهان و ۱۴ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده است. ساختار اقتصادی ناهمگون، سطوح توسعه متفاوت، نظام‌های سیاسی مختلف و تنوع قومی و فرهنگی آشکاری در کشورهای قاره آفریقا با یکدیگر وجود دارد. از ۵۴ کشور آفریقا، ۱۱ کشور ذخایر نفتی دارند که جمعاً 87.9 میلیارد بشکه است. از ۵۴ کشور قاره آفریقا، ۳۳ کشور با کمترین درجه توسعه‌یافتگی هستند که ۷۰ درصد کشورهای کمتر توسعه‌یافته LDCs جهان (۴۸ کشور) را شامل می‌شود (به جز کشورهای شمال آفریقا، اکثر اعضا در گروه با کمترین درجه توسعه‌یافتگی قرار دارند). از ۵۴ کشور آفریقا، ۲۷ کشور عضو سازمان همکاری اسلامی (OIC) هستند. در واقع نزدیک به نیمی از اعضای سازمان OIC در قاره آفریقا قرار دارند. آفریقا دومین قاره وسیع جهان شامل یک‌پنجم خشکی‌های زمین است و حدود یک‌پنجم جمعیت جهان را هم در خود جای ‌داده است. هرچند معمولاً با شنیدن نام این قاره، فقر و قحطی در ذهن خوانندگان متبادر می‌شود اما بر اساس آمارهای منتشرشده توسط نهادهای بین‌المللی، ۹۶ درصد الماس، ۹۰ درصد کروم، ۸۵ درصد پلاتین، ۵۰ درصد کبالت، ۵۵ درصد منگنز، ۴0 درصد بوکسیت، ۱۳ درصد مس، ۵۰ درصد فسفات، ۶۵ درصد طلا و ۳۰ درصد توریوم و اورانیوم جهان به صورت طبیعی در این قاره ذخیره ‌شده است. همچنین این قاره از نظر دارا بودن فلزات ارزشمندی چون آهن، قلع، روی، سرب، زغال‌ سنگ، سنگ‌های قیمتی و نیکل در جایگاه ممتازی قرار دارد و ۱۰ کشور این قاره از صادرکنندگان نفت به سایر نقاط جهان هستند. این قاره با توجه به وجود چهار تنگه استراتژیک دریایی (کانال سوئز، تنگه جبل‌الطارق، باب المندب و دماغه امید نیک) و قرار گرفتن میان قاره‌های اروپا و آسیا، از نظر موقعیت جغرافیایی اهمیت ویژه‌ای دارد. قاره آفریقا از نظر حاصلخیزی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد، به‌طوری ‌که به دلیل باران‌های فراوان، بسیاری از زمین‌های این قاره حاصلخیز هستند و جنگل‌های وسیع در کنار‌ مزارع سرسبز ازجمله ویژگی‌های این قاره است. از جمله زیرساخت‌های لازم برای گسترش روابط تجاری میان ایران با قاره آفریقا، گسترش و توسعه روابط بانکی میان ما و این قاره، تقویت و توسعه بازاریابی اقتصادی، فعالیت هدفمند رایزنان اقتصادی ایران در این قاره، گسترش حمل‌و‌نقل میان ایران و آفریقا، تلاش برای توسعه گردشگری میان ایران با کشور‌های این حوزه و افزایش رفت و آمد‌های مستمر دیپلماتیک است که تلاش برای اعمال آنها در شرایط تحریمی، اجتناب‌ناپذیر است اما این روابط با چالش‌هایی نیز مواجه است.

* فرصت‌های اقتصادی همکاری با اوگاندا

اوگاندا دارای صنعت لبنیات بزرگ و رو به رشد با پتانسیل صادراتی بالاست. با این حال مقدار قابل توجهی از شیر تولیدی در این کشور به دلیل نبود امکانات فرآوری و نگهداری استفاده نمی‌شود. در نتیجه، برای سرمایه‌‌گذاری در این بخش، بویژه در احداث کارخانه‌‌های فرآوری شیر، سردخانه و کارخانه‌ تولید محصولات لبنی، فرصت قابل توجهی وجود دارد. از طرف دیگر، اوگاندا ظرفیت‌‌های قابل توجهی در تولید انواع مختلف محصولات زراعی، انواع میوه‌، سبزیجات و محصولات پر سودی نظیر قهوه و چای دارد.

بازار مواد غذایی این کشور ظرفیت پاسخگویی به تقاضای داخلی برای محصولات غذایی را دارد اما هنوز مقدار قابل توجهی از مواد غذایی به دلیل کمبود زیرساخت‌های ذخیره‌سازی و حمل‌و‌نقل از بین می‌رود، در نتیجه برای سرمایه‌گذاری در این بخش، بویژه در توسعه زیرساخت‌هایی برای ذخیره‌سازی و حمل‌و‌نقل لبنیات و مواد غذایی، همچنین ساخت تأسیسات فرآوری مواد غذایی، فرصت‌های مناسبی وجود دارد. صادرات دارو و تجهیزات پزشکی نیز از جمله زمینه‌های همکاری بین ۲ کشور است. این مهم توسط برخی شرکت‌های ایرانی به صورت محدود انجام می‌شود اما نیازمند حضور جدی‌تر و گسترده‌تر در این حوزه هستیم. به خصوص می‌توان از ظرفیت فعالیت بیمارستان ایران و اوگاندا، ساخته شده از طریق کمک‌های توسعه‌ای ایران، برای معرفی، بازاریابی و فروش دارو و تجهیزات پزشکی استفاده کرد.

* فرصت‌های اقتصادی همکاری با کنیا

منطقه شرق آفریقا از جمله کنیا زمینه خوبی برای تامین نیازهای اساسی کشور ما دارد. کنیا، سومالی و تانزانیا جزو بزرگ‌ترین گله‌داران آفریقا هستند، بنابراین می‌توان گوشت مورد نیاز کشور را به صورت تازه و گرم از این کشورها وارد کرد. در حال حاضر 3 خط کشتیرانی بین بندرعباس و بندر مومباسا فعال است که حدوداً هر 11 روز یک کشتی در این مسیر در حرکت است. با توجه به این فاصله نزدیک منطقی است که نیاز به گوشت و سایر محصولات کشاورزی را از این منطقه تامین کنیم.

کنیا به دلیل وجود جمعیت جوان و دسترسی به مواد اولیه تولید، می‌تواند نخستین کشور خارجی باشد که ایران در آن شهرک صنعتی تأسیس می‌کند. کنیا در تلاش است تا در مسیر بندر مومباسا در شرق این کشور به نایواشا در غرب که کریدور تجاری این کشور است، شهرک‌های صنعتی و مناطق پردازش صادرات تأسیس کند. برای این منظور در تلاش برای ایجاد زیرساخت‌های لازم و همین‌طور ارائه امتیازات و تسهیلات برای سرمایه‌گذاران خارجی است. ایجاد شهرک صنعتی توسط ایران علاوه بر تأمین نیاز کشورهای منطقه شرق آفریقا می‌تواند با توجه به امضای توافقنامه تجارت آزاد بین کشورهای آفریقایی در سال 2021 زمینه صادرات این کالاها به کل آفریقا را فراهم کند.

کشورهای آفریقایی به لحاظ صنعتی بسیار ضعیف هستند، بنابراین عمدتا تولیدات خود را چه در حوزه کشاورزی و چه منابع معدنی به صورت خام صادر می‌کنند. راه‌اندازی خط تولید ایرانی علاوه بر کمک به فعالان اقتصادی ایرانی می‌تواند با ایجاد اشتغال برای جمعیت جوان کنیایی به بهبود وجهه ایران در کنیا کمک کند. درحال حاضر کنیا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان چای و قهوه در دنیاست اما به دلیل عدم دسترسی به ماشین‌آلات و توان فرآوری این محصولات، مجبور به صادرات بخش زیادی از چای و قهوه خود به صورت فله است، بنابراین فرصت مناسبی است که فعالان اقتصادی ایران هم به صادرات ماشین‌آلات صنعتی به این کشور بپردازند و هم نسبت به راه‌اندازی خط تولید اقدام کنند. پاکستان بزرگ‌ترین خریدار چای کنیا است. یکی دیگر از بازارهای اصلی چای کنیا حوزه اوراسیا است. روسیه و قزاقستان جزو بزرگ‌ترین واردکنندگان چای کنیا هستند. چای صادراتی به روسیه و منطقه آسیای مرکزی و قفقاز از مسیر دریای سرخ و سپس مدیتراته و دریای سیاه به بنادر روسیه می‌رسد. علاوه بر اینکه این مسیر طولانی است، پس از جنگ بین روسیه و اوکراین و اختلال در تردد کشتی‌ها و پهلوگیری در بنادر این منطقه، قیمت حمل کالا تا این منطقه توسط کشتی‌ها تا دو برابر افزایش یافته و مدت زمان بیشتری نیز به این امر اختصاص داده می‌شود. این وضعیت به نظر می‌رسد فرصت مناسبی است تا ضمن معرفی کریدور شمال - جنوب ایران با توجه به فاصله 10 روزه مومباسا به بندرعباس و هزینه حمل بسیار مناسب‌تر، این کشور را نسبت به صادرات چای به آسیای مرکزی و قفقاز از کریدور ایران ترغیب کنیم، همچنین یکی از حوزه‌های مورد توجه برای همکاری حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است که کشورهای اروپایی چند توافقنامه در این حوزه با کنیا امضا کرده‌اند. یکی از دستورکارهای دولت کنیا تامین برق مورد نیاز مناطق دورافتاده و روستایی است که به شبکه سراسری برق دسترسی ندارند. دولت تلاش می‌کند برق این مناطق را از طریق انرژی خورشیدی تأمین کند. با توجه به اینکه شرکت‌های متعدد ایرانی در این بخش فعالیت می‌کنند، این حوزه می‌تواند فرصت خوبی برای حضور شرکت‌های ایرانی در کنیا باشد.

* فرصت‌های اقتصادی همکاری با زیمبابوه

مناسبات جمهوری اسلامی ایران و زیمبابوه از سابقه تاریخی و دوستانه‌ای برخوردار است. همزمانی تقریبی پیروزی انقلاب اسلامی ایران و استقلال زیمبابوه ( 1981) و حمایتی که جمهوری اسلامی ایران از مبارزات ضداستعماری و ضدآپارتایدی این کشور به عمل آورده، پشتوانه تعاملات دو کشور است. زیمبابوه به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی در پروژه‌های عمرانی است. این کشور همچنین در همه ساختارهای اقتصادی (کشاورزی، صنایع، معادن و...) نیازمند بازسازی است. جمهوری اسلامی ایران در این زمینه می‌تواند از لحاظ تأمین نیروی متخصص، تجهیزات و ارائه خدمات فنی - مهندسی به این کشور مساعدت کند. مزید بر آنکه کالاهای صادراتی (تجاری) ایران از مزیتی نسبی در زیمبابوه برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران همچنین با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی خود می‌تواند در پروژه‌هایی از جمله صنایع تراکتورسازی، صنایع دارویی، انتقال فناوری (انرژی‌های تجدیدپذیر و...) کشت فراسرزمینی، صادرات دارو، ساخت بیمارستان و اعزام پزشکان متخصص نیز در این کشور فعالیت کند. در این چارچوب عضویت زیمبابوه در سازمان‌های منطقه‌ای (سادک و غیره) می‌تواند نقش مهمی در جایگاه سیاسی - اقتصادی ایران در جنوب آفریقا ایفا کند، به نحوی که زیمبابوه به عنوان یکی از نقاط محوری (مرکزی) مبادلات تجاری در منطقه عمل کند. زیمبابوه در حوزه صنایع نفت و گاز نیز نیازمند واردات انواع فرآورده‌های نفتی است، ضمن آنکه احداث پالایشگاه در این کشور از دیگر زمینه‌های همکاری به شمار می‌آید‌.

گروه سیاسی: دروغ بگو تا زنده بمانی؛ این اصلی‌ترین کارویژه جریان ترور و آشوب در جریان اغتشاشات 1401 بود. اساسا بنای اغتشاشاتی که پاییز سال قبل در کشور به راه افتاد، بر تولید دروغ در ارتباط با نحوه مرگ مهسا امینی بنا شد که ترور، خشونت حداکثری و ایجاد ناامنی در کشور را در پی داشت. اگرچه برای مردم ایران روشن شده که گروه‌های ضدایرانی با تولید اخبار کذب به دنبال تشویش اذهان جامعه ایرانی و سپس التهاب‌آفرینی هستند اما اپوزیسیون ایرانی همچنان به مهم‌ترین اصل خود برای زنده ماندن پایبند است.

به گزارش «وطن امروز»، در تازه‌ترین دروغ‌پردازی جریان ضدایرانی، رسانه‌های فارسی‌زبان خارج‌نشین و پیاده نظام بیگانگان در شبکه‌های اجتماعی، مدعی شدند یک زندانی کرد که توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده بود، بر اثر شکنجه در زندان مرده است. در روز‌های گذشته رسانه‌های معاند ادعا‌هایی را درباره فردی به نام «موسی اسماعیلی» منتشر و عنوان کردند فرد مورد اشاره در زندان ارومیه زیر شکنجه کشته شده است. طبق معمول بی‌بی‌سی فارسی، سعودی اینترنشنال، منوتو و رادیو فردا از جمله رسانه‌های ضدایرانی بودند که به پوشش گسترده این خبر دروغ پرداختند. این دروغ‌پردازی جریان رسانه‌ای ضدایرانی موجب شد پایگاه رسانه‌ای دستگاه قضا توضیحاتی در ارتباط با موسی اسماعیلی و نحوه مرگ او ارائه دهد. در همین رابطه پایگاه خبری میزان اعلام کرد موسی اسماعیلی سال ۹۷ به اتهام عضویت گروهک تروریستی و تجزیه‌طلب حزب دموکرات کردستان به زندان می‌افتد و پس از تحمل دوران حبس اسفندماه سال ۹۸ از زندان آزاد می‌شود.

موسی اسماعیلی ۲۲ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ نیز در حالی که به صورت مسلحانه با نیروهای حافظ امنیت درگیر شده بود به هلاکت می‌رسد. ادعای کشته شدن این تروریست که هنگام هلاکت مسلح و در تلاش برای ضربه زدن به نیرو‌های حافظ امنیت بوده، در حالی مطرح شده که وی حتی در صحنه درگیری بازداشت هم نشده و در همان صحنه درگیری هلاک شده است.

* ضدانقلاب به دنبال چیست؟

چند ماه از پایان اغتشاشاتی که با رمز زن، زندگی، آزادی در کشور به راه افتاد می‌گذرد. ائتلاف‌های متعدد گروه‌های ضدایرانی هر یک پس از دیگری با شکست مواجه شده و هر کدام از گروه‌ها، از سلطنت‌طلبان و منافقین گرفته تا تجزیه‌طلبان به حاشیه رفته‌اند و در انزوا به سر می‌برند. همین موضوع باعث شده اپوزیسیون ایرانی از هر بهانه‌ای برای روشن کردن آتش آشوب‌ها استفاده کند. ادعای کشته شدن موسی اسماعیلی زیر شکنجه نیز در همین راستا قابل تحلیل است.

گروه اقتصادی: طرح نهضت ملی مسکن که با روی کار آمدن دولت سیزدهم کلید خورده بود، حال با جدیت در حال پیگیری است. خبرها حاکی از آن است به مناسبت هفته دولت، اقدامات مثبت دیگری در این حوزه انجام خواهد شد. 

در همین باره مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید از برنامه‌ریزی برای افتتاح ‌هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی نهضت ملی در شهرهای جدید برای هفته دولت خبر داد.

علیرضا جعفری گفت: در بسته نهضت ملی مسکن بیش از ‌هزار و ۵۰۰ واحد که از ابتدای دولت آغاز شد، در هفته دولت تکمیل و بهره‌برداری خواهد شد.

وی همچنین از افتتاح ۲ هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی مهر در پرند خبر داد و گفت: واحدهای باقیمانده مسکن مهر تا تابستان ۱۴۰۳ تکمیل و تحویل خواهد شد.

دولت سیزدهم در آخرین اقدام خود برای اجرایی شدن هرچه بهتر نهضت ملی مسکن و تسهیل خانه‌دار شدن اقشار کم‌درآمد، اقدام به کاهش نرخ سود تسهیلات این طرح کرد.

دولت سیزدهم در حالی وعده تحقق ساخت مسکن را در قالب نهضت ملی داده که یکی از راهکارهای اجرایی شدن این مهم را پرداخت تسهیلات بانکی قرار داد؛ تسهیلاتی که به عقیده کارشناسان در صورت متعهد شدن بانک‌ها به پرداخت، می‌تواند بخش زیادی از مشکل تولید مسکن را حل کند.

یکی از مهم‌ترین مسائلی که درباره نهضت ملی مسکن مطرح شد، بالا بودن نرخ سود تسهیلات بود. این باور در میان بخشی از جامعه وجود داشت که با نرخ سود تسهیلات ۲۳ درصد، بخش زیادی از مردم و جامعه هدف توان پرداخت اقساط را نخواهند داشت و این مساله ممکن است نهضت ملی مسکن را با چالش‌های زیادی مواجه کند.

با توجه به اینکه تولید مسکن و برطرف کردن نابسامانی‌ها در این بخش به عنوان یکی از مهم ترین رویکردهای دولت مطرح بوده و هست، در ماه‌های اخیر اقداماتی برای کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی از یک سو و الزام کردن بانک‌ها به پرداخت تسهیلات از سوی دیگر انجام شد.

***

نایب‌رئیس مجلس فلسطین روز گذشته در حاشیه برگزاری مجمع مجالس آسیایی (APA) با محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد. قالیباف در ابتدای این دیدار با بیان اینکه در بیش از 70 سالی که رژیم صهیونیستی فلسطین را اشغال کرده است، تنها یک راه برای نجات وجود داشته است، گفت: راه مقاومت و مبارزه با رژیم صهیونیستی، برای نابودی کامل این رژیم، تنها راه مواجهه با این رژیم است.

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: ایران همواره معتقد است برگزاری انتخابات میان مسلمانان، مسیحیان و یهودیان و افرادی که به‌طور کامل به فلسطین تعلق دارند، می‌تواند یک دولت مستقل فلسطینی را تشکیل دهد. تحقق این پیشنهاد نیز منوط به مبارزه است. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، فلسطین باید از بحر تا نهر باشد. قالیباف جوانان نسل امروز فلسطین را در راه مبارزه با رژیم صهیونیستی مصمم‌تر از گذشته دانست و گفت: اسرائیل تصور می‌کرد با گذشت زمان، موضوع فلسطین به فراموشی سپرده می‌شود اما هرگز این اتفاق نیفتاد. این به برکت مبارزات امام (ره) و شهدا در این مسیر رخ داده است، مانند مناسبتی همچون روز قدس که همواره موضوع فلسطین را زنده نگه می‌دارد.

قالیباف ادامه داد: زمانی فلسطینیان با سنگ مبارزه می‌کردند اما امروز همین جوانان 20ساله هستند که دست‌شان پر است و در مناطق اشغالی و غزه با موشک به مصاف اسرائیل می‌روند و از فرماندهان این جبهه محسوب می‌شوند. رئیس مجلس افزود: امروز به وحدت همه گروه‌های فلسطینی، امت اسلامی و کشورهای مسلمان نیاز داریم تا به پیروزی نهایی فلسطین دست یابیم.

علی احمد فیصل، نایب رئیس مجلس فلسطین نیز در این دیدار ضمن قدردانی از مجلس شورای اسلامی برای میزبانی این دوره از اجلاس و حمایت همیشگی جمهوری اسلامی ایران از ملت فلسطین، روابط بین ملت فلسطین و ایران را رابطه مستحکمی دانست و گفت: زمانی جمهوری اسلامی ایران سفارت رژیم صهیونیستی را به سفارت فلسطین تغییر داد و پرچم کشور ما را بر آن برافراشت. امام (ره) نیز آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را به ‌عنوان روز قدس نام‌گذاری کرد که درک ایشان از اهمیت مساله فلسطین را نشان می‌دهد. وی افزود: ملت فلسطین همواره برای آزادسازی قدس و برافراشتن پرچم این کشور در قدس تلاش می‌کند، چنانکه جمهوری اسلامی نیز همواره در این مسیر حامی و در کنار ملت فلسطین بوده است. از سوی دیگر، شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی، فرمانده عزیز سپاه قدس نیز در مسیر آزادسازی فلسطین جان خود را فدا کرد.