تنها یک روز پس از اعلام هک شدن فایل امنیتی- راهبردی نقشه سه‌بعدی دقیق فلسطین اشغالی توسط یک گروه سایبری، انفجاری مهیب در جنوب تل‌آویو رخ داد. به گزارش روزنامه عبری‌زبان یدیعوت آحارانوت، شامگاه یکشنبه آتش‌سوزی بزرگی در پارکینگی طبقاتی واقع در خیابان هاتساویرا در جنوب این شهر به وقوع پیوست که ظاهرا مربوط به انفجار مواد قابل اشتعال انبارشده در آن بوده است. تصاویر آتش‌سوزی بزرگ پس از این انفجار در شبکه‌های خبری منتشر شده است. به گزارش روزنامه «یسرائیل هیوم» به نقل از شاهدان، آتش‌سوزی از داخل یک خودرو آغاز شده و بعد از آن به مخازن مواد آتش‌زا که در همان نزدیکی انبار شده بودند سرایت کرده است. بعد از وقوع این آتش‌سوزی چند ایستگاه آتش‌نشانی به محل اعزام شده و برای مهار آتش اقدام کردند. مأموران آتش‌نشانی نسبت به سرایت آتش به ساختمان‌های اطراف هشدار دادند. با وجود اینکه صدای این انفجار مهیب تقریبا در تمام مناطق پایتخت رژیم صهیونیستی طنین افکند اما واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی بدان جالب توجه بود. برخی کاربران در واکنش به این حادثه آن را واقعه‌ای پیش پا افتاده برای تل‌آویو بویژه پس از برخورد ده‌ها موشک و راکت مقاومت فلسطین به مناطق مسکونی و حومه‌های این شهر در جریان جنگ ۱۲ روزه بهار گذشته خواندند؛ جنگ موسوم به شمشیر قدس که حتی منابع نظامی صهیونیست نیز به شکست خود در آن اعتراف کردند و باعث سقوط دولت نتانیاهو پس از یک دهه نخست‌وزیری متوالی شد. انفجار تل‌آویو در حالی رخ داد که مناطق شمالی و مرکزی فلسطین اشغالی درگیر آتش‌سوزی‌های گسترده هستند. این آتش‌سوزی‌ها که از شنبه‌شب در مناطق الجلیل، قدس و مرکز سرزمین‌های اشغالی ۱۹۴۸ به راه افتاده هنوز مهار نشده است. گفته شده بود تیم‌های اطفای حریق در تلاش برای مهار ۲۳۴ مورد آتش‌سوزی در شمال فلسطین اشغالی هستند. بنا به گزارش‌های مختلف، تیم‌های امداد و نجات و آتش‌نشانان بیش از ۱۰۰ خانه را در این منطقه به دلیل این آتش‌سوزی تخلیه کردند. جالب اینکه چنین حوادثی درست پس از آغاز رزمایش نظامیان اسرائیلی با هدف افزایش آمادگی برای مقابله با سناریوهای احتمالی جنگی و ناآرامی داخلی رخ داده‌اند. روزنامه هاآرتص به نقل از سیاستمداران اسرائیلى نوشت این رزمایش مشخصا به بهانه افزایش آمادگی نظامی صهیونیست‌ها پیش از رویارویی احتمالی با ایران انجام می‌گیرد! ارتش عبری روز یکشنبه در یک رشته‌ توئیت‌ اعلام کرد این رزمایش که چهارشنبه آینده به پایان می‌رسد، بخشی از طرحی است که از پیش برای سال 2021 ارائه شده بود. هدف از اجرای این طرح، تلاش برای ارتقای آمادگی ارتش اسرائیل جهت مقابله با هر گونه تهدید در آینده است. به گفته ارتش اسرائیل، اجرای سناریوهای غافلگیرکننده نظامی و استفاده از تجربه‌های عملیات نظامی پیشین، بخشی از این رزمایش جدید است. بنی گانتس، وزیر جنگ اسرائیل، چند روز پیش هشدار داد تل‌آویو اجازه نخواهد داد حزب‌الله لبنان یا دیگر گروه‌های وابسته به ایران به تسلیحات نامتعادل که به برتری تسلیحاتی ارتش اسرائیل در منطقه آسیب برساند و به زیان این رژیم تمام شود، دسترسی پیدا کنند. ژنرال آویو کوخاوی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل نیز در حالی مدعی حملات و عملیات‌های مخفیانه این رژیم در سراسر خاورمیانه شده که هفته گذشته در مقابل موج حملات سایبری علیه اسرائیل اظهار عجز کرده بود. در همین حال هاآرتص گزارش داد صدها تفنگدار دریایی آمریکا در یک رزمایش مشترک گسترده با کماندوهای اسرائیلی در بندر ایلات شرکت می‌کنند. 

 

* ایجاد نیروی مشترک حفاظت سایبری آمریکا و اسرائیل

به دنبال موجی از حملات سایبری به ایالات متحده و رژیم صهیونیستی که ضربات سختی به زیرساخت‌های مخابراتی و امنیتی آنان وارد کرد، واشنگتن و تل‌آویو یک نیروی مشترک حفاظت سایبری ایجاد کردند. وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد شراکت جدیدی با وزارت مالی اسرائیل در جهت حفاظت ۲ طرف در مقابل تهدیدات فناورانه را آغاز کرده است. «ولی آدیمو» معاون این وزارتخانه روز یکشنبه با اعلام این خبر از تشکیل نیروی ویژه مشترک با طرف اسرائیلی خبر داد. این در حالی است که هنوز دولت آمریکا هیچ واکنشی به حمله بدافزار اسرائیلی پگاسوس به دستگاه‌های آیفون با هدف جاسوسی اطلاعات شخصی کاربران انجام نداده است. 

حملات سایبری بویژه در هفته‌های اخیر ضربات سنگینی به رژیم صهیونیستی وارد آورده و در کنار سلسله شکست‌های امنیتی دیگر باعث وقوع زلزله اطلاعاتی در موساد (سازمان اطلاعات خارجی رژیم صهیونیستی) با استعفای ۳ معاون آن شده است. در عین حال خبرهایی از ایجاد تغییرات در پست‌ها و حوزه وظایف سایبری شاباک (دستگاه اطلاعات داخلی اسرائیل) به گوش می‌رسد.

مهدی گرگانی: در حالی که طی ماه‌های گذشته تمرکز جنگ یمن بر آزادسازی استان و شهر مأرب بود، طی روزهای اخیر خبر عقب‌نشینی مزدوران ائتلاف متجاوز سعودی از بخش‌های وسیعی از منطقه استراتژیک الحدیده و تسلط نیروهای انصارالله بر این مناطق، همه را غافلگیر کرد. 

منابع میدانی در یمن گزارش دادند نیروهای مزدور ائتلاف سعودی به صورت ناگهانی ده‌ها موضع مهم خود در مناطق مختلف الحدیده را تخلیه کرده و مجبور شدند به سمت مناطقی در استان تعز عقب‌نشینی کنند. در باب دلایل و علت‌های این موضوع - که تحول بزرگی در عرصه میدانی جنگ یمن به شمار می‌رود و حتی آینده یمن و نبرد کنونی در این کشور را نیز عمیقا تحت تاثیر قرار خواهد داد- می‌توان به نکات زیر اشاره کرد.

یک- اول از همه باید به این موضوع اشاره کرد که انصارالله اکنون دست بالا را در جنگ یمن دارد. در عرصه میدانی، نیروهای انصارالله، ارتش و کمیته‌های مردمی یمن طی یک سال گذشته موفق به پیشروی‌های گسترده در مناطق مختلف این کشور شده‌اند. در عرصه سیاسی و دیپلماتیک نیز به نظر می‌رسد ائتلاف سعودی مشروعیت بین‌المللی خود را از دست داده است و فشارها بر ریاض و ابوظبی برای پایان دادن به این جنگ پرهزینه روز به روز بیشتر شده است. نمونه آن اظهارات «جورج قرداحی» وزیر مسیحی دولت لبنان است. در جبهه استراتژیک مأرب، نیروهای انصارالله بسیاری از مواضع و پایگاه‌های مستحکم و راهبردی نیروهای ائتلاف را در هم شکسته و در نزدیکی دروازه‌های شهر اصلی مأرب قرار گرفته‌اند. اکنون مأرب از سمت محور غربی، دروازه شمالی، شمال شرق و دروازه جنوبی در کنترل نیروهای انصارالله قرار دارد و به نظر می‌رسد در آستانه فتح کامل و آزادی این استان مهم قرار دارند. 

دو- اگر حفظ پایگاه راهبردی مأرب برای ائتلاف سعودی اهمیت بالایی دارد، آزادسازی کامل بندر «الحدیده» نیز برای دولت صنعا از اولویت بسیار بالایی برخوردار است. الحدیده دومین بندر تجاری بزرگ یمن بعد از عدن است و به دلیل داشتن امکان صادرات و واردات و نزدیکی به آبراه‌های بین‌المللی حمل‌و‌نقل کالا از اهمیت زیادی برخوردار است. موقعیت جغرافیایی الحدیده به گونه‌ای است که به دلیل قرار گرفتن در مسیرهای انتقال کالا در دریای سرخ می‌تواند تبدیل به پایگاه اصلی نیروی دریایی دولت صنعا شود. تسلط بر الحدیده به دلیل موقعیت راهبردی و جغرافیایی آن، یک دستاورد بزرگ در زمینه شکست محاصره دشمن ضد یمن محسوب می‌شود و کالاهای مورد نیاز مردم مناطق شمالی یمن می‌تواند از طریق بندر الحدیده منتقل شود. برخی ناظران سیاسی می‌گویند پس از تثبیت و تسلط نسبی نیروهای انصارالله بر دروازه‌های مأرب و آسوده شدن خیال انصارالله از آزادسازی قطعی این استان در آینده نزدیک، آنها به طرز غافلگیر‌کننده‌ای تمرکز خود را بر الحدیده گذاشته‌اند تا با یک اقدام برق‌آسا و استفاده از ضعف و سردرگمی ائتلاف سعودی بتوانند قبل از آزادسازی کامل مأرب، بندر الحدیده را که برای رهایی مردم یمن از رنج گرسنگی و تامین کالاهای اساسی بسیار مهم است، تحت کنترل خود درآورند. 

سه‌- از سوی دیگر برخی تحلیلگران معتقدند استان مأرب به خاطر نزدیکی به مرز عربستان از اهمیت بالاتری برای خاندان سعودی برخوردار است و ائتلاف متجاوز به منظور حفظ این دژ مستحکم، سراسیمه مجبور به عقب‌نشینی از مواضع خود در الحدیده شده است تا به کمک مزدورانش در مأرب برود. به دنبال تخلیه مواضع از سوی نیروهای سعودی، دولت مستعفی عبدربه منصور هادی طی بیانیه‌ای اعلام کرد این اقدام بدون هماهنگی با آنها انجام شده و تعجب آنها را نیز برانگیخته است. حتی هیات سازمان ملل برای حمایت از توافق الحدیده نیز اعلام کرد اطلاعی درباره عقب‌نشینی نیروهای ائتلاف نداشته است! این موارد نشان‌دهنده اوج سردرگمی و استیصال ائتلاف سعودی در عرصه میدانی در جنگ یمن است به گونه‌ای که مجبور شده در نمایشی مضحک، این عقب‌نشینی خفت‌بار را در راستای اجرای توافق استکهلم جلوه دهد. 

چهار- در حالی که به نظر می‌رسید طی هفته‌ها یا شاید روزهای آینده استان مأرب در کنترل کامل رزمندگان انصارالله قرار بگیرد، با هوشیاری و طراحی بی‌نظیر رهبران انصارالله و اصطلاحا با یک پاس رونالدینیویی! اکنون ۲ استان مهم و راهبردی یمن در تیررس آنها قرار دارد. مأرب که قلب یمن خوانده می‌شود، سرشار از منابع گازی و نفتی است و الحدیده که یک بندر راهبردی است، تمام نیازهای انصارالله را برای پیشروی سریع و ادامه آزادسازی بقیه استا‌ن‌های یمن از کنترل تروریست‌ها و مزدوران سعودی هموار خواهد کرد. 

پنج- سعودی‌ها دیگر باید بپذیرند هم در عرصه میدانی و هم در عرصه سیاسی، بازی را به رزمندگان انصارالله و مردم یمن واگذار کرده‌اند و دیگر کاری از حامیان آمریکایی و صهیونیست آنها و همچنین تسلیحات و تجهیزات پیشرفته و گران‌قیمت‌شان نیز ساخته نیست. شاید بهتر باشد حکام سعودی به جای جنجال‌آفرینی و تنش سیاسی، دوباره سخنان «جورج قرداحی» وزیر اطلاع‌رسانی لبنان را مرور کنند که به آل‌سعود و آل‌نهیان توصیه کرده بود «اکنون زمان پایان دادن به رنج مردم یمن است».

گروه اقتصادی: بحران کسری بودجه، یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی کشورمان طی سال‌های اخیر بوده است؛ موضوعی که بستر اولیه و اصلی تورم بالای 30 درصد را ایجاد کرد. 

با توجه به اینکه دولت سیزدهم در آستانه تدوین نخستین بودجه خود برای سال 1401 است، بررسی مسائل مرتبط با تراز پرداخت و حل مشکل کسری بودجه در روزهای آتی بسیار اهمیت دارد. 

منشأ کسری بودجه عوامل مختلفی دارد، یکی از مهم‌ترین این موارد رشد بسیار بالای هزینه‌های جاری دولت در قالب پرداخت حقوق کارمندان و هزینه‌های ناشی از همسان‌سازی حقوق‌هاست که دولت سیزدهم با رویکرد مناسبی در حال اصلاح رویه موجود است، به طوری که میزان افزایش حقوق برای سال آینده 10 درصد (حقوق‌‎های بیش از 15 میلیون) در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر اصلاح نظام مالیاتی نیز در افزایش منابع و کاهش کسری بودجه تاثیر بسزایی خواهد داشت. 

بدون‌شک مهم‌ترین بخش کسری بودجه، کاهش دسترسی دولت به منابع حاصل از فروش نفت است. با وجود افزایش فروش نفت و برآورد صورت‌گرفته در بودجه 1401 مبنی بر اینکه سال آینده 2/1 میلیون بشکه نفت به ازای هر بشکه 60 دلار فروخته خواهد شد، به دلیل وجود مساله ارز 4200 تومانی، استفاده بهینه از منابع ارزی کشور امکان‌پذیر نخواهد بود. می‌توان گفت بیش از نیمی از کسری بودجه دولت به مساله استفاده بهینه نکردن از منابع ارزی حاصل از فروش نفت در قالب ارز 4200 تومانی برمی‌گردد. 

مساله کسری بودجه و ارتباط آن با تورم، موضوعی است که بر همگان آشکار است و لزوم کاهش کسری بودجه از ملزومات اصلی یک بودجه سالم و ضدتورمی است. دولت سیزدهم باید در راستای کاهش کسری بودجه به دنبال مولدسازی دارایی‌ها، افزایش منابع پایدار و حذف ارز 4200 تومانی باشد. 

دولت پس از ۴ سال تداوم سیاست ارز سوزی، تصمیم بر اصلاح نحوه تخصیص ارز ترجیحی دارد که اگر انجام شود تاثیر بسزایی در بهبود شرایط بودجه 1401 خواهد گذاشت و کسری آن را کاهش خواهد داد. مهم‌ترین نمود اصلاح سیاست ارز ترجیحی، افزایش منابع در دسترس دولت برای اعطای یارانه‌های نقدی و با درصد خطای کمتر در رسیدن به اهداف حمایتی است. 

با شروع اختصاص ارز 4200 از ابتدای سال 97، تا پایان مهرماه 1400، بیش از 67 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی به کالاهای اساسی پرداخت شد تا این کالاها در ساحل امن قیمتی و بدون تاثیرگیری از تورم به دست مردم برسد اما بررسی تغییرات قیمتی کالاهای اساسی از ابتدای سال 97، بخوبی نشان از این دارد که این سیاست در زمینه کنترل قیمت‌ها شکست خورده است. حتی روند قیمتی این کالاها در بازه زمانی یک‌ساله اخیر از تورم عمومی نیز پیشی گرفته است.

امروز کالاهای اساسی از جمله مرغ با قیمت تقریبا نزدیک به بازار آزاد به دست مصرف‌‌کننده می‌رسند و عملا پرداخت ارز ارزان 4200 تومانی نتوانسته به هدف خود در کنترل قیمت‌ها برسد. 

از طرف دیگر محدودیت‌های شدید بودجه‌ای موجب شده منابع ارزی محدود کشورمان تنها برای اعطای ارز 4200 تومانی خرج شود. در این بین دیگر نیازهای اقتصادی کشور از جمله توسعه، همواره از درآمدهای نفتی بی‌بهره بوده‌اند. 

البته نشانه‌هایی از اینکه دولت حتی به دلیل ناتوانی در تامین منابع ارزی دلار 4200 تومانی، دست به اقدامات انتحاری مانند خرید آن از بازار آزاد‌ زده است نیز وجود دارد. 

برای مثال عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی گفته بود سال 99، به دلیل کمبود منابع ارزی در دسترس دولت، جهت تامین ارز 4200 تومانی، با خلق پول از بازار آزاد ارز خریداری می‌شد و به صورت ارز یارانه‌ای 4200 تومانی به واردکنندگان داده می‌شد. 

از بعد تولید نیز، ارز 4200 تومانی ضربات بسیار زیادی به بخش مولد اقتصاد وارد کرده است، صادرات محصولات دارویی بشدت کاهش یافته، از طرفی در محصولاتی مانند گندم نیز که کشور به خودکفایی رسیده بود، با ادامه سیاست اعطای ارز 4200 تومانی به ابتدای زنجیره و واردات، بیش از 50 درصد نیاز کشور در سال جاری از طریق واردات پوشش داده شده است که این موضوع نیز زنگ خطر جدی برای اقتصاد به همراه خواهد داشت. تخمین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی این نکته را گوشزد می‌کند که برای ادامه اعطای ارز 4200 تومانی، ارز مورد نیاز بیشتر از حد انتظار است. طبق عملکرد ۷ ماه سال 1400، میزان اعطای ارز 4200 تومانی به بیش از 10 میلیارد دلار رسیده است و جعفر قادری، نماینده مجلس نیز میزان مورد نیاز ارز 4200 تومانی تا پایان سال را 18 میلیارد دلار برآورد کرده است. 

در نهایت با جمع‌بندی میزان عملکرد ۷ ماهه اعطای ارز 4200 تومانی و افزایش جهانی قیمت کالاهای اساسی، میزان منابع ارزی مورد نیاز برای اعطای ارز 4200 تومانی با ادامه روند موجود در سال 1401، قطعا از 20 میلیارد دلار نیز فراتر خواهد رفت و حجم یارانه پنهان نیز به بیش از 400 هزار میلیارد تومان خواهد رسید. 

مساله محدودیت منابع ارزی جدی‌ترین بحث مربوط به ایجاد کسری بودجه و در نهایت الزام به حذف ارز 4200 تومانی است. بنابراین با توجه به میزان فروش نفت ایران در سال جاری که حدود 5/1 میلیون بشکه تخمین ‌زده شده است، عملا منابع در دسترس دولت  به کمتر از 15 میلیارد دلار می‌رسد و این میزان حتی پوشش ارز 4200 تومانی مورد نیاز کالاهای اساسی را نیز نخواهد داد چه برسد که در بودجه 1401 به کمک کسری بودجه دولت بیاید. 

از طرفی بسیاری از منابع ارزی بلوکه‌ کشور نیز طی سال‌های گذشته توسط دولت قبل استفاده شده و متناظر با آن پول چاپ شده است. بنابراین افزایش دسترسی کشور به منابع ارزی نیز نمی‌تواند مشکلی را در این زمینه حل کند. 

با توجه به وضعیت بودجه‌ای کشور، دولت باید به سمت تک نرخی کردن ارز و استفاده بهینه از منابع ارزی کشور در جهت توسعه به جای حیف و میل کردن آن با اعطای ارز 4200 تومانی برود. از طرف دیگر با حذف ارز 4200 تومانی علاوه بر اعطای یارانه به مردم، در بحث منابع بودجه‌ای با اصلاح تعرفه گمرکی، منابع پایدار بودجه از محل تعرفه گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده، کالاهای وارداتی رشد بسزایی خواهند داشت و از این محل نیز کسری بودجه به میزان زیادی کاهش خواهد یافت و عملا راهکار اصلی کنترل کسری بودجه، حذف ارز 4200 تومانی است. 

***

کسری بودجه؛ زخم کاری سال‌های اخیر اقتصاد ایران

گروه اجتماعی: به دنبال وقوع ۲ زمین‌لرزه روز یکشنبه با قدرت 4/6 و 3/6 ریشتر در استان هرمزگان، شامگاه همان روز معاون اول رئیس‌جمهور جهت بازدید و بررسی وضعیت زلزله‌زدگان وارد این استان شد و طی بازدیدهای میدانی از مناطق حادثه‌دیده، خواستار بسیج تمام دستگاه‌ها به منظور رفع مشکلات مردم منطقه شد. به گزارش «وطن‌امروز»، اگرچه زلزله مهیب هرمزگان بر اساس آمارها تنها یک فوتی و 7 مجروح به همراه داشت اما پس‌لرزه‌های این زمین‌لرزه ادامه داشت تا جایی که مرکز لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام کرد از ساعت ۱۵:۳۷ بیست‌وسوم آبان تا ساعت ۹ صبح بیست‌و‌چهارم آبان‌ماه ۱۴۰۰، 61 پس‌لرزه با قدرت 2 تا 5 ریشتر در منطقه ثبت شده است. بر این اساس ۹ پس‌لرزه با بزرگای بین ۴ تا ۵، ۳۰ پس‌لرزه با بزرگای بین ۳ تا ۴ و ۲۲ پس‌لرزه با بزرگای کمتر از ۳ در مقیاس امواج درونی زمین در استان هرمزگان رخ داده است. در تشریح جزئیات بیشتر این زمین‌لرزه، رئیس ستاد بحران کشور با بیان اینکه زلزله به بیش از ۳ هزار واحد مسکونی در هرمزگان آسیب ‌زده است، گفت: مراحل ساخت‌وساز بافت‌های آسیب‌دیده با موافقت معاون ‌اول رئیس‌جمهور بزودی آغاز می‌شود. اسماعیل نجار در جلسه ستاد مدیریت بحران استان هرمزگان که به‌ ریاست معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد، اظهار داشت: 165 میلیون تومان وام روستایی و 185 میلیون تومان وام شهری برای بافت‌های آسیب‌دیده در زلزله در نظر گرفته شده است. 

وی با اشاره به اینکه مبلغ 20 میلیون تومان به ‌عنوان مُسکن موقت در نظر گرفته شده است، افزود: کمک‌هایی شامل چادر، تسهیلات ساخت مسکن، کمک‌های بلاعوض و بازسازی جایگاه‌های احشام در اختیار زلزله‌زدگان قرار می‌گیرد. نجار در ارتباط با آخرین وضعیت مصدومان این زلزله نیز خاطرنشان کرد: هم‌اکنون 7 نفر در بیمارستان‌های استان بستری هستند ‌که حال عمومی آنها مساعد است. رئیس ستاد بحران کشور با بیان اینکه مراحل ساخت‌وساز بافت‌های آسیب‌دیده با موافقت معاون اول رئیس‌جمهور بزودی آغاز می‌شود، تصریح کرد: هم‌اکنون مشکلی در منطقه نداریم و امدادرسانی با فوریت در حال انجام است. 

مهدی دوستی، استاندار هرمزگان نیز درباره خسارات وارده ناشی از زلزله گفت: وقوع این زمین‌لرزه 700 میلیارد تومان به واحد‌های مسکونی و زیر ساخت‌های استان خسارت وارد کرده است. وی افزود: 2100 واحد نیاز به تعمیر اساسی دارد و 660 واحد باید احداث شود. در مجموع به 3600 واحد مسکونی در زلزله آسیب وارد شده است.

 

*دستور معاون‌اول رئیس‌جمهور برای رفع مشکل زلزله‌زدگان

به دلیل اهمیت موضوع، معاون اول رئیس‌جمهور ساعاتی پس از وقوع زلزله و بعد از جلسه هیات دولت به همراه وزیر بهداشت در مناطق حادثه‌دیده حاضر شد و در جلسه ستاد مدیریت بحران هرمزگان بر ضرورت بسیج تمام دستگاه‌ها به منظور رفع مشکلات مردم تاکید کرد. معاون‌ اول رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه «مشکل آب و برق مناطق زلزله‌زده تا عصر امروز (دوشنبه 24 آبان) برطرف شود»، گفت: ساخت و تعمیر مسکن با همان فرمول بنیاد مسکن پیش از سرمای زمستان عملیاتی شود. محمد مخبر در جلسه روز دوشنبه ستاد مدیریت بحران هرمزگان، پس از ارائه گزارش مسؤولان از آخرین وضعیت مناطق زلزله‌زده تأکید کرد: روستاهایی که مشکل آب و برق دارند تا آخر وقت مشکل‌شان حل شود. 

‌معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه بخشی از پل‌ها از بین رفته‌اند که به‌‌سرعت باید ساخته شوند تا مشکلی برای تردد وجود نداشته باشد، افزود: نوسازی مدارس با کمک بنیاد برکت انجام شود. ‌‌مخبر با بیان اینکه «وسایل خانه‌هایی را که آسیب‌‌دیده و از بین رفته‌اند حتما تأمین خواهیم کرد»، تصریح کرد: ساخت و تعمیر مسکن با همان فرمول بنیاد مسکن پیش از سرمای زمستان عملیاتی شود و دام کسانی که از دست رفته است، جبران می‌شود. 

‌وی از بسیج دستگاه‌ها برای رفع مشکلات زلزله‌زدگان خبر داد و ادامه داد: ‌‌اگر جایی مشکل کمبود چادر وجود دارد به‌‌سرعت حل شود. در ‌‌بیمارستان‌ها مجروح آنچنانی نداشتیم اما تدارک خوبی دیده شده بود. معاون اول رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: ‌بحث تغذیه افرادی که خانه‌شان آسیب دیده است و امکان پخت‌وپز ندارند، به‌ فوریت در 24 ساعت آینده حل شود. 

مخبر ‌ضمن تقدیر از زحمات استاندار، مدیران استانی، سپاه، بسیج و نیروی انتظامی پس از وقوع زلزله در ‌‌جمع مردم اضافه کرد: ‌جلسه‌ای در روزهای آینده ‌با موضوع زلزله هرمزگان در تهران برگزار می‌شود و هر چند کارها به خوبی پیش رفته است ‌و حضور مسؤولان‌ دل مردم را گرم کرد اما از همه دستگاه‌ها می‌خواهیم ‌تغذیه مردم را جدی بگیرید و خواهش دارم که امکان پخت‌وپز را فراهم کنید و غذای گرم به مردم بدهید. وی از ستاد مدیریت بحران استان هرمزگان خواست چند سوله در بندرعباس و مناطق بحرانی راه‌اندازی کند تا در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرد. معاون اول رئیس‌جمهور با ابراز اینکه «برخی روستاها روی گسل قرار دارند و ضرورت دارد پایگاه‌های امدادی راه‌اندازی و تقویت شود و همین طور پایگاه‌های راهداری نیاز داریم‌»، ادامه داد: باید مشکل کمبود تخت بیمارستانی را ‌سریعا رفع کنیم و همین‌جا از آقای وزیر بهداشت می‌خواهم که فکری اساسی به حال هرمزگان شود تا به متوسط کشوری برسد. 

محمد مخبر با بیان اینکه «مردم تا حد امکان به منازل تخریبی نروند و قطعا با عزم جدی مشکلات را برطرف می‌کنیم» تصریح کرد:‌ دولت در صحنه خواهد بود و ما در کنار مردم هستیم. همچنین معاون اول رئیس‌جمهور در حاشیه بازدید از مناطق زلزله‌زده گیشان و آب‌شیرین که تا ساعت 4 صبح روز دوشنبه ادامه داشت، اظهار کرد: از لحظه‌ای که رئیس‌جمهور از وقوع زلزله مطلع شدند دستورات متعددی را به دستگاه‌های مختلف دادند و از من خواستند که در نخستین فرصت به استان سفر کنیم و از نزدیک مسائل را بررسی و تصمیمات فوری برای رسیدگی به زلزله‌زدگان اتخاذ کنیم. وی افزود: برای جبران خسارات و آسیب‌های وارد شده تصمیمات لازم اتخاذ خواهد شد و امیدوارم هر چه زودتر بتوانیم مسائل و مشکلات مردم زلزله‌زده را رفع کنیم. مخبر در جریان بازدید‌ از مناطق زلزله‌زده گیشان غربی در بخش فین بندرعباس‌ با بیان اینکه اگرچه بر اثر ۲ زلزله تنها یک فوتی گزارش شده است اما خسارت‌های زیادی به منازل مسکونی و دام مردم در بخش فین وارد شده است. 

 

* حضور تیم‌های مهندسی ‌سپاه در مناطق زلزله‌زده

با وقوع زلزله در جنوب کشور فرمانده‌ کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سپاه استان هرمزگان دستور داد همه امکانات خود را برای امدادرسانی به زلزله‌زدگان بسیج کند. بر اساس گفته سردار رمضان شریف، سخنگو و مسؤول روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، «با دستور فرمانده ‌کل سپاه همه ظرفیت‌های امدادی و درمانی نیروی دریایی سپاه، سپاه امام سجاد(ع) استان هرمزگان و سایر یگان‌های مستقر این نهاد در منطقه در آمادگی کامل برای کمک به هموطنان عزیز و ستاد بحران و دستگاه‌های امدادی به‌سر می‌برند تا در صورت نیاز، وارد صحنه شوند». همچنین سردار دریادار علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه در تشریح عملیات امداد‌رسانی سپاه به مردم زلزله‌زده هرمزگان گفت: تیم‌های مهندسی نیروی دریایی سپاه با ماشین‌آلات و گروه‌های امدادی در منطقه زلزله‌زده حضور دارند و در صورت نیاز گروه‌های بیشتری اعزام خواهند شد. وی با بیان اینکه فرمانده کل سپاه طی ابلاغی نیروی دریایی سپاه را مکلف به امدادرسانی به مردم کرده است، اظهار داشت:‌ یگان مهندسی نیروی دریایی سپاه در ساعت‌های اولیه وقوع زمین‌لرزه ماشین‌آلات سنگین آوار‌برداری را به محل کانون اصلی زلزله بندرعباس یعنی روستای گیشان در بخش فین اعزام کرد. تنگسیری با بیان اینکه عملیات آواربرداری و بازگشایی معابر و جاده‌ها پس از رسیدن این ابزار به محل‌های مورد نظر آغاز شد، افزود: کار بازگشایی جاده سیرجان به بندرعباس که به واسطه زلزله و ریزش کوه مسدود شده بود با همت مهندسی نیروی دریایی سپاه به طول 30 کیلومتر تا ساعت 5 بامداد به اتمام رسید. وی افزود: ما در کنار مردم هستیم و هر زمان و در هر نقطه‌ای نیاز باشد همه ما با تمام تجهیزات وارد خواهیم شد تا ان‌شاء‌الله ذره‌ای از آلام مردم کم شود. فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت: تیم‌های مهندسی این نیرو با ماشین‌آلات و گروه‌های امدادی در محل حضور دارند و در صورت نیاز گروه‌های بیشتری اعزام خواهند شد. گفتنی است ظهر روز یکشنبه زمین‌لرزه‌ای با شدت 4/6 ریشتر در عمق 18 کیلومتری استان هرمزگان را به لرزه درآورد و درست یک دقیقه بعد، زمین‌لرزه دیگری با قدرت 3/6 ریشتر در عمق 10 کیلومتری زیر پای ساکنان جنوب به وقوع پیوست.

اسدالله خسروی‌: به دنبال تداوم بارش‌های پاییزی در کشور سازمان هواشناسی هشدار داد از امروز سامانه بارشی از مناطق غربی وارد کشور می‌شود و اغلب استان‌های غربی، مرکز، شمال و شمال غربی کشور را در بر می‌گیرد. طبق پیش‌بینی‌‌های سازمان هواشناسی، بارش‌ها در این مناطق اغلب به صورت برف خواهد بود و از آنجا که دمای هوا نیز طی این روزها کاهشی می‌شود بنابراین دستگاه‌های اجرایی و نهادهای امدادی و کمک‌رسان، شهرداری‌ها و... باید با آمادگی کامل تدابیر لازم را برای بروز احتمالی حوادث غیرمترقبه‌ای چون جاری شدن سیل، طغیان رودخانه‌ها، آبگرفتگی معابر، انسداد جاده‌ها و راه‌های روستایی و... بیندیشند. 

در این باره امین‌حسین نقشینه، کارشناس سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» ضمن هشدار جدی به مردم، رانندگان، کشاورزان و صیادان، همچنین مسؤولان و نهادهای امدادی و خدمات‌رسان برای آمادگی کامل در مواجهه با بارندگی‌های پیش رو گفت: این سامانه دریای خزر را بشدت مواج می‌کند به طوری که ارتفاع موج در نزدیکی سواحل تا 3 متر و دور از ساحل تا 5/5 متر خواهد بود و در صورت بی‌توجهی و عدم آمادگی فعالان دریایی احتمال غرق شدن شناورهای سبک و نیمه‌سنگین و پاره شدن تورهای صیادی دور از ذهن نیست، بنابراین توصیه می‌شود طی یکی، دو روز آینده از فعالیت‌های شیلاتی حذر کنند و تردد کشتی‌های تجاری با احتیاط انجام شود. 

وی در ادامه با بیان اینکه بارش‌ها در ۲ روز آینده در مناطق کوهستانی و سردسیر استان‌های غربی، شمال غرب و مرکز غالبا به صورت بارش برف پیش‌بینی می‌شود، گفت: علاوه بر بارش برف و باران از روز چهارشنبه نفوذ هوای سرد نیز به کشور پیش‌بینی می‌شود که کشاورزان و باغداران باید با هشیاری کامل اقدامات لازم را برای عبور از این موج بارشی داشته باشند، چرا که احتمال یخ‌زدگی مزارع و باغات و خسارت به کشاورزان وجود دارد. 

نقشینه خاطرنشان کرد: در استان‌های خراسان شمالی، قزوین، آذربایجان غربی، نیمه شمالی استان‌های تهران و البرز، سمنان، جنوب مازندران، استان‌های کرمانشاه، کردستان، لرستان، اصفهان و همدان احتمال یخ‌‌زدگی محصولات کشاورزی و باغی در پی ورود توده هوای سرد به کشور وجود دارد. علاوه بر این، توصیه می‌شود طی 2 روز آینده در صورت امکان از مسافرت‌ها و ترددهای غیرضرور اجتناب شود و رانندگانی که قصد عزیمت به مناطق کوهستانی سردسیر و گردنه‌ای را دارند مواردی همچون به همراه داشتن تجهیزات کامل زمستانی نظیر زنجیر چرخ، استفاده از ضدیخ در خودرو‌ها و تامین سوخت مورد نیاز و اطمینان از سالم بودن سیستم گرمایشی خودرو را مدنظر قرار دهند. ضمنا تاکید می‌شود، به علت کاهش دید و لغزندگی جاده‌ها در حین عبور از گذرگاه‌ها، احتمال تأخیر رانندگان باری و مسافری در رسیدن به مقصد وجود خواهد داشت، همچنین این احتمال وجود دارد که برخی پروازها لغو یا خیلی از جاده‌ها به دلیل بارش برف بسته شوند. کارشناس هواشناسی ضمن هشدار نارنجی بارش برف و مه‌آلودگی و کولاک در پی تشدید فعالیت سامانه نسبتا سرد در استان‌های خراسان شمالی، نیمه شرقی اردبیل، کرمانشاه، خراسان جنوبی، گیلان، مازندران، گلستان، شمال غربی قزوین، اصفهان، نیمه شرقی لرستان، خراسان رضوی، سمنان و گلستان گفت: بارندگی‌ها در این مناطق معمولا به صورت برف پیش‌بینی می‌شود. وی خاطرنشان کرد: به همه مردم توصیه می‌شود طی روزهای آینده از رفتن به سفرهای غیرضرور اجتناب کنند و در مسیر رودخانه‌ها اطراق نکنند، همچنین از رفتن به دامنه‌ها و کوهنوردی جدا بپرهیزند. در چنین شرایطی سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای، نیروهای امدادرسان، هلال‌احمر و پلیس باید آمادگی کامل داشته باشند تا مشکلی برای مردم بویژه مناطق روستایی سردسیر پیش نیاید. 

همچنین بیتا روحی، مدیر اداره مدیریت بحران شهرداری همدان نیز در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» درباره آمادگی نیروهای امدادی و خدمات‌رسان در روزهای آینده گفت: طبق پیش‌بینی سازمان هواشناسی قرار است سامانه بارشی جدیدی از غرب وارد کشور شود که هشدارهای لازم را برای مقابله با وقوع حوادث غیرمترقبه چون جاری شدن سیلاب، آبگرفتگی معابر و... را داده‌ایم. 

وی با بیان اینکه استان همدان به دلیل موقعیت جغرافیایی در فصول سرد سال با ورود سامانه‌های بارشی باید آمادگی لازم را داشته باشد، گفت: اقدامات لازم برای لایه‌روبی رودخانه‌ها، کانال‌ها و مسیرهای آبرو انجام شده است، علاوه بر این 500 نیرو نیز برای خدمات‌رسانی در فصول سرد سال چون پاییز و زمستان به صورت آماده‌باش کامل درآمده‌اند و آموزش‌های لازم را در صورت بارش‌های سنگین و سیل‌آسا دیده‌اند. مدیر اداره مدیریت بحران شهرداری همدان خاطرنشان کرد: اخطارها و هشدارهای لازم را به ساکنان مجاور رودخانه‌ها داده‌ایم و از طرفی با هماهنگی دستگاه‌های مرتبط اقدامات لازم برای عبور از بحران‌های احتمالی ناشی از بارش‌های سنگین و سیل‌آسا انجام شده است. 

***

گروه اقتصادی: دیوان محاسبات کشور، گزارش اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۰ در بازه زمانی ۶ ماه نخست سال را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد. 

این اقدام که برای نخستین‌بار پیش از ارائه لایحه بودجه سال آینده و بر اساس بررسی همه احکام و تبصره‌های قانون بودجه انجام شده است، به دولت و مجلس در تدوین و تصویب هر چه بهتر لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ بویژه در بخش شرکت‌های دولتی کمک شایانی می‌کند. 

بر اساس این گزارش، از مجموع ۴۱۰ حکم مندرج در قانون بودجه سال جاری، ۸۲ حکم یعنی تنها ۲۰ درصد آن به صورت کامل اجرا شده، ۲۳۸حکم معادل ۵۸ درصد دارای عملکرد ناقص بوده و ۹۰ حکم معادل ۲۲ درصد نیز فاقد عملکرد بوده‌ است. 

یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد از ۴۹ آیین‌نامه، شیوه‌نامه و دستورالعمل لازم جهت اجرای همه بندها و تبصره‌های قانون بودجه، تا پایان شهریورماه تنها ۲۵ تصویب‌نامه معادل ۵۱ درصد تصویب و ابلاغ شده و ۲۴ مورد معادل ۴۹ درصد به مرحله ابلاغ نرسیده است. در حالی که بند «ف» تبصره ۲۰ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مقرر کرده است آیین‌نامه‌های این قانون که در آن مهلت زمانی پیش‌بینی نشده، حداکثر تا پایان خردادماه باید به تصویب هیات‌وزیران می‌رسید. 

در بخشی از گزارش دیوان محاسبات کشور از اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۰ در بازه زمانی ۶ ماهه نخست سال، می‌توان به عملکرد ضعیف دستگاه‌های اجرایی نسبت به انجام تکلیف قانونی (در راستای ایجاد شفافیت و انضباط مالی) جهت درج اطلاعات در سامانه‌هایی همچون سادا (سامانه دارایی‌ها و اموال) و پاکنا (پایگاه اطلاعات کارکنان نظام اداری) اشاره کرد. 

بررسی‌ها حکایت از آن دارد طی این مدت، در سامانه سادا ۵۵۸ دستگاه اجرایی اموال خود را ثبت نکرده یا ناقص ثبت کرده‌اند. همچنین در سامانه پاکنا از مجموع ۳۸۲ شرکت دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، ۵۵ شرکت اطلاعات پایه‌ای، ۶۳ شرکت صورت‌های مالی، ۵۲ شرکت بودجه، ۸۲ شرکت گزارش عملکرد و در نهایت ۵۳ شرکت اطلاعات نیروی انسانی خود را ثبت نکرده‌اند. 

از سوی دیگر، در حالی که قرار بود طبق تبصره ۱۸ قانون بودجه، تسهیلات متعددی به بخش اشتغال اختصاص یافته و پرداخت شود، هیچ‌گونه تسهیلاتی پرداخت نشده است. 

 

* تحول در دیوان محاسبات

بنا بر این گزارش، تمام فعالیت‌های دیوان محاسبات طی سال‌های گذشته صرفا معطوف به ارائه گزارش‌ تفریغ بودجه آن هم با یک فاصله بیش از یک ساله بود که عملا هیچ آورده‌ای هم برای اقتصاد کشور نداشت‏. در یک سال اخیر اما ضمن اصلاح سازوکار انتشار تفریغ بودجه و تبدیل نظارت پسینی سابق به نظارت پیشگیرانه و پیشینی، اعتباربخشی به گزارش تفریغ بودجه به عنوان الگویی برای بودجه‌ریزی سال بعد و چراغ راهی برای سیاست‌گذاری حال دولت شد. مصداق این گزاره را می‌توان گزارش‌های ۲ ماهه تفریغ بودجه در سال 1400 دانست که نقش بسزایی در اصلاح رویه‌های تصمیم‌‌گیری دولتمردان داشته است. 

 

* گزارش نظارت مستمر 2 ماهه بر اجرای بودجه سال 1400

گزارش‌های مستمر ۲ ماهه بر اجرای بودجه سال ۱۴۰۰ که رویکردی بدیع و مبتکرانه به حساب می‌آید، به دولت درباره رعایت دقیق اجرای بودجه و عدم انحراف از تکالیف قانونی کمک شایانی خواهد کرد. دیوان محاسبات به یکی از اصلی‌ترین وعده‌های خود یعنی ارائه گزارش‌های تفریغ بودجه 2 ماهه جامه عمل پوشاند و تیرماه پس از گذشت 45 روز از پایان اردیبهشت‌، گزارش نظارت بر اجرای بودجه کل کشور در ماه‌های فروردین و اردیبهشت را در اختیار نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار داد. پیش از این همواره گزارش‌های تفریغ بودجه با گذشت بیش از یک سال از پایان اجرای قانون بودجه توسط دیوان محاسبات تهیه و در صحن علنی مجلس قرائت می‌شد؛ زمانی که دیگر هیچ راهی برای اصلاح سیاست‌های اشتباه وجود نداشت و این گزارش صرفا نقش مچ‌گیری از دولت‌ها را داشت. برای مثال گزارش تفریغ بودجه سال 97 که حاوی انحراف از اهداف کلان ارز 4200 تومانی بود، نیمه سال 98 ارائه شد؛ زمانی که دیگر کار از کار گذشته بود. این در حالی است که اگر این گزارش زودتر در اختیار دولتمردان و سیاست‌گذاران قرار می‌گرفت، احتمال جلوگیری از تخصیص ارز ترجیحی یا اصلاح آن وجود داشت. 

 

* اقدام بی‌سابقه از سوی دیوان محاسبات در گزارش تفریغ ۸ماهه بودجه ۹۹ و تفریغ زودتر از موعد بودجه 98

گزارش ۸ ماهه‌ اجرای بودجه سال ۱۳۹۹ جهت بهره‌برداری در تصویب هر چه بهتر قانون بودجه ۱۴۰۰ برای نخستین بار همزمان با بررسی لایحه بودجه سال 1400 توسط دیوان محاسبات تدوین و به مجلس شورای اسلامی ارائه شد. این اقدام به اصلاح لایحه بودجه توسط نمایندگان کمک شایانی کرد. همچنین تفریغ بودجه سال 98 حتی یک ماه زودتر از موعد مقرر در آذر 99 تقدیم مجلس شد. در همین باره، عبدالله صفایی‌نسب، مشاور رئیس کل دیوان محاسبات کشور درباره تکالیف قانون بودجه گفته است: در تبصره 16 که قرار بود 40 هزار فقره تسهیلات از محل برگشت وجوه مسکن مهر به بازنشستگان تقدیم شود، به‌رغم اینکه 4790 میلیارد تومان از وجوه برگشته بود، به دلیل تعلل در ابلاغ دستورالعمل‌ها، یک ریال هم تسهیلات پرداخت نشد.

 علت این اتفاق آن بود که ما فقط در مرحله آخر وارد بررسی می‌شدیم و در طول دوره اجرای بودجه بررسی‌ای انجام نمی‌شد. وی افزوده است: در ۲ ماهه اول امسال تقریبا حدود 2 هزار دستگاه اجرایی را حسابرسان ما در استان‌ها وارد حسابرسی کردند و احکام و تکالیف قانون بودجه را مدنظر قرار دادند. مهم‌ترین الزاماتی که در نظارت مستمر وجود دارد، اول آن است که سال مالی 28 اسفندماه خاتمه پیدا کند. در سال‌های قبل، سال مالی تا تیرماه نیز ادامه پیدا می‌کرد. بعضا مواردی مثل کرونا یا اوراق مالی باعث می‌شد این سال مالی حتی تا شهریور هم تمدید شود. 

این خلط وجوه سال قبل با سال جاری باعث می‌شد امکان ارائه گزارش دقیق میسر نباشد اما سال 99 بودجه همان 28 اسفند تمام شد و  این بودجه منتقل شده به عنوان بودجه 1400 لحاظ شد. در بودجه سال 1400 نیز در تبصره 19 این مورد دیده شده که پایان سال مالی همان 12 اسفند باشد و سایر وجوه به سال بعد منتقل شود. الزام دوم، حساب‌دهی دستگاه‌های اجرایی است. مجموعه خزانه‌داری کل کشور همکاری صمیمانه‌ای با دیوان داشته و با این همکاری توانستیم حساب‌ها را بگیریم و از 1118 حسابی که دستگاه‌ها می‌خواستند در این 2 ماهه بدهند، فقط 300 دستگاه حساب ندادند، یعنی چیزی حدود 26 درصد.

گروه سیاسی: رئیس‌جمهور در دیدار وزیر خارجه ترکیه گفت: ۲ کشور باید با نهایی کردن نقشه ‌راه ارتقای همکاری‌ها که تدوین آن در دستور کار ۲ کشور است، آماده ارتقای روابط از سطح کنونی به همکاری‌های همه‌جانبه باشند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، تهران روز گذشته میزبان «مولود چاووش‌اوغلو» وزیر خارجه ترکیه بود، دیداری که البته رد حاشیه پررنگ آن را بیش از وعده تدوین نقشه راه ارتقای همکاری‌های 2 کشور باید در نزاع غیرمستقیم تهران- آنکارا در ماه‌های گذشته و نقشه ترکیه برای کریدور «زنگه زور» در مرز ایران و ارمنستان پیدا کرد. در این میان چاووش اغلو نیز در شرایطی با گریز به یکی از اشعار سهراب سپهری، تهران را «خانه دوست» خواند که حواشی شعرخوانی چندی پیش اردوغان در باکو آغازگر برخی نزاع‌های کلامی میان تهران و آنکارا بود؛ شعری که احتمالا می‌تواند حامل پیامی برای فاصله گرفتن ترکیه از مواضع ماه‌های اخیرش باشد. 

حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی در این دیدار با اشاره به اینکه توسعه روابط ۲ کشور بویژه در حوزه مسائل تجاری و اقتصادی به نفع ۲ ملت است، گفت: ایران و ترکیه باید با نهایی کردن نقشه‌راه ارتقای همکاری‌ها که تدوین آن در دستور کار ۲ کشور است، آماده ارتقای روابط از سطح کنونی به همکاری‌های همه‌جانبه باشند. رئیس‌جمهور روابط نزدیک ۲ همسایه را به نفع صلح و ثبات منطقه دانست و گفت: همکاری‌های منطقه‌ای ۲ کشور باید به همکاری در عرصه بین‌المللی تبدیل شود و این نوع تعاملات با توجه به جایگاه مهم ۲ کشور می‌تواند در معادلات جهانی مؤثر باشد. وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نگاه جمهوری اسلامی درباره توانایی کشورهای منطقه برای حل مسائل خود بدون دخالت بیگانگان، گفت: حضور بیگانگان جز ناامنی و تنش میان ملت‌ها و دولت‌های منطقه نتیجه‌ای ندارد؛ همچنان که 20 سال حضور آمریکا در افغانستان جز قتل و خونریزی و تخریب نتیجه‌ای نداشت و مشخص شد مشکلات افغانستان به دست مردم این کشور و با کمک همسایگان قابل حل است. 

رئیس‌جمهور همچنین با تاکید بر اینکه اقدامات داعش به زیان همه کشورهای منطقه است، گفت: داعش به اذعان مقامات آمریکایی ساخته آنهاست و طبیعتا این جریان با فرمان آمریکایی‌ها حرکت و به صورت نیابتی در کشورهای مختلف قتل و خونریزی می‌کند. رئیسی با بیان اینکه حضور این گروه تروریستی را در هر کجای منطقه به زیان ملت‌ها می‌دانیم، گفت: مبارزه با تروریسم و جرائم سازمان‌یافته می‌تواند از محورهای همکاری‌ تهران و آنکارا باشد و ایران برای ارتقای سطح همکاری در این زمینه آماده است. وی همچنین با اشاره به سخنان وزیر خارجه ترکیه درباره همکاری مشترک با ایران برای ایجاد ثبات و توسعه روابط تجاری در منطقه قفقاز جنوبی، گفت: جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان و ترکیه فراتر از رابطه همسایگی، پیوند عمیق و دیرینه اعتقادی و فرهنگی دارد و نباید اجازه دهیم برخی تحرکات بیگانه خدشه‌ای در روابط ایجاد کند. چاووش‌اوغلو نیز در این دیدار با تاکید بر اینکه کشورش به دنبال ایجاد شتاب در افزایش سطح روابط با جمهوری اسلامی ایران است، گفت: ترکیه دولت جدید ایران را دولتی نتیجه‌گرا می‌داند و مصمم است سطح همکاری‌ها با تهران را هر چه بیشتر افزایش دهد. وزیر خارجه ترکیه با اشاره به اهمیت همکاری و مشارکت ایران در توسعه ثبات و تجارت در قفقاز جنوبی، تصریح کرد: برای افزایش ثبات و مناسبات تجاری در قفقاز جنوبی به دنبال ایجاد و تقویت همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران هستیم. وی همچنین با اشاره به تحولات منطقه، همکاری با ایران در مبارزه با تروریسم و ایجاد ثبات و آرامش در منطقه را خواستار شد. 

 

* اردوغان به تهران سفر می‌کند

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان نیز در نشست خبری مشترک با همتای ترکیه‌ای خود با بیان اینکه امیدواریم در سفری که در آینده رئیس‌جمهور ترکیه به ایران خواهد داشت بتوانیم نقشه راه همکاری‌های بلندمدت ۲ کشور را نهایی کنیم، اظهار داشت: توافق کردیم بر سر مفاد نقشه راه همکاری‌های بلندمدت ۲ کشور گفت‌وگوهای دیپلماتیک خود را شروع کنیم و امیدواریم در جریان سفر آینده و پیش‌روی رئیس‌جمهور ترکیه، این سند در حضور رؤسای‌جمهور ۲ کشور به امضا برسد. امیرعبداللهیان گفت: گفت‌وگوهای مفیدی درباره مسائل متنوع منطقه‌ای و بین‌المللی با یکدیگر داشتیم. تمرکز بر تحولات در افغانستان، ضرورت توسعه، ثبات، امنیت و آرامش در حوزه غرب آسیا و توجه به سیاست همسایگی ۲ کشور بود و تأکید ما بر این بود هر ۲ دولت مستقر در تهران و آنکارا، دولت‌های عمل‌گرایی هستند و باید به سرعت هر گونه موانع احتمالی را که در مسیر مناسبات ۲ کشور وجود دارد، برطرف کنیم. وی تصریح کرد: همچنین در این جلسه به مکانیزم‌های مشترکی برای سرعت بخشیدن به همکاری‌های دوجانبه رسیدیم. در حوزه سرمایه‌گذاری‌های متقابل و فعالیت بخش خصوصی، ظرفیت‌های فراوانی در ۲ کشور وجود دارد. در عین حال موانع و مشکلات محدودی هم در مسیر تجار ۲ کشور مورد شناسایی قرار گرفت که نسبت به رفع آن‌ها توافق کردیم تا در اسرع وقت اقدام لازم به عمل آید. رئیس دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: با استفاده از فرصت پیش آمده لازم است اشاره خیلی کوتاهی به این مساله کنم که در موضوعات منطقه‌ای، اتفاق نظر فراوانی را با یکدیگر در گفت‌وگوها داشتیم. امیرعبداللهیان افزود: مشترکا اقدام تروریستی علیه نخست‌وزیر عراق را محکوم می‌کنیم و می‌خواهیم با توجه به انتخاباتی که در این کشور برگزار شده است، هر چه زودتر دولت جدید و پارلمان جدید در این کشور شکل بگیرد و عراق به سمت ثبات و آرامش هر چه بیشتر پیش برود. وی اظهار داشت: درباره افغانستان، تشکیل دولت فراگیر در این کشور را دنبال می‌کنیم. امروز هم نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران طبق برنامه در کابل بود. چاووش اوغلو نیز در این نشست اظهار داشت: امروز با همتای ایرانی درباره آماده‌سازی هفتمین شورای عالی همکاری ۲ کشور صحبت کردیم و بر اساس پیشنهاد طرف ایرانی، نقشه راه بلندمدت بین ۲ کشور آماده می‌شود و در حاشیه برگزاری این شورا به امضا می‌رسد. وی افزود: سال جاری حجم مراودات تجاری ۷۱ درصد افزایش داشته است که این امیدوارکننده است اما از اهدافی که مشخص کردیم خیلی دور هستیم و باید فعالیت بیشتری کنیم. وزیر خارجه ترکیه با بیان اینکه ما معتقدیم تحریم‌ها علیه ایران ظالمانه است و آن را هم به زبان آورده‌ایم، گفت: کسانی که از برجام خارج شده‌اند باید به این چارچوب بازگردند و تحریم‌های یک‌جانبه‌ای را که متوجه ایران کردند، لغو کنند. چاووش اوغلو گفت: من یک شعر را از شاعر معاصر ایران، سهراب سپهری می‌خواهم به زبان بیاورم درباره اینکه خانه دوست کجاست؟ من همواره خانه دوست را در تهران دیدم. وی در پاسخ به سوالی درباره جزئیات برگزاری هفتمین شورای عالی ۲ کشور، گفت: ما امروز این موضوع را بررسی کردیم و می‌خواهیم تا پیش از پایان سال میلادی انجام شود.

***

گروه سیاسی: رئیس قوه ‌قضائیه با بیان اینکه در مبارزه با قاچاق به دنبال کار‌های پوپولیستی و ظاهری نیستیم و مطلقا نباید جنجال‌آفرینی کرد، اظهار داشت: باید به دنبال حل واقعی مساله باشیم و تلاش کنیم معضلی که سالیان درازی است گرفتار آن شده‌ایم و به کشور ضربه می‌زند، حل شود و کار را هم رها نکنیم. 

حجت‌الاسلام والمسلمین ‌غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در جلسه روز گذشته شورای عالی قوه ‌قضائیه اظهار داشت: امروز رئیس‌جمهور و همکارانش در دولت تمام تلاش و توان خود را برای حل مشکلات مردم و ارتقای نظام به کار گرفته‌اند و نگاهی غیر از جلب رضای خدا و تعالی کشور و عزت و سربلندی مردم ندارند. وی خاطرنشان کرد: کار اجرایی کار سختی است و در شرایطی که مشکلات زیاد باشد و مشکلات در هم تنیده و عقب‌ماندگی‌های زیادی وجود داشته باشد، کار سخت‌تر می‌شود و در چنین شرایطی همه باید هر چه در توان داریم برای کمک به دولت به کار گیریم. 

محسنی‌اژه‌ای بر لزوم همگرایی همه دستگاه‌ها و مردم برای مقابله با قاچاق سازمان‌یافته تأکید کرد و گفت: گاهی برخی افراد که قاچاق انجام می‌دهند، قصد ضربه زدن به نظام را ندارند اما قطعا کسانی که پشت پرده قاچاق‌های تشکیلاتی قرار دارند و زمینه‌ها و بستر‌ها را فراهم می‌کنند، قصدشان ضربه زدن به نظام و کشور است. وی با اشاره به جلسه پنجشنبه گذشته خود با مسؤولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و مدیران سازمان جمع‌‌آوری و فروش اموال تملیکی و تأکید بر تداوم این نشست‌ها گفت: در این جلسه درباره راهکار‌های هم‌افزایی و پای کار آمدن همه دستگاه‌های متولی برای تقویت روند مبارزه با قاچاق بحث و تبادل نظر شد. 

محسنی‌اژه‌ای در ادامه به ارائه دستوراتی به مسؤولان عالی قضایی و نمایندگان دستگاه قضا در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز پرداخت و سازمان بازرسی کل کشور را مأمور کرد بررسی کند کدام یک از دستگاه‌ها، از قوه‌ قضائیه تا دیگر نهاد‌ها بدرستی وظایف خود را در مبارزه با قاچاق انجام نداده‌اند و اقدامات لازم را در این باره انجام دهد. 

دستورات رئیس قوه قضائیه شامل موارد زیر است:

 رئیس دستگاه قضا از معاون پیشگیری قوه ‌قضائیه که عضو ستاد مبارزه با قاچاق بوده و مسؤولیت کمیته پیشگیری این ستاد را نیز برعهده دارد خواست با توجه به تغییرات مدیریتی در قوا و دستگاه‌ها، وظایف هر یک از مدیران جدید در مبارزه با قاچاق را برای آنها تبیین کند. 

  محسنی‌اژه‌ای از دادستان کل کشور نیز خواست به عنوان دیگر عضو ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در گام اول تلاش کند جلسات این ستاد بیش از گذشته و به صورت منظم‌تری برگزار شود. 

 رئیس قوه‌ قضائیه همچنین با اشاره به گلایه‌هایی که از عدم اجرای احکام صادره قضایی در برخورد با قاچاق مطرح می‌شود، از دادستان کل خواست با یک کار مضاعف آمار این نوع احکام را از دادگستری‌ها و دادسرا‌ها دریافت کرده و اجرای آنها را پیگیری کند. 

  رئیس دستگاه قضا با اشاره به تکلیف قانونی دستگاه قضا برای ایجاد شعب ویژه برای رسیدگی به پرونده‌های مربوط به قاچاق گفت: برخی اعضای ستاد و ضابطان گلایه داشتند احکامی در برخی استان‌ها یا شعب صادر شده که هنوز اجرایی نشده‌اند یا در مرحله بازپرسی متوقف شده‌اند که باید این مساله به دقت بررسی شود که اشکال کار کجاست و تمهیدی در نظر گرفته شود تا این پرونده‌ها زودتر تعیین تکلیف شوند. 

  محسنی‌اژه‌ای با بیان اینکه آمار شعب ویژه در معاونت اول قوه ‌قضائیه وجود دارد، تصریح کرد به استان‌ها ابلاغ شده بود با ایجاد شعب ویژه به پرونده‌های قاچاق کالا و ارز رسیدگی کنند و از معاون اول قوه‌ قضائیه خواست به‌روز‌رسانی این مساله را بررسی کند تا اگر جایی نیاز است، این شعب تقویت شود. 

  رئیس قوه‌قضائیه همچنین از دادستان کل کشور خواست با یک آسیب‌شناسی دقیق درباره علل بلاتکلیفی برخی پرونده‌ها و بر زمین ماندن اجرای احکام آنها، تمهیداتی بیندیشد تا پرونده‌های جدید در یک فرآیند دقیق و کامل تشکیل شود تا زودتر رسیدگی شده و به نتیجه برسد. 

  محسنی‌اژه‌ای همچنین از نمایندگان قوه‌ قضائیه در ستاد مبارزه با قاچاق خواست قوانین را بررسی کنند تا در صورت عدم منع قانونی به جای یک حاکم شرع، چند حاکم شرع در سازمان اموال تملیکی برای فروش و تعیین تکلیف کالا‌های قاچاق و متروکه مستقر شوند. 

 وی همچنین از نمایندگان مذکور خواست بررسی کنند اگر این کار منع قانونی دارد، موضوع را اعلام کنند تا اقدامات لازم برای پیشنهاد اصلاح قانون انجام شود. 

 رئیس قوه ‌قضائیه همچنین از نمایندگان دستگاه قضا در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خواست اگر تشخیص می‌دهند، تعداد قضات ویژه در شعب رسیدگی‌کننده به پرونده‌های قاچاق افزایش یابد یا به صورت موقت برای تسریع در کارها، شعب ویژه‌ای برای رسیدگی به این پرونده‌ها در برخی نقاط از جمله بنادر ایجاد شود. 

 محسنی‌اژه‌ای از معاونت حقوقی قوه ‌قضائیه هم خواست با بررسی قوانین و مقررات مربوط به قاچاق هر جا ضعف، اشکال یا خلأ قانونی می‌بینند، اعلام کنند تا با اصلاح و به‌روز‌رسانی قانون، روند مبارزه با قاچاق تسهیل و تشدید شود. 

 رئیس قوه ‌قضائیه از رسانه‌ها هم خواست در انعکاس گزارش‌های مربوط به قاچاق صرفا به انتشار اخبار بسنده نکنند و با یک فرآیند دقیق اطلاع‌رسانی موضوع را با جدیت بیشتر دنبال کنند تا یک اقدام مفید در این زمینه شود. 

فرزانه دانایی: اعضای اصلی حزب دموکرات در انتخابات سال 2020 از آنجا که می‌دانستند هنوز فرهنگ و جامعه آمریکایی آماده پذیرش رئیس‌جمهور زن در این کشور نیست، تلاش کردند با همراه کردن جو بایدن با کاملا هریس و نامزدی او برای تصدی مقام معاون رئیس‌جمهور، شرایط را برای ورود زنان به عرصه مدیریت بالای اجرایی در فضای سیاسی آمریکا فراهم کنند. با وجود گذشت تقریبا یک ‌سال از زمانی ‌که دولت بایدن بر سر کار آمده ‌است، رسانه‌ها از شکست کامل پروژه دموکرات‌ها برای در نظر گرفتن هریس به ‌عنوان نامزد بعدی حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2024 خبر می‌دهند. 

خبرگزاری سی‌ان‌ان در گزارشی با اشاره به ناکارآمدی کاملا هریس در کاخ‌سفید و همچنین حاشیه‌هایی که دفتر او به وجود آورده ‌است، اعلام کرد اعضای حزب دموکرات در حال از دست دادن امید خود به اجرایی شدن این پروژه هستند. بر این اساس خبرگزاری سی‌ان‌ان اعلام کرد اعضای رهبری حزب دموکرات به این نتیجه رسیده‌اند که زمان برای درگیر شدن در مساله هریس مناسب نیست، بویژه در شرایطی که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا با دشمنی‌های زیادی از طرف جمهوری‌خواهان روبه‌رو بوده و نگرانی‌های سیاسی جدی درباره نحوه تعامل با کنگره‌ ایالات‌متحده را در پیش دارد. از طرف دیگر آشفتگی در دفتر کاملا هریس به‌قدری جدی است که تاکنون هیچ کدام از سیاستمداران آمریکایی، بویژه دموکرات‌ها توقع چنین رویکردی را در دفتر معاون رئیس‌جمهور نداشته‌اند. مصاحبه‌ها با ده‌ها نفر از کارمندان فعلی و قبلی کاملا هریس و دستیاران او و همچنین کارمندان اجرایی حزب دموکرات یا حتی کسانی که کمک مالی به این حزب می‌کردند و مشاوران آنها نشان می‌دهد مسائل در دفتر معاون رئیس‌جمهور به ‌قدری پیچیده شده ‌است که فعلا دموکرات‌ها توان رویارویی با آن و حل مسائل و مشکلات مرتبط با آن را ندارند. 

بسیاری از افراد حلقه نزدیک به معاون رئیس‌جمهور اعلام کرده‌اند هریس برای گرفتن سمت معاونت رئیس‌جمهور آمادگی لازم را نداشت و به ‌همین دلیل نوع رفتار در کاخ ‌سفید را ندانسته و این موضوع منجر به ایجاد حاشیه‌های زیادی در ارتباط با کارمندان این نهاد می‌شود. در سوی مقابل کاملا هریس آنقدر به خود اطمینان دارد که معتقد است کارمندان کاخ‌سفید و همچنین رویه‌های موجود در دولت آمریکا به او اجازه و اختیار لازم برای اقدامات سیاسی را نداده و این رویه باید درست شود. با این ‌حال بسیاری از اعضای حزب دموکرات بر این عقیده‌اند جاه‌طلبی‌های سیاسی هریس در تقابل با اعضای تیم بایدن نمی‌تواند راه به‌جایی ببرد و بیشتر کارمندان دفتر معاون رئیس‌جمهور ترجیح می‌دهند برای هریس کار نکنند. 

نکته جالب‌توجه در این باره این است که همه می‌دانند کاملا هریس فاصله‌ای بسیار کم با ریاست‌جمهوری دارد و تنها یک ‌سال با به راه انداختن کمپین انتخاباتی برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2024فاصله دارد اما ظاهرا نمی‌تواند از این فرصت بخوبی استفاده کند. اعضای شاخص حزب دموکرات اعلام کرده‌اند تمایل چندانی برای نامزد کردن دوباره بایدن برای انتخابات سال 2024 ندارند و ضعف او در اداره کشور می‌توانست به فرصتی خوب برای هریس برای گرفتن پست ریاست‌جمهوری تبدیل شود اما به‌نظر می‌رسد در شرایط حاضر ضعف و عملکرد بسیار منفی کاملا هریس باعث شده هر 2 نامزد مطرح حزب دموکرات یعنی بایدن و هریس شانس انتخاب شدن به ‌عنوان رئیس‌جمهور را از دست بدهند. 

در این‌ میان شایعات زیادی درباره نوع همکاری کاملا هریس و بایدن در کاخ‌سفید نیز به ‌وجود آمده است. برخی معتقدند احتمالا بایدن برای رها شدن از نقاط منفی کارنامه هریس تلاش دارد او را به ‌عنوان یکی از قضات دیوان ‌عالی معرفی کند تا بدین‌ترتیب جایگاه او به ‌عنوان معاون رئیس‌جمهور را به فرد دیگری بدهد. شبکه خبری فاکس‌نیوز در همین باره گفته ‌است این شایعات تنها در بیرون از کاخ‌سفید وجود ندارد و حتی در درون حلقه نزدیک به بایدن نیز احتمالات مرتبط با این ‌موضوع در حال بررسی است. برخی حلقه‌های سیاسی در درون حزب دموکرات در داخل یا بیرون از واشنگتن نیز بر این عقیده‌اند که نباید اجازه داد او به محل توجه اصلی افکار عمومی برای انتخابات سال 2024 تبدیل شود. 

کاملا هریس در اجرای برنامه‌هایی که به او سپرده شد نیز نتوانست عملکرد خوبی از خود به‌ جا بگذارد. نخستین پرونده‌ای که به او سپرده شد، رسیدگی به وضعیت مرزهای جنوبی آمریکا و مقابله با بحران مهاجران بود و با وجود اینکه به چند کشور حوزه آمریکای لاتین سفر کرد اما نتوانست راه‌حل قطعی برای حل بحران مهاجران بیابد و سیل عظیم جمعیتی که از کشورهای آمریکای جنوبی به سمت مرزهای تگزاس در حرکت بودند، نشان داد کاخ‌سفید در مواجهه با این بحران بسیار ضعیف‌تر از قبل است. 

معمولا رویه حاکم در احزاب آمریکایی برای انتخاب معاون رئیس‌جمهور این است که او باید سابقه کاری و رابطه بسیار خوبی با کنگره داشته باشد تا بتواند اقدامات رئیس‌جمهور در کنگره را پیش برده و برنامه‌های او را از طریق نمایندگان مجلس اجرایی کند. با وجود اینکه لایحه زیرساخت‌های آمریکا با فراز و نشیب بسیار در مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید، نقش کاملا هریس در تصویب این لایحه بسیار کم بود و مخالفان هم‌اینک برای مقابله با کاخ‌ سفید در ماجرای ارائه لایحه ۳ تریلیون دلاری برای مسائل معیشتی و بحث سلامت مردم آمریکا، در حالت آماده‌باش هستند و اگر لایحه جدید دموکرات‌ها نتواند در مجلس نمایندگان یا مجلس سنا رای بیاورد در آن زمان می‌توان گفت سرنوشت کاملا هریس تا حد زیادی تعیین‌شده و او دیگر نمی‌تواند به ‌عنوان نامزد دموکرات‌ها وارد مبارزات انتخاباتی سال 2024 شود.

زهرا تدین‌: حیرانی، آنگونه که مولانا درباره‌اش می‌گوید: «زیرکی بفروش و حیرانی بخر، زیرکی ظن است و حیرانی بصر»، همان حالتی است که آدمی در مواجهه با اسرار هستی پیدا می‌کند و عارفان آن را «حیرت» نامیده‌اند؛ اسراری که هر چه علم ما درباره‌‌‌‌شان بیشتر می‌شود، سوال‌های جدیدی در ذهن‌مان شکل می‌گیرد و جهل ما به موازات دانش‌مان افزایش می‌‌‌یابد. اما اینجا، شاید همان نقطه‌ای است که پای فلسفه به میان می‌آید تا به دنبال پاسخ این پرسش‌ها برود. فیلسوف همان کسی است که در حیرت متوقف نمی‌شود و با فانوس عقل، از شگفتی معبری باز می‌کند به سمت آگاهی. در روزگاری که ایران هنوز بر خاکستر کتابخانه‌های سوخته به دست مغول نشسته بود و بعد از ابن‌سینا و فارابی، نقدهای کوبنده‌‌ غزالی از فلسفه‌ اسلامی ضربه‌‌‌ مهلکی بر پیکره‌‌‌ آن وارد کرده بود، کسی فکرش را نمی‌کرد جسم خسته و مجروح فلسفه دوباره بتواند قد راست کند. اما انگار مادر دهر، هر چند قرن یک بار جواهری برای هدیه کردن به زمین دارد که شعاع نورش محدود به زمانه‌‌‌ خودش نباشد. ظهور ملاصدرا، زلزله‌ای بود که علوم عقلی را در عالم اسلام تکان داد و هنوز هم هر طالبی که بخواهد چیزی از فلسفه بداند، باید در نخستین قدم، اسفار او را بخواند. شاید برای ما، «صدرالمتألهین» آن قله‌‌‌ بلند و دست‌نیافتنی باشد که تصور درک شخصیت او به اندازه‌‌‌ فهم حکمت متعالیه‌اش سخت است اما همه‌‌‌ ما دست‌کم یک بار اسم فیلسوفی را شنیده‌ایم که گرچه بر شانه‌های ملاصدرا ایستاده، ولی شناخت او چندان هم دور و ناممکن به نظر نمی‌رسد؛ کسی که در همسایگی روزگار ما زیسته و هنوز هم می‌توانیم عکس چشمانش که انگار دریچه‌ای به دریایی از اندیشه بود را ببینیم و صدای لهجه‌‌‌ ترکی شیرینش که جز حکمت نمی‌گفت را بشنویم. اگر امروز هنوز هم ستاره‌‌‌ صدرا در آسمان فلسفه می‌درخشد، بخش زیادی از آن مدیون شرحی است که همین علامه‌‌‌ عمامه‌مشکی بر کتاب اسفار نوشته؛ او که تنها شارح صرف ملاصدرا نبود، بلکه نظم جدیدی به فلسفه‌‌‌ ملاصدرا داد. مباحث معرفت‌شناسی و اعتباریات را وارد فلسفه‌‌‌ صدرایی کرد و با پرداختن به فلسفه‌های مضاف نظیر فلسفه‌‌‌ اجتماعی، حقوق، فقه، سیاست و... از محدود شدن این علم به هستی‌شناسی محض جلوگیری کرد و از همین رو بود که او را فیلسوفی «نوصدرایی» نامیدند. کسی که به زعم مرحوم علامه حسن‌زاده‌‌‌‌آملی(ره) اگر او را «فارابی عصر» بنامیم، گزاف نگفته‌ایم و از نظر استاد شهید مطهری، ارزش نظریات فلسفی‌اش در سطح جهان، شاید 50 یا 60 سال دیگر روشن شود. 

در سرمای اسفندماه 1281 بود که تبریز گرمای وجود «سیدمحمدحسین طباطبایی» را احساس کرد و بین عطر هیزم‌های سوخته، رایحه‌‌‌ فرزند نسلی از بزرگان علم و اخلاق پیچید. اما او از اول شبیه اجدادش نبود. بعد از درگذشت پدر و مادرش، خادمه‌‌‌ او و برادرش می‌گفت: «شما باید درس بخوانید؛ همه‌‌‌ اجداد شما عالمان دین بوده‌اند». ولی محمدحسین علاقه‌ای به درس نداشت. عشقش این بود که یک شاهی پول توجیبی‌اش را بگیرد و کاغذ بخرد و نقاشی کند؛ کوه و سرباز و گل و درخت و تفنگ بکشد. روز امتحان نحو، وقتی استاد برگه‌‌‌ محمدحسین را دید و به او گفت: «پسرجان! وقت خودت و من را ضایع کردی» فکرش را هم نمی‌کرد این حرف، نقطه‌‌‌ تحول شاگردش شود. چطورش معلوم نیست اما خودش می‌گفت: «بعد از آن، عنایت خداوندی دامنگیرم شد و عوضم کرد و در خود یک نوع شیفتگی و بی‌تابی نسبت به تحصیل کمال حس کردم به ‌طوری که از همان روز تا پایان تحصیل، هرگز نسبت به تعلیم و تفکر، درک خستگی و دل‌سردی نکردم و زشت و زیبای جهان را فراموش کردم». همین شور و اشتیاق بود که او را از تبریز به نجف کشاند تا محضر اساتیدی مثل آیت‌الله‌العظمی «سیدعلی قاضی‌طباطبایی» و «شیخ حسین بادکوبه‌ای» را درک کند. حتی وقتی چند سال بعد، زمین‌های شخم‌نخورده‌‌‌ شادآباد تبریز، دست‌های خو گرفته به کاغذ و قلم او را در حال بیل زدن و بذر کاشتن می‌دید، علامه باز هم از دل زمین به رازهای آسمان فکر می‌کرد و سودای علم در سر داشت. فقر، او را از حجره و مکتب جدا کرده بود و به کشاورزی در زمین‌های پدری واداشته بود اما روح بزرگش طاقت قفس نداشت. در همان سال‌های روستانشینی، بخشی از «المیزان» و چند رساله‌‌‌ دیگر را نوشت ولی باز هم این سال‌های به قول خودش «خسارت روحی» را طاقت نیاورد و راهی قم شد. حرکت جوهری، فقط نظریه‌ای از صدرالدین شیرازی نیست که دنیای فلسفه را متحول کرده باشد و فیلسوفان را متحیر؛ حرکت جوهری را می‌شود در ذات همین پیرمرد گندم‌گون روستایی هم دید. وجود متغیری که هیچ وقت از حرکت به سمت غایت باز‌نمی‌ماند و این حرکت در او بیش از دیگران مشهود بود و معلوم؛ فیلسوفی که در نظریات استاد متوقف نمی‌شد و حتی در تعلیقاتی که بر اسفار نوشت، از رد و نقد سخنان خاتم‌الفلاسفه هم ابایی نداشت.