گروه سیاسی: در میان تشدید لفاظی‌های هفته‌های اخیر مقام‌های کنونی و سابق رژیم صهیونیستی علیه برنامه هسته‌ای ایران و لزوم آمادگی برای حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای ایران، «جِیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید راهی فلسطین اشغالی شد. به گزارش «وطن‌امروز»، پس از آنکه طی هفته‌های اخیر، «بنی گانتس» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی و «دیوید بارنیا» رئیس سازمان جاسوسی «موساد» به آمریکا سفر کردند، سالیوان چهارشنبه در سرزمین‌های اشغالی با «اسحاق هرتزوگ» رئیس رژیم صهیونیستی، «یائیر لاپید» وزیر خارجه و «نفتالی بنت» نخست‌وزیر اسرائیل دیدار کرد و رسانه‌های عبری گزارش دادند دستور کار اصلی دیدار بنت و سالیوان، موضوع برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات وین درباره بازگشت آمریکا و ایران به برجام بود. این سفر در شرایطی صورت گرفته است که بعد از تهدیدات لفظی صهیونیست‌ها به اقدامات نظامی، رزمایش پیامبر اعظم سپاه در ایران طراحی شده و در حال برگزاری است و این رزمایش و تهدید اسرائیل توسط فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌‌الانبیا که ایران تمام پایگاه‌ها و مراکز استفاده شده از مبدا تا مقصد را هدف قرار خواهد داد با بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای روبه‌رو شد. 

به نوشته پایگاه خبری جوئیش‌پرس، بنت در دیدار با مشاور امنیت ملی بایدن گفت: «من می‌خواهم بگویم که رابطه بین کابینه من و دولت بایدن، بین اسرائیل و ایالات متحده، مثل همیشه قوی است. قوی بودن و داشتن این دوستی معنادار به این معنی است که می‌توانیم درباره همه چالش‌های مشترکی که با آن روبه‌رو هستیم، علنی و صریح صحبت کنیم و این کاری است که ما انجام خواهیم داد».

وی با مهم دانستن مذاکرات وین برای تل‌آویو، اظهار داشت: «این روزها خیلی مهم هستند، آنچه در وین اتفاق می‌افتد پیامدهای عمیقی برای ثبات خاورمیانه و امنیت اسرائیل در سال‌های آینده دارد و به همین دلیل است که این یک جلسه بموقع است». مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز در ابتدای این دیدار گفت: «آنها (سران آمریکا) از من خواستند این هفته، درست قبل از کریسمس، به اینجا بیایم، زیرا در یک مقطع حساس برای هر دو طرف ما درباره یک سری مسائل امنیتی، مهم است که کنار هم بنشینیم و یک استراتژی مشترک، یک دیدگاه مشترک و راهی را پیدا کنیم که اساسا منافع شما و ما را تضمین کند». به نوشته جوئیش‌پرس، سالیوان ادامه داد: «ما معتقدیم که این منافع، مانند ارزش‌هایی که دولت‌های ما بر اساس آنها ساخته شده‌اند، عمیقا مشترک بوده و عمیقا احساس می‌شوند». رفت و آمدها میان تل‌آویو- واشنگتن که همزمان با دور هفتم مذاکرات وین افزایش پیدا کرده برای حصول یک راهکار مشترک پیرامون «وضعیت اضطراری»‌ای که توسعه سریع برنامه هسته‌ای ایران با افزایش سطح غنی‌سازی برای کابینه بنت و دولت بایدن پدید آورده صورت می‌گیرد. پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران همزمان با پدیدار شدن ترتیبات امنیتی جدید در غرب آسیا به‌واسطه خلأ حضور آمریکا در منطقه و کاهش نظامیان این کشور، پیامدهای جبران‌ناپذیر و کابوس‌واری برای اسرائیل در پی خواهد داشت. با این وجود، دشواری وضعیت فعلی برای سران تل‌آویو و دولت بایدن این است که «گزینه خوبی» برای مواجهه با ایران وجود ندارد و هرچه باقی مانده «گزینه‌های بد» است. همین امر البته موجب برخی شکاف‌ها میان رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا شده است. تل‌آویو از دولت بایدن می‌خواهد فشار بیشتری بر تهران وارد کند و گزینه‌های سختگیرانه‌تری لحاظ کند اما دولت آمریکا، گزینه قابل توجهی برای فشار بیشتر بر ایران در اختیار ندارد. 

همچنین، پیچیدگی و دشواری اوضاع فعلی برای سران صهیونیست یک وضعیت پارادوکسیکال به وجود آورده است. اسرائیل از یک طرف برای توقف پیشرفت کنونی برنامه هسته‌ای ایران خواهان احیای هرچه سریع‌تر برجام و بازگشت طرفین به توافق است اما از طرف دیگر، نمی‌خواهد شاهد این باشد که نتیجه احیای توافق، برداشتن تحریم‌ها علیه ایران شود و به این صورت برتری ایران در منطقه حفظ و تثبیت شود. 

با این حال «دنی سیترینوویچ» فرمانده پیشین امور ایران در سازمان اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی در یادداشتی که در وبگاه اندیشکده «شورای آتلانتیک» منتشر شد بر ناکامی‌ رژیم صهیونیستی در برابر برنامه هسته‌ای ایران تأکید کرد. این مقام سابق رژیم صهیونیستی ادامه داد: به‌رغم آنکه اظهارنظرات مقام‌های اسرائیلی نشان می‌دهد تل‌آویو به دنبال مهار ایران است و می‌خواهد مانع پیشرفت هسته‌ای ایران شود، رژیم صهیونیستی برای اجرای طرح حمله نظامی به ایران با چالش‌های راهبردی مواجه خواهد بود. وی در این مقاله می‌نویسد: حتی اگر سایت‌های هسته‌ای ایران تخریب شود، دانش هسته‌ای بومی، دانشمندان ایرانی را قادر می‌سازد برنامه‌ هسته‌ای ایران را به سرعت بازسازی کنند. این مقام سابق صهیونیستی سپس تأکید کرد برخلاف حملات تل‌آویو به برنامه‌های هسته‌ای عراق و سوریه که هیچ‌گونه پاسخی را به همراه نداشت، ایران و گروه‌های مقاومت منطقه به هرگونه حمله به ایران پاسخ خواهند داد و پاسخ «محور مقاومت»، پیامدهای نجومی برای رژیم صهیونیستی به همراه خواهد داشت. این مقام سابق رژیم صهیونیستی ادامه داد: به بیان دیگر، سیاستمداران اسرائیلی در حال قمار کردن روی گزینه حمله نظامی هستند؛ حمله‌ای که در بهترین حالت ممکن هم فقط برنامه هسته‌ای ایران را به تعویق می‌اندازد و اسرائیل را در شرایط بسیار دشوار نبرد در جبهه شمالی‌اش قرار می‌دهد بنابراین با توجه به تنش‌های موجود بین رژیم صهیونیستی و ایران، اظهارنظراتی که هیچ تأثیری بر راهبرد ایران ندارد، تنها طرفین را وارد یک تقابل و درگیری نامطلوب می‌کند. 

 

* فاتحه برجام را خواندند؟

«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا شامگاه سه‌شنبه بار دیگر ادعاها درباره کمبود وقت برای مذاکرات وین و بازگشت به توافق هسته‌ای ایران را تکرار کرد. بلینکن طی نشست خبری در محل وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی درباره زمان باقی‌مانده برای بازگشت به برجام ادعا کرد: «من مهلت زمانی برای این مساله تعیین نمی‌کنم اما [زمان] بسیار بسیار بسیار کم شده است».

به نوشته رسانه‌های آمریکایی، بلینکن ادامه داد: «توانایی بازیابی کامل مزایای برجام از طریق بازگشت به پایبندی به آن، با پیشرفت‌هایی که ایران هر روز در برنامه هسته‌ای خود انجام می‌دهد، به طور فزاینده‌ای مشکل شده است».

وزیر خارجه آمریکا تصمیم دولت قبلی این کشور برای خروج از برجام را «بدترین تصمیم سیاست خارجی آمریکا در دهه گذشته» توصیف کرد و گفت: «در خروج از آن توافق، به ما قول داده شد با توافق قوی‌تری جایگزین شود [و] فشار حداکثری که علیه ایران اعمال می‌شود، فعالیت‌های مخرب این کشور را در سراسر منطقه مهار می‌کند. در عوض، البته ما دقیقا شاهد برعکس آن بودیم».

بر این اساس، بلینکن مدعی شد: «ایران از محدودیت‌هایی که برجام بر آن تحمیل کرده بود، رها شده است و به اقدامات تهاجمی خود در هر کشوری در منطقه ادامه می‌دهد». وی درباره احتمال متوسل‌شدن واشنگتن به اقدامات دیگری علیه ایران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین مدعی شد: «ما فعالانه به دنبال گزینه‌ها و جایگزین‌های دیگر هستیم و چیزی که تحمل نمی‌کنیم این است که ایران به‌جای حسن‌نیت نشان دادن، مشغول وقت‌کشی پای میز مذاکره باشد».

همچنین «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هم شامگاه سه‌شنبه در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌ان»، ضمن اشاره به اینکه مشخص نیست چه زمانی مذاکرات وین ممکن است از سر گرفته شود، گفت: «امیدواریم هرچه سریع‌تر این اتفاق رخ دهد». وی در ادامه مدعی شد: «در آینده‌ نه چندان دور، باید به این نتیجه برسیم که برجام دیگر وجود ندارد و باید درباره یک توافق کاملا جدید مذاکره کنیم و البته دوره‌ای از تنش را طی خواهیم کرد». به نوشته سی‌ان‌ان، مالی با ادعای اینکه ایران در حال نزدیک ‌شدن به توانایی تولید سلاح اتمی در آینده است، مدعی شد: «اگر آنها با سرعت فعلی خود ادامه دهند، ما چند هفته فرصت داریم اما نه بیشتر از آن. در این مرحله من فکر می‌کنم نتیجه این خواهد بود که هیچ توافقی برای احیا وجود نداشته باشد». وی در ادامه افزود: «به نظر می‌رسد بسیار واضح است که ایران تلاش می‌کند با گسترش برنامه هسته‌ای خود اهرم فشاری ایجاد کند و امیدوار است از این اهرم برای دستیابی به یک توافق بهتر استفاده کند. این کار فایده‌ای نخواهد داشت». نماینده آمریکا در امور ایران اضافه کرد: «اگر آنها سعی کنند اهرم‌های فشار بیشتری ایجاد کنند، اولا معامله بهتری نخواهند داشت، زیرا آنچه ما می‌گوییم آماده انجام آن هستیم همان چیزی است که 6 سال پیش مورد مذاکره قرار گرفت، ثانیا استراتژی آنها نتیجه معکوس خواهد داشت اگر چنین رویکردی داشته باشند».

گروه سیاسی: سومین روز رزمایش مشترک پیامبر اعظم(ص) ۱۷ سپاه روز گذشته با محوریت مأموریت‌های نیروی زمینی سپاه با تمرین دفاع مستحکم یگان‌های برگزیده این نیرو از سواحل و جزایر در جزیره لارک برگزار شد. در این مرحله از رزمایش رزمندگان نیروی زمینی سپاه با بهره‌گیری از تسلیحات و ادوات جدید و استفاده از تاکتیک‌های نوین، سناریوهای محتمل آفندی و پدافندی را با موفقیت اجرا کردند. یگان‌های نیروی زمینی سپاه در این مرحله پس ‌از اشراف اطلاعاتی از وضعیت دشمن، اهداف شناسایی‌شده را آماج حملات سلاح‌های سنگین و نیمه‌سنگین قرار دادند. اجرای عملیات ضد هلی‌برن و دفاع چند لایه از جزایر با انجام تمرین‌های تخریب و انفجارات، موانع سد‌کننده و پدافند هوایی علیه جنگنده‌های دشمن در شرایط نسبتا واقعی دنبال شد. 

 

* تانک کرار در نیروی زمینی سپاه عملیاتی شد

روز گذشته در جریان برگزاری این رزمایش همچنین تانک پیشرفته کرار تحویل نیروی زمینی سپاه شد و برای نخستین‌بار در این رزمایش عملیاتی شد. تانک‌های کرار تحویل‌شده به نیروی زمینی سپاه، در حقیقت نمونه ارتقایافته تانک‌های تی72ام این نیرو هستند که توسط صنایع زرهی بنی‌هاشم وزارت دفاع ارتقا پیدا کرده‌اند و هم‌اکنون سایر تانک‌های تی72ام نزسا نیز برای ارتقا به وزارت دفاع تحویل شده‌اند. تانک تحویل ‌شده به نیروی زمینی سپاه به پوشش‌های خاصی برای مقابله با امواج حرارتی مجهز شده است و می‌تواند خود را از دید جست‌وجوگرهای حرارتی نیز پنهان کند، همچنین این تانک‌ها مجهز به سامانه‌های ناوبری GPS هستند. علاوه بر این روی برجک تانک‌ تحویل ‌داده شده به سپاه جایگاه نصب سیستم حفاظتی دفاع فعال برای مقابله با موشک‌ها و پرتابه‌های ضدزره قرار دارد. این سیستم که از نوع سامانه‌های‌ Soft Kile (مقابله نرم) است، در حال طی کردن مراحل نهایی تست خود است و پس از ارزیابی‌های نهایی روی برجک تانک نصب می‌شود. با نصب این سامانه تانک‌های تی72ام ارتقایافته نیروی زمینی سپاه قادر خواهند بود انواع پرتابه‌های ضدزره هدایت‌شونده را قبل از رسیدن از طریق اخلال روی سامانه‌های هدایت‌کننده موشک منحرف کنند و به این ترتیب این تانک‌ها ماندگاری بیشتری در صحنه رزم خواهند داشت. 

 

* پهپادهای تهاجمی انهدام هر هدفی را ممکن کرده‌اند

فرمانده نیروی زمینی سپاه در حاشیه برگزاری هفدهمین رزمایش پیامبر اعظم ۱۷ با بیان اینکه دکترین تاکتیکی خود را متناسب با تهدیدات جدید به‌روز‌رسانی کرده‌ایم، گفت: مسیر دکترین تاکتیکی ما تغییر کرده و تاکتیک‌ها متناسب با صحنه‌های عملیاتی و تهدیدات، ظرفیت و قابلیت انعطاف و تغییر پیدا کرده‌اند. سردار سرتیپ پاسدار محمد پاکپور هفدهمین رزمایش پیامبر اعظم(ص) را رزمایشی مشترک و ترکیبی که بر اساس تقویم رزمایش‌های سالانه در حال اجراست توصیف و تصریح کرد: ما به عنوان پاسدار انقلاب باید همواره خود را متناسب با برآورد دشمن آماده نگه داریم. وی به ارتقای توانمندی‌های پهپادی نیروی زمینی سپاه اشاره کرد و گفت: ما فناوری تولید و تکثیر پهپادی را به دست آورده و بومی کرده‌ایم. پاکپور افزود: پهپادهای تهاجمی و رزمی ما می‌توانند هر نقطه‌ای را که نیاز باشد مورد هدف قرار دهند، به طوری که با این ابزار و طی شدن روند بلوغ و تجهیز این پرنده‌ها، هدف‌گیری و انهدام هر هدفی امکان‌پذیر شده است. فرمانده نیروی زمینی سپاه در ادامه اظهار داشت: ما با تلاش متخصصان صنایع دفاع و سازمان جهاد خودکفایی به توانمندی موشک‌های نقطه‌زن مجهز شده‌ایم که در همین رزمایش نیز بخشی از این توانمندی عملیاتی خواهد شد. وی افزود: فناوری‌های جنگ الکترونیک ما نسبت به گذشته تحول بسیار خوبی هم در ابعاد کمی و هم ابعاد کیفی پیدا کرده است. سردار پاکپور همچنین خاطرنشان کرد: در حوزه زرهی روی ارتقای سیستم کنترل آتش تانک‌ها کار کرده‌ایم و تانک‌های ما قادر هستند در فواصل چند کیلومتری هم با دقت، اهداف خود را مورد اصابت قرار دهند و سیستم کنترل آتش تانک‌های تی ۷۲ ما به تانک تی ۹۰ ارتقا پیدا کرده است. فرمانده نیروی زمینی سپاه در پایان از کوتاه کردن و به حداقل رساندن زمان واکنش سریع نیروهای مخصوص در عملیات خبر داد و گفت: نیروی زمینی سپاه امروز در کوتاه‌ترین زمان، نیروی واکنش سریع خود را به منطقه عملیاتی انتقال داده و به اجرای عملیات می‌پردازد. 

 

* انهدام اهداف توسط پهپادهای انتحاری نیروی زمینی سپاه

در ادامه مرحله نهایی رزمایش، پهپادهای رزمی و مراقبتی نیروی زمینی سپاه ضمن پایش منطقه رزمایش نسبت به انهدام اهداف از پیش تعیین شده اقدام کردند. در این مرحله از رزمایش پهپادهای مهاجر ۶ نیروی زمینی سپاه مجهز به بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن قائم اهداف ثابت و متحرک دشمن فرضی را با دقت مورد اصابت قرار داده و منهدم کردند. علاوه بر این پهپادهای انتحاری نیروی زمینی سپاه نیز که بتازگی به سازمان رزم این نیرو الحاق شده‌اند با پرواز بر فراز منطقه رزمایش اهداف خود را با موفقیت منهدم کردند. همچنین در این بخش از رزمایش یگان‌های پدافندی نیروی زمینی سپاه موفق به انهدام پهپاد دشمن فرضی در آسمان منطقه رزمایش شدند. در این مرحله یگان‌های پدافند هوایی با بهره‌گیری از سامانه‌های توپخانه‌ای و موشک‌های دوش‌پرتاب نسبت به تامین پوشش پدافندی ارتفاع پست از نیرو‌های عمل‌کننده در منطقه رزمایش اقدام کردند. 

در ادامه مرحله نهایی رزمایش، تیپ نیروهای ویژه صابرین عملیات تاخت آبخاکی و سرپل‌گیری در منطقه دشمن را با موفقیت اجرا کرد. در این مرحله نیروهای ویژه صابرین نیروی زمینی سپاه با نفوذ به ساحل دشمن فرضی ضمن انهدام اهداف از پیش تعیین شده موفق به تصرف بخشی از منطقه به عنوان سرپل عملیات شدند. همچنین نیروهای تیپ نیروی مخصوص ۳۳ المهدی با اجرای عملیات ضد هلی‌برن با بهره‌گیری از پشتیبانی آتش یگان‌های زرهی مانع نفوذ دشمن به منطقه خودی شدند. همچنین یگان‌های مهندسی و تخریب نیروی زمینی سپاه با طراحی و اجرای انفجارات گسترده یک لایه دفاعی مستحکم در برابر نیروهای دشمن فرضی ایجاد کردند. در این مرحله یگان‌های تخریب نزسا با بهره‌گیری از مهمات ‌و مواد منفجره بومی و هوشمند در حجم بالا موفق به ایجاد یک دیواره انفجاری و ایجاد یک خندق برای جلوگیری از نفوذ نیروهای دشمن به منطقه خودی شدند. 

 

* به‌کارگیری مهمات مجاورتی توپخانه برای نخستین بار در رزمایش سپاه

در ادامه مرحله نهایی رزمایش مشترک پیامبر اعظم ۱۷ سپاه، یگان‌های توپخانه و موشکی نیروی زمینی سپاه با اجرای آتش سنگین علاوه بر پشتیبانی از نیروهای عمل‌کننده مواضع و استحکامات دشمن فرضی را در هم کوبیدند. در این مرحله توپخانه نیروی زمینی سپاه با به‌کارگیری توپ‌های ۱۲۲، ۱۳۰ و ۱۵۵ میلیمتری و راکت‌انداز‌ها و موشک‌های نقطه‌زن، با به‌کارگیری گلوله‌های هوشمند اهداف از پیش تعیین شده را با موفقیت منهدم کردند. علاوه بر این در این رزمایش برای نخستین مرتبه توپخانه نیروی زمینی سپاه با به‌کارگیری مهمات مجاورتی علاوه بر انهدام اهداف زمینی با موفقیت اهداف دریایی را نیز منهدم کرد. 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور پیامی درگذشت شهادت‌گونه‌ آقای حسن ایرلو، سفیر مجاهد و کارآمد جمهوری اسلامی ایران در یمن را تبریک و تسلیت گفتند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری متن پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

درگذشت شهادت‌گونه‌ سفیر مجاهد و کارآمد جمهوری اسلامی در یمن جناب آقای حسن ایرلو رحمت‌الله علیه را به خاندان گرامی و به دوستان و همفکرانش در مراحل گوناگون مجاهدت درازمدت وی تسلیت و تبریک عرض می‌کنم. پرونده‌ افتخارآمیز او مجموعه‌ای از مجاهدات سیاسی و تلاش‌های دیپلماسی و تحرک اجتماعی است. دو برادر وی پیش از او به فیض شهادت رسیده‌اند. رحمت خدا بر این برادر جهادگر و خاندان صبور و بصیر و فداکارش باد.

سیدعلی خامنه‌ای، اول دی ۱۴۰۰

 

گروه اقتصادی: روز گذشته مرکز آمار گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده آذرماه را منتشر کرد. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، نرخ تورم سالانه آذر 1400 برای خانوارهای کشور به 4/43 درصد رسیده که نسبت به ماه قبل یک درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین نرخ تورم نقطه‌ای در آذر 1400 به عدد 2/35 درصد رسیده که نشان از کاهش 5/0 درصدی این نرخ نسبت به ماه گذشته است. 

 به گزارش «وطن‌امروز»، یکی از معضلات اقتصادی‌ که کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، تورم‌ افسارگسیخته‌ای است که روزبه‌روز سفره مردم را کوچک‌تر می‌کند. پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم، یکی از اقداماتی که از همان روزهای اول توسط دولت و تیم اقتصادی‌اش در دستور کار قرار گرفت، کشیدن ترمز تورم بود. یکی از علل تورم، استقراض‌های مکرر دولت‌ها به منظور تامین کسری بودجه و هزینه‌های جاری است. طبق اعلام اظهارنظرهای مختلف توسط اعضای تیم اقتصادی دولت، میزان استقراض دولت از بانک مرکزی در شهریور سال جاری صفر بوده است که یکی از نتایج این عدم استقراض در کاهش تورم ماه‌های اخیر مشاهده می‌شود. 

 

* کاهش نرخ تورم نقطه‌ای خانوارهای کشور

منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌ای در آذر ۱۴۰۰ به عدد 2/35 درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین 2/35 درصد بیشتر از آذر ۹۹ برای خرید یک مجموعه کالاها و خدمات یکسان هزینه کرده‌اند. 

نرخ تورم نقطه‌ای آذر ۱۴۰۰ در مقایسه با ماه قبل 5/0 واحد درصد کاهش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با کاهش 9/4 واحد درصدی به 5/41 درصد و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش ۱۶۶ واحد درصدی به 8/31 درصد رسیده است. 

این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری ۳۵ درصد است که نسبت به ماه قبل 3/0 واحد درصد کاهش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوارهای روستایی 2/36درصد بوده که نسبت به ماه قبل 2/1 واحد درصد کاهش داشته است. 

 

* کاهش نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور

منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه قبل است. نرخ تورم ماهانه آذر ۱۴۰۰ به 7/1 درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، 8/0 واحد درصد کاهش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» به ترتیب 4/1 و 8/1 درصد بوده است. 

این در حالی است که نرخ تورم ماهانه برای خانوارهای شهری 6/1 درصد است که نسبت به ماه قبل 8/0 واحد درصد کاهش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوارهای روستایی 8/1 درصد بوده که نسبت به ماه قبل 9/0 واحد درصد کاهش داشته است. 

 

* کاهش نرخ تورم سالانه خانوارهای کشور

منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه قبل از آن است. نرخ تورم سالانه آذر ۱۴۰۰ برای خانوارهای کشور به 4/43 درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، یک واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. 

همچنین نرخ تورم سالانه برای خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب 7/42 و ۴۷ درصد است که برای خانوارهای شهری 9/0 واحد درصد کاهش و برای خانوارهای روستایی 3/1 واحد درصد کاهش داشته است. 

 

***

مهدی جابری: ۲ قطار تندرو و عادی در خط 5 متروی تهران با یکدیگر برخورد کردند تا با گذشت بیش از ۲ دهه از فعالیت متروی تهران- کرج، بحث‌ها درباره ضرورت نوسازی تجهیزات و نظارت دقیق‌تر بر سیستم فنی و انسانی مترو بالا بگیرد و البته توجه‌ها بار دیگر به حذف ردیف‌های حمایتی از شهرداری‌ها در لایحه بودجه جلب شود. 

به گزارش «وطن‌امروز»، ساعت 7:10 دقیقه صبح روز گذشته یک دستگاه قطار که در خط 5 مترو از گلشهر کرج به سمت صادقیه تهران در حرکت بود با قطار عادی در ایستگاه چیتگر برخورد کرد؛ حادثه‌ای که بنا به تعبیر برخی مدیران شهری می‌توانست اتفاقات تلخ‌تری را رقم بزند اما با 22 مصدوم تقریبا به خیر گذشت که البته تا لحظه انتشار این گزارش حال یک نفر از آنها وخیم اعلام شده بود. مدیریت شهری تهران در شرایطی که این روزها با انتقاد رسانه‌ها، کارشناسان شهری و شهروندان تهرانی به خاطر شرایط نامطلوب ترافیکی پایتخت، ازدحام جمعیت در قطارهای مترو و اتوبوس‌های شهری و همچنین نبود برنامه‌ریزی اصولی در حوزه حمل‌و‌نقل و ترافیک روبه‌رو است، حالا با یک حادثه و سانحه بی‌سابقه اما هشداردهنده در مترو مواجه شده و بار دیگر باید شنونده انتقادهای کارشناسان و شهروندان باشد. 

 

* خدمات‌رسانی زمینی و هوایی اورژانس

پس از اعلام گزارش برخورد این ۲ دستگاه قطار، 20 دستگاه آمبولانس عادی و اتوبوسی به محل حادثه اعزام شد و اورژانس هوایی در حالت آماده‌باش قرار گرفت. 

مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس کشور در این باره گفت: تعداد مصدومان حادثه برخورد ۲ قطار در ایستگاه چیتگر تهران به ۲۲ نفر است و خوشبختانه این حادثه تاکنون تلفات جانی نداشته است. وی از اعزام ۱۹ دستگاه آمبولانس و یک دستگاه اتوبوس آمبولانس به محل خبر داد و افزود: اورژانس هوایی نیز در حالت آماده‌باش قرار گرفت. 

به گفته خالدی ۱۱ نفر از مصدومان به مراکز درمانی منتقل شدند و متاسفانه حال یک نفر نیز وخیم گزارش شده است. 

 

* احتمال خطای انسانی

علت و ابعاد حادثه دیروز مترو همچنان در حال بررسی است. مطابق آنچه روز گذشته مدیران شهری و اعضای شورای شهر تهران اعلام کردند، هم خطای انسانی و هم عامل فنی می‎‌تواند در بروز این سانحه بی‌سابقه در مترو تاثیرگذار بوده باشد. 

در این بین، علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران تلویحا مدیریت سابق شهرداری تهران را در وقوع این حادثه مقصر دانست و به فارس گفت: عامل انسانی یکی از مهم‌ترین گمانه‎‌زنی‌های وقوع این حادثه در متروی کرج به تهران بوده است و البته عدم به‌روزرسانی فناوری‌های مترو در 4 ساله گذشته از عوامل وقوع این حادثه به شمار می‌آید. 

وی افزود: یکی از گزارش‌های مدیریتی که درباره این اتفاق به ما رسیده است، حاکی از وقوع یک خطای انسانی در حادثه مترو بوده است. همچنان منتظر نظر قطعی کمیسیون سوانح در این زمینه هستیم تا دلیل اصلی حادثه مشخص شود. نادعلی با تأکید بر اینکه استفاده از فناوری‌ها در همه حوزه‌ها بویژه حمل‌و‌نقل می‌تواند درصدی با خطای انسانی همراه باشد، گفت: هر چند ذات فناوری درصد خطا را کاهش می‌دهد اما با وجود کاربر انسانی امکان این خطاها وجود دارد. 

 

* تکرار نمی‌شود

یکی از نگرانی‌هایی که شهروندان برای استفاده از مترو دارند، احتمال تکرار حادثه مشابه دیروز است اما سخنگوی شورای شهر تهران اطمینان داد که چنین حادثه‌ای تکرار نخواهد نشد. نادعلی با اشاره به اینکه در 4 سال گذشته مدیریت شهری به‌روزرسانی فناوری‌ها انجام نشده و بار آن به دوره جدید مدیریتی منتقل شده است، اظهار داشت: به‌روز کردن فناوری همانند خرید چند رام قطار و واگن مترو هزینه‌بر نیست. 

وی تعمدی بودن این اتفاق را بعید دانست و ادامه داد: خوشبختانه این حادثه به خیر گذشت و طبق صحبت‌های مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو، به‌روزرسانی فناوری‌ یک الزام است. نادعلی به شهروندان تهرانی اطمینان داد که استفاده از مترو برای آنها خطرآفرین نخواهد بود و با حضور شهردار جدید و مدیران منصوب شده مترو، خلأ عدم رسیدگی گذشته جبران خواهد شد. 

 

* مهدی چمران: اگر کمبودها جبران نشود شاهد تکرار حوادث خواهیم بود

درباره علت و احتمال تکرار حادثه دیروز مترو با رئیس شورای شهر تهران گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم. 

مهدی چمران به خبرنگار «وطن‌امروز» گفت: این حادثه تلخ گویای کمبودهای مهم در زمینه امکانات، تجهیزات و قطعات مترو است. این کمبودها اکنون خودش را به این شکل نشان داده است و شاید در آینده طور دیگری و به شکل بدتری نشان دهد. 

وی افزود: اگر برای رفع کمبودهای مترو فکر اساسی نشود، متاسفانه باید بگویم این حادثه تکرار خواهد شد. البته همه تلاش مدیریت شهری بر این است که جلوی اتفاقات تلخ گرفته شود اما وقتی برای تامین قطعات و امکانات با مشکل مواجه هستیم و تعداد زیادی از قطارها نیاز به تعمیرات اساسی دارند، نمی‌توان برای جلوگیری از تکرار حادثه تضمین قطعی داد. 

 

* عضو شورای شهر: قابل گذشت نیست

در حالی که برخی مدیران شهرداری تهران در تلاش برای کنترل اوضاع و البته مدیریت ابعاد رسانه‌‎ای این حادثه هستند، سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران اعلام کرد این حادثه قابل گذشت نیست و موضوع به دقت در شورای شهر تهران بررسی خواهد شد. 

تشکری‌هاشمی گفت: چه عامل فنی و چه عامل انسانی علت بروز حادثه باشد قابل گذشت نیست و کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل با جدیت این مساله را به عنوان یک موضوع بسیار مهم پیگیری خواهد کرد و نتیجه را به مردم اطلاع خواهیم داد. وی در پاسخ به سوالی درباره تکرار حوادث متروی تهران در ماه‌های گذشته و افزایش نگرانی از بروز چنین حوادثی گفت: وقتی اتفاقی رخ می‌دهد، حتما باید توسط کمیته تخصصی بررسی شود و عللی که باعث بروز این حادثه شده و همچنین عللی که مقدمه‌ای بر بروز این حادثه بودند، شناسایی شوند و دلایل کارشناسی احصا شود. 

عضو شورای شهر تهران ادامه داد: نمی‌شود به واسطه اینکه حادثه‌ای داشتیم فکر کنیم حوادث الزاما مثل هم هستند. باید بررسی‌های دقیق صورت گیرد. یا علت در حوزه فنی است یا عامل انسانی علت بروز حادثه بوده و در هر ۲ مورد دقیق باید بررسی شود. رئیس کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که فرسودگی تجهیزات در بروز این حوادث چه میزان اثرگذار است، اظهار داشت: فرسودگی حتما در متروی تهران اتفاق افتاده است، چرا که قطعات را به‌موقع تامین نکردند و همین‌طور تعمیرات به تاخیر افتاده است اما اینکه آیا علت این حادثه فرسودگی بوده یا نه باید حتما بررسی می‌شود. 

تشکری‌هاشمی تاکید کرد: اینکه فکر کنیم تامین قطعات یدکی و تجهیزات متروی تهران نیاز به بودجه دارد امر پیچیده‌ای نیست و دولت و شهرداری باید امکانات لازم را داشته باشند تا این سامانه بسیار گرانقیمت برای مردم بسیار ایمن و ارزشمند باشد و به این حال و روز نیفتد.

 

* دستور وزیر کشور به استانداران تهران و البرز

وزیر کشور از استانداران ۲ استان تهران و البرز خواست به فوریت به وضعیت مصدومان حادثه برخورد دو رام قطار شهری در محدوده چیتگر رسیدگی کنند. 

احمد وحیدی با بیان اینکه متاسفانه در این حادثه تعدادی از هموطنان عزیزمان مصدوم شده‌اند، گفت: با بسیج تمام امکانات بهداشتی و درمانی به دنبال درمان هر چه سریع‌تر مصدومان این حادثه تلخ هستیم.

***

گروه اقتصادی: رئیس‌جمهور دیروز بار دیگر بر محوریت محمد مخبر در موضوعات اقتصادی و حتی اطلاع‌رسانی این حوزه تاکید کرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، دیروز هر ۲ جلسه ستاد تنظیم بازار و هیات دولت رنگ و بوی اقتصادی داشت و اصلی‌ترین نقطه نظرات سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در این جلسات حول موضوع کنترل قیمت‌ها و حفظ معیشت مردم بود. رئیسی در جلسه هیات دولت با اشاره به توفیقات دولت سیزدهم در عرصه‌های مختلف از جمله رشد قابل توجه فروش نفت، افزایش تبادلات با کشورهای منطقه اوراسیا و نظایر آن گفت: با وجود دستاوردهای امیدوارکننده در حوزه‌های مختلف اما وضعیت موجود در عرصه تنظیم و کنترل بازار و قیمت‌ها قابل قبول نیست. 

رئیس‌جمهور با تاکید بر ضرورت هماهنگی کامل در دولت در زمینه اطلاع‌رسانی گفت: اعلام مواضع و اطلاع‌رسانی از مسائل مرتبط با دولت باید کاملا با هماهنگی سخنگوی دولت انجام شود. از سوی دیگر مدیر و محور اقدامات و برنامه‌های اقتصادی دولت شخص معاون اول است و هر گونه اطلاع‌رسانی درباره مباحث اقتصادی نیز باید با هماهنگی ایشان باشد. 

تاکید رئیس‌جمهور بر حفظ وحدت کلمه و مرجعیت بخشیدن به فرماندهی اقتصادی محمد مخبر، درست چند روز پس از اظهار نظرهای ضد و نقیض درباره زمان افزایش یارانه‌هاست. 

هفته گذشته یکی از معاونان رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفته بود: مسؤولان اجرایی تلاش خواهند کرد در ۳ ماه باقیمانده سال نیز یارانه‌ها را ۲ برابر کنند. وی افزود: مسؤولان اجرایی تلاش خواهند کرد در ۳ ماه باقیمانده سال نیز یارانه‌ها را ۲ برابر کنند و اگر این طرح بخوبی انجام شود، هر خانوار 4‌ نفره 800 هزار تومان کالا و پول دریافت خواهد کرد، البته قرار بود این طرح از آذر اجرا شود اما به‌ علت بروز مشکلی به دی موکول شد. طبق این طرح بن‌کارتی در اختیار خانوار‌ها قرار می‌گیرد که بخشی از یارانه‌ها به‌ شکل کالا به مردم ارائه می‌شود اما به‌ علت اینکه این بن‌کارت آماده نشد، به دی موکول شد. 

چند ساعت بعد البته سیداحسان خاندوزی این موضوع را رد کرد و گفت: تاریخ دقیقی برای افزایش یارانه‌ها تعیین نشده است. سخنگوی اقتصادی دولت افزود: درباره زمان تغییر یارانه‌ها و افزایش میزان پرداخت یارانه‌ها، هیچ تاریخ دقیقی تعیین نشده است. 

 

* بازار ایران به اخبار حساس است!

به طور کلی بازارهای اقتصادی رفتار هوشمندانه‌ای نسبت به اخبار دارند؛ این واکنش و هوشمندی در اقتصاد ایران به دلیل داشتن لبه بسیار زیاد دولت و اقتصاد از کشورهای دیگر بیشتر است. این یعنی کوچک‌ترین اختلاف نظری از دولتمردان یا اخبار ضد و نقیض می‌تواند باعث اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی و ایضا غیرقابل کنترلی شود. اجرای هر سیاست اقتصادی احتیاج به یک پیوست اطلاع‌رسانی و اقناع‌سازی جدی دارد. در یک دهه گذشته مردم با گوشت و پوست و استخوان تبعات اظهار نظرهای اشتباه سیاسیون را در بازار ارز چشیده‌ و هزینه آن را با تورم داده‌اند. حتی می‌توان یکی از اصلی‌ترین مشکلات کنونی بازار سرمایه را اظهارات نسنجیده دولتمردان در ابتدای سال‌های 98 و 99 دانست؛ اظهار نظرهایی که حس بیمه‌گری بازار را در سهامداران ایجاد کرده است. 

 

* ارز ترجیحی و سفره‌های مردم

از آنجا که در مقوله اصلاح ارز ترجیحی قرار است قیمت کالاهایی مانند روغن، گوشت، تخم‌مرغ و روغن خوراکی تحت تاثیر حذف ارز دولتی دانه‌های روغنی، کنجاله، روغن خام، ذرت، جو، گندم و دارو تغییر کند، دولت باید شفاف به مردم توضیح دهد حمایت جایگزین چگونه خواهد بود. همچنین باید محدوده‌ای را برای افزایش قیمت احتمالی این اقلام مشخص کند که به دنبال آن اولا مردم از لحاظ روانی به یک آرامش نسبی دست پیدا کنند و از سوی دیگر دست دلالان و سودجویان برای افزایش قیمت‌های افسارگسیخته بسته شود. در روزهای اخیر که زمزمه اصلاح دلار 4200 طرح شده است، برخی دلالان دست به کار شدند و ارقام نجومی برای کالاهایی مانند مرغ و تخم‌مرغ در رسانه‌ها مطرح کردند، البته دیری نپایید که هیچ کس مسؤولیت این شیطنت را نپذیرفت و به کلی از اساس تکذیب شد.  

دولت باید ضمن شفافیت کامل تبدیل به اصلی‌ترین مرجع خبر در این رابطه شود و هرگونه سوداگری را در نطفه خفه کند. 

 

* راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند توزیع کالا در کشور ضروری است

رئیسی تقویت و توسعه سامانه‌های هوشمند توزیع کالا در سراسر کشور را برای ایجاد آرامش در بازار و اطمینان مردم ضروری دانست و گفت: شرایط رهاشدگی و قیمت‌های دلخواه در بازار به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست و در این راستا راه‌‌اندازی و توسعه سامانه‌های هوشمند توزیع کالا بویژه کالاهای معیشتی و روزمره مردم می‌تواند نقش مهمی در کنترل بازار و قیمت‌ها داشته‌ باشد. 

رئیسی بر استفاده از بهترین روش‌ها برای رسیدن کالا به دست مردم تاکید کرد و گفت: برنامه و سیاست دولت رسیدن عادلانه کالا به دست مردم است و هیچ تعصب یا محدودیتی بر استفاده از روش خاصی وجود ندارد و مهم این است که کالای مورد نیاز مردم با حفظ کرامت و عزت به دست آنان برسد و مواردی که در گذشته مردم را به حضور در صف‌های طولانی کشانده و کرامت‌شان را خدشه‌دار کرد، نباید تکرار شود. 

رئیسی تاکید کرد: مجموعه‌هایی که به موجب مقررات، اختیاراتی برای افزایش قیمت‌ها دارند، حق ندارند خودسرانه در این رابطه اقدام کنند و باید پیشنهاد خود را به ستاد تنظیم بازار ارائه کند تا پس از بررسی و با توجه به شرایط بازار نسبت به پیشنهاد آنها تصمیم‌گیری شود. 

رئیس‌‌جمهور اهمیت نظارت بر بازار و استفاده از اتحادیه‌های صنفی در این زمینه را مورد تاکید قرار داد و گفت: برای نظارت بازار اگر از مردم و بازاری‌ها و اتحادیه‌های صنفی و شرکت‌های تولید کالا و خدمات استفاده شود، در کنترل بازار، تولید و توزیع بسیار موثر و موفق خواهیم بود. 

رئیسی تصریح کرد: نظارت بر بازار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و لازم است به طور روزانه قیمت کالا و خدمات پیگیری و کنترل شود و حتی یک روز هم از آن نباید غفلت شود. رئیسی در ادامه وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر جهاد کشاورزی، استانداران و اعضای ستاد را مخاطب قرار داد و تاکید کرد: در شرایطی که با واکسیناسیون عمومی موفقیت حاصل شد، از جانِ مردم صیانت شود، نان مردم هم بسیار اهمیت دارد و باید با کنترل، پیگیری و نظارت بر حلقه تامین، توزیع و مصرف مراقبت شود تا به مردم اجحاف نشود و سوداگران نتوانند نان مردم را با مشکل مواجه کنند.

فارغ از اهمیت تشریح نحوه اجرای سیاست اصلاح ارز ترجیحی، هر چه زودتر دولت باید به طور دقیق محل تامین منابع یارانه نقدی را در بودجه سال 1401 مشخص کند تا کارشناسان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم بتوانند در این باره اظهار نظر کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ردیف معروف به 106 هزار میلیارد تومان صرفا تامین‌کننده یارانه ارزی گندم و دارو خواهد بود و در بهترین حالت هزینه خرید تضمینی گندم و یارانه نقدی به بیمه‌ها برای خرید دارو خواهد شد. یعنی اساسا دولت مشخص نکرده در بودجه سال 1401 در ازای حذف یارانه ارزی تامین کالاهای اساسی می‌خواهد چه سیاستی را در پیش بگیرد. ادامه‌دار بودن این بلاتکلیفی و حذف نقش نمایندگان مجلس در تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در آینده نزدیک شود. 

زمستان امسال با بارش برف و باران شروع شد و طبق پیش‌بینی هواشناسی، نزولات جوی با کاهش دمای هوا هفته آینده نیز ادامه خواهد داشت. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ضمن اشاره به ادامه بارش‌ها در اکثر نقاط کشور، از کاهش محسوس دما طی روزهای آینده خبر داد. 

صادق ضیاییان ضمن اشاره به روند کاهش دما در نیمه شمالی کشور خاطرنشان کرد: تا یکشنبه ۵ دی‌ماه با نفوذ هوای سرد، کاهش محسوس دما در نیمه شمالی کشور اتفاق می‌افتد. وی با اشاره به وضعیت بارش در کشور طی چند روز آینده، اظهار کرد: پنجشنبه ۲ دی‌ماه در شمال غرب و ارتفاعات البرز و سواحل خزر بارش برف و باران و وزش باد رخ می‌دهد. جمعه بارش در استا‌ن‌های ساحلی خزر شدت می‌یابد و در شمال غرب، برخی مناطق غربی کشور، دامنه‌های جنوبی البرز غربی و مرکزی بارش برف و باران و وزش باد و در دامنه‌های زاگرس مرکزی و جنوبی بارش پراکنده باران و برف پیش‌بینی می‌شود. 

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به وضعیت بارش در روز شنبه (۴ دی‌) گفت: روز ۴ دی در نوار شمالی بارش باران و برف و در برخی مناطق غرب، مرکز کشور، دامنه‌های زاگرس مرکزی و استان‌های واقع در دامنه‌های جنوبی البرز بارش پراکنده پیش‌بینی می‌شود، همچنین در برخی مناطق جنوب شرق کشور بارش پراکنده و رعد و برق و وزش باد شدید قابل انتظار است.  یکشنبه 5 دی‌ماه در نوار شرقی، شرق سواحل خزر و امتداد البرز شرقی بارش برف و باران پیش‌بینی می‌شود. همچنین اداره کل هواشناسی استان تهران از بارش برف و باران و کاهش دما تا ۸ درجه سانتیگراد از امروز (۲ دی‌ماه) خبر داد. 

بر اساس بررسی داده‌ها و نقشه‌های پیش‌یابی هواشناسی، وضعیت جوی استان تهران از بعدازظهر امروز (۲ دی‌) با نفوذ سامانه سرد بارشی، بتدریج افزایش ابر در استان و از امشب تا شنبه (۴ دی‌) در بعضی ساعات بارش برف، گاهی مه و کولاک برف در نواحی شمالی بویژه در ارتفاعات و دامنه‌ها همراه با کاهش محسوس ۴ تا ۸ درجه‌ای دما مورد انتظار است. طی این مدت گاهی مه رقیق و بارش پراکنده برف و باران در سایر نقاط بویژه در نیمه شمالی و غربی استان پیش‌بینی می‌شود. از ظهر جمعه (۳ دی‌ماه) تا بامداد شنبه (۴ دی‌ماه) در بعضی ساعات وزش باد نسبتا شدید و در نواحی جنوبی و غربی گاهی وزش باد شدید مورد انتظار است. برای روز یکشنبه(۵ دی‌ماه) آسمانی صاف تا قسمتی ابری گاهی همراه با وزش باد و از عصر یکشنبه (۵ دی‌ماه) در نواحی پرتردد گاهی غبار محلی پیش‌بینی می‌شود. آسمان تهران نیز امروز نیمه ابری همراه با غبار محلی و گاهی ابری با بیشترین و کمترین دمای ۱۱ و ۲ درجه سانتیگراد پیش‌بینی می‌شود. آسمان پایتخت فردا (۳ دی‌ماه) ابری همراه با غبار صبحگاهی و گاهی مه رقیق و بارش پراکنده و در بعد‌ازظهر وزش باد پیش‌بینی می‌شود و دمای هوا در گرم‌ترین و سردترین زمان به ۱۰ و یک درجه سانتیگراد می‌رسد.

علیرضا فرید: می‌توان گفت افزایش قیمت انرژی در اروپا طی ماه‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین رویداد‌های سال جاری میلادی است. قیمت گاز در اروپا - زیر سایه افزایش تنش‌ها میان روسیه و اروپا- طی یک سال اخیر 600 درصد افزایش یافته است. در هفته جاری اما نگرانی‌ها از وقوع بحران انرژی در اروپا پررنگ‌تر شد. قیمت گاز در اروپا روز سه‌شنبه بیش از 20 درصد افزایش یافت و به رکورد 181 یورو در هر مگاوات ساعت (MWh) رسید. اروپایی‌ها معتقدند مسکو عمدا تحویل گاز را کاهش می‌دهد تا موقعیت سیاسی و قدرت چانه‌زنی خود را در بحبوحه تنش‌ها بر سر اوکراین و تأخیر اروپایی‌ها در صدور گواهینامه خط لوله «نورد استریم 2» حفظ کند؛ اتهامی که البته همواره با تکذیب طرف روس همراه بوده است. اما داستان نورد استریم 2 چیست؟ ۱۹ شهریور امسال بود که روسیه از اتمام خط لوله بحث‌برانگیز «نورد استریم ۲» برای انتقال مستقیم گاز طبیعی به آلمان خبر داد؛ پروژه‌ای که منتقدانش می‌گویند وابستگی اروپا به مسکو را افزایش می‌دهد. تنش‌ها و اختلافات دیپلماتیک بر سر این پروژه ۱۰ میلیارد یورویی به قدری شدت گرفته بود که برخی می‌گفتند این پروژه هرگز تکمیل نخواهد شد اما اعلام خبر تکمیل این خط لوله به منزله یک پیروزی اقتصادی و دیپلماتیک بزرگ برای روسیه بود. کار ساخت پروژه «نورد استریم ۲» سال ۲۰۱۸ آغاز شد؛ خط لوله‌ای که قرار است سالانه ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز را از روسیه از طریق دریای بالتیک به آلمان برساند. آلمان سرمایه‌گذار اصلی این پروژه قرار است میزان گاز انتقالی از روسیه به این کشور را به ۲ برابر مقدار فعلی برساند. تا پیش از احداث «نورد استریم ۲»، مسیر انتقال گاز طبیعی روسیه به اروپا از طریق زمینی از اوکراین می‌گذشت و این کشور سالانه یک‌و‌نیم میلیارد دلار از این بابت عایدی داشت اما اکنون با اجرای این پروژه، اوکراین از آن سود محروم می‌شود. دولت کی‌یف که تاکنون از خط انتقال زمینی گاز روسیه به عنوان اهرمی برای فشار بر مسکو استفاده می‌کرد، اکنون بیم آن دارد که از این پس با محروم شدن از این امتیاز، در برابر مسکو آسیب‌پذیرتر شود؛ امری که پس از افزایش تنش‌ها در شرق اروپا می‌تواند موقعیت سیاسی اوکراین را خدشه‌دار کند. سرمای هوا دائما منجر به افت سطح ذخایر گاز اروپا شده و سردی هوا و کمبود باد (برای تولید برق با توربین‌های بادی) باعث شده تقاضای نیروگاه‌‌‌‌‌ها برای سوخت ‌فسیلی و گاز طبیعی افزایش یابد. باید دید آیا اروپا برای عبور از بحران انرژی تسلیم روسیه و مجبور به تأیید خط لوله «نورد استریم 2» می‌شود یا اینکه راه دیگری برای عبور از کریسمس سرد و تاریک 2022 خواهد یافت.

میثم مهرپور*: دولت سیزدهم طی روزهای گذشته نخستین لایحه بودجه خود را تقدیم مجلس کرد؛ بودجه‌ای که با بررسی آن و مشاهده مواردی چون کاهش یک میلیون بشکه‌ای فروش روزانه نفت خام نسبت به بودجه قبلی و تبدیل افزایش‌های بیش از صد درصدی هزینه‌های جاری و مصارف عمومی دولت در بودجه قبلی به افزایش‌هایی کمتر از 10 درصد در بودجه سال آینده نشان‌دهنده ایجاد یک واقع‌بینی در بخش منابع و درآمدها و انضباط و صرفه‌جویی در بخش هزینه‌ها و مصارف است. با این حال، به نظر می‌رسد ۲ نکته مهم در لایحه بودجه سال آینده وجود دارد که اجرای صحیح آن دو، می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد کشور و معیشت مردم داشته باشد. در اقتصاد ایران همواره این عبارت را شنیده‌ایم که تخصیص‌های صورت‌گرفته، بهینه نبوده و چه در منابع ارزی و ریالی و چه حتی منابع طبیعی و انرژی این منابع به صورت غیربهینه و غیرهدفمند در اقتصاد ایران تخصیص یافته و توزیع شده‌اند. مساله اول، موضوع تخصیص ارز 4200 تومانی به واردات برخی کالاهای اساسی است که بر اساس لایحه بودجه، قرار است تخصیص این ارز از سال آینده حذف شده و مابه‌التفاوت ریالی آن به صورت یارانه نقدی در اختیار 7 دهک درآمدی قرار گیرد. استدلال سیاست‌گذار از گنجاندن این بند در لایحه بودجه سال آینده این است که اولا منافع تخصیص این ارز در میانه راه منحرف شده و اصلی‌ترین منتفعان تداوم این تخصیص نه مردم بلکه دلالان و سودجویان هستند. حتی در صورت پذیرش تاثیر تخصیص این ارز بر قیمت تمام‌شده کالاهای اساسی، میزان مصرف گوشت قرمز به عنوان یکی از کالاهای بهره‌مند از تخصیص ارز ترجیحی در دهک دهم جامعه به عنوان ثروتمند‌ترین دهک درآمدی کشور، بیش از 25 برابر دهک اول جامعه به عنوان فقیرترین دهک درآمدی کشور است. این موضوع به این معناست که حتی در صورت تاثیرگذاری این ارز بر قیمت کالاهایی چون گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ و ... میزان بهره‌مندی ثروتمندان از این حمایت یارانه‌ای، بیش از اقشار آسیب‌پذیر جامعه است. همین مسأله، عزم دولت را برای اصلاح این روند در سال آینده جزم کرده است؛ موضوعی که تا اینجای کار درست و عقلایی به نظر می‌رسد. در واقع اجرای دقیق این ایده، علاوه بر قطع دست دلالان می‌تواند در راستای تحقق و گسترش عدالت در جامعه نیز مفید باشد. 

مسأله دومی که در لایحه بودجه 1401 به آن اشاره شده و می‌توان از آن به عنوان نقطه عطفی در نظام بودجه‌ریزی کشور یاد کرد، افزایش 62 درصدی درآمدهای مالیاتی است؛ موضوعی که به اذعان دولتمردان قرار است منابع آن از طریق شناسایی و ممانعت از فرارهای مالیاتی موجود تامین شود. اتفاقی که در صورت رخ دادن نه تنها درآمد قابل ملاحظه‌ای را نصیب اقتصاد ایران می‌کند بلکه ماهیتا می‌تواند روی بخش‌های مولد اقتصاد ایران تاثیر مثبت داشته و فعالیت‌های سودجویانه و سفته‌بازانه را کاهش دهد. هر ۲ این اتفاق‌ها - اصلاح ارز ترجیحی و حمایت یارانه‌ای از مردم و تحقق درآمدهای مالیاتی- در صورت عملیاتی شدن و اجرای دقیق می‌توانند به شرایط موجود اقتصاد ایران کمک کنند. برای مثال، فرض کنیم سال آینده، منابع ارزی‌ای که تا امروز غیربهینه به واردات کالاهای وارداتی تخصیص یافته اما تاثیری روی زندگی و معیشت مردم نداشته و سود آن در جیب عده‌ای دلال قرار می‌گرفته قرار است مستقیما به اقشار جامعه هدف پرداخت شود. از طرفی فراریان مالیاتی شناسایی شده و با دریافت مالیات نقره‌داغ شوند. بدون تردید اقدام اول در راستای هدفمندسازی یارانه پرداختی و کمک به معیشت افراد و اقدام دوم در راستای هدایت اقتصادی و افزایش درآمدهای دولت، ۲ اقدام مفید و هوشمندانه به شمار می‌روند. اما سوال اینجاست: آیا همین امروز دولت و کشور آمادگی، شرایط، اطلاعات و امکانات اجرای این ۲ اقدام را با کمترین ضریب خطا و امکان موفقیت دارند؟

این ابهام زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم همچنان به‌رغم گذشت 11 سال از آغاز پرداخت یارانه‌های نقدی با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال 89، هنوز هستند کسانی که به هیچ وجه، شایسته دریافت این یارانه نبوده اما همچنان آن را دریافت می‌کنند، یا هنوز ساکنان محله‌های مرفه در شهرهای بزرگ یا کارمندان دولت همان میزان یارانه‌ای را می‌گیرند که ساکنان نقاط مرزی در استان‌های محروم یا افراد فاقد شغل دریافت می‌کنند. آیا می‌توان در چنین شرایطی به پرداخت هدفمند یارانه‌های جدید به 7 دهک جامعه؛ آن هم با اعدادی متفاوت- در راستای افزایش عدالت یارانه‌ای- به نحوی که شاهد کمترین خطا یا اشتباه در آن باشیم، امیدوار بود؟ 

دولت محترم در حالی مالیات‌ستانی از فراریان مالیاتی را به عنوان دلیل اصلی خود برای افزایش درآمدهای مالیاتی در بودجه سال آینده مطرح کرده که سال جاری نیز قرار بود دولت از دریافت مالیات بر خانه‌های خالی کسب درآمد کند اما عملا به رغم گذشت 9 ماه از سال جاری، درآمدهای کسب‌شده از دریافت مالیات بر خانه‌های خالی چیزی نزدیک به صفر است؛ مساله‌ای که دلیل عمده آن را می‌توان نبود داده‌های مشخص از میزان و محل خانه‌های خالی و عدم راهکار مناسب برای شناسایی آنها دانست. اجرای آنچه در بودجه 1401 تحت عنوان بهبود نظام توزیع یارانه‌ها با مکانیزم حذف تخصیص ارز 4200 تومانی و پرداخت منابع حاصله به اقشار جامعه هدف یا افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق شناسایی فرارهای مالیاتی آمده است نه‌تنها بسیار مثبت و امیدبخش که کاملا ضروری و حیاتی است اما آیا دولت محترم ابزارها و زمینه‌های لازم برای تحقق این برنامه‌ها را فراهم کرده است؟ در پایان به دولت سیزدهم توصیه می‌شود در صورتی که مصمم است در بودجه 1401، گام اول خود در اصلاح نظام یارانه‌ای و مالیاتی را با بیشترین دقت و کمترین خطا بردارد با توجه به فرصت سه ماهه تا زمان اجرای قانون بودجه سال آینده، اولویت و تمرکز اصلی دولت در راستای تکمیل اطلاعات اقتصادی خانوارها و ایجاد سامانه‌ای واحد، منسجم و به‌روز از اطلاعات اقتصادی افراد حقیقی و حقوقی، شرکت‌ها و بنگاه‌ها و... باشد تا از این طریق امکان افزایش درآمدهای مالیاتی و بهبود نظام توزیع به نفع معیشت مردم قابلیت تحقق داشته باشد؛ در غیر این صورت باید از هم‌اکنون، قید بسیاری از درآمدهای پیش‌بینی‌شده در لایحه بودجه سال آینده را مانند درآمدهای حاصل از مالیات بر خانه‌های خالی در سال جاری زد. 

* کارشناس ارشد اقتصاد