ایران عاشورایی
گروه اجتماعی: دیروز سراسر ایران غرق در ماتم و عزای حسین(ع) بود. این مراسم متفاوت از سال‌های گذشته با شور و نوای خاصی متاثر از دفاع مقدس در مقابل حملات ظالمانه رژیم صهیونیستی و آسمانی شدن شهدای اقتدار، رنگ بوی دیگری به عزاداری محرم امسال داد و عاشورا را عاشورایی‌تر کرد به طوری که عزاداران فریاد «یا حسین» و «ای ایران» سر دادند. در کنار ذکر یا حسین، در جای جای این مرز و بوم، مداحان اشعار و نوحه‌های حماسی، ملی و حمایت از وطن سرودند. عاشقان اباعبدالله نیز با شور و حالی مضاعف ضمن برپایی عزاداری امام حسین(ع) بر مقاومت در برابر دشمن و تنبهه متجاوز تاکید داشتند. نصب تصاویر شهدای حملات اخیر بویژه سرداران شهید در هیات‌های عزاداری جلوه ویژه‌ای را به مراسم ایام محرم داد. میادین، کوچه‌ها و محلات سیاهپوش بودند و عکس شهدای مقاومت بر آنها نقش بسته بود. نکته قابل توجه عزاداری محرم امسال، توصیه هوشمندانه مقام معظم رهبری به حاج محمود کریمی، مداح اهل بیت در شب عاشورا، برای خواندن شعر «ای ایران»، فراتر از یک پیشنهاد ساده، راهبردی فرهنگی - سیاسی بود که وحدت ملی، دینداری و مقاومت را در بستر ارزش‌های عاشورایی تقویت کرد و عشق به وطن را با جوهر عقیده و ایمان پیوند زد. امسال در مراسم عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی دسته‌جات با سینه‌زنی و زنجیرزنی ضمن نمایش نفرت و انزجار خود از رژیم اشغالگر صهیونیستی، در برخی جاها پرچم این رژیم را لگدمال کردند؛ این اقدام نمادین، بیانگر حمایت مردم از مقاومت و پایداری در برابر ظلم و اشغالگری بود. از طرفی عزاداران عاشق اباعبدالله در هر منطقه و دیاری از ایران به رسم دیرینه خود به عزاداری پرداختند. از گل مالی» عزاداران در لرستان تا سمفونی سوزناک عزای حسینی در آیین «سنگ‌زنی» خراسان‌شمالی و قزوین، هر قوم و دیار به رسم و آیینی برای مظلومیت حسین(ع) و یاران باوفایش عزاداری کردند و نذری دادند.
* ظهر عاشورا؛ ایستادگی در برابر ظلم
دیروز از زمانی که آفتاب بالا آمد، صدای قدم‌های هیات‌ها و دسته‌جات عزاداری اباعبدالله حسین(ع) در خیابان‌های پایتخت پیچید. از میدان خراسان تا بازار بزرگ، از افسریه تا تجریش و... مردم عزادار تا ظهر عاشورا نه فقط با اشک بلکه با عهد به امام‌شان سوگواری کردند، در شب تاسوعا همه جا پر از نذر و اشک بود؛ چشم‌های گریان در غم سرور و سالار شهیدان نشان می‌داد مردم وفادار ایران داغدار حسین هستند. فریاد یا حسین عزاداران حسینی با بغضی خاموش نشدنی بر لب‌ها جاری بود و ظهر عاشورا وقتی آفتاب درست بالای سر عزاداران ایستاد صدای طبل‌ها فرو نشست؛ نماز ظهر عاشورا بر پا شد و پس از آن خیمه‌های اباعبدالله الحسین به آتش کشیده شدند تا یادمان نرود بر امام مظلومان و اهل بیتش چه گذشت و چطور در دل کوفه تنها ماند. ظهر عاشورا لحظه‌ای است که به یکباره همه چیز تمام می‌شود و درست در همان لحظه دوباره همه چیز برای جهانیان آغاز می‌شود، هیچ کس مثل مردم ما این روز را با عزاداری و سوگواری زندگی نمی‌کند. آری ظهر عاشورا ظهری دیگر است برای مردم ایران و برای همه شیعیان جهان و برای کسانی که دل در گرو انسانیت دارند. ظهر عاشورا لحظه شناخت است؛ لحظه‌ای که دیگر گریه نمی‌کنی، فقط تصمیم می‌گیری در مقابل ظلم ایستادگی کنی. در روز عاشورا هیات‌ها و دسته‌جات عزاداری در سوگ سرور و سالار شهیدان اشک می‌ریزند و عزاداری می‌کنند، عاشورا روز عزا برای مرم ایران است و از صبح قبل از طلوع آفتاب برای عزاداری مهیا می‌شوند تا خود را در این عزای بزرگ شریک بدانند. صدای طبل عزاداران اباعبدالله الحسین(ع) که از صبح شنیده می‌شود دل را راهی کربلا می‌کند، صدای زنجیرزنی همه را مشتاق می‌کند که دل را راهی کربلا کنند و برای امام حسین(ع) سوگواری کنند. مردم تهران نیز همزمان با دیگر مردمان این سرزمین در روز عاشورا برای عزاداری دیروز به خیابان‌ها آمدند و عشق به اباعبدالله الحسین(ع) را بار دیگر نشان دادند.
* مشهدالرضا(ع) غرق در ماتم و عزای حسین(ع)
از نخستین روز ماه محرم، مشهد رنگ و بوی عاشورایی و حسینی به خود می‌گیرد و جمعیت زیادی از زائران از اقصی نقاط کشور خود را به حرم منور رضوی می‌رسانند. هر ساله مشهدالرضا(ع) در روز عاشورای حسینی غرق در ماتم و عزا است و حرم رضوی میعادگاه دل‌های عزادارانی است که برای عرض تسلیت به محضر امام هشتم مشرف می‌شوند. هر سال ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان، مشهدالرضا(ع) را تبدیل به قلب تپنده ایران زمین می‌کند و زائران و مجاورانی که این روزها در کربلای حسینی حضور ندارند خود را به مشهدالرضا(ع) می‌رسانند بویژه امسال که شهدای مقاومت دل‌ها را به سوی کربلا می‌برد. دیروز اماکن و صحن‌های متبرکه حرم منور رضوی از صبح عاشورا مملو از حضور زائران و مجاورانی بود که برای عرض تسلیت به امام رضا علیه‌السلام به این بارگاه مطهر آمده بودند. همیشه در روز عاشورای حسینی هیات‌های عزاداری گروه گروه به حرم ثامن‌الحجج می‌روند و صحن و سرای حرم به محلی برای عرض ارادت به خاندان عصمت و طهارت تبدیل می‌شود. دسته‌های مختلف عزاداری دیروز در شهر مشهد مشغول زنجیرزنی و سینه‌زنی بودند و هر کدام با آیین و سنت‌های خاص خود در روز عاشورا به عزاداری پرداختند. در ایام محرم پرچم‌های سیاه در گوشه و کنار شهر مشهد به علامت عزای سیدالشهدا(ع) برافراشته می‌شود و ایستگاه‌های متعدد صلواتی نیز که همگی آنها مردمی هستند با کمک نوجوانان به عزاداران امام حسین(ع) خدمت‌رسانی می‌کنند.
* نوای چمری در سوگ سیدالشهدا (ع)
در روز عاشورای حسینی، مردم کرمانشاه با برپایی آیین‌های سنتی همچون چمری، تعزیه و سینه‌زنی در تکیه‌ها، حسینیه‌ها و خیابان‌ها، عشق و ارادت خود را به سیدالشهدا(ع)، همچنین شهدای مقاومت به نمایش گذاشتند. دیروز همزمان با عاشورای حسینی، فضای شهر کرمانشاه سرشار از شور و اندوه حسینی بود. از ساعات اولیه صبح، دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها، حسینیه‌ها و تکیه‌های شهر به حرکت درآمدند و مردم با سینه‌زنی، زنجیرزنی و نوحه‌خوانی، در سوگ سرور و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، به عزاداری پرداختند. آیین‌های محرم در کرمانشاه، آینه تمام‌نمای فرهنگ اصیل و باورهای ریشه‌دار این سرزمین است. سنت‌هایی که نسل به نسل منتقل شده و امروز نیز همچون گذشته، هویت فرهنگی مردم این خطه را زنده نگه داشته است. آیین چَمَری با نواهای پرصلابت سورنا، طبل و دهل در مناطق لک‌نشین و کلهر‌نشین استان جلوه‌ای ویژه از سوگواری محرم را به نمایش می‌گذارد. اشعار ترکیبی به زبان‌های کردی، فارسی و عربی که در این مراسم اجرا می‌شود، نشان از پیوند عمیق فرهنگ بومی و معارف عاشورایی دارد. آیین‌های عاشورایی در کرمانشاه، تنها یک سنت نیست، بلکه زبان گویای فرهنگ، عشق و وفاداری مردمانی است که قرن‌ها با شعور و شور حسینی زندگی می‌کنند.
* پیوند مردم با عاشورا
در روزی که خورشید هم به احترام داغ کربلا کم‌سو می‌تابد، خیابان‌های ایلام میزبان اشک‌ها، نوحه‌ها و سینه‌هایی است که قرن‌هاست برای مظلومیت حسین(ع) می‌تپند. با طلوع آفتاب روز دهم محرم، خیابان‌ها، کوچه‌ها و حسینیه‌های ایلام پر از مردمی شد که از شب قبل آماده عزاداری بودند. در حالی که صدای نوحه‌ها از بلندگوها در تمام سطح شهر طنین‌انداز بود، گروه‌های مختلف عزادار، با لباس‌های سیاه و پیشانی‌هایی که از عشق سرخ شده بود، آرام و منظم در حرکت بودند. هیات‌های عزاداری از محله‌های مختلف، یکی پس از دیگری وارد میدان امام حسین(ع) شدند. صدای طبل و سنج، زمزمه‌های «یا حسین» و اشک‌هایی که بی‌وقفه جاری بود، نشان از پیوند عمیق مردم این خطه با حماسه عاشورا داشت.
در شهر ایلام، عاشورا فقط مراسم نیست؛ یک باور است. زنان و مردانی که نذری می‌دهند، کودکان و نوجوانانی که در دسته‌ها مشارکت دارند، پیرمردانی که با چفیه‌های خاکی از دوران جبهه یادگار دارند، همه و همه گواه پیوندی است که با هیچ توفانی گسسته نمی‌شود.
هر هیات آداب خاص خود را دارد. برخی زنجیر می‌زنند، برخی سینه می‌زنند، برخی با نواهای محلی نوحه‌سرایی می‌کنند. حتی نغمه‌ها و سبک‌های عزاداری نیز نشان از فرهنگ غنی و بومی مردم ایلام دارد. امسال نیز همچون سال‌های گذشته، حضور جوانان و نوجوانان در دسته‌های عزاداری چشمگیر بود. دختران نوجوان با چادرهای مشکی در پخت و توزیع نذری شرکت داشتند و پسران با شوق در نظم‌دهی به هیات‌ها نقش داشتند.
* عاشورای حسینی؛ اوج دلدادگی مردم اردبیل
عاشورای حسینی روز اوج عزت و سرمستی شیفتگان انصار پاک باخته حسین(ع) است؛ روزی که سند هویت بشریت را با خون خود امضا کردند.
اردبیل صبح عاشورا را با استقبال از برپایی مجالس متعدد دعای پرشکوه زیارت عاشورا در مساجد، تکایا و منازل شروع کرد، بعد از انجام این مراسم پرفیض و روحانی و پذیرایی از حاضران با صبحانه، به‌تدریج هیات‌های حسینی در قالب دسته‌جات عزاداری از مساجد و محلات با در دست داشتن پرچم‌های عزاداری وارد مسیر ویژه عزاداری شدند. حضور گسترده عزاداران در روز عاشورا در خیابان‌های اردبیل با شکوهی خاص تا ظهر عاشورا ادامه داشت. شبیه‌خوانی در سطح شهر و توسط برخی محلات قدیمی اردبیل نیز از جمله برنامه‌هایی است که از صبح عاشورا در مکان‌های مشخص اجرا و تا ظهر عاشورا ادامه می‌یابد که با استقبال بی‌نظیر عاشقان حضرت ابوالفضل(ع) و میهمانان دارالارشاد مواجه شد. عصر عاشورا نیز هر ساله مردم دارالارشاد اردبیل به یاد شهدای کربلا در میدان عالی‌قاپو تجمع می‌کنند که این تجمع شکوه خاصی را به عزاداری‌های اردبیل می‌دهد و به عبارتی جلوه دیگری از شور حسینی اردبیل را نمایان می‌سازد.
* آیین گل‌مالی روز عاشورا در خرم‌آباد
«گل‌مالی» یکی از رسم‌های سنتی مردم لرستان است که بر اساس رسم دیرینه مردم خرم‌آباد، در زمان عزاداری روز عاشورا، سر و صورت خود را گل‌مالی می‌کنند. مردم بومی این منطقه، در زبان محلی گل‌مالی را «خَه‌رَّه‌گیری»، (خَه‌رّه به معنای گِل) می‌نامند.
عزاداران در روز تاسوعا، خاک نرم و مخصوصی به نام گل باغچاله (گل رس) را مهیا کرده و در میدان‌های بزرگ و کوچک که معمولاً با آجرچینی جلوی خیمه‌ها و تکیه‌های شهر درست می‌شود، می‌ریزند و در روز عاشورا این خاک را با گلاب مخلوط کرده و گل روز عاشورا را آماده می‌کنند و از صبح روز عاشورا با گل‌مالی کردن سر و صورت خود برای مراسم عزاداری آماده می‌شوند.
* تجدید بیعت با آرمان‌های امام‌حسین (ع)
اقشار مختلف مردم و عزاداران حسینی زنجان روز عاشورا در صف‌های به هم پیوسته به یاد آخرین نماز حضرت سیدالشهدا(ع)، در جای جای این استان به نماز ایستادند. نماز ظهر عاشورا، اوج ارادت و تجدید بیعت با آرمان‌های امام حسین(ع) است و در زنجان، این فریضه الهی با شکوه و معنویت خاصی اقامه می‌شود.
دیروز مردم استان زنجان، پس از گذراندن ساعات پرشور عزاداری و سوگواری سرور و سالار شهیدان، هنگام ظهر عاشورا، با حضور در صفوفی یکپارچه، ندای ملکوتی اذان را سر دادند و نماز ظهر را به جماعت اقامه کردند. این نماز، نمادی از صلابت، ایستادگی در برابر ظلم و پایبندی به احکام دین مبین اسلام است، همان‌گونه که امام حسین(ع) نیز ظهر عاشورا، در اوج میدان نبرد، نماز را اقامه کردند.
این مراسم معنوی با حضور گسترده مردم ولایتمدار زنجان، از پیر و جوان گرفته تا کودکان و بانوان، در گرمای تابستان برگزار شد. نمازگزاران، پس از عزاداری و سوگواری برای سرور و سالار شهیدان، در صفوفی منظم به نماز ایستادند و با ندای «الله اکبر» عشق و ارادت خود را به خاندان عصمت و طهارت نشان دادند.
دیروز سراسر ایران اسلامی غرق در اندوه و ماتم بود؛ تمام شهرها و روستاهای ایران برای مظلومیت حسین(ع) و یاران با وفایش گریستند، بر سر و سینه زدند و نذری توزیع کردند. هر قوم و قبیله و منطقه و دیار بنا به رسم و سنت دیرینه خود عزاداری کردند و یاد و خاطره شهدای مقاومت را پاس داشتند.