محمد‌علی میرزایی: برخی هنرهای این مرز و بوم قدمتی طولانی دارند، از جمله «تعزیه»؛ نمایشی آیینی که همه ساله در ایام عزای حضرت سیدالشهدا(ع) و ماه صفر اجرای آن رونق زیادی می‌گیرد. در این میان، توجه به این هنر در رسانه‌ ملی نیز اهمیت بسیاری دارد؛ مساله‌ای که تأثیر بسزایی در حفظ و اشاعه‌ فرهنگ اسلامی- ایرانی دارد. البته پخش تعزیه از تلویزیون به گواه کارشناسان و صاحب‌نظران یک خط‌شکنی است و حرکتی ارزشمند به شمار می‌رود که تداوم آن نیز مهم است. تعزیه یا شبیه‌خوانی از قدیم‌الایام و بر اساس شنیده‌ها از اواخر دوره‌ صفویه در کشور اجرا می‌شده و رونق داشته است اما متأسفانه این هنر، بویژه در دهه‌های اخیر مورد بی‌مهری قرار گرفته است و آنچنان که باید و شاید، از سوی مسؤولان مورد توجه نبوده و مغفول واقع شده است. حالا شبکه‌ چهارم سیما ویژه‌برنامه‌ «بلاتشبیه» را قرار است به کارگردانی و تهیه‌کنندگی «مسلم نادعلی‌زاده» روانه‌ آنتن کند که «وطن‌امروز» به همین بهانه برای بررسی هنر تعزیه‌خوانی در کشور با او گفت‌وگویی داشته است. 

نادعلی‌زاده درباره دلایل شروع به کار خود در این پروژه می‌گوید: از مدت‌ها پیش که بنده علاوه بر تعزیه‌خوانی و زندگی در خانواده‌ای باسابقه در تعزیه‌خوانی، به پژوهش در حوزه‌ تعزیه رو آوردم، همواره یکی از دغدغه‌هایم این بود که چرا نسخه‌های تلویزیونی و چندرسانه‌ای از تعزیه نداریم که در دنیا قابل عرضه ‌کردن باشد؟ به طور طبیعی بیشتر مجالس تعزیه در ایران از قدیم‌الایام در شهرستان‌ها و روستاها به ‌صورت مردمی برگزار می‌شده است اما نسخه‌های ویدئویی باکیفیتی از آنها موجود نیست و اگر هم باشد، نیاز به توضیح برای مخاطبانی دارد که تعزیه را از نزدیک ندیده‌اند و پای تعزیه ننشسته‌اند. حدود 40 روز پیش، به پیشنهاد مدیران محترم شبکه‌ چهارم سیما، تولید کاری با این محوریت را برعهده گرفتم. در ابتدا با برخی از دوستان شبیه‌خوان هماهنگی لازم را انجام دادم ولی قبل از آن سعی کردم متونی را تنظیم کنم که از نظر قوت شعری، موسیقایی و اجرایی محکم و قوی‌تر از سایر متون باشند. 

وی اظهار داشت: تعزیه‌ تلویزیونی قطعا تفاوت‌هایی با تعزیه‌ میدانی و تکیه‌ای دارد؛ ما در تلویزیون «تماشاگر» را نداریم، در صورتی که «تماشاگر» از مهم‌ترین عناصر تعزیه به شمار می‌رود. به همین دلیل تعزیه‌ تلویزیونی باید به گونه‌ای ضبط شود که تماشاگری که در منزل نشسته است، حس کند گویی در صحنه‌ تعزیه حضور دارد. 

تهیه‌کننده‌ «بلاتشبیه» تصریح داشت: آنچه که در حال پخش است، شروع یک برنامه‌ جامع و کلان خواهد بود، چرا که ما در عرصه‌ شبیه‌خوانی و تعزیه حرف‌های ناگفته‌ بسیاری داریم که برای جهانیان شنیدنی خواهد بود؛ بنده چندی پیش مصاحبه‌ای با نشریه‌ آمریکایی ecumenica داشتم و در آنجا صحبت‌های مفصلی راجع به «تعزیه» انجام دادم که از بازخوردها، به نظر می‌رسد برای مخاطبان بین‌المللی و پژوهشگران جذاب بوده است. احساس بنده این است که نیاز امروز ما این است که به چنین میراثی تکیه کنیم و داشته‌های خودمان را قدر بدانیم؛ مجموعه‌ «بلاتشبیه» آغازی بر راهی طولانی برای شناخت بهتر ظرفیت‌های هنر اسلامی است که به ما یاد خواهد داد چگونه از امکانات و پیشینه‌ خودمان برای تربیت نسل‌های بعد استفاده کنیم و مفاهیم و معارف اسلامی را به آنها منتقل کنیم. نام این مجموعه به انتخاب خود بنده بود؛ «بلاتشبیه» اصطلاحی است که تعزیه‌خوانان برای فاصله‌گذاری استفاده می‌کنند و وقتی می‌خواهند خودشان را معرفی کنند، این اصطلاح را به کار می‌برند، لذا ما این نام را انتخاب کردیم تا مخاطب تلویزیونی برنامه در نظر داشته باشد که آنچه می‌بیند، «شبیه‌خوانی» است، نه یک تئاتر یا سریال تلویزیونی. 

به گفته‌ نادعلی‌زاده شبیه‌خوانی صدها سال در کشور ما رایج بوده است و ایرانیان همواره با خطراتی که وجود داشته، آن را حفظ و از آن پاسداری کرده‌اند و همچنان در بسیاری از نقاط کشور، این هنر اصلی‌ترین گونه‌ عزاداری در ایام محرم به شمار می‌رود و این نمایش آیینی آموزگار نسل‌های بسیاری در تاریخ ما بوده است. 

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌گوید: متأسفانه ما به داشته‌های فرهنگی خودمان توجه نمی‌کنیم، تعزیه یا شبیه‌خوانی یکی از دارایی‌های ارزشمند ما است که قدر آن را کمتر شناخته‌ایم و شاید اگر این دارایی در اختیار برخی از دیگر کشورها بود، به گونه‌ای دیگر از آن پاسداری می‌کردند. 

رسانه‌ ملی و مطبوعات باید بیش از پیش به موضوع «تعزیه» توجه کنند؛ توجه‌ کردن هم تنها به این معنا نیست که صرفا از گروهی تعزیه‌خوان دعوت شود که در مکانی خاص اجرای تعزیه داشته باشند. حمایت اصلی باید از پژوهشگران حوزه‌ «تعزیه» انجام شود تا سبک‌های مختلف تعزیه در ایران، شناسایی و تفاوت‌های آنها مشخص شود. همچنین باید در اسرع وقت، تاریخ شفاهی «تعزیه» در سراسر کشور ثبت و ضبط شود. 

کارگردان «بلاتشبیه» با اشاره به قدمت این هنر آیینی در کشورمان بیان داشت: قدمت تعزیه‌خوانی به شکل امروزی در ایران حدود 300 سال است و از قدیمی‌ترین شهرهای تعزیه‌خیز در ایران می‌توان به اصفهان، قزوین، دامغان، طالقان، تفرش، رشت و بوشهر اشاره کرد. گفتنی است مجموعه‌ تلویزیونی «بلاتشبیه»، روایت واقعه‌ عاشورا در قالب شبیه‌خوانی است که گروهی از هنرمندان به سرپرستی و تهیه‌کنندگی مسلم نادعلی‌زاده در آن ایفای نقش کرده‌اند. 

«بلاتشبیه» در 15 قسمت از شنبه هشتم مردادماه، ساعت ۲۱ روی آنتن رفته است و بازپخش آن ساعت ۸ صبح است. 

گروه بین‌الملل: طرفداران مقتدا صدر دیروز برای دومین‌بار در یک هفته گذشته به پارلمان یورش بردند. این در حالی بود که احزاب سیاسی عراق دیروز منتظر برگزاری جلسه پارلمان برای آغاز روند سیاسی جدید بودند اما جریان صدر دوباره در اقدامی خلاف قانون، طرفدارانش را به تظاهرات دعوت و فضای بغداد را متشنج و آشوب‌زده کرد. 

 

* آشوبی که پیش‌بینی می‌شد

حدود یک ماه قبل «العربی الجدید» در گزارشی با اشاره به تحرکات صدر نوشت: شخصیت‌های نزدیک به رهبر جریان صدر در عراق اخیرا در حساب‌های کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی تلویحا به نزدیک بودن زمان صف‌آرایی خیابانی برای اعمال فشار بر گروه‌های سیاسی رقیب اشاره کرده‌اند؛اتفاقی که از چهارشنبه هفته گذشته با تسخیر پارلمان توسط نیروهای صدر عملی شد.

به گزارش «وطن امروز»، الجزیره نوشت: «طرفداران صدر چند روز پس از حمله به مجلس عراق و تعلیق جلسه معرفی نخست‌وزیر جدید، بار دیگر (دیروز) در حمایت از مقتدا صدر، پارلمان عراق را زیر پا گذاشتند». طرفداران جریان صدر از روز جمعه فراخوان تظاهرات را در فضای مجازی بارها بازنشر کردند تا این تظاهرات روز شنبه مقابل ورودی منطقه سبز برگزار شود. به‌رغم بستن پل‌ها و مسیرهای منتهی به میدان تحریر و ورودی منطقه سبز در مرکز پایتخت عراق، آشوبگران حامی صدر دیروز تهدید کردند وارد منطقه «الخضرا» (سبز) خواهند شد؛ تهدیدی که سرانجام عملی شد و حامیان صدر با عبور از موانع بتنی منطقه سبز، پارلمان را تسخیر کردند. پایگاه میدل‌ایست‌آی در این باره نوشت: «تظاهرات روز شنبه ۳ روز پس از آن برگزار شد که جمعیت هواداران صدر روز چهارشنبه هفته گذشته با وجود شلیک گاز اشک‌آور پلیس به منطقه سبز حمله کردند. آنها ساختمان مجلس را اشغال کردند، آواز خواندند، رقصیدند و سلفی گرفتند و ۲ ساعت بعد از آنجا خارج شدند اما تنها پس از اینکه صدر به آنها گفت آنجا را ترک کنند». 

بر اساس گزارش شفق‌نیوز، حامیان صدر روز گذشته در حالی از طناب برای بالا رفتن تعدادی از موانع بتنی بزرگ اطراف منطقه سبز که ساختمان‌های دولتی و سفارتخانه‌های خارجی در آن قرار دارد استفاده کردند که نیروهای امنیتی با گاز اشک‌‌آور و بمب‌های صوتی به دنبال ممانعت از ورود آنها بودند. دفتر رسانه‌ای مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در بیانیه‌ای از افسران امنیتی خواست امنیت نهادهای دولتی را تضمین کنند. 

«محمود عبدالواحد» خبرنگار الجزیره که از بغداد گزارش می‌داد، گفت معترضان به‌رغم گزارش‌هایی مبنی بر زخمی شدن چندین نفر، عقب‌نشینی نکردند. وی افزود روز چهارشنبه هنگامی که جمعیت زیادی ساختمان پارلمان را اشغال کرد، نیروهای امنیتی به جمعیت زیاد اجازه داده بودند بدون هیچ مانعی وارد محوطه شوند. تظاهرات‌کنندگان حامی صدر با نامزدی «محمد شیاع السودانی» وزیر سابق کشاورزی که گزینه چارچوب هماهنگی طرفدار شیعیان برای پست نخست‌وزیری است، مخالفند. قرار بود روز شنبه رأی‌گیری السودانی برای تصدی پست نخست‌وزیری برگزار شود اما این جلسه پس از وقایع روز چهارشنبه به حالت تعلیق درآمد. عبدالواحد گفت حامیان صدر بار دیگر تجمع کردند، زیرا آنها می‌گویند اینکه جلسه رأی اعتماد به نخست‌وزیر به حالت تعلیق درآمده است، به این معنا نیست که رأی‌گیری نمی‌تواند پشت درهای بسته برگزار شود. به نوشته میدل‌ایست‌آی «ائتلاف صدر از انتخابات اکتبر به عنوان بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمانی بیرون آمد اما از کسب اکثریت بازماند و نتوانست دوسوم کرسی‌های لازم برای تشکیل دولت را کسب کند. پس از به بن‌بست رسیدن مذاکرات، مقتدا صدر بلوک خود را از پارلمان خارج و اعلام کرد از مذاکرات برای تشکیل دولت خارج می‌شود. اکنون 10 ماه پس از برگزاری انتخابات، بن‌بست بر سر ایجاد دولت جدید همچنان ادامه دارد. حامیان این روحانی پوپولیست با نامزدی اخیرا اعلام شده یعنی محمد شیاع السودانی که منتخب چارچوب هماهنگی برای نخست‌وزیری است، مخالفند». 

بر اساس کنوانسیون عرفی حاکم بر سیاست عراق از سال 2003 پست نخست‌وزیری به رهبر اکثریت شیعه عراق می‌رسد. مقتدا صدر که ائتلافش بیشترین آرای پارلمان را از آن خود کرده است، در فکر تشکیل دولت اکثریت بود اما عدم توان او در اجماع با دیگر گروه‌ها عملا راهبرد او را با شکست روبه‌رو کرد. در مقابل چارچوب هماهنگی شیعیان متشکل از قانون‌گذارانی از حزب نوری المالکی، نخست‌وزیر سابق و ائتلاف فتح در کنار برخی گروه‌های سنی و کرد، خواستار تشکیل دولت ائتلافی شیعی- شیعی هستند. 

 

* قهر صدر و برهم زدن میز بازی

مدل کنشگری سیاسی طرفداران مقتدا صدر مرید و مرادی است، یعنی بعد از اینکه مقتدا به عنوان رهبر سیاسی آنها اعلام کرد نمایندگان وابسته به صدریون استعفا کنند، همه آنها با حضور در دفتر صدر واقع در نجف استعفای خود را نوشتند و نماینده آنها نامه استعفای این کناره‌گیری‌ها را به محمد حلبوسی، رئیس مجلس عراق تقدیم کرد.

ابتدا بسیاری از کارشناسان اعتقاد داشتند با کناره‌گیری صدر از مجلس باقی ائتلاف‌های نزدیک به آنها از جمله تقدم (حلبوسی) و دموکرات (بارزانی) و برخی گروه‌های دیگر ملی‌گرا و کمونیست هم از مجلس کناره می‌گیرند اما اینگونه نشد.

73 نماینده جریان صدر استعفا کردند که طبق قانون مجلس عراق باید نفرات بعدی از همان حوزه انتخابیه که حائز بیشترین رأی هستند وارد پارلمان شوند. 

در پی استعفای نمایندگان ائتلاف صدر  64 قانون‌گذار جدید (نفرات جایگزین که در حوزه انتخابیه 73 نماینده مستعفی حائز رأی لازم شده ‌بودند) اواخر ماه ژوئن سوگند یاد کردند و ائتلاف چارچوب هماهنگی شیعیان را به بزرگ‌ترین بلوک پارلمان تبدیل کردند. این امر خشم حامیان صدر را برانگیخت. 

این استعفاها موجب خوشحالی چارچوب هماهنگی شیعی عراق نشد. شیخ قیس خزعلی، از رهبران سیاسی الاطار التنسیقی (جریان هماهنگی شیعه) و عصائب اهل‌الحق عراق در سخنانی اعلام کرد استعفای جریان صدر مایه تاسف است، نه مایه خوشحالی و با وجود اختلافاتی که با آنها داریم اما آنها جزئی از جامعه ما هستند.

عمار حکیم در مصاحبه اخیر با بی‌بی‌سی عربی درباره استعفای نمایندگان ائتلاف صدر گفت: «دوست داشتیم آنها برای ارزیابی عملکرد دولت تا تشکیل دولت صبر کنند تا به آن فرصت بدهند و اگر نشد آن را به چالش بکشند». او گفت: «جنبش صدر با این ایده که چارچوب هماهنگی دولت تشکیل دهد، مشکل دارد». او گفت: «اگر سودانی نباشد و نامزد دوم یا سوم هم معرفی شود، آنها باز هم اعتراض خواهند کرد». 

 

* «چارچوب هماهنگی» خواستار تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم عراق در حمایت از قانون شد

در پی اعتراضات قانون‌شکنانه طرفداران مقتدا صدر، رهبر جریان صدر به نامزدی «محمد شیاع السودانی» برای تصدی نخست‌وزیری عراق، کمیته شیعیان موسوم به «الاطار التنسیقی» (چارچوب هماهنگی) بیانیه‌ای صادر کرد. شبکه خبری الفرات گزارش داد، چارچوب هماهنگی، رخدادهای تأسف‌بار این روزهای بغداد، تعدی به نهادهای قانون‌گذار، یورش به پارلمان، تهدید به حمله به دستگاه قضا و حمله به مقرهای رسمی و نیروهای امنیتی را با نگرانی دنبال می‌کند. چارچوب هماهنگی از حامیان جریان صدر خواستار خویشتنداری و صبر شد و در مقابل از ملت عراق خواست در دفاع از کشور، قانون و نهادهای آن بویژه دستگاه قضا و پارلمان، تظاهرات مسالمت‌آمیز برگزار کنند و در برابر این تجاوز خطرناک و خروج از قانون و شریعت بایستند. الاطار التنسیقی همچنین تأکید کرد گروه‌های سیاسی‌ای که در پس این تنش‌زایی و تعدی به کشور و نهادهای آن قرار دارند را مسؤول متزلزل کردن صلح داخلی می‌داند. چارچوب هماهنگی در پایان تأکید کرد، کشور و قوانین آن و نهادهای قانون‌گذاری و صلح داخلی، خط قرمز است و مردم عراق باید برای دفاع از آن به صورت مسالمت‌آمیز آماده باشند.

***

مواضع مقامات عراقی درباره اغتشاشات دیروز

صدر به دنبال چیست؟     

کارشناسان و تحلیلگران مسائل عراق لشکرکشی خیابانی صدر را راهبردی فرسوده ولی تاثیرگذار از سوی این سیاستمدار پوپولیست عراقی می‌دانند. صدر که تلاش‌های خود را برای تشکیل دولت، ناکارآمد دیده است، با دستور استعفا به نمایندگان ائتلافش سعی داشت توپ بی‌دولتی را در زمین چارچوب هماهنگی شیعیان بیندازد. از طرفی او با استفاده از ظرفیت حزب دموکرات به عنوان متحد کرد خود، راه را برای انتخاب رئیس‌جمهور با مشکل مواجه کرده است. هرچند اسامی‌ای نظیر «برهم صالح» مجددا منتشر شد اما این انتخاب در نهایت قطعی نشد؛ روندی که مطلوب جریان صدر و شخص مقتدا بود. در این بین معرفی «محمد شیاع السودانی» به عنوان گزینه نخست‌وزیری از سوی چارچوب هماهنگی شیعیان سبب شد صدر نگران این وضعیت باشد که نخست‌وزیر و دولت را از دست بدهد. به هر روی در حال حاضر مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر فعلی که از ماه مه ‌2020 در این پست مشغول کار شده و مسؤولیت برگزاری انتخابات پارلمانی را بر عهده داشت، در هماهنگی حداکثری با صدر قرار دارد. از این جهت مقتدا صدر این گزینه را مدنظر دارد که در کنار گزینه‌هایی مثل انتخابات زودهنگام مجدد به تداوم نخست‌وزیری الکاظمی برای مدتی نامعلوم کمک کند؛ روندی که عملا منجر به تداوم وضعیت فقدان دولت مقتدر در عراق شده و چارچوب هماهنگی شیعیان به شکل جدی مخالف تداوم این وضعیت متزلزل در سپهر سیاسی عراق است.

حسام‌الدین برومند: دشمنان نشان‌دار جمهوری اسلامی در تمام 4 دهه گذشته و حتی از همان هفته‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، سیاست به اصطلاح مهار (containment policy) ایران اسلامی را در دستور کار داشته‌اند و برای این کار سناریوهای مختلف  نظامی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را نیز آزموده‌اند. نکته کلیدی و محور کانونی این یادداشت این است که دشمن رمز و راز ماندگاری انقلاب اسلامی و عقبه استراتژیک ما را در محرم و عاشورا دانسته و جالب اینجاست که از همین رهگذر به حربه تحریف در کنار تحریم دست یازیده است. تحریف چه؟ تحریف پیام عاشورا! 

طرفه آنکه هنوز یادمان نرفته است که یک جریان سیاسی در همین سال‌های پسابرجام زمین و زمان را به هم می‌دوخت که درس کربلا، مذاکره است تا نسخه سازش را زمینه‌سازی و کارسازی کند. برای روشن شدن پازل دشمن علیه عاشورا از یک سو و جریانی که الگوی مقاومت را برنمی‌تافت از سوی دیگر، اشاره به برخی تحرکات قابل اعتناست. 

۱- پروژه کلان آمریکایی‌ها، پروژه «قرن جدید آمریکایی» -Project for the New American Century- نام داشت که مخفف آن «PNAC» است. در ذیل این پروژه، راهبرد آمریکایی‌ها در منطقه غرب آسیا، جلوگیری از الگوهای حکومتی است که قابلیت چالش با هژمونی آمریکا را دارد. 

از همین رو برای مهار جمهوری اسلامی که ترجمان اسلام ناب محمدی(ص) در سطح حاکمیتی است، آمریکایی‌ها ترویج «اسلام سکولار» از یک سو و تقویت «اسلام سلفی» و گرایش به مذاهب انحرافی و دست‌ساز از سوی دیگر را در دستور کار داشته‌اند. نقطه اشتراک «اسلام سکولار» و «اسلام سلفی»، خط سازش با آمریکا و قدرت‌های غربی است که یک خروجی روشن دارد و آن اینکه چالش با سیاست‌های آمریکایی در چنبره نرمش و خودباختگی هضم می‌شود و از میان می‌رود. داستان سکولارها و داعش، داستان مفصلی است که سناریوی پشت پرده آمریکایی‌ها برای حمله و هجمه به مبانی استراتژیک جمهوری اسلامی-بخوانید عاشورا- را نشان می‌دهد. 

۲- یک دهه پیش، مرکز ارتباطات استراتژیک دانشگاه آریزونا طی گزارشی پیشنهاد می‌دهد با تحریف حماسه عاشورا به براندازی جمهوری اسلامی اقدام شود. در این تحقیق که پشتیبان مالی آن مرکز تحقیقات نیروی دریایی ارتش آمریکاست، تصریح می‌شود که از یک سو گزینه نظامی ضد ایران کارساز نبوده و از سوی دیگر، انقلاب سکولار در جمهوری اسلامی میسر نخواهد شد.

این مرکز استراتژیک، نتیجه می‌گیرد تنها راه این است که روایت عاشورا تحریف شود!

بدون‌شک، هدف از دستور تحریف عاشورا این است که جمهوری اسلامی را از عمق استراتژیک به اصطلاح خالی و تهی کند. 

از سوی دیگر به تعبیر استاد شهید مطهری: «تحریف، چهره و سیما را عوض می کند، خاصیت اصلی را از میان می‌برد، ... تحریف از پشت خنجر زدن است، ضربت غیرمستقیم است که از ضربت مستقیم خطرناک‌تر است» (حماسه حسینی، ج 2، ص 195). لذا این تقلاها و تلاش‌های دشمنان برای این بوده که با تحریف عاشورا، ضربه نرم و در عین حال کاری به جمهوری اسلامی بزنند که البته طرفی نبسته‌اند. 

۳- و بالاخره باید گفت محرم و عاشورا معادلات دشمنی را که علیه اسلام ناب به صحنه آمده برهم ‌زده است، چرا که در جمهوری اسلامی مردم ثابت کرده‌اند ملت امام حسین‌ هستند و پای نظام ایستاده‌اند. شکست جریان تحریف در تحریف پیام عاشورا و نسخه‌پیچی سازش و تسلیم برای این است که نه فهمیده‌اند ما هر چه داریم از محرم و صفر است و نه فهمیده‌اند مردمی که ملت شهادت و امام حسین هستند، معیار خودشان را با خواص رفوزه تنظیم نمی‌کنند.

مأموریت مسلم بن عقیل(ع) این بود که نیروهای دوستدار اهل بیت(ع) و مخالفان امویان در کوفه را سازماندهی و منظم و آنان را برای پذیرش هر گونه مسؤولیتی در قیام و نهضت حسینی آماده کند. 

بدون شک رسیدن به آمادگی و نیرویی در این سطح نیاز به وقت کافی داشت که همه جوانب را بسنجد، شکاف‌ها را پر و نواقص معنوی و مادی کار را برطرف کند، زیرا هدف نهایی تنها ساقط کردن حکومت محلی کوفه نبود، بلکه هدف نهایی در اصل آماده‌سازی کوفه به عنوان مرکزی برای یک رویارویی سرنوشت‌ساز با سپاه شام بود. 

مأموریت اصلی مسلم بن عقیل تنظیم و سازماندهی حرکت انقلابی کوفیان بود تا پس از آنکه امام حسین(ع) به کوفه می‌آید، با برخورداری از جایگاه بلندی که در دل مردم دارد، رهبری قیام را به دست گیرد و در راه اهداف کاملش پیش ببرد. مسلم از اینکه در یک رویارویی سرنوشت‌ساز با حکومت محلی اموی درگیر شود، تا آنجا که در اختیار او بود، خودداری می‌ورزید. او باید نیروی کافی آماده می‌کرد و احتیاط‌های لازم را برای مأموریتی که به خاطر آن امام(ع) او را به کوفه فرستاده بود، انجام می‌داد. حکومت محلی کوفه نیز به نوبه خود از یک درگیری تعیین‌کننده با جمعیت‌های انقلابی خودداری می‌ورزید، زیرا جز با رسیدن نیروی کمکی از شام قادر به انجام چنین کاری نبود. 

تأمل در اسلوب و روش رفتار عبیدالله زیاد با حوادث کوفه به روشنی نشان می‌دهد این سرکش- در پرتو شناخت دیرینه خود و پدرش نسبت به اوضاع سیاسی، اجتماعی و روحی کوفه و آشنایی با رجال و قبایل آن شهر- با تیزهوشی، خباثت و نیرنگ می‌کوشید از این بحران، با وجود دشواری آن، بدون نیاز به درخواست کمک از شام پیروز بیرون آید، تا بدین وسیله موقعیت اداری و مرکزیت فرماندهی خود را نزد یزید بن معاویه تقویت کند. 

همین‌طور هم شد و با استفاده از یک جاسوس ماهر، قیام را از درون دچار شکاف کرد و سپس با همدستی عمروبن حجاج زبیدی و چند تن دیگر از بزرگان خائن برای دستگیری هانی و سپس برای آرام کردن موج خشم مذحجیان که به قصر یورش آوردند و بازگرداندن آنها و پراکنده کردن‌شان و سپس رسیدن به هدف اصلی یعنی دستگیری مسلم بن عقیل(ع) به نیرنگ‌بازی پرداخت. 

همان‌طور که دستگیری هانی از نظر ابن زیاد دومین گام موفقیت‌آمیز- پس از گام نخست و ایجاد شکاف در درون نهضت- در راه تلاش برای پایان بخشیدن به بحران کوفه در آن روز به شمار می‌آمد، دستگیری هانی از نظر مسلم بن عقیل یک نقطه عطف دشوار و خطرناک به شمار می‌آمد که او را از مسیر تعیین شده اصلی خارج و ناچار کرد برای پیشبرد وضعیت جاری که ابن زیاد با دستگیری هانی بر او تحمیل کرد، تصمیمی استثنایی اتخاذ کند: متوقف کردن عملیات آماده‌سازی و آماده‌باش و حرکت پیش از فراهم شدن شرایط، به حکم ضرورت و ناچاری برای رویارویی قاطع با حکومت محلی اموی در کوفه و این تنها انتخابی بود که بلافاصله باید انجام می‌شد. 

 

* آیا جناب مسلم بن عقیل اذن و اجازه قیام علنی و درگیری مسلحانه با حکومت اموی در کوفه را داشت؟

برخی تصور می‌کنند تنها مأموریت مسلم این بود که اوضاع را بررسی کند و به امام اطلاع بدهد اما وقتی کمی دقت کنیم و حوادث آن زمان را بررسی کنیم، برداشت دیگری خواهیم داشت. 

با ورود حضرت مسلم به کوفه سیل خروشان جمعیت به سوی او روانه شد. مردم گروه گروه می‌آمدند و با او بیعت می‌کردند. حتی شعار می‌دادند و سوگند یاد می‌کردند لحظه‌ای از یاری او خودداری نکنند. آیا انسان با یک نماینده معمولی که صرفا مأموریت دارد گزارش تهیه کند، بیعت می‌کند و پیمان می‌بندد که تا پای جان با او بماند؟

از این بالاتر اینکه مسلم با دیدن شرایط کوفه حکم جهاد داد و مردم به فرماندهی او در مقابل دارالاماره قیام کردند. آیا غیر از فقیه کس دیگری چنین اجازه‌ای دارد؟ و آیا غیر از نماینده تام‌الاختیار کس دیگری این چنین بر خون و جان مردم ولایت دارد که بتواند حکم جهاد صادر کند؟

مگر امام در حکم مأموریت مسلم و نامه‌ای که به مردم کوفه نوشته بود چه گفته بود که به مسلم چنین شأن و جایگاهی می‌داد؟ آیا همه این موارد را متذکر شده بود و تصریح کرده بود که «باید با مسلم بیعت کنند»؟ آیا فرموده بود «از امروز، تا زمانی که من به کوفه برسم، مسلم بر همه شما ولایت دارد و اگر حکم جهاد داد، بر همه واجب است از او تبعیت کنند»؟ خیر! او تنها با چند کلمه مسلم و مأموریت او را معرفی کرده بود؛ «أَنَا بَاعِثٌ إِلَیْکُمْ أَخِی وَ ابْنَ عَمِّی وَ ثِقَتِی مِنْ أَهْلِ بَیْتِی»: مسلم برادر و پسر عموی من است و نزد من ثقه و مورد اعتماد است. 

خلاف انتظار ما امام اسلام در آن نامه به فرموده بود «فَإِنِّی قَدْ جَعَلْتُهُ‌ عَلَیْکُمْ‌ حَاکِماً» و نه فرموده بود: «الراد علیه کالراد علینا و الراد علینا کالراد على‌الله وهو على حد الشرک بالله »؛ اما مردم کوفه به چنین فهم و ادراکی رسیده بودند که با یک جمله «و ثقتی من اهل بیتی» باید با او بیعت و همراه او جهاد کنند؛ شاید تنها مشکل‌شان این بود که استقامت نداشتند. 

 

* جمله‌ای معروف و قابل تامل هر ساله در ایام محرم بین مردم دست به دست می‌شود که «منتظران مهدی به هوش! حسین را منتظرانش کشتند»؛ چرا امام حسین را منتظران و دعوت‌کنندگانش به شهادت رساندند؟

در زمان امام حسین شرایط به گونه‌ای است که در جامعه زیربنای فکری ثابتی باقی نمانده است تا مردم بتوانند به آن اتکا کنند، ارزش‌های ثابتی بر جا نمانده است تا بتوان به آنها اعتماد کرد، هم باورها سست شده و هم ارزش‌ها ضعیف شده است. در این شرایط اگر عده‌ای با یک استدلال ضعیف، راهنمایی و ارشاد مطلبی را پذیرفتند، چون از پایه فکری مستحکمی برخوردار نیستند، به سرعت مضطرب می‌شوند. داستان بیعت‌شکنی مردم کوفه از این قرار بود که این مردم به واسطه انسی که با کلمات حضرت علی(ع) داشتند و از هیاهوی مردم شام هم دور بودند، وجدان بیدار در میان آنها هنوز بیشتر از شهرهای دیگر بود. آنها مشکلات حکومت اموی را بخوبی درک و خطرهای حکومت معاویه را لمس می‌کردند، در جنگ صفین دیده بودند که مردم شام چگونه آدم‌هایی هستند، چه حیله‌هایی به کار می‌برند و چه اندازه نسبت به اسلام وفادار هستند. از این رو، آنها ابتدا بر اساس راهنمایی وجدان الهی و فطرت سالم‌شان با خود گفتند برای نجات یافتن از حکومت شخصی مثل معاویه و پس از او فردی بدتر از او، یعنی یزید، بهتر است امام حسین(ع) را به خلافت انتخاب کنیم، لذا از امام حسین(ع) دعوت کردند ولی همین مردم نه ایمان محکمی داشتند و نه از معرفت صحیحی برخوردار بودند. هر چند گرایش فطری سالمی در ایشان پیدا شده بود اما ریشه عقلانی قوی نداشت. از سوی دیگر از عواطف انسانی و مذهبی قوی و محکمی که پشتوانه ایمان و باورهای‌شان باشد نیز برخوردار نبودند. به همین دلیل به سرعت مضطرب می‌شدند و تغییر رأی و رفتار می‌دادند. در چنین شرایطی عبیدالله بن زیاد وارد کوفه شد. او ابتدا به صورتی وارد کوفه شد که مردم تصور کردند امام حسین(ع) آمده است. عبیدالله در حالی که صورت خود را پوشانده بود، همراه با اوباشی که با خود آورده بود، به شهر داخل شد و دارالاماره را تصرف کرد. پس از آن، با توجه به‌ شناختی که نسبت به ضعف ایمان مردم کوفه داشت، با تهدید و تطمیع، مردم را از یاری امام حسین(ع) بازداشت، سران قبایل و طوایف را با هدایا و جوایز آرام کرد و بقیه مردم را هم در مسجد کوفه جمع کرد و در یک سخنرانی به آنها گفت همه مسلمانان با یزید بیعت کرده‌اند و امروز حکومت حق، حکومت یزید است. هر کس با او مخالفت کند، مخالف اسلام و مخالف نظام اسلامی است و قصد فعالیت ضد اسلام را دارد و ما موظفیم از چنین آشوب‌هایی جلوگیری کنیم، لذا من اجازه نمی‌دهم در این شهر کسی با شخص دیگری جز یزید بیعت کند. عبیدالله بن‌زیاد با کمک تبلیغ، تطمیع و تهدید مردم را از یاری امام حسین(ع) باز داشت. همچنین عبیدالله دستور داد عده‌ای مانند مسلم بن عقیل، هانی بن عروه و افراد دیگری را که به امام(ع) وفادار مانده بودند، در حضور مردم سر ببرند و بدن‌های آنها را در کوچه و خیابان بیندازند. مردم نیز با مشاهده چنین شرایطی ترسیدند و از صحنه خارج شدند. 

 

* طبیعی است که افراد سست ایمان که اعتقادات‌شان ضعیف است و مبنای عقلانی ندارد، در چنین شرایطی به سرعت در مقابل تهدیدها بترسند و عقب‌نشینی کنند اما چرا این مردم به روی امام حسین(ع) شمشیر کشیدند؟

گاهی انسان، خودش هم نمی‌داند چنین اعتقاد ضعیفی دارد و بیدی است که در مقابل هر نسیمی انعطاف نشان می‌دهد. با قدرت و صلابت شعار می‌دهد و از آرمان‌های خود می‌گوید اما هنگام عمل کم می‌آورد. بنی‌اسرائیل عاشق و دل‌باخته پیامبر موعود بودند. سال‌های قبل از تولد پیامبر به شوق دیدارش آواره بیابان شده بودند. حتی آنگونه که قرآن می‌گوید و شب و روز منتظر ظهور موعود خود بودند تا با آمدنش بر کفار پیروز شوند اما پس از نزول قرآن نخستین کسانی بودند که آن را تکذیب کردند؛ نه از روی جهل، بلکه «دانستند» و تکذیب کردند:

«وَلَمَّا جَاءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ‌الله مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ وَ کَانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمَّا جَاءَهُمْ مَا عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَه‌الله عَلَى الْکَافِرِینَ»: و هنگامی که از جانب خداوند کتابی که مؤید آنچه نزد آنان است، برای‌شان آمد، در حالی که از دیرباز به وسیله آن بر کسانی که کافر شده بودند، پیروزی می‌جستند؛ ولی همین که آنچه را می‌شناختند، برای‌شان آمد، انکارش کردند. پس لعنت خدا بر کافران(!). 

گناهان کوچک ریشه و سرمنشأ گناهان بزرگ است. کسی که گناه می‌کند عاقب کارش به تکذیب آیات الهی می‌انجامد: «ثمَّ کانَ عاقِبَه الَّذِینَ أَساؤُا السُّواى‌ أَنْ کَذَّبُوا بِآیاتِ‌الله وَ کانُوا بِها یَسْتَهْزِئوُنَ»: آنگاه فرجام کسانی که بدی کردند بسی بدتر بود، چرا که آیات خدا را تکذیب کردند و آنها را به ریشخند می‌گرفتند. 

از بزرگ‌ترین اشتباهات آدمی، کوچک شمردن است؛ کوچک شمردن! «این که چیزی نیست؛ مهم این است که آن اشتباه بزرگ را مرتکب نشوم که قطعا نمی‌شوم». «اگر الان درس نمی‌خوانم، چون مهم نیست، مهم شب امتحان است». اما غافل است آنچه مهم‌تر است طبیعتا سخت‌تر هم هست؛ و الا مهم‌تر نبود و اگر از پس ساده‌تر برنمی‌آید، چگونه از پس مشکل بر خواهد آمد؟! اصلا برای موفقیت در کارهای سخت، باید تمرین کرد. باید از کارهای ساده شروع کرد. حتی ورزش یک ساعته هم نیاز به گرم کردن دارد. اگرنه ورزش کردن بدون نرمش و گرم کردن، عاقبتی جز بیماری نخواهد داشت. 

کربلا بزرگ‌ترین رقابت معنوی تاریخ است. رقابت سختی که بزرگان و فقهای عصر در آن شکست خوردند و تنها عده‌ای خاص که حتی اباعبدالله هم نظیری برای‌شان سراغ ندارد، پیروز میدان شدند. برای ورود به چنین میدانی باید سخت تمرین کرد. از جان گذشتگی برای پیروزی در این میدان کافی نیست. توابین هم از جان گذشته بودند ولی به سختی شکست خوردند. اینگونه نیست هر که توفیق شهادت دارد، توفیق حضور در کربلا هم داشته باشد؛ برای پیروزی در کربلا باید از قبل خود را آماده کرد. باید در رکاب مسلم تمرین ولایتمداری کرد، تمرین جان‌فشانی و ایثار کرد. 

 

* از منظر شما اشتباه بزرگ کوفیان که سبب تنهایی امام حسین(ع) و بی‌آبرو شدن آنها در تاریخ شد چه بود؟ 

اشتباه بزرگ کوفیان این بود که می‌گفتند مسلم را با امام مقایسه نکنید، مسلم نایب امام است نه خود امام. امام که آمد حتما در خط مقدم خواهیم بود اما عجالتا تا امام نیامده کمی راحت باشیم؛ الان استراحت کنیم، امام که آمد، حال داشته باشیم بجنگیم اما غافل بودند که یاری نایب امام بسیار آسان‌تر از یاری خود امام است و کسی که عرضه یاری مسلم را ندارد، به طریق اولی عرضه یاری امام مسلم را هم ندارد. آیا کسی که با یک تهدید ساده مسلم را رها می‌کند، می‌تواند بدنش را سپر تیرهای پیاپی کند تا حسین بن علی(ع) نماز بخواند؟!

کسی که دستش می‌لرزد برای مسلم یک شعار ساده بدهد، آیا می‌تواند شب عاشورا رجز بخواند و فریاد بزند که «به خدا سوگند که من در مقام یاری تو، در مرتبه‌ای هستم که اگر ۷۰ بار کشته شوم و باز زنده شوم و مرا بسوزانند و خاکستر مرا بر باد دهند، هرگز از تو جدا نخواهم شد»؟!

ما هم دقیقا گرفتار همین مشکلیم. فکر می‌کنیم همراهی نایب امام زمان سخت است و دشوار، اما امام زمان که ظهور کرد در یک چشم به هم زدن همه چیز درست می‌شود و ما مقربان درگاه حضرت ولیعصر(عج) می‌شویم اما روایات مربوط به ظهور چیز دیگری می‌گوید. فتنه‌های بعد از ظهور کمتر از فتنه‌های قبل از ظهور نیست. برخی امام خود را به سخره می‌گیرند که این بود آن کسی که اینقدر انتظار آن را کشیدیم؟ و برخی علما و بزرگان او را تکذیب می‌کنند. به فرموده امام صادق(ع) «پیروزی به دست نمی‌آید مگر در غرقاب خون و عرق».

***

انبیا نجات‌دهندگان انسانند؛ لذا در قرآن، یک هدف بزرگ نبوت‌ها و رسالت‌ها، اقامه‌ عدل معرفی شده است: «لقد ارسلنا رسلنا بالبیّنات و أنزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم النّاس بالقسط». اصلا انزال کتاب‌های الهی و ارسال رسل برای این بوده است که قسط و عدل در میان جوامع حاکم شود؛ یعنی نمادهای ظلم و زورگویی و فساد از میان برخیزد. حرکت امام حسین علیه‌السلام، چنین حرکتی بود. فرمود: «انّما خرجت لطلب الأصلاح فی امّه جدّی». همچنین فرمود: «من رأی سلطانا جائرا مستحلا لحرام الله او تارکا لعهدالله مخالفا لسنه رسول‌الله فعمل فی عبادالله بالاثم والعدوان ثمّ لم یغیّر علیه بقول و لا فعل کان حقا علی الله أن یدخله مدخله»؛ یعنی اگر کسی کانون فساد و ظلم را ببیند و بی‌تفاوت بنشیند، در نزد خدای متعال با او هم‌سرنوشت است. فرمود: من برای گردنکشی و تفرعن حرکت نکردم. دعوت مردم عراق از امام حسین علیه‌السلام برای این بود که برود و حکومت کند؛ امام هم به همین دعوت پاسخ دادند. یعنی چنین نیست که امام حسین علیه‌السلام به فکر حکومت نبود، امام حسین علیه‌السلام به فکر سرکوب کردن قدرت‌های طاغوتی بود؛ چه با گرفتن حکومت و چه با شهادت و دادن خون.

امام حسین علیه‌السلام می‌دانست اگر این حرکت را نکند، این امضای او، این سکوت او، این سکون او، چه بر سر اسلام خواهد آورد. وقتی قدرتی همه‌ امکانات جوامع یا یک جامعه را در اختیار دارد و راه طغیان پیش می‌گیرد و جلو می‌رود، اگر مردان و داعیه‌داران حق در مقابل او اظهار وجود نکنند و حرکت او را تخطئه نکنند، با این عمل، کار او را امضا کرده‌اند؛ یعنی ظلم به امضای اهل حق می‌رسد، بدون اینکه خودشان خواسته باشند. این گناهی بود که آن روز بزرگان و آقازادگان بنی‌هاشم و فرزندان سردمداران بزرگ صدر اسلام مرتکب شدند. امام حسین علیه‌السلام این را برنمی‌تافت؛ لذا قیام کرد.

نقل شده است بعد از آنکه امام سجاد علیه‌السلام پس از حادثه‌ عاشورا به مدینه برگشت -شاید از آن وقتی که این کاروان از مدینه بیرون رفت و دوباره برگشت 11-10 ماه فاصله شده بود- یک نفر خدمت ایشان آمد و عرض کرد: یابن‌رسول‌الله! دیدید رفتید، چه شد! راست هم می‌گفت؛ این کاروان در حالی رفته بود که حسین‌بن‌علی علیه‌السلام، خورشید درخشان اهل‌بیت، فرزند پیغمبر و عزیز دل رسول‌الله، در رأس و میان آنها بود؛ دختر امیرالمؤمنین با عزت و سرافرازی رفته بود؛ فرزندان امیرالمؤمنین -عباس و دیگران- فرزندان امام حسین، فرزندان امام حسن، جوانان برجسته و زبده و نامدار بنی‌هاشم، همه با این کاروان رفته بودند؛ حالا این کاروان برگشته و فقط یک مرد -امام سجاد علیه‌السلام- در این کاروان هست؛ زن‌ها اسارت کشیده، رنج و داغدیده‌اند؛ امام حسین نبود، علی‌اکبر نبود، حتی کودک شیرخوار در میان این کاروان نبود. امام سجاد علیه‌السلام در جواب آن شخص فرمود: فکر کن اگر نمی‌رفتیم، چه می‌شد! بله! اگر نمی‌رفتند، جسم‌ها زنده می‌ماند اما حقیقت نابود می‌شد؛ روح ذوب می‌شد؛ وجدان‌ها پایمال می‌شد؛ خرد و منطق در طول تاریخ محکوم می‌شد و حتی نام اسلام هم نمی‌ماند.

در دوران ما حرکت انقلاب اسلامی و نظام اسلامی در این راه بود. کسانی که این حرکت را شروع کردند، ممکن بود در ذهن‌شان بگذرد که یک روزی بتوانند حکومت و نظام مورد نظر خود را تشکیل دهند اما کاملا در ذهن آنها این معنا هم وجود داشت که ممکن است در این راه شهید شوند یا تمام عمرشان را در مبارزه و سختی و ناکامی به سر ببرند. هر دو راه وجود داشت، درست مثل حرکت امام حسین علیه‌السلام. در سال ۴۱ و ۴۲ و بعد سال‌های سخت و سیاه اختناق در این زندان‌ها، تنها شعله‌ای که دل‌ها را گرم نگه می‌داشت و آنها را به حرکت وادار می‌کرد، شعله‌ ایمان به مبارزه بود؛ نه عشق رسیدن به حکومت. این راه، همان راه امام حسین علیه‌السلام بود؛ منتها ۲ طرف دارد، شرایط زمانی و مکانی متغیر است. یک وقت امکانات به وجود می‌آید، حکومت اسلامی پرچمش برافراشته می‌شود؛ یک وقت هم راه بدون این امکانات است و با شهادت تمام می‌شود. از این قبیل در طول تاریخ زیاد داشته‌ایم.(27/12/80)

امام حسین علیه‌السلام هدف اول خود را این قرار می‌دهد: «لنری المعالم من دینک و نظهر الاصلاح فی بلادک»؛ در میان کشور اسلامی، فساد را ریشه‌کن کنیم و اصلاح به‌ وجود آوریم. اصلاح یعنی چه؟ یعنی نابود کردن فساد. فساد چیست؟ فساد انواع و اقسامی دارد: دزدی فساد است، خیانت فساد است، وابستگی فساد است، زورگویی فساد است، انحراف‌های اخلاقی فساد است، انحراف‌های مالی فساد است، دشمنی‌های بین خودی‌ها فساد است، گرایش به دشمنان دین فساد است، علاقه نشان دادن به چیزهای ضد دینی فساد است. همه چیز در سایه دین به ‌وجود می‌آید. در جملات بعدی می‌فرماید: «و یأمن المظلومون من عبادک»؛ بندگان مظلوم تو امنیت پیدا کنند. منظور، مظلومان جامعه است، نه ستمگران، نه ستم‌پیشگان، نه مداحان ستم، نه عمله ستم! «مظلومون»، مردمانی هستند که دست و پایی ندارند؛ راه به جایی ندارند. هدف این است که مردمان مستضعف جامعه و انسان‌های ضعیف -در هر سطحی و در هر جایی- امنیت پیدا کنند: امنیت حیثیتی، امنیت مالی، امنیت قضایی؛ همینی که امروز در دنیا نیست. امام حسین علیه‌السلام درست نقطه مقابل آن چیزی را می‌خواست که در زمان سلطه طواغیت در آن روز بود. امروز هم در سطح دنیا که نگاه می‌کنید، می‌بینید همین است؛ پرچم‌های دین را وارونه می‌کنند، بندگان مظلوم خدا را مظلوم‌تر می‌کنند و ستمگران، پنجه‌شان به خون مظلومان بیشتر فرو می‌رود. هدف از هر قیامی، هدف از هر انقلابی، هدف از هر قدرت اسلامی‌ای و اصلا هدف از حاکمیت دین خدا، رسیدگی به وضع «مظلومون» و عمل به فرایض، احکام و سنن الهی است. (23/1/78)

شدت بارش‌ها این روز‌ها در برخی مناطق کشور موجب طغیان رودخانه‌ها و جاری شدن سیل در معابر و منازل مسکونی شد تا جایی که روز گذشته آمار جان‌باختگان این حوادث به 61 و تعداد مفقود‌ها به 30 نفر رسید. 

به گزارش «وطن‌امروز»، مطابق پیش‌بینی سازمان هواشناسی، فعالیت سامانه مونسون که از چند روز قبل در کشور آغاز شده است تا پایان هفته در اغلب استان‌های کشور ادامه خواهد داشت. بر این اساس همچنان ستادهای مدیریت بحران سراسر کشور در حالت آماده‌باش به سر می‌برند. همچنین امدادرسانی به آسیب‌دیدگان این حوادث توسط دولت و نهادهای دیگر همچنان ادامه دارد. شدت و عمق این حوادث در برخی مناطق به حدی است که باعث شد روز گذشته حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی شخصا برای بررسی مناطق سیل‌زده شهرستان فیروزکوه، وضعیت امدادرسانی و رسیدگی به آسیب‌دیدگان سیل این شهرستان در این منطقه حضور یابد.

 

* تداوم بارش‌های موسمی تا 4 روز آینده

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از تداوم بارش‌های موسمی تا ۴ روز آینده خبر داد. 

صادق ضیاییان درباره شرایط جوی کشور به ایسنا گفت: طی ۲ روز آینده گذر متناوب امواج تراز میانی جو در نوار شمالی، همچنین ادامه فعالیت سامانه موسمی (مونسون) در نیمه‌جنوبی کشور موجب ناپایداری‌های جوی می‌شود. وی افزود: یکشنبه ۹ مرداد در آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، مازندران و دامنه‌های جنوبی البرز در زنجان، قزوین، البرز و تهران بارش باران، گاهی رعدوبرق و وزش باد شدید رخ می‌دهد. همچنین بارش در جنوب شرق کاهش می‌یابد و به شکل رگبار و رعدوبرق در فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، شرق خوزستان، غرب اصفهان، مرکزی، قم، همدان و شرق لرستان ادامه خواهد یافت. در این روز بارش در کهگیلویه‌و‌بویراحمد، ارتفاعات البرز مرکزی، ارتفاعات جنوب کرمان، شمال فارس و جنوب اصفهان شدت خواهد داشت. به گفته رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، دوشنبه ۱۰ مرداد بارش در نوار شمالی کاهش می‌یابد و فقط در مازندران قابل توجه است. در این روز با تقویت سامانه موسمی، بارش در جنوب کرمان، شمال هرمزگان، فارس و دامنه‌ها و ارتفاعات زاگرس واقع در کهگیلویه ‌و ‌بویراحمد، چهارمحال‌و‌بختیاری و شرق خوزستان ادامه خواهد داشت که در برخی نقاط فارس و جنوب کرمان دارای شدت بیشتری خواهد بود. بارش سه‌شنبه ۱۱ مرداد در این مناطق به شکل خفیف ادامه خواهد داشت. وی افزود: چهارشنبه ۱۲ مرداد در نوار شمالی کشور بارش پراکنده و پنجشنبه ۱۳ مرداد در بیشتر مناطق کشور جوی پایدار حاکم خواهد بود، همچنین طی ۴ روز آینده با تداوم بادهای ۱۲۰ روزه، در نوار شرقی کشور، بویژه منطقه زابل، وزش باد شدید، خیزش گرد و خاک و کاهش کیفیت هوا پیش‌بینی می‌شود. 

 

* هلال‌احمر: سیلاب ادامه دارد؛ مردم هوشیار باشند

رئیس جمعیت هلال‌احمر هشدار داد: موضوع سیل مانند زلزله نیست و از قبل به مردم هشدار داده می‌شود، بنابراین انتظار می‌رود مردم بیشتر هوشیار باشند و به هشدارها توجه کنند. پیرحسین کولیوند گفت: ۳۸۵ نقطه از کشور، ۲۰ استان، ۱۱۱ شهرستان و ۲۹ محور مواصلاتی متاثر از سیلاب است. رئیس جمعیت هلال‌احمر همچنین از امدادرسانی ۳ هزار نجاتگر و امدادگر این جمعیت در مناطق سیل‌زده سراسر کشور خبر داد و گفت: عملیات پاسخ به این سانحه دشوار و پیچیده بوده اما خوشبختانه موفقیت‌های زیادی حاصل شده است. به عنوان نمونه روز گذشته مردی ۴۰ساله در امامزاده داوود بعد از ۱۶ ساعت در رودخانه پایین‌دست توسط امدادگران نجات یافت و جان سالم به در برد. وی ادامه داد: افراد زیادی از مکان‌های ناایمن به محل‌های ایمن منتقل شده‌اند و اسکان اضطراری برای تعداد زیادی از خانوارها در چادرهای هلال‌احمر فراهم شده ‌است. همچنین اقلام غذایی و زیستی بدون کاستی در حال توزیع در میان آسیب‌دیدگان از سیل است. کولیوند درباره وضعیت امدادرسانی در شهرستان فیروزکوه گفت: متاسفانه به دلیل ریزش کوه در این شهر، دسترسی به راه‌های مواصلاتی و خدمت‌رسانی با موانع دشواری روبه‌رو بوده است.

 

* ساخت‌وساز غیرمجاز؛ عامل سیل منطقه امامزاده داوود

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: در سیلاب منطقه امامزاده داوود(ع) یک دستگاه خودروی پارک شده در یکی از ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز واقع در حریم تنگه به کانال افتاد و مچاله شد که مسیر کانال را مسدود کرد و همین مسأله از جمله دلایل اصلی بالا زدن سیلاب و افزایش قابل توجه خسارات در این منطقه شد. محمدحسن نامی‌ با اشاره به سیل اخیر امامزاده داوود اظهار داشت: حوضه آبریز بالادست امامزاده داوود(ع) که متشکل از 9 دره است، در نهایت به تنگه ذیل امامزاده ختم می‌شود و زمانی که بارش عادی و کمی فراتر از شرایط عادی باشد، این تنگه برای عبور آب مناسب است. 

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در تشریح دلیل شدت گرفتن خسارات سیل امامزاده داوود(ع) افزود: ساخت‌و‌سازهای غیرقانونی توسط افراد غیربومی در بالای حیاط شمالی امامزاده سبب شده است حریم عبور آب مورد تعرض قرار گیرد و شرایط برای گذر جریان آب مهیا نباشد. به معنای دیگر، ساخت‌وسازهای غیرمجاز سبب شده است تنگه به وجود آمده در امامزاده داوود(ع) گنجایش عبور آب را از دست بدهد. 

 

* آمار کشته‌شدگان سیل‌ به ۶۱ نفر رسید

رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر از افزایش شمار جان‌باختگان سیل‌ در کشور به ۶۱ نفر خبر داد.

مهدی ولی‌پور گفت: با کشف چند جسد دیگر که در پی سیل روزهای اخیر دچار حادثه شده بودند، شمار فوت‌شدگان سیل در کشور از ابتدای مردادماه تاکنون به ۶۱ نفر رسید. وی درباره افراد مفقود شده هم اظهار داشت: با جمع‌بندی تازه‌ترین گزارش‌های مفقودی در سراسر کشور، در حال حاضر 30 نفر مفقود هستند که تلاش‌ها برای یافتن آنها از سوی عوامل سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر ادامه دارد.

 

* هشدار هواشناسی به مردم چند استان‌

اداره کل هواشناسی به استان‌های لرستان، ایلام، آذربایجان شرقی، اصفهان، همدان، کردستان و گیلان بابت وقوع سیلاب و بارش‌های تابستانه سیل‌آسا هشدار داد.

***

مناطق سیل زده در یک نگاه

* تخریب کامل ۲ روستا در چالوس 

بارش‌های شدید باران در صبح دیروز (هشتم مردادماه) سبب سیلابی شدن ۴ نقطه در جاده چالوس شامل دوراهی نوجان، پل چوبی جاده چالوس، دوراهی قدیم کندور و رستوران ماهان شد. همچنین سرازیر شدن حجم بالای گل‌و‌لای از مناطق بالادست جاده چالوس به پایین‌دست، ۷ نقطه را در این جاده مسدود کرد که تاکنون ۵ نقطه بازگشایی شده است. همچنین سرپرست اداره کل مدیریت بحران استانداری مازندران گفت: سیلاب اخیر علاوه بر فوت ۴ نفر و ۲ مفقودی، باعث تخریب کامل و صددرصدی ۲ روستای «باسکول» و «فولادکوه» از توابع بخش مرزن‌آباد شد. 

 

* خوزستان؛ تداوم بارندگی‌ها تا ۱۱ مرداد

در استان خوزستان فعالیت سامانه مونسون هند تا روز سه‌شنبه ادامه دارد؛ تاکنون بارندگی در ۱۱ شهرستان این استان گزارش شده که منجر به مسدود شدن راه روستایی در ۲ شهرستان و قطع برق در ۳ شهرستان شده است. در حال حاضر تنها مسیر روستای تنگه چویل در باغملک مسدود است که تلاش‌ها برای بازگشایی این مسیر ادامه دارد. ‌۸۰ تیم امدادی برای امدادرسانی در خوزستان سازماندهی شده‌اند. 

 

* چهارمحال‌‌و‌‌بختیاری؛ خسارت به ۲۵۰ خانوار روستایی

در مورد آخرین وضعیت سیل استان چهارمحال‌وبختیاری باید گفت بنا بر اعلام فرمانداری لردگان، تاکنون هیچ‌گونه خسارتی به بندها و سدهای خاکی لردگان وارد نشده است اما کارشناسان و گروه‌های ارزیاب برای بررسی و برآورد میزان خسارات وارده به مزرعه‌های پرورش ماهی این شهرستان بویژه بخش فلارد به منطقه اعزام شده‌اند. همچنین در روستای بارده شهرستان بن که بیشترین میزان سیلاب را داشت، وسایل زندگی ۲۵۰ خانوار روستایی به طور کامل از بین رفته است. 

 

* فارس؛ آبگیری ۵ میلیون مترمکعب در سدها

بر اساس اعلام اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان ارسنجان (در ۱۴۳ کیلومتری شیراز) یک خانواده ۱۲ نفره عشایر که در ارتفاعات فاقد جاده دسترسی کوه‌های این شهرستان گرفتار شده بودند، نجات یافتند. در پی بارش شدید باران در شهرستان خرم‌بید، بند خاکی دستجرد در این شهرستان تخریب و منازل فرسوده در مسیر سیلاب این منطقه به کمک امدادگران تخریب شد. در سامانه بارشی اخیر سدهای در حال بهره‌برداری استان فارس نزدیک به ۵ میلیون مترمکعب آبگیری کردند که نسبت به حجم کل سدها ۴۷ درصد است. 

 

* سیستان‌و‌بلوچستان؛ خسارت 2 هزار میلیاردتومانی

فعالیت سامانه بارشی مونسون با وجود بر خسارت ۲ هزار میلیاردتومانی به سیستان‌و‌بلوچستان، شادمانی شهروندان زابل و زهک را برای بارانی که نخستین بار پس از ۶۰ سال در چله تابستان بارید، به دنبال داشت. بر اساس اعلام هواشناسی سیستان‌وبلوچستان، زابل که از سال ۱۳۵۶ تاکنون هیچ بارندگی‌ای را در مردادماه ثبت نکرده بود، در یک روز تابستانی 1.5 میلیمتر بارندگی را شاهد بود که رکورد ۶۰ ساله خود را شکست. بارش ماهانه مردادماه شهرستان زهک نیز که در یک دوره ۲۸ ساله برابر با صفر بوده، امسال در یک روز تابستانی به ۳۳ میلیمتر رسید. 

 

* کرمان؛ ۸ مفقود پیدا شدند

به دنبال وقوع سیلاب در استان کرمان به بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ نفر در ۱۰۶ شهر و روستا امدادرسانی شد و از ۲۰ مفقودی سیل‌های اخیر تاکنون ۸ نفر توسط نیروهای هلال‌احمر پیدا شدند. 

 

* یزد؛ جان باختن ۶ نفر در سیل

شهرستان مروست یزد و بخشی از روستای چنازناز با توجه به بارش‌های اخیر از سکنه خالی شده‌اند. از سویی همه جاده‌های برون‌شهری این استان به جز مسیر خرانق به هامانه در شهرستان اردکان باز است و تردد در آنها جریان دارد. تاکنون بنا بر اعلام روابط عمومی سازمان اورژانس یزد، ۶ مورد فوتی ناشی از حادثه سیل روز گذشته در این استان ثبت شده است. در حال حاضر یکهزار و ۵۰۰ جهادگر بسیجی به صورت افتخاری و شبانه‌روزی در کمک‌رسانی به سیل‌زدگان این استان همکاری دارند. 

***

۱۴ محور مواصلاتی کشور مسدود شد

دولت در راستای کاهش قیمت برنج، 2 اقدام را در دستور کار قرار داد که پیش‌بینی می‌شود در صورت اجرای درست آنها قیمت برنج داخلی کاهش قابل توجهی را تجربه کند. 

عباس عسکر‌زاده، معاون دفتر بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی از کاهش قیمت برنج ایرانی خبر داد و گفت بزودی قیمت جدید برنج پس از محاسبه هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت اعلام می‌شود؛ قیمتی که پیش‌بینی می‌شود رقم منطقی‌تری از قیمت‌های کنونی داشته باشد. بنا بر این گزارش، نخستین اقدام دولت، افزایش تولید محصول برنج داخلی است که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند امسال نسبت به سال گذشته 30 درصد و نسبت به میانگین تولید سال‌های گذشته 20 درصد رشد داشته باشد. سالانه حدود ۲ میلیون تن برنج در داخل کشور تولید می‌شود که پیش‌بینی شده است امسال این تولید به ۲میلیون و 400 هزار تن برسد البته اگر باران‌های سیل‌آسای اخیر تاثیری بر کشت این محصول نداشته باشد.  بر اساس نظر کارشناسان، هیچ اقدامی به اندازه تقویت تولید داخل نمی‌تواند در کاهش قیمت‌ کالاهایی مانند برنج ایرانی موثر باشد اما با توجه به اینکه برنج محصول آب‌بری است و در شرایط کنونی آب و هوایی کشور افزایش تولید آن کار راحتی نیست، باید دید اقدامات وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید در این زمینه چه بوده و چگونه توانسته به این رشد تولید دست یابد. 

 

* توسعه کشت دوم

اقدام دیگری که وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش تولید مد نظر قرار داده افزایش سطح کشت برنج به عنوان کشت دوم است که در سطح 90 هزار هکتار در استان‌های شمالی انجام می‌شود، اینها ظرفیت جدیدی است که پیش از این اجرایی نمی‌شد یا در سطح بسیار حداقل دنبال می‌شد اما در این دولت دنبال می‌شود. مجری طرح برنج وزارت کشاورزی درباره این طرح چنین می‌گوید: کشت برنج و برنامه‌ریزی تولید برنج را در 3 استان شمالی کشور دنبال کردیم، کشت اول برنج در 3 استان شمالی کشور در سطح 500 هزار هکتار صورت گرفت و کشت مجدد 50 هزار هکتاری در مازندران اتفاق خواهد افتاد که با در نظر گرفتن این حجم کشت برنج در استان‌های شمالی را به 550 هزار هکتار خواهیم رساند. به گفته شایگان ادیبی، برداشت مجدد برنج یا همان رتون نیز در 90 هزار هکتار از اراضی شالی استان‌های شمالی صورت خواهد گرفت. وی تنها یک عامل را در افزایش تولید برنج در سال جاری موثر نمی‌داند، بلکه معتقد است مجموعه‌ای از عوامل در این افزایش تولید نقش دارد که شرایط مساعد آب‌وهوایی، پایش و مراقبت از مزارع، کاهش خسارت‌های ناشی از آفت و بیماری‌ها، مصرف متعادل انواع کودهای پایه، کشت قراردادی، افزایش درجه مکانیزاسیون مرحله کاشت و برداشت، استقبال کشاورزان از توصیه فنی کارشناسان و افزایش میزان تولید برنج در سال جاری از آن جمله است. 

 

* لغو ممنوعیت واردات برنج

اقدام دیگری که دولت برای کاهش قیمت برنج انجام داده ادامه واردات برنج حتی در فصل برداشت است. هر ساله طبق مصوبه‌ای که وجود داشت واردات برنج در 4 ماه منتهی به آبان که همزمان فصل برداشت برنج و عرضه محصول داخلی به بازار بود واردات انجام نمی‌شد. این کار با هدف حمایت از کشاورزان داخل انجام می‌شد اما امسال این مصوبه لغو شده و واردات برنج ادامه می‌یابد. در این ‌باره مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج، از لغو ممنوعیت واردات برنج طبق تصمیم وزارت جهاد کشاورزی خبر داد و گفت: این اقدام می‌تواند با افزایش عرضه در بازار قیمت را تا حدود زیادی متعادل کند. وی گفت: اتفاقا در فصلی که وزارت جهاد کشاورزی، واردات را ممنوع می‌کرد، قیمت در بازارهای جهانی به دلیل همزمانی فصل برداشت پایین بود و دولت از این نظر که مجبور می‌شد بعدا به قیمت بالاتری وارد کند، ضرر می‌کرد. 

 

* چرا ممنوعیت واردات برنج برداشته شد؟

به گفته کارشناسان و تجار، قیمت برنج در بازارهای جهانی در 4 ماهی که وارد نمی‌کردیم، پایین‌تر از سایر ماه‌هاست و به همین دلیل فرصت خوبی برای خرید و ذخیره‌سازی است، خرید در ماه‌های دیگر با قیمت گران‌تری تمام می‌شود و قیمت بازار داخلی را نمی‌شکند. همچنین موضوع دیگر اینکه در سال‌های گذشته واردات برنج در فصل برداشت انجام نمی‌شد اما قیمت داخلی هم سرسام آور بالا می‌رفت. نمونه آن سال گذشته است که قیمت برنج داخلی از کیلویی 120 هزار تومان هم فراتر رفت، بنابراین این طرح به نفع مصرف‌کننده تمام می‌شد. 

اکنون نمایندگان استان‌های تولید‌کننده برنج درباره لغو ممنوعیت واردات برنج اعتراض می‌کنند و معلوم نیست که آیا دولت از این تصمیم خود درباره لغو ممنوعیت واردات برنج عقب‌نشینی خواهد کرد یا نه. اما بهتر است تصمیمات در بوته نقد کارشناسی، پخته‌تر شده و عمل شود و در نهایت، تصمیم به منافع ملی منجر شود‌ و نه استانی یا گروه‌های خاص.

کرونا با زیرسویه جدید اُمیکرون همچنان می‌تازد به طوری که آمار شهرهای قرمز کشور به 120 شهرستان رسیده است. به گزارش «وطن‌امروز»، سرایت‌پذیری بالای زیرسویه جدید اُمیکرون در کشور موجب شده است آمار مبتلایان، بستری‌شدگان و فوتی‌های ناشی از کرونا همچنان صعودی باشد. وزارت بهداشت دیروز اعلام کرد طی شبانه‌‌روز گذشته ۴۵۰۵ نفر مبتلا به بیماری کرونا در کشور شناسایی شدند و متاسفانه ۴۶ بیمار نیز جان خود را از دست دادند. بر این اساس از ظهر روز جمعه تا ظهر روز شنبه ۸ مردادماه، ۴۵۰۵ بیمار جدید مبتلا به «کووید-۱۹» در کشور شناسایی و ۱۰۷۰ نفر از آنها بستری شدند. متاسفانه در طول این مدت، ۴۶ بیمار مبتلا به «کووید-۱۹» در کشور جان خود را از دست دادند تا مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۴۱ هزار و ۹۳۷ نفر برسد. خوشبختانه تاکنون ۷ میلیون و ۷۹ هزار و ۲۳۹ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. همچنین ۱۱۹۸ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-۱۹» در بخش‌ مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. بنا بر اعلام وزارت بهداشت، تاکنون ۶۴ میلیون و ۷۸۳ هزار و ۲۲۲ نفر دوز اول، ۵۸ میلیون و ۱۵۵ هزار و ۸۷۰ نفر دوز دوم و ۳۰ میلیون و ۱۹۶ هزار و ۴۶ نفر نیز دوز سوم و بالاتر واکسن کرونا را در کشور تزریق کرده‌اند. مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور نیز به ۱۵۳ میلیون و ۱۳۵ هزار و ۱۳۸ دوز رسید. در شبانه‌روز منتهی به ۸ مرداد ۲۳ هزار و ۹۰۴ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است. این در حالی است که در حال حاضر ۱۲۰ شهرستان در وضعیت قرمز، ۱۱۲ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۱۶۶ شهرستان در وضعیت زرد و ۵۰ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند. در همین باره عضو هیات رئیسه کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس تاکید کرد: رها شدن کامل رعایت پروتکل‌ها و ضوابط بهداشتی ممکن است سبب تشدید روند رو به رشد بیماری کرونا شود و نگرانی‌ها درباره افزایش فوتی‌های بیماری به واقعیت بپیوندد. روح‌الله نجابت در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به افزایش آمار شهرهای قرمز و نارنجی در سطح کشور، بر ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک تاکید و بیان کرد: به نظر می‌رسد کرونا همان کرونای قبلی بوده، البته با میزان مرگ‌و‌میر کمتر اما قدرت انتشار آن چند برابر شده است. وی در ادامه با بیان اینکه بخشی از مردم نیز با گذشت ۲ سال از رعایت پروتکل‌های بهداشتی خسته شده‌اند، اظهار کرد: رها شدن کامل رعایت پروتکل‌ها و ضوابط بهداشتی ممکن است سبب تشدید روند رو به رشد بیماری شود و نگرانی‌ها درباره افزایش فوتی‌های بیماری به واقعیت بپیوندد.

 

* افزایش ۳ برابری موارد فوتی در یک هفته

با افزایش شدید تعداد بیماران بستری مبتلا به کرونا در کشور، تعداد شهرهای قرمز در نقشه‌ رنگ‌بندی کرونایی طی یک هفته  بیش از ۲ برابر شد و از 57 به 120 شهر و تعداد شهرهای با وضعیت نارنجی از 86 به 112 شهر افزایش یافت. در هفته اول مرداد 7376 بیمار جدید با تست مثبت کرونا در بیمارستان‌‌های کشور بستری شدند، در حالی که این آمار در هفته قبل از آن 4119 نفر بود، بنابراین تعداد موارد بستری رشد 1.8 برابری داشته است. در هفته آخر تیرماه تعداد موارد فوتی 69 نفر بود که در هفته اول مرداد رشد حدودا ۳ برابری (2.95 برابر) داشته و به 204 نفر رسیده است. همچنین در هفته آخر تیرماه در مجموع تست کرونای 28 هزار و 617 نفر از مراجعه‌کنندگان به مراکز بهداشتی و درمانی مثبت شد که این آمار در هفته اول مرداد به 46 هزار و 171 نفر رسید که رشد 1.6 برابری را نشان می‌دهد.

گروه اقتصادی: روز گذشته مرکز آمار شاخص و متوسط قیمت آپارتمان‌های مسکونی مناطق ۲۲گانه شهر تهران در تیر ١٤٠١ را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، تیر امسال میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان‌ مسکونی در شهر تهران به بیش از 44 میلیون و 800 هزار تومان رسید که نسبت به ماه مشابه سال گذشته افزایش 45.2 ‌درصدی و نسبت به خرداد‌ماه افزایش 8.3 درصدی را نشان می‌دهد.

به گزارش «وطن‌امروز»، بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، در تیرماه 1401 عدد شاخص قیمت آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به ١٥١,٩ رسید که نسبت به ماه قبل (140.3)، 8.3 درصد افزایش داشته است. همچنین تورم مسکن برای خانوارهای شهری در تیرماه 1401 نیز بر اساس گزارش شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری مرکز آمار 31.8 درصد بوده است. بنا بر این گزارش، مسکن خانوارهای شهری کشور در تیرماه 1401 نسبت به ماه مشابه سال قبل 31.8 درصد گران‌تر شده و نسبت به ماه گذشته (خرداد 1401) 4 درصد تورم را تجربه کرده است. 

منظور از تورم نقطه به نقطه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل است. در تیرماه 1401 تورم نقطه به نقطه قیمت آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به عدد ٤٥,٢درصد رسیده است. تورم نقطه به نقطه این ماه در مقایسه با ماه قبل (٣٥.٥ درصد) 9.7 واحد درصد افزایش داشته است.

 

* افزایش تورم سالانه

منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری، نسبت به شاخص دوره مشابه سال قبل است. نرخ تورم سالانه تیرماه 1401 املاک مسکونی شهر تهران به عدد ٢٧,١ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (26.4 درصد) 0.7 واحد درصد افزایش داشته است. 

 

* متوسط قیمت آپارتمان‌های مسکونی مناطق ۲۲گانه شهر تهران

تیرماه 1401 متوسط وزنی قیمت آپارتمان‌های مسکونی فروش رفته در مناطق بیست‌ودوگانه شهر تهران به 448407 هزار ریال رسیده است. در این ماه منطقه یک با متوسط قیمت 845220 هزار ریال بیشترین و منطقه ١٧ با متوسط قیمت 228903 هزار ریال کمترین قیمت را در بین مناطق بیست‌ودوگانه شهر تهران به خود اختصاص داده‌اند.

 

* سامانه ملی املاک و اصلاح نظام مالیاتی مسکن، راهکارهای اصلی حل مشکل اجاره‌بها

راه‌‌حل ریشه‌ای برای حل مشکل بازار مسکن، ابتدا تکمیل و امکان بهره‌برداری از سامانه ملی املاک و اسکان و سپس استفاده از تمام ابزارهای مالیاتی است. سامانه املاک به عنوان اساسی‌ترین ابزار داده‌کاوی و اتخاذ سیاست‌های مناسب برای هر منطقه سکونتگاهی است. از طرفی اجرای کامل ابزارهای متنوع مالیاتی مانند مالیات بر خانه‌های خالی، مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر زمین‌های بایر و مالیات بر درآمد اجاره، وابسته به این سامانه است. 

اجرای بی‌نقص مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر عایدی سرمایه باعث می‌شود هم دغدغه‌های طرفداران رویکرد نرخ‌گذاری دستوری در بازار برطرف شود و هم اجرای درست مالیات‌های درآمدی همچون سالانه املاک و درآمد اجاره باعث می‌شود طرفداران عدم مداخله دستوری دولت در طراحی نظام انگیزشی برای کنترل بازار اجاره موفق عمل کنند. 

 

* بازار مسکن نیازمند افزایش عرضه

همچنین علاوه بر اینکه لازم است سیاست‌های کنترل نرخ ارز در خارج از بازار مسکن طراحی و پیاده شود، نیاز است در داخل بازار مسکن علاوه بر افزایش عرضه، با استفاده از ابزارهای مالیاتی کنترل‌کننده تقاضای سرمایه‌ای و سوداگری، بازار مسکن را مدیریت کرد تا قدرت تهیه مسکن خانوارها کاهش نیابد.

 

* تورم اجاره‌بها در کانال 30 درصد

 همچنین در آخرین آماری که مرکز آمار در گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده منتشر کرده است، میزان تورم اجاره‌بها در تیرماه برای خانوارهای شهری عدد 31.6 درصد را به ثبت رساند، این در شرایطی است که برای سومین ماه پیاپی است که رقم تورم نقطه به نقطه اجاره در کانال 30 درصد باقی مانده است. 

اواخر خردادماه دولت برای کنترل افسارگسیخته تورم مسکن دست به صدور فرمان‌هایی زد؛ در جلسه شورای ‌عالی هماهنگی اقتصادی سران ۳ قوه، موضوعات مدیریت نقدینگی و کاهش تورم مطرح شد و مورد بررسی اعضا قرار گرفت. بر این اساس سران ۳ قوه تاکید کردند سیاست‌ها و اقدامات لازم برای مدیریت حوزه مسکن سریع‌تر اجرایی شود و همزمان طرح دوفوریتی مطرح در مجلس شورای اسلامی نیز در اولویت تصویب قرار گیرد. در همین زمینه مصوبه دولت درباره تعیین حداکثر افزایش اجاره‌بها در هر سال تا سقف 25 درصد در تهران و 20 درصد در شهرهای سراسر کشور مورد تایید شورای ‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا قرار گرفت و مقررات لازم برای ضمانت اجرایی این مصوبه به تصویب سران قوا و دیگر اعضا رسید. 

اما با گذشت بیش از یک ماه از اعلام این دستورات به نظر می‌رسد به دلیل عدم نظارت کافی و عدم توانایی فنی برای تنظیم‌گری بازار اجاره‌بها، سقف افزایش 25 درصد برای اجاره‌بها محقق نشده است و تورم مسکن نیز هر ماه رکورد تازه‌ای را به ثبت می‌رساند و روند تورم نشانی از کاهش نمی‌دهد. بر اساس گزارش مرکز آمار، تورم اجاره در تیرماه برای خانوارهای شهری 31.6 درصد بوده که این عدد به طور میانگین و برای تمام شهرهای کشور است و به مراتب برای شهر تهران بیشتر به نظر می‌رسد. 

 

* روش جدید محاسبه حق‌الزحمه مشاوران املاک

در حال حاضر حق‌الزحمه مشاوران املاک به صورت درصدی از رقم معاملات از طرفین کسر می‌شود که به گفته یک عضو هیات‌مدیره اتحادیه مشاوران املاک استان تهران، این رقم در تهران ۲۵ صدم درصد از هر یک از متعاملان یا نیم درصد رقم قرارداد از ۲ طرف معامله است.

اما بر اساس آیین‌نامه مصوب دولت، قرار است یک ماه بعد از تاریخ ابلاغ این قرارداد که اول شهریور امسال است، این روش برای قراردادهای خرید و فروش به صورت «درصدی از ارزش معاملاتی املاک» موضوع ماده ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم و برای قراردادهای اجاره مسکن به صورت «درصدی از ارزش اجاری املاک» موضوع ماده ۵۴ قانون مالیات‌های مستقیم باشد.

بر اساس ماده ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم، «کمیسیون تقویم املاک» متشکل از ۵ عضو شامل نمایندگان: ۱- وزارت جهاد کشاورزی ۲- وزارت راه‌و‌شهرسازی ۳- سازمان امور مالیاتی ۴- شورای اسلامی شهر و ۵- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می‌بایست «دفترچه ارزش معاملاتی املاک» را سالانه تدوین کنند. قیمت ساختمان با توجه به مصالح، اسکلت فلزی یا بتن آرمه یا اسکلت بتنی و سوله و امثال آن، قدمت، تراکم، نوع کاربری اعم از مسکونی، تجاری، اداری، آموزشی، بهداشتی، خدماتی و از این دست، نوع مالکیت و در نهایت قیمت زمین تعیین می‌شود.

قیمت زمین نیز با توجه به نوع کاربری و موقعیت جغرافیایی از لحاظ تجاری، صنعتی، مسکونی، آموزشی، اداری و کشاورزی تعیین می‌شود.

به‌ عنوان مثال کمیسیون تقویم املاک شهر تهران را به ۱۰۰ بلوک تقسیم کرده و متوسط قیمت املاک هر بلوک بر اساس شاخص‌های مذکور برای یک سال تعیین می‌شود.

بر اساس ماده ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم، تعیین ارزش معاملاتی املاک به ‌صورت درصدی از میانگین قیمت‌های روز منطقه به تفکیک انواع کاربری است.

این درصد به‌ صورت سالانه و با تصویب هیات‌وزیران برای کل کشور تعیین می‌شود. در این ماده قانونی آمده: کمیسیون تقویم املاک موظف است ارزش معاملاتی ملک را در سال اول معادل ۲ درصد میانگین قیمت‌های روز منطقه با لحاظ ملاک‌های مختلف تعیین کند، این شاخص هر سال به میزان ۲ واحد درصد افزایش می‌یابد تا زمانی که ارزش معاملاتی هر منطقه به ۲۰ درصد میانگین قیمت‌های روز املاک برسد.

با این حساب اگر ارزش یک ملک ۲ میلیارد تومان باشد بر اساس محاسبات کمیسیون تقویم املاک، ارزش معاملاتی این ملک حدود ۲۰ میلیون تومان برآورد می‌شود.

از سوی دیگر بر اساس مصوبه اخیر هیات دولت، مشاوران املاک حق کمیسیون را بر اساس ارزش‌گذاری کمیسیون تقویم املاک محاسبه می‌کنند نه قیمت واقعی ملک (مثلا ۲ میلیارد تومانی). 

اگر چه هنوز ضرایب مربوط به آیین‌نامه اخیر دولت برای محاسبه حق‌الزحمه مشاوران املاک اعلام نشده اما به نظر می‌رسد اگر ارزش معاملاتی املاک، ملاک محاسبه حق‌الزحمه مشاوران املاک باشد، شاهد رقم‌هایی بسیار پایین‌تر از رقم فعلی خواهیم بود.

همچنین برآوردها حاکی است ممکن است برخی مشاوران املاکی که به فروشنده‌های مسکن با موجران و با هدف دریافت کمیسیون بیشتر از هر معامله، ارقامی بالاتر از رقم واقعی ارزش ملک، پیشنهاد فایل کردن ملک خود را می‌دهند، دیگر با این روش جدید محاسبه به دنبال کسب کمیسیون بیشتر از هر معامله نباشند.

 

گروه سیاسی: در طول 4 دهه‌ای که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد، بویژه طی سال‌های گذشته، رویارویی اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای غربی و همچنین رژیم صهیونیستی همواره در بالاترین سطح خود بوده است. تنها در چند ماه اخیر نهادهای اطلاعاتی - امنیتی کشورمان بارها از دستگیری تیم‌های تروریستی و جاسوسی وابسته به بیگانگان خبر داده‌اند که همین موضوع مهر تأییدی است بر اینکه دشمنی غربی‌ها با مردم ایران نه‌تنها تمام نشده که در لایه‌های امنیتی ادامه دارد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، در جدیدترین مورد از جاسوس‌گیری سربازان گمنام امام زمان(عج)، وزارت اطلاعات در اطلاعیه‌ای از شناسایی و بازداشت یک تبعه‌ کشور پادشاهی سوئد خبر داد. این نهاد امنیتی کشورمان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد سربازان گمنام امام زمان(عج) یک تبعه‌ کشور پادشاهی سوئد را به اتهام جاسوسی، شناسایی و بازداشت کردند. در این اطلاعیه آمده است: متهم سوئدی که در سفرهای چندگانه‌ پیشین به ایران، به ‌دلیل برخی رفتارها و ارتباطات مشکوک، در لیست مظنونین واحد ضدجاسوسی وزارت اطلاعات قرار گرفته بود، همیشه از لحظه ورود به کشور، کلیه تحرکات، ارتباطات، سفرهایش به شهرهای مختلف کشور (که کلا خارج از مقاصد و رویه‌های گردشگری انجام می‌شد) تا هنگام خروج از مرزهای جمهوری اسلامی ایران، دقیقا تحت نظر مأمورین زبده ضدجاسوسی این وزارتخانه قرار می‌گرفت. وزارت اطلاعات در بیانیه مورد اشاره اعلام کرده است: یافته‌های ساختار ضدجاسوسی وزارت این بود که متهم سوئدی در همه سفرهای قبلی، با رعایت اصول حرفه‌ای ارتباطی، حفاظتی و پنهان‌کاری، با تعدادی از عناصر مظنون اروپایی و غیراروپایی که در ایران تحت نظر قرار داشتند، ارتباط برقرار می‌کرد. در اطلاعیه وزارت اطلاعات آمده است: متهم مورد بحث، چند ماه پیش در پی دستگیری یک جاسوس دیگر اروپایی، با مأموریت کسب اطلاع از چگونگی افشای هویت آن جاسوس و نوع و میزان اطلاعاتی که به تور اطلاعاتی این وزارتخانه افتاده بود، مجدداً وارد کشور شد. این‌بار نیز در کل مدت مأموریت آخر، تماس‌های وی با مرتبطان اشاره شده، تحت کنترل مستمر سربازان گمنام امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف قرار داشت و بالاخره با تکمیل مستندات، هنگام خروج از کشور با حکم مرجع قضایی بازداشت شد. وزارت اطلاعات تصریح کرد: متهم مذکور دارای سابقه سفر به اراضی اشغالی توسط رژیم غاصب صهیونیستی پیش از عزیمت به ایران می‌باشد. این اطلاعیه افزوده است: وزارت اطلاعات همچنان‌که پیش از این به کرات اعلام کرده است، امنیت کشور و آرامش مردم را خط قرمز خود دانسته و کوچک‌ترین تعدی نسبت به مرزهای امنیتی کشور را قاطعانه و فارغ از هیاهوی آوازه‌گران حرفه‌ای و همخوان غربی- صهیونیستی پاسخ می‌گوید. بویژه به رژیم بدسابقه سوئد که تاکنون چندین جاسوس نیابتی برای رژیم اشغالگر قدس را پشتیبانی کرده است (همچون احمدرضا جلالی، جاسوس مسلم رژیم صهیونیستی و مجرم قطعی در شناسایی و ترور برخی دانشمندان هسته‌ای کشور) و مأمن تروریست‌های جنایتکاری همچون منافقین و قاتلان مردم و کودکان بی‌گناه در رژه خونبار اهواز بوده است، هشدار می‌دهد در صورت ادامه رویه جاسوسی نیابتی از سوی نهاد اطلاعاتی آن کشور و استمرار حمایت از قاتلان و جانیانِ سابقه‌دار، واکنش متناسب با آن را دریافت خواهد کرد. 

 

* این نخستین جاسوس سوئدی نبود

همان‌طور که وزارت اطلاعات نیز در اطلاعیه خود آورده است، این نخستین‌ باری نیست که نهادهای امنیتی ایران یک جاسوس سوئدی را شناسایی و بازداشت می‌کنند. اردیبهشت‌ماه سال 1395 بود که یک فرد دوتابعیتی (ایرانی- سوئدی) به نام احمدرضا جلالی به جرم جاسوسی برای موساد توسط سربازان گمنام امام زمان(عج) در وزارت اطلاعات بازداشت شد. از جمله مأموریت‌های جاسوسی جلالی این بود که اطلاعات برخی دانشمندان نخبه کشور چون شهیدان شهریاری و علیمحمدی را به دست آورده و در اختیار موساد قرار داده بود. اطلاعاتی که این جاسوس رژیم صهیونیستی از برنامه هسته‌ای کشور و دانشمندان ایران به موساد ارائه کرد، منجر به ترور و شهادت ۲ دانشمند بزرگ شهریاری و علیمحمدی شد. 

 

* گروگان‌گیری سوئدی‌ها

سال 98 دولت سوئد در اقدامی غیرقانونی و طبق طرحی که گروهک تروریستی منافقین پی‌ریزی کرده بود، اقدام به بازداشت یک شهروند ایرانی به نام حمید نوری کرد و پس از برگزاری 92 جلسه دادگاه، از سوی دادگاه سوئد به حبس ابد محکوم شد. سوئدی‌ها به دنبال آن بودند که با دستگیری حمید نوری به اتهامات واهی مطرح شده از سوی منافقین، جمهوری اسلامی ایران را وادار کنند تا به تبادل جاسوس سوئدی رژیم صهیونیستی در ایران (احمدرضا جلالی) که به اعدام محکوم شده، تن دهد. رسانه‌های فارسی‌زبان خارج‌نشین در حالی سعی داشته و دارند دستگیری جلالی را واکنش ایران به بازداشت غیرقانونی حمید نوری در استکهلم سوئد نشان دهند که جلالی سال 95 دستگیر شده و سوئدی‌ها سال 98 اقدام به بازداشت نوری کرده‌اند. در همین رابطه سخنگوی وقت وزارت امور خارجه کشورمان در اردیبهشت‌ماه سال جاری گفت: جلالی به جرم جاسوسی مدت‌هاست دستگیر و حکمش صادر و بازنگری شده و دوباره درخواست بازنگری خورده و سال‌هاست این موضوع پیگیری می‌شود و خسارات عمده‌ای هم ‌زده است. گزارش‌های دوستان ما در مراکز اطلاعاتی و امنیتی حاکی از این است که برخی کشورهای غربی و رژیم اشغالگر قدس درباره این عملیات به او کمک کردند. خطیب‌زاده اظهار داشت: اینکه درباره آقای نوری طراحی می‌شود و گروهک شکست‌خورده منافقین دامی را پهن می‌کند و بعد هم شاهد می‌آورد و دادگاه را سیاسی می‌کند و همه را به بازی می‌گیرد و دولت سوئد اجازه می‌دهد و بعد هم سیاسی می‌کند، شک ما را برمی‌انگیزد که چگونه این اتفاقات بعد از آن رخ می‌دهد. وی تصریح کرد: یک سیاستی در برخی از این مراکز رسانه‌ای وجود دارد که اتفاقاتی که می‌افتد با فراموش کردن تقدم و تأخر آن تلاش می‌کنند آنها را به هم مرتبط کنند. اینها هیچ ارتباطی به هم ندارند و اگر ارتباطی هست حتما طرف سوئدی می‌خواهد این ارتباط را برقرار کند و بیشتر ما را به شک می‌اندازد که تا چه حد دادگاه را نمایشی و سیاسی کرده‌اند. ‌‎

 

* جاسوس‌ها و تروریست‌هایی که اخیراً به تور اطلاعاتی ایران افتاده‌اند

طی چند ماه گذشته، چندین تیم تروریستی و جاسوسی که وابسته به دشمنان ایران بودند، از سوی وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه شناسایی و بازداشت شده‌اند. در نخستین روز ماه جاری، وزارت اطلاعات طی بیانیه‌ای اعلام کرد شبکه‌‌ای از عوامل سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی توسط سربازان گمنام امام زمان(عج) شناسایی و همه عناصر عملیاتی آن بازداشت شده‌اند. در اطلاعیه وزارت اطلاعات آمده بود: «شبکه‌‌ای از عوامل سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی که برای انجام عملیات تروریستی به کشور اعزام شده بودند، پیش از هر اقدام خرابکارانه‌ای توسط سربازان گمنام امام زمان (عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف) شناسایی و کلیه عناصر عملیاتی بازداشت شدند. اعضای این شبکه که از طریق یکی از کشورهای همسایه با عوامل سازمان جاسوسی - تروریستی موساد در ارتباط بوده و از اقلیم کردستان وارد کشور شده بودند، با بهره‌گیری از به‌روزترین تجهیزات عملیاتی و ارتباطی و قوی‌ترین مواد انفجاری، قصد انجام اقدامات خرابکارانه و عملیات تروریستی بی‌سابقه‌ای در برخی نقاط حساس و اهداف از پیش تعیین شده را داشتند که با عنایات الهی و عملیات چند مرحله‌ای و پیش‌دستانه مجاهدان گمنام ایران اسلامی جملگی آنها به دام افتاده، تسلیحات، مواد انفجاری، تجهیزات فنّی و ارتباطی آنها نیز به طور کامل کشف و ضبط شد». به فاصله چند روز از انتشار این خبر، وزارت اطلاعات با صدور یک اطلاعیه دیگر، به تشریح جزئیات دستگیری تیم تروریستی وابسته به اسرائیل پرداخت و نوشت: هدف تروریست‌های وابسته به رژیم صهیونیستی، انفجار یک مرکز صنایع حساس دفاعی کشور بود. عناصر عملیاتی تیم عمل‌کننده از اعضای گروهک تروریستی و مزدور کومله هستند که مستقیما توسط عبدالله مهتدی، سرکرده آن گروهک برای این مأموریت انتخاب و به افسران موساد معرفی شده بودند. اواخر اردیبهشت‌ماه امسال نیز وزارت اطلاعات از بازداشت ۲ فرد اروپایی که برای سازماندهی آشوب و بی‌نظمی به ایران آمده بودند خبر داد. بنا بر اعلام وزارت اطلاعات، 2 فرد بازداشت شده تابعیت فرانسوی داشتند که با هدف سوءاستفاده از مطالبات بحق برخی صنوف و اقشار کشور و تغییر جهت مطالبات عادی به آشوب، بی‌نظمی اجتماعی و بی‌ثبات‌سازی جامعه وارد کشور شده بودند و زمانی که می‌خواستند کشور را ترک کنند، از سوی این وزارتخانه دستگیر شدند. 2 جاسوس فرانسوی از لحظه ورود به ایران تا حضور در جلسات سازماندهی اعتراضات صنفی معلمان تحت رصد نیروهای امنیتی کشورمان بودند و در همین راستا حضورشان در تجمع اعتراضی روز 12 اردیبهشت معلمان نیز از چشم وزارت اطلاعات دور نمانده بود. اما فقط جاسوس‌های فرانسوی و تروریست‌های وابسته به رژیم صهیونیستی نبودند که از سوی نهادهای امنیتی کشور شناسایی و دستگیر شدند. تیرماه 1401 سازمان اطلاعات سپاه اعلام کرد چند دیپلمات‌ را که «به ‌جای رایزنی، جاسوسی می‌کردند»، شناسایی و دستگیر کرده است. 

بر اساس اعلام این سازمان، دیپلمات‌ها در حال جاسوسی و نمونه‌برداری از خاک کشورمان در یک منطقه ممنوعه - که رزمایش نیروی هوا فضای سپاه در آن انجام شده - شناسایی و دستگیر شدند. نکته جالب توجه این است که با توجه به فیلم‌ها و تصاویری که سازمان اطلاعات سپاه منتشر کرد، معاون سفیر انگلیس نیز جزو جاسوس‌ها بوده است. 

 

* نهادهای امنیتی مرعوب فضاسازی غربی‌ها نشوند

هر زمانی که یکی از نهادهای امنیتی کشور تیم یا افراد جاسوس و خرابکار وابسته به بیگانگان را شناسایی و دستگیر می‌کند، رسانه‌های ضدانقلاب خارج‌نشین سعی می‌کنند با فضاسازی‌، جاسوس‌های بازداشتی را تطهیر کنند. امنیت هر کشوری، نسبت به هر موضوعی از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است و کوتاهی در برخورد با جاسوس‌هایی که وابسته به کشورهای بیگانه هستند، امنیت مردم یک کشور را به خطر خواهد انداخت. در جمهوری اسلامی ایران نیز این امر صدق می‌کند و چه بسا به دلیل شرایطی که ایران در مقابله با دشمنان دارد، نهادهای امنیتی کشور باید بیش از سرویس‌های اطلاعاتی دیگر کشورها، در شناسایی و انهدام تیم‌های جاسوسی و خرابکار اهتمام بورزند. 

حجت‌الاسلام مهدی اصلانی*: وارد حسینیه که می‌شوی زمینه غالب رنگ آبی محیط، چشم را می‌گیرد. رنگ آبی زیلوها با همان سادگی، رنگ آبی پرده زیر جایگاه، رنگ آبی جایگاه و رنگ آبی شیشه‌های پنجره‌ها، همگی در ترسیم این چشم‌انداز رنگین نقش دارد. 

خدای متعال رنگ آسمان و دریاها و اقیانوس‌ها را آبی مقرر فرمود؛ از نگاه هنرمندان و روانشناسان، رنگ آبی نشان آرامش، معنویت و پارسایی است و اغلب نشانه تکامل روحی و معنوی است. 

در این قالب غالب آبی‌رنگ، پرچم مقدس جمهوری اسلامی با رنگ‌های گرم سبز و سرخش، شکوه و زیبایی خودش را کاملا نشان می‌دهد. 

در چشم‌انداز جایگاه بلند حسینیه، با خط ثُلث زیبایی به رنگ سفید در زمینه آبی، آیه‌ای، اصلی‌ترین شأن امامت جمعه، یعنی «تقوا» و «قول سدید» را یادآور می‌شود و کاملا متناسب و زیبا، هم از لحاظ شکل و محتوا انتخاب شده است. بسیار چشم‌نواز است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا‌الله وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا». (احزاب/۷٠) 

جلسه بسیار مرتب و منظم است، با اینکه ویروس منحوس کرونا باز شیطنت مردم‌آزارانه خود را شروع کرده است ولی همگی با تدبیری کارشناسانه و همراهی متعهدانه، واکسن‌زده و ماسک بر چهره، صمیمانه و مشتاقانه با رعایت بعد بهداشتی اما با قرب مؤمنانه، روی صندلی‌های خود نشسته‌اند و هر ازگاه منتظرانه به جایگاه چشم می‌اندازند. 

مدیر تشریفات دفتر رهبری، در سخن‌گاه قرار گرفت و ضمن گفتن خیر مقدم به حضار، نکاتی را برای برگزاری بهتر و منظم‌تر جلسه متذکر شد و از روضه‌خوان دعوت کرد. 3-2 روزی به ماه محرم مانده و فضای آفاق و انفس، بعد از مناسبت‌های سبز ماه ولایت‌محور ذی‌حجه، آماده سیاهی‌های نورانی عزای حسینی(ع) است. 

روضه‌خوان، طلیعه روضه‌اش را با عرض ارادت به محضر حضرت بقیه‌الله الاعظم(عج) شروع کرد و غزل خوش‌مضمونی خواند: 

صبح و شب راهی بازار شدن می‌ارزد

یوسف فاطمه را یار شدن، می‌ارزد

با کلافی که شده بافته از خون جگر

بین تجار، خریدار شدن، می‌ارزد

ای طبیبی که علاج غم هجران هستی

از غم هجر تو بیمار شدن، می‌ارزد

هر کسی که شده مجذوب جمالت گفته

محو خال لب دلدار شدن، می‌ارزد

آرزویم همه این است مرا هم بخری

بس که این نوکر دربار شدن، می‌ارزد

غافلم، غرق گناهم، چه کنم جامانده‌ام

یار این عبد گرفتار شدن، می‌ارزد

بعد از آن با ذکر چند بیتی از مرثیه معروف محتشم کاشانی، روضه عطش کربلاییان را یادآور شد: 

از آب هم مضایقه کردند کوفیان

خوش داشتند حرمت مهمان کربلا

بودند دیو و دد همه سیراب و می‌مکید

خاتم ز قحط آب سلیمان کربلا

بعد از ذکر توسل، شعارهای استقبالیه حضار برای تشریف‌فرمایی حضرت آقا بالا گرفت و در میان این شور و هیجان، ایشان از پشت پرده آبی وارد جایگاه شدند. 

حُسن شروع برنامه، استماع کلام‌الله است تا با بشاره‌الله، مشمول رحمه‌الله شویم: «وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ». (اعراف/ 204) قاری قرآن آیات معروف شجره طیبه (سوره ابراهیم/ آیات ۲۳ تا ۲۷) را به زیبایی تلاوت کرد که الحق و الانصاف از مصادیق آن، همین فریضه نماز جمعه و نهاد رحمانی و شبکه نورانی امامت جمعه است. 

بعد از تلاوت قرآن، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج علی‌اکبری، رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه در سخن‌گاه مستقر شد و مثل همیشه گویا، شیوا و کوتاه بیانات خود را محضر امام المسلمین و فرماندهان سپاه فرهنگی ایشان تقدیم کرد. کاملا قابل پیش‌بینی بود که مطلع بیانات رسمی آقای حاج علی‌اکبری، اولا آیه‌ای از قرآن است و ثانیا این آیه هم باید همانی باشد که ایشان فوق‌العاده با آن شریفه مأنوس است؛ بله! درست حدس زدیم، آیه معروف «مُحَمَّدٌ رَسُولُ‌الله وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ...» (فتح/ ۲۹). این آیه شریفه آینه تمام‌نمایی از مسلمان واقعی، مؤمن حقیقی، روحانی انقلابی و امام جمعه تراز است. 

ریاست شورای سیاست‌گذاری، بعد از یاد شهدای محراب، به رویداد پنجم مرداد به‌ عنوان برگ زرین در حافظه تاریخی انقلاب اشاره کرد و نهاد رحمانی امامت جمعه را پاسخی مناسب به فهرست بلند نیاز جامعه در گام دوم انقلاب و ساحت‌های سه‌گانه آن یعنی خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی معرفی کرد. 

رئیس نهاد امامت جمعه، این دیدار مبارک را حسن‌ ختام بیست‌وپنجمین اجلاس سراسری ائمه جمعه دانست که بعد از فترت کرونایی بحمدالله سرشار از معنویت، صفا، صمیمیت، بی‌آلایشی و طلبگی برگزار شد. 

در بیان ایشان، این اجلاس مبتنی بر عهد مشترک ارتقای کیفیت و شکوفایی نماز جمعه و استخراج گنجینه‌ها و ظرفیت‌های شناخته و ناشناخته برای گام دوم انقلاب با رویکرد حفظ اصالت نماز جمعه با شیوه مدیریت طبیعی علمای سلف و با حرکت برنامه‌محور و احصای مسائل تا افق ۱۴۰۴ برگزار شده است. 

تحقق این عهد مشترک نیز در قالب آرایش قرارگاهی و سازماندهی آن از سطح ملی تا شهرستانی با نرم‌افزار راهبری فرهنگی- اجتماعی شهرها با عنوان الگوی اعتلای ایمانی و انقلابی میسر خواهد بود که شبکه امامت جمعه در حال حاضر در میانه این راه با ۳ هدف اول، آبادی مادی و معنوی مساجد کشور به عنوان نقطه کانونی و مرکزی اقدام شبکه‌ای امامت؛ دوم، توجه ویژه به مخاطب کودک، نوجوان و جوان؛ و سوم، نگاه ویژه و محوری به جایگاه متعالی خانواده است. 

لازمه این مهم نیز غنی‌سازی و کیفی‌سازی برنامه‌ها و همچنین هوشمندسازی ارتباطات شبکه امامت است که در بلیه کرونا این هوشمندسازی، تقویت مضاعف یافت. 

آقای حاج ‌علی‌اکبری، در پایان ضمن تشکر از زحمات و شکیبایی‌های خانواده معزز ائمه جمعه، ستادها و هسته‌های وفادار به نماز جمعه و اعضای شورای سیاست‌گذاری و دفتر معظم‌له، خاطرنشان کرد فهرستی از ناکامی‌ها هم در میان هست که در گزارش تفصیلی تقدیم محضر حضرت آقا شده است. 

حالا دیگر وقت استفاضه از بیانات رهبر حکیم است. در یک کلام، بیانات حضرت آقا را باید عصاره و مغز تمام برنامه‌هایی دانست که یا به طور تفصیل در حال انجام است یا باید بی‌حاشیه اضافه‌تر انجام گیرد. 

هر چند با پرداختن به بیانات ایشان، از حاشیه به متن وارد می‌شویم اما به طور بسیار اجمال، حضرت آقا نماز جمعه را فریضه‌ای صد درصد استثنایی، حتی استثنایی‌تر از فریضه حج و حلقه‌ای مهم در سلسله قدرت نرم نظام اسلامی دانستند. 

همت گماشتن برای برطرف کردن کوتاهی‌ها در رابطه با نماز جمعه را باید رکن رکین بیانات معظم‌له بدانیم؛ موضوعی که ایشان مساله‌محورانه به آن پرداختند و این اساسی‌ترین سوال را مطرح کردند: «آیا در جمهوری اسلامی توانسته‌ایم نماز جمعه را در جایگاه رفیع و شایسته خود قرار دهیم؟ به نظر می‌آید کوتاهی‌هایی داشته‌ایم که باید همت کنیم تا این کوتاهی‌ها برطرف شود که در این میان، برخی مسائل بر عهده شخص ائمه ‌جمعه است و برخی هم بر عهده مدیریت کلان ائمه جمعه».  ایشان راهکارهای برطرف‌کردن کوتاهی‌ها را با تمرکز بر ۲ نقطه الف) منش و روش و شیوه زندگی امامان جمعه؛ ب) محتوای خطبه‌های نماز جمعه چنین فهرست کردند:

الف) رهنمودها درباره منش و روش و شیوه زندگی امامان جمعه

1- امر مردم به تقوا در روز جمعه با گفتار؛ شنبه تا پنجشنبه با رفتار

2- رفتار پدرانه با همه

3- سلوک مردمی با تصریح بر اینکه «شبکه امامت جمعه جزو مردمی‌ترین نهادهای انقلابی بوده است»

4- شرکت در خدمات اجتماعی مردمی

5- ارتباط با جوانان و تدارک دیدن سازوکار مناسب برای آن و حمایت از فعالیت گروه‌های پرشمار جوان، خودجوش، گمنام و بی‌ادعا در سراسر کشور

6- جذب مخاطب و تلاش برای ارتقای اجتماع مردم در نمازهای جمعه

7- اجتناب از ورود به فعالیت‌های اقتصادی

8- نظارت بر سلامت ستادهای برگزاری نماز جمعه ضمن قدردانی از تلاش‌های این ستادها 

ب) رهنمودها درباره خطبه‌های نمازجمعه

1- ایفای نقش سخنگویی انقلاب اسلامی

2- بازتولید مفاهیم معرفتی و مفاهیم انقلابی متناسب با نیازها و ادبیات روز

3- جذاب‌سازی خطبه‌ها (پرمغز، آموزنده، پاسخگو به سوالات مردم، با ادبیات گرم، صمیمی، اتحادآفرین، امیدبخش و بصیرت‌آفرین)

4- جدی گرفتن وظیفه جهاد تبیین و مقابله با شبهه‌پراکنی‌های دائم دشمن در میدان رزم امروز که میدان قدرت نرم است.

5- مواجهه متین، منطقی و دور از احساسات بی‌مورد با مسائل جامعه از قبیل مساله حجاب

6- تبیین همراه با متانت و اتقان مسائل منطقه امامت. 

به امید تحقق این مطالبات

* معاون آموزش و تأمین محتوای 

شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه

 

مهدی گرگانی: تنش در روابط تل‌آویو - مسکو که از زمان شروع جنگ اوکراین آغاز شده، طی روزهای اخیر به اوج خود رسیده است. رژیم صهیونیستی که در هفته‌های اول عملیات نظامی روسیه در اوکراین تلاش کرد تا حدودی بی‌طرفی خود را حفظ کند، در ادامه تحت فشارهای آمریکا و متحدان اروپایی، مدعی جنایات جنگی ارتش روسیه در اوکراین شد و در نهایت در مجمع عمومی به اخراج روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل رای داد و موجبات خشم ولادیمیر پوتین را فراهم آورد. 

به دنبال سیاست‌های خصمانه ضدروسی رژیم صهیونیستی، دولت مسکو دست به اقدامات تلافی‌جویانه بسیاری ‌زده که این فشارها همچنان ادامه دارد. واقعیت این است که صهیونیست‌ها در امور منطقه‌ای و بین‌المللی نیاز وافری به روسیه دارند و به اصطلاح گوشت آنها زیر دندان مسکو قرار دارد. پوتین در ارتباط با اسرائیل ابزارها و کارت‌های بازی متنوعی دارد و به نظر می‌رسد یکی یکی در حال رو کردن آنهاست. 

چند روز بعد از رأی تل‌آویو در شورای حقوق بشر، وزارت خارجه روسیه در اقدامی کم‌سابقه خشونت‌های نظامیان صهیونیست علیه فلسطینیان در صحن مسجدالاقصی و همچنین کرانه باختری را بشدت محکوم کرد و کابینه این رژیم را به اشغالگری پیش‌رونده در اراضی فلسطینیان متهم کرد. روسیه همچنین غزه را به زندانی برای ۲ میلیون فلسطینی که تحت محاصره زمینی، دریایی و هوایی قرار دارند تشبیه کرد.

در سوریه که به لحاظ امنیتی اهمیت زیادی برای تل‌آویو دارد، پوتین یقه صهیونیست‌ها را گرفت و در یک حمله هوایی به سوریه در اردیبهشت‌ماه با پدافند اس-۳۰۰ به مقابله با موشک‌های اسرائیلی پرداخت که در نتیجه آن ۱۶ موشک و یک پهپاد اسرائیلی سرنگون شد. کانال ۱۳ رژیم صهیونیستی در گزارشی با تیتر «تقابل هوایی روسیه و اسرائیل در سوریه» نوشت در طول این سال‌ها که اسرائیل به سوریه حمله می‌کند، این برای نخستین‌بار است که اس-‌۳۰۰ واکنش نشان می‌دهد؛ اقدامی که تعجب شدید صهیونیست‌ها را موجب شد تا جایی که ترجیح دادند درباره آن سکوت کنند. در اهمیت این موضوع باید گفت طبق اذعان روزنامه وال‌استریت ژورنال، رژیم اشغالگر از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ بیش از ۴۰۰ بار به خاک سوریه حمله کرده که در هیچ کدام از این حملات سامانه اس-۳۰۰ فعالیت نکرده است. 

اما ماشین ضداسرائیلی پوتین هنوز متوقف نشده است. دولت روسیه اخیرا یک ضربه کاری دیگر به رژیم صهیونیستی وارد آورد و فعالیت آژانس یهود، مهم‌ترین نهاد صهیونیستی فعال در این کشور را تعطیل کرد؛ آژانسی که در خدمت فرآیند ملت‌سازی جعلی صهیونیست‌ها قرار دارد و تلاش می‌کند یهودیان را به سرزمین‌های اشغالی کوچ دهد. علاوه بر این، منابع صهیونیست گزارش دادند روسیه به چند نهاد یهودی دیگر نیز هشدارهای مشابهی داده و گفته ممکن است آنها را به عنوان عامل خارجی معرفی کند؛ اقدامی که ضربه حیثیتی بزرگی به رژیم تروریست صهیونیست است و واکنش فوری مقامات صهیونیست را برانگیخته است. یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل که مستاصل و درمانده شده است، قصد داشت شتاب‌زده هیاتی را برای متقاعد کردن کرملین به مسکو اعزام کند که دولت روسیه با سفر این هیات نیز موافقت نکرد؛ یک دهن‌کجی دیگر از طرف مسکو به تل‌آویو. 

رسانه‌های صهیونیست می‌گویند کابینه لاپید در تدارک اقدامات سیاسی برای پاسخ به روسیه است. «یدیعوت آحارانوت» در این باره نوشت: در صورتی که روسیه تصمیم نهایی مبنی بر بستن دفاتر آژانس یهود در این کشور را اتخاذ کند، پاسخ اسرائیل به مسکو در حد فراخواندن سفیر اسرائیل، ممانعت از انتقال مالکیت زمینی که کلیسای الکساندر در آن واقع شده به روسیه و اتخاذ گام‌های جدید برای کمک به اوکراین خواهد بود. با این حال خود رسانه‌های صهیونیست هم اعتراف کرده‌اند که تل‌آویو در این زمینه بسیار دست‌بسته و بلاتکلیف است و از واکنش‌های تندتر مسکو به این اقدامات نیز در ترس و هراس است. هاآرتص در همین زمینه نوشت: بسیاری از مقامات اسرائیلی نسبت به تحرکاتی که ممکن است منجر به تشدید تنش‌ها شود و منافع اسرائیل را تضعیف کند نگران هستند. 

در نهایت باید تاکید کرد اکنون مسکو دست بالا را در اختیار دارد و به قولی شمشیر برنده پوتین روی سر صهیونیست‌ها قرار گرفته است و هر گونه اشتباه محاسباتی، تل‌آویو را وارد یک مخمصه امنیتی عمیق در داخل و منطقه خواهد کرد.