|
نگاهی به رمان «نامیرا» اثر صادق کرمیار
خیمههای سوخته
فهیمه اسماعیلی: «عبدالله کمکم به خواب فرو رفت و رؤیایی دید؛ غبار و دود و آتش و برق تیز شمشیرها و نیزههایی که بالا و پایین میرفتند و خونآلود میشدند، رودی خروشان، تیرهایی که از هر طرف به آسمان میرفتند، سم اسبانی که در میدان جنگ در هم میآمیختند، خیمههایی که در آتش میسوختند، غباری که خورشید را میپوشاند، اسبانی که بر جنازههای بیسر میتاختند، سرهایی که بدون بدن افتاده بودند، شلاقهایی که بالا میرفت و فرود میآمد، کودکانی که از شلاقها میگریختند، رودی خروشان که آب در آن سرخ و خونرنگ میشد...» این تنها بخشی از رویای صادق عبداللهبن عمیرکلبی از بزرگان قبیله بنیکلب است که در تردید میان پیوستن به مسلمبنعقیل و باقی ماندن بر بیعتش با یزیدبنمعاویه است که در رمان «نامیرا» در برابر دیدگان خواننده در لباس کلمات در آمده تا نشان دهد که خواص جامعه نیز در گرد و غبار فتنه ممکن است نتوانند درست تصمیم بگیرند و مسیر را پیدا کنند. «نامیرا» عنوان رمان مشهوری از صادق کرمیار است که به مسالهای پرداخته که بارها تکرار و بارها در قالبهای گوناگون برای مخاطبان مطرح شده اما با توجه به توانایی نویسنده در حوزههای کارگردانی این اثر یک رنگ و لعاب تصویری دارد و مانند تصویر در برابر دیدگان مخاطب به نمایش در آمده است. مسالهای که کرمیار در این کتاب به آن اشاره کرده بحث دعوت اهالی کوفه از امام حسین(ع) پس از مرگ معاویه و آغاز خلافت یزید است و همانطور که اشاره شد این موضوع برای اولین بار نیست که مطرح شده ولی نحوه پرداخت کرمیار آن را برای خواننده تازه و جذاب نشان میدهد. کرمیار در این رمان با تسلطی در خور توجه به تاریخ و اتفاقات آن، اثری تاریخی و داستانی را به مخاطب خود عرضه میکند که خواننده حاضر نیست لحظهای از متن جدا شود و این علاوه بر گیرایی قلم کرمیار ریشه در عمق مطالعات تاریخی او دارد. این اثر به خوبی خیانت برخی خواص کوفه و فریب خوردن آنها در برابر عبیدالله و دستگاه امویان را به رشته تحریر در آورده و میتواند برای خواننده امروزی بصیرتآفرین باشد تا بتواند در مقاطع حساس تصمیمگیری صحیح و بر پایه منطق درست داشته باشد. کرمیار در «نامیرا» تصویری درست از فتنه و تصمیمگیری افراد و تغییر موضع را نشان داده و با استفاده از برشهای داستانی و در اصطلاح سینمایی کات زدنهای بموقع در زمان، جذابیت متنی اثر را بالا برده و متن را از یک روایت صرف خارج کرده و همین مساله موجب شده رهبر انقلاب نیز این کتاب را ستایش کنند. کرمیار در این رابطه گفته است: یک روز آقای شجاعی به من زنگ زد و گفت بیا دفتر کارت دارم. رفتم و ایشان تعریف کرد که «من کتاب شما را با یکسری از کتابهای «متون مفاخر» در جلسهای به آقا [رهبر معظم انقلاب] دادم. هفته بعد که برای جلسه دیگری خدمت ایشان رفتم، ایشان تمام کتابها را خوانده بودند و نظرشان را راجع به تمام کتابها گفتند. راجع به «نامیرا» هم فرمودند که کار بسیار خوبی است؛ نگاه درستی به عاشورا دارد و جذابیت داستانی دارد. 2 صفحه از کتاب را که خواندم، احساس کردم داستان جذابی دارد و ادامه دادم». بعد هم شنیدم که رهبر انقلاب به نمایشگاه کتاب هم که رفته بودند، گفته بودند کتاب را خواندهاند. روز دیگری آقای جلیلی به من زنگ زد و گفت: در یک جلسهای آقا فرمودند «هر کسی میخواهد فتنه اخیر [فتنه سال 88] را بشناسد، این کتاب را بخواند.» عنوان این کتاب بسیار جلب توجهکننده است و با مطالعه کتاب، نامیرا بودن به خواننده منتقل میشود و نشان میدهد که افراد چگونه نامیرا و به نوعی جاودان میشوند. این رمان براساس خردهروایتها شکل گرفته و بسیار به شخصیتها متکی بوده و شخصیتها در آن نقش بسیار بالایی دارند. شخصیتها در نامیرا به صورت تدریجی وارد روال داستان میشوند و خواننده از این مساله گیج نمیشود و شخصیتها در ذهنش مجسم میشود و با آنها ارتباط برقرار میکند. هرکدام از شخصیتها نیز نماد یکی از افراد جامعه هستند که در مقاطع مختلف وارد میشوند. «نامیرا» از آنجا که داستان جدیدی برای خواننده روایت نمیکند اما باز جذاب است و اینجا دقیقا همان نقطهای است که کرمیار با استفاده از یک کنش عاطفی در داستان و وارد کردن قصه عاطفی ربیع و سلیمه مخاطب را با داستانی که بارها از طرق مختلف آن را شنیده همراه و همپا میکند. نقش زنان در زندگی و تصمیمگیریهای مردان یکی دیگر از نکات کلیدی «نامیرا» است که میتوان روی آن پافشاری و تاکید کرد. کرمیار در این داستان با قرار دادن اموهب همسر عبداللهبنعمیر کلبی در کنارش و سلیمه در کنار ربیع، نشان میدهد در مقاطعی که مردان در عقاید و تصمیمات دچار تزلزل و تردید میشوند زنان و همسرانشان با نهیب و تلنگر آنها را هوشیار کرده و چگونه از افتادن به ورطه گمراهی نجات میدهند. در مجموع اگر بخواهیم از «نامیرا» سخن بگوییم باید بیش از اینها گفت اما مجال این اجازه را نمیدهد تا از این کتاب سخن بگوییم. در مجموع این رمان اثری در خور توجه و نمونه بارز یک رمان دینی است و نویسنده با اشرافی کامل بر تاریخ و منابع تحقیقی اثری خلق کرده تا مخاطب با مطالعه آن نسبت به حوادثی که سالیان طولانی از آن میگذرد دید روشنی پیدا کند. رمان «نامیرا» به قلم صادق کرمیار در 326 صفحه و 7 فصل از سوی انتشارات کتاب نیستان روانه بازار کتاب شده و تاکنون بارها به دست چاپ سپرده شده و اکنون در پویش مطالعاتی «روشنا» با تغییر در طرح جلد و کاهش قیمت با مبلغ 7 هزار و 500 تومان در دسترس مخاطبان است. ارسال به دوستان
تحلیلی از نقش و جایگاه «کتاب موزه»
گنجینه فرهنگ
ناصر شکوری: موزه (LE MUSEE) واژهای است فرانسوی مترادف با MUSEUM انگلیسی که در زبان فارسی واژهای معادل معنای عام آن شهرت نیافته است. واژههایی چون گنجینه، خزانه، مخزن و مجموعه نیز اسامی کاملی برای رساندن مفهوم موزه نیستند یا حداقل جایگزین آن نشدهاند. خوشبختانه واژه «کتاب» اصیل، اسلامی و فارسی است. ناگزیر، ما عنوان «کتاب موزه» را برگزیدیم تا مفهوم هر دو اسم را در بر داشته باشد و کارکردی غیر از مفهوم عنوان موزه کتاب که تعریفی دارد همچون تعریف موزههای اشیا مختلف. عنوان «کتاب موزه» در طرح ما تلفیقی است از کتابخانه و موزه. کتابخانهای که آثار موجود در آن ارزش موزهای دارند و موزهای که اشیای موجود در آن کتابها و نشریات هستند. طبعا تعریف آن نیز باید تلفیقی از تعاریف کتابخانه و موزه باشد؛ تعریفی تلفیقی. اما نه، که در آن صورت میشود «موزه کتاب» که مدنظر ما نیست. «کتاب موزه» نهادی مکمل کتابخانه است. در واقع بخش تکامل و انتهای کتابخانه است. اگر تعریف کتابخانه براساس خدمات کتابداری و غایت وظایف آن کتابرسانی به اعضا و مراجعان است، بنیان «کتاب موزه» بر کار مأخذشناختی و محتواشناختی کتابها و نشریات و صرفا ارائه خدمات پژوهشی به پژوهندگان است. اگر کتابدار کتابخانه – حتی در بخش مرجع – کتاب و نشریه به مراجعان ارائه میدهد، کتابشناس کتاب موزه، متن و تصویر مرتبط با موضوع درخواست شده مراجعان را در اختیار آنها قرار میدهد و عملا نقش راهنمای پژوهشگر را در سریع رسیدن به مأخذ برعهده دارد. منابع و آثار شکلدهنده «کتاب موزه» عبارتند از: هر نوع اثر چاپی قدیمی در قالب کتاب، مرقع (آلبوم)، نشریه؛ روز، هفته، ماه، سال و گاهنامهها، اعلان، عکس، تمبر، کارت، نقشه، جلد (کاور) و دیگر انواع اوراق چاپی پارچهای، فلزی و چوبی که پس از گردآوری و شناسایی، ورق به ورق و صفحه به صفحه دیده و خوانده میشوند. پس از گزینش و طبقهبندی و شمارهگذاری، مطالب و تصاویر حائزاهمیت آنها در فهرست اطلاعرسانی «کتاب موزه» ثبت میشود. مطالب و تصاویر ثبت شده، دارای ارزش اسنادی هستند؛ اسنادی با موضوعات تاریخی، فرهنگی، دینی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، علمی، ادبی، هنری و... به زبانهای فارسی، عربی، ترکی، اردو، روسی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی و.... ارسال به دوستان
یادداشتی درباره رمان «برای این که در محله گم نشوی» نوشته پاتریک مودیانو
در جستوجوی پیدایی
رمان «برای این که در محله گم نشوی» نوشته پاتریک مودیانو که با ترجمه سعیده شکوری منتشر شده، ظرف مدت کمتر از 2 ماه توسط انتشارات افراز به چاپ دوم رسید. در سالهای گذشته نیز پیش از اینکه به مودیانو جایزه نوبل سال ۲۰۱۴ میلادی اعطا شود، رمانهای «محله گمشده»، «خیابان بوتیکهای خاموش» و «سفر ماهعسل» و «دورا برودر» از این نویسنده منتشر شده بود. وی که در سال ۱۹۴۵ به دنیا آمده از چهرههای سرشناس و شناخته شده ادبیات مدرن فرانسه است. این کتاب که جدیدترین اثر پاتریک مودیانو است، به از دست دادن چشماندازهای اطراف انسان میپردازد. از نظر منتقدان با توجه به اینکه رمانهای مودیانو یک اتفاق هستند، هر رمان تکهای از پازل این نویسنده نیز محسوب میشود. پیر اسولین دراینباره گفته است: «آدمهای مودیانو به طور طبیعی اسرارآمیزند، همانند همه آدمها». مخاطب وفادار مودیانو همراه با آخرین اثر او «برای این که در محله گم نشوی» مطمئن است که در جهان خودش، خود را بهتر پیدا میکند. این پردازش جغرافیای شهری است با استفاده از عابران سرزمین مودیانو. برخلاف برنده نوبل ادبیات امسال (سوتلانا آلکسیویچ) که در ایران ناشناس است، برنده نوبل ۲۰۱۴ یعنی پاتریک مودیانو در ایران نامی کم و بیش شناخته شده است. البته باید گفت متاسفانه پاتریک مودیانو پیش از این آثار با بهترین آثارش اما با ترجمههایی نامطلوب به مخاطب فارسیزبان معرفی شده بود و با وجود اینکه در آن زمان به عنوان یکی از چهرههای مطرح ادبیات فرانسه شناخته میشد، همین ترجمهها باعث شده بود تصورات نسبت به او در سطحی پایینتر از آنچه بود شکل بگیرد، تا این که اصغر نوری، ناهید فروغان و محسن سلیمانینژاد ترجمههایی مقبول از آثار او ارائه کردند و حالا ترجمه سعیده شکوری، نویسنده مقیم فرانسه هم با توجه به آشنایی وی با زبان آن کشور قابل توجه است. شخصیت اصلی این رمان در «جستوجو» است؛ جستوجوی گذشتهاش. در واقع ژان درگان نویسندهای 60 ساله است که در تنهایی به سر میبرد و از ترس رویارویی با اندوهی که آمیخته با گذشتهاش است از پرداختن و فکرکردن به آن زمانها اجتناب میکند. مدتهاست که دیگر تلفن او زنگ نمیخورد. دیگر چندان هم نمینویسد. تنها کتاب تاریخ طبیعی نویسندهای به نام بوفون را میخواند. در حقیقت رمان«برای این که در محله گم نشوی» جایی است که در آن مودیانو به بیان حال، جوانی و کودکی ژان دراگان میپردازد. گذشته و حال با هم درآمیخته و به شخصیت داستان کمک میکند تا آهستهآهسته از دنیای بیرنگ و روی فراموشی به سوی دنیای رنگارنگ خاطرات گذشته روانه شود. دنیای رنگارنگ خاطراتی که نقش اصلی آن را زنی به نام انی اَستراند که در کودکی دراگان نقشی مادرانه داشته و در جوانی او مانند محبوبهای مهربان بوده است، دارد. پاتریک مودیانو، نویسنده مطرح و شناخته شده فرانسوی است که آثار پرخوانندهای را نگاشته است. او بین سالهای 1968 تا 1978 که نویسنده جوانی محسوب میشده، تقریبا تمام جوایز ادبی فرانسه را به خود اختصاص داده است؛ جایزههای فئنون و روژه نیمیه برای رمان «میدان اتوال»، جایزه بزرگ آکادمی فرانسه برای رمان «بلوارهای کمربندی» (1972) و جایزه گنکور برای رمان «خیابان مغازههای تاریک». مودیانو نمایشنامهنویس هم هست و علاوه بر نگارش نمایشنامههای متعدد کتابهایی هم به شکل زندگینامه نوشته است. از نظر منتقدان با توجه به این که هر رمان تازه مودیانو یک اتفاق است، هر رمان تکهای از پازل این نویسنده نیز محسوب میشود. پیر اسولین دراینباره میگوید: «آدمهای مودیانو به طور طبیعی اسرارآمیزند، همانند همه آدمها، خواننده وفادار مودیانو همراه با آخرین اثر او «برای این که در محله گم نشوی» مطمئن است که در جهان خودش، خود را بهتر پیدا میکند. این پردازش جغرافیای شهری است با استفاده از عابران سرزمین مودیانو». در «برای این که در محله گم نشوی» پاتریک مودیانو مانند دیگر آثارش با ترسیم هوای دم کرده و خفقانآور پاریس از محلههایی چون میدان لالما، بلوار سروریه، هتل مالاکف، خیابان ژان گوژون، شانزهلیزه، کارنو، مکماون و ... یاد میکند و از فضاسازی به عنوان یکی از عناصر اصلی داستانی سود میجوید. توصیف محلههای پاریس و هوای خفقانآور آن در این رمان مانند تمام آثار دیگر نویسنده جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. ارسال به دوستان
اخبار
430 سینمای ترکیه در انتظار فیلم «محمد رسولالله(ص)» ارسال به دوستان
رویدادها
ماراتون اکران فیلمهای سینمای ایران ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|