مرتضی اسماعیل‌دوست: هنگامی که به ابعاد نفوذ فرهنگی در جهان سلطه‌گر امروز نظر بیفکنیم و به نقش مهم سینما به‌عنوان زبانی ابزاری برای انتقال مفاهیم مختلف فکری تامل داشته باشیم، به همنشینی نظرگاه‌ها در تلفیق اندیشه‌ای سیاسی و هنری کاربردی خواهیم رسید. چنانکه سینما در هر جغرافیای فکری می‌تواند راهی مطمئن جهت رسیدن به خاستگاه فکری متولیان سیاستگذار آن منطقه باشد. حال سینمای هالیوود با بهره‌کشی از انواع داستان‌های متوهمانه و شخصیت‌ها و اتفاقاتی ساختگی سعی در ترمیم حفره‌های بسیار رخ داده در وقایع تاریخی خود داشته و ما در این سوی جهان رخدادها در برابر مهم‌ترین اتفاقات تلخی که از کینه‌ورزی معاندان به این سرزمین اسلامی حاصل شده تنها به افسوسی جانکاه باقی مانده‌ایم و هیچ ثمری تصویری در این سال‌های دور و دراز از حوادث تاریخی نیافتیم و در موضع انفعال قرار گرفتیم. در واقع اگر چند حرکت هوشمندانه از سوی هنرمندان متعهد این سرزمین را به پشتوانه نگاه‌هایی فردی قلمداد کرده که به واقع چنین است، فقدان برنامه‌هایی استراتژیک جهت مقابله با جنگ نرم رخ داده را باید به‌عنوان نقیصه‌ای اساسی در نزد متولیان فرهنگی این سرزمین دانست و حال برگزاری جشنواره فیلم «مقاومت» با گروهی پرانگیزه و دغدغه‌مند می‌تواند چهره‌ای خوش از احوال سینمایی باشد که می‌تواند و باید در مسیر آرمان‌های انقلاب اسلامی که همانا بسط و توسعه فضای فکری مقابله با استکبار جهانی است، قرار گیرد. تاملی به عناوین مطرح شده در فرمایشات مقام معظم رهبری درباره جنگ نرم که در واژه‌هایی چون «تهاجم فرهنگی»، «شبیخون فرهنگی» «استحاله فرهنگی» و «تسلط فرهنگی» مستتر است، نیاز به واکاوی سینمایی خواهد داشت که از جنس مقابله با انواع رخدادهای شوم‌ورزانه در فضای رسانه‌ای است. از این رو سینماگر دغدغه‌مند ما باید همچون سربازی شجاع‌دل، لباس رزم به تن کرده و با استفاده از سلاح دوربین به جنگی رود که در آن انواع داده‌های اطلاعاتی توسط سردمداران صهیونیسم به شکلی فریبنده در خروجی تصویری قرار می‌گیرد و هر ساله تعداد زیادی از آثار سینمایی به شکلی مستقیم یا تحت لایه‌هایی غیرمستقیم به بیان نگاه قدرت‌طلبان سلطه‌گر غرب می‌پردازند. از این رو در برابر انواع محصولات دروغ‌پردازانه سینمای هالیوود در ارتباط با تفکر زیست و جریان اتفاقات تاریخی و نوع مواجهه غرب با پدیده‌های مختلف می‌توان از طریق سپهر سینمایی موثر و هدفمند به مقابله از دریچه هنر پرداخت و جدا از سپر دفاعی که در برابر انواع تهاجمات همیشگی جنگ‌افروزان فرهنگی با ساخته‌هایی خلاقانه خواهیم داشت، می‌توانیم در نگاهی راهبردی به ارائه الگوهایی مناسب برای چگونه نگریستن مخاطبان جهانی نسبت به وقایع دست زنیم. اینجاست که سینمای مقاومت می‌تواند با توجه به مقولات پرسش‌برانگیز و مبهم موجود برای جهانیان به حرکت درآمده و بازتاب اتفاقاتی باشد که تحت لوای سیاست‌های مزورانه غربی‌ها به شکلی بی‌پاسخ یا وارونه درآمده است.  اگر به سینمای دفاع‌مقدس به‌عنوان گونه‌ای وطنی و منحصر به فرد در ارائه الگوهایی مطلوب از سینمای ایران توجه داشته باشیم، بازتاب انواع رخدادهای 8 ساله آن می‌تواند بخش مهمی از تصویر در غبار مانده از جنایات غربی‌ها را بازگو کند. چنانکه پر کردن خلأ‌های موجود در نمایش رفتارهای متجاوزان بعثی وابسته به صهیونیسم می‌تواند تصویری روشن از ماهیت مستکبرانه غربی‌ها را عیان کند. سینمای مقاومت به‌عنوان پرچمدار نگاهی حقیقت‌خواه در عرصه هنر نه‌تنها می‌تواند در بازتابی جریان فکری سرزمین اسلامی ایران موثر واقع شود بلکه به‌عنوان بلندگوی فکری تمام آزادی‌خواهان جهان نقش‌آفرین خواهد بود. فیلمسازانی که در منگنه هژمونی غرب در عرصه رسانه‌ای جایی برای بیان نگاه‌شان وجود ندارد و در برابر انواع محصولات تولیدی استودیوهای هالیوودی فرصتی برای ابراز عقیده نمی‌یابند. گسترش فرهنگ مقاومت در برابر نفوذ فرهنگی از طریق جشنواره سینمای مقاومت به شکلی هدفمند و طی افق نگاهی دامنه‌دار می‌تواند مطلوب‌ترین راه برای مشارکت سینمایی از جنس آرمان‌خواهانه باشد و سینمای ایران را به‌عنوان پایگاهی قابل اتکا برای فیلمسازان حقیقت‌جو و عدالت‌خواه جهان تبدیل کند.  هنگامی که سینمای هالیوود با قهرمانان و موقعیت‌هایی دروغین، حقوق بشر آمریکایی را به شکلی وارونه برای جهانیان وانمود می‌کند، زمانی که نوع نگریستن به جهان پیرامون و سبک زندگی در زرق و برق داستانی مجذوب‌کننده، رنگ‌هایی شیطانی می‌یابد و وقتی انواع لشکرکشی‌های آمریکایی‌ها به سرزمین‌های مختلف از طریق پرداختی فریبنده در سینما به شکلی توجیه‌پذیر برای مخاطبان جهانی درمی‌آید، این وظیفه سینمایی از جنس آگاهی است که مفهوم عدالت، شکل زیستن، حقیقت رخدادها و چرایی مقاومت را با زبان قابل فهم و گویای هنر بازگو کند.

ادبیات و هنر به عنوان بال‌های پرورش اثری سینمایی ارزش‌های والایی داشته و مکمل و یاری‌دهنده هم در مسیر تولید آثار تصویری خواهند بود. از سویی مناسب است به بهانه هفته دفاع‌مقدس دریچه‌ای بگشاییم به سوی سینمایی که می‌تواند نگاهی قابل توجه از هویت این سرزمین به جهانیان باشد. سینمای ارزنده دفاع‌مقدس که مبتنی بر واقعیت رخدادهای بسیار بر مردمان حماسه‌ساز این کشور بوده و می‌تواند سال‌ها برای نسل‌های مختلف حاوی نکاتی ارزنده از دلیرمردی اسطوره‌های همیشه جاوید ایران‌زمین قلمداد شود؛ مردان و زنان افتخارآفرین سرزمین‌مان که پرچم اسلام را زنده نگاه داشتند. اما اگر مروری بر تولیدات سینمای کشورمان بویژه در 2 دهه اخیر داشته باشیم، متاسفانه چه به لحاظ کمیت آثار ساخته شده و چه کیفیت فیلم‌هایی که ساخته و به اکران درآمدند، نتوانستیم توفیقی را که انتظار می‌رفت، برآورده کنیم.  سینمای دفاع‌مقدس و انقلاب اسلامی همیشه فاصله‌ای عمیق را با دریچه‌های عظیم مفاهیم معرفتی مردان مقاومت و ایثار و شهادت داشته است و این حفره میان آثار سینمایی با واقعیت جبهه و جنگ سال‌ها مورد تامل دلسوزان و کارشناسان عرصه دفاع‌مقدس قرار گرفته است؛ آنها که خود حماسه‌ساز بودند و در دل موقعیت‌ها و عملیات حضور داشتند و حالا در صفحه هنر، تصویری مغایر با حقیقت رخ داده را می‌بینند و گاه لب به اعتراض گشوده و درددل‌هایی از سر دلسوزی می‌کنند. اگر مروری اجمالی به سینمای دفاع‌مقدس داشته باشیم باید به آغاز جنگ تحمیلی رجوع کنیم که سینما هر چند کم و ناتوان اما شروعی بر این اتفاق بزرگ داشت. فیلم «مرز» ساخته جمشید حیدری براساس فیلمنامه‌ای از سیروس الوند و با بازی سعید راد نخستین اثر جدی ساخته شده در این نوع سینما بود که توسط نقش‌آفرینان سینمای پیش از انقلاب رونمایی شد، چرا که هنوز طعم تلخ جنگ تحمیل شده به ما تازگی داشت و هنوز جوانان فیلمساز با دوربین خود ورود نکرده بودند. در ادامه نیز باز هم سهم سینماگران انتقال یافته از دوران گذشته در سینمایی با موضوع و مضمون نزدیک به انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس پررنگ بود و «برزخی‌ها»، «جانبازان»، «عبور از میدان مین»، «پایگاه جهنمی»، «گذرگاه» و آثار دیگری در این مسیر ساخته شدند و «عقاب‌ها» ساخته ساموئل خاچیکیان با خلق قهرمان مورد پسند مردم رکورد جذب مخاطب را زد. اما پس از مدتی از نسلی که عمدتا عکاس جبهه‌های جنگ بودند، فیلمسازانی خود را به بدنه سینمای دفاع‌مقدس رساندند، با آثاری که بوی سادگی جبهه‌ها و خاک سرزمین شهادت و ایثار داشت. در این مقطع فیلمسازانی همچون ابراهیم حاتمی‌کیا و مرحوم ملاقلی‌پور با آثاری خالصانه خود را نشان دادند و «دیده‌بان» و «مهاجر» و «افق» و «نینوا»ی خود را به تصویر درآوردند. فیلمسازانی هم بودند که به دلیل شرایط رخ داده در ایامی که کشور درگیر دفاع از خاکی گوهرمند بود، برای دور نبودن از وضعیت، آثاری در زمینه دفاع‌مقدس ساختند اما با پایان جنگ و خاموش شدن صدای گلوله‌های دشمن، دست از این نوع سینما شسته و قدم به مسیری کاملا مغایر با آن نوع نگاه گذاشتند و در مسیر سینمایی بفروش و حتی نوعی از کمدی سخیف پیش رفتند! در روزگاری به‌سر می‌بریم که سینمای دفاع‌مقدس بشدت نیاز به نگاه‌هایی جوان، علاقه‌مند و با دانش از جایگاه شناخت سینما دارد، یعنی ترکیبی از آگاهی و دغدغه در نسلی که جوانی و شور خستگی‌ناپذیر در آن بسیار برجسته است و این نسل جوان در کنار سرداران ماندگار و وفادار سینمای دفاع‌مقدس مانند ابراهیم حاتمی‌کیا می‌توانند به زنده ماندن و پویایی سینمای دفاع‌مقدس کمک کنند. در جشنواره سی‌وچهارم فیلم فجر شاهد تبلور خلاقیت جوانانی چون محمدحسین مهدویان و عباس لاجوردی با آثاری چون «ایستاده در غبار» و «جشن تولد» بودیم که نشان از آینده‌ای امیدوارانه داشت. نسلی که نیاز به حمایت واقعی و به دور از شعارگرایی از سوی مسؤولان امر دارد و از سویی این آوردگاه گرانقدر در کنار مجریان سینما و متولیانی کاردان در عرصه مدیریت، نیاز به قلم به دستانی چیره‌دست دارد تا از دل منابع پرتوان ادبی بتوانند به روایت‌هایی عمیق و همراستا با حقیقت ایثار، شهامت و شهادت دست یابند.

فیلم «لانتوری» ساخته رضا درمیشیان از جمله آثاری بود که به دلیل توقیف فیلم قبلی فیلمسازش و وجود داستانی ملتهبانه از همان اکران جشنواره فجر سی‌وچهارم همراه با حواشی و حساسیت‌هایی برای تماشا بود، چنانکه در روزهای اول اکران نیز فروش کم‌نظیری به خود گرفت اما ضعف‌های بسیار ساختاری فیلم و نوع نگاه همراه با عصبانیت فیلمساز و تصویرنمایی افراطی از خشونت موجب شد در هفته‌های اخیر فروش این فیلم با سقوط بسیار همراه شود، چنانکه در جدول فروش سینمای ایران از مرحله رقابت با فیلم‌های دیگر خارج شود. از این رو مخاطب سینمای ایران نشان داد مرعوب موج رسانه‌ای آثاری از این دست نشده و فیلمی سرشار از خشونت را تاب تحمل ندارد. به گزارش فارس، فیلم سینمایی «لانتوری» به دلیل پرداخت ضعیف سینمایی و استفاده از تاکتیک جای دادن اظهارنظر چند راوی و صحنه‌های مشمئزکننده و نمایش بی‌پروای خشونت و  چهره‌ اسید پاشیده شده دختر، مخاطب را از تماشای اثر بیزار کرد. تا حدی که بسیاری از مخاطبان 25 دقیقه آخر فیلم در سینما تاب نیاورده و از سالن سینما خارج و بسیاری پس از تماشای فیلم دچار واکنشی منفی نسبت به آن می‌شوند. از این جهت علاوه بر پس زدن تماشاگران نسبت به فیلم «لانتوری»، بسیاری از کارشناسان بخش‌های جامعه‌شناسی و حقوقی نیز نسبت به نوع نمایش حوادث فیلم واکنش نشان دادند و نمایش بخشش درباره جرم اسیدپاشی در جامعه را مناسب ندانسته و برخی نیز به میزان خشونت نمایش داده شده در فیلم اعتراض کردند. اگر نگاهی به شرایط فروش فیلم «لانتوری» داشته باشیم، خواهیم دید که مخاطب در هفته‌های اول نمایش با موج رسانه‌ای که سازندگان فیلم آن را ایجاد کرده بودند به سینما رفت اما همین مخاطب در مقابل دیدن فیلم با ضعف‌های بسیار و با این میزان خشونت، واکنش نشان داد و از رفتن به سالن سینما پرهیز کرد و دیگران را نیز از رفتن به سینما باز داشت.  فیلم از 13 مردادماه به نمایش درآمد که در روزهای ابتدایی نمایش فیلم، فروش فیلم بسیار خوب و مثبت ارزیابی شد اما 18 روز بعد از اکران، مخاطب دیگر در بازی رسانه‌ای سازندگان اثر قرار نگرفت و ورق برگشت. آمار و ارقام گواه این مدعاست که از اول  شهریورماه تا سیزدهمین روز این ماه  فیلم یک‌میلیارد و 116 میلیون و 944 هزار و 300 تومان فروش داشت. از تاریخ 7 شهریورماه تا 19 این ماه به فروش 446 میلیون تومان تنزل یافت و از تاریخ 20 شهریور تا 26 شهریور ماه به فروش 326 میلیون تومان دست یافت و کف فروش فیلم به میزانی نبود که بتواند در سرگروه سینمایی خود (آفریقا) باقی بماند و در نهایت از سرگروهی درآمد و این نشان می‌دهد که پایان هیاهوها در نهایت هیچ خواهد بود. از طرفی نمایش این نوع خشونت در سینمای ایران و با این کیفیت، اعتماد مخاطب را نسبت به سینمای ایران کم می‌کند و بیم آن می‌رود که بار دیگر مخاطب با سینما قهر کند. حال که مخاطب بار دیگر با سینما آشتی کرده و اوقات فراغت خود را در سالن سینما سپری می‌کند مسؤولیت فیلمسازان دوچندان شده و باید به احترام مخاطب آثاری را تولید کنند که بتواند به درستی با مخاطب ارتباط برقرار کند. مخاطب امروز نشان داد با نمایش اگزجره خشونت و قصاص یا نمایش معضلات و مشکلات جامعه با درشت‌نمایی نمی‌توان نظر بیننده را جلب کرد. از این رو در مسیر تولید آثار سینمایی و توزیع فیلم‌ها باید با دقت بیشتری عمل کرد تا به شرایطی نغلتیم که دوباره تماشاگر از سینما دور شود.