نمونه بارز این امر نیز عدم مشارکت کشورهای اثرگذار در ائتلاف آمریکا در خلیج‌فارس است. جدا از اینکه کویت، قطر و عمان ملاحظاتی برای پیوستن به ائتلاف آمریکا دارند، کشورهای فرامنطقه‌ای مثل ژاپن و فرانسه نیز حضور خود در خلیج‌فارس را خارج از چارچوب ائتلاف آمریکایی تعریف می‌کنند؛ موضوعی که به طور قطع ناشی از قدرت برتر ایران در شکل‌دهی به نظم منطقه و مدیریت امنیت انرژی در خلیج‌فارس است. موازنه قدرت شکل گرفته در نظام بین‌الملل در دهه اخیر در برابر آمریکا که جنبه اقتصادی داشت، اکنون وارد مرحله نظامی شده و متحدان اروپایی و آسیایی آمریکا با ائتلافی قدرتمند روبه‌رو هستند که در بعد اقتصادی، امنیتی و نظامی روابط سازنده‌ای خواهند داشت و طبیعتاً هزینه مواجهه با این ائتلاف خارج از محاسبات استراتژیست‌های غربی خواهد بود.

ثمانه اکوان: امنیت جمعی یکی از مباحث دیرینه در روابط بین‌الملل و در عین حال از منظر اجرایی یکی از موضوعاتی است که همواره با چالش‌های نوینی روبه‌رو بوده است. از زمان شکل‌گیری سازمان ملل این مبحث به شکل گسترده‌ای در دستور کار کشورهای بزرگ جهان بوده است تا بلکه بتوانند در حد امکان بدون به کار بردن ابزار زور، امنیت جمعی خود را تأمین کنند. از این منظر در نظام امنیت جمعی، هیچ اتحاد بلند‌مدت یا کوتاه‌مدتی وجود ندارد و تجاوز به هر کشوری به وسیله اجرای دسته جمعی، مجازات‌های اقتصادی و در مراحل پایانی به‌ صورت حمله نظامی به کشور متجاوز پاسخ داده می‌شود.

به کار گرفتن شیوه‌های برقراری امنیت جمعی اما خود مستلزم در نظر گرفتن فرض‌هایی ابتدایی در این نظریه است. اولین فرض این است که امنیت دسته‌جمعی نه به وسیله به کار بردن زور و تهدید، بلکه با روش‌های مسالمت‌آمیز و روش‌های گفت‌وگو و صلح‌محور به وجود می‌آید. دومین فرض نیز این است که کشورهایی که به دنبال به دست آوردن امنیت دسته‌جمعی هستند، فرض اولیه خود را بر اعتماد بر یکدیگر می‌گذارند و این اعتماد در آنها وجود دارد که در صورت به وجود آمدن هر خطر امنیتی، دیگر کشورهای عضو این پیمان امنیتی، به تعهدات خود عمل می‌کنند.

بعد از به وجود آمدن یک سلسله برخوردها و حملات به کشتی‌ها و نفتکش‌های تجاری در تنگه هرمز و دریای عمان، ابتکار صلح هرمز یکی از آن ابتکاراتی بود که بر پایه نظریه امنیت جمعی شکل گرفت و توسط وزارت امور خارجه ایران به کشورهای همسایه پیشنهاد شد. با این‌ حال این کشورها که از ابتدایی‌ترین مفاهیم مرتبط با امنیت جمعی خبری نداشته و اعتقاد داشتند امنیت جمعی به معنای حفظ امنیت خودشان و تعدادی دیگر از کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس است، در ساده‌ترین و تاریخی‌ترین راه‌حلی که سراغ داشتند، به سوی دولت آمریکا دست دراز کردند تا امنیت جمعی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس و دریای عمان را تأمین کند!

ایالات‌ متحده اما با آمریکای زمان دموکرات‌ها تفاوت فاحشی داشت. ترامپ که بارها در کمپین‌های انتخاباتی‌اش هم بیان کرده بود اعراب خلیج‌فارس خودشان باید پول برقراری امنیت در این منطقه توسط آمریکا را بپردازند، این بار با صراحت بیشتری بیان کرد تنها در صورتی به تعداد نیروهای نظامی آمریکا در منطقه می‌افزاید که هزینه‌های آنها توسط کشورهای منطقه تأمین شود. سربازان و مستشاران آمریکایی به منطقه سرازیر شدند اما حملات به آرامکو و سایر کشتی‌های تجاری نشان داد حضور نیروهای آمریکایی و سرکیسه کردن کشورهایی مانند سعودی و امارات برای فروختن سلاح‌های آمریکایی، چندان هم پاسخگوی نیاز آنها به امنیت مورد نیازشان نیست.

امنیت جمعی که ایران با عنوان «ابتکار صلح هرمز» به کشورهای منطقه پیشنهاد داده بود، بالاترین میزان مطابقت با شرایط روز منطقه را داشت اما سیاسی‌کاری‌ها و دشمنی‌ها باعث شد کارشناسان بر این عقیده باشند، در نهایت نمی‌تواند راه به جایی ببرد. ایران با این‌ حال نشان داده به ‌تنهایی نیازی به این پیمان یا هرگونه ائتلاف نظامی برای محافظت از منافعش در منطقه ندارد. ایران همان کشوری است که با شجاعت، در مقابل توقیف شدن یکی از نفتکش‌هایش در جبل‌الطارق، یک کشتی انگلیسی را در دریای عمان توقیف کرد و در جریان توقیف، روبه‌روی ناوگان دریایی ارتش بریتانیا نیز ایستاد. ایران در عین حال پهپاد آمریکایی را درست در آسمان دریای عمان و مرزهای هوایی کشورمان هدف قرار داد و با افتخار اعلام کرد این کار را برای حفاظت از مرزهای خود انجام داده است. ایران همچنین در مرزهای آبی نیز بارها مانع ورود کشتی‌ها و قایق‌های بیگانه به داخل مرزها شده و بموقع و با تدبیر مناسب جلوی آنها را گرفته است. ایران اما باید پیام دیگری را نیز برای غرب، بویژه آمریکا و همچنین متحدان منطقه‌ای‌اش که سعی داشتند منطقه را به جولانگاه نیروهای نظامی کشورهای مختلف دنیا تبدیل کنند منتقل می‌کرد. از همین رو بود که رزمایش مشترک ایران، روسیه و چین بعد از ماه‌ها رایزنی و هماهنگی، از روز گذشته در دریای عمان و تنگه هرمز آغاز شد.

ایران با همراه کردن روسیه و چین با خود و به راه انداختن مانور نظامی مشترک در منطقه، پیامی صریح و واضح را برای کشورهای عرب منطقه و متحد اصلی‌شان یعنی آمریکا فرستاد: زمانی که شما قصد داشتید ائتلافی نظامی راه بیندازید که به قول خودتان از 30 کشور مختلف جهان نیروی نظامی به تنگه هرمز و دریای عمان سرازیر شود و تنها موفق شدید 3 دولت آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی را با خود همراه کنید، ایران با قدرت‌های بزرگ شرقی رزمایش مشترک نظامی برگزار می‌کند و نشان می‌دهد با وجود فشارهای کمپین فشار حداکثری و تلاش برای منزوی کردن ایران، برخی اتحادهای نظامی و سیاسی آنقدرها هم که به نظر آمریکایی‌ها ساده می‌آید، بسادگی قابل شکستن و از بین رفتن نیست. نکته مهم دیگر درباره این رزمایش نظامی این است که این مانور نشان داده سیاست خارجی ترامپ؛ ایران، روسیه و چین را بیشتر از پیش به هم نزدیک کرده است. اگر چه ترامپ فکر می‌کرد بعد از خروج از برجام، می‌تواند بلافاصله همراهی اروپا را نیز داشته و بعد از آن سراغ چین و روسیه برود تا دوباره پرونده ایران را به موضوع اصلی جلسات شورای امنیت سازمان ملل تبدیل کند اما عدم همراهی این کشورها بویژه چین و روسیه با دولت آمریکا نشان داد راه ترامپ برای رسیدن به این آرزو چندان هم هموار نیست. از سوی دیگر تحریم‌های آمریکا علیه روسیه و همچنین جنگ تجاری شکل‌گرفته بین واشنگتن و پکن، هر روز بیشتر از قبل زمینه را برای نزدیکی سیاست‌های تهران با مسکو و پکن هموار کرد. برگزاری مانور مشترک در دریای عمان، آن‌ هم در شرایطی که آمریکا سعی دارد این منطقه را به منطقه‌ای برای جولان نظامی خود و متحدانش تبدیل کند، ضربه‌ای است که بومرنگ تحریم‌ها و جنگ اقتصادی آمریکا بر پیکره سیاست خارجی این کشور پدید آورد. این رزمایش در عین حال اهمیت و جایگاه نگاه به شرق در سیاست خارجی ایران را بعد از خروج آمریکا از برجام و عدم موفقیت اروپا در اجرایی کردن اینستکس نشان می‌دهد. بعد از اینکه غرب نشان داد حاضر به اجرایی کردن تعهداتش در برجام نیست و از توافق هسته‌ای ایران چیزی جز یک پیکر بی‌جان و بی‌روح باقی نمانده است، ایران حالا نگاه خود را از غرب، کسانی که تا به حال آنها را متحدان اروپایی خود می‌دانست و همچنین از کدخدا گرفته و نگاهی به شرق انداخته و سعی دارد با پیشبرد سیاست نگاه به شرق، شرایط را برای احیای دوباره اقتصاد و دیپلماسی کشور بعد از شکست برجام فراهم کند.

نکته نهایی اینکه نباید از این مسأله نیز غافل شد که در هر صورت هر کدام از این کشورها اهداف و منافع ملی خاص خودشان را هم در پیگیری برگزاری رزمایش نظامی مشترک در منطقه دنبال می‌کنند. روسیه که حالا بعد از حضور پررنگ و تأثیرگذار در سوریه، به بازیگری فعال در تحولات منطقه تبدیل‌ شده است، برای اولین بار حضور خود در دریای عمان و تنگه هرمز را که جولانگاه نیروهای آمریکایی بود به رخ واشنگتن می‌کشد و به ‌موازات آن چین نیز که بیش از 50 درصد انرژی مورد نیاز خود را از غرب آسیا تأمین می‌کند، با برگزاری این مانور مشترک با ایران و روسیه رسما اعلام می‌کند برای تأمین امنیت کشتی‌ها و نفتکش‌های خود به چه کشوری در منطقه اعتماد دارد و در عین حال در مقابل حضور گسترده نیروهای آمریکایی در دریای چین جنوبی و مانورهایی که آنها با نیروهای ارتش ژاپن برگزار می‌کنند، این بار در خاورمیانه که آمریکایی‌ها آن را حیاط‌ خلوت خود می‌دانستند، به قدرت‌‌نمایی در مقابل ایالات‌ متحده و متحدانش می‌پردازد. 

نوید مؤمن: رئیس‌جمهور جوان فرانسه روزهای آرامی را سپری نمی‌کند! استمرار اعتصاب‌های عمومی بویژه در بخش حمل‌ونقل ریلی، صنعت توریسم فرانسه را نیز تحت تاثیر منفی خود قرار داده است. این در حالی است که جنبش ضد نظام سرمایه‌داری، موسوم به «جلیقه‌زردها» نیز همچنان به یک نیروی اجتماعی و مدنی قوی در اعتراض به نظام تبعیض‌آمیز حاکم بر فرانسه و اروپا تبدیل شده‌ است. اظهارات اخیر «امانوئل مکرون» در آستانه سال نو میلادی، بخوبی بیانگر استیصال وی در قبال شرایط موجود است: «من همه را به روحیه مسؤولیت‌پذیری فرامی‌خوانم؛ آتش‌بس به معنای پذیرش خواسته مقابل یا کنار گذاشتن خواسته خودمان نیست. خوب است بدانید چگونه می‌توان برای احترام به زندگی خانواده‌ها به طور موقت در این روزهای پایانی سال و جشن‌های سال نو دست از اعتصاب کشید و آتش‌بس موقت اعلام کرد».

این اظهارات در حالی بیان می‌شود که کشور فرانسه از 5 دسامبر (آخرین‌ماه سال 2019 میلادی) تاکنون درگیر اعتصاب‌های گسترده ضد اصلاح قانون بازنشستگی است. اگر چه اعتصاب در بخش حمل‌ونقل ریلی، بیشترین آسیب را به رفت و آمد عمومی وارد کرده است اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اکثر مردم فرانسه از آن حمایت می‌کنند. مردم توقف این اصلاحات بویژه افزایش نیافتن سن بازنشستگی از ۶۲ سال فعلی به ۶۴ سال را خواستارند. با این حال مذاکرات کاخ الیزه و اتحادیه‌های کارگری در این‌باره نتیجه‌بخش نبوده و مکرون حاضر به عقب‌نشینی در برابر خواسته معترضان نیست. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند رئیس‌جمهور فرانسه در نهایت ناچار خواهد شد از تمام یا بخش مهمی از طرح اصلاحات بازنشستگی عقب‌نشینی کند. در این میان مکرون امیدوار بود در آستانه جشن‌های سال 2020، اعتصابات پایان یابد اما عزم معترضان فرانسوی در برابر صاحبان قدرت بسیار جدی است! بر اساس اعلام شرکت ملی راه‌آهن فرانسه، ۸ میلیون مسافر برای روزهای پایانی سال و جشن‌های سال نو از قبل بلیت تهیه کرده‌اند که با توجه به ادامه اعتصابات، نسبت به رفت و آمد و جابه‌جایی خود در این کشور نگران هستند. 

مهم‌ترین ویژگی اعتراضات اخیر در فرانسه،  «استمرار» آنهاست. طی 2 دهه اخیر و در دوران ریاست‌جمهوری «شیراک، سارکوزی و اولاند» نیز شاهد بروز اعتصاب‌های زیادی در اعتراض به قوانین حوزه رفاه و بازنشستگی عمومی در فرانسه بودیم اما به نظر می‌رسد ظهور جنبش اعتراضی موسوم به «جلیقه‌زردها» و بیش از یک سال حضور اعضای این جنبش در خیابان‌های پاریس و دیگر شهرهای فرانسه، تاثیر بسزایی درباره «تغییر قواعد اعتراض» در این کشور اروپایی گذاشته است. بر این اساس، اکثر معترضان فرانسوی، دیگر  صرفا به ابراز نارضایتی خود از وضعیت موجود نمی‌پردازند، بلکه تا زمان تغییر وضعیت موجود به اعتراض و اعتصاب علیه دولت ادامه می‌دهند.  نکته دیگر، به نگرانی سران اروپا در قبال اعتراض‌ها و اعتصاب‌های اخیر در فرانسه بازمی‌گردد. آنها از یک سو نگران تعمیم این الگوی اعتراضی به دیگر نقاط اتحادیه اروپایی و منطقه یورو و از سوی دیگر، نگران تزلزل ارکان و پایه‌های قدرت اروپای واحد هستند. با توجه به تصمیم قطعی انگلیس مبنی بر خروج از اتحادیه اروپایی تا 31 ژانویه سال 2020 (یک ماه دیگر)، تزلزل دولت ائتلافی «آنگلا مرکل» در آلمان و بروز اعتراض‌های عمیق و بنیادین در کشور فرانسه، «تروئیکای اروپایی» دیگر قدرت تمرکز بر معادلات، بحران‌ها و خواسته‌های شهروندان اروپایی و مدیریت نیازهای موجود در قاره سبز را ندارد. سران اتحادیه اروپایی در زمان پیروزی مکرون در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2017، امیدوار بودند رئیس‌جمهور فرانسه به یک بازیگر تازه‌نفس و تعیین‌کننده برای نجات اروپای واحد از بحران‌های اقتصادی و امنیتی تبدیل شود. نباید فراموش کرد که مکرون به عنوان یک «اقتصاددان» و با شعار «اصلاح الگوواره‌های اقتصادی در منطقه یورو» به میدان آمد و متعاقبا، امیدوار بود از طریق ایجاد ثبات و تقویت مولفه‌های رشد اقتصادی در اروپا، دیگر بحران‌های امنیتی، سیاسی و اجتماعی موجود در این مجموعه را نیز مدیریت کند. با این حال، ناتوانی مکرون در اقناع افکار عمومی فرانسه در قبال اصلاحات اقتصادی خود، ظهور جنبش جلیقه‌زردها و در نهایت، افزایش ضریب آسیب‌پذیری فرانسه در حوزه عمومی و داخلی، سبب شد مکرون نیز به نماد یک «سیاستمدار شکست‌خورده اروپایی» تبدیل شود. کار به جایی رسید که در جریان رقابت‌های انتخابات پارلمان اروپا [سال 2019]، حزب متبوع مکرون رقابت را به جبهه ملی فرانسه به رهبری «مارین لوپن» واگذار کرد. 

فراتر از آن، مقامات اروپایی نگران هستند اعتراض‌ها نسبت به نظام سرمایه‌داری، از راس هرم (فرانسه) به دامنه و دیگر نقاط آن، بویژه کشورهای آسیب‌پذیرتری مانند یونان، ایتالیا، اسپانیا و لهستان تعمیم پیدا کند. بدون شک  مکرون هرگز تصور نمی‌کرد که در فاصله 2 سال باقیمانده تا پایان دوره اول ریاست‌جمهوری خود، به نماد ناکامی و شکست تبدیل شده و رویاهایش مبنی بر «تبدیل شدن به قدرتمندترین فرد اروپا» را در همان محوطه کاخ الیزه دفن کند! 

گروه سیاسی: حدود 2 ماه پس از آغاز به‌کار ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج‌فارس، رزمایش بزرگ و بی‌سابقه نیروی دریایی 3 کشور ایران، روسیه و چین در شمال اقیانوس هند برگزار شد. به گزارش «وطن امروز»، برای انجام این رزمایش وزارت دفاع روسیه 3 ناو وابسته به ناوگان دریایی بالتیک این کشور را به منطقه اعزام کرده است. وزارت دفاع روسیه روز جمعه با اشاره به رزمایش دریایی مشترک ایران، روسیه و چین اعلام کرد 3 ناو وابسته به ناوگان دریایی بالتیک روسیه- یک تانکر، یک پاس‌ناو و یک ناو یدک‌کش- را به رزمایش سه‌جانبه با ایران و چین ارسال کرده است. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد این نخستین‌بار است چنین رزمایشی با چنین چیدمانی برگزار می‌شود. همچنین چین نیز روز پنجشنبه اعلام کرد که یک ناوشکن موشک‌انداز را برای شرکت در این رزمایش ارسال کرده است. دریادار دوم غلامرضا طحانی، معاون عملیات نیروی دریایی ارتش و سخنگوی رزمایش مرکب ایران، روسیه و چین در نشست خبری این رزمایش، اظهار داشت: منطقه شمال اقیانوس هند، منطقه بسیار امنی است که این امنیت پایدار با اقتدار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و 2 نیروی دریایی ارتش و سپاه در دریا برقرار شده است. وی افزود: این تکلیفی است که ما در ارتباط با کشور، منطقه و جهان داریم و در راستای اجرای این تکالیف بسیار مهم، از امروز (جمعه) رزمایش سه‌جانبه ایران، روسیه و چین در شمال اقیانوس هند با پهلوگیری شناورهای روسیه و چین در بندر شهید بهشتی چابهار آغاز می‌شود. معاون عملیات نیروی دریایی ارتش هدف از برگزاری این رزمایش را تحکیم امنیت و مبانی آن در منطقه عنوان و تصریح کرد: این نخستین‌بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که جمهوری اسلامی ایران رزمایش مرکبی با 2 قدرت دریایی بزرگ جهان و در چنین سطحی برگزار می‌کند و قطعا کشورهایی که از نظر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، دفاعی و امنیتی نزدیکی بیشتری با هم دارند، دست به دست هم می‌دهند تا برقراری امنیت و جمعی بودن آن میسر شود. وی گفت: این رزمایش برابر برنامه‌های از پیش تعیین شده با حرکت یگان‌های شناوری 3 کشور از بندر چابهار آغاز می‌شود و در شمال اقیانوس هند گسترش خواهد یافت. سخنگوی رزمایش سه‌جانبه ایران، روسیه و چین افزود: تمرینات تاکتیکی متنوعی از جمله نجات شناور دچار حریق، آزادسازی شناور مورد تعرض قرار گرفته، تیراندازی علیه اهداف مشخص و سایر تمرینات تاکتیکی و عملیاتی در این رزمایش پیش‌بینی شده است. دریادار طحانی با اشاره به مشارکت نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این رزمایش، گفت: با برگزاری این رزمایش شاهد اقتدار نیروی دریایی 3 کشور ایران، روسیه و چین در منطقه خواهیم بود. وی در بیان اهمیت منطقه رزمایش مرکب ایران، روسیه و چین، اظهار داشت: اقیانوس ‌هند سومین ‌اقیانوس بزرگ دنیاست که کشورهای بسیار مهمی در این منطقه حضور ‌دارند و 3 تنگه مهم باب‌المندب، مالاکا و هرمز به‌عنوان مثلث طلایی در این منطقه قرار دارد. معاون عملیات نیروی دریایی ارتش با بیان اینکه وسعت منطقه این رزمایش ۱۷ هزار کیلومتر مربع است، گفت: از اهداف این رزمایش تقویت امنیت تجارت دریایی بین‌المللی و مقابله با دزدی دریایی و تروریسم دریایی و تبادل اطلاعات در حوزه امداد و نجات دریایی و تبادل تجربیات عملیاتی و تاکتیکی است. طحانی افزود: پیام این رزمایش صلح، دوستی و امنیت پایدار در سایه همکاری و اتحاد جمعی است و پیامد آن این است که جمهوری اسلامی ایران قابل منزوی شدن نیست و این از مهم‌ترین دستاوردهای این رزمایش خواهد بود. وی در پایان گفت: برگزاری این رزمایش به معنای این است که روابط 3 کشور ایران، روسیه و چین به سطح معناداری رسیده است و این روند در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت.

 

* امنیت خلیج‌فارس مدیون ارتش و سپاه

دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش نیز در این رابطه با اشاره به امنیت منطقه شمال اقیانوس هند، گفت: تنگه هرمز، خلیج‌فارس و دریای عمان منطقه امنی است که این امنیت حاصل تلاش نیروهای دریایی ارتش و سپاه است. دریادار خانزادی امنیت دریایی منطقه را پایدار اعلام کرد و گفت: امیدواریم با برگزاری این رزمایش شاهد اقتدار نیروی دریایی ۳ کشور ایران، روسیه و چین در منطقه باشیم. وی افزود: این رزمایش با هدف تحکیم امنیت و مبانی آن در منطقه و کشورهایی که از نظر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، دفاعی و امنیتی نزدیکی بیشتری با هم دارند برگزار می‌شود.

 

* قدرت‌نمایی با «سهند» جلوی چشم آمریکایی‌ها

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان میزبان اصلی رزمایش سه‌جانبه با به‌کارگیری چند یگان اصلی سطحی و پروازی خود در این رزمایش شرکت کرده است. ناوشکن البرز، ناوشکن سهند، ناو آبی و ‌خاکی تنب، ناو کنارک و ناو موشک‌انداز نیزه از این جمله‌اند.

از نیروی دریایی سپاه نیز شناور بیمارستانی شهید ناظری که توسط متخصصان نیروی دریایی سپاه طراحی و در صنایع شهید محلاتی ندسا تولید شده است به ‌همراه یک شناور موشک‌انداز کلاس تندر و یک یدک‌کش در رزمایش شرکت می‌کنند.

 

* پاسخ آشکار به ائتلاف دریایی غربی‌ها

رزمایش مشترک ایران، چین و روسیه در شمال اقیانوس هند در شرایطی برای نخستین‌بار از زمان پیروزی انقلاب اسلامی برگزار می‌شود که از چند ماه پیش و در سایه برخی تحرکات مشکوک کشورهای غربی در خلیج‌فارس، این منطقه آبستن حوادث متعدد بوده است. تابستان امسال و پس از وقایعی چون انهدام پهپاد جاسوسی آمریکا در حریم هوایی ایران و همچنین حمله پهپادی یمنی‌ها به تاسیسات نفتی عربستان، آمریکا از راه‌اندازی یک ائتلاف دریایی در منطقه خلیج‌فارس خبر داد. در همین راستا سوم تیرماه سال جاری یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران با بیان اینکه آمریکا در تلاش است ائتلافی دریایی متشکل از چند کشور برای «حراست از آزادی تردد» در خلیج‌فارس و تنگه هرمز تشکیل دهد، گفت: «هدف، ایجاد بازدارندگی فعال است، چراکه ایرانی‌ها می‌خواهند بروند و هر کاری می‌خواهند انجام دهند و بعد بگویند «ما این کار را نکردیم». ما می‌دانیم آنها چه کرده‌اند». اظهارات این مقام آمریکایی ساعاتی پس از آن مطرح شد که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در سفری به عربستان سعودی آزادی تردد در خلیج‌فارس را یکی از اولویت‌های واشنگتن برشمرد و گفت لازم است اطمینان حاصل شود که تردد از تنگه هرمز بدون مانع صورت می‌گیرد.

پس از آن «جوزف دانفورد» رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در پی وقوع حادثه برای ۲ نفتکش در دریای عمان و به بهانه مقابله با حملات ادعایی ایران به نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری در خلیج‌فارس و دریای عمان ۱۹ تیرماه از بررسی طرحی برای ایجاد ائتلاف نظامی بین‌المللی به منظور حفاظت از آبراه‌های بین‌المللی و تضمین آزادی دریانوردی در تنگه هرمز و باب‌المندب سخن گفت و عنوان کرد که ایالات متحده در حال رایزنی با تعدادی از کشورها برای تشکیل این ائتلاف است. این ائتلاف البته با کمترین استقبال مواجه شد به‌گونه‌ای که کشورهایی چون آلمان و فرانسه نیز با این ابتکار آمریکایی‌ها همراهی نکردند. در نهایت نیز به‌رغم تبلیغات گسترده آمریکا برای جلب حمایت کشورها جهت حضور در این ائتلاف و ارسال دعوتنامه برای ۶۰ کشور، کشورهای معدودی با پیوستن به آن موافقت کرده‌اند. بحرین که میزبان ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکاست در ماه آگوست به این ائتلاف پیوست. عربستان سعودی و امارات هم از ماه سپتامبر به ائتلاف آمریکا پیوستند. همچنین از میان کشورهای غربی، استرالیا و انگلیس با اعزام کشتی به منطقه با هدف ادعایی محافظت از عبور و مرور کشتی‌ها موافقت کرده‌اند. علاوه بر این، در پی توقیف نفتکش متجاوز انگلیسی توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران، برخی کشورهای اروپایی نیز به محوریت انگلیس سعی در راه‌اندازی ائتلافی برای تسهیل عبور امن کشتی‌ها در منطقه داشته‌اند؛ طرحی که البته تاکنون به نتایج قابل توجهی نرسیده است.

 

* واکنش آمریکا به رزمایش مشترک

سخنگوی پنتاگون در رویکردی منفعلانه اعلام کرد که واشنگتن رزمایش دریایی مشترک تهران، مسکو و پکن را زیر نظر دارد. به گزارش ایسنا، شان رابرتسون، سخنگوی پنتاگون روز پنجشنبه در واکنش به رزمایش مشترک دریایی ایران، روسیه و چین گفت: ما از برگزاری رزمایش مشترک میان ایران، روسیه و چین در دریای عرب اطلاع داریم. ما این رزمایش را زیر نظر داریم و با همکاری شرکا و متحدان‌مان از آزادی کشتیرانی و جریان آزاد تجارت در آبراه‌های بین‌المللی اطمینان حاصل می‌کنیم.

***

[پیام رزمایش چیست؟]

[استدلال منتقدان صالح]

بر اساس قانون اساسی عراق، فراکسیون اکثریت در پارلمان این کشور باید نامزد مورد نظر خود را برای تصدی نخست‌وزیری به پارلمان معرفی کند و نمایندگان نیز باید به او برای تشکیل کابینه رأی دهند. ائتلاف البنا به ریاست هادی العامری، تاکنون چند نامزد برای این منصب معرفی کرده ولی رئیس‌جمهور به بهانه اینکه فراکسیون اکثریت برای وی مشخص نیست، از پارلمان خواست فراکسیون اکثریت را معرفی کند و طبیعتا پارلمان عراق نیز البنا را فراکسیون اکثریت دانست.

رئیس جمهور عراق طبق ماده 76 قانون اساسی باید درخواست فراکسیون اکثریت را اجرا کند و هیچ صلاحیتی برای مخالفت با این درخواست ندارد. حالا داستان عراق پیچیده‌تر شده است؛ از یک طرف برهم صالح تمایل ندارد اسعد العیدانی را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب کند و از سوی دیگر فراکسیون البنا اصرار دارد او را به موجب ماده 76 به عنوان نامزد نخست‌وزیری معرفی کند. حتی خود برهم صالح در بیانیه آمادگی‌اش برای استعفا اشاره کرده است که قانون اساسی، رئیس‌جمهور را مکلف به معرفی نماینده فراکسیون اکثریت به عنوان نخست‌وزیر مأمور به تشکیل کابینه کرده است. 

گروه سیاسی: بیانات رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای ستاد کنگره شهدای استان هرمزگان که در تاریخ ۲۵ آذر ۹۸ برگزار شده بود، پنجشنبه گذشته در محل این همایش در بندرعباس منتشر شد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری متن بیانات ایشان به شرح ذیل است: 

بسم الله الرحمن الرحیم

اولاً به یکایک مردم عزیز هرمزگان سلام می‌رسانم و تقدیر و تکریم خودم را از این مردم عزیز که در طول زمان همواره برجستگی‌هایی از خودشان نشان داده‌اند، عرض می‌کنم. به خانواده‌های معظم شهیدان و همچنین خانواده‌های جانبازان و رزمندگان، سلام و احترام عرض می‌کنیم.

شما اشاره کردید که [مردم] هرمزگان از اول انقلاب در وادی مبارزه و مجاهدت بوده‌اند؛ من عرض می‌کنم تاریخ مجاهدت و مبارزه‌ هرمزگان بیش از اینها است، خیلی قبل از اینهاست؛ همین جزیره‌ هرمز- که شما اشاره کردید- یک یادگار تاریخی مبارزه‌ این مردم است؛ خود بندرعباس همین‌جور؛ این نشان‌دهنده‌ این است که عنصر شجاعت و دفاع از حق در این استان نهادینه شده؛ این خیلی باارزش است. افتخاراتی هم که اشاره کردید، همه‌ درست است؛ یعنی آنچه در مورد تشکیل نیروی دریایی، حضور در جبهه‌های بزرگ دفاع از کشور و دفاع از اسلام و نظام جمهوری اسلامی [گفتید]، در همه‌ اینها انصافاً هرمزگان یک برجستگی از خودش نشان داده؛ در این هیچ تردیدی ما نداریم، این را می‌دانیم. بنابراین کاری که شما شروع کرده‌اید-که تجلیل از شهدای هرمزگان است- کار بسیار خوب و لازمی است و یک وظیفه است بر عهده‌ همه.

چرا می‌گوییم وظیفه است؟ به خاطر اینکه یک سیاستی وجود دارد- یک سیاست دنیایی، بین‌المللی که حالا آن سیاست در داخل هم یک شعبی پیدا می‌کند- برای به فراموشی سپردن نمادهای انقلاب که یکی‌ [از این نهادها] و برترینش مجاهدت و شهادت در راه خداست؛ برای اینکه نام شهدا را، یادشان را، حرکات‌شان را به فراموشی بسپرند؛ شما در واقع در مقابل این حرکت خبیثانه دارید حرکت می‌کنید. این [هم] که اشاره کردید فلان تعداد خانه، فلان تعداد جهیزیه و... [فراهم کرده‌اید]، اینها کارهای بسیار خوبی است، اینها حتماً‌ کارهای برجسته‌ای است. هر شهیدی یک نماد است؛ فرق هم نمی‌کند که این شهید، باسواد باشد، بی‌سواد باشد، کم‌سن باشد؛ نَفْس اینکه یک انگیزه‌ای در کسی به‌وجود بیاید که برای دفاع از حق حاضر باشد جان خودش را کف دست بگیرد و بیاید وسط میدان، چیز خیلی باارزشی است؛ خدای متعال این را خیلی باارزش [می‌داند]. ان اللهَ اشتَری منَ المُؤمنینَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم باَن لَهُمُ الجَنةَ یُقاتلونَ فی سَبیل الله فَیَقتُلونَ وَ یُقتَلون؛ ببینید! خدای متعال، مشتری یک چنین انگیزه‌ای، یک چنین عزمی، یک چنین اقدامی است؛ این کار خیلی بزرگی است، این چیز خیلی مهمی است؛ این را شهدای ما انجام دادند؛ حالا کوچک باشد، بزرگ باشد، عالم باشد، باسواد باشد، بی‌سواد [باشد]؛ هر شهیدی یک نماد است. سعی کنید چهره‌ شهدا را آنچنان که هست برای جوان‌های امروز روشن کنید؛ این نمادها می‌شوند الگو برای جوان. و این به آنجا منتهی بشود که جوان‌ها بتوانند در بین این چهره‌هایی که معرفی شده‌اند و نشان داده شده‌اند، برای خودشان الگو انتخاب کنند، به آنها دل ببندند و راه آنها را دنبال کنند؛ کمااینکه الان ملاحظه می‌کنید در بین شهدایی که اسم‌شان آورده شده و کتاب درباره‌شان نوشته شده و مانند اینها، همین حالت [برای جوانان] به وجود آمده؛ شهید چیت‌سازیان، شهید ابراهیم هادی، شهید وزوایی؛ همه‌ اینها شهدایی هستند که چون معرفی شده‌اند و چهره‌های‌شان تبیین شده، مجموعه‌ای از جوان‌ها هم به اینها دل بسته‌اند؛ وقتی دل می‌بندند، راه آنها را دنبال می‌کنند. این درست نقطه‌ مقابل آن حرکتی است که سعی می‌کند دلبستگی‌ها را به نمادهای فساد، به نمادهای دنیاطلبی، به نمادهای هرزه‌گرایی جلب کند؛ ببینید! این، نقطه‌ مقابل آن است؛ این را شما دنبال بکنید، ان‌شاءالله که خداوند هم کمک‌تان خواهد کرد. اسم جزایر را آوردید؛ هم شما، هم آقای استاندار. به جزایر اهمیت بدهید، جزایر واقعاً مهم هستند؛ هم از لحاظ امنیتی، هم از لحاظ اقتصادی، هم از لحاظ تاریخی. و من بالخصوص روی جزیره‌ هرمز تکیه می‌کنم؛ اینجا جای مهمی است. اگرچه مردمش واقعاً دچار مشکلات مادی و مالی و مانند اینها هستند- بنده اطلاع دارم- اما خب! جای خیلی مهمی است؛ بپردازید به آنجا؛ هم مسؤولین کشوری بپردازند، هم شماها به عنوان جریان‌های انقلابی حرکت کنید و بپردازید به این مجموعه‌ها. ان‌شاءالله که خداوند همه‌ شما را موفق و مؤید بدارد.

والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته

مهدی مظهر: بتازگی  ارگان رسمی دولت مصاحبه‌ای را با شخصی منتشر کرده که ادعا می‌شود کارشناس حقوقی وزارت اقتصاد بوده و سال‌ها از نزدیک در جریان مذاکرات FATF قرار داشته است. در بخش نخست این مصاحبه، این کارشناس ادعا کرده است: «اگر ایران وارد لیست سیاه شود، روابط مالی ایران با روسیه و چین هم قطع خواهد شد». وی بعد از آنکه اعتراف می‌کند سند مکتوبی در این باره ندیده است، با استناد به سخنان لاریجانی، همتی و دژپسند، این ادعای بدون سند را مطرح کرده است.

 این ادعاها در حالی برای چندمین بار از سوی حامیان FATF مطرح می‌شود که تاکنون هیچ موضع‌گیری رسمی از سوی مقامات روسیه و چین در این باره منتشر نشده است و حتی می‌توان شواهدی را یافت که خلاف این ادعا را اثبات می‌کند. به عنوان نمونه آذرماه سال 94 که نام ایران در لیست کشورهای اقدام مقابله‌ای FATF قرار داشت، پوتین در حاشیه اجلاس کشورهای صادرکننده گاز در تهران، پیشنهاد استفاده از پول‌های ملی را در پرداخت‌های دوجانبه با ایران اعلام کرده و این پیشنهاد را مشروط به خروج نام ایران از لیست اقدام مقابله‌ای FATF نکرده است. 

 

* تجربه کره‌شمالی در قبال FATF

در بخش دیگری از این مصاحبه ادعا شده است: «ما چند سال مسأله را کش دادیم اما کره‌شمالی از ابتدا عنوان کرد توصیه‌های FATF را قبول نمی‌کنیم، حالا هم این کشور هرچه از FATF درخواست می‌کند، پاسخی دریافت نمی‌کند و برنامه اقدام (Action Plan) به این کشور نمی‌دهند». این ادعا نیز در حالی از سوی این کارشناس مطرح شده که کره‌شمالی در راستای همکاری با FATF در سال 2013 به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT) و در سال 2016 به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی جرائم سازمان‌‌یافته فراملی (پالرمو) پیوسته است! 

با این حال هیچ کدام از این اقدام‌ها سبب نشده نام کره‌شمالی از لیست کشورهای اقدام مقابله‌ای FATF خارج شود و این کشور همچنان به اتهام تأمین مالی اشاعه‌ای در لیست سیاه FATF قرار دارد!  شواهد نشان می‌دهد FATF همین سناریو را برای ایران نیز در نظر دارد. در بیانیه نشست عمومی FATF در 24 ژوئن 2016 (3 تیر 95) آمده است: «اگر ایران تعهدات خود را طبق برنامه اقدام در این دوره انجام دهد، FATF گام‌های بعدی را در این زمینه آغاز خواهد کرد». به عبارت روشن‌تر، پس از آنکه ایران به این دو کنوانسیون پیوست، FATF این بار به اتهام تأمین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی، از اهرم فشار «لیست سیاه» برای محدود کردن توان موشکی ایران استفاده خواهد کرد. 

این شخص در بخش دیگری از این مصاحبه می‌گوید: «اگر کوچک‌ترین حرف سیاسی در جلسات FATF زده شود، از طرف هر کشوری که باشد، بشدت با آن برخورد می‌شود. نمی‌گذارند حرف سیاسی مطرح شود و همه بحث‌ها فنی است».

این اظهارات در حالی از سوی یک به اصطلاح کارشناس حقوقی وزارت اقتصاد مطرح می‌شود که وزیر اقتصاد در مصاحبه‌ای که در همان روز منتشر شده می‌گوید: «متأسفانه برخی کشورها از جمله آمریکا به دنبال استفاده سیاسی از FATF هستند».

 همچنین در بیانیه‌ای که مرکز اطلاعات مالی و دبیرخانه شورای عالی مبارزه با پولشویی که زیر نظر وزارت اقتصاد فعالیت می‌کند، پس از نشست FATF در 4 تیر 96 منتشر کرده، چنین آمده است: «معدود کشورهایی شامل آمریکا، آرژانتین، رژیم صهیونیستی (عضو ناظر) و نماینده شورای همکاری خلیج‌فارس بدون استدلال فنی و صرفا بر مبنای انگیزه‌های سیاسی خواهان اعمال مجدد اقدامات مقابله‌ای علیه کشورمان بودند». واقعا جای این سؤال وجود دارد که اگر آقای تقوی کارشناس حقوقی وزارت اقتصاد بوده و سال‌ها از نزدیک در جریان مذاکرات FATF قرار داشته است، چگونه از بیانیه‌ای که وزارتخانه متبوعش  درباره جو سیاسی حاکم بر جلسات FATF منتشر کرده، اطلاعی ندارد؟

 

* آیا FATF ابزار تحریمی دارد؟

در بخش دیگری از این مصاحبه آمده است: «تحریم‌های آمریکا علیه ما، در نهایت شامل یک فهرست 500، هزار یا 5 هزار فرد یا شرکت حقیقی و حقوقی می‌شود، یا اینکه در نهایت این تحریم‌ها بخش‌محور است و مثلا بخش صنعت ایران را تحریم کرده است اما تحریم FATF تابعیت افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به این معنی که چون استانداردهای FATF عملیاتی نمی‌شود، هر فرد یا شرکت ایرانی که بخواهد با دنیا ارتباط مالی داشته باشد، دچار مشکل می‌شود». 

این سخنان در حالی از سوی یک به اصطلاح کارشناس حقوقی آشنا به سازوکارهای حاکم بر FATF مطرح می‌شود که این نهاد اساسا ابزار تحریمی ندارد! FATF تنها استانداردهایی را در حوزه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم ارائه کرده و کشورهای مختلف را بر اساس میزان رعایت این استانداردها رتبه‌بندی می‌کند. 

با این حال رعایت این استانداردها کاملا تابع اراده کشورهاست و FATF هیچ ابزاری جهت تحریم کشورها ندارد. به نظر می‌رسد هدف اصلی این مصاحبه، ادعایی است که کارشناس مزبور درباره نامه سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در دولت احمدی‌نژاد درباره پیوستن ایران به FATF مطرح کرده است. 

وی که سعید جلیلی را از مهم‌ترین مخالفان FATF در مجمع می‌داند، درباره این نامه می‌گوید: «این نامه را دیده‌ام که در آن با صراحت آمده برای حل مسأله FATF باید هیأت یا گروهی تشکیل شود و مواردی که FATF خواسته پذیرفته شود. حتی در این نامه به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT هم اشاره شده است که مراحل تصویب آنها مدنظر قرار بگیرد».

 در ادامه این سناریو، برخی رسانه‌های حامی FATF با استناد به سخنان این کارشناس قلابی، موج رسانه‌ای جدیدی را علیه جلیلی به راه انداخته‌اند تا شاید از این طریق بتوانند در رأی مجمع تشخیص مصلحت اثر بگذارند. اکنون که حامیان FATF و رسانه‌های همسو با آنان دست‌شان از استدلال فنی خالی شده، به رفتارهای خلاف اخلاق و منش حرفه‌ای روی آورده و با فضاسازی رسانه‌ای و تخریب مخالفان خود تلاش می‌کنند افکار عمومی جامعه و نخبگان را به سمت و سویی دیگر ببرند. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد شخصیت حقیقی به نام علی تقوی تاکنون هیچ فعالیت رسانه‌ای نداشته و هیچ کدام از افراد دخیل وزارت اقتصاد وی را با عنوان کارشناس حقوقی و مبارزه با پولشویی وزارت امور اقتصادی و دارایی نمی‌شناسند.

گروه اقتصادی: اکنون که کلیات بودجه پر از ‌ایراد 99 تصویب شده است، کمیسیون تلفیق وظیفه دارد با ارائه پیشنهادهایی نظیر کاهش معافیت‌های مالیاتی، افزایش پایه‌های مالیاتی نظیر مالیات بر ثروت و مالیات بر خانه‌های لوکس و... دولت را مجبور کند راه سخت مالیات‌ستانی را برای اصلاح اقتصاد ایران طی کند.

به گزارش «وطن امروز»، بودجه 99 بودجه استثنایی و سرنوشت‌سازی است. حلقه تحریم‌ها تنگ‌تر و فروش نفت ‌خام سخت‌تر شده است. از طرفی با وجود تحریم‌های بانکی و ریسک شناسایی، انتقال پول نفت هم پرخطرتر شده است. تورم این چند ساله باعث شده است قدرت خرید مردم به مراتب کاهش پیدا کند و اقشار کم‌درآمدتر بیشتر فشار را احساس کنند که در این شرایط اجرای طرح‌های حمایتی و اعطای یارانه به مردم ضروری به نظر می‌رسد. افزایش مالیات یا کاهش هزینه‌های دولت ممکن است باعث رکود و کاهش تولید کالاها و خدمات شود. اجرای نادرست طرح سهمیه‌بندی بنزین و آشوب‌ها و ناآرامی‌های پس از آن، مردم را نگران و دولت را بیش از پیش برای اعمال سیاست‌های اصلاحی محتاط کرده است. در این شرایط، کسری بودجه ناشی از کاهش فروش نفت وضعیت بودجه را وخیم‌تر از قبل کرده است. با توجه به این وضعیت قرار بود دولت از سال 98 لایحه بودجه را اصلاح کند. 

***

گروه اجتماعی: «شورای شهر تهران فقط در اداره بهشت زهرا قدرت دارد»؛ رئیس شورای شهر تهران در ادامه انتقادات شدید خود به مدیریت شهری پایتخت جمله کنایه‌آمیز بالا را اعلام کرد.

به گزارش «وطن‌امروز»، محسن هاشمی این‌بار از طریق تلویزیون از مدیریت شهری پایتخت انتقاد کرد و شهردار فعلی تهران را فاقد جسارت کافی برای اداره شهر دانست. هاشمی بارها نشان داده از عملکرد شهرداری فعلی تهران اصلا رضایت ندارد و پیروز حناچی را تلویحا یک مدیر ترسو و شل می‌داند.

رئیس شورای شهر در تلویزیون قرار بود درباره علل تداوم آلودگی هوا در پایتخت صحبت کند اما حرف‌های هاشمی بارها به مدیریت شل شهری کشیده شد.

هاشمی در برنامه پرونده ویژه شبکه 3 گفت: فعالیت اتوبوس‌های تندرو در تهران از سال 1385 آغاز شد و تکمیل آن 8 سال طول کشید. آقای قالیباف جسارت داشت و اتوبوس‌های BRT را وارد کرد اما به نظرم حناچی جسارت لازم را ندارد. وی در ادامه گفت: به نظرم ایشان (حناچی) بیش از حد می‌ترسد! 

وی در پاسخ به سوال مجری که پرسید آیا اگر شما هم بودید جسارت داشتید و تبعات این جسارت را بر عهده می‌گرفتید، گفت: اگر من شهردار بودم جسارت داشتم و 2000 اتوبوس برقی وارد می‌کردم. 

رئیس شورای شهر همچنین گفت: آقای حناچی اعتقاد دارد باید خیلی نرم پیگیر مصوبات دولت و تخصیص نقدینگی برای حمل‌ونقل عمومی از سوی دولت باشد و آنقدر از این وضعیت انتقاد نمی‌کند. حناچی اعتقاد دارد اگر سخت پیگیری کند، شاید دولتی‌ها لجبازی کنند و دیگر چیزی نبینیم! آقای شهردار دوست دارد (با مسؤولان دولت) هماهنگ شود، به خاطر همین کمتر انتقاد می‌کند.

 

* مدیریت مردگان!

رئیس شورای شهر تهران انتقادات از دولت را هم فراموش نکرد و از طلب 45 هزار میلیارد تومانی شهرداری سخن به میان آورد. هاشمی گفت: 11 سال از آغاز اجرای هدفمندی یارانه‌ها می‌گذرد و شهرداری تهران 45 هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای این قانون طلب دارد اما هیچ‌کس نمی‌پرسد چرا یک ریال دولت پرداخت نکرده است؟ چرا از محل گرانی بنزین یک ریال به حمل‌ونقل عمومی تخصیص نیافته است؟ 2 سال است مرتباً می‌گوییم دولت 45 هزار میلیارد تومان به حمل‌ونقل عمومی بدهی دارد اما کسی توجه نمی‌کند!

وی در ادامه انتقادات خود از مدیریت شهری و نقش شورای شهر در کاهش آلودگی هوا گفت: قدرت شورای شهر تهران فقط برای اداره بهشت زهراست و در جای دیگر قدرت ندارد؛ چون اگر فرهیخته‌ای فوت کند و من نامه بزنم، حرف مرا گوش می‌کنند و آن فرهیخته را در قطعه نام‌آوران دفن می‌کنند.

رئیس‌شورای شهر حتی به موضوع دوچرخه حناچی هم اشاره کرد و با توجه به اینکه دوچرخه سهم یک درصدی در حمل‌ونقل شهری دارد، گفت: آقای حناچی از وقتی به شهرداری آمد به دوچرخه علاقه‌مند شد اما من علاقه‌مند نبودم و بهتر است ایشان به موضوع اتوبوس و واگن‌های مترو بیشتر توجه کند.

رئیس شورای شهر تهران ادامه داد: ما باید بتوانیم در کنار خطوط مترو، 9 هزار اتوبوس را به حمل‌و نقل عمومی اضافه کنیم تا 15 میلیون از 20 میلیون سفرهای روزانه توسط حمل‌ونقل عمومی انجام شود، ضمن اینکه در آینده باید به سمت برقی کردن اتوبوس‌ها در پایتخت گام برداریم.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به شرایط جامعه و شعارهای روحانی در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری اشاره کرد و گفت: روسای جمهور معمولا شعارهایی می‌دهند که اجرایی نمی‌شود. از جمله آقای روحانی که شعارهایی داد اما می‌بینیم که اجرایی نشد.

رئیس شورای شهر تهران ادامه داد: آقای حناچی و معاونت حمل‌و‌نقل و ترافیک باید پیگیری کنند تا این اعتبار اسنادی باز شود و اگر این اتفاق بیفتد در حدود ۸۰۰ میلیون دلار اعتبار برای تامین واگن در واگن‌سازی تهران تامین می‌شود. در نتیجه باید از شهرداری تهران دنبال کنید و اکنون توپ در زمین شهرداری است.

هاشمی درباره تامین اتوبوس‌ در پایتخت نیز گفت: در جلسه‌ای که با آقای جهانگیری داشتیم، درباره ۱۹هزار دستگاه اتوبوسی که شورای اقتصاد مصوب کرده بود صحبت کردیم و دولت اعلام کرد الان پول نیست و فعلا درباره ۶ هزار اتوبوس بحث می‌کنیم که 3 هزار دستگاه به تهران و 3 هزار دستگاه به کل کلانشهرها اختصاص می‌یابد اما وقتی صورتجلسه امضا شد، دیدم تبدیل به 3 هزار دستگاه شده است که ۱۵۰۰ دستگاه به کلانشهرها و ۱۵۰۰ دستگاه به تهران اختصاص یابد.

هاشمی تاکید کرد: در نتیجه توپ تامین اتوبوس نیز در زمین شهرداری است، چرا که مصوبه آن را ابلاغ کرده‌اند و حداقل برای شهرداری تهران، آقای حناچی و معاونت حمل‌و‌نقل باید پیگیری کنند تا این پول به تولیدکنندگان اتوبوس برسد و شاهد تولید اتوبوس باشیم. محسن هاشمی، رئیس شورای شهر گفت‌وگو با تلویزیون را کافی ندانست و اظهارات خود را توئیت هم کرد. وی در توئیتر هم شهرداری را فاقد جسارت لازم دانست و نوشت: ٢ سال است می‌گویم اما کسی توجه نمی‌کند؛ دولت ۴۵ هزار میلیارد تومان به حمل‌ونقل عمومی بدهی دارد! ‏سران٣ قوه پاسخ دهند با وجود افزایش قیمت بنزین، چرا یک ریال برای حمل‌ونقل عمومی در نظر نگرفتند؟ ‏آقای حناچی هم جسارت لازم در مدیریت را ندارد. البته اختیارات شهرداری و شورای شهر در بحث آلودگی هوا اندک است.

***

دکتر زهره کیانی*: بیماری‌های قلبی- عروقی در ایران سالانه منجر به 93 هزار سکته قلبی می‌شود. 83 هزار مورد مرگ در سال مرتبط با فشار خون است.

34 هزار مورد مرگ سالانه مربوط به چاقی بوده و 16 هزار مرگ سالانه مربوط به تصادفات جاده‌ای است. اما هیچ یک از موارد فوق مهم‌ترین علت مرگ افراد در ایران نیست. اگر با دقت بیشتری نگاه کنیم درخواهیم یافت در کشور ما بیشترین قربانی در یک سال متعلق است به جنایت «سقط عمدی جنین». بر اساس برخی آمار عدد سقط جنین بین 90 تا 100 هزار مورد در سال است و برخی آمار هم عددی بین 200 تا 500 هزار قربانی مظلوم و بی‌دفاع در یک سال را گزارش می‌دهد.

به گزارش «وطن امروز»، یکی از موضوعاتی که همواره برای کارشناسان جامعه شناسی، روانشناسان، پزشکان، حقوقدانان و فقها با اهمیت است، مساله سقط عمدی جنین است. این موضوع که در همه ادیان الهی و در هر مرحله‌ای از بارداری امری نکوهیده است، یک آسیب اجتماعی محسوب می‌شود که با سطح اخلاقیات یک جامعه ارتباط مستقیم داشته و رواج آن عوارض جسمی، روانی و روحی بسیاری را متوجه خانواده‌ها بویژه زنان جامعه می‌کند. اما موضوع عجیب و باور نکردنی این است که «امری با این سطح از اهمیت در کشور ما آمار دقیقی ندارد!»

محمداسماعیل مطلق، رئیس وقت دانشگاه علوم پزشکی لرستان در سال 1377 آمار سقط جنین را سالانه 90 هزار مورد اعلام کرد. وی یکبار دیگر در کسوت رئیس وقت دفتر سلامت خانواده وزارت بهداشت در بهمن‌ماه سال 1392 اعلام کرد: «هرچند آمارها متفاوت است اما به طور متوسط حدود 250 هزار سقط جنین در سال گزارش می‌شود که البته اینها مربوط به سقط‌های غیرقانونی است». محمدباقر لاریجانی، معاون آموزشی وزیر بهداشت نیز در پنجمین کنگره سالانه اخلاق پزشکی ایران در سال 1396 ضمن بیان اینکه سالانه بین 300 تا 500 هزار سقط جنین غیرقانونی در کشور گزارش می‌شود، گفت: «اوضاع سقط جنین در کشور اسفبار و قبح این کار در حال از بین رفتن است». همچنین حامد برکاتی، رئیس فعلی دفتر سلامت خانواده وزارت بهداشت در مصاحبه‌ای در تیرماه 98 مجموع سقط‌های غیرقانونی، قانونی (به دلایل پزشکی و با مجوز) و سقط‌های خود به خودی را 250 هزار مورد دانست. در نهایت محمدمهدی آخوندی، رئیس انجمن جنین‌شناسی ایران در 2 مصاحبه در سال‌های 95 و 98 سقط‌های غیرقانونی را 600 تا 700 هزار مورد در سال تخمین زد! که البته هیچ مطالعه‌ای تاکنون این ارقام را تأیید نکرده است. (جدول شماره 1)

 

 

 

با شروع سیاست‌های تنظیم خانواده، متوسط تعداد فرزند خانواده‌های ایرانی طی سال‌های 1365 تا 1372 به یکباره 38 درصد نزول کرده و به 4 فرزند رسید. همزمان مطالعه‌ای به سرپرستی دکتر ملک افضلی (معاون بهداشتی وزارت بهداشت در آن زمان) انجام و در سال 1374 منتشر شد که در آن آمار سقط‌های غیرقانونی، سالانه 80 هزار مورد تخمین زده شده بود.

پس از آن برجسته‌ترین مطالعه مربوط به پژوهش دکتر عرفانی بود که سال 2008 (1387) منتشر شد و آمار سقط‌‌های غیرقانونی تا سال 2000 (1379) را 5/7 مورد به ازای هر 1000 زن در سنین باروری عنوان کرد که برابر 73 هزار مورد در سال بود.

سال 2005 (1384) مطالعه‌ای توسط مرتجی و همکارانش انجام شد که در آن تعداد سقط جنین عمدی ایرانیان 100 هزار مورد به دست آمد. سال 2017 نیز یک متاآنالیز دیگر توسط دستگیری و همکارانش روی داده‌های سال‌های 2000 تا 2013 انجام شد که نرخ سقط عمدی جنین در ایران را 14 مورد به ازای هر هزار زن در سنین باروری تخمین زد که معادل تقریبا 300 هزار مورد سقط سالانه می‌شود. سپس 2 مطالعه با ارزش دیگر انجام شد. یک مطالعه توسط دکتر حق‌دوست و همکارانش بود که در سال 1392 منتشر شد. در این مطالعه که روی 12 هزار و 960 نفر و در استان‌های مختلف انجام شده بود، تخمین زده شد سقط‌های غیرقانونی بین 198 تا260 هزار مورد در سال باشد. مطالعه دوم که یک متاآنالیز گسترده بود توسط دکتر متقی و همکارانش در سال 2013 (1392) انتشار یافت. این مطالعه که با بررسی 10 مطالعه، مجموعا بر روی 102 هزار و 394نفر انجام شده بود، میزان بارداری‌های ناخواسته را در ایران 94/27 درصد تخمین زده و میزان سقط را 9/8 به ازای 1000 زن در سنین باروری اعلام کرده بود که با توجه به وجود 22 میلیون و 400 هزار زن در سنین باروری در آن زمان، آمار تقریبی 200 هزار سقط سالانه را به دست می‌داد. این البته آمار دقیقی نیست و بر پایه فرمول‌های علمی محاسبه شده است. به عنوان نمونه افزایش ضریب تجرد در میان دختران شاید از شاخص‌هایی باشد که می‌تواند محاسبه عدد 200 هزار سقط جنین در سال را تا حدودی کاهش دهد. البته برخی مقامات مسؤول در وزارت بهداشت در برخی موارد به همین عدد 200 هزار سقط جنین در سال استناد کرده‌اند که این عدد را تقویت کرده است. گفتنی است میانگین تعداد فرزند زنان در سن باروری در آن زمان حدود 7/1 بوده و درصد استفاده از تنظیم خانواده در کشور همچنان رو به افزایش بود. بنابراین آمار سقط در حالی در ایران طی سال‌های 74 تا 92 از 80 هزار به بیش از 200 هزار رسید که پوشش تنظیم خانواده بیش از 10 درصد افزایش یافته بود و افزایش تعداد زنان در سن باروری نیز نمی‌توانست این میزان از افزایش را توجیه کند.(جدول شماره 2)

در واقع طبق جدول شماره 2 و بر خلاف آنچه تصور می‌شد، رواج روش‌های تنظیم خانواده در ایران نه‌تنها باعث کاهش آمار سقط جنین نشده، بلکه این برنامه با از بین بردن مطلوبیت ذاتی فرزند و ایجاد ارزش منفی برای فرزند بیشتر، با رواج بیشتر سقط جنین نیز همراه شده است. یکی از شواهد این تحلیل، مطالعه دکتر عرفانی است که نشان داد بیشترین تعداد سقط عمدی مربوط به زنان دارای 2 فرزند بوده است.

نگاهی به تاریخ کشورهای غربی نیز تحلیل فوق را تایید می‌کند. به عنوان مثال در سال ۱۹۶۵ استفاده گسترده از قرص‌های جلوگیری از بارداری در آمریکا قانونی شد اما نه‌تنها نرخ سقط به دنبال این جریان کمتر نشد، بلکه بشدت افزایش یافت و از سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰  از 01/0 در هزار زن به 30 مورد در هزار زن رسید و عملا 3 هزار برابر شد. «ویلیام گاردنر» در کتاب «جنگ علیه خانواده» نوشت: «به گزارش سنای آمریکا در فاصله سال‌های 1981-1971، ایالت‌هایی که بیشترین بودجه را صرف تنظیم خانواده کرده بودند، بیشترین افزایش سقط جنین را داشتند». همین روند در کشورهای مختلف اروپایی نیز در دهه‌های 1970 و 1980 تکرار شد.  

جالب اینجاست که نهادهای بین‌المللی به بهانه افزایش سلامت زنان در کشورهای در حال توسعه به صورت همزمان پیگیر افزایش پوشش تنظیم خانواده از یک ‌سو و قانونی شدن سقط جنین از سوی دیگر هستند و به‌رغم تجربه تاریخی خود، سعی در القای این گزاره غلط دارند که «هرچه تنظیم خانواده بیشتر باشد آمار سقط عمدی کاهش می‌یابد»! در همین راستا در کنفرانس معروف جمعیت و توسعه قاهره (ICPD) در سال 1994 نگرش مثبت به سقط جنین (به بهانه آمار مرگ و میر زنان بارداری که به صورت غیرقانونی اقدام به سقط جنین می‌کنند) مطرح شد و «بهداشت باروری» با مفهومی جدید در زمره حقوق بشر قلمداد شد. همچنین فدراسیون بین‌المللی تنظیم خانواده (IPPF) در سال 2004 این شعار را مطرح کرد: «سقط جنین را نادر، سالم و قانونی کنیم».

در سال‌های اخیر صندوق جمعیت سازمان ملل، بانک جهانی، دفتر توسعه سازمان ملل، سازمان جهانی بهداشت، سازمان عفو بین‌الملل و انبوه نهادها و کنوانسیون‌های در ظاهر مدافع حقوق بشر، همچنان پیگیر افزایش پوشش تنظیم خانواده با این مفهوم در کشورها هستند و متاسفانه دولت‌ها نیز با غفلتی خودخواسته و با عدم تبیین دقیق وضعیت سقط جنین در کشورهای‌شان، به این نسخه فریبنده عمل می‌کنند. انتظار می‌رود مسؤولان بهداشت و سلامت جمهوری اسلامی ضمن نگاه هوشمندانه به تاریخ سقط جنین در دنیا و شناخت تاثیر «فرهنگ تنظیم خانواده» در افزایش این ناهنجاری اجتماعی، هرچه سریع‌تر آمار علمی سقط‌های عمدی را مشخص کرده و با تدوین یک برنامه دقیق و همزمان فرهنگی و بهداشتی، از آمار این جنایت خاموش بکاهند.

 

* سقط جنین غیرقانونی زن و شوهرهای قانونی

با توجه به عدم تمایل مسؤولان، آمارهای دقیق سقط جنین منتشر نمی‌شود اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد اکثر قریب به اتفاق سقط‌های جنین غیرقانونی، برای جنین‌های حاصل از روابط نامشروع نیست. برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته، در ایران بیش از 90 درصد سقط‌های جنین حاصل اقدام زن و شوهرهای قانونی است. از طرفی خیلی‌ها فکر می‌کنند به علت فقر اقتصادی سقط جنین رخ می‌دهد، در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشتر سقط‌های جنین به علت فقر فرهنگی است و کسانی که اقدام به این کار می‌کنند دارای درآمد متوسط به بالا بوده‌اند. بدین ترتیب می‌توان با شفاف‌سازی و تدوین یک برنامه جامع مانند فرهنگسازی و ترویج فرزندآوری، از آمار این جنایت خاموش تا حد زیادی کاست.

 

 

اطلاعات سقط در ایالات متحده آمریکا/ گردآوری شده توسط ویلیام رابرت جانستون (Wm. Robert Johnston) / آخرین بازبینی 28 نوامبر 2014

******