دیوارنگاره میدان فلسطین به خط عبری

طرح عبری جدید دیوارنگاره میدان فلسطین تهران با طرحی مقایسه‌ای از نتانیاهو و هیتلر روز گذشته رونمایی شد. این دیوارنگاره میدان فلسطین تهران که متعلق به سازمان تبلیغات اسلامی است، به نمایش طراحی‌هایی با موضوع فلسطین و ضدصهیونیستی به زبان عبری اختصاص دارد.

با شهادت بیش از ۳۵ هزار فلسطینی در چند ماه گذشته، از جدیدترین طرح دیوارنگاره میدان فلسطین تهران با شعار هیتانیاهو رونمایی شده است.

***

پخش برنامه امتداد از شبکه 4 سیما

برنامه تلویزیونی «امتداد»، محصول مرکز سیمرغ، به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مهدی انصاری و سردبیری سیدعرفان حسینی از روز گذشته پخش خود را از شبکه ۴ سیما آغاز کرد.

این برنامه گفت‌و‌گومحور به میزبانی رامین پورمند که در ۲۶ قسمت ۵۵ دقیقه‌ای تولید شده است، هر هفته روزهای جمعه ساعت ۱۶ روی آنتن می‌رود. همزمان با مشخص شدن زمان پخش «امتداد»، از لوگو و تیزر این برنامه که طراحی و ساخت آن به ترتیب برعهده میثم گلبابایی و محمد جعفری بوده است، رونمایی شد.

***

کارگردان ایرانی به سیفژ پیوست

سهیل موفق که در حیطه کودک و خانواده ساخت آثاری همچون پاستاریونی و شکلاتی را در کارنامه خود دارد و هم‌اکنون نیز فیلم سینمایی نوروز از او بر پرده سینما است به عضویت سیفژ درآمد.

سیفژ (CIFEJ) نخستین بار سال ۱۹۵۵ تحت نظارت یونسکو در بروکسل تأسیس شد و هدف اصلی آن ترویج تولید فیلم‌ها و رسانه‌های دیداری و شنیداری با تنوع فرهنگی، هنری، آموزشی، آموزنده و در عین حال سرگرم‌کننده بویژه برای کودکان و جوانان است.

***

افتتاح نمایشگاه نقاشی با محوریت بناهای تاریخی

نمایشگاه نقش‌نگاره رویا با ارائه بیش از ۵۰ اثر از هنرمندان عرصه نقاشی و هنرهای تجسمی با محوریت بناهای تاریخی در باغ‌موزه نگارستان دانشگاه تهران افتتاح شد.

در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه که با حضور رسول وطن‌دوست، مشاور عالی قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی و گردشگری، مجید منتظر ظهوری رئیس اداره موزه‌ها و فضاهای فرهنگی دانشگاه تهران و مریم دل‌افکن مدیر خانه هنر دل‌افکن برگزار شد، مشاور عالی قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی با اشاره به ترویج و اشاعه آثار تاریخی و بناهای معماری، ثبت سالانه یک الی 2 اثر در میراث جهانی را یک ظرفیت مهم برای کشور خواند و این نمایشگاه را گام مهمی در ترویج بناهای تاریخی دانست. این نمایشگاه از ۲۰ اردیبهشت بازگشایی می‌شود و تا ۲۴ اردیبهشت میزبان علاقه‌مندان در سالن کمال‌الملک باغ موزه نگارستان است.

***

مروری بر مجموعه عکس «از کرانه‌های آراز»

نشست «مروری بر مجموعه عکس از کرانه‌های آراز» به مناسبت هشتادمین سالروز تولد حبیب فرشباف، توسط رسانه مُصوّر امروز (یکشنبه 23 اردیبهشت) در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.

در این برنامه جمعی از عکاسان و متخصصان ارتباطات تصویری دیدگاه‌های خود را درباره عکس‌های حبیب فرشباف بیان می‌کنند و در پنل نقد و بررسی نیز آثار او با حضور خود عکاس مورد بررسی قرار می‌گیرد. حبیب فرشباف در دهه ۴۰، به عنوان یکی از معلمان پیشرو در روش‌های آموزشی به شمار رفته و به ‌صورت داوطلبانه در روستاهای دورافتاده برای خدمت معلمی می‌رفته است.

***

بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون به کما رفت

علی‌اکبر توفان‌پناه، بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون که از چندی پیش در بیمارستان بستری شده بود، به کما رفت. این بازیگر، فعالیت بازیگری‌اش را از سال ۱۳۵۱ با بازی در فیلم سرگروهبان ساخته سعید مطلبی آغاز کرد.

او در بسیاری از فیلم‌های سینمایی ایفای نقش کرد. فیلم‌هایی چون برخورد، روزی که خواستگار آمد، معصوم و... از فعالیت‌های وی پس از انقلاب است.

علی‌اکبر توفان‌پناه پیش از انقلاب در ۱۶ فیلم سینمایی بازی کرد. آخرین فیلمی که در آن ایفای نقش کرد، عروسی مامان در سال ۱۳۸۵ بود.

***

سینماگران به غرفه سازمان سینمایی خواهند آمد

سازمان سینمایی با بیش از ۱۵۰ عنوان کتاب تخصصی در حوزه سینما، در سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه کتاب میزبان علاقه‌مندان کتاب‌های سینمایی است.

مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی با ۲۲ عنوان کتاب، انجمن سینمای جوانان ایران با ۱۶ عنوان و بنیاد سینمایی فارابی با ۱۲۰ عنوان کتاب شامل ۱۰۰ عنوان از آثار قدیمی و ۲۰ عنوان جدید در نمایشگاه بین‌المللی تهران حضور دارند. غرفه سازمان سینمایی کشور با هدف عرضه آخرین کتاب‌های منتشرشده از سوی مراکز تابعه سازمان سینمایی به علاقه‌مندان حوزه کتاب ارائه شده و با برنامه‌ریزی انجام شده امسال، جمعی از هنرمندان سینما نیز در مدت برگزاری نمایشگاه در این غرفه حضور خواهند داشت.

گروه فرهنگ و هنر: در حالی امروز چهارمین روز سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه کتاب تهران در حال برگزاری است که به گفته علی رمضانی، قائم‌مقام نمایشگاه تهران طی ۳ روز نخست حدود 100 هزار نسخه کتاب در ۲ بخش مجازی و حضوری به فروش رسیده است. از این رو با توجه به بازه 10 روزه نمایشگاه و روند صعودی معمول در فروش کتاب که در دوره‌های گذشته تجربه کرده‌ایم، می‌توان انتظار داشت شاهد رشد فروش کتاب در دوره سی‌وپنجم باشیم. این در حالی است که در دوره سی‌وچهارم 3 میلیون و 600 هزار نسخه و در دوره سی‌وسوم 4 میلیون و 200 هزار نسخه در بازه 10 روزه نمایشگاه کتاب به فروش رسیده بود.

در این بین از جمله رویدادهای ویژه ۳ روز نخست، افتتاح غرفه کشور یمن به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه بود. در این افتتاح که با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزیر، عبدالرحمن مراد، رئیس سازمان کتاب جمهوری یمن و ابراهیم الدیلمی، سفیر جمهوری یمن برگزار شد، محمد حیدره، قائم مقام وزیر فرهنگ یمن با اشاره به اشتراک فرهنگی فی‌مابین گفت: ۲ کشور دارای یک پیامبر، قرآن و قبله مشترک هستند و در مجموع اشتراکات زیادی دارند. ایران و یمن به دلیل اینکه پیرو پیامبر رحمت هستند و از اهل بیت بویژه حضرت علی، امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام تبعیت می‌کنند، جای همکاری و تعامل زیادی دارند و امیدوارم روابط میان ۲ کشور تعمیق شود و ان‌شاءالله حضورمان در نمایشگاه کتاب تهران سرآغاز همکارهای فرهنگی و تعاملات بیشتر در بخش مقاومت اسلامی باشد.

اما سومین روز نمایشگاه سی‌وپنجم را می‌توان یکی از متفاوت‌ترین روزها دانست، آن هم به دلیل حضور صندوق‌های رای در محل برپایی و حضور واجدان شرایط در پای صندوق‌های رای‌ که در تاریخ برگزاری ادوار نمایشگاه بی‌نظیر و بی‌سابقه بود.

از طرفی در این روز برنامه‌های مختلفی توسط ناشران و دستگاه‌های حوزه کتاب در جای جای صحن اصلی برگزار شد که از آن جمله می‌توان به رونمایی از مجموعه کتاب «منتهی الارب فی لغه العرب» و «فرهنگ امروزین عربی - فارسی» با حضور غلامعلی حداد عادل، نکوداشت مرحوم حائری‌شیرازی با حضور محسن حائری و علی حائری، رونمایی از ۱۸ کتاب به زبان آفریقایی، نقد و بررسی فیلم کوتاه «سفید» با حضور مهدی برجیان کارگردان اثر در کوشک کتاب، رونمایی از کتاب پایداری سوره مهر با حضور مرضیه آتشی‌پور نویسنده اثر، نشست تخصصی «کتاب و ارتقای سواد مالی» با حضور محمدمهدی ایزدخواه، نشست نقد و بررسی کتاب «زندگی خوب و بسنده» با حضور پوریا آسترکی در گوشه نقد، نشست بررسی «فضای مجازی؛ رقیب یا همراه کتاب؟» با سخنرانی حمید هنرجو و محمد عزیزی، کارگاه «نمایش در کلاس درس» با موضوعات کتاب درسی دانش‌آموزان، رونمایی از کتاب «عطر گل محمدی» نوشته داوود امیریان با حضور رضا امیرخانی در سرای اهل قلم کودک و نوجوان، نشست نقد، بررسی و معرفی «کتاب تحلیل فلسفی از شخصیت انسان» با سخنرانی دکتر عبدالله معتمدی، رونمایی از کتاب «دانشگاه عالی دفاع ملی و راهبردی» با سخنرانی سیدمرتضی احمدی در سرای علمی، رونمایی از کتاب «جمال» با حضور احمد السعدی (نویسنده) و عبدالحافظ السالم (مدیر اداره کل مستندنگاری حشد الشعبی)، نشست «کتاب آینده» بررسی روند انتشار کتاب در روسیه و تأثیر پوشکین در ادبیات جهانی، نشست «هم‌زبانی شرقی ایران، چین و روسیه» با سخنرانی پروفسور ولادیمیر ایوانف، نشست «فلسطین از نگاه مقام معظم رهبری و رونمایی از کتاب به زبان‌های اردو و کردی سورانی» با سخنرانی منیر شفیق ادیب و متفکر فلسطینی جهان عرب در سرای ملل اشاره کرد. 

از سویی در روز سوم حضور کودکان و نوجوانان در نمایشگاه پررنگ بود؛ سال گذشته  در جریان بازدید رهبر معظم انقلاب از بخش کتاب کودک و نوجوان تذکرات و توصیه‌هایی از سوی ایشان بیان شد و امسال شاهد اهتمام ویژه ناشران در این حوزه بودیم. در این بخش در روز سوم، بازدیدکنندگان به چند دسته تقسیم شده بودند؛ دسته اول کودکانی بودند که در غرفه‌ها به بازی با اسباب‌بازی‌ها و کشیدن نقاشی روی میزهای نقاشی و دست‌ورزی مشغول شده بودند و والدین آنها که با ورق زدن کتاب‌ها یا با کمک گرفتن از کتاب‌فروش‌ها به انتخاب کتاب برای فرزندان خود مشغول بودند. دسته دیگر بازدیدکنندگانی بودند که همراه با کودک خود در باغ کاغذی نمایشگاه کتاب و میان غرفه‌ها قدم می‌زدند و گاهی همقد آنها می‌شدند تا کتابی را با فرزند خود ورق بزنند و به تصاویر و متن آن نگاهی بیندازند و ببینند خود کودک نیز این کتاب را دوست دارد و با آن ارتباط برقرار می‌کند یا نه! البته در روز دوم نمایشگاه نیز شاهد حضور گروهی از نوجوانان از طرف مدارس همراه با معلمان و مربیان خود بودیم که در غرفه‌های انتشارات کودک و نوجوان مشغول بازدید بودند. از جمله اتفاقات جذاب این دوره در بخش کودک و نوجوان حضور بازیگرانی با پوشش مشاهیر ایران‌زمین بین بازدید‌کنندگان است که بسیار مورد علاقه کودکان قرار گرفته و بازار عکس با این تن‌پوش‌ها بسیار داغ است.

از میهمان‌های ویژه روز سوم نیز می‌توان حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی را نام برد که از بخش‌های مختلف نمایشگاه بازدید کرد. از میهمانان روز دوم نیز می‌توان به محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور و حبیب‌الله سیاری، معاون هماهنگ‌کننده ارتش و بازید وی از ناشران حوزه ارتش اشاره کرد.

در این بازدید سیاری با اشاره به حضور همیشگی‌اش از نمایشگاه کتاب گفت: سابقه نداشته که در نمایشگاه حضور نیابم. ارتش در این دوره با 13 ناشر از بخش‌های مختلف در نمایشگاه کتاب حضور دارد. در واقع این تعداد ناشر باعث می‌شود حجم کار ارتش در تولید محصولات مکتوب و فرهنگی نمایان شود.

از نکات ویژه دوره سی‌وپنجم می‌توان به انتشار پایش‌های روزانه ستاد اطلاع‌رسانی نمایشگاه اشاره کرد. طبق آمار منتشر شده از نخستین پایش در روز اول، رضایت 60 درصدی مخاطبان از برگزاری نمایشگاه و 75 درصدی از مکان نمایشگاه به دست آمده است. تاخیر در آماده‌سازی غرفه‌ها، کمبود صندلی‌ها برای استراحت بازدید‌کنندگان و توزیع نامناسب و ناکافی نقشه و راهنمای سالن‌ها همه از مواردی بوده که انتقاد بازدید‌کنندگان را در پی داشته است.

سومین روز نمایشگاه کتاب با توجه به استقبال علاقه‌مندان از ساعات آغازین صبح جمعه، بنا به تصمیم کمیته برگزاری تا ساعت 21 تمدید شد.

گروه فرهنگ و هنر: در سال‌های اخیر با رشد و توسعه سینما و نمود یافتن عینی قابلیت‌های بیانی، سرگرم‌کنندگی و هنری آن، این رسانه اثرگذار علاقه‌مندان فراوانی در میان جوانان پیدا کرده است. افزون بر پیدایش و شکل‌گیری آموزشگاه‌ها و نهادهای آموزشی دولتی و خصوصی، مقوله تالیف و ترجمه کتب آموزشی - پژوهشی و تئوریک در حوزه سینما نیز رشد قابل توجهی را تجربه کرده است و نشرهای متعددی سالانه آثار تازه‌ای را روانه بازار کتاب می‌کنند. برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فرصت مناسبی است تا درباره کم و کیف این آثار با نگاهی کارشناسی و نقادانه بررسی‌هایی دامنه‌دار انجام شود و نقاط قوت و ضعف آثار موجود مرتبط با سینما در بازار نشر ارزیابی شود. مطابق تجربه جهانی، برخی کارشناسان و سینماگران بر این عقیده هستند که یکی از راه‌های آموزش سینما، تماشا و تحلیل آثار سینمایی و مطالعه کتاب‌های آموزشی در این زمینه است اما آیا هر اثر مکتوبی در این زمینه می‌تواند راهگشا باشد؟ بررسی اجمالی کتاب‌های به چاپ رسیده در حوزه سینما نشان می‌دهد بسیاری از این آثار به دلایل متعددی اثر‌گذاری لازم را نداشته و در برخی موارد می‌توانند به خواننده آدرسی غلط بدهند. تعداد زیادی از کتاب‌های مرتبط با هنر سینما، با وجود بهره بردن از عنوان‌های گیرا و جذاب، در عمل دارای کیفیت مطلوب نبوده و پس از مطالعه، مخاطبان هدف خود را سرخورده می‌کنند. در این آشفته بازار، برخی فعالان نشر راهی متفاوت و کاربردی را در پیش گرفته و در انتخاب آثار چاپ شده، با در پیش گرفتن نگاهی کارشناسی‌شده توانسته‌اند خلأها و کمبودهای موجود در این زمینه را پوشش دهند. بنیاد سینمایی فارابی علاوه بر اهتمام به تولید و مشارکت در ساخت آثار سینمایی، در زمینه چاپ و نشر کتب تخصصی مرتبط با سینما نیز حضور فعالی دارد. مجموعه آثار تالیفی و ترجمه شده توسط انتشارات بنیاد سینمایی فارابی، حوزه‌های مطالعاتی مختلفی را در بر می‌گیرد و از پراکندگی موضوعی بسیار مطلوبی برخوردار است. حوزه‌هایی نظیر آموزش جنبه‌های مختلف سینما، مباحث پژوهشی و مطالعاتی، فیلمنامه‌ها و کتاب‌های تئوریک مرتبط با هنر هفتم از جمله مواردی است که در این دسته‌بندی قرار می‌گیرد. امسال و در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، انتشارات بنیاد سینمایی فارابی از ۱۶ عنوان کتاب تازه رونمایی کرده است که آماری خیره‌کننده به حساب می‌آید. این کتاب‌ها هر یک موضوعات و بسترهای متفاوتی را پوشش می‌دهند. 

فارابی هم‌اکنون با بیش از ۱۲۰ عنوان کتاب در نمایشگاه حاضر است که در این میان، برخی منابع به عنوان رفرنس‌های مرجع مورد توجه آکادمی‌های مختلف فیلمسازی در سطح جهان هستند. تحول مثبت صورت گرفته در دور جدید مدیریت این نهاد، تجدید چاپ آثار پرفروش قدیمی است که می‌تواند مورد توجه علاقه‌مندان به سینما قرار گیرد و باعث رشد کیفی تولیدات کوتاه و بلند سینمای ایران شود. وجه متفاوت کتاب‌های آموزشی ارائه شده توسط فارابی در این است که بسیاری از این منابع نظیر «پیش‌درآمدی بر فیلم»، «کارگردانی داستان»، «فیلمنامه‌نویسی در قرن ۲۱» «اصول اساسی کارگردانی سینما» و... به صورت بنیادین و پایه‌ای مباحث مربوط به آموزش در حوزه‌های مختلف سینما را دربر گرفته و علاقه‌مندان به سینما با مطالعه این آثار و از همان ابتدا، با نگاهی حساس و بنیه آموزشی به روز، تربیت می‌شوند یا در کتاب‌هایی نظیر «نیمه تاریک نابغه» که به زندگی یکی از مهم‌ترین فیلمسازان تاریخ سینما یعنی آلفرد هیچکاک می‌پردازد، با نگاهی موشکافانه دوره‌های کاری و فیلم‌های این نابغه سینما مورد بررسی قرار گرفته است که بدون شک مطالعه آن آموزه‌های بسیاری برای نسل جوان خواهد داشت. آموزش سینما از طریق ارائه کتاب‌های تخصصی، مساله‌ای حساس و مهم به شمار می‌آید که باید نظارت بیشتری توسط نشرهای فعال این حوزه روی آن انجام شود. در این میان برخورداری از سطح کیفی مطلوب، مهم‌ترین موضوع در این زمینه است و نباید از آن غفلت شود.

گروه فرهنگ و هنر: دهمین برنامه سلسله جلسات نمایش فیلم‌تئاترهای شاخص با همکاری مشترک انجمن صنفی منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر و سینماتک خانه هنرمندان ایران به نمایش فیلم‌تئاتر «عروسی خون» (محصول ۱۹۸۱ اسپانیا/ ۶۷ دقیقه) به کارگردانی کارلوس سائورا بر مبنایِ نمایشنامه‌ای نوشته فدریکو گارسیا لورکا اختصاص داشت. در این نشست عباس غفاری، منتقد و کارشناس تئاتر با اشاره به کارنامه کاری لورکا گفت: «این نمایش یکی از زیباترین برداشت‌های تئاتری یا تله‌تئاتری از نمایشنامه جاودانه لورکا است. همانطور که می‌دانید لورکا 3 نمایشنامه دارد که تقریبا به یکدیگر پیوسته هستند و به عنوان سه‌گانه لورکا با نام‌های «عروسی خون»، «یرما» و «خانه برناردا آلبا» شناخته می‌شوند. بسیاری معتقدند این 3 اثر، سه‌گانه‌ای سیاسی است که دوران ژنرال فرانکو و سیاست‌های دیکتاتورمآبانه او را نقد می‌کند». او افزود: «در ابتدای این فیلم نیز عکسی به نمایش گذاشته می‌شود که مربوط به مبارزان اسپانیایی است که در مقابل دیکتاتوری ژنرال فرانکو قد علم کرده و با او سال‌ها مبارزه کرده‌اند. در واقع این صحنه، نقطه نظر سیاسی سائورا را نیز به ما نشان می‌دهد. در واقع شاید این کار تقدیری باشد از کسانی که برای آزادی جنگیدند. یکی از این افراد خود لورکا است. سائورا یکی، 2 سال پس از این اثر، «یرما» را می‌سازد. در واقع پس از این شیوه کارگردانی سائورا تغییر کرده و کارهای زیادی را بر اساس موسیقی بی‌کلام می‌سازد». 

محمودرضا حبیبی هم در این نشست گفت: «همان‌طور که می‌دانید لورکا معروف‌ترین و مشهورترین درام‌نویس اسپانیایی است. او زندگی پرفراز و نشیبی داشته است اما در نهایت در سال ۱۹۳۶ میلادی توسط افراد ژنرال فرانکو دستگیر شده و ۳۸ سالگی اعدام می‌شود. با این وجود تمام شاهکارهای خود را در 6 سال آخر زندگی‌‌اش خلق می‌کند. وی سال ۱۹۳۳ نمایشنامه «عروسی خون» را به عنوان نخستین اثر از سه‌گانه خود معرفی می‌کند. یک سال بعد، «یرما» و سال بعد از آن «خانه برناردا آلبا» را می‌نویسد. اگر قرار باشد آثار او را نقد کنیم، باید نگاهی به دیدگاه ادبی لورکا داشته باشیم، تغییراتی که او با آثارش در درام اسپانیا به وجود آورد». او افزود: «کاری که لورکا می‌کند، تطبیق ادبیات کلاسیک اسپانیایی با عناصر ادبیات مدرن روز اروپاست. در واقع او موجب ورود مکتب‌های جدیدی چون دادائیسم و سورئالیسم می‌شود و این بسیار اهمیت دارد. اتفاقاتی که در زندگی لورکا رخ داد، در واقع او را مجبور به بازتعریفی از ادبیات اسپانیا کرد و موجب آمیختگی خود با عناصر مدرن شد. بعد از این مقطع هویت ملی جدیدی را در آثار لورکا می‌بینیم که او می‌خواهد مانند نمایشنامه «عروسی خون» در درام خود معرفی کند. بیشتر ساختار ادبی سه‌گانه لورکا بر مبنای شعر ساخته شده است ولی درام و واقع‌گرایی آن بر مبنای واقع‌بینی سخت‌گیرانه‌ای است که لورکا می‌خواهد آن را به چالش بکشد. در حقیقت، واقع‌گرایی و شعر او، شعری رمانتیک نیست که تنها در پی شعرپردازی باشد. اتفاقا چالش‌ها در آثارش، مانند «عروسی خون»، چالش‌های پیکارجویانه‌ای است». این منتقد تئاتر ادامه داد: «دیدگاه روانشناختی آثار لورکا نیز موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. این مساله همان امیدی است که از فرد به جامعه تزریق می‌شود. او این افراد را مورد بررسی قرار می‌دهد چون این افراد هستند که بعدها می‌خواهند جامعه اسپانیا را تشکیل دهند. لورکا تنها امید خود برای خوشبختی را این‌طور تعریف می‌کند: خوشبختی برای یک انسان در زندگی، رسیدن به نیازهای کامل غریزی است». یعنی نیازهایی کاملا انسانی. همان‌طور که در «عروسی خون» نیز می‌بینیم که تمام روابط، چالش‌ها، پیکارها و نبردهایی که بین افراد در جریان است، کاملا بر مبنای غریزه آنها بوده است. این برخوردهایی است که انسان‌ها طبق غرایز با همدیگر در محدوده و چارچوب محدودیت‌های جامعه پیدا می‌کنند. این محدودیت‌های جامعه همان سنت‌ها و باورهایی است که در جامعه خود لورکا نیز بوده است؛ همان هدف‌هایی که لورکا به آنها حمله کرده و آنها را مورد چالش قرار می‌دهد». حبیبی در پایان گفت: «آدم‌هایی که در درام‌های لورکا می‌بینیم، با تقدیر و سرنوشت خود درگیرند. اگرچه این تقدیر و سرنوشت‌ها باعث نمی‌شوند انسان‌ها طغیان نکنند. این مساله‌ای است که لورکا از زمان کودکی با آن درگیر بوده است».