پشت سدها آب رفت

گروه اجتماعی: میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر۱۴۰۳) تا پانزدهم فروردین‌ماه درحالی به 122.8 میلیمتر رسید که نسبت به بارش‌های دوره بلندمدت ۳۷ درصد و نسبت به سال آبی گذشته 23 درصد کاهش یافته است. بررسی وضعیت بارش‌ها در کشور در سال آبی جاری (ابتدای مهر۱۴۰۳ تا آخر شهریور۱۴۰۴) تا مقطع پانزدهم فروردین نشان می‌دهد سال کم‌بارشی بوده و به دلیل تداوم خشکسالی‌ها میزان بارش‌ها نیز نتوانسته مرهمی بر تکمیل منابع آبی زیرزمینی و سطحی محسوب شود. 
تاز‌ه‌ترین آمار منتشره از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران هم بیانگر آن است که اگرچه تا پانزدهم فروردین 122.8 میلیمتر بارش در کشور رخ داده اما در مقایسه با 193.9 میلیمتر دوره درازمدت ۳۷ درصد کاهش بارش رخ داده است که همین امر بر منابع آبی تاثیر منفی دارد. همچنین این میزان بارش در همسنجی با 159.2 میلیمتر بارش سال آبی گذشته ( ابتدای مهر۱۴۰۲ تا آخر شهریور۱۴۰۳) ۲۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. از مجموع استان‌های کشور، ۲۴ استان نسبت به سال گذشته درگیر کاهش بارش هستند و همه استان‌ها در مقایسه با دوره درازمدت کاهش بارش دارند. در این میان استان آذربایجان غربی با دریافت 156.8 میلیمتر بارش نسبت به سال گذشته با کاهش ۹۴ درصدی در صدر استان‌های کم‌بارش ایستاده است.
در این باره احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با «وطن امروز» با بیان اینکه وضعیت منابع آبی کشور با توجه به کاهش بارش‌ها نگران‌کننده است اظهار کرد: در فصول پاییز و زمستان سال گذشته بارش‌ها در مجموع مناسب نبود، اکنون نیز که در فصل بهار قرار داریم پربارش‌ترین ماه سال در بهار فروردین است که بارش‌ها در این ماه نیز متناسب با سال گذشته کاهشی است، چرا که تا 2 هفته آینده پایان ماه نیز پیش‌بینی‌ها حکایت از بارندگی کمتر از نرمال دارد. از طرفی داده‌های هواشناسی نشان می‌دهد در بخش‌های جنوبی کشور طی این مدت بارندگی نداریم.
وی با بیان اینکه فروردین مهم‌ترین ماه بهاری از لحاظ بارش مناسب طی این فصل است افزود: اردیبهشت نیز اگر بارش‌ها مناسب باشد معمولا 8 درصد بارش سال را تامین می‌کند که بارش‌ها در این ماه نسبت به خرداد بیشتر است. بنابراین اگر در مجموع میزان بارش‌های 2 ماه آینده را در نظر بگیریم در خوشبینانه‌ترین حالت بین 10 تا 12 درصد * بارندگی را تا پایان بهار طی این 2 ماه خواهیم داشت.
وظیفه در ادامه افزود: از آنجا که بارش‌ها طی سال آبی37 تا 38 درصد زیر نرمال است، بنابراین حتی بارش‌های نرمال در 2 ماه آینده نیز نمی‌تواند کم‌بارشی‌ها را جبران کند به همین دلیل است که آب مخازن اغلب سدهای کشور به نصف رسیده است و وضعیت مناطق جنوب، جنوب غرب و حتی مرکز کشور از لحاظ منابع آبی در تابستان نگران‌کننده به نظر می‌رسد. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی اظهار داشت: استان‌های فارس، اصفهان، یزد، هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان و تهران به دلیل کم‌بارشی‌ها در طول سال آبی شرایط خوبی ندارند. 
به طور مثال در مجموع استان‌های جنوبی 50 درصد منابع آبی ناشی از بارش‌ها را کسب کرده‌اند به طوری که بارش‌ها در استان‌های سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان 75 درصد زیر نرمال بوده است. تهران نیز 40 درصد و آذربایجان غربی هم 60 درصد بارش داشته‌اند. انتظار این است که با توجه به بارش‌های مونسونی تابستانی بارش‌ها در سیستان‌وبلوچستان بهبود یابد  که این پدیده معمولا در ماه‌های تیر و مرداد مناطق جنوب شرق کشور را فرا می‌گیرد.وی در ادامه گفت: علاوه بر کاهش بارش‌ها، دمای هوا نیز در فلات مرکزی و جنوب کشور در تابستان گرم‌تر از نرم معمول پیش‌بینی  می‌شود که ترکیب امواج گرمایی همراه با خشکسالی  می‌تواند پدیده مخرب آب و هوایی را در کشور ایجاد کند.
* نیمی از ۳۶ سد کشور خالی است
بر اساس آخرین آمار از وضعیت مخازن سدهای مهم کشور، ۳۶ سد کمتر از ۵۰ درصد آب دارند و میانگین حجم پرشدگی سدهای کشور نیز ۴۸ درصد است. وضعیت برخی سدهای مهم کشور بیانگر این است که در ۳۶ سد درصد پرشدگی کمتر از ۵۰ درصد است، به ‌طوری‌ که سدهای پنجگانه تهران، سد زاینده‌رود اصفهان، سد دوستی و طرق استان خراسان رضوی، سد 15 خرداد حوضه قمرود، سد استقلال آذربایجان غربی، سد سرنی هرمزگان، سد تهم استان زنجان، سد رودبال داراب استان فارس، چاه‌نیمه استان سیستان‌وبلوچستان، سد تنگوییه سیرجان استان کرمان، سد نسا این استان، سد ساوه و کمال صالح استان مرکزی و سد شیمیل و نیان استان هرمزگان کمتر از ۵۰ درصد آب دارند.
* کاهش حجم مخازن سدهای چهارگانه تهران
کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری موجب شده است مخازن آب اغلب سدهای کشور آب برود به‌طوری که حجم آب سدهای چهارگانه استان تهران شامل امیرکبیر، لتیان، لار و ماملو اکنون ۱۱۲میلیون مترمکعب است که این مقدار در مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۳۴ میلیون متر مکعب بوده است. وزارت نیرو اعلام کرده است، حجم آب سد امیرکبیر هم‌اکنون ۳۰ میلیون مترمکعب و همچنین حجم کلی ذخایر سدهای سامانه شرق تهران شامل لتیان، لار و ماملو هم ۸۱ میلیون متر مکعب اعلام شده است. بر این اساس، حجم آب سد لتیان ۲۵ میلیون مترمکعب، حجم آب سد ماملو ۳۲ میلیون مترمکعب و حجم آب سد لار نیز ۲۴ میلیون متر مکعب است که حجم کلی سدهای سامانه شرق در حال حاضر در مقایسه با سال گذشته ۳ میلیون متر مکعب کاهش را نشان می‌دهد. میزان بارش‌های استان تهران از ابتدای سال آبی تاکنون 133.8 میلیمتر است که این میزان در سال آبی گذشته 148.8 میلیمتر ثبت شده است. بر این اساس میزان بارش‌ها نسبت به سال آبی گذشته ۱۰ درصد کاهش و نسبت به متوسط بلندمدت 35.1 درصد کاهش را نشان می‌دهد. شرکت آب منطقه‌ای تهران از شهروندان درخواست کرد همچنان در زمینه مدیریت مصرف و صرفه‌جویی آب همکاری کنند تا با رعایت الگوی مصرف بهینه، در تامین آب شرب پایدار بهترین خدمت به مردم ارائه شود.
* بارش ۵ روزه باران در برخی مناطق کشور
سازمان هواشناسی از بارش باران، رعد و برق و وزش باد شدید موقتی تا پنجشنبه در برخی مناطق کشور از جمله سواحل دریای خزر خبر داد. بر اساس نقشه‌های همدیدی و آینده‌نگری سازمان هواشناسی، دوشنبه 18 فروردین در برخی مناطق استان‌های لرستان، کرمانشاه، شمال و شرق خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی و ارتفاعات مرکزی البرز رگبار باران، رعد و برق، وزش باد شدید موقتی، در برخی مناطق گردوخاک و در مناطق مستعد بارش تگرگ پیش‌بینی شده است. 
این شرایط روز سه‌شنبه برای استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی، گلستان، سمنان، شرق اصفهان،‌ آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، روز چهارشنبه در شمال غرب و پنجشنبه در شمال غرب، غرب، سواحل دریای خزر و دامنه‌های غربی البرز پیش‌بینی می‌شود.