بسیاری این روزها در حالی با علائم شبیه سرماخوردگی شدید به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند که به گفته کارشناسان بهداشت، ویروس‌های فصول سرد سال نظیر آنفلوآنزا، سویه‌های «کووید-19» و سرماخوردگی مدتی است در کشور فعال شده و در حال اوج‌گیری است؛ ویروس‌هایی که از قدرت سرایت‌پذیری بالایی برخوردارند، چرا که مردم با گذراندن چند ماه از آخرین باری که به این نوع بیماری‌ها دچار شده‌اند، آنتی‌بادی چندانی برای مقاومت در برابر این ویروس‌ها ندارند. هر چند شیوع ویروس‌ها در فصول سرد سال پدیده‌ای طبیعی است اما برخی چون افراد سالخورده، کودکان و کسانی که دارای ضعف سیستم ایمنی هستند یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای‌اند باید بیشتر مراقب باشند، زیرا این نوع ویروس‌ها ممکن است سلامت آنها را به خطر بیندازد. استفاده از ماسک در اماکن عمومی، رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله‌گیری اجتماعی و انجام واکسیناسیون عمده راهکاری موثر برای جلوگیری از مبتلا به این نوع بیماری بوده که به جد مورد تاکید پزشکان است.
در این باره دکتر حسین کیوانی، ویروس‌شناس در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: شواهد گویای این است که بیش از یک ماه است سر و کله ویروس‌های تنفسی در کشور پیدا شده و هر چه به ماه‌های سرد سال نزدیک شویم احتمال شیوع بیشتر آن در جامعه دور از ذهن نیست. وی با بیان اینکه شیوع ویروس‌ها اکنون در ایران بالاتر از استاندارد جهانی نیست، افزود: در حال حاضر همه مستعد مبتلا به ویروس‌های تنفسی هستیم و از آنجا که پروتکل‌های بهداشتی چندان رعایت نمی‌شود، بنابراین کودکان، سالخوردگان و افراد دارای نقص ایمنی، بیماران قلبی و ریوی افرادی پرخطری هستند که باید بیشتر به مساله خودمراقبتی توجه کنند. متخصص ویروس‌شناسی در ادامه با اشاره به اینکه برخی بیماری‌های تنفسی را نمی‌توان با دارو علاج کرد، اظهار داشت: گروهی از ویروس‌ها همچون رینو ویروس‌ها و پاراآنفلوآنزا هیچ واکسنی ندارند، در چنین شرایطی باید مراقبت کنیم انتشار این ویروس‌ها جهشی نشود؛ این ویروس‌ها با دارو درمان نمی‌شوند و استفاده از دارو برای درمان بی‌تاثیر است. بنابراین برای درمان این بیماری‌ها، بیمار ضمن استراحت باید مایعات گرم استفاده و هر چند ساعت آب‌نمک قرقره کند. کیوانی تصریح کرد: تزریق واکسن آنفلوآنزا اگرچه سطح ابتلا را تا حدی پایین می‌آورد اما برای درمان معجزه نمی‌کند، بنابراین تزریق آن جز برای بیماران دارای نقص ایمنی، کودکان و سالخوردگان ضرورت چندانی ندارد، چرا که برخی ویروس‌ها حتی ممکن است برای تقویت ایمنی بدن مفید باشد و ثابت شده همین سرماخوردگی‌ها که سالانه میلیون‌ها نفر در دنیا به آن مبتلا می‌شوند بی‌دلیل نیست.
* کودکان، انتقال‌دهنده ویروس‌ها
پاییز، زمان اوج بسیاری از بیماری‌های ویروسی تنفسی است؛ عفونت‌های ویروسی سیستم تنفسی به راحتی قابل انتقال است و می‌تواند برای کودکان، افراد مسن و اشخاصی که ضعف سیستم ایمنی دارند، خطرناک باشد. متخصص ویروس‌شناسی پزشکی با تاکید بر لزوم انجام واکسیناسیون برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا، دلیل گردش زیاد ویروس آنفلوآنزای نوع A و افزایش سرعت انتقال آن را پوشش کم و ناکافی واکسیناسیون برشمرد. دکتر آذرخش آذران با اشاره به بیماری‌های ویروسی و باکتریال تنفسی شایع در این فصل، افزود: ویروس‌های مختلفی از جمله رینوویروس‌ها در بروز سرماخوردگی نقش دارند. «کووید-۱۹»، آنفلوآنزا، سرماخوردگی ناشی از ویروس‌های مختلف، اسهال و استفراغ ناشی از روتاویروس، عفونت حاد گوش، سینوزیت، آلرژی و آسم در این فصل شیوع پیدا می‌کنند. وی با اشاره به گردش فراوان ویروس آنفلوآنزای نوع A و افزایش سرعت انتقال آن بیان کرد: بررسی‌ها نشان داده دلیل اصلی این موضوع، پوشش کم و ناکافی واکسیناسیون است، در نتیجه با انتقال بالای ویروس در کودکان و بروز بیماری شدید و وخیم در بزرگسالان مواجه شده‌ایم، بنابراین آنفلوآنزا در کودکان موجب انتقال خیلی سریع می‌شود و این کودکان هستند که بیماری را به دیگران منتقل می‌کنند اما در کودکان چندان منجر به بستری نمی‌شود اما این بیماری ممکن است در بزرگسالان بالای ۶۵ سال، وخیم و حتی منجر به بستری شدن در ICU شود. وی ادامه داد: علائم آنفلوآنزا برخلاف «کووید-۱۹» که به صورت تدریجی شروع می‌شود، ناگهانی است و با تب و لرز و سردرد شروع می‌شود و در ادامه، سرفه خشک و در موارد کم سرفه خلط‌دار، بدن‌درد شدید، بویژه در ناحیه کمر یا پشت ساق پا، آبریزش بینی، گلودرد، آبریزش چشم، دردناک شدن چشم‌ها، بی‌اشتهایی، احساس فشار در زیر جناق سینه، گاهی بروز اسهال، استفراغ و تهوع، خستگی و بی‌قراری از علائم این بیماری هستند. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز اضافه کرد: عوارض این بیماری به ۲ دسته ریوی (پولمونری) و خارج ریوی (اکستراپولمونری) تقسیم می‌شود. عوارض ریوی شامل پنومونی ویروسی و پنومونی باکتریال و عوارض خارج ریوی هم شامل عفونت گوش میانی، سینوزیت، التهاب تیروئید، بدتر شدن دیابت، التهاب قلب، التهاب مغز و التهاب عضلات است. آذران به ایسنا گفت: به طور کلی، آنفلوآنزا می‌تواند چندین ارگان بدن را درگیر کند و در افرادی که بیماری‌های ریوی و قلبی دارند، می‌تواند موجب تشدید آن بیماری شود. وی درباره تفاوت‌های آنفلوآنزا با سرماخوردگی و «کووید-۱۹» بیان کرد: بسیاری اوقات بیماری‌های تنفسی از نظر بالینی، قابل تشخیص نیستند اما یکی از مهم‌ترین وجوه تفکیک آنفلوآنزا از سرماخوردگی و «کووید-۱۹»، شروع بسیار ناگهانی آنفلوآنزا است، به این معنا که بدون هیچ پیش‌آگهی قبلی و به صورت ناگهانی، تب و لرز و سردرد شروع می‌شود اما در «کووید-۱۹» و سرماخوردگی، علائم به صورت تدریجی رخ خواهد داد؛ اول تب و لرز خفیف، بعد کاهش اشتها، گلودرد، سوزش گلو و بتدریج درد عضلانی، آبریزش و گرفتگی بینی ایجاد می‌شود. بنابراین وجه تفکیک بالینی آنفلوآنزا از سرماخوردگی، تنها شروع ناگهانی یا تدریجی بودن علائم است، در حالی که در سرماخوردگی، درد عضلانی وجود ندارد و شدت بیماری کمتر است اما اگر بخواهیم به صورت دقیق ویروس را تشخیص دهیم، نیازمند تشخیص آزمایشگاهی خواهیم بود. متخصص ویروس‌شناسی پزشکی گفت: دوره نهفتگی انتشار ویروس آنفلوآنزا یک تا ۴ روز است و هرچه میزان ویروس بیشتر باشد، علائم زودتر ظاهر می‌شوند اما معمولا علائم آنفلوآنزا بعد از یکی دو روز بعد از مواجهه با ویروس یا فرد بیمار، ظاهر می‌شود.
* سرماخوردگی کودکان را دست‌کم نگیرید
اگرچه با ورود به فصول سرد سال معمولا بیماری‌های تنفسی بیشتر می‌شود و خیلی‌ها به ویروس‌هایی نظیر سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سویه‌های جهش‌یافته «کووید-19» مبتلا می‌شوند ولی نباید نسبت به عواقب این بیماری‌ها بی‌توجه بود، چرا که پزشکان هشدار می‌دهند همین بیماری‌های به ظاهر معمولی ممکن است بیمار را روانه بیمارستان و حتی اتاق مراقبت‌های ویژه کند و سلامت فرد را به خطر بیندازد. طبق گزارش‌های موجود، کودکان و سالمندان افرادی هستند که بیشتر از دیگران به این بیماری‌ها مبتلا می‌شوند و بهبود آنها نیز زمان بیشتری می‌برد. با این وجود تاکید کارشناسان بهداشت این است که خودمراقبتی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی ضرورتی است که برای جلوگیری از مبتلا شدن به ویروس‌های تنفسی نباید از آن غافل بود. طبق گفته پزشکان، گاهی ویروس‌های ناشی از سرماخوردگی، التهابی در قلب ایجاد می‌کنند که می‌تواند باعث ایست قلبی در سنین بعدی یا ۲ یا ۳ هفته بعد از ابتلا به سرماخوردگی شود. محمدتقی مجنون، رئیس بخش قلب کودکان در مرکز طبی کودکان با تاکید بر اینکه ایست قلبی در کودکان اتفاقی نادر است، گفت: علل شناخته‌شده‌ای درباره ایست قلبی کودکان و نوجوانان وجود دارد که معمولاً مغفول واقع می‌شوند. به عنوان مثال برخی بیماری‌ها سرشتی ناشناخته دارند و در کودکی یا نوجوانی بروز می‌یابند مانند تنبلی عضله قلب که معمولاً در سنین نوجوانی بروز می‌کنند. این بیماری‌ها حتی ممکن است زمینه ایست قلبی یک فرد ورزشکار در جوانی را هم فراهم کند. او به تغییرات نواری قلب به عنوان نوعی دیگر از بیماری‌های مادرزادی یا سرشتی اشاره کرد که زمینه‌ساز بروز ایست قلبی در کودکان و نوجوانان می‌شوند: این تغییرات در نوار قلب قابل مشاهده هستند. افرادی که چنین شرایطی دارند مستعد آریتمی یا اختلال ریتم قلب هستند. این اختلال ریتمی برحسب شرایط می‌تواند از دوره نوزادی، کودکی یا نوجوانی بروز کند. مجنون اضافه کرد: البته ممکن است فردی که ژن این بیماری را دارد با مشکلی هم مواجه نشود و این بیماری در او بروز نکند اما تحت شرایط استرس‌زا و... ممکن است این بیماری در فردی که مستعد آن است بروز یابد. آریتمی‌ها متفاوت هستند، بعضی از آریتمی‌ها کشنده هستند و می‌توانند باعث ایست قلبی غیرقابل برگشت شوند.
فوق‌تخصص قلب کودکان با بیان اینکه به جز بیماری‌های سرشتی، بیماری‌های اکتسابی هم می‌توانند باعث ایست قلبی در کودکان و نوجوانان شوند به ایلنا گفت: گاهی ویروس‌های ناشی از سرماخوردگی التهابی در قلب ایجاد می‌کنند که می‌تواند باعث ایست قلبی در سنین بعدی یا ۲ یا ۳ هفته بعد از ابتلا به سرماخوردگی شود. در واقع این ویروس‌ها به ظاهر کم‌خطر هستند اما احتمال درگیر شدن عضلات قلب، به دلیل ابتلا به آنها بالاست و اگر این درگیری رخ دهد کودک دچار نارسایی قلبی شده و ممکن است ایست قلبی رخ دهد و کودک فوت کند. در بیمارستان‌های تخصصی قلب اطفال چنین مواردی به کرات قابل مشاهده است.
وی تاکید کرد: بنابراین مناسب است افرادی که به دنبال سرماخوردگی دچار مشکل در تنفس و طپش قلب می‌شوند از نظر سلامت قلب مورد بررسی قرار گیرند. همچنین خوب است متخصص قلب افرادی را که قصد ورزش دارند، ویزیت کند تا در صورت لزوم مورد بررسی‌های تخصصی‌تر قرار بگیرند و از ایست قلبی آنها پیشگیری شود.
افزایش تعداد بیماران مبتلا به ویروس تنفسی و راهکارهای جلوگیری از شیوع گسترده آن
پرسه ویروس‌ها
ارسال نظر
پربیننده
تازه ها