آیین نامداری

در سالن اجتماعات فدراسیون کشتی، جایی که پوسترهای قدیمی و مدال‌ها مثل اسناد یک تاریخ زنده بر دیوارها نشسته‌ بودند، مراسم رونمایی از کتاب تازه‌ای درباره زندگی غلامرضا تختی برگزار شد. کتابی که عنوان «در بارانداز» را دارد و در آن، بخشی از آنچه درباره این مرد در حافظه نسل‌ها مانده، شکل مکتوب و مستند به خود گرفته. پیشکسوتان کشتی، مربیان، کشتی‌گیران جوان و عده‌ای از شخصیت‌های ورزشی حضور داشتند اما بیش از همه، سخنان علیرضا دبیر، رئیس فدراسیون کشتی، فضای مراسم را شکل داد؛ سخنانی که نه فقط درباره تختی، بلکه درباره آنچه «پهلوانی» در فرهنگ این سرزمین معنا می‌شود، بود.
دبیر در سخنانش با اشاره به روایت‌های مختلف درباره مرگ تختی، گفته‌ای مطرح کرد که شاید کلید فهم نگاه او به این ماجرا باشد؛ اینکه حتی اگر یک درصد احتمال دهیم تختی خودکشی نکرده باشد، انسان باید مراقب باشد چه روایتی را بازگو می‌کند و در برابر چه چیزهایی مسؤول است. او توضیح داد سال‌ها بعضی افراد تلاش کردند از پایان زندگی تختی نتیجه‌هایی بگیرند که نه با روح و منش او سازگار است و نه با ارزش‌هایی که مردم از او به یاد دارند. از نگاه دبیر، آنچه تختی را عزیز نگه داشته، نه نحوه رفتنش، بلکه نوع بودنش در میان مردم بوده است.
دبیر در ادامه از عنوان «جهان‌پهلوان» گفت؛ عنوانی که امروز هر کسی برای کسب آن تلاش می‌کند اما در نگاه او این لقب اصلاً چیزی نیست که انسان برای دستیابی به آن برنامه‌ریزی کند یا برایش نمایش اجرا کند. او گفت تختی در برابر مردم فروتن بود، به دنبال دیده‌ شدن نبود و اساساً قصه شخصیت او را باید در رفتار و عملش دید نه در روایت‌های رسانه‌ای این روزها. به گفته او، امروز بسیاری از مردم وقتی دست به کمک و کار خیر می‌زنند، پیش از هر چیز دوربین و عکاس آماده می‌کنند اما تختی در روزگار خود کمک‌های بزرگ انجام می‌داد بی‌آنکه تصویر و نشانی از آن باقی بگذارد.
در بخشی دیگر از سخنانش، دبیر به موضوع اهدای مدال‌ها و افتخارات اشاره کرد و افزود: تختی به معنای واقعی کلمه اخلاص داشت. از نگاه او، پهلوانی نه با شعار به دست می‌آید و نه با تبلیغ، بلکه نتیجه زندگی کردن در مسیر صداقت، مردم‌داری و وفاداری به ارزش‌هاست. او تأکید کرد اگر تختی محبوب شد، به این دلیل بود که دل مردم را به دست آورد، نه اینکه کسی برایش مقام ساخته باشد. به گفته او، «خدا تختی را تختی کرد»، جمله‌ای که بارها در این مراسم تکرار شد و مرکز معنایی سخن او بود.
در بخش دیگری از مراسم، بحث کتاب و انتقال میراث کشتی به نسل تازه مطرح شد. دبیر توضیح داد فدراسیون در چند سال اخیر پروژه ثبت زندگینامه شهدا و قهرمانان کشتی را آغاز کرده تا این تاریخ شفاهی فراموش نشود. او گفت کشتی نه فقط یک رشته ورزشی، بلکه بخشی از حافظه جمعی مردم ایران است؛ ورزشی که بخش بزرگی از افتخارهای بین‌المللی ایران را کسب کرده و نقش گسترده‌ای در شکل‌دهی به غرور ملی داشته است.
رئیس فدراسیون کشتی در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره آینده کشتی، گفت فدراسیون قصد دارد کشتی را نه‌تنها در عرصه قهرمانی، بلکه در حوزه اجتماعی نیز فعال‌تر کند. دبیر در این زمینه به حضور باشگاه‌ بزرگی مثل استقلال در لیگ کشتی اشاره کرد و گفت این اتفاق می‌تواند کشتی را از مرزهای محدود سالن‌های تمرین بیرون بیاورد و به بخشی از زندگی فرهنگی جامعه تبدیل کند. او این حرکت را نشانه نگاه جدیدی دانست که ورزش را فقط در قالب رقابت نمی‌بیند، بلکه آن را در ارتباط با مسؤولیت اجتماعی نیز تعریف می‌کند.
بخش پایانی سخنان دبیر به اقدام حسن یزدانی اختصاص داشت؛ کشتی‌گیر شناخته‌شده‌ای که قرارداد خود با باشگاه را برای آزادی زندانیان نیازمند بخشیده است. دبیر گفت اینگونه رفتارهاست که می‌تواند یاد و میراث تختی را در دوره امروز معنا کند. به گفته او، اگر قرار باشد پهلوانی معنایی داشته باشد، باید در همین رفتارها دیده شود، نه فقط در مدال‌ها یا تشویق‌ها. دبیر امیدوار است این حرکت به الگویی تبدیل شود نه فقط برای ورزشکاران، بلکه برای هر کسی که می‌تواند باری را از دوش کسی بردارد.
وی در پایان تأکید کرد تختی نه برای دیده‌ شدن زندگی کرد و نه برای قهرمان شدن. او همان بود که بود و جهان او را دید. شاید پیام اصلی این مراسم همین باشد: پهلوانی در این سرزمین، نه با صدای بلند که با دل آرام و دست یاری‌دهنده معنا پیدا می‌کند.