میان قرارداد و وجدان

باربد بهراد: ماجرای جدایی وحید هاشمیان از پرسپولیس خیلی زود تبدیل به یکی از بحث‌های پرحرارت فوتبال ایران شد اما نه به خاطر مسائل فنی یا نتایج، بلکه به دلیل پول. اکنون پرسش اصلی میان هواداران این است: آیا مطالبه هاشمیان برای دریافت تمام مبلغ قراردادش اقدامی حرفه‌ای است یا غیراخلاقی؟
داستان از جایی آغاز شد که پس از پایان همکاری باشگاه با هاشمیان، مدیران پرسپولیس درخواست تخفیف در مبلغ قرارداد داشتند. قرارداد فصل جاری او ۵۰ میلیارد تومان بود که گفته می‌شود ۳۵ میلیارد آن پرداخت شده و ۱۵ میلیارد باقیمانده محل اختلاف است. باشگاه به او پیشنهاد پرداخت ۷.۵ میلیارد تومان (یعنی تخفیف ۵۰ درصدی) داد اما سرمربی پیشین این پیشنهاد را نپذیرفت. حتی پیشنهاد میانی یعنی بخشش ۵ میلیارد و دریافت ۱۰ میلیارد نیز رد شد. از نگاه هاشمیان، او «طبق قرارداد» حق دریافت کل مبلغ را دارد و چیزی فراتر از آن نخواسته است.
در سوی اول ماجرا، حامیان هاشمیان ایستاده‌اند. دلایل آنها روشن است: پرسپولیس او را کنار گذاشت. قرارداد مکتوب و قانونی وجود دارد. باشگاه تعهد مالی دارد و باید آن را اجرا کند. ضمن اینکه هیچ تضمینی وجود ندارد هاشمیان به سرعت تیم جدیدی پیدا کند و درآمد جایگزین داشته باشد. در دنیای حرفه‌ای ورزش، دستمزد قرارداد نه لطف است و نه بخشش؛ حق است. این گروه تأکید می‌کنند اگر مربیان در ایران امنیت مالی نداشته باشند، هیچ‌کس جرأت ساختن پروژه‌ای بلندمدت را پیدا نخواهد کرد.
اما طرف دیگر ماجرا منتقدان هستند؛ آنها می‌گویند پرسپولیس به هاشمیان «فرصت» داد. او پیش از حضور روی نیمکت پرسپولیس، مدتی دور از هدایت باشگاهی بود و این تیم سکوی بازگشت او بوده است. از دیدگاه این دسته، گرفتن تمام مبلغ قراردادی که تنها ۸ هفته فرصت نمایش داشت، منصفانه به نظر نمی‌رسد.
این گروه با اشاره به نمونه‌هایی مانند خوان کارلوس گاریدو یادآوری می‌کنند او فقط دستمزد دوران حضورش را گرفت و باقی قرارداد را بخشید. آنها معتقدند کسی که «اخلاق‌مدار» خوانده می‌شود، باید نشان دهد پول برایش بیش از تعهد و ارتباط معنوی با باشگاه نیست. از این زاویه، پافشاری بر دریافت کامل مبلغ، نوعی دور شدن از تصویر اخلاقی‌ای است که از هاشمیان در ذهن بسیاری ساخته شده.
در حقیقت، ماجرا نه فقط اختلاف مالی است و نه فقط بحث اخلاق. این نقطه تلاقی ۲ مفهوم است: حق قرارداد برابر احساس تعلق.
پرسپولیس از هاشمیان انتظار دارد «به‌خاطر پرسپولیس» کوتاه بیاید.
هاشمیان از پرسپولیس انتظار دارد «به‌خاطر قرارداد» پای تعهد بایستد.
این اختلافی است که پاسخ قطعی ندارد و هر کسی بسته به نگاهش به فوتبال، عدالت، اخلاق و حرفه‌ای‌گری، یکی از ۲ طرف را قضاوت می‌کند.
اما یک چیز روشن است: این ماجرا تصویری دقیق از بحران ساختاری مدیریت مالی در فوتبال ایران است.
جایی که قرارداد امضا می‌شود اما همیشه امکان دارد پس از خروج، تازه ماجرا شروع شود.
و حالا پرسش این است: آیا فوتبال ما روزی به نقطه‌ای می‌رسد که قرارداد و اخلاق با هم دشمن نباشند؟