سیدجعفر قنادباشی: اصل «تمامیت ارضی» و «حق حاکمیت کشورها» از بنیادی‌ترین اصول حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد است. هرگونه تعرض به این حق، به منزله نقض آشکار قوانین بین‌المللی و تجاوز به استقلال سیاسی یک کشور محسوب می‌شود. کشوری که چنین اقدامی انجام دهد، از منظر حقوقی مجرم شناخته می‌شود و جامعه جهانی وظیفه دارد در برابر آن واکنش نشان دهد.
در پی اعتراف صریح رئیس‌جمهور ایالات متحده به مدیریت جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و پذیرش مسؤولیت آن، جمهوری اسلامی ایران باید از ظرفیت‌های حقوقی خود برای پیگیری این مساله در مراجع بین‌المللی استفاده کند. اگر ایران به صورت رسمی شکایتی را تنظیم و ارائه کند، دادگاه‌های بین‌المللی موظفند پرونده را بررسی و پیگیری کنند. این موضوع نه‌تنها برای دفاع از حقوق ایران، بلکه برای حفظ اعتبار قواعد حقوق بین‌الملل نیز اهمیت دارد.
ترامپ بدون توجه به پیامدهای سخنان خود و از روی غرور و بی‌پروایی همیشگی‌اش، چنین اعترافی را بیان کرد. او می‌خواست با این اظهارات، رژیم صهیونیستی را از نگرانی بابت واکنش ایران بیرون آورد و با دادن نوعی اطمینان خاطر، از ترس تل‌آویو نسبت به پاسخ احتمالی تهران بکاهد. در واقع هدفش این بود رژیم را از اضطراب حمله متقابل ایران نجات دهد اما این اظهارات نسنجیده، اکنون برای او و آمریکا به سندی رسمی تبدیل شده که می‌تواند پایه اقدام حقوقی علیه وی و دولت آمریکا باشد.
ترامپ هرگز تصور نمی‌کرد کلماتی که بر زبان می‌راند، به صورت رسمی به عنوان «اعتراف به مشارکت در تجاوز نظامی» ثبت شود. او بدون هیچ ملاحظه‌ای، سخنی را گفت که اکنون مصداق مشارکت مستقیم در عملیات نظامی علیه ایران است. بر اساس قوانین بین‌الملل، چنین اقدامی، مصداق نقض صلح و امنیت بین‌المللی است و فرد یا دولتی که مرتکب آن شده، باید پاسخگو باشد. بنابراین ایالات متحده باید خسارات وارده به ایران را جبران و غرامت پرداخت کند.
از سوی دیگر بی‌تردید اعتراف ترامپ بر افکار عمومی دنیا تاثیرگذار است. این اعتراف، چهره واقعی آمریکا را بیش از گذشته در برابر افکار عمومی جهان آشکار می‌کند. اکنون ملت‌ها به روشنی درمی‌یابند ایالات متحده در جنایات رژیم صهیونیستی شریک است و بدون حمایت آمریکا، اسرائیل قادر به انجام چنین اقدامات نظامی‌ای نیست.
در واقع، افکار عمومی جهان پیش‌تر نیز به این واقعیت رسیده بود که هر اقدامی از سوی اسرائیل، با پشتیبانی مستقیم آمریکا انجام می‌شود اما اعتراف ترامپ، این موضوع را به شکل رسمی و غیرقابل انکاری مطرح و تایید کرد. این اظهارات، سندی است بر اینکه جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، لبنان و اکنون در حمله به ایران، بدون موافقت و هدایت واشنگتن انجام نمی‌شود.
در نتیجه، این سخنان پرونده جدیدی به فهرست بلند جنایات ایالات متحده در منطقه می‌افزاید. افکار عمومی جهانیان امروز آمریکا را نه‌تنها حامی، بلکه شریک جرم اسرائیل می‌داند. این شناخت، بتدریج به شکل اعتقادی ریشه‌دار در میان ملت‌ها درمی‌آید و جایگاه آمریکا را در وجدان عمومی بشر بیش از گذشته متزلزل می‌کند.
نظام بین‌الملل و کشورهای مختلف دنیا مشاهده کردند ایران در حالی هدف تجاوز قرار گرفت که در حال گفت‌وگو و مذاکره با آمریکا بود. تنها چند ساعت پیش از حمله، مقامات آمریکا در پیام‌هایی تأکید کردند مذاکرات با ایران روند خوبی دارد اما در همان زمان، در حال آمادگی برای حمله نظامی بودند. این دوگانگی رفتاری، فریبکاری ذاتی سیاستمداران آمریکایی را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد مذاکره برای آنان ابزاری تاکتیکی است، نه روشی صادقانه برای حل اختلافات. موضوع دیگر آنکه این مساله جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در افکار عمومی جهان تقویت می‌کند، زیرا این اعتراف یادآور می‌شود ایران در حالی که دیپلماسی را پذیرفته و مسیر گفت‌وگو را دنبال می‌کرد، هدف تجاوز آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار گرفت. این موضوع باعث می‌شود هم در میان نخبگان سیاسی جهان و هم در سطح ملت‌ها، نگاه همدلانه‌تر و منصفانه‌تری نسبت به ایران شکل بگیرد. به عبارت دیگر، رفتار آمریکا در این ماجرا و حالا اذعان صریح و وقیح ترامپ به کنترل جنگ، عمق بی‌اعتمادی به واشنگتن را در سطح داخلی و جهانی افزایش خواهد داد. ملت‌ها درمی‌یابند حتی مذاکره با آمریکا، مانع تجاوز آن کشور نمی‌شود. از طرف دیگر حمایت سیاسی چین و روسیه از ایران نیز افزایش خواهد یافت. این موضوع البته صرفا به دلیل دوستی پکن و مسکو با تهران نیست، بلکه رقابت ژئوپلیتیک آنها با ایالات متحده بسیار موثرتر است. هیچ‌یک از این ۲ کشور علاقه‌مند نیستند آمریکا در هیچ عرصه‌ای از درگیری‌ها، از جمله در غرب آسیا، دست بالا را پیدا کند.
حتی پیش از اعتراف ترامپ نیز برای پکن و مسکو روشن بود رژیم صهیونیستی بدون حمایت اطلاعاتی، لجستیکی و نظامی واشنگتن هرگز قادر به انجام چنین حمله‌ای نیست.
اعتراف ترامپ برای آنها اطلاعات تازه‌ای به همراه نداشت، بلکه صرفاً تأییدی بود بر دانسته‌های قبلی‌شان. با این حال، ارزش این اعتراف در آن است که اکنون به یک سند رسمی و مستند بین‌المللی تبدیل شده که می‌تواند پشتوانه حقوقی ایران در دادگاه‌های بین‌المللی باشد.
به بیان دیگر، این اعتراف ابزار جدیدی در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار داده تا بتواند در مراجع جهانی، با استناد به سخنان رسمی رئیس‌جمهور آمریکا، نقش مستقیم واشنگتن در تجاوز به خاک کشورمان را اثبات کند.
این مساله نه‌تنها از نظر حقوقی حائز اهمیت است، بلکه در عرصه سیاسی نیز می‌تواند موجب تقویت موضع ایران و افشای چهره واقعی آمریکا در سطح جهان شود.
این سخنان سندی است که نشان می‌دهد ادعاهای واشنگتن درباره دفاع از صـــلح، آزادی و مذاکره، چیــــزی جــز پوششی برای سیاست‌های تجاوزکارانه نیست.
یادداشت روز
تبعات حقوقی اعتراف ترامپ
ارسال نظر
پربیننده
تازه ها