رضا عمویی: تازه‌ترین تحریم‌های آمریکا دامن یک قاضی بین‌المللی را گرفته است؛ قاضی‌ای که به همراه ۵ نفر از همکاران خود و ۳ دادستان دیوان کیفری بین‌المللی، مساله نسل‌کشی نتانیاهو در جنگ غزه را مورد پیگیری قضایی قرار داده بودند، طی چند ماه گذشته گرفتار تحریم‌های سختگیرانه آمریکا شده‌اند. «نیکولاس گویلو»، قاضی فرانسوی دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) که پس از صدور حکم جلب برای نتانیاهو از تابستان امسال از سوی آمریکا تحریم شده است، به‌تازگی وقتی برای خدمات بانکی به یک موسسه مالی در پاریس مراجعه می‌کند، با یک پیام عجیب روبه‌رو می‌شود و به او می‌گویند «شما توسط سیستم بانکی جهانی در لیست سیاه قرار گرفته‌اید و امکان دریافت خدمات بانکی را در فرانسه ندارید».
گویلو در گفت‌وگو با روزنامه فرانسوی لوموند، درباره تأثیر تحریم‌های آمریکا بر کار و زندگی روزمره‌اش سخن گفت. او گفت پس از صدور حکم بازداشت نتانیاهو، به فرمان ترامپ تحریم شد و از آن زمان با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. فرمان اجرایی ترامپ، مجازات‌های اقتصادی و محدودیت‌های سفر را برای این قاضی دیوان کیفری بین‌المللی و افرادی مجاز کرده است که در تحقیقات دیوان کیفری بین‌المللی علیه رژیم صهیونیستی همکاری داشتند. فرمان ترامپ به صورت مستقیم کریم‌خان، دادستان دیوان و قضات پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه را هدف قرار داده و آنها را در فهرست تحریم‌های دفتر کنترل دارایی‌های خارجی خزانه‌داری آمریکا گذاشته است. بر اساس فرمان تحریمی ترامپ، هر کسی که به افراد تحریم‌شده خدماتی ارائه دهد، حتی خدماتی که صرفا از نوع مشاوره، حقوقی یا بیان دیدگاه باشد، ممکن است با مجازات‌های مدنی یا کیفری از سوی آمریکا روبه‌رو شود.
رئیس‌جمهور آمریکا سال گذشته ۲ روز بعد از آنکه در کاخ سفید میزبان «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بود، این تحریم‌ها را علیه قضات دیوان کیفری بین‌المللی اعلام کرد. دادگاه کیفری بین‌المللی نوامبر سال گذشته حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو و برخی دیگر از سران رژیم صهیونیستی را به اتهام جنایات جنگی در غزه صادر کرده بود. رهبران رژیم با اتهاماتی چون حملات عمدی به غیرنظامیان، ایجاد گرسنگی و قحطی به عنوان ابزار جنگی، کشتار جمعی و قتل در غزه روبه‌رو هستند.
این در حالی است که سازوکار تحریم‌های آمریکا در ابتدا و از دهه‌ها پیش برای رسیدگی به نقض حقوق بشر، مقابله با تروریسم و مبارزه با قاچاق مواد مخدر ایجاد شد اما خیلی زود تبدیل به یک ابزار سیاسی در دست رهبران واشنگتن شد، به گونه‌ای که امروز 15 هزار نفر در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارند.
* چالش آمریکا با تحقیقات قضایی
آمریکا و رژیم صهیونیستی، دیوان کیفری بین‌المللی (با نام اختصاری آی‌سی‌سی) را به رسمیت نمی‌شناسند. دادگاه کیفری بین‌المللی سال ۲۰۰۲ - در پی فروپاشی کشور یوگسلاوی و نسل‌کشی روآندا - برای تحقیق درباره جنایات تاسیس شد. بیش از ۱۲۰ کشور اساسنامه رم - که آی‌سی‌سی بر اساس آن تشکیل شده - را به تصویب رسانده‌اند، در حالی که ۳۴ کشور دیگر آن را امضا نکرده‌اند و ممکن است در آینده آن را تصویب کنند.
دیوان کیفری بین‌المللی آخرین راه چاره برای پیگیری افراد خاطی و جنایتکار در جنگ‌ها و بحران‌ها به حساب می‌آید و تنها زمانی مداخله می‌کند که مقام‌های ملی در کشورها نتوانند یا نخواهند به جنایات جنگی دادرسی کنند. در واقع آی‌سی‌سی تنها دادگاه بین‌المللی است که برای پیگرد افراد به خاطر نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی، اختیاراتی از طرف سازمان ملل دارد. نهاد قضایی سازمان ملل ۱۲۵ عضو دارد که شامل انگلیس و بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپایی و همچنین کشورهای آسیایی و آفریقایی می‌شود.
ترامپ بارها از این دادگاه انتقاد کرده است. وی پیش‌تر هم در ژوئن سال ۲۰۲۰ تحریم‌هایی را علیه مقام‌های ارشد این دادگاه اعمال کرده بود. آن تحریم‌ها همزمان با تحقیقات دادگاه درباره احتمال دست داشتن نیروهای آمریکایی در جنایات جنگی در افغانستان بود و ترامپ نیز آن زمان از تحقیقات درباره جنایت جنگی در افغانستان عصبانی شد و دست به تحریم افراد دخیل در این تحقیقات زد.
* مختل شدن زندگی روزانه قاضی فرانسوی
«نیکولاس گویلو»، به عنوان قاضی فرانسوی صادرکننده حکم جلب نتانیاهو که از چند ماه گذشته تحت تحریم‌های آمریکا قرار گرفته، اکنون دست به دامن مقامات اروپایی شده سازوکاری را پیگیری کنند تا او بتواند تحریم‌های آمریکا بر زندگی روزانه خود را بی‌تاثیر یا حداقل کم‌اثر کند.
کارشناسان با انتقاد از تحریم‌های آمریکا گفته‌اند این محدودیت‌ها و تحریم‌ها معمولاً علیه گروه‌های تروریستی و قاچاقچیان مواد مخدر اعمال می‌شود اما اکنون چرا این تحریم‌ها علیه قضاتی که در یک دادگاه بین‌المللی مستقل مستقر در اروپا فعالیت می‌کنند، به کار گرفته می‌شود؟ کارشناسان معتقدند تحریم‌های آمریکا ماهیت و هدف اولیه خود برای حمایت از حقوق بشر را از دست داده‌اند و در عمل به ابزار سرکوب حامیان حقوق بشر تبدیل شده‌اند.
به گفته گویلو، تحریم‌های آمریکا آنچنان شدید است که عملاً مانع انجام فعالیت‌های روزمره‌اش شده‌اند. از زمان اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا، گویلو نمی‌تواند هیچ حساب بانکی‌ای افتتاح یا با حساب‌های بانکی خود فعالیت کند و شرکت‌های آمریکایی گوگل، اپل، آمازون و پلتفرم‌های بزرگ هتل و شرکت‌های بین‌المللی هواپیمایی و مسافرتی از ارائه خدمات به قضات دیوان کیفری بین‌المللی که تحت تحریم‌های آمریکا هستند، خودداری می‌کنند.
گویلو گفته است رزرو هتلی که او در فرانسه انجام داده بود، ظرف چند ساعت لغو شد و او حتی نمی‌تواند از ویزا، مسترکارت یا امریکن اکسپرس استفاده کند. گفته شده حتی بانک‌های غیرآمریکایی در اروپا نیز حساب‌های این قاضی دیوان کیفری بین‌المللی را بسته‌اند. برای گویلو خریدهای آنلاین امکان‌پذیر نیست و بدتر اینکه او از انجام تراکنش‌های مالی در فرانسه، کشور زادگاهش و هلند، محل کار خود منع شده است.
این قاضی البته از دولت‌های اروپایی گلایه‌مند است و می‌گوید تاکنون دولت‌های اروپایی، بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی به جای محافظت از یک شهروند اتحادیه اروپایی که در حال انجام وظایف ذاتی خود در دادگاه بوده است، از دستورالعمل‌های آمریکا پیروی کرده‌اند، این در حالی است که به گفته گویلو، دیوان کیفری بین‌المللی توسط خود کشورهای اروپایی تاسیس و تأمین مالی شده است اما اکنون کشورهای اروپایی پشت قضات این دادگاه را خالی کرده‌اند.
«تام داننباوم»، استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه استنفورد آمریکا با انتقاد از تحریم‌های ترامپ علیه قضات دیوان کیفری بین‌المللی گفته است مقامات اروپا می‌توانند مانع اجرا شدن تحریم‌های آمریکا علیه قضات دیوان کیفری بین‌المللی شوند و دیگر جایی برای ساده‌لوحی (دولت‌های اروپایی) وجود ندارد.
* فشار آمریکا و اروپا بر حامیان فلسطین
تحریم قضات و دادستان‌های دیوان کیفری بین‌المللی توسط آمریکا نشان‌دهنده حجم فشارهای زیاد روی کسانی است که در نظام بین‌الملل گامی علیه رژیم صهیونی برمی‌دارند. در واقع کوچک‌ترین اقدام علیه اسرائیل با واکنش فوری مقامات آمریکا و غرب مواجه می‌شود و دولت‌های اروپا نیز در این مسیر پیرو و پشت سر واشنگتن حرکت می‌کنند. با توجه به این شرایط است که می‌توان حجم فشارها و سرکوب علیه حامیان فلسطین در نظام بین‌الملل را متصور بود، چون نه فقط قضات دیوان کیفری صادرکننده حکم بازداشت نتانیاهو با تحریم‌های سخت آمریکا مواجه هستند، بلکه فراتر از آن هر کسی در آمریکا و اروپا حمایت خود را از فلسطین نشان دهد و یا به اعتراض علیه صهیونیست‌ها مبادرت ورزد، با موجی از سرکوب‌های سازماندهی شده روبه‌رو خواهد شد.
رسانه‌های آمریکا اسفندماه سال گذشته گزارش دادند دانشگاه کلمبیا برخی دانشجویانی را که در جریان اعتراضات طرفداران فلسطین حضور داشتند، اخراج یا تعلیق کرده و مدارک تحصیلی تعدادی از فارغ‌التحصیلان را نیز به‌طور موقت باطل کرده است.
وبگاه آمریکایی پلیتیکو هم با اشاره به سرکوب شدید حامیان فلسطین در آمریکا گزارش داد سرکوب شدید دانشگاه‌ها و حامیان فلسطین در آمریکا از سوی دولت ترامپ با «پروژه ۲۰۲۵» که اندیشکده هریتج آن را تحت عنوان پروژه «استر» ارائه داد، دنبال می‌شود. اقدامات دولت ترامپ علیه حامیان فلسطین شامل درخواست اخراج فعالان حامی فلسطین، لغو روادید دانشجویان بین‌المللی و اعضای هیات علمی دانشگاه‌های طرفدار حقوق فلسطینی‌ها، قطع بودجه سازمان‌های کمک‌رسان به فلسطینی‌ها و سرکوب جنبش‌های گسترده‌تر با متهم کردن آنها به یهودستیزی و اسرائیل‌ستیزی است.
بهار امسال نیز در پی تصمیم دولت فرانسه برای انحلال انجمن «فلسطین در وضعیت اضطراری»، تجمعات حامیان فلسطین در پاریس و دیگر کشورهای اروپا با سرکوب‌های شدید مواجه شد.
این سرکوب‌ها بویژه در آلمان و انگلیس نیز ادامه دارد و نشان‌دهنده نهادینه شدن ایدئولوژی‌های امنیتی در سطح حکمرانی اروپایی علیه حامیان فلسطین و مخالفان رژیم اشغالگر است.