نوید مؤمن: چند روز پس از آنکه دولت تازه‌کار جو بایدن در یک موضع‌گیری کاملا تصنعی اعلام کرد حمایت‌های ایالات متحده از ائتلاف متجاوز عربی به رهبری سعودی در جنگ یمن پایان می‌یابد، نماینده ویژه سازمان ملل متحد برای رایزنی و گفت‌وگو درباره وضعیت یمن وارد کشورمان شد. مارتین گریفیتس، نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن، از یک سو روایتی از «قحطی در یمن» و «بحران تمام‌عیار» در این کشور ارائه داد و از سوی دیگر از ایران خواست حمایت خود از جبهه مقاومت و شهروندان یمنی را در مبارزه با «متجاوزان سعودی» متوقف کند! به عبارت بهتر، گریفیتس در این سفر، نه به عنوان نماینده سازمان ملل متحد، بلکه به عنوان سفیر مشترک واشنگتن و ریاض به تهران سفر کرد تا بلکه بتواند خوش‌خدمتی‌های خود و سران سازمان ملل را به کاخ سفید و ارتجاع عرب تکمیل کند! 

صورت مساله در قبال آنچه در یمن می‌گذرد کاملا مشخص است! ائتلاف متجاوز، تحت رهبری عربستان سعودی از سال ۲۰۱۵ میلادی با هدف نابودی انقلاب یمن به این کشور حمله کرد؛ عملیاتی که از سوی عربستان «توفان قاطع» نام داشت و قرار بود در عرض ۲ هفته یمن را قلع و قمع کند. اکنون 6 سال از این عملیات گذشته و سعودی‌ها به بازیگران شکست‌خورده این میدان تبدیل شده‌اند. حتی حمایت‌های تمام‌‌عیار دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان آمریکا از رژیم کودک‌کش سعودی و متحد اماراتی آن نیز نتوانست تاثیری در تغییر موازنه نبرد به سود عربستان ایفا کند. 

بهتر بود قبل از آنکه گریفیتس درباره آنچه در یمن می‌گذرد لب به سخن بگشاید، مقامات وزارت امور خارجه کشورمان از ایشان می‌خواستند به سوالات مهم‌تری درباره جنگ یمن پاسخ دهد از جمله اینکه:

- چرا بان کی‌مون، دبیرکل سابق سازمان ملل متحد ناچار شد نام عربستان را از «فهرست سیاه عاملان کشتار کودکان یمنی» حذف کند و آنتونیو گوترش نیز مانع بازگشت سعودی‌ها به این لیست سیاه شد؟

- چرا شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکنون یک بار نیز رسما جنایات سعودی‌ها را در یمن محکوم نکرده و دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در بیانیه‌های خود درباره کشتار دانش‌آموزان و نوزادان یمنی صرفا به «ابراز تاسف» اکتفا می‌کند؟!

- چرا سازمان ملل متحد در قبال یک حادثه تروریستی در فرانسه یا آلمان، بلافاصله وارد عمل شده و شورای امنیت را وادار به صدور «قطعنامه‌های الزام‌آور» در این باره می‌کند اما طی 6 سال اخیر، کمترین اقدامی در راستای صیانت از جان مردم یمن انجام نداده است؟

- چرا سازمان ملل متحد از یک سو نسبت به تشدید قحطی در یمن و شیوع انواع بیماری‌ها در این کشور هشدار می‌دهد اما بازرسان این سازمان در یمن، خود مانع انتقال کمک‌های مردمی به این کشور می‌شوند؟

- چرا گریفیتس پس از حضور بایدن در کاخ سفید و زمانی که دموکرات‌ها قصد اجرای شوی مضحک «احترام به حقوق بشر» در یمن را دارند، بلافاصله راهی تهران شده است؟!

بدون شک، مارتین گریفیتس یکی از حقیرترین نمایندگان تاریخ سازمان ملل متحد محسوب می‌شود! او در حالی که مرگ و کشتار روزمره کودکان و زنان یمنی بر اثر «قحطی»، «کرونا» و از این دو بدتر، «بمباران سعودی‌ها» را مشاهده می‌کند، خود به یکی از عوامل «ایجاد بن‌بست» در یمن تبدیل شده است. سران سازمان ملل متحد معتقدند اگر این سازمان به حداقلی‌ترین وظایف خود در قبال بحران انسانی و امنیتی در یمن عمل کند، دیگر روزنه‌ای برای امتیازگیری سعودی‌ها و آمریکایی‌ها از این آوردگاه باقی نخواهد ماند! بهتر است در این خصوص به سخنان اخیر «محمد البخیتی» عضو شورای سیاسی جنبش انصارالله درباره اقدامات مارتین گریفیتس اشاره کنیم:

«سازوکاری که گریفیتس، نماینده سازمان ملل در گفت‌وگوهای خود بر آن تکیه کرده، یک سازو‌کار نادرست است. گفت‌وگوها باید میان طرف‌های درگیر در یمن انجام شود، یعنی گفت‌وگو باید داخلی باشد. گفت‌وگوهای یمنی باید میان طرف‌های درگیر و نه با دولت مستعفی یمن انجام شود، چرا که این دولت تحت حمایت عربستان است و نمی‌تواند خود تصمیم بگیرد. ما معتقدیم سازمان ملل جانب متجاوزان را می‌گیرد، چرا که سعودی می‌خواهد مانع دستیابی به یک راهکار در یمن شود».

واقعیت امر این است که گریفیتس و دیگر مقامات سازمان ملل متحد، از «گفت‌و‌گوهای داخلی در یمن» بشدت وحشت‌زده هستند. آنها معتقدند «ریاض» باید رکن اصلی هرگونه مذاکره و توافق بر سر «سرنوشت سیاسی و منطقه‌ای یمن» باشد! بهتر است آقای گریفیتس زمانی که حق ماموریت خود را از دولت بایدن و دربار سعودی بابت سفر به ایران و انتقال پیام آنها به تهران دریافت می‌کند، به آنها این مساله را تفهیم کند که اگر یمنی‌ها می‌خواستند «قیمومت سعودی‌ها و آمریکایی‌ها» بر خاک، زندگی و سرنوشت خود را بپذیرند، هرگز 6 سال در مقابل بدترین و وحشیانه‌ترین هجمه‌های ممکن از سوی آنها مقاومت نمی‌کردند.

گروه اقتصادی: دیروز نمایندگان مجلس با تایید کلیات لایحه بودجه اصلاحی دولت، ضمن ممانعت از بودجه چنددوازدهمی که آسیب‌های اقتصادی فراوانی داشت، باب را برای اصلاح بودجه باز گذاشتند. نباید فراموش کرد بودجه چنددوازدهم به معنای هزینه‌کرد بدون برنامه دارایی‌های کشور توسط دولت است، به صورتی که نهادهای نظارتی هم نمی‌توانستند آن را ارزیابی کنند. از سوی دیگر کشمکش بین دولت و مجلس برای طراحی بودجه جدید، قربانی‌ای جز معیشت مردم نداشت و احتمال می‌رفت در این بین اقتصاد ضربه خورده ایران در دولت روحانی پیش از پیش آسیب ببیند.  

به گزارش «وطن امروز»، نمایندگان در نشست علنی دیروز مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی کلیات لایحه بودجه 1400 با تغییرات اصلاحی دولت، پس از استماع نظرات موافقان و مخالفان، با کلیات این لایحه با 211 رأی موافق، 28 رأی مخالف و 6 رأی ممتنع از مجموع 252 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند. 

شاید بهتر بود این اتفاق پیش از این رخ می‌‎داد و نمایندگان با فرصت بیشتری اقدام به گنجاندن اصلاحات خود در بودجه می‌کردند. مساله اینجا بود که کمیسیون تلفیق نتوانست دیگر نمایندگان را برای پذیرش اصلاحاتی که انجام داده است همراه کند و در این زمینه اقناع فکری درباره برخی تغییراتی که در این کمیسیون انجام شده مانند حذف ارز 4200 تومانی و تک‌نرخی کردن قیمت ارز وجود نداشت. 

از سوی دیگر فارغ از درست یا اشتباه بودن اصلاحات انجام شده در کمیسیون تلفیق، این تغییرات احتیاج به عزمی اساسی و همراهی توأمان مجری آنها داشت؛ امری که هیچ نشانه‌ای از آن در دولت حسن روحانی رویت نمی‌شد و حتی بارها دولتمردان در دوره اصلاح بودجه در کمیسیون تلفیق به انحای مختلف مخالفت خود را در این رابطه اعلام کرده بودند. در راس آنها شخص رئیس‌جمهور چندین بار گفته بود در صورتی که شاکله بودجه تغییر کند، آن را نخواهد پذیرفت. 

 

* وقتی دولت سر به راه می‌شود

روند رد و تایید کلیات بودجه البته یک امتیاز برای اقتصاد کشور داشت و آن اینکه دولت پذیرفت تغییراتی هر چند حداقلی در بودجه لحاظ کند. پیش از این دولت اساسا اعتقادی به اصلاح بودجه نداشت. محسن زنگنه در این باره اظهار داشت: مجلس با انجام وظیفه قانونی و رد کلیات بودجه به کشور این پیام را داد که بودجه دولت دارای ایرادات زیادی بوده و طی ۲ هفته آن را مجاب به تحویل اصلاحیه کرد. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه دولت نکات قابل توجهی را در اصلاحیه بودجه مورد توجه قرار داده است، افزود: دولت در اصلاحیه بودجه 40 هزار میلیارد تومان از هزینه‌ها را کاهش داده و این اتفاق و نکته مثبتی است. وی ادامه داد: همچنین مالیات‌ها را 25 هزار میلیارد تومان افزایش داده و ‌بندی را در بودجه درباره حقوق گمرکی پیش‌بینی کرده که بر اساس آن وظیفه دارد حقوق گمرکی را تعدیل کند و این اقدام هم پیروزی بزرگی است، یعنی همان دولتی که به دنبال افزایش حقوق گمرکی بود، نسبت به تعدیل آن اقدام کرد.

 

* تأیید برای اصلاح

قبول کلیات لایحه بودجه آن هم با رای بالا توسط نمایندگان یک پیام ویژه داشت و آن این بود که حالا آنها آماده هستند بودجه را اصلاح کنند؛ اصلاحی که دیگر در کمیسیون تلفیق خلاصه نمی‌شود اما این کمیسیون تخصصی جزئی از آن است. در این راستا رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق گفت: هیات‌رئیسه کمیسیون تلفیق برای بررسی لایحه اصلاحیه بودجه و تعیین خط‌مشی این کمیسیون برای چند روز آینده جلسه دارد. وی ادامه داد: جلسات کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال 1400 مجلس از امروز برای بررسی جزئیات آغاز می‌شود و احتمالا به صورت ۳ شیفت این جلسات ادامه پیدا خواهد کرد تا هر چه سریع‌تر گزارش آن به صحن علنی ارائه شود، زیرا از یکشنبه هفته آینده قرار است جزئیات بودجه در صحن علنی بررسی شود. زارع تاکید کرد: با توجه به زمان اندک باقیمانده تا پایان سال و روند بررسی بودجه و ارسال آن برای شورای نگهبان، امیدواریم تا قبل از پایان سال بتوانیم بودجه سال 1400 را تعیین تکلیف کنیم. سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال 1400 مجلس اظهار کرد: احتمالا در بخش‌هایی از بودجه به دلیل نیاز به رایزنی، شورای نگهبان با حضور در جلسات کار بررسی و اعلام نظر نسبت به مصوبات را انجام دهد و اینگونه ضمن صرفه‌جویی در زمان به دولت برای اجرای بودجه کمک خواهد شد. 

 

* لازم اما ناکافی

در همین حال سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی کلیات لایحه بودجه با تغییرات اصلاحی دولت برای سال 1400 در موافقت با کلیات آن گفت: اولویت مردم، حذف تورم است که موضوع بررسی کلیات لایحه بودجه منطبق بر آن خواهد بود، بویژه که کسری بودجه دولت، موتور تورم‌زایی کشور است. مهدی طغیانی در ادامه با بیان اینکه لایحه نخست دولت با کسری بودجه بالایی روبه‌رو بود که باعث می‌شد معیشت مردم در سال آتی سخت‌تر شود، اظهار داشت: مجلس بحق کلیات را رد کرد که این کار نه‌تنها سیاسی نبود، بلکه بر اساس کاری علمی و کارشناسی انجام شد.

 وی در ادامه با تاکید بر اصرار مجلس به اصلاح لایحه بودجه عنوان کرد: بودجه اول دولت صرفه‌جویی نداشت، درآمد پایدار نداشت، شفاف نبود، رانت‌زا بود، کسری شدید داشت و وابستگی آن به درآمدهای نفتی نسبت به سال گذشته بسیار بیشتر بود. طغیانی در ادامه با بیان اینکه دولت در اصلاح بودجه یک گام کوچک برداشت که مجلس و کمیسیون تلفیق باید گام بزرگ‌تری بردارد، اظهار کرد: مهار تورم صرفا از طریق کنترل کسری بودجه امکان‌پذیر است. این نماینده مردم در مجلس یازدهم در ادامه با اشاره به خطوط قرمزی که برای بررسی لایحه بودجه باید رعایت شود، یادآور شد: یکی از خطوط قرمز کسری تراز عملیاتی بودجه است که دولت در اصلاح خود 35 هزار میلیارد تومان آن را کاهش داده است و ما باید این میزان را ۲ برابر کاهش دهیم و به 70 هزار میلیارد تومان کاهش برسانیم تا اثر آن بر زندگی مردم دیده شود. وی در ادامه با تاکید بر ممنوعیت هزینه‌تراشی در بودجه عنوان کرد: هزینه‌تراشی باعث می‌شود دولت در جای دیگر و از جیب مردم این هزینه را جبران کند لذا نباید برای مردم هزینه‌تراشی کنیم. همچنین بودجه باید شفاف باشد. در حال حاضر هنوز لایحه شفافیت ندارد و مقداری از درآمدها به فروش نفتی حواله شده که مشخص نیست محقق شود. طغیانی در ادامه با تاکید بر ضرورت رانت‌زدایی در بودجه گفت: بودجه موتور توزیع رانت بوده و هست که باید آن را خاموش کرد؛ همچنین دارایی‌‌فروشی برای تأمین هزینه‌های جاری ممنوع است. وی در ادامه بر کاهش شکاف طبقاتی و رفع تبعیض در پرداخت‌ها تاکید و بیان کرد: همچنین باید درآمدزایی پایدار را مدنظر داشته باشیم. سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان با بیان اینکه دولت با اصلاح بودجه یک گام برداشت و اکنون مجلس باید با گام محکم‌تر خود آن را تکمیل کند که به معنای تعامل است، خاطرنشان کرد: اولویت نخست مردم کنترل تورم است که باید موتور کسری و تورم‌زایی در این مجلس خاموش شود که همه اینها نیاز به پایبندی به خطوط قرمز دارد.

***

گروه اقتصادی: دیوان محاسبات روز گذشته گزارش عملکرد قانون برنامه 5ساله ششم توسعه اقتصادی - اجتماعی - فرهنگی کشور در بازه زمانی ۱۳۹۶ تا پایان شهریور ۱۳۹۹ را منتشر کرد. با توجه به تداوم بررسی بودجه در مجلس، انتشار این گزارش اهمیت ویژه‌ای داشت و کارنامه دولت در رساندن کشور به اهداف مدنظر برنامه ششم توسعه را مشخص می‌کند. 

دیوان محاسبات روز گذشته گزارش عملکرد قانون برنامه 5 ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در بازه زمانی ۱۳۹۶ تا پایان شهریور ۱۳۹۹ را منتشر کرد. این چهارمین گزارش دیوان محاسبات کشور در سال جاری است که تقدیم مجلس شورای اسلامی می‌شود. دیوان محاسبات اوایل سال جاری، گزارش تفریغ بودجه سال 97 را منتشر کرد و سپس با آغاز به کار مجلس یازدهم، انتشار گزارش‌های دیوان محاسبات همچنان ادامه یافت. انتشار گزارش تفریغ بودجه سال 98 پیش از آغاز فرآیند بررسی و اصلاح بودجه در کمیسیون تلفیق، دومین گزارشی بود که دیوان محاسبات در طول یک سال از تفریغ بودجه سنوات گذشته منتشر کرد. پس از این هم دیوان، گزارش‌های دیگری در موضوعات مختلف، نظیر نظر کارشناسی درباره لایحه بودجه سال 1400، وضعیت اجرای قانون هوای پاک و... منتشر کرد. گزارش روز گذشته دیوان محاسبات درباره عملکرد قانون برنامه ششم توسعه کشور اما با توجه به تداوم بررسی بودجه در مجلس، اهمیت ویژه‌ای داشته و کارنامه دولت در رساندن کشور به اهداف مدنظر برنامه ششم توسعه را مشخص می‌کند. 

 

* تنها 35 درصد احکام به طور کامل محقق شد

بررسی نمونه 77 درصد احکام برنامه ششم توسعه با توجه به پاسخگویی دستگاه‌ها و آمار در دسترس، از اول سال 1396 تا پایان شهریورماه 1399 حاکی از آن است که تنها 35 درصد احکام این برنامه، به طور کامل تحقق پیدا کرده و در 65 درصد احکام، اهداف قانون‌گذار به صورت صد درصد محقق نشده است. 

این گزارش نشان می‌دهد حدود 41 درصد احکام برنامه ششم توسعه به لحاظ تصویب مقررات مدنظر قانون بلاتکلیف است و در بخش تصویب مقرراتی که دارای فرصت زمانی بودند، تنها 4/2 درصد احکام در زمان مقرر حکم تصویب شده و 6/53 درصد مصوبه‌ها خارج از فرصت زمانی قانون مصوب شده و 44درصد نیز تاکنون محقق نشده است. 

بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور، بررسی شاخص‌ها نشان می‌دهد نرخ رشد جمعیت کشور روند نزولی داشته به طوری که از 24/1 درصد به یک درصد کاهش یافته است. 

 

* اقتصاد کشور کوچک شد

همچنین در قانون برنامه ششم توسعه دستیابی به متوسط رشد سالانه 8درصدی هدف‌گذاری شده بود که در عمل طی سال‌های 1396 لغایت 1398 نرخ رشد اقتصادی کشور به ترتیب بالغ بر 7/3 درصد، 4/5- درصد و 5/6- درصد محقق شده است. نکته دیگر در این رابطه آن است که حسب اهداف قانون برنامه ششم توسعه 8/2 درصد از رشد 8 واحد درصدی سالانه از محل رشد بهره‌وری کل عوامل تولید باید حاصل می‌شد که بررسی بهره‌وری عوامل تولید نشان می‌دهد در عمل طی سال‌های 1396 لغایت 1398 رشد بهره‌وری به ترتیب 2 درصد، 1/6- درصد و 9/6- درصد بوده است.  گزارش دیوان محاسبات کشور در حوزه اشتغال نیز نشان می‌دهد با وجود اینکه متوسط رشد سالانه اشتغال 9/3 درصد و کاهش نرخ بیکاری به میزان حداقل سالانه 8/0 درصد در طول سال‌های برنامه در نظر گرفته شده است، سند ملی کار شایسته بسیار با تأخیر تهیه و تصویب شده و میانگین «نرخ بیکاری» در سال‌های 1396 لغایت 1398 بالغ بر 6/11 درصد شده که نسبت به الزام تعیین شده در برنامه حدود 4/1 واحد درصد انحراف مشاهده نشان می‌دهد. 

 

* شکاف طبقاتی تشدید شد

با توجه به اینکه ضریب جینی کشور باید از 39/0 درصد به 34/0 درصد کاهش می‌یافت ولی گزارش دیوان محاسبات کشور حاکی است بین سال‌های 1396 لغایت 1398 وضعیت توزیع درآمد در کشور به مراتب بدتر شده است و نسبت به هدف‌گذاری در برنامه ششم توسعه انحراف قابل توجهی وجود دارد. 

در این گزارش آمده است متوسط سالانه رشد نقدینگی در عمل حدود 17 درصد نسبت به هدف‌گذاری انجام شده در برنامه انحراف دارد. نرخ تورم نیز از 9/6 درصد در سال 1395 (سال پایه) به 8/34 درصد در سال 1398 افزایش یافته است، در حالی که حسب پیش‌بینی‌های انجام شده در قانون برنامه ششم توسعه، متوسط نرخ تورم در طول سال‌های برنامه 8/8 درصد تعیین شده بود.

 

* انحراف بودجه از اهداف و تشدید وابستگی به نفت

بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور، در سال‌های مختلف حاکمیت قانون برنامه ششم توسعه، بودجه سنواتی انحراف قابل ملاحظه‌ای نسبت به قواعد مالی تعیین‌شده در قانون برنامه دارد. بر این اساس دولت مجاز بوده حداکثر به میزان 15 درصد از سقف تعیین‌شده برای «اعتبارات هزینه‌ای» در برنامه برای سال 1400 اعتبار پیش‌بینی کند، در حالی که حدود 42 درصد انحراف در این حکم دیده می‌شود. همچنین به‌ رغم اینکه در نگاه اول وابستگی بودجه به منابع حاصل از صادرات نفت‌خام و میعانات‌گازی و خالص صادرات گاز طبیعی حدود 24 درصد است، لیکن بررسی دقیق‌تر لایحه نشان می‌دهد شاخص مذکور حداقل 50 درصد است و از برنامه انحراف دارد.  در بخش صندوق توسعه ملی نیز بررسی قوانین بودجه حاکی از عدم تحقق اهداف قانونگذار است. در سال 1396 تنها 30 درصد احکام قانونی در عمل رعایت شده است. در سال 1397 هم به رغم تصویب 32 درصدی در قانون بودجه با استفاده از مصوبه سران 3 قوه، در عمل به 20 درصد کاهش یافت. در سال‌های 98 و 99 نیز سهم صندوق توسعه ملی 20 درصد و سهم دولت از منابع ورودی صندوق توسعه به ترتیب 14 و 16 درصد تعیین شد. 

گزارش دیوان محاسبات کشور نشان از آن دارد که احکام بودجه‌های دولتی که باید برشی از احکام برنامه باشد، در نهایت بدون توجه به برنامه‌ها تدوین شده است. به طور نمونه افزایش حقوق کارکنان در برنامه متناسب با نرخ تورم، ممنوعیت هرگونه تخفیف، ترجیح یا معافیت مالیاتی جدید طی سال های اجرای قانون برنامه، پوشش خطرات افزایش ‌سالانه بیش از 10 درصد نرخ ارز در بودجه سنواتی، رسیدن ضریب نفوذ بیمه‌های بازرگانی در طول اجرای برنامه به 7 ‌درصد (که در عمل در سال 95 ضریب نفوذ بیمه 2/2 درصد بوده و در پایان سال 98 به 25/2درصد رسیده) محقق نشده است. 

 

* تأمین منابع مالی خارجی هم محقق نشد

عدم تحقق تامین منابع مالی خارجی تا متوسط سالانه 30 میلیارد دلار از خطوط اعتباری خارجی، عدم تحقق توازن منطقه‌ای، توسعه روستایی و توانمندسازی اقشار آسیب‌پذیر مبنی بر کاهش آسیب‌های اجتماعی به 25 درصد و کاهش جمعیت حاشیه‌نشینی به میزان 10 درصد، عدم تحقق اهداف در حوزه کشاورزی همچون رشد سالانه حداقل 5 درصد شاخص‌های برخورداری تعیین‌شده در ساماندهی عشایر، افزایش ضریب ماشینی کردن سالانه حداقل 12/0 اسب بخار در هکتار، تخصیص حداقل 20 ‌درصد منابع صندوق‌های حمایت از بخش کشاورزی جهت تسهیلات برای صادرات این بخش، کاهش حداقل 10درصدی شکاف قیمت دریافتی تولیدکنندگان و قیمت پرداختی مصرف‌کنندگان نهایی این محصولات در طول اجرای قانون برنامه از دیگر موارد عدم تحقق اهداف برنامه ششم توسعه است.

 

* عدم تحقق اهداف بخش آب، انرژی و محیط‌زیست

در حوزه آب و محیط‌زیست به‌ رغم اقدامات مختلف، اهداف قانونگذار در احیای حداقل 20 درصد تالاب‌‌های بحرانی و در معرض تهدید کشور و بیابان‌زدایی و کنترل کانون‌های بحرانی آن حداقل در سطح یک ‌میلیون و 140 هزار هکتار محقق نشده است. 

 در حوزه انرژی هدف قانونگذار در رابطه با اهداف کاهش 5درصد تلفات انرژی در بخش ساختمان، ایجاد ظرفیت پالایش به مقدار 2 میلیون و 700 هزار بشکه در روز نفت خام و میعانات گازی با ضریب پیچیدگی بالا توسط بخش غیردولتی، افزایش 100 میلیون تن ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی کشور و کاهش مصرف انرژی و کربن در ناوگان حمل‌و‌نقل با شماره‌گذاری خودروهایی که شرایط یورو و تاثیرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز در حوزه انرژی را دارند محقق نشده است. 

 

* بی‌توجهی دولت به بافت‌های فرسوده

در حوزه بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری از قبیل احیا، بهسازی، نوسازی، مقاوم‌سازی و بازآفرینی سالانه حداقل 270 محله، تامین منابع مالی و تسهیلات ارزان‌قیمت و زمین مورد نیاز برای کمک به ساخت یا خرید سالانه حداقل 150 هزار واحد مسکن اقشار کم‌درآمد در شهرها (با اولویت شهرهای زیر 100 هزار نفر جمعیت)، بهسازی و نوسازی سالانه حداقل 200 هزار واحد مسکونی روستایی با پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت با کارمزد 5 درصد، تامین منابع مالی و تسهیلات ارزان‌قیمت و زمین مورد نیاز برای کمک به ساخت یا خرید سالانه حداقل 150 هزار واحد مسکن اقشار کم‌درآمد در شهرها (با اولویت شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت) و احیا و بهسازی حداقل 10 درصد از بافت‌های فرسوده شهری، اهداف مدنظر قانونگذار محقق نشده است.

گروه اجتماعی: در میان خبرهای وحشتناک شیوع ویروس جهش‌یافته و مرگبار کرونا که به کرونای انگلیسی معروف شده، خبر امیدوارکننده این است که واکسن ایرانی «کووایران برکت» که مراحل نهایی مطالعاتی و تست انسانی را می‌گذراند، در برابر ویروس جهش‌یافته نیز ایمنی ایجاد می‌کند و این موضوع می‌تواند موجب تحولی در بحث ایجاد ایمنی در مقابل این ویروس منحوس شود. به گزارش «وطن امروز»، در ایام دهه‌ فجر اعلام شد واکسن ایرانی «کووایران برکت» می‌تواند در برابر کرونای انگلیسی ایمنی به وجود بیاورد. اگر چه یک بار فایزر‌ـ‌بیون تک گزارشی منتشر کردند و مدعی شدند واکسن آنها در برابر ویروس جهش‌یافته موثر است اما سایر گزارش‌ها نشان می‌دهد هنوز تحقیق متقنی درباره ایجاد آنتی‌بادی لازم توسط واکسن‌ها در مقابل ویروس جهش‌یافته کرونا منتشر نشده است. در این شرایط انتشار اخبار امیدوارکننده از نتایج مثبت واکسن ایرانی در مقابله با ویروس انگلیسی باعث مسرت شده است. اگر واکسن «کوو ایران برکت» بتواند تست‌های انسانی مربوطه را با موفقیت به پایان برساند، می‌توان به جرأت ادعا کرد این واکسن ایرانی، اولین واکسن در منطقه است که توانسته در مقابل ویروس جهش‌یافته انگلیسی، آنتی‌بادی و ایمنی لازم را ایجاد کند. در همین حال عضو علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با بیان اینکه نتیجه آزمایش‌های واکسن «کوو ایران برکت» نشان داده است این نوع واکسن تنها واکسنی است که تاثیر‌پذیری بالایی در مقابله با ویروس جهش‌یافته انگلیسی دارد به «وطن امروز» گفت: طبق بررسی‌های به عمل آمده از نتایج تست آزمایشگاهی روی ویروس جهش‌یافته انگلیسی، این واکسن اثربخشی بالایی در غلبه بر ویروس انگلیسی دارد و تاکنون هیچ واکسنی در دنیا به این اندازه نتیجه‌بخش نبوده است. دانش پزشکی ایرانی‌ها نشان داد در تولید واکسن در دنیا توان بالایی دارند، آنگونه که طی مراحل بعدی واکسینه افراد براحتی می‌توان مجوز اورژانسی تزریق واکسن 100 درصد ایرانی «کوو ایران برکت» را برای مقابله با ویروس جهش‌یافته و... صادر کرد. 

دکتر مینو محرز به پیشرفت دانشمندان ایرانی در ساخت واکسن کرونا اشاره کرد و افزود: تست‌های موفق و بی‌عارضه واکسن ایرانی «کوو ایران برکت» بیانگر آن است که این نوع واکسن پس از پایان مراحل نهایی که در ماه آینده انجام خواهد شد، در صورت نتیجه موفق آنگونه که تاکنون عارضه‌ای نداشته است، می‌توان از بهار سال آینده واکسیناسیون سراسری در کشور را شروع کرد. وی با بیان اینکه تلاش‌های بی‌وقفه جامعه پزشکی و علمی کشور برای دستیابی هر چه زودتر - البته با طی شدن مراحل آزمایشگاهی، تست و نتیجه‌گیری - به واکسن در حال انجام است، افزود: با توجه به سرعت و قدرت سرایت بالا و میزان کشندگی بیشتر ویروس جهش‌یافته انگلیسی، این اطمینان را به مردم می‌دهیم که در ماه‌های آینده واکسن این ویروس به بازار خواهد آمد و جامعه از بیماری «کووید-19» مصون خواهد شد. محرز تصریح کرد: مقالات علمی موفقیت‌آمیز بودن تست مراحل حیوانی این بیماری در کشور منتشر شده و در حال تدوین مقالات علمی انسانی و نتیجه‌بخش آن هستیم که در صورت انتشار آن بی‌تردید دنیا از توانمندی‌های این نوع واکسن با خبر خواهد شد. محرز درباره آخرین وضعیت واکسن ایرانی کرونای «کووایران برکت»، گفت: در اواخر فرآیند فاز یک کارآزمایی بالینی قرار داریم به طوری که در حال حاضر تمام ۵۶ داوطلب، دوز اول واکسن و ۳۰ نفر هم دوز دوم واکسن را دریافت کرده‌اند که بتدریج سایر داوطلبان هم دوز دوم را دریافت کرده و سپس نتایج برای بررسی و اخذ مجوز آغاز فاز دوم به سازمان غذا و دارو ارسال می‌شود.

عضو علمی ستاد ملی مقابله با کرونا ادامه داد: پس از اتمام کارآزمایی بالینی در مرحله نخست یعنی فاز اول، در ماه آینده 500 نفر دیگر مورد آزمایش این نوع واکسن قرار خواهند گرفت؛ علاوه بر این پس از اتمام فاز دوم، کارآزمایی را آغاز خواهیم کرد تا بتوانیم هر چه زودتر واکسن را با رعایت همه ضوابط به مصرف برسانیم. محرز با بیان اینکه امکان این وجود دارد که فاز دوم و سوم مطالعه بالینی ادغام شود، افزود: در صورتی که سازمان غذا و دارو مجوزهای لازم را صادر کند، می‌تواند فاز ۲ و ۳ را به صورت ادغام شده پیش ببرد. به هر حال ما برای آغاز و انجام هر مرحله‌ای باید از سازمان غذا و دارو مجوز دریافت و سپس کارمان را آغاز کنیم. این موضوع بخوبی پیش می‌رود و ان‌شاءالله بزودی از این واکسن و واکسن‌های دیگر بهره‌مند خواهیم شد. محرز درباره شرایط احراز مجوز مصرف اورژانسی برای یک واکسن، گفت: اول باید میزان احتیاج جامعه را بررسی کنیم. قبل از اینکه جهش‌های بیشتری از سوی ویروس رخ دهد که ممکن است این جهش‌ها به گونه‌ای باشند که واکسن بر روی ویروس موثر نباشد، باید اقداماتی انجام شود. وی اظهار کرد: اکنون فاز سوم را در بسیاری از کشورها پیش می‌برند. به عنوان مثال یک واکسن چینی که هنوز مجوز نهایی را دریافت نکرده است، در ترکیه و دوبی همه در مرحله فاز سوم وارد پروژه آنها شدند و واکسن را دریافت کردند. محرز درباره عوارض و نتایج فاز اول مطالعه بالینی واکسن ایرانی کرونای «کووایران برکت» گفت: البته نتایج باید بعدا اعلام شود اما به طور کلی واکسن عارضه‌ای نداشته است، البته تاثیرگذاری آن بیشتر در فاز دوم مطالعه مشخص می‌شود. باید نتایج به صورت دقیق استخراج و سپس اعلام شود.

***

کمیل نقی‌پور: تروئیکای اروپا و آمریکا تنها 6 روز فرصت دارند همه تحریم‌های مورد اشاره در برجام علیه ایران بویژه بخشی از تحریم‌های مربوط به نقل و انتقال پول و فروش نفت را لغو کنند تا اینگونه ایران را از تصمیمش مبنی بر توقف پروتکل الحاقی منصرف کنند؛ تحریم‌هایی که قرار بود پس از برجام کنار گذاشته شود اما به دلیل کارشکنی دولت دموکرات اوباما و دولت جمهوری‌خواه ترامپ پابرجا باقی ماند و اینگونه عملا ایران هیچ دستاوردی از برجام کسب نکرد. حال پس از تصویب قانون قاطعانه مجلس شورای اسلامی برای متناسب‌سازی رفتار ایران با اقدامات خلاف توافق کشورهای غربی، این کشورها هنوز نتوانسته‌اند به یک تصمیم مشخص در قبال راهبرد جدید هسته‌ای ایران برسند. از یک سو ایران اعلام کرده است تحت هیچ شرایطی تجربه ناموفق اجرای برجام را در پیشدستی اقدام اعتمادزا تکرار نمی‌کند و آمریکا باید با لغو تحریم‌ها به برجام بازگردد و تنها در این صورت است که ایران نیز تمام محدودیت‌های برجامی را بار دیگر لحاظ می‌کند و از سوی دیگر بایدن صراحتا اعلام کرده است تا زمانی که ایران محدودیت‌های برجامی را تمام و کمال اجرایی نکند حاضر به لغو تحریم‌ها آنگونه که در برجام آمده است، نیست. 

البته بایدن در حالی نسبت به ضرب‌الاجل ایران بی‌تفاوت است که گمان می‌کند مانند دفعات پیشین دولت روحانی از تهدیدات خود عقب‌نشینی می‌کند و به خواسته آمریکا تن می‌دهد اما در این مرحله شرایط متفاوت است، چرا که مجلس اجرای اقدامات کاهش تعهدات برجامی را تبدیل به قانون کرده و صراحتا در این قانون قید کرده است که افراد مستنکف از اجرای قانون به حبس محکوم می‌شوند. ضمن اینکه مقامات دولت روحانی نیز خبر اجرای آن را اعلام کردند. این موضوع را هر چند تاکنون مقامات آمریکایی و اروپایی جدی نگرفته‌اند اما مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بخوبی ابعاد اهمیت آن را دریافته است، چه آنکه وی 21 دی در اظهاراتی صراحتا به رئیس‌جمهور آمریکا هشدار داد از فرصت چند هفته‌ای که ایران برای آنان در نظر گرفته، استفاده کند تا پروتکل الحاقی در این کشور متوقف نشود. 

رافائل گروسی طی سخنرانی در همایش «رویترز نِکست» وابسته به خبرگزاری رویترز با بیان اینکه نمی‌داند دولت ایران تا چه حد مصوبه مجلس شورای اسلامی را اجرا خواهد کرد، گفت: «باید این موضوع را جدی بگیریم، زیرا این [مصوبه] یک قانون است و به نظر می‌رسد دولت هم در اجرای آن مصمم باشد. این برای من نگران‌کننده است». او با اشاره به مصوبه مجلس و تصمیم دولت جمهوری اسلامی ایران برای اجرای آن، تصریح کرد: با اینکه وظیفه من نیست به [جو بایدن] رئیس‌جمهور منتخب آمریکا بگویم که برای احیای دیپلماسی با ایران چه کار کند اما مشخص است که ما ماه‌های زیادی زمان پیش ‌روی خود نداریم. فقط چند هفته فرصت داریم. دوست ندارم که در روز بیست‌ویکم فوریه از ایران بشنوم حضور بازرسان من در ایران کاهش خواهد یافت. این خبر بدی است، واقعا!»

درباره این اقدام ایران اما باید به 7 نکته توجه داشت. 

1- واکنش راهبردی به ترور 

اقدام مجلس شورای اسلامی در مصوب کردن قانون اقدام راهبردی ایران برای مقابله با تحریم‌ها در واکنش به ترور شهید فخری‌زاده صورت گرفت. البته مجلس پیش از ترور شهید فخری‌زاده این طرح را آماده کرده بود اما پس از ترور، دو فوریت آن در صحن علنی مجلس مصوب شد و بلافاصله با رای قاطع نمایندگان به تصویب رسید. هر چند دولت با اتخاذ راهبرد انفعالی بی‌تفاوتی که خود مقامات دولتی آن را صبر استراتژیک نامگذاری کردند از طراحی واکنش‌های مناسب به ترور سر باز زد اما مجلس نسبت به این مساله بی‌تفاوت نبود و با تصویب یک طرح راهبردی این پیام را به کشورهای غربی فرستاد که در دوره جدید ایجاد فشار علیه ایران واکنش متناسب ایران را به دنبال خواهد داشت. 

2- آرایش جدید هسته‌ای ایران و مساله زمان 

توقف اجرای پروتکل الحاقی در ادامه دومینوی اقدامات ایران بر اساس بندهای مصوبه مجلس است. دولت بر اساس قانون مقابله با اقدام راهبردی، طی 50 روز از اجرای این قانون مجبور شده است سطح غنی‌سازی اورانیوم را به 20درصد افزایش بدهد، سرعت غنی‌سازی را با نصب ماشین‌های پیشرفته IR2M و IR6 افزایش دهد، تولید اورانیوم فلزی را آغاز کرده و راه‌اندازی مجدد نیروگاه اراک را در دستور کار دارد. توقف اجرای پروتکل الحاقی که اقدامی موثر در کاهش سطح نظارت‌های آژانس است تکمیل‌کننده پازل آرایش جدید هسته‌ای ایران است. چنین آرایشی منجر به این گزاره شده است که اهرم فشار آمریکا علیه ایران از میز آمریکا خارج شود. پیش از این آمریکا سیاست صبر را در قبال ایران پیش گرفته بود؛ سیاستی که بایدن از ترامپ به ارث برده بود و بر آن تاکید داشت. تحلیل آمریکایی‌ها برای اتخاذ این سیاست بر این پایه استوار بوده در شرایطی که صنعت هسته‌ای ایران در نتیجه پذیرش بی‌چون و چرای محدودیت‌های برجامی بی‌خاصیت و عقیم شده و برنامه هسته‌ای ایران علاوه بر عقیم‌شدگی در این سطح فریز شده، گذر زمان به ضرر ایران خواهد بود، چرا که برخلاف شرایط پیشابرجامی که گذر زمان به معنای غنی‌سازی بیشتر و توسعه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران بود اما در نتیجه اجرای برجام برگه زمان از دست ایران خارج شد و در اختیار کشورهای غربی قرار گرفت، برای اینکه آنها موفق شده بودند برنامه ایران را در سطحی فریز کنند که هیچ‌گونه پیشرفتی برای ایران حاصل نشود و با گذر زمان نتیجه فشار تحریم‌ها را بر اقتصاد ایران نظاره کنند و اینگونه ایران را برای واگذاری امتیازات بیشتر حتی در موضوعات غیرهسته‌ای مثل مسائل منطقه‌ای و موشکی مجاب کنند. منطق پروژه فشار حداکثری بر ایران و سیاست صبر بایدن که در اظهارات خود درباره موضوع هسته‌ای به آن اشاره کرد در واقع همین گزاره است اما اقدام مبتکرانه ایران در تغییر آرایش هسته‌ای ورق را برگرداند. در نتیجه بندهای قانون اقدام راهبردی مجلس و ملزم شدن دولت به اجرای آن، دولت مجبور شد بندهای برخی محدودیت‌های مهم را از برنامه هسته‌ای جدا کند و با بالا رفتن سطح و سرعت غنی‌سازی، زایش دوباره‌ای در این عرصه صورت گیرد. در چنین شرایطی و با تغییر راهبرد ایران، قرار است بازرسان آژانس که به صورت دائمی در ایران بودند، در نتیجه توقف اجرای پروتکل الحاقی از کشور بیرون رانده شوند و دکمه خاموش دوربین‌های آنلاین آژانس نیز ‌زده بشود. افزایش سرعت و سطح غنی‌سازی و همزمان کاهش سطح نظارت‌ها، یعنی اینکه گذر زمان از این پس نه به ضرر ایران، بلکه به ضرر آمریکا خواهد بود. گذر زمان نه‌تنها وسعت بیشتر برنامه هسته‌ای ایران را در گام‌های بعدی به دنبال دارد، بلکه انبارهای ایران نسبت به گذشته مقدار بیشتری از اورانیوم غنی‌سازی شده را در خود جا می‌دهد.

3- ضربه سنگین لغو پروتکل الحاقی به بایدن 

لغو پروتکل الحاقی از سوی ایران ضربه سنگین دیپلماتیک به بایدن به حساب می‌آید، بایدن در حالی نسبت به اقدام ایران خود را بی‌تفاوت و خونسرد نشان می‌دهد که آشکارا می‌داند لغو پروتکل الحاقی از سوی ایران یک امتیاز منفی در کارنامه سیاست خارجی او تلقی خواهد شد. به بیان دیگر نخستین مواجهه بایدن با ایران لغو امتیازی است که کشورهای غربی از سال 84 به دنبال دستیابی به آن بودند و در نهایت پس از 10 سال مذاکره و فشار و در رایزنی با تیم مذاکره‌کننده روحانی به آن دست پیدا کردند و هیچ تضمینی نیز وجود ندارد که بار دیگر ایران چنین امتیاز بزرگی را به کشورهای غربی بدهد بویژه آنکه دولت روحانی ماه‌های آخر عمر خود را سپری می‌کند. آمریکایی‌ها در آینده متوجه می‌شوند دوره امتیازگیری فله‌ای از ایران شبیه به آنچه در برجام اتفاق افتاد، تمام شده است. 

4- بازگشت به بی‌اعتمادی به آمریکا 

دولت روحانی مذاکرات هسته‌ای و توافق برجام را بر مبنای اعتماد به آمریکا پیش برد و به اجرا گذاشت؛ سیاستی که ناکارآمدی آن طی همان ماه‌های اول پس از برجام مشخص شد، چرا که روحانی و تیم مذاکره‌کننده‌اش متوجه شدند در ازای اجرای برجام و اعمال محدودیت‌ها، کشورهای غربی از پذیرفتن و اجرای همان امتیازات حداقلی خود در برجام سر باز زدند و حتی اقداماتی برخلاف برجام انجام دادند. کار به جایی رسید که آمریکا به صورت رسمی از برجام خارج شد اما این توافق به گونه‌ای تنظیم شده بود که حتی در صورت خروج یکی از کشورهای 1+ 5 ایران نمی‌توانست نسبت به این موضوع شکایت کند؛ چه آنکه اگر شکایتی از ایران به ثبت می‌رسید و وارد فرآیند پیگیری شکایت می‌شد، بیم آن می‌رفت بر اساس مکانیسم ماشه تمام تحریم‌ها علیه ایران بازگردد. به بیان دیگر ایران امتیازات نقدی را به طرف مقابل واگذار کرد و در ازای این امتیازات، وعده‌های نسیه‌ دریافت کرد که این وعده‌ها در نهایت اجرایی نشد. به دلیل ضعف حقوقی تیم مذاکره‌کننده، قواعد بررسی و نظارت شکایت به گونه‌ای طراحی شده بود که ایران چه در مقام شاکی و چه در مقام متشاکی، همواره طرف مغلوب به حساب می‌آمد. در حال حاضر نیز هر چند تمایلاتی در دولت وجود دارد که ایران از شرط خود مبنی بر منوط کردن بازگشت به محدودیت‌های کامل برجامی به لغو تحریم‌های آمریکا عقب بنشیند اما پس از ضربه‌ای که دولت روحانی در نتیجه اعتماد به آمریکا دریافت کرد، این موضع پشتوانه لازم مردمی و نهادی را ندارد. 

5- دست پر ایران در فروش نفت 

یکی از نکات مهمی که در موضوع لغو پروتکل الحاقی باید به آن توجه داشت، دستیابی ایران به مدل مطمئن فروش و بازگشت ارز حاصل از نفت‌ فروخته شده به داخل کشور است. طی ماه‌های اخیر ایران به یک فرآیند مطمئن برای فروش نفتش دست پیدا کرده است که این اتفاق سبب شده وابستگی ایران به برجام کاسته شود و ایران با اطمینان و اعتماد به نفس بالاتری نسبت به عدم اجرای تعهدات طرف مقابل واکنش نشان دهد. ایران در شرایطی قرار گرفته است که تنها لغو تمام تحریم‌ها می‌تواند انگیزه‌ای برای ایران باشد که به تمام تعهدات برجامی بازگردد، در غیر این صورت ایران به فروش نفت خود بدون برجام ادامه می‌دهد. 

6- توپ در زمین آمریکا

در ادامه مورد قبل باید به این نکته اشاره کرد که هم از جهت سیاسی و هم از جهت قانونی باز بودن دریچه تعامل و گفت‌وگوهای هسته‌ای به اقدام آمریکا مرتبط است. رئیس‌جمهور آمریکا و مشاورانش باید تصمیم بگیرند که از اظهارات اخیر خود عقب‌نشینی کنند و لغو تحریم‌های مورد اشاره در برجام را بپذیرند یا آنکه شاهد باشند ایران گام به گام تعهداتش نسبت به برجام را کاهش ‌دهد. آمریکا در این مرحله باید ایفای نقش کند، چرا که این کشور بوده که از برجام خارج شده، تعهدات برجامی را به اجرا نگذاشته، با اقدامات خود موجب شده بسیاری از کشورها ریسک تعامل با ایران را نپذیرند، فشار و تهدید را علیه ایران افزایش داده و عملا طی 5 سال گذشته برخلاف مسیر تعهداتش حرکت کرده است. حال دولت جدید آمریکا آیا به این فهم می‌رسد که برای حفظ توافقی که سال‌ها برای دستیابی به آن زحمت کشیده، تعهداتش را عملی کند؟ 

7- ضرورت همراهی چین و روسیه با اقدامات ایران 

اقدام ایران برای کاهش سطح نظارت آژانس و لغو پروتکل الحاقی باید از سوی چین و روسیه مورد تایید قرار بگیرد. ایران کشوری است که تنها و بدون پشتوانه هیچ دولتی در برابر پروژه خاورمیانه بزرگ دولت اوباما و معامله قرن آمریکا در منطقه ایستاد و نقشه آمریکا برای منطقه را بهم زد. چین و روسیه می‌دانند بدون حضور ایران در منطقه غرب آسیا، آمریکا دامنه نفوذ و قدرتش را در منطقه حیاتی غرب آسیا افزایش می‌دهد و دست بالای آمریکا در منطقه به معنای کاهش قدرت چین و روسیه خواهد بود. ایران حتی نقش هدایتگر را برای چین و روسیه در منطقه ایفا کرده است، به عنوان مثال در ماجرای بحران سوریه، مسکو خود را از تحولات مربوط کنار کشیده بود و صرفا تماشاگر نقشه آمریکا در این کشور بود، مقابله ایران با آمریکا و طراحی نقشه حضور روسیه در این کشور این جسارت را به مقامات روس داد که خود را از موضع انفعالی درآورده و علیه سیاست‌های آمریکا ایفای نقش کنند. چین نیز وضعیت مشابهی با روسیه دارد. بنابراین در موضوعاتی شبیه لغو پروتکل الحاقی که واکنش منطقی ایران به رفتار خلاف توافق کشورهای غربی است باید تمام و کمال و به صراحت از ایران حمایت کنند. سیاست سکوت یا ایفای نقش منفعلانه در این مرحله رفتار دوستانه تلقی نخواهد شد بویژه آنکه با توجه به سیاست اعلامی بایدن علیه روسیه و چین، این ۲ کشور بیش از پیش‌ نیاز به همگرایی دارند. 

گروه سیاسی: دومین رزمایش مرکب دریایی ایران و روسیه به منظور برقراری امنیت در شمال اقیانوس هند کار خود را آغاز کرد. 

به گزارش «وطن امروز»، روز گذشته آیین استقبال از ناوگروه کشور‌ روسیه متشکل از فریگت Stoiky و ناو سوخت‌رسان Kola که برای شرکت در رزمایش مرکب دریایی ایران و روسیه 2021 وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شدند، توسط ۲ فروند شناور نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام شد. بعد از آیین استقبال از ناوگروه روسی، فرماندهان ارشد ناوگروه روسیه برای جلسه توجیهی به بندر شهید بهشتی چابهار منتقل شدند و جلسه توجیهی و انجام هماهنگی‌ها در این بندر برگزار شد. 

 

* برگزاری نشست توجیهی رزمایش

در همین زمینه امیر دریادار دوم غلامرضا طحانی، معاون عملیات نیروی دریایی ارتش و سخنگوی رزمایش در نشست توجیهی رزمایش مرکب دریایی ایران و روسیه 2021 که با حضور فرماندهان یگان‌های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی دریایی روسیه شرکت‌کننده در این رزمایش برگزار شد، اظهار کرد: معتقدیم دریا عامل پیوند ملت‌‌هاست و تاکید داریم که منطقه شمال اقیانوس هند یکی از امن‌ترین مناطق دریایی است. 

وی با اشاره به اهمیت استراتژیک منطقه شمال اقیانوس هند، بیان کرد: شمال اقیانوس هند یکی از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین آبراه‌های جهان بوده و نقش مهمی در تجارت و حمل‌و‌نقل دریایی در سطح جهان دارد. 

سخنگوی رزمایش مرکب دریایی ایران و روسیه تامین امنیت خطوط دریایی در شمال اقیانوس هند را یکی از مهم‌ترین اهداف برگزاری این رزمایش مرکب اعلام کرد و افزود: برقراری امنیت خطوط کشتیرانی در این منطقه، بویژه در محدوده بین تنگه هرمز، تنگه مالاکا و تنگه باب‌المندب، ضامن حفظ منافع اقتصادی در صحنه جهانی است که همکاری و همگرایی نیروهای دریایی مختلف را می‌طلبد. 

امیر دریادار دوم طحانی با بیان اینکه رزمایش مرکب دریایی ایران و روسیه 2021 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، افزود: کشورهای بسیاری در منطقه دریای عمان و اقیانوس هند که از مناطق کلیدی تجارت جهانی محسوب می‌شود، تردد دارند و به همین جهت حفظ امنیت دریایی در آن بسیار مهم و حیاتی است. 

وی با بیان اینکه بالا بردن آمادگی رزمی، دستیابی به امنیت جمعی و تبادل تجربه در حوزه مقابله با تروریسم و دزدی دریایی از اهداف مهم این رزمایش است، گفت: امیدواریم به نحو مطلوب و شایسته بتوانیم مراحل مختلف طرح‌ریزی و اجرای این رزمایش مرکب دریایی را انجام دهیم. 

سخنگوی رزمایش مرکب دریایی ایران و روسیه، تمرین تبادل اطلاعاتی و امنیتی در دریا و نجات کشتی ربوده‌شده را از مهم‌ترین عملیات‌‍‌های این رزمایش اعلام کرد و گفت: با توافقات انجام‌شده میان ۲ کشور، این رزمایش در تمرین دریایی کشورهای شرکت‌کننده قرار گرفته است و امیدواریم به نحو شایسته آنچه در مراحل طرح‌ریزی به توافق رسیده‌ایم را در دریا به صورت ایمن اجرا کنیم. 

 

* پیوستن هند به رزمایش

امیر دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران درباره رزمایش مرکب امنیت دریایی در منطقه شمال اقیانوس هند، گفت: از سال گذشته سلسله‌رزمایش‌های امنیت دریایی که به شکل مرکب برگزار می‌شود، با شرکت کشورهای منطقه و جهان در دستور کار نیروی دریایی قرار گرفته است. در این نوبت که از امروز (دیروز) آغاز شده است، نیروی دریایی روسیه به محل رزمایش ملحق شده و نیروی دریایی هند هم در رزمایش مرکب امنیت دریایی حضور می‌یابد. 

به نقل از روابط عمومی ارتش، خانزادی با تأکید بر اینکه این رزمایش در منطقه شمال اقیانوس هند با هدف دستیابی به امنیت جمعی و تمرین مشارکتی کار خود را آغاز کرده است، افزود: سال گذشته نیروی دریایی چین را که نیروی پرقدرتی است در کنار نیروهای دریایی پرقدرت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران داشتیم. امسال با توجه به اینکه رزمایش با سال نو چینی همزمان شده است، چینی‌ها اعلام کردند بعد از سال نو چینی به رزمایش اضافه خواهند شد. 

دریادار خانزادی تصریح کرد: هدف کلی رزمایش، دستیابی به امنیت جمعی در سطح منطقه است که کمک کند امنیت شمال اقیانوس هند به این شکل که پایدار است به نفع ذی‌نفعان تداوم یابد. ویژگی رزمایش امسال اضافه شدن نیروی دریایی هند به این رزمایش است. هند یکی از نیرو‌های دریایی قدرتمند در منطقه است. حضور نیروی دریایی این کشور در رزمایش برای هند و ایران بسیار مهم است. 

فرمانده نیروی دریایی ارتش اضافه کرد: همزمان اتفاقات خوبی در منطقه اقیانوس هند در حال افتادن است. در پاکستان با محوریت این کشور رزمایش «امان» که مفهومش ایمن‌سازی است در حال برگزاری است که فرمانده قرارگاه ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در این رزمایش حضور و بر چگونگی انجام آن نظارت دارد. همینطور یکی از کارگاه‌های اجلاس آیونز در کشور هند تحت عنوان مقابله با بلایای طبیعی ((HADR در حال برگزاری است که در این کارگاه هم نماینده ما حضور دارد. 

دریادار خانزادی اظهار کرد: مجموعه تلاش‌هایی که در منطقه اقیانوس هند در حال شکل‌گیری است، نشان می‌دهد کشورهای این منطقه بویژه آنهایی که صاحب قدرت‌های دریایی هستند نسبت به گذشته همگراتر می‌شوند که امنیت جمعی را به دست بیاوریم. مفهوم آن این است که استکبار جهانی که تا امروز در منطقه یکه‌تازی می‌کرد، متوجه شود باید منطقه را ترک کند. این منطقه صاحب دارد و نیروی دریایی تسلط کافی را برای برقراری امنیت منطقه دارد. همه اینها به معنای رشد و توسعه امنیت به نفع امنیت منطقه‌ای و تجارت جهانی خواهد بود. 

گروه فرهنگ و هنر: نشست خبری سی‌وهشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست‌و‌هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد. در این مراسم ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین محمدعلی مهدوی‌راد دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و احمدعلی حیدری دبیر علمی جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران حضور داشتند. در این نشست خبری ابتدا ایوب دهقانکار، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران اظهار داشت: جایزه کتاب سال جای خود را در میان جوایز ادبی و رویدادهای فرهنگی کشور و جهان باز کرده است. اگر بخواهیم پیام این مراسم را که مستمرا طی ۳۸ سال برگزار شده بگوییم، باید عنوان کرد در بخش داخلی نشان از آن دارد که کتاب‌پژوهی، فعالیت‌های آکادمیک و تحقیق در ایران‌ پویاست که نشانه آن برگزاری کتاب سال است. به گفته مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، در بخش بین‌الملل هم این موضوع قابل رویت است؛ اینکه بخش بین‌الملل هم منعکس‌کننده آن است که ایران مقصد آکادمیک و نخبگانی پژوهشگران خارج از کشور است. شاهد مثال آن در سال جاری در بخش داخلی اینکه کار داوری امسال از میان ۱۰ هزار اثر علمی انجام شد که خود نشان از کار بسیار وسیع و خطیر داوران دارد. از سویی هم شاهد مثال پویندگی و زنده بودن ایرانشناسی و اسلام‌پژوهی در خارج از کشور است، چرا که در بخش بین‌الملل قریب به ۲ هزار اثر توسط تیم داوری و علمی که در سال جاری منتشر شده بود رصد و بررسی شد. دهقانکار با اعلام یک خبر مهم تصریح کرد: این دوره برخلاف دوره‌های قبل، مشخصه‌هایی داشت که یکی از آنها بی‌نظیر است و آن اینکه این جایزه به عنوان یک رویداد نخبگانی در سطح کشور شناخته شد، بنابراین شایستگان تقدیر و برگزیدگان کتاب سال در زمره نخبگان فرهنگی کشور محسوب شده و از تسهیلات و مزایای سایر عرصه‌ها بهره‌مند می‌شوند و در واقع جزو بنیاد نخبگان خواهند بود. مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در ادامه گفت: نه فقط برگزیدگان و شایسته‌های تقدیر در این دوره جایزه کتاب سال، بلکه دوره آتی و دوره‌های قبل هم مشمول این تسهیلات و مزایا می‌شوند. برگزیدگان کتاب سال، ‌جایزه جلال آل‌احمد و جایزه شعر فجر مشمول این رویداد می‌شوند. دهقانکار در پاسخ به سوالی درباره مراسم اختتامیه با اشاره به اینکه ۱۱ نفر از برگزیدگان که شرایط حضور را دارند در مراسم اختتامیه دوم اسفند شرکت می‌‌کنند، گفت: این مراسم در حضور رئیس‌جمهور و با حضور منتخبی از برگزیدگان داخلی انجام می‌شود تا این افراد جوایز خود را از رئیس‌جمهور دریافت کنند، چرا که کرونا برگزاری مراسم‌ها را محدود کرده است. 

 

* برگزیدگان داخلی کتاب سال ۱۰۰ میلیون تومان و خارجی‌ها ۱۰ هزار یورو دریافت می‌کنند

حجت‌الاسلام مهدوی‌راد، دبیر کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز در این نشست در پاسخ به سوال فارس درباره اینکه پیش از این اعلام کرده بودید قطعا در این دوره از جایزه کتاب سال، میزان جایزه تغییر کرده، روند صعودی دارد و افزایش خواهد یافت، میزان افزایشی چقدر بوده است، توضیح داد: در بخش داخلی میزان جایزه کتاب سال ۱۰۰ میلیون تومان و در بخش جایزه جهانی ۱۰ هزار یورو اعطا خواهد شد. وی توضیح داد: درصد قابل توجهی هم در بخش تألیف، ترجمه و بازنگری متون کهن افزایش اتفاق افتاده است هر چند در همه حوزه‌ها افزونی خواهیم داشت اما اگر میزان جوایز ۳ برابر یا ۱۵ برابر هم بشود شأن پژوهش بالاتر از این حرف‌هاست. وی با ارائه گزارشی خاطرنشان کرد: در این دوره کتاب‌هایی که از فروردین ۹۸ تا اسفند ۹۸ منتشر شده باشند و دارای مجوز جمهوری اسلامی ایران باشند داوری شده‌اند، از این رو ابتدا ۱۰ هزار عنوان کتاب مورد بررسی قرار گرفت که از این میان ۲۴۷ عنوان به مرحله نهایی رسیده است. وی افزود: در این ۷ سال ۷۰ هزار و ۹۰ عنوان کتاب به مرحله دوم راه یافته، که ۷۸ کتاب برگزیده و ۲۸۷ اثر به عنوان شایسته تقدیر شناخته شدند. مهدوی‌راد اعلام کرد: در این دوره از جایزه کتاب سال ۶۰ اثر شایسته تقدیر و ۱۲ اثر برگزیده، یعنی مجموعا ۷۲ اثر تجلیل خواهند شد. 

احمدعلی حیدری، دبیر علمی جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران هم در بخشی از این نشست طی گزارشی عنوان کرد: ما در این دوره آثار شاخص سال ۲۰۱۹ را در حوزه مطالعات ایران و اسلام بررسی کردیم اما شرط ورود آثار به بخش داوری این بود که کتاب توسط یک ناشر بین‌المللی منتشر شده باشد. حیدری افزود: ما امسال جلسه آسیب‌شناسی را برگزار کردیم و در آن نشست مطرح شد که می‌توانیم دایره انتخاب آثار را گسترده‌تر کنیم. یعنی علاوه بر بررسی این موارد (حوزه مطالعات ایران و اسلام)، به آثار ضداستعماری یا آثاری که در موضوعات تقریب و وحدت منتشر شده‌اند بپردازیم. از این رو می‌توانیم این آثار را هم مدنظر قرار دهیم. 

***

گروه بین‌الملل: در یک شبانه‌روز تاریخی، نیرو‌های مقاومت جدیدالتاسیس و تقریبا ناشناس عراقی، پایگاه‌های غیرقانونی اشغالگران ترکیه و ارتش تروریست آمریکا را در شمال این کشور هدف حملات موشکی بی‌سابقه‌ای قرار دادند. 

اوج این حملات شامگاه دوشنبه به پایگاه ارتش تروریست آمریکا در منطقه الحریر و فرودگاه بین‌المللی اربیل در اقلیم کردستان عراق بود که گروه تازه‌تأسیس موسوم به «سرایا اولیاء الدم» (گردان‌های قیمان خون) مسؤولیت آن را برعهده گرفت. 

این گروه متعاقب مرگبارترین حمله به نیروهای اشغالگر ائتلاف آمریکایی در خاک عراق ظرف یک سال اخیر که دست‌کم یک کشته و 9 مجروح از جمله یک نظامی آمریکایی را به دنبال داشت، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اشغالگران آمریکایی در هیچ‌جایی امنیت نخواهند داشت، حتی در کردستان عراق. ما به شما[مردم عراق] وعده عملیات دیگری را می‌دهیم».

ساعاتی پیش از این حمله نیز گروه مقاومت اسلامی اصحاب‌ کهف،  که آن هم گروهی تازه تأسیس است مسؤولیت حمله به پایگاه نظامیان اشغالگر ترکیه در استان نینوا در مرز عراق و ترکیه را به عهده گرفته بود. این گروه با انتشار فیلم حمله موشکی خود به پایگاه ارتش ترکیه اعلام کرد: «منافع ترکیه در عراق را به خاکستر تبدیل می‌کنیم».

حوالی ساعت 21:15 دوشنبه بود که شبکه الجزیره اصابت دست‌کم ۳ راکت به نزدیکی فرودگاه بین‌المللی اربیل را که موجب تعطیلی آن و توقف پروازها شد  همراه تصاویری از برخاستن ستون‌های دود و آتش از فرودگاه مخابره کرد. در نخستین ساعات پس از آغاز حمله موشکی، منابع محلی اقلیم کردستان ابتدا تلاش ‌کردند هدف قرار گرفتن پایگاه آمریکایی‌ها در فرودگاه بین‌المللی این شهر را منکر شوند. منابع امنیتی اقلیم نخست مدعی شلیک تنها 14 راکت بودند و می‌گفتند آنها مناطق پرجمعیت شهری در اطراف فرودگاه، محله‌هایی چون وزیران، بختیاری نزدیک کنسولگری چین، میدان فروش دام و خیابان 40 متری و نمایندگی شرکت مرسدس در اربیل را هدف قرار داده‌اند و تنها ۲ موشک به در فرودگاه اصابت کرده است. 

 با این حال متعاقبا سخنگوی نیروهای ائتلاف تروریستی آمریکایی (سنتکام) در توئیتی ضمن تایید حمله به مرکز آمریکایی‌ها در فرودگاه اربیل، از کشته شدن یک پیمانکار غیرآمریکایی و زخمی شدن ۹ نفر دیگر از جمله ۶ آمریکایی خبر داد. به گفته او یک آمریکایی مجروح و ۵ نفر دیگر ضربه مغزی شده‌اند. 

طبق گزارش شبکه الجزیره، کنسولگری آمریکا در اربیل آژیر خطر خود را همزمان با این حمله به صدا درآورده و نیروهای مستقر در مقر کنسولگری به حالت آماده‌باش درآمده‌ بودند. 

همچنین پس از جست‌وجوهای مقدماتی مشترک نیروهای امنیتی اقلیم با آمریکایی‌ها، معلوم شد راکت‌ها توسط یک دستگاه خودروی منهدم شده در 7 کیلومتری پایگاه آمریکایی الحریر پرتاب شده‌ است. 

سازمان الحره، بخش مبارزه با تروریسم منطقه کردستان عراق در ارتباط با انفجار‌های یادشده اعلام کرد فرودگاه اربیل با ۲ راکت هدف حمله قرار گرفته است. طبق این اعلام، ۲ راکت به محوطه فرودگاه اربیل برخورد کرده و راکت سوم خارج از محوطه فرودگاه به زمین برخورد کرده است. 

بعد از حمله به پایگاه غیرقانونی ارتش تروریست آمریکا در اقلیم کردستان عراق، رصدها حاکی از خالی شدن آسمان این کشور از انواع پروازهای تجاری و نظامی بود. در حالت عادی آسمان عراق یکی از شلوغ‌ترین محورهای ترافیک هوایی در خاورمیانه به شمار می‌رود. خالی شدن آسمان عراق از هواپیماها به معنای احتیاط شدید آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش پس از حمله شامگاه 15 فوریه است. 

 

* واکنش‌های داخلی و خارجی

واکنش‌های نخستین رؤسای احزاب دموکرات و میهنی کردستان عراق به این حملات محتاطانه بود و تنها «مسرور بارزانی» نخست‌وزیر اقلیم و «هوشیار زیباری» هم‌حزبی ارشد او در حزب دموکرات بودند که خواهان مجازات عاملان شدند. 

بارزانی از شورای امنیت و سازمان ملل خواست این تهدیدات را جدی بگیرند و برای پایان دادن به تهدیدات علیه اقلیم با کمک به دولت عراق در اجرای قانون اساسی بویژه ماده ۱۴۰ آن تلاش کنند. همچنین «بافل طالبانی» رئیس مشترک اتحادیه میهنی از نگرانی امنیتی جدی متعاقب این حمله سخن گفت. 

از طرف دیگر مهم‌ترین شخصیت سیاسی کرد عراق یعنی «برهم صالح» رئیس‌جمهور این کشور موضعی جدی اتخاذ کرد و این حمله را یک جنایت تروریستی خواند و گفت: «هدف قرار دادن اربیل اقدامی خطرناک است و تنها گزینه پیش روی ما افزایش تلاش‌ها برای مقابله جدی با تروریست‌ها و بر‌هم‌زنندگان امنیت کشور است».

این واکنش‌ها در حالی است که محافل سیاسی و پارلمانی عراق دست‌کم طی ماه‌های اخیر بر لزوم اجرای مصوبه پارلمان این کشور مبنی بر خروج نظامیان آمریکایی توسط دولت الکاظمی تاکید کرده و گفته‌اند حاکمیت کامل عراق با خروج آخرین نظامی آمریکایی از کشورشان محقق خواهد شد، زیرا آمریکا ضمن حضور نظامی در عراق، از حریم هوایی و حاکمیت این کشور بنا بر خواست خود بهره‌برداری می‌کند. در همین حال آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا دوشنبه‌شب با صدور بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن این حملات، با اعضای خانواده پیمانکار غیرنظامی کشته شده و 6 شهروند آمریکایی از جمله یک نیروی نظامی مجروح شده در جریان این حمله ابراز همدردی کرد و از گفت‌وگوی تلفنی خود با مسرور بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم خبر داد. 

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز خواهان بازخواست عاملان حملات در عراق در مقابل دستگاه عدالت شد.

 

* انگیزه‌های مقاومت عراق از حمله الحریر

پایگاه الحریر در منطقه شقلاوه در ۷۵ کیلومتری شرق مرکز شهر اربیل قرار دارد و نزدیک‌ترین پایگاه هوایی آمریکا و ناتو به مرزهای جمهوری اسلامی ایران (۱۱۵ کیلومتر) است که از ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی مورد استفاده قرار گرفته است. 

حسین دلیریان، خبرنگار حوزه نظامی در توئیتی حمله به پایگاه الحریر را با توجه به طرح توسعه اخیر آن برای ایجاد محوری اشغالی از شمال عراق تا شمال سوریه، حائز اهمیت دانست و نوشت: «آمریکایی‌ها در حال گسترش پایگاه الحریر در اربیل هستند تا با استفاده از مرز سیمالکا و پایگاه نظامی الیعبریه در شمال شرق سوریه، خط زمینی ایمن جدیدی برای دسترسی به شمال سوریه ایجاد کنند... حمله‌ دقیق شب گذشته به پایگاه الحریر، نظر مقاومت عراق را در این باره، به آمریکا منتقل کرد».

پیش از این تارنمای عراقی المعلومه، اوایل آذرماه گذشته در گزارشی مبسوط به نقل از یک منبع امنیتی اینچنین از گسترش این پایگاه و اهداف آن خبر داده بود: یک شرکت آمریکایی در حال توسعه فرودگاه نظامی «شقلاوه» در استان اربیل در شمال عراق است. این شرکت در حال آماده‌سازی بخشی از اراضی اطراف این فرودگاه در منطقه الحریر است که نظامیان آمریکایی از آن به عنوان پاپگاه خود استفاده می‌کنند. آمریکایی‌ها در حال توسعه پایگاه خود با نصب سامانه‌های موشکی و راداری و ایجاد کمپ آموزشی جدید و ساختمان‌سازی هستند که نشان می‌دهد آنها در اندیشه تداوم حضور خود برای دوره‌ای طولانی‌تر در اقلیم کردستان عراق هستند. هدف این است که پایگاه الحریر یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق و خاورمیانه - همردیف پایگاه عین‌الاسد در استان الانبار در غرب عراق که پارسال هدف موشک‌های ایران قرار گرفت- باشد و عملیات ساخت‌و‌ساز در آن برای میزبانی از هواپیماها از سراسر پایگاه‌های آمریکا در جهان صورت ‌گیرد. 

گفته می‌شود آمریکایی‌ها علاوه بر استقرار سامانه‌های موشکی و پدافندی در اربیل، محوطه سفارت خود در جنوب منطقه امنیتی سبز بغداد  در حاشیه پل معلق مشهور در رودخانه دجله را نیز به تجهیزات مشابهی مجهز کرده‌اند. 

این تحولات غیرقانونی باعث شده بود کریم علیوی، نماینده مجلس عراق و عضو فراکسیون الفتح به رهبری هادی العامری، حدود ۳ هفته پیش با ارتش تروریست آمریکا و همین‌طور دولت بغداد اتمام حجت کند. او گفته بود: «پارلمان نماینده تمام گروه‌ها و اقشار مختلف عراق است و به همین خاطر مصوبه خروج نیروهای آمریکا در واقع دیدگاه همه عراقی‌هاست. تلاش آمریکا برای استقرار سامانه موشکی پاتریوت در پایگاه‌های آمریکایی در عراق یا افزایش توان جنگی آن کاملا مردود است و تعدی به حاکمیت عراق به شمار می‌رود. مصوبه پارلمان عراق کاملا روشن است و اینک تصمیم برای خروج نظامیان آمریکایی برعهده دولت است و توپ اینک در زمین دولت است تا نظامیان خارجی را بیرون کند».

علیوی آن روز با اشاره به تظاهرات ضدآمریکایی در بغداد با هشدار به دولت مصطفی الکاظمی گفته بود: «اگر دولت مصوبه مجلس برای خروج نظامیان خارجی را اجرا نکند، در آن صورت با واکنش تمام گروه‌های عراقی روبه‌رو خواهد شد و شکایتنامه‌ای تنظیم و برای سازمان ملل متحد و سازمان‌های کشورهای اسلامی ارسال خواهد شد».

اشاره او به مصوبه‌‌ پارلمان عراق در واکنش به ترور سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی و همرزم عراقی‌اش، ابومهدی المهندس توسط ارتش تروریست آمریکا به دستور ترامپ بود که بر لزوم خروج نیروهای بیگانه از خاک این کشور تأکید دارد. 

***

    آژیر خطر سفارت آمریکا در بغداد     

ظهر دیروز آژیر خطر سفارت آمریکا در منطقه سبز بغداد به صدا درآمد. این اتفاق ابتدا برخی رسانه‌ها را درباره حمله به این محل به اشتباه انداخت. به گزارش سومریه نیوز، صدای آژیر از محوطه نظامی سفارت آمریکا بلند شد اما کمی بعد مشخص شد هدف از آن کسب آمادگی و آموزش نیرو‌های امنیتی و اهالی این مجموعه برای یک حمله محتمل بوده است. چنین آماده‌باش‌هایی گویای وحشت آمریکایی‌ها از تکرار حمله دوشنبه‌شب به پایگاه غیرقانونی «الحریر» در کردستان عراق است. نیروی مبارزه با تروریسم عراق پس از این رخداد در اطراف منطقه به حالت آماده‌باش درآمد. البته مقامات امنیتی عراق تاکید کردند هیچ حمله‌ یا عملیات موشکی علیه سفارت آمریکا رخ نداده است. 

حمید کمار: پس از تقدیم لایحه بودجه سال 1400 به مجلس در میانه آذرماه و آشکار شدن مفاد این لایحه، موج سنگینی از انتقاد از لایحه مذکور شکل گرفت. رشد شدید هزینه‌های جاری در کنار رشد اندک درآمدهای مالیاتی، رقم کسری تراز عملیاتی را به حدود 320 هزار میلیارد تومان رسانده بود. در چنین شرایطی دولت برای جبران این شکاف عظیم، اقدام به افزایش چشمگیر رقم بدهی‌ها و همچنین برآوردهای موهوم از فروش نفت در سال آینده کرد. پیش‌بینی موهوم از فروش روزانه 3/2 میلیون بشکه نفت در سال آینده، مساله عمده دیگری بود که در ارقام لایحه مذکور مشاهده شد. گذشته از مشکلات عمیق ارقام بودجه، ساختار غیرشفاف هم مساله اساسی دیگر لایحه بودجه سال 1400 بود. این مسائل در کنار بسیاری مسائل دیگر باعث شد کار اصلاح لایحه بودجه سال 1400 حدود ۲ ماه در کمیسیون تلفیق بودجه به طول انجامد. با این حال دولت که از ابتدا موافقت خود را با اصلاحات مدنظر مجلس اعلام کرده بود، ناگهان در هفته‌های پایانی از مخالفت خود با تغییر لایحه بودجه خبر داد. این گردش ناگهانی موضع دولت، در نهایت باعث رد شدن کلیات لایحه بودجه در جلسه رای‌گیری شد، چرا که مجلس از عدم همراهی دولت برای اجرای مفاد بودجه نگران بود؛ چیزی که رئیس دولت هم پس از آن به صراحت به آن اذعان کرد و از عدم اجرای بودجه حتی در صورت تصویب آن سخن گفت. اکنون با تصویب کلیات لایحه اصلاحی بودجه در مجلس، نمایندگان در بزنگاه حساسی قرار دارند. اگر اشکالات اساسی لایحه را تغییر ندهند، تبعات سنگین آن گریبان اقتصاد کشور را تا چندین سال خواهد گرفت. در مقابل در صورت اصلاح اساسی بودجه، امکان عدم اجرای آن از سوی دولت کاملا وجود دارد. همچنین ممکن است دولت تمام مشکلات اقتصادی سال آینده را به اصلاحات نمایندگان در بودجه مرتبط کند و مجلس را مقصر سوءمدیریت خود جلوه دهد. این مساله بویژه درباره تداوم یا پایان سیاست تخصیص ارز 4200 تومانی وجود دارد. 

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد بهترین گزینه پیش ‌روی مجلس، تکرار اصلاحات اعمال‌شده پیشین کمیسیون تلفیق البته بدون «حذف ارز 4200» است. به نظر می‌رسد بهترین تصمیم درباره ارز 4200 تومانی، گرفتن تضمین از دولت درباره تکرار نشدن سوءمدیریت در تخصیص ارز و تخصیص این منابع به شرط اثربخشی است. در این شرایط راه دولت برای مقصر جلوه دادن مجلس در گرانی کالاها و همچنین بدون هزینه ماندن هدررفت منابع بسته خواهد شد. 

گروه سیاسی: در شرایطی که دولتمردان و نزدیکان حسن روحانی همچنان در حال دامن زدن به برخی حواشی راهپیمایی 22 بهمن اصفهان هستند، دبیر کل حزب ندای ایرانیان با انتقاد از رفتار دولتی‌ها گفت: هتاکی امروز برخی به روحانی نتیجه سخنان انتخاباتی او در گذشته است.

به گزارش «وطن امروز»، صادق خرازی از فعالان اصلاح‌طلب و سفیر ایران در فرانسه در دولت اصلاحات طی یک گفت‌وگوی تفصیلی با خبرآنلاین با اشاره به حواشی اخیر اظهار کرد: من خودم منتقد بخشی از عملکرد دولت و رئیس‌جمهور هستم؛ این برای امروز و دیروز نیست، من ۸ سال به رغم اینکه به ایشان کمک فکری کردم و علاقه‌مند بودم آقای روحانی سال ۹۲ رای بیاورد اما همیشه جزو منتقدان دلسوز دولت بودم و سخنان و سخنرانی‌های من همه وجود دارند اما بالاخره رئیس‌جمهور، رئیس «جمهور» کشور است و این یعنی رئیس نهادی که مردم آن را پذیرفتند. البته این ادبیات تلخ دوطرفه است؛ نتیجه پژواک برخی سخنان انتخاباتی در گذشته، تلخی‌های امروز است. اگر شما باد بکارید، توفان درو می‌کنید، این ضرب‌المثلی است که می‌گوید نتیجه آن رفتارها و اتفاقات، اتفاقات امروز را رقم ‌زده است اما خب! متاسفانه ما یاد نگرفتیم پس از انتخابات رقابت‌ها و حرف‌هایی را که رد و بدل شد، فراموش کنیم. اظهارات خرازی در شرایطی است که مقامات دولتی با فراموش کردن سیاهه اهانت‌های رئیس‌جمهور و وزرای کابینه، طی روزهای اخیر پیشگام و پیشتاز اخلاق سیاسی شده‌اند و از طرف دیگر رسانه‌های حامی دولت هم با مظلوم‌نمایی و بدون آنکه به اهانت‌های بی‌سابقه دولت مستقر به منتقدانش کوچک‌ترین اشاره‌ای کنند، اقدام غیرقابل قبول عده‌ای معدود در راهپیمایی 22 بهمن اصفهان را با کلیدواژه «توهین به جمهوریت» ضریب داده‌اند. تجربه پیش چشم رفتار سیاسی دولت روحانی گواهی بر آن است که در 7 سال گذشته دولتمردان و حامیان‌شان رکورددار توهین و هتاکی به منتقدان‌شان بوده‌اند. لیست توهین‌هایی که رئیس‌جمهور و دولتمردان خطاب به منتقدان خود به زبان آورده‌اند، نیاز به یادآوری ندارد و همچنان در اذهان افکار عمومی و جامعه باقی مانده است. اطلاق توهین‌هایی همچون بی‌سواد، بی‌شناسنامه، بزدل، ترسو، افراطی، کاسب تحریم، بی‌عقل، تازه به دوران رسیده و همنوا با اسرائیل تنها بخش اندکی از تومار اهانت دولتی‌هاست که از سمت پاستور به سمت منتقدان دلسوز دولت حواله شده است. در چنین شرایطی مظلوم‌نمایی دولت رکورددار توهین به منتقدان، در نشاندن خود در جایگاه قربانی هتاکی، حتی برای برخی اصلاح‌طلبان و حامیان دولت هم سنگین آمده است. به همین خاطر دبیرکل حزب اصلاح‌طلب ندای ایرانیان تلاش می‌کند به حسن روحانی یادآوری کند این شخص رئیس‌جمهور بوده است که از همان زمان انتخابات با ملتهب کردن فضای سیاسی، اهانت را چاشنی کنش سیاسی و حکمرانی خود کرده است. از نگاه صادق خرازی در واقع حسن روحانی باد کاشته و طبعا نباید انتظار برداشت چیزی جز توفان داشته باشد. 

گروه سیاسی: در شرایطی که دولتمردان و نزدیکان حسن روحانی همچنان در حال دامن زدن به برخی حواشی راهپیمایی 22 بهمن اصفهان هستند، دبیر کل حزب ندای ایرانیان با انتقاد از رفتار دولتی‌ها گفت: هتاکی امروز برخی به روحانی نتیجه سخنان انتخاباتی او در گذشته است.

به گزارش «وطن امروز»، صادق خرازی از فعالان اصلاح‌طلب و سفیر ایران در فرانسه در دولت اصلاحات طی یک گفت‌وگوی تفصیلی با خبرآنلاین با اشاره به حواشی اخیر اظهار کرد: من خودم منتقد بخشی از عملکرد دولت و رئیس‌جمهور هستم؛ این برای امروز و دیروز نیست، من ۸ سال به رغم اینکه به ایشان کمک فکری کردم و علاقه‌مند بودم آقای روحانی سال ۹۲ رای بیاورد اما همیشه جزو منتقدان دلسوز دولت بودم و سخنان و سخنرانی‌های من همه وجود دارند اما بالاخره رئیس‌جمهور، رئیس «جمهور» کشور است و این یعنی رئیس نهادی که مردم آن را پذیرفتند. البته این ادبیات تلخ دوطرفه است؛ نتیجه پژواک برخی سخنان انتخاباتی در گذشته، تلخی‌های امروز است. اگر شما باد بکارید، توفان درو می‌کنید، این ضرب‌المثلی است که می‌گوید نتیجه آن رفتارها و اتفاقات، اتفاقات امروز را رقم ‌زده است اما خب! متاسفانه ما یاد نگرفتیم پس از انتخابات رقابت‌ها و حرف‌هایی را که رد و بدل شد، فراموش کنیم. اظهارات خرازی در شرایطی است که مقامات دولتی با فراموش کردن سیاهه اهانت‌های رئیس‌جمهور و وزرای کابینه، طی روزهای اخیر پیشگام و پیشتاز اخلاق سیاسی شده‌اند و از طرف دیگر رسانه‌های حامی دولت هم با مظلوم‌نمایی و بدون آنکه به اهانت‌های بی‌سابقه دولت مستقر به منتقدانش کوچک‌ترین اشاره‌ای کنند، اقدام غیرقابل قبول عده‌ای معدود در راهپیمایی 22 بهمن اصفهان را با کلیدواژه «توهین به جمهوریت» ضریب داده‌اند. تجربه پیش چشم رفتار سیاسی دولت روحانی گواهی بر آن است که در 7 سال گذشته دولتمردان و حامیان‌شان رکورددار توهین و هتاکی به منتقدان‌شان بوده‌اند. لیست توهین‌هایی که رئیس‌جمهور و دولتمردان خطاب به منتقدان خود به زبان آورده‌اند، نیاز به یادآوری ندارد و همچنان در اذهان افکار عمومی و جامعه باقی مانده است. اطلاق توهین‌هایی همچون بی‌سواد، بی‌شناسنامه، بزدل، ترسو، افراطی، کاسب تحریم، بی‌عقل، تازه به دوران رسیده و همنوا با اسرائیل تنها بخش اندکی از تومار اهانت دولتی‌هاست که از سمت پاستور به سمت منتقدان دلسوز دولت حواله شده است. در چنین شرایطی مظلوم‌نمایی دولت رکورددار توهین به منتقدان، در نشاندن خود در جایگاه قربانی هتاکی، حتی برای برخی اصلاح‌طلبان و حامیان دولت هم سنگین آمده است. به همین خاطر دبیرکل حزب اصلاح‌طلب ندای ایرانیان تلاش می‌کند به حسن روحانی یادآوری کند این شخص رئیس‌جمهور بوده است که از همان زمان انتخابات با ملتهب کردن فضای سیاسی، اهانت را چاشنی کنش سیاسی و حکمرانی خود کرده است. از نگاه صادق خرازی در واقع حسن روحانی باد کاشته و طبعا نباید انتظار برداشت چیزی جز توفان داشته باشد.