گروه اقتصادی: با ادامه جنگ اوکراین و افزایش نگرانی‌ها از اختلال در زنجیره تامین انرژی، کارشناسان انتظار دارند قیمت گاز در اروپا برای سال‌های آینده نیز بالا بماند، چرا که به نظر می‌رسد محدودیت‌های عرضه همچنان ادامه داشته

 باشد. 

به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از فایننشال تایمز، قیمت گازی که قرار است در این زمان از سال در سال‌های 2023 و 2024 به اروپا تحویل شود، به ترتیب با 134 و 82 یورو در هر مگاوات ساعت، نزدیک به بالاترین رکورد ثبت شده خود است. پیش از این قیمت گاز اروپا برای بیش از یک دهه به طور مداوم زیر 40 یورو در هر مگاوات ساعت معامله می‌شد. قیمت گاز در ماه ژوئن زمانی که مسکو صادرات گاز خود از طریق خط لوله «نورد استریم یک» به آلمان را کاهش داد، ۲ برابر شد. به ‌رغم از سرگیری جریان گاز در این خط لوله، ترس از اختلال احتمالی بیشتر، قراردادهای آتی را نزدیک به سطح‌های قیمتی بالا نگه داشته است. قیمت انرژی با نگرانی از اینکه روسیه تا زمانی که جنگ اوکراین ادامه دارد، به تهدید قطع صادرات ادامه دهد، قیمت‌گذاری می‌شود. رئیس‌جمهور روسیه پیش از این درباره مشکلات احتمالی توربین‌های خط لوله «نورد استریم یک» هشدار داده بود که می‌تواند منجر به کاهش جریان گاز از طریق این خط لوله شود. 

«وینسنت دموری» دبیرکل گروه بین‌المللی واردکنندگان گاز طبیعی مایع هشدار داد بحران انرژی اروپا سال‌ها ادامه خواهد داشت، مگر اینکه اروپا موفق به امضای قراردادهای بلندمدت برای تامین LNG از صادرکنندگانی مانند ایالات متحده یا قطر شود. وی اوایل این ماه به خبرنگاران گفته بود: «ممکن است بتوانیم زمستان 2022 یا 2023 را بدون آسیب زیاد پشت سر بگذاریم - اگر خوش‌شانس باشیم - اما زمستان‌های بعدی احتمالا سخت‌تر و دشوارتر خواهد بود. واضح است که توقف کامل عرضه گاز از طریق خط لوله «نورد استریم یک» منجر به سهمیه‌بندی گسترده‌تر انرژی در زمستان امسال و فشار تورمی بیشتر خواهد شد. 

به گفته موسسه مشاوره آکسفورد اکونومیکس، چنین سناریویی زمستان امسال ضربه به اقتصادهای منطقه یورو را عمیق‌تر می‌کند. تحلیلگران دویچه بانک تخمین می‌زنند آلمان که در سال 2021 بیش از نیمی از واردات گاز خود را از روسیه تامین کرده بود، سال آینده با افت تولید ناخالص داخلی بین 5 تا 6 درصد مواجه خواهد شد. 

اتحادیه اروپایی هفته گذشته برنامه‌های خود را برای کاهش 15 درصدی مصرف گاز در زمستان ارائه کرد، اگر چه پیش از این با واکنش شدید کشورهای عضو مواجه شده بود. «کارولینا سیمنیوک» تحلیلگر شرکت ریستاد انرژی گفته است اروپا باید به سرعت به سمت کاهش مصرف حرکت کند تا در زمستان امسال آسیب جدی نبیند. 

 

* انسجام اتحادیه اروپایی، وابسته به عرضه گاز روسیه

پایگاه تخصصی «اویل پرایس» در گزارشی نوشت: داستان عرضه گاز «نورد استریم یک» در حال بر هم زدن انسجام اتحادیه اروپایی است، زیرا پوتین مزیت استفاده از جریان خط لوله گاز طبیعی به عنوان ابزاری برای مختل کردن بیشتر راهبردهای انرژی اروپا را مشاهده کرده است. 

پایگاه تخصصی اویل پرایس به نقل از روزنامه گلوب‌ اند میل کانادا گزارش داد «آنالنا بائربورک» وزیر خارجه آلمان هشدار داده است اگر کانادا تحریم‌هایی را که می‌تواند عملا مانع از تحویل یک توربین گاز به گازپروم شود، حفظ کند، برلین ممکن است مجبور شود کمک‌های نظامی و اقتصادی به اوکراین را متوقف کند. بائربورک تصریح کرد: توقف کامل جریان گاز روسیه از طریق خط لوله «نورد استریم یک» می‌تواند به خیزش‌های مردمی در آلمان منجر شود. 

وی گفت: «اگر ما توربین گاز را دریافت نکنیم، بنابراین گاز بیشتری دریافت نخواهیم کرد، سپس در کل دیگر قادر به حمایت از اوکراین نیستیم، چون در آن صورت ما مشغول اعتراضات مردمی خواهیم بود».

به نظر می‌رسد برلین میان حمایت از اوکراین و بازگشت توربین گاز به گازپروم، ارتباط مستقیمی برقرار کرده که دست‌کم قابل توجه است. 

وزیر خارجه آلمان با هشدار درباره اینکه اگر گاز روسیه از طریق خط لوله «نورد استریم یک» قطع شود، برلین باید بر شورش‌‌های داخلی احتمالی متمرکز شود و احتمالا دیگر نتواند از اوکراین حمایت کند، به رسانه‌های آلمانی تاکید کرد آلمان در آینده به گاز روسیه نیاز خواهد داشت. «سابین اسپارواسر» سفیر آلمان در کانادا در واکنش به گزارش روزنامه «گلوب ‌اند میل» نوشت آلمان هرگز کانادا را تهدید نکرده است. دیپلمات آلمانی به رسانه‌ها گفت آلمان و باقی کشورهای اروپایی در تلاشند وابستگی خود به گاز روسیه را قطع کنند اما به منظور تضمین عملکرد اقتصاد در کوتاه‌مدت، نمی‌خواهند جریان ارسال گاز «فورا» قطع شود. داستان خط لوله «نورد استریم» (یک و دو) چندین ماه دیگر ادامه خواهد یافت، زیرا پوتین مزیت استفاده از جریان خط لوله گاز طبیعی به عنوان ابزاری برای مختل کردن بیشتر راهبردهای انرژی اروپا را مشاهده کرده است. 

انتظار می‌رود مسائل فنی جدیدی درباره «نورد استریم» پدیدار شود و احتمالا مانع از ارسال گاز بیشتر یا موضوعات جدید در سایر خطوط لوله‌ها شود. قیمت‌های بالا و بی‌ثباتی در عرضه انرژی، به همراه تورم بالا، برگ‌های برنده در دستان پوتین است. باید دید اروپا توان مقابله در برابر اهرم‌های فشار روسیه را خواهد داشت؟ 

حالا شرکت گازپروم روسیه اعلام کرده است که از روز چهارشنبه به دلیل تعمیر و نگهداری خط نورد استریم1 فشار گاز به آلمان را 20 درصد کاهش خواهد داد.

 

* کشورهای اروپایی در تلاشند از زیر طرح کاهش مصرف گاز در بروند!

دولت‌های اروپایی تلاش می‌کنند طرح‌های اتحادیه اروپایی برای کاهش تقاضا برای گاز طبیعی به منظور آمادگی بهتر در برابر کاهش احتمالی عرضه روسیه در زمستان امسال را تعدیل کنند. دیپلمات‌های ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپایی از هفته گذشته که کمیسیون اروپا تدابیری را برای کاهش تقاضای کشورهای عضو این بلوک برای گاز طبیعی به میزان ۱۵ درصد پیشنهاد کرد، سرگرم مذاکره هستند. این طرح باعث شده است بحث‌هایی درباره میزان کاهش پیشنهاد شده و قدرت بروکسل برای الزامی کردن آن دربگیرد. این طرح باید در نشست هفته جاری وزیران انرژی اتحادیه اروپایی تصویب شود. 

در پیش‌نویس این پیشنهاد که توسط فایننشال تایمز مشاهده شده است، کشورهای اتحادیه اروپایی گفته‌اند هدف داوطلبانه می‌تواند در سراسر بلوک استانداردسازی شود اما اهداف اجباری باید وابستگی هر کشور عضو به گاز روسیه و میزان گازی را که می‌توانند ذخیره‌سازی کنند، در نظر بگیرد.

اگر یک کشور عضو گاز اضافی دارد که می‌تواند از طریق محموله LNG یا خطوط لوله به کشورهای دیگر در اتحادیه اروپایی عرضه کند، کاهش مصرف باید کمتر شود. بعضی صنایع که فعالیت آنها حیاتی است، باید از این طرح معاف شوند. طبق پیش‌نویس این طرح، کشورهای عضو باید بتوانند آزادانه تدابیر مناسب را اختیار کنند تا به کاهش تقاضا برای گاز برسند. اتحادیه اروپایی برای آماده شدن در برابر کاهش احتمالی عرضه گاز از سوی روسیه در زمستان امسال، به سختی تلاش می‌کند. پیش از حمله نظامی مسکو به اوکراین، اتحادیه اروپایی برای حدود ۴۰ درصد یا حدود ۱۵۵ میلیارد مترمکعب گاز به روسیه وابسته بود اما با اقدام مسکو در استفاده از تحویل گاز به عنوان سلاح به تلافی حمایت اتحادیه اروپایی از اوکراین، این بلوک در تلاش برای قطع وابستگی به گاز روسیه تا سال ۲۰۲۷ است. 

کمیسیون اروپا هفته گذشته پیشنهاد کرد اعضای اتحادیه اروپایی مصرف گاز را در ۸ ماه آینده، ۱۵ درصد در مقایسه با میانگین مصرف در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ کاهش دهند. اگر بحران انرژی وخیم شود یا ۳ کشور عضو درخواست کنند هدف کاهش مصرف داوطلبانه تغییر کند، میزان کاهش هدف‌گذاری شده، اجباری خواهد شد اما دولت‌های اتحادیه اروپایی بویژه اعضای جنوبی که معمولا وابستگی کمتری به روسیه دارند، اعتراض کرده‌اند که کمیسیون پا را از اختیاراتش فراتر گذاشته و هدف ۱۵ درصدی بسیار بالاست.  طبق پیش‌نویس پیشنهادهای دیگر، حداقل ۵ کشور عضو باید برای وضعیت هشدار درخواست کنند تا کاهش داوطلبانه تقاضا برای گاز، اجباری شود. همچنین پیشنهاد شده است کشورهای عضو یک ماه بیشتر، تا پایان اکتبر فرصت داشته باشند تا طرح‌های اضطراری ملی خود را به کمیسیون اروپا ارائه کنند.

 

روزنامه «رکورد» پرتغال از ادامه تلاش باشگاه آ.ث‌ میلان ایتالیا برای جذب مهدی طارمی و مخالفت باشگاه پورتو با این انتقال خبر داد. روزنامه رکورد پرتغال دیروز در خبری مدعی شد آ.ث میلان ایتالیا همچنان پیگیر جذب مهدی طارمی است اما مذاکرات ایتالیایی‌ها با مخالفت باشگاه پرتغالی همراه شده است. این روزنامه نوشت: «مطبوعات ایران پیشرفت جدید میلان را برای جذب طارمی تضمین می‌کنند. میلانی‌ها مدت‌هاست این مهاجم را دنبال می‌کنند». در ادامه این مطلب آمده است: «از ایتالیا و انگلیس گزارش‌هایی مبنی بر علاقه باشگاه‌های بزرگ این کشورها به طارمی منتشر شده است. با توجه به آنچه اکنون در ایران مطرح شده، باشگاه میلان که مدت‌هاست این مهاجم را دنبال می‌کند، یک پیشرفت جدید در مذاکره با پورتو برای طارمی داشت اما دوباره با سخت‌گیری باشگاه پورتو مواجه شد». روزنامه رکورد همچنین به درخواست رئیس باشگاه پورتو برای فروش بازیکنان اصلی این تیم اشاره کرده است:

«پینتو دا کوستا (رئیس پورتو) قبلا اعلام کرده بود بازیکنان اصلی سرجیو کونسیسائو تنها با پرداخت مبلغ فسخ قرارداد که درباره طارمی ۶۰ میلیون یورو است، می‌توانند از این تیم جدا شوند». به این ترتیب با وجود علاقه باشگاه میلان به جذب طارمی هنوز مذاکرات ۲ باشگاه بی‌نتیجه مانده است. طارمی در تمرینات پیش‌فصل پورتو حضور یافت و اخیرا هم در بازی دوستانه مقابل موناکو گلزنی کرد. در حالی که باشگاه پورتو حضور پررنگی در نقل و انتقالات اروپا دارد و در ماه‌های اخیر هم چند بازیکن به تیم‌های بزرگ ترانسفر کرده اما سرمربی پورتو خواهان ادامه کار با طارمی شده است. این مهاجم ایرانی تا سال ۲۰۲۴ با پورتو قرارداد دارد و بعید است حداقل تا نقل و انتقالات زمستان اجازه جدایی از پورتو را پیدا کند. 

گروه سیاسی: فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران با اشاره به رادارگریز شدن قایق‌های جدید و تندرو نیروی دریایی سپاه گفت: ما بدنه‌ قایق‌های‌مان را رادارگریز کردیم و سعی این است از بدنه‌های ساخت داخل استفاده کنیم. 

سردار دریادار پاسدار علیرضا تنگسیری روز گذشته در حاشیه آیین تجلیل از برگزیدگان جشنواره مالک اشتر گفت: بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر نصب‌العین قرار دادن اشراف فرماندهی کل و اهداف جشنواره مالک اشتر توسط فرماندهان و در معرض داشتن وضعیت و عملکرد یگان‌ها و نیرو‌ها مانند یک مانیتور برابر خود، 12 سال است شاهد برگزاری این جشنواره هستیم. وی درباره الحاق‌های انجام شده در این نیرو اظهار داشت: طی ۳ سال گذشته ۸ الحاق داشته‌ایم که عموما از تجهیزات داخلی بوده و در اختیار رزمندگان قرار گرفته است و به فضل الهی باز هم در آینده شاهد چنین اتفاقات مبارکی خواهیم بود. 

سردار تنگسیری یکی از افتخارات نیروی دریایی و مجموعه سپاه را استفاده از دانش و تولیدات ساخت درون کشور و دانشمندان ایرانی دانست و ادامه داد: همان‌طور که می‌دانید نیروی دریایی ما یک نیروی راهبردی کامل است و هر آنچه در دیگر نیرو‌ها وجود دارد را در اختیار داریم؛ از تانک و تانک‌های آبی تا هواپیماهای بال ثابت و پهپادها، لذا همواره تلاش داشته‌ایم با دیگر نیروها و سازمان‌های نظامی و نیز وزارت دفاع در ارتباط، تعامل و همکاری‌های مستمر در تولید سامانه‌ها و تجهیزات مورد نیاز باشیم. فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت: دانش‌بنیانی هم که حضرت آقا تاکید بر آن دارند، در واقع راهبرد و راهنمای ما در این عرصه بوده و ما همواره تلاش کرده‌ایم از تجهیزات دانش‌بنیان استفاده کنیم. وی پیرامون استفاده از تجهیزات داخلی و بهره‌گیری و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان اظهار داشت: ما در نیروی دریایی افتخار آن را داریم که تجهیزات‌مان توسط شرکت‌های دانش‌بنیان ساخته شود، برخی پهپاد‌ها و کوادهایی که استفاده می‌کنیم، در واقع از شرکت‌های دانش‌بنیان‌مان است و این فرمان حضرت آقا را که فرمودند شرکت‌های دانش‌بنیان را فعال‌تر کنید، سر لوحه قرار دادیم و افتخار آن را داریم که در نیروی دریایی از سال‌های گذشته همواره چنین اقدامی بوده است. 

فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران درباره رادارگریز شدن قایق‌های تندرو جدید بیان داشت: ما بدنه‌ قایق‌های‌مان را رادارگریز کردیم و سعی این است که از بدنه‌های ساخت داخل استفاده کنیم. وی با تاکید بر اینکه حجم و کیفیت حضور ما در منطقه باعث شده دشمن از خلیج‌فارس متواری شود، گفت: در عین حال ما همواره به کشور‌های منطقه گفته‌ایم خودمان می‌توانیم امنیت را برقرار کنیم و الحمد‌لله با رفتن آمریکایی‌ها امنیت بیشتری در این منطقه حساس و راهبردی برقرار شده است. 

وی خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها با حضورشان در منطقه برای مردم در سال‌های گذشته مشکلاتی درست کردند و چند بار شاهد تصادم‌هایی هم بودیم، از جمله برخورد یک زیردریایی آمریکایی با یک کشتی ژاپنی یا مورد هدف قرار گرفتن یک کشتی تفریحی اماراتی توسط ناو آمریکایی که متاسفانه یک هندی در آن حادثه کشته شد. دریادار تنگسیری تاکید کرد: آمریکایی‌ها قوانین دریایی و ناوبری را رعایت نمی‌کنند و از آبراهی که به طور مثال برای خروج است، وارد می‌شوند و به طور کلی حضور آنها در منطقه همراه با ضرر و مخل ثبات و امنیت است. وی درباره الحاق ناو شهید سلیمانی به نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عنوان داشت: به امید خدا در آینده این خبر را اعلام می‌کنیم، شناور شهید سلیمانی یک شناور منحصر به فرد است با بدنه اینکت نه کاتاماران. ما بدنه‌های منوآل، تری‌مارال و کاتاماران را در اختیار داریم ولی این شناور با بدنه اینکت است؛ بدنه‌ای که کاملا جدید است. 

فرمانده نیروی دریایی سپاه در پایان گفت: شناور شهید سلیمانی که بعد از شهادت شهید والامقام شهید حاج‌قاسم سلیمانی وارد سازمان می‌شود، نشان از حضور این شهید در اقیانوس‌ها و حضور همیشگی او در بین دریادلان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دارد.

گروه سیاسی: مواضع جدید و غیرحرفه‌ای مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران با گذشت چند روز واکنش مقامات ایرانی را در پی داشته است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، «رافائل گروسی» که از زمان تکیه‌اش به منصب مدیرکلی آژانس اصرار فراوانی در نمایش رفتارهایی خارج از ضوابط و رویه و دستورکارهای این سازمان بین‌المللی از خود نشان داده است بتازگی در مصاحبه با نشریه اسپانیایی «اِل پایس» درباره ایران گفته است: «امروز برنامه هسته‌ای را شاهدیم که به شکل عظیمی گسترش یافته و بسیار فراتر از توافق سال ۲۰۱۵ رفته است و رشد آن فقط کمی نیست، بلکه کیفی هم هست و سطح غنی‌سازی را نیز شامل می‌شود». گروسی همچنین اظهار کرده: «این وضعیت بر این دلالت ندارد که ایران در حال ساخت سلاح هسته‌ای است اما هیچ کشوری که برنامه هسته‌ای غیرنظامی دارد، غنی‌سازی را در حد ۶۰ درصد انجام نمی‌دهد. بنابراین در وضعیت پیچیده‌ای قرار داریم، زیرا ایران نه‌تنها به سرعت و قاطعانه در حال توسعه برنامه هسته‌ای است، بلکه به‌ طور همز‌مان نظارت آژانس در تمام این حوزه‌ها را کاهش داده و به نظر من این اتفاق موجب شرایطی حساس شده است. مسائل دیگری نیز درباره برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد که شفاف‌سازی نشده‌اند». 

مواضع گاه و بی‌گاه و البته غیرفنی و سیاسی گروسی در شرایطی بیان می‌شود که وی آژانس را به کلی در اختیار اهداف مغرضانه ایالات متحده قرار داده است و قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس علیه ایران و سفر بی‌سابقه و غیرحرفه‌ای گروسی به سرزمین‌های اشغالی گویای این مطلب است، این در حالی است که صدور این قطعنامه نقض همه توافقاتی محسوب می‌شود که مدیرکل آژانس با استفاده از حسن نیت کشورمان به دست آورد. ایران در پاسخ به قطعنامه شورای حکام البته دسترسی آژانس به همه دوربین‌های فراپادمانی را قطع کرد و افزون بر آن پس از درخواست گروسی برای سفر به تهران پس از این اقدام متقابل کشورمان، از سوی مقامات ایرانی اعلام شد مدیرکل آژانس می‌تواند فقط به عنوان یک توریست به تهران سفر کند، بنابراین به نظر می‌رسد یکی از دلایل مصاحبه اخیر این دیپلمات آرژانتینی ناشی از عدم پذیرش وی در تهران و تحقیر او باشد. 

 

* پاسخ اسلامی به گروسی

در عین حال رئیس سازمان انرژی اتمی در واکنش به اظهارات اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه «کشوری که اهداف نظامی ندارد، غنی‌سازی ۶۰ درصد نمی‌کند»، اظهار کرد: در غنی‌سازی ۶۰ درصد اهداف جمهوری اسلامی ایران مکتوب است و ما با نظارت خود آژانس غنی‌سازی ۶۰درصد را آغاز کردیم. محمد اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های‌مان مطابق پادمان عمل می‌کنیم، خاطرنشان کرد: در گذشته همه این رآکتورها حتی رآکتورهای تحقیقاتی غنی‌سازی ۹۰ درصد داشتند؛ اگر آنها باطل بوده، بقیه‌اش هم باطل است. 

رئیس سازمان انرژی اتمی در حاشیه بازدید از نمایشگاه هم‌افزایی مدیریت ایران در پاسخ به این پرسش که آیا مذاکرات پادمانی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان در جریان است؟ گفت: مذاکرات پادمانی نداریم بلکه موارد اتهامی مطرح است که آژانس باید خودش این موارد را بپذیرد و کنار بگذارد. 

اسلامی همچنین گفت: «اساس پذیرش برجام از سوی جمهوری اسلامی ایران این بوده است که اعتمادسازی کند. ایران را پذیرفته است فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را محدود کند و ظرفیت و سرعت حرکت خود را کاهش دهد تا این اعتمادسازی به‌ وجود آید اما غربی‌ها به این محدودیت‌ها پایبند نبودند. جمهوری اسلامی ایران محدودیت‌های تشدیدشده را برای رفع این اتهام پذیرفته است». وی تأکید کرد: دوربین‌های برجامی در مراکز هسته‌ای ایران برای رفع این اتهامات نصب شد؛ اگر قرار است این اتهامات پابرجا بماند دلیلی ندارد که دوربین‌های برجامی (فراپادمانی) روشن بماند! این دوربین‌ها را آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پلمب کرده است و در تأسیسات نگهداری می‌شوند. 

رئیس سازمان انرژی اتمی بیان کرد: در این بین لفاظی‌هایی هم صورت می‌گیرد، جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه در فعالیت‌های هسته‌ای پنهان‌کاری نداشته است، ضمن اینکه در غنی‌سازی اورانیوم نیز بدون اطلاع آژانس کاری انجام نشده است. اسلامی تأکید کرد: همه زیرساخت‌های صنایع اتمی ایران با هماهنگی آژانس و تحت نظارت این سازمان بوده است. کسی تصور اشتباه نکند، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همین الان بر اساس ضوابط پادمانی در همه مراکز اتمی ایران مستقر است. وی تصریح کرد: دوربین‌های فراپادمانی یا به ‌اصطلاح برجامی به توافقنامه برجام ربط دارد، اگر غربی‌ها به این توافقنامه برگشتند و وقتی اطمینان حاصل کردیم شیطنتی انجام نمی‌دهند برای این دوربین‌ها تصمیم‌گیری می‌کنیم. رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: «موارد ادعایی و مکان‌های ادعایی در برجام در قالب پی‌ام‌دی بسته شده، اگر نیت صادقانه دارند باید بدانند که موارد بسته شده دوباره باز نمی‌شود، اصل و اساس برجام پاسخی بوده به همین موارد ادعایی». 

 

* گروسی و رونویسی از اسرائیلی‌ها

سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم در واکنش به اظهارات اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه ایران از تعهدات هسته‌ای فاصله گرفته، بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و معاهده عدم اشاعه است و در سالیان متمادی بویژه سالیان اخیر با نگاه تعاملی و سازنده و با این نگاه که به سوءتفاهمات خاتمه دهد اجازه داد بازرسان آژانس به دفعات متعدد و متوالی از مراکز مورد نظر بازدید کنند. ناصر کنعانی ادامه داد: بیشترین ماموریت‌های بازرسان آژانس برای بازرسی مراکز هسته‌ای دنیا مربوط به مراکز هسته‌ای ایران بوده و این یک نگاه تعاملی و توأم با حسن نیت و داوطلبانه بوده با این نیت که از برخی مشکلاتی که قبلا وجود داشته و فکر می‌کردیم می‌تواند مانع توافق شود عبور کنیم. متاسفانه اقدامات سازنده ایران با واکنش سازنده و متقابل آژانس و مدیرکل آژانس مواجه نشده است. وی ادامه داد: متاسفانه آقای گروسی بارها درباره برنامه هسته‌ای ایران مشخصا در ماه‌های اخیر یک رویکرد غیرحرفه‌ای و غیرمنصفانه اتخاذ کرده است. دیدگاه‌های ایشان کمک‌کننده و سازنده نیست. ایشان علاقه‌مند است هر از گاهی موضعی راجع به مباحث هسته‌ای ایران مطرح کند. معتقدیم در مقابل همکاری سازنده ایران با آژانس، مدیرکل آژانس حتما لازم است رویکرد سازنده و تعاملی داشته باشد. اظهارات مدیرکل آژانس را فنی و حرفه‌ای نمی‌دانیم و ایشان را دعوت می‌کنیم به رعایت اصل بی‌طرفی و انصاف و اجتناب از اظهاراتی که با انگیزه‌‌های سیاسی صورت می‌گیرد. 

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: این شائبه وجود دارد که برخی اظهارات آن اظهاراتی است که مقامات رژیم صهیونیستی مطرح می‌کنند. این مقام مسؤول بین‌المللی است و باید اصل بی‌طرفی را رعایت کرده و به همکاری توأم با حسن نیت ایران پاسخ دهد. ایشان را به اجتناب از سنگ‌اندازی در مذاکرات رفع تحریم و بازگشت همه طرف‌ها به توافق دعوت می‌‌کنیم. این اظهارات را سازنده نمی‌دانیم. جمهوری اسلامی ایران عضو پادمان است. ایشان بهتر است به همکاری سازنده ایران توجه کند و در مقابل به ظرفیت‌های هسته‌ای غیرقانونی رژیم صهیونیستی توجه کند و اینکه زرادخانه‌های هسته‌ای این رژیم تحت نظارت آژانس و پادمان نیست و خطر برای امنیت بین‌المللی و منطقه و محیط‌زیست منطقه است. وی ادامه داد: اظهارات ایشان را غیردقیق و غیرفنی و غیرمنصفانه می‌دانیم و ایشان را دعوت می‌کنیم نقش سازنده‌ای داشته باشد و بتواند در روند مذاکرات کمک‌کننده باشد. 

گروه سیاسی: «سگ زرد برادر شغال است»؛ این اصطلاحی است که اساسا برای نشان دادن عدم تفاوت بین ۲ شخص، ۲ تفکر یا ۲ جریان به کار می‌رود. با پایان عمر سیاسی ترامپ جمهوری‌خواه و قدرت گرفتن بایدن دموکرات در کاخ سفید، این ضرب‌المثلی بود که در واکنش به خیال‌پردازان غربگرایی که سرمست از پیروزی بایدن رویاپردازی می‌کردند به کار می‌رفت تا بیانگر عدم تفاوت بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در ایران‌ستیزی باشد. به گزارش «وطن‌امروز»، حالا دیگر رسانه‌های آمریکایی نیز به این امر اذعان می‌کنند که جو بایدن به‌رغم تفاوتی که در ظاهر با ترامپ دارد، همچنان دنباله‌رو رئیس‌جمهور سابق این کشور است. در همین رابطه روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی تحلیلی نوشته است سیاست خارجی جو بایدن دموکرات بسیار شبیه مواضع دونالد ترامپ جمهوری‌خواه است. این روزنامه در گزارشی تحت عنوان «رئیس جدید در موضوعات سیاست خارجی، بسیار شبیه به رئیس قدیم اقدام می‌کند» نوشت: «دولت بایدن درباره اولویت‌های راهبردی مانند چین، خاورمیانه و استقرار نیروهای نظامی ایالات‌متحده، همان مسیری را که دولت ترامپ داشت، ترسیم کرده است».

استفان ‌ای بیگون، دستیار وزیر خارجه آمریکا در دولت دونالد ترامپ که سابقه عضویت در شورای امنیت ملی آمریکا در دولت جورج بوش را نیز دارد، به نیویورک‌تایمز گفته است: «سیاست‌ها دارند همگرا می‌شوند. تداوم امری عادی است حتی بین رؤسای‌جمهور متفاوتی مانند ترامپ و بایدن».

نیویورک‌تایمز در ارتباط با سیاست خارجی بایدن درباره ایران ضمن ادعای اینکه بایدن درباره حادترین موضوع خاورمیانه یعنی ایران و برنامه هسته‌ای آن، روشی متفاوت از ترامپ در پیش گرفته، در گزارش خود آورده است: دولت آمریکا در حال مذاکره با تهران برای بازگشت به توافق هسته‌ای دوران اوباما است که ترامپ آن را برچید و منجر به تسریع غنی‌سازی اورانیوم ایران شد. نویسنده گزارش در ادامه با اعلام پافشاری بایدن بر تحریم‌ها و اقداماتی که در دوران ترامپ وضع و انجام شده است، تصریح کرد: «مذاکرات به بن‌بست رسیده است و بایدن گفته است به یکی از اقدامات اصلی ترامپ علیه ایران یعنی معرفی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی پایبند خواهد بود. با وجود اینکه این کار مانعی برای توافق جدید است». با روی کار آمدن دولت سیزدهم و انتخاب حجت‌الاسلام رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور ایران، مذاکرات ایران و ۱+۴ نیز برای بازگشت آمریکا به برجام و احیای این توافقنامه از سر گرفته شد. جمهوری اسلامی ایران بارها شرایط و خواسته‌های خود برای احیای برجام را به آمریکا و اروپایی‌ها به صورت شفاف اعلام کرده و این بایدن است که باید تصمیم بگیرد آیا همچنان به سیاست‌های ترسیمی ترامپ عمل خواهد کرد یا به برجام بازمی‌گردد. 

اگرچه برداشتی که طی این مدت از رفتار آمریکایی‌ها می‌شود این است که دولت آمریکا ابتکاری برای پیشبرد مذاکرات احیای برجام ندارد و از همین رو سعی دارد با انداختن توپ به زمین ایران، جمهوری اسلامی ایران را مقصر عدم حصول نتیجه مذاکرات نشان دهد.

نیویورک‌تایمز در ادامه گزارش خود با اذعان به اینکه هژمونی آمریکا در حال افول در جهان است، نوشت: «هر ۲ دولت ترامپ و بایدن مجبور شده‌اند با این سوال دست‌و‌پنجه نرم کنند که چگونه می‌توانند سلطه جهانی آمریکا را در زمانی که به نظر می‌رسد این تسلط در حال افول است، حفظ کنند. چین به عنوان وزنه صعود کرده و روسیه جسورتر شده است».

این روزنامه در ادامه افزود: «استراتژی امنیت ملی دولت ترامپ به طور رسمی سیاست خارجی را به سمت «رقابت قدرت‌های بزرگ» با چین و روسیه و دور کردن از اولویت دادن به گروه‌های تروریستی و سایر بازیگران غیردولتی تغییر داد. دولت بایدن نیز تا حدی به دلیل حوادثی مانند حمله روسیه به اوکراین به این حرکت ادامه داده است».

نیویورک‌تایمز در ادامه به نقل از «کوری شاکه» مدیر مطالعات سیاست خارجی و دفاعی اندیشکده «امریکن اینترپرایز» درباره چرایی شباهت مواضع بایدن و ترامپ علیه چین، نوشت: «نه دولت ترامپ و نه بایدن سیاست تجاری و اقتصادی نداشته‌اند. هم دولت بایدن و هم دولت ترامپ تا حدی مشکل چین را بیش از حد نظامی می‌کنند، چرا که نمی‌توانند بخش اقتصادی این موضوع را درک کنند».

سازمان‌ هواشناسی برای 6 استان هشدار وقوع سیل پیش‌بینی کرده است. برای روز سه‌شنبه وقوع سیل در استان‌های سیستان‌وبلوچستان، کرمان، شرق و شمال هرمزگان و برای روز چهارشنبه در سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، کرمان و نیمه جنوبی فارس مورد انتظار است. این هشدار همچنین برای روز پنجشنبه در کرمان، دامنه و ارتفاعات در سیستان‌و‌بلوچستان و نیمه جنوبی فارس نیز پیش‌بینی می‌شود. این سازمان همچنین نسبت به وزش باد شدید شرقی- جنوب‌شرقی همراه با تشدید فعالیت سامانه بارشی، وزش باد شدید و در نواحی مستعد توفان گردوخاک و در بستر رودخانه‌های خشک وقوع توفان شن هشدار داد. سازمان هواشناسی همچنین درباره وزش باد شدید شرقی – جنوب ‌شرقی همراه با تشدید فعالیت سامانه بارشی و رگبار و رعدوبرق و افزایش ارتفاع موج بین ۲ تا 2.5 متر از سه‌شنبه تا چهارشنبه ( ۴ و ۵ مردادماه) در دریای عمان و تنگه هرمز، در نواحی ساحلی و دور از ساحل سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان هشدار قرمز صادر کرد. بر اثر این مخاطره، غرق شدن شناگران، وارد شدن خسارت عمیق به شناورهای سبک و کشتی‌های نیمه‌سنگین پارک شده در ساحل و آسیب به قفس‌ها و تورهای صیادی پیش‌بینی می‌شود. مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران همچنین گفت: با توجه به احتمال بالا آمدن آب رودخانه‌ها، از مردم می‌خواهیم از توقف در حاشیه رودخانه‌ها بپرهیزند. حامد یزدی‌مهر از صدور هشدار سطح نارنجی فعالیت سامانه بارشی همرفتی و وزش باد شدید و خیزش گردوخاک و نفوذ گردوغبار در استان تهران خبر داد و گفت: بر اساس پیش‌بینی‌‌های سازمان هواشناسی، احتمال بالا آمدن آب رودخانه‌ها، آبگرفتگی معابر و جاری شدن روان‌آب در مسیل‌ها، از چهارشنبه ۵ مردادماه تا اواخر وقت جمعه ۷ مردادماه ۱۴۰۱ در استان تهران وجود دارد. یزدی‌مهر در ادامه گفت: وقوع رگبار باران، رعد و برق و احتمال بارش تگرگ در ارتفاعات شمال شرقی بویژه نیمه شمالی و ارتفاعات و مناطق مستعد بارش پیش‌بینی شده است. 

مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران ضمن توصیه درباره عدم توقف در حاشیه رودخانه‌ها و بستر مسیل‌ها، افزود: از همه شهروندان می‌خواهیم ضمن اجتناب از فعالیت‌های کوهنوردی، نسبت به تردد‌های درون و برون‌شهری احتیاط لازم را داشته باشند. وی درباره جا‌به‌جایی عشایر، پاکسازی دهانه پل‌ها و آب‌روها، احتمال برخورد صاعقه نیز هشدار داد و گفت: شهروندان با توجه به پیش‌بینی وزش باد شدید تا خیلی شدید و خیزش گردوخاک و نفوذ گردوغبار انتقالی از استان‌های همجوار و کاهش کیفیت هوا بویژه در نیمه جنوبی و غربی استان تهران، نسبت به عدم پارک خودرو در زیر درختان و ساختمان‌های نیمه‌کاره توجه جدی داشته باشند. یزدی‌مهر درباره استحکام سازه‌های نیمه‌کاره نیز هشدار داد و بیان داشت: مردم نسبت به احتمال سقوط اجسام و تابلو‌های تبلیغاتی نیز توجه داشته باشند تا خدایی ناکرده شاهد حوادث ناگوار نباشیم. مدیر کل مدیریت بحران استانداری تهران در ادامه از آماده‌باش مدیریت بحران استان تهران درباره پیشگیری و مقابله با حوادث احتمالی در جهت فعالیت سامانه بارشی پیش‌بینی شده خبر داد و عنوان داشت: تمهیدات لازم در این رابطه اندیشیده شده است.

 

* طغیان رودخانه سرباز در سیستان و بلوچستان

تصاویر منتشر شده در رسانه‌ها نشان می‌دهد که رودخانه سرباز در سیستان و بلوچستان طغیان کرده است. بر این اساس، بارندگی شدید و سیل‌آسا در این منطقه باعث طغیان این رودخانه شده است.

 

* آماده‌باش چند استان برای تشدید سامانه مونسون

سامانه بارشی «مونسون» در جنوب کشورمان فعال شده و براساس پیش‌بینی‌ها شدت بارش‌ها آنچنان است که احتمال جاری شدن سیل و بروز خسارت دور از انتظار نیست و استان‌های کرمان، هرمزگان و سیستان‌و‌بلوچستان برای مقابله با بحران به حالت آماده‌باش درآمده‌اند. به گفته کارشناسان، این بارش‌ها دائما با توده هوای گرم و مرطوب موسمی شبه‌قاره برخاسته از فراز دریا به طرف شمال پاسخ داده شده و بر روی فلات ایران با هم ادغام می‌شوند. نتیجه آن شرایط کم‌نظیر جبهه‌های بارش‌زا در بسیاری از استان‌های کشور خواهد بود، تا جایی که علاوه‌بر نوار جنوبی ایران، فلات مرکزی تا شمال غربی ایران نیز درگیر شده و شاهد افزایش بارش‌ها در دوره مذکور هستیم. 

کارشناسان در این زمینه معتقدند به دلیل پمپاژ رطوبت فراوان از عرض‌های جنوبی و وجود ناپایداری در لایه تراز میانی جو، بارش در ۲ جبهه شمالی و جنوبی شدید و خطرناک خواهد بود، حتی در برخی از مناطق مرکزی و دامنه‌های زاگرس و البرز در مرداد امکان بروز بارش‌های سیل‌آسا و تخریب و سیلاب وجود دارد.

کتاب «گمشده مجنون» زندگینامه سردار شهید محمدرضا کارور از شهدای شاخص 8 سال دفاع‌مقدس که به رشته تحریر درآمده رونمایی می‌شود؛ شخصیتی با محبوبیت فراگیر؛ محبوبیتی که علت اصلی آن اخلاق و گمنام بودنش است. زندگی ساده‌ای داشت به دور از تجملات و همواره خانواده‌اش را توصیه به ساده‌زیستی می‌کرد و همین‌طور ولایت‌پذیری جزء لاینفک زندگی‌اش به شمار می‌رفت؛ اینها سرگذشت سردار شهید محمدرضا کارور است؛ شهیدی که اسفند ۱۳۳۶ در روستای درده از توابع فیروزکوه چشم به جهان هستی گشود. در کودکی در کارگاه نجاری پدر به فرا گرفتن این حرفه مشغول شد. از آنجا که روستای زادگاهش فاقد امکانات تحصیلی و آموزشی بود، به ‌اتفاق خانواده به شهر ورامین عزیمت کرد. او ایام خود را با کار و تحصیل سپری می‌کرد اما از اوضاع اجتماعی پیرامون خود نیز غافل نبود. البته که دغدغه اجتماعی وجه مشترک بسیاری از شهدای 8 سال دفاع‌مقدس ما به شمار می‌رود، محمدرضا هنگامی که به سن سربازی رسید، با خود عهد بست به هیچ قیمتی حتی برای یک ساعت به رژیم طاغوت خدمت نکند، به ‌همین دلیل مجبور به فرار از خانه و کاشانه خود شد. جرم او علاوه بر فرار از خدمت سربازی، مبارزات سیاسی هم بود. محمدرضا در اغلب صحنه‌های سرنوشت‌سازی که سال ۱۳۵۷ در تهران رخ می‌داد، حضوری فعال داشت و در عین حال با ادامه تحصیل، موفق به اخذ دیپلم ریاضی شد. 

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و به ‌دنبال شروع جنگ تحمیلی، به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد و در جبهه مسؤولیت‌های متعددی را عهده‌دار شد. از جمله: فرماندهی گردان مقداد و مسؤولیت طرح و برنامه تیپ ۲۷ حضرت محمد رسول‌الله‌(ص). عزیمت به لبنان به ‌همراه شهید همت و حاج‌احمد متوسلیان و فرماندهی گردان مالک نیز از دیگر فعالیت‌های او بود. 

حالا قرار است آیین رونمایی از کتاب «گمشده مجنون» زندگینامه سردار شهید محمدرضا کارور، نوشته مریم عباسی‌جعفری برگزار شود. در این رابطه نویسنده اثر، مریم عباسی‌جعفری درباره دلیل پرداختن به شهید محمدرضاکارور اینطور به «وطن‌امروز» می‌گوید: محمدرضا از دنیا بریده و آخرت‌گرا بود. حضور پیوسته و مداوم او در میدان جهاد و شهادت حاکی از این است که از دنیا دل کنده بود و تعلقی به دنیا و آنچه در آن وجود دارد، نداشت و خود را برای حضور در محضر پروردگار آماده کرده بود. اوایل سال 1397بود که یکسری مصاحبه که فکر می‌کنم فقط از خود خانواده شهید بود، 40-50 صفحه از طرف استاد بزرگوار جناب آقای مخدومی در اختیارم قرار گرفت و من همه را مطالعه کردم، مصاحبه‌ها تاثیرگذار بودند اما کامل نبودند. از آنجا که برای نوشتن کتاب زندگینامه شهید احتیاج به مصاحبه‌های همرزمانش داشتم، تصمیم گرفتم خودم برای گرفتن مصاحبه‌ها اقدام کنم. 

به گفته نویسنده کتاب، محمدرضا به ‌دور از هرگونه شعارزدگی، خدامحور و مخلص بود و اخلاص و صداقت محمدرضا زبانزد بود. عباسی ادامه می‌دهد: در ابتدای امر تصمیم داشتم از نوشتن صرف‌نظر کنم، زیرا با مصاحبه‌هایی که در دست داشتم فقط می‌توانستم دفترچه‌ای از خاطرت شهید کارور بنویسم. تا آنجا که یک روز با راهنمایی یکی از دوستانم با آقای جواد کلاته‌عربی، نویسنده‌ کتاب «مگر چشم تو دریاست» تماس گرفتم و موضوع را برای‌شان شرح دادم. اولش استقبال خوبی نداشتند اما بعد از مدتی پرونده‌ شهید را تحویل من دادند و توصیه کردند خوب و با دقت مطالعه کنم. مصاحبه‌های شهید کارور را که بیشتر برای اوایل جنگ و بعضی‌شان بسیار ناب و زیرخاکی بود، تحویل گرفتم. با بررسی‌ پرونده شهید، متوجه شدم باز هم نیاز به مصاحبه‌های بیشتر دارد و سوالات جزئی‌تر. وقتی تصمیمم برای نوشتن قطعی شد، با همسر، خانواده و دوستان شهید تماس گرفتم و زمان و مکان مصاحبه‌ها را هماهنگ کردم و با خانم زکی‌زاده، محقق محترم نشر27 که انصافا دلسوزانه وقت می‌گذاشت مصاحبه‌ها را طی چندین هفته، ماه و بعضا یک سال انجام دادیم. 

«روحیه ایثار، گذشت و فداکاری داشت و قلبش مالامال از عشق و محبت به دوستان و آشنایان و ضعیفان و درماندگان بود. او همه زندگی خود را وقف انقلاب و امام کرده بود. شجاعت و بی‌باکی محمدرضاکارور، در برابر دشمنان یکی دیگر از علت‌های محبوبیت او در بین بسیجیان و رزمندگان بود». این بخشی از شخصیت شهید کارور به گفته عباسی‌جعفری است که در ادامه بیان داشت: من معتقدم نویسنده‌ای که می‌خواهد درباره هر شهیدی، سرگذشت‌نامه بنویسید، اول باید خودش روحیه شهادت داشته باشد و در گام دوم با وسواس خاصی و با جزئیات مصاحبه‌ها را بگیرد و نقاط ابهام و جاهای خالی زندگی شهید که در کوچه ‌پس‌ کوچه تاریخ گم‌شده و به دست فراموشی سپرده شده است را برطرف کند. در مصاحبه‌ها، درهم‌ریختگی به چشم می‌خورد و توالی زمانی رعایت نشده بود. مصاحبه‌ها را بازنویسی کردم و اگر سوالاتی از متن مصاحبه‌ها برایم پیش می‌آمد زنگ می‌زدم و از راوی می‌پرسیدم. درحین نگارش کتاب سعی کرده‌ام برای ارجاع دادن به تاریخ‌های عملیات‌ها و مکان‌ها به منابع کتابخانه‌ای و منابع معتبر در دسترس و در کتابخانه جنگ حوزه هنری و اسناد موجود در نشر27 و حفظ ‌آثار و حفظ اسناد دفاع‌مقدس مراجعه کنم اما بیشتر سعی کرده‌ام از راوی‌ها و آنهایی که در تاریخی مشخص و زمان معین همراه شهید بودند کمک بگیرم. 

وی اظهار داشت: سعی کردم در نوشتن زندگینامه شهید محمدرضا کارور تحریف نداشته باشم و بر مبنای مستندات و واقعیت‌هایی که راوی می‌گوید، باشد و البته با تحقیق و راستی‌آزمایی. سعی کردم تاریخ‌ها و توالی زمان در کتاب و در پی‌نوشت‌ها حفظ شود هر چند در بعضی از موارد خیلی کم ممکن است رعایت نشده باشد. سعی کردم از تخیل خودم استفاده نکنم و همه آنچه که در کتاب آمده است حاصل ساعت‌ها مصاحبه‌هایی است که با خانواده و همرزمان و دوستان شهید محمدرضا کارور انجام شده است.  به گفته نویسنده، دلیل نامگذاری کتاب بنا به پیشنهاد یکی از خواهرهای شهید به مرکز نشر بوده است و انتخاب نویسنده نبود، اگر چه به نظر با‌مفهوم است. گمنام بودن و مفقودالاثر بودن شهید دلیل دیگر انتخاب این نام برای کتاب بوده است. 

***

سیدمصطفی موسوی: روز چهارم مرداد به عنوان روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی، عارف نامی تاریخ تشیع و سلطان‌العارفین در تقویم رسمی کشور است. این روز نقطه عطف تاریخی برای استان اردبیل و یادآور معمار وحدت مذهبی و جغرافیایی کشور است. این روز به عنوان روز استان اردبیل به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد و با توجه به اینکه سنگ بنای تفکر وحدت مذهبی و جغرافیایی کشور با روی کار آمدن خاندان صفویه و قیام شاه اسماعیل گذاشته شده بود، روز چهارم مرداد به عنوان روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی، عارف نامی تاریخ تشیع در تقویم رسمی کشور ثبت شد. صفی‌الدین اردبیلی (۷۳۵-650 ق)، معروف به شیخ صفی اردبیلی، عارف و شاعر قرن هشتم هجری قمری، مرید و داماد شیخ زاهد گیلانی و نیای شاه اسماعیل اول، مؤسس سلسله صفویان است. درباره سیادت و تشیع صفی‌الدین بین مورخان و محققان اختلافاتی وجود دارد. پادشاهان صفوی بر سر قبر او بنای بسیار باشکوهی ساختند که اکنون به بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی معروف است و از بناهای باشکوه تاریخی ایران به ‌شمار می‌رود. نسب صفی‌الدین را با ۱۹ واسطه به امام موسی کاظم(ع) امام هفتم شیعیان امامیه رسانده‌اند. در ریحانه‌الادب، صفاتی چون «برهان الاصفیاء»، «قطب‌الاقطاب» و «شیخ‌العارفین» برای او ذکر شده است. ابدال زاهدی (درگذشته ۱۱۰۰ق) در کتاب سلسله النسب صفویه، نسب شیخ صفی‌الدین را تا امام کاظم(ع) نام برده است. غیاث‌الدین خواندمیر نیز شجره‌نامه صفی‌الدین را همانند زاهدی ذکر کرده با این تفاوت که یکی از اجدادش را به جای «محمد بن حسن»، «محمد بن حسین» نام برده است. 

وجود القابی چون سید برای شیخ صفی در برخی اسناد قدیمی (قبل از تاسیس سلسله صفویه)، نشان از سیادت وی داشته است؛ القابی که بعضا در مکاتبات مخالفان این خاندان هم یافت می‌شده است. به عنوان نمونه، شروانشاه خلیل‌الله، جنید (جد شاه اسماعیل) را در نامه‌ای (که موجود است) از زمره سادات برشمرده است؛ یا سلطان بایزید دوم عثمانی نیز درباره شیخ حیدر از عناوینی استفاده می‌کند که نشان‌دهنده سید بودن این خاندان است. 

برخی پژوهشگران معاصر، در سیادت و تشیع شیخ صفی‌الدین تردید دارند و معتقدند در دوره صفویان، برخی منابع مربوط به زندگینامه و نسب شیخ صفی را به صورت هدفمند تحریف کرده‌اند. «ادوارد براون» نوشته است کتاب صفوه الصفا (منبع اصلی زندگینامه صفی‌الدین) در زمان شاه طهماسب و به امر او به دست ابوالفتح حسینی تصحیح شد. ابوالفتح رنگ تسنن را از آن محو کرد و کلمه سید را بر اسامی شاهان صفویه افزود. 

اخیرا برخی پژوهشگران مدعی شده‌اند مدارکی دیگر دال بر سیادت صفویان یافته‌اند و در این باره مقالاتی نیز نوشته‌اند. یک محقق ایرانی نیز اظهار داشته است قدیمی‌ترین سنگ‌نوشته مرتبط با گرایش مذهبی و سیادت شیخ صفی را در اردبیل کشف کرده که سیادت او و خاندانش را اثبات می‌کند. 

صفی‌الدین فرزند مردی زارع بود و سال ۶۵۰ ق در روستای کلخوران، واقع در شمال ‌غرب اردبیل، زاده شد. جز مدتی که به فارس و گیلان سفر کرد، تا پایان عمر در همان روستا ساکن بود. شیخ صفی در کودکی توجه خاصی به امور مذهبی نشان می‌داد. در جوانی قرآن را حفظ کرد و ضمن تحصیل علوم مقدماتی به زهد و ریاضت پرداخت. گاهی در مزار شیخ فرج اردبیلی و گاهی در مرقد شیخ ابوسعید اردبیلی به عبادت مشغول می‌شد.

شیخ صفی در پایان زندگی به حج رفت و پیش از رفتن، پسرش، صدرالدین را به جای خود گماشت. وی در بازگشت از این سفر بیمار شد و پس از 12 روز بیماری، صبح روز دوشنبه ۱۲ محرم ۷۳۵ ق در ۸۵ سالگی، در اردبیل زندگی را بدرود گفت. فرزندان او، بویژه پادشاهان صفوی، بر سر قبر او بنای بسیار باشکوهی ساختند که اکنون به بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی معروف است و از بناهای باشکوه تاریخی ایران به ‌شمار می‌رود. 

همسر اول شیخ صفی‌الدین، بی‌بی فاطمه دختر شیخ زاهد گیلانی است که ۳ پسرش به ‌نام‌های محی‌الدین (د. ۷۲۴ ق)، صدرالدین موسی (د. ۷۹۴ ق) و ابوسعید از اوست. بدین ترتیب، نیای مادری صفویان، زاهد گیلانی است که مراد شیخ صفی بوده است. همسر دوم او، دختر اخی‌سلیمان کلخورانی بوده و ۲ پسر به نام‌های علاءالدین و شرف‌الدین از او داشته است. نسل پادشاهان صفوی از شیخ صدرالدین، پسر دوم شیخ صفی است.

صفی‌الدین نخست در اردبیل دانش آموخت. چون از دانشمندان آن شهر بی‌نیاز شد، در پی پیری می‌گشت که او را ارشاد کند و چون شنید شیخ نجیب‌الدین بُزغُش شیرازی در شیراز حلقه علمی دارد، به شیراز رفت. اما وقتی به آنجا رسید که شیخ نجیب‌الدین وفات یافته بود. گفته شده وی با سعدی شیرازی در شیراز ملاقات کرده است. 

شیخ صفی چندی در حلقه مریدان مشایخ معروف آن دوران، شیخ رکن‌الدین بیضاوی و امیرعبدالله، درآمد و امیرعبدالله او را به یافتن شیخ تاج‌الدین ابراهیم، عارف مشهور آن زمان که در گیلان می‌زیست، تشویق کرد و شیخ صفی ۴ سال در پی شیخ زاهد می‌گشت تا اینکه در روستایی، در منطقه گیلان، به او رسید و تا زمان مرگ شیخ زاهد، مدت ۲۵ سال، در حلقه مریدان او بود و از او اخذ انابت و فنون طریقت کرد و دست ارادت بدو داد و داماد او شد و پس از مرگ او، در همان طریقت، جانشین وی شد. شیخ صفی در این زمان گاهی در لاهیجان و گاهی در اردبیل زندگی می‌کرد. او همچنین معاصر شیخ علاءالدوله سمنانی بود و منابع از ارتباط معنوی ایشان سخن گفته‌اند. 

شیخ صفی بیش از ۳۰ سال به هدایت و ارشاد اشتغال داشت و گفته‌اند بیش از ۱۰۰ هزار نفر را تربیت کرد و نیز آورده‌اند تعداد مریدان و توسعه نفوذ او در آسیای صغیر نیز بسیار بوده است. 

شیخ صفی از عارفان نامی عهد اولجایتو و پسرش، ابوسعید بهادرخان ایلخانی بود که با مریدان خود در آن ایام در کلخوران، در اطراف مقبره پدر خود، می‌زیست. شیخ صفی به سبب مقام بلند عرفانی خود، همواره از توجه ایلخانان مغول برخوردار بود. وی در دستگاه غازان‌خان به اعتبار مُراد مقتدر خود، شیخ زاهد، قرب و منزلتی داشت. خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی وزیر به او احترام می‌گذاشت و هر سال برای مخارج خانوار او نقد و جنس فراوان می‌فرستاد. خواجه رشیدالدین در مکتوبی به پسر خود، امیراحمد، حاکم اردبیل توصیه کرده است در معامله خود با مردم اردبیل چنان کند که شیخ صفی‌الدین از او راضی و شاکر باشد. 

درباره مذهب شیخ صفی، تردیدهایی وجود دارد. بنابر منابع زندگینامه وی، از جمله کتاب صفوه‌الصفا، نوشته ابن بزاز - که مهم‌ترین و قدیمی‌ترین کتاب در این باب است - او شیعه بوده ولی برخی پژوهشگران معاصر قرائنی بر شافعی بودن او یافته‌اند. ابن بزاز از اهالی اردبیل و با شیخ صدرالدین موسی پسر شیخ صفی‌الدین معاصر بوده است. او در این کتاب، حکایتی نقل می‌کند که گفته‌اند اشارتی است بر مذهب شیخ صفی‌الدین: «از شیخ صفی‌الدین پرسیدند: شیخ را مذهب چیست؟ فرمود: ما مذهب ائمه داریم و ائمه را دوست داریم».

آنچه مسلم به نظر می‌رسد، این است که شیخ صفی‌الدین دوستدار اهل بیت(ع) بوده و این مطلب در گفتارها و اشعار به جامانده از وی قابل اثبات است. 

صفی‌الدین مؤسس طریقت «صفوی» است که پیروان آن کلاه سرخ دوازده تَرَکی بر سر می‌گذاشتند و برای همین قزل‌باش، یعنی سرسرخ، نامیده می‌شدند. صفویه، چون به یاری ایشان به پادشاهی رسیدند، همان کلاه را تاج سلطنت خود کردند. با رهبری شیخ صفی، به‌رغم مخالفت‌ها و کارشکنی‌های فرزندان شیخ زاهد و پیروان او، نام فرقه زاهدیه زیر نام جدید صفویه ظاهر شد و به سبب وسعت و اهمیتی که یافته بود، به شکل نهضتی مذهبی در اردبیل درآمد و به صورت دعوتی در سراسر ایران، سوریه و آسیای صغیر پراکنده شد و حتی به سیلان(سریلانکا) نیز رسید. صفی‌الدین حتی در دوره حیات خود تأثیر سیاسی بسیاری بر جای نهاد. تعیین پسرش، صدرالدین موسی، به جانشینی خود نشان می‌دهد او قصد داشته قدرت سیاسی را در دودمان صفوی حفظ کند. از شیخ صفی کتاب مستقلی بر جا نمانده است ولی بنا بر باب چهارم کتاب ابن‌بزاز که به تفسیرهای عرفانی صفی‌الدین اردبیلی از آیات قرآن و احادیث نبوی اختصاص دارد، او در علوم دینی و شعر دستی داشته است. وی در این تفسیرها به اشعار سنایی، عطار، عراقی، مولوی و سعدی استشهاد می‌کند. کتابی به نام قُرّاء را نیز به شیخ نسبت داده‌اند. شیخ صفی به لهجه گیلانی و زبان رایج فارسی شعر می‌سرود که از اشعار او چند بیتی به جا مانده است.

عدنان حیدری: بیست‌و‌پنجم ذی‌الحجه روزی است که سوره هل اتی نازل شده و ماجرایی که برای خانواده امیرالمومنین علی علیه‌السلام و فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها پیش آمد، در این سوره به آن اشاره شده است؛ به همین مناسبت این روز را روز خانواده نامگذاری کرده‌اند. علت انتخاب این روز شأن نزول آیه «هل اتی» در سوره «الانسان» است که راجع به خانواده و استحکام پایه‌های آن عنوان شده است. 

از فریقین روایت شده این آیات در شأن علی(ع) و زهرای اطهر(س) نازل شد: حسنین(ع) بیمار شده بودند که رسول خدا(ص) به همراه جمعی به عیادت آمده و پیشنهاد 3 روز روزه به عنوان نذر برای شفای آن دو مطرح گردید. اهالی خانه چنین نذر کردند و شفا حاصل شد. پس به وفا به نذر اقدام نمودند. افطار نکرده بودند که مسکینی و روز بعد یتیمی و روز بعد اسیری یا در یک روز مسکینی و سپس یتیمی و سپس اسیری به در خانه ایشان مراجعه کرده و اهل خانه همه غذایی را که برای افطار تدارک دیده بودند در راه خدا بخشیدند. روز چهارم، حضرت علی(ع) دست فرزندانش حسن و حسین علیهما‌السلام را گرفت و نزد رسول خدا(ص) رفت، در حالی که فرزندانش از شدت گرسنگی می‌لرزیدند. پیامبر(ص) از وضعیت آنان پرسید و حضرت علی(ع) ماجرا را برای آن حضرت تعریف کرد. 

پیامبر(ص) آن دو را در آغوش گرفت و نزد دختر خود، فاطمه(س) آمد و دید وی در محراب عبادتش نشسته و به عبادت مشغول است ولی چهره مبارکش از گرسنگی زرد و چشمانش گود شده است و کلا بی‌حال است. پیامبر(ص) از دیدن آنان بسیار متأثر و غمگین شد و دست بندگی به سوی پروردگارش بلند کرد و گفت: و اغوثاه، یا ‌الله اهل‌بیت محمد یموتون جوعا. یعنی: ای داد! ای خدا! اهل‌بیت محمد از گرسنگی می‌میرند. 

در همین هنگام جبرئیل امین فرود آمد و عرض کرد:‌ ای رسول خدا! به آنچه خداوند متعال درباره اهل‌بیت شما عنایت کرده است، بنگر. 

فرمود: چه چیزی را بنگرم!

جبرئیل امین این سوره را که در شأن فداکاری حضرت امیر(ع) و همسرش فاطمه زهرا(س) و فرزندانش حسن و حسین علیهماالسلام نازل شد، بر آن حضرت قرائت کرد: هَل اَتی عَلَی الاِنسانِ حینٌ مِنَ الدَّهرِ... اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ‌الله لا نُریدُ مِنکُم جَزائاً وَلا شَکوراً... بنا به روایتی در آن روز برای اهل بیت فداکار پیامبر(ص) غذایی از آسمان فرود آمد و آن را تا 7 روز تناول فرمودند. 

بدین گونه، خداوند سبحان از ایثار و از خودگذشتگی حضرت علی(ع) و خانواده بی‌نظیرش تقدیر کرد و قلب پیامبر(ص) را تسلی بخشید.